Báo cáo tổng kết Nghiên cứu về Tiềm năng rừng và đất liên quan đến “Biến đổi khí hậu và Lâm nghiệp” ở Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản
Tổng cục Lâm nghiệp Việt Nam
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
Nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
Báo cáo tổng kết
Nghiên cứu
về
Tiềm năng rừng và đất liên quan đến “Biến đổi khí hậu và Lâm nghiệp”
ở
Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
Hiệp hội Hợp tác Lâm nghiệp Quốc tế Nhật Bản
Hiệp hội Kỹ thuật Lâm nghiệp Nhật Bản
Tháng Ba, 2012
Mục lục
Giới thiệu.............................................................................................................................................................1
Tóm tắt ................................................................................................................................................................2
1. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................................................................14
1.1 Mục đích nghiên cứu..............................................................................................................................14
1.2 Phạm vi của các hoạt động nghiên cứu..................................................................................................14
1.3 Khái niệm về Mức phát thải tham chiếu / mức tham chiếu...................................................................15
1.3.1 Định nghĩa về RELs/RLs............................................................................................................... 15
1.3.2 Phương pháp xây dựng các mức RELs/RLs tạm thời................................................................... 16
2. Xây dựng bản đồ phân bố rừng làm Số liệu hoạt động ...............................................................................17
2.1 Những điều kiện cần thiết để xây dựng bản đồ phân bố rừng phục vụ cho REDD..............................17
2.1.1 Tình hình thảo luận quốc tế về UNFCCC ..................................................................................... 18
2.1.2 Sử dụng số liệu hiện có để tìm ra xu hướng biến đổi rừng ở Việt Nam....................................... 19
2.2 Phương pháp xây dựng bản đồ phân bố rừng........................................................................................20
2.2.1 Tổng hợp số liệu hiện có................................................................................................................ 21
2.2.2 Nhận diện những thiếu sót ............................................................................................................. 23
2.2.3 Giải đoán bằng mắt để bổ khuyết những chỗ thiếu hụt................................................................. 23
2.2.4 Đảm bảo tính nhất quán trong phân loại........................................................................................ 24
2.2.5 Xác minh của bên thứ ba................................................................................................................ 25
2.3 Kết quả hình thành số liệu hoạt động.....................................................................................................25
2.4 Xác minh bản đồ phân bố rừng (Số liệu hoạt động)..............................................................................30
2.4.1 Phương pháp cụ thể........................................................................................................................ 30
2.4.2 Kết quả xác minh ........................................................................................................................... 32
2.5 Kiến nghị ................................................................................................................................................38
3. Xây dựng thể tích rừng và số liệu sinh khối làm Hệ số phát thải................................................................40
3.1 Các số liệu hiện có dùng để tính toán hệ số phát thải ở Việt Nam........................................................40
3.2 Phương pháp xây dựng Hệ số phát thải .................................................................................................41
3.2.1 Lọc số liệu sai................................................................................................................................. 42
3.2.2 Tính toán thể tích gỗ trung bình theo vùng sinh thái..................................................................... 43
3.2.3 Áp dụng tham số Tier-1 để chuyển đổi số liệu thể tích sang trữ lượng các-bon trung bình ........ 48
3.3 Thành quả xây dựng hệ số phát thải.......................................................................................................49
3.4 Xác minh số liệu Điều tra rừng toàn quốc (Chu kỳ 4)...........................................................................51
3.4.1 Quan điểm về Xác minh số liệu và Đảm bảo chất lượng / Kiểm soát chất lượng........................ 51
3.4.2 Các phương pháp khảo sát đo đếm lại........................................................................................... 52
3.4.3 Bảo đảm chất lượng và kiểm soát chất lượng dựa trên việc đo đếm lại ....................................... 56
3.4.4 Các kiến nghị đối với Chương trình điều tra rừng toàn quốc tiếp theo ........................................ 76
4. Xây dựng các mức RELs/RLs tạm thời cho REDD+ cấp quốc gia ở Việt Nam ........................................80
4.1 Phương pháp biến đổi trữ lượng và phương pháp ma trận biến đổi rừng.............................................81
4.1.1 Phương pháp................................................................................................................................... 81
4.1.2 Kết quả............................................................................................................................................ 83
4.2 Tổng hợp các đơn vị với RELs/RLs ......................................................................................................84
4.2.1 Phương pháp................................................................................................................................... 85
4.2.2 Kết quả............................................................................................................................................ 85
4.3 Các thời điểm trong số liệu lịch sử.........................................................................................................90
i
4.3.1 Phương pháp................................................................................................................................... 90
4.3.2 Kết quả............................................................................................................................................ 90
4.4 Mô hình ngoại suy..................................................................................................................................91
4.4.1 Phương pháp................................................................................................................................... 91
4.4.2 Kết quả............................................................................................................................................ 91
4.5 Đề xuất phương pháp thiết lập mức RELs/RLs tạm thời......................................................................95
5. Đánh giá các số liệu khác để xây dựng REDD............................................................................................98
5.1 Khả năng sử dụng dữ liệu MODIS để xây dựng REDD.......................................................................98
5.1.1 Xây dựng dữ liệu MODIS.............................................................................................................. 98
5.1.2 Đánh giá định lượng về rừng ....................................................................................................... 103
5.1.3 Đánh giá định tính về rừng .......................................................................................................... 103
5.1.4 Đánh giá các diện tích đất có rừng............................................................................................... 104
5.1.5 Sử dụng số liệu biến đổi rừng ...................................................................................................... 105
5.1.6 Rò rỉ qua các biên giới quốc gia................................................................................................... 107
5.2 Khả năng sử dụng số liệu thống kê kết hợp với số liệu NFI để làm số liệu hoạt động ......................108
5.2.1 Phương pháp sử dụng số liệu thống kê kết hợp với số liệu Điều tra rừng toàn quốc................. 108
5.2.2 Phân tích Số liệu hoạt động dựa trên số liệu thống kê và số liệu điều tra rừng toàn quốc......... 109
6. Xây dựng bản đồ chuyên đề cấp quốc gia..................................................................................................117
6.1 Bản đồ các diện tích tiềm năng cho thực hiện các dự án A/R CDM ..................................................117
6.2 Bản đồ diễn biến rừng ..........................................................................................................................121
7. Phân tích chi phí và lợi nhuận đối với A/R CDM và REDD+ ..................................................................123
7.1 Phân tích chi phí và lợi nhuận của dự án A/R CDM tiềm năng..........................................................123
7.2 Chi phí và lợi ích REDD......................................................................................................................137
7.2.1 Ước tính lợi ích............................................................................................................................. 137
7.2.2 Ước tính chi phí............................................................................................................................ 138
7.2.3 Phân tích chi phí và lợi ích........................................................................................................... 141
8. Khảo sát vùng đất mẫu ...............................................................................................................................141
8.1 Mục đích...............................................................................................................................................142
8.2 Nội dung khảo sát cụ thể......................................................................................................................142
8.3 Phương pháp khảo sát ..........................................................................................................................142
8.4 Kết quả khảo sát ...................................................................................................................................144
8.4.1 Giảm mất rừng và suy thoái rừng qua việc thay đổi phát triển rừng cao su ở Bình Phước ....... 144
8.4.2 Giảm mất rừng và suy thoái rừng thông qua thực hiện Quản lý Rừng Cộng đồng và tăng cường
năng lực quản lý rừng cho các lâm trường ở tỉnh Đắc Nông............................................................... 145
8.4.3 Phát triển rừng trồng trên diện tích canh tác nương rẫy ở tỉnh Nghệ An.................................... 147
8.4.4 Giảm phát thải từ phá rừng và suy thoái rừng bằng cách bảo vệ rừng và khai thác tác động thấp
qua sự tham gia của cộng đồng ở tỉnh Kon Tum.................................................................................. 148
8.5 Kết luận và kiến nghị............................................................................................................................149
9. Soạn thảo kế hoạch cơ bản cho Phát triển REDD+ trên địa bàn tỉnh Điện Biên ......................................150
9.1 Phương pháp soạn thảo ........................................................................................................................151
9.2 Kế hoạch cơ bản về Phát triển REDD+ trên địa bàn tỉnh Điện Biên..................................................152
10. Xây dựng phương pháp ước tính trữ lượng các-bon lâm nghiệp tại tỉnh Điện Biên ..............................155
10.1 Khảo sát đo đếm sinh khối rừng tại Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé tỉnh Điện Biên.............155
10.1.1 Mục đích, phương pháp và địa điểm nghiên cứu...................................................................... 155
10.1.2 Kết quả và Thảo luận ................................................................................................................. 159
ii
10.1.3 Kết luận và kiến nghị ................................................................................................................. 178
10.2 Ước tính sinh khối cho từng ô trong 90 ô mẫu ở khu vực nghiên cứu cây.......................................179
10.2.1 Mục đích..................................................................................................................................... 179
10.2.2 Lựa chọn các phương pháp sử dụng để ước tính sinh khối....................................................... 179
10.2.3 Kết quả và Thảo luận ................................................................................................................. 181
10.3 Tính toán hệ số chuyển đổi để tính sinh khối trên đơn vị diện tích từ trữ lượng sinh trưởng ..........183
10.3.1 Mục đích..................................................................................................................................... 183
10.3.2 Phương pháp............................................................................................................................... 184
10.3.3 Kết quả và Thảo luận ................................................................................................................. 184
10.4 Những điều cần suy xét thêm.............................................................................................................188
11. Cung cấp thông tin cho các nhà đầu tư tiềm năng ...................................................................................190
11.1 Kết quả khảo sát bảng câu hỏi............................................................................................................190
11.2 Nội dung trang chủ.............................................................................................................................191
11.3 Hội thảo về thực hiện REDD+...........................................................................................................193
Phụ lục 1: Biên bản hội nghị về trình bày Báo cáo khởi động về Nghiên cứu về “Rừng và đất tiềm năng
liên quan đến ‘Biến đổi khí hậu và Lâm nghiệp’” ở Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam....................196
Phụ lục 2: Biên bản Hội nghị trình bày Báo cáo tiến độ về Nghiên cứu về “Rừng và đất tiềm năng liên
quan đến ‘Biến đổi khí hậu và Lâm nghiệp’” ở Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam...........................200
Phụ lục 3: Biên bản Hội nghị Thảo luận tiến độ về Nghiên cứu về “Rừng và đất tiềm năng liên quan đến
‘Biến đổi khí hậu và Lâm nghiệp’” ở Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam...........................................205
Phụ lục 4: Biên bản Hội nghị trình bày Báo cáo giữa kỳ về Nghiên cứu về “Rừng và đất tiềm năng liên
quan đến ‘Biến đổi khí hậu và Lâm nghiệp’” ở Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam...........................209
Phụ lục 5: Biên bản Hội nghị trình bày Báo cáo giữa kỳ lần 2 về Nghiên cứu về “Rừng và đất tiềm năng
liên quan đến ‘Biến đổi khí hậu và Lâm nghiệp’” ở Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam....................214
Phụ lục 6: Biên bản Hội nghị trình bày Dự thảo Báo cáo tổng kết và thủ tục kết thúc dự án Nghiên cứu
về “Rừng và đất tiềm năng liên quan đến ‘Biến đổi khí hậu và lâm nghiệp’’’ ở Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam...........................................................................................................................................221
Các phụ lục dưới đây lưu trong đĩa DVD-ROM kèm theo:
Phụ lục 7:
Khảo sát vùng đất mẫu – Tính khả thi kinh tế của việc Giảm phát thải từ mất rừng và suy
thoái rừng ở Việt Nam
Phụ lục 8:
Phụ lục 9:
Phụ lục 10:
Phụ lục 11:
Phụ lục 12:
Khảo sát vùng đất mẫu ở tỉnh Bình Phước
Khảo sát vùng đất mẫu ở tỉnh Đăk Nông
Khảo sát vùng đất mẫu ở tỉnh Nghệ An
Khảo sát vùng đất mẫu ở tỉnh Kon Tum
Khảo sát chi tiết về điều kiện tự nhiên và kinh tế đối với các hoạt động REDD+ trên địa bàn
tỉnh Điện Biên
Phụ lục 13:
Phụ lục 14:
Phụ lục 15:
Phụ lục 16:
Phụ lục 17:
Kết quả tính toán số liệu hoạt động dựa trên số liệu thống kê và số liệu NFI
Số liệu về Ma trận biến đổi rừng
Số liệu tính toán về BCEF và R-S
Số liệu liên quan đến Hệ thống phân loại rừng
Danh mục Số liệu vệ tinh đã thu thập
Phần bổ sung I (Riêng biệt): Kế hoạch cơ bản về Phát triển REDD+ trên địa bàn tỉnh Điện Biên
iii
Danh mục bảng biểu
Bảng 1.3.1 Các lựa chọn xây dựng REL/RL tạm thời.....................................................................................16
Bảng 2.1.1 Bản đồ phân bố rừng hiện nay.......................................................................................................19
Bảng 2.2.1 Định nghĩa về rừng trong các văn bản luật ở Việt Nam................................................................22
Bảng 2.2.2 Các bản đồ phân bố rừng từ năm 1990 đến năm 2010 và các hệ thống phân loại rừng ..............23
Bảng 2.3.1 Diện tích rừng theo từng kiểu rừng từ năm 1990..........................................................................27
Bảng 2.4.1 Kết quả xác minh độ chính xác của giải đoán đất có/không có rừng ...........................................33
Bảng 2.4.2 Những phát hiện về khả năng giải đoán sai các bản đồ phân bố rừng..........................................34
Bảng 2.4.3 Kết quả tỷ lệ trùng khớp của các Bản đồ phân bố rừng................................................................35
Bảng 3.1.1 Danh sách các bản đồ hiện có........................................................................................................40
Bảng 3.1.2 Mẫu phiếu ghi chép thực địa..........................................................................................................41
Bảng 3.1.3 Các bể chứa các-bon được đo đếm................................................................................................42
Bảng 3.1.4 Số ô sơ cấp/ô đo đếm trước và sau sàng lọc số liệu ......................................................................43
Bảng 3.1.5 Số ô đo đếm sau sàng lọc đối với từng kiểu rừng .........................................................................43
Bảng 3.1.6 Kết quả so sánh việc phân vùng giữa vùng sinh thái sinh học với vùng sinh thái nông nghiệp
(đối với vùng Đông Bắc)..................................................................................................................................45
Bảng 3.1.7 Thể tích đứng đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ I .....................46
Bảng 3.1.8 Thể tích đứng đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ II....................46
Bảng 3.1.9 Thể tích đứng đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ III...................47
Bảng 3.1.10 Thể tích đứng đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ IV ................47
Bảng 3.1.11 Các tham số về BCEF do FAO cung cấp ....................................................................................48
Bảng 3.1.12 Hệ số phát thải đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ I..................49
Bảng 3.1.13 Hệ số phát thải đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ II ................49
Bảng 3.1.14 Hệ số phát thải đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ III...............50
Bảng 3.1.15 Hệ số phát thải đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ IV...............50
Bảng 3.4.1 Các mục cần khảo sát đo đếm lại...................................................................................................52
Bảng 3.4.2 Số lượng ô đo đếm thực địa...........................................................................................................55
Bảng 3.4.3 Số lượng ô đo đếm đã khảo sát xác minh chia theo loại rừng ......................................................56
Bảng 3.4.4 Các thiết bị đo đếm của Chu kỳ 4 và của nhóm Nghiên cứu........................................................57
Bảng 3.4.5 Thực trạng các mốc A....................................................................................................................58
Bảng 3.4.6 Thực trạng mốc B...........................................................................................................................59
Bảng 3.4.7 Tình trạng của mốc A và mốc B ....................................................................................................60
Bảng 3.4.8 Thống kê sai lệch khoảng cách ngang của ô đo đếm ....................................................................62
Bảng 3.4.9 Thống kê tỷ lệ sai lệch khoảng cách ngang của ô đo đếm............................................................62
Bảng 3.4.10 Thống kê sai lệch về số cây được đo đếm...................................................................................64
Bảng 3.4.11 Thống kê tỷ lệ sai lệch về số cây được đo đếm...........................................................................64
Bảng 3.4.12 Thống kê sai lệch tiết diện ngang ................................................................................................66
Bảng 3.4.13 Thống kê tỷ lệ sai lệch tiết diện ngang ........................................................................................66
Bảng 3.4.14 Biểu công thức chiều cao cây sử dụng để ước tính thể tích gỗ trong rừng tự nhiên ..................69
Bảng 3.4.15 Thống kê sai lệch thể tích gỗ .......................................................................................................74
Bảng 3.4.16 Thống kê tỷ lệ sai lệch thể tích gỗ ...............................................................................................75
Bảng 4.1.1 Các giải pháp xây dựng RELs/RLs tạm thời.................................................................................80
Bảng 4.4.1 Các đặc điểm của mô hình tính toán lượng loại bỏ và phát thải...................................................95
iv
Bảng 4.5.1 Đặc điểm của các phương án xây dựng RELs/RLs ......................................................................96
Bảng 5.2.1 So sánh Số liệu hoạt động theo vùng và theo diện tích (Tất cả các loại rừng)...........................111
Bảng 5.2.2 So sánh Số liệu hoạt động theo vùng và theo diện tích (Rừng thường xanh )............................112
Bảng 5.2.3 So sánh Số liệu hoạt động theo vùng và theo diện tích (loại rừng phục hồi) .............................113
Bảng 5.2.4 So sánh Số liệu hoạt động theo vùng và theo diện tích (các loại rừng khác) .............................114
Bảng 5.2.5 So sánh Số liệu hoạt động theo vùng và theo diện tích (loại rừng trồng)...................................115
Bảng 6.1.1 Diện tích phù hợp cho các hoạt động A/R CDM ........................................................................119
Bảng 7.1.1 Các giá trị được sử dụng làm cơ sở để phân tích chi phí và lợi nhuận từ việc trồng Keo lá tràm124
Bảng 7.1.2 Doanh thu ước tính từ bán gỗ trong chu kỳ 15 năm....................................................................124
Bảng 7.1.3 Khối lượng lũy kế CO2 được loại bỏ trên mỗi ha trồng Keo lá tràm..........................................126
Bảng 7.1.4 Kết quả tính toán đường cơ sở.....................................................................................................127
Bảng 7.1.5 Chi phí trồng và quản lý rừng trồng theo chu kỳ 15 năm ...........................................................129
Bảng 7.1.6 Chi phí tỉa thưa và thu hoạch trong chu kỳ 15 năm.....................................................................130
Bảng 7.1.7 Phân tích chi phí và lợi nhuận tính trên 1 ha trồng Keo lá tràm tại địa điểm bên đường...........131
Bảng 7.1.8 Phân tích chi phí và lợi nhuận trên tính 1ha trồng Keo lá tràm cách đường cái 5km ................132
Bảng 7.1.9 Phân tích chi phí và lợi nhuận thực hiện dự án A/R CDM trong điều kiện địa bàn dự án nằm
cách đường cái 5km........................................................................................................................................133
Bảng 7.1.10 Phân tích chi phí và lợi nhuận của dự án trồng/tái trồng rừng theo cơ chế sạch (A/R CDM)
trong điều kiện khu vực dự án cách đường cái 11km....................................................................................134
Bảng 7.1.11 Doanh thu tiềm năng và chi phí thực hiện dự án A/R CDM ở Việt Nam.................................136
Bảng 10.1.1 Thể tích gỗ đứng của các ô mẫu ................................................................................................159
Bảng 10.1.2 Thành phần loài theo các Giá trị Quan trọng.............................................................................161
Bảng 10.1.3 Cây mẫu theo cấp đường kính ngang ngực và loài cây tại Khu bảo tồn Thiên nhiên Mường
Nhé..................................................................................................................................................................162
Bảng 10.1.4 Tỷ lệ trọng lượng khô với trọng lượng tươi của bộ phận cây ...................................................162
Bảng 10.1.5 Sinh khối khô của cây mẫu tính theo bộ phận cây....................................................................163
Bảng 10.1.6 Giá trị BEF theo cấp DBH của cây mẫu ...................................................................................166
Bảng 10.1.7 Tỷ lệ rễ - thân của cây mẫu theo cấp đường kính ngang ngực - DBH .....................................166
Bảng 10.1.8 Tỷ trọng gỗ của cây mẫu với hàm lượng ẩm bằng 0.................................................................167
Bảng 10.1.9 Tỷ trọng gỗ của cây mẫu với hàm lượng ẩm 12%....................................................................168
Bảng 10.1.10 Liệt kê các hàm sinh học cho Vối thuốc (Schima wallichii) ..................................................168
Bảng 10.1.11 Thống kê mô tả các hàm sinh học cho Dẻ gai (Castanopsis indica).......................................169
Bảng 10.1.12 Thống kê mô tả các hàm sinh học của Chẹo tía (Engelhardtia roxburghiana).......................171
Bảng 10.1.13 Thống kê mô tả các hàm sinh học cho 3 loài ..........................................................................172
Bảng 10.1.14 Hàm sinh học ước tính sinh khối cho Vối thuốc (Schima wallichii) ......................................173
Bảng 10.1.15 Các hàm sinh học để ước tính sinh khối của Dẻ gai (Castanopsis indica)..............................174
Bảng 10.1.16 Các hàm sinh học để ước tính sinh khối của Chẹo tía (Engelhardtia roxburghiana)..............176
Bảng 10.1.17 Hàm sinh học của 3 loài nghiên cứu........................................................................................177
Bảng 10.2.1 Trữ lượng sinh trưởng bình quân theo héc-ta, AGB bình quân và BGB bình quân của từng kiểu
rừng tại 90 ô ....................................................................................................................................................183
Bảng 10.2.2 Trữ lượng các-bon bình quân của từng kiểu rừng tại 90 ô cho thấy sự khác biệt giữa phần trên
mặt đất với phần dưới mặt đất........................................................................................................................183
Bảng 10.3.1 Phân loại BCEF theo chuẩn phân loại a....................................................................................185
Bảng 10.3.2 Phân loại BCEF theo chuẩn phân loại b....................................................................................185
Bảng 10.3.3 Phân loại BCEF theo chuẩn phân loại c....................................................................................185
v
Bảng 10.3.4 Phân loại BCEF giữa chuẩn b và c............................................................................................186
Bảng 10.3.5 Phân loại R/Sha theo chuẩn phân loại d ....................................................................................187
Bảng 10.3.6 Phân loại R/Sha theo chuẩn phân loại e ....................................................................................187
Bảng 10.4.1 Trữ lượng sinh trưởng bình quân của 10 loài hàng đầu về trữ lượng sinh trưởng ở KBTTN MN188
Bảng 11.1.1 Nội dung trang web....................................................................................................................192
vi
Danh mục hình ảnh, biểu đồ
Hình 1.3.1 Hai loại vùng sinh thái trong phân vùng ......................................................................................17
Hình 2.1.1 Bản đồ phân bố rừng năm 1990 hiện có (bản đồ giấy)..................................................................20
Hình 2.1.2 Hình ảnh vệ tinh Landsat TM năm 1990 .......................................................................................20
Hình 2.2.1 Sơ đồ quy trình hình thành số liệu AD...........................................................................................21
Hình 2.2.2 Ví dụ Sách lưu mã khóa ảnh ..........................................................................................................24
Hình 2.3.1 Các bản đồ phân bố rừng năm 2010 và 2005 ................................................................................26
Hình 2.3.2 Bản đồ phân bố rừng các năm 2000, 1995 và 1990 ......................................................................26
Hình 2.3.3 Tình trạng diện tích đất của từng kiểu rừng kể từ năm 1990.........................................................27
Hình 2.3.4 Trạng thái rừng (Tây bắc)...............................................................................................................28
Hình 2.3.5 Trạng thái rừng (Đông bắc)............................................................................................................28
Hình 2.3.6 Thực trạng rừng (Đồng bằng Bắc bộ)............................................................................................29
Hình 2.3.7 Thực trạng rừng (Bắc Trung bộ) ....................................................................................................29
Hình 2.3.8 Thực trạng rừng (Nam trung bộ)....................................................................................................29
Hình 2.3.9 Thực trạng rừng (Tây nguyên).......................................................................................................29
Hình 2.3.10 Thực trạng rừng (Đông nam bộ) ..................................................................................................30
Hình 2.3.11 Thực trạng rừng (Tây Nam bộ)....................................................................................................30
Hình 2.4.1 Quá trình xác minh 1......................................................................................................................31
Hình 2.4.2 Quá trình xác minh 2......................................................................................................................31
Hình 2.4.3 Công việc xác minh........................................................................................................................32
Hình 2.4.4 Ví dụ về những phát hiện ...............................................................................................................34
Hình 2.4.5 Xác minh bản đồ phân bố rừng năm 1990 (tỉnh Yên Bái và Phú Thọ).........................................35
Hình 2.4.6 Xác minh các bản đồ phân bố rừng năm 2000 (tỉnh Đắc Lắc)......................................................36
Hình 2.4.7 Xác minh Bản đồ Phân bố Rừng năm 2010 (tỉnh Lai Châu và Điện Biên)..................................36
Hình 2.4.8 Xác minh bản đồ phân bố rừng năm 2010 (tỉnh Quảng Ninh)......................................................37
Hình 3.1.1 Sơ đồ thiết kế ô sơ cấp....................................................................................................................41
Hình 3.1.2 Sơ đồ tính toán hệ số phát thải .......................................................................................................42
Hình 3.1.3 Thay đổi về thể tích gỗ trung bình đối với 3 kiểu rừng thường xanh từ Chu kỳ I đến Chu kỳ IV44
Hình 3.4.1 Mô hình xác minh...........................................................................................................................51
Hình 3.4.2: Mô hình so sánh trữ lượng gỗ .......................................................................................................52
Hình 3.4.3 Ví dụ về phiếu ghi chép tại thực địa...............................................................................................53
Hình 3.4.4 Ô sơ cấp ..........................................................................................................................................54
Hình 3.4.5 Cận cảnh tâm ô sơ cấp....................................................................................................................54
Hình 3.4.6: Các vùng sinh thái nông nghiệp và các tỉnh nơi nhóm Nghiên cứu đã thực hiện khảo sát xác
minh...................................................................................................................................................................55
Hình 3.4.7 Ví dụ về tính lặp lại thấp do khác biệt về năm khảo sát ................................................................57
Hình 3.4.8 Các thiết bị trong Chu kỳ 4.............................................................................................................58
Hình 3.4.9 Mốc A .............................................................................................................................................59
Hình 3.4.10 Mốc B ...........................................................................................................................................60
Hình 3.4.11 Sai lệch khoảng cách ngang của ô đo đếm và độ dốc..................................................................61
Hình 3.4.12 Tỷ lệ sai lệch khoảng cách ngang của ô đo đếm và độ dốc.........................................................62
Hình 3.4.13 So sánh số cây được đo theo loại rừng.........................................................................................63
Hình 3.4.14 So sánh số cây được đo đếm trong các năm thực hiện khảo sát Chu kỳ 4..................................63
Hình 3.4.15 So sánh tiết diện ngang theo loại rừng.........................................................................................65
vii
Hình 3.4.16 So sánh tiết diện ngang giữa các năm thực hiện khảo sát Chu kỳ 4............................................65
Hình 3.4.17 Sai lệch do xác định sai độ cao ngang ngực ................................................................................66
Hình 3.4.18 Phương pháp ước tính thể tích gỗ trong Chu kỳ 4.......................................................................68
Hình 3.4.19 Phương pháp ước tính thể tích gỗ trong khảo sát xác minh ........................................................69
Hình 3.4.20 Biểu đồ chiều cao cây trong rừng tre nứa hỗn giao với gỗ vùng Đông Bắc...............................70
Hình 3.4.21 Biểu đồ chiều cao cây trong rừng lá rộng thường xanh vùng Bắc Trung Bộ .............................70
Hình 3.4.22 Biểu đồ chiều cao cây trong rừng tre nứa hỗn giao với gỗ vùng Bắc Trung Bộ.........................71
Hình 3.4.23 Biểu đồ chiều cao cây trong rừng lá rộng thường xanh vùng Nam Trung Bộ............................71
Hình 3.4.24 Biểu đồ chiều cao cây trong rừng lá rộng thường xanh vùng Tây Nguyên................................71
Hình 3.4.25 Biểu đồ chiều cao cây trong rừng rụng lá vùng Tây Nguyên......................................................72
Hình 3.4.26 Biểu đồ chiều cao cây trong rừng lá kim vùng Tây Nguyên.......................................................72
Hình 3.4.27 Biểu đồ chiều cao cây trong khảo sát xác minh và trong Chu kỳ 4 ............................................73
Hình 3.4.28 So sánh thể tích gỗ theo loại rừng................................................................................................74
Hình 3.4.29 Biểu đồ phân bố số cây theo cấp đường kính ..............................................................................75
Hình 3.4.30 Sơn xịt (ví dụ ở Nhật) và thẻ nhôm có đánh số ...........................................................................76
Hình 3.4.31 Kiến nghị về các ô đo đếm theo 4 hướng ....................................................................................78
Hình 3.4.32 Kiến nghị về mẫu phân vùng .......................................................................................................78
Hình 3.4.33 Mô hình xác minh mẫu và REDD+.............................................................................................80
Hình 4.1.1 Ước tính biến đổi trữ lượng các-bon bằng phương pháp biến đổi trữ lượng................................82
Hình 4.1.2 Ước tính biến đổi trữ lượng các-bon bằng phương pháp ma trận biến đổi rừng ..........................83
Hình 4.1.3 Biến đổi trữ lượng trong Lâm nghiệp kể từ năm 1990 theo phương pháp SCM..........................84
Hình 4.1.4 Lượng loại bỏ/phát thải trong Lâm nghiệp từ 1990 theo phương pháp FCMM ..........................84
Hình 4.2.1 Biến động các-bon rừng kể từ năm 1990 (Vùng Tây Bắc) ...........................................................86
Hình 4.2.2 Biến động các-bon rừng kể từ năm 1990 (Vùng Bắc Trung bộ)...................................................86
Hình 4.2.3 Biến động các-bon rừng kể từ năm 1990 (Vùng Tây nguyên)......................................................86
Hình 4.2.4 Biến động rừng kể từ 1990 (tỉnh Lào Cai trong vùng Đông Bắc).................................................87
Hình 4.2.5 Biến động rừng kể từ 1990 (tỉnh Lạng Sơn trong vùng Đông Bắc)..............................................88
Hình 4.2.6 Biến động rừng kể từ 1990 (tỉnh Thanh Hoá thuộc vùng Bắc Trung Bộ).....................................88
Hình 4.2.7 Biến động rừng kể từ năm 1990 (tỉnh Nghệ An thuộc vùng Bắc Trung bộ).................................88
Hình 4.2.8 Biến động rừng từ năm 1990 (tỉnh Lâm Đồng thuộc vùng Tây Nguyên) ....................................89
Hình 4.2.9 Biến động rừng từ năm 1990 (tỉnh Kon Tum thuộc vùng Tây Nguyên) ......................................89
Hình 4.3.1 Biến động trữ lượng các-bon trên số liệu năm thời điểm (tỉnh Kon Tum）.................................91
Hình 4.3.2 Biến động trữ lượng các-bon trên số liệu ba thời điểm (tỉnh Kon Tum）....................................91
Hình 4.4.1 Các xu hướng phát thải các-bon ở tỉnh Kon Tum..........................................................................92
Hình 4.4.2 Các xu hướng phát thải các-bon ở tỉnh Thanh Hóa.......................................................................93
Hình 4.4.3 Các xu hướng loại bỏ các-bon ở tỉnh Lâm Đồng...........................................................................93
Hình 4.4.4 Các xu hướng loại bỏ các-bon ở tỉnh Điện Biên............................................................................94
Hình 4.4.5 Các xu hướng loại bỏ các-bon ở tỉnh Kon Tum (Mức bình quân 18 triệu tấn CO2).....................94
Hình 5.1.1 Hệ quy chiếu ô MODIS..................................................................................................................98
Hình 5.1.2 Trang web cho tải về Công cụ MRT của NASA ...........................................................................99
Hình 5.1.3 Ví dụ về thay đổi trong giá trị NDVI đối với rừng thường xanh và rừng rụng lá.......................100
Hình 5.1.4 Sự biến động của GLP đối với từng loại thảm thực vật ..............................................................100
Hình 5.1.5 Các tiêu chí xác định biến động (giảm) của rừng........................................................................101
Hình 5.1.6 Các ví dụ về số liệu EVI với từng loại rừng tại từng khu vực mẫu.............................................101
Hình 5.1.7 Sự phân bố của các thảm thực vật thô..........................................................................................102
viii
Hình 5.1.8 Biểu đồ phân bố của toàn bộ điểm ảnh........................................................................................102
Hình 5.1.9 Tổng quan về quá trình xây dựng và xử lý số liệu về rừng trên số liệu MODIS........................103
Hình 5.1.10 Bản đồ phân bố rừng của Việt Nam dựa trên MODIS ..............................................................104
Hình 5.1.11 Bản đồ phân bố rừng của tỉnh Nghệ An dựa trên MODIS........................................................104
Hình 5.1.12 So sánh diện tích rừng xác định được thông qua giải đoán ảnh LANDSAT và SPOT, và số hóa
ảnh MODIS (theo từng tỉnh) ..........................................................................................................................105
Hình 5.1.13 So sánh diện tích rừng xác định được thông qua giải đoán ảnh LANDSAT và SPOT, và số hóa
ảnh MODIS (từng huyện trong tỉnh Nghệ An)..............................................................................................105
Hình 5.1.14 Ví dụ về biến động rừng Diện tích đã thay đổi từ rừng tự nhiên thành đất trồng mía năm 2007105
Hình 5.1.15 Chia vùng để đánh giá................................................................................................................106
Hình 5.1.16 Đánh giá các xu hướng mất rừng...............................................................................................106
Hình 5.1.17 Ví dụ về phân tích diện tích đất mất rừng gần biên giới do vệ tinh MODIS quan sát..............107
Hình 5.2.1 So sánh diện tích trong Số liệu hoạt động (Tất cả các loại rừng)................................................111
Hình 5.2.2 Diện tích trên Bản đồ phân bố rừng (tất cả các loại rừng)...........................................................112
Hình 5.2.3 Diện tích ước tính từ các con số thống kê (Tất cả các loại rừng)................................................112
Hình 5.2.4 So sánh diện tích trong Số liệu hoạt động (loại rừng thường xanh)............................................112
Hình 5.2.5 Diện tích trên Bản đồ phân bố rừng (loại rừng thường xanh).....................................................113
Hình 5.2.6 Diện tích ước tính theo các con số thống kê (loại rừng thường xanh) ........................................113
Hình 5.2.7 So sánh diện tích trong Số liệu hoạt động (loại rừng phục hồi) ..................................................113
Hình 5.2.8 Diện tích trên Bản đồ phân bố rừng (loại rừng phục hồi)............................................................114
Hình 5.2.9 Diện tích ước tính theo các con số thống kê (loại rừng phục hồi)...............................................114
Hình 5.2.10 So sánh diện tích trong Số liệu hoạt động (Các loại rừng khác) ...............................................114
Hình 5.2.11 Diện tích trên bản đồ phân bố rừng (các loại rừng khác) ..........................................................115
Hình 5.2.12 Diện tích ước tính theo các con số thống kê (các loại rừng khác).............................................115
Hình 5.2.13 So sánh diện tích trong Số liệu hoạt động (Rừng trồng) ...........................................................115
Hình 5.2.14 Diện tích trên Bản đồ phân bố rừng (rừng trồng)......................................................................116
Hình 5.2.15 Diện tích ước tính theo các con số thống kê (rừng trồng) .........................................................116
Hình 6.1.1 Bản đồ các diện tích tiềm năng để thực hiện các hoạt động dự án A/R CDM............................118
Hình 6.1.2 Bản đồ diễn biến rừng ..................................................................................................................122
Hình 7.1.1 Sơ đồ kịch bản đường cơ sở.........................................................................................................127
Hình. 7.2.1 Mô hình xác lập REL với giả định mất rừng do chấm dứt chương trình 661............................137
Hình 7.2.2 Mức REL cấp quốc gia với việc sử dụng phương pháp bình quân xu hướng lịch sử.................138
Hình 8.4.1 Tích lũy cacbon của cây keo lai và kịch bản nền.........................................................................148
Hình 10.1.1 Phân bố thể tích gỗ đứng của 3 kiểu rừng theo cấp đường kính ...............................................160
Hình 10.1.2 Thành phần sinh khối (tính theo %) của từng bộ phận cây mẫu theo cấp đường kính ngang
ngực.................................................................................................................................................................164
Hình 10.1.3 Mối quan hệ giữa DBH và BEF của các loài nghiên cứu .........................................................165
Hình 10.1.4 Mối tương quan giữa sinh khối và DBH của Vối thuốc (Schima wallichii).............................170
Hình 10.1.5 Mối tương quan giữa sinh khối và DBH của Dẻ gai (Castanopsis indica)...............................170
Hình 10.1.6 Tương quan giữa sinh khối và DBH của Chẹo tía (Engelhardtia roxburghiana)......................171
Hình 10.1.7 Tương quan giữa sinh khối và DBH áp dụng cho cả 3 loài nghiên cứu ...................................173
Hình 10.1.8 Quan hệ giữa DBH và sinh khối thân (Ws); sinh khối cành (Wb); sinh khối lá (Wl); sinh khối
trên mặt đất (AGB); sinh khối rễ (Wr) và tổng sinh khối (TW) của Vối thuốc (Schima wallichii).............174
Hình 10.1.9 Quan hệ giữa DBH và sinh khối thân (Ws); sinh khối cành (Wb); sinh khối lá (Wl); sinh khối
trên mặt đất (AGB); sinh khối rễ (Wr) và tổng sinh khối (TW) của Dẻ gai (Castanopsis indica)................175
ix
Hình 10.1.10 Quan hệ giữa DBH và sinh khối thân (Ws); sinh khối cành (Wb); sinh khối lá (Wl); sinh khối
trên mặt đất (AGB); sinh khối rễ (Wr) và tổng sinh khối (TW) của Chẹo tía (Engelhardtia roxburghiana).176
Hình 10.1.11 Quan hệ giữa DBH và sinh khối thân (Ws); sinh khối cành (Wb); sinh khối lá (Wl); sinh khối
trên mặt đất (AGB); sinh khối rễ (Wr) và tổng sinh khối (TW) của cả 3 loài cây nghiên cứu.....................177
Hình 10.2.1 So sánh AGB đã đo của các cây mẫu với AGB ước lượng bằng phương pháp ước tính hệ số
mở rộng và hàm sinh học................................................................................................................................180
Hình 10.2.2 Quan hệ giữa trữ lượng sinh trưởng tính trên héc-ta và AGB của 90 ô ....................................181
Hình 10.2.3 Quan hệ giữa AGB và BGB tính trên héc-ta của 90 ô...............................................................182
Hình 10.3.1 Quan hệ giữa BCEF sau khi tính và trữ lượng sinh trưởng trên héc-ta của 90 ô......................185
Hình 10.3.2 Quan hệ giữa AGB tính trên héc-ta và R/Sha của mỗi ô trong 90 ô...........................................187
x
Bảng giải thích các chữ viết tắt
5MHRP
AD
Five Million Hectare Reforestation Program – Chương trình trồng mới 5 triệu héc-ta rừng
Activity Data - Số liệu hoạt động
AGB
Above Ground Biomass – Sinh khối trên mặt đất
AR CM
Afforestation and Reforestation Clean Development Mechanism – Trồng rừng và tái trồng
rừng theo cơ chế phát triển sạch
BAU
BCEF
BDS
BEF
BGB
C
Business As Usual – Kịch bản thông thường
Biomass Conversion and Expansion Factor – Hệ số chuyển đổi và mở rộng sinh khối
Benefit Distribution System – Hệ thống phân phối lợi ích
Biomass Expansion Factor – Hệ số mở rộng sinh khối
Below Ground Biomass – Sinh khối dưới mặt đất
Carbon – các-bon
CAPD
Center of Agro-forestry Planning and Designing – Trung tâm Quy hoạch và Thiết kế Nông
lâm nghiệp
CC
Climate Change – Biến đổi khí hậu
CBFP
CER
CFM
COP17
CPC
Community- Based Forest Protection – Bảo vệ rừng dựa vào cộng đồng
Certified Emission Reduction – Chứng chỉ giảm phát thải
Community Forest Management – Quản lý rừng theo cộng đồng
The 17th Conference of the Parties – Hội nghị các bên tham gia lần thứ 17
Commune People’s Committee – UBND xã
DARD
DBH
DPC
EF
Department of Agriculture and Rural Development – Sở NN&PTNT
Diameter at Breast Height – Đường kính ngang ngực
District People’s Committee – UBND huyện
Emission Factor – Hệ số phát thải
FAO
FCMM
FIPI
Food and Agriculture Organization – Tổ chức Nông lương (thuộc Liên hợp quốc)
Forest Change Matrix Method – Phương pháp ma trận biến đổi rừng
Forest Inventory and Planning Institute – Viện Điều tra Quy hoạch rừng
Forest Ranger Department, FPD – Hạt kiểm lâm
FRD
FRS
Forest Ranger Station, FPD – Trạm kiểm lâm
FPD
Provincial Forest Protection Department – Cục/Chi cục Kiểm lâm tỉnh
Forest Science Institute of Viet Nam – Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam
Green House Gas – Khí nhà kính
FSIV
GHG
GIZ
German Company for International Cooperation – Công ty Hợp tác Quốc tế Đức
Households – Hộ gia đình
HHs
ICRAF
IPCC
JICA
KP
World Agroforestry Centre – Trung tâm nông lâm thế giới
Intergovernmental Panel on Climate Change - Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu.
Japan International Cooperation Agency – Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật bản
Kyoto Protocol – Nghị định thư Ky-ô-tô
MARD
MODIS
MRV
NFA
NFI
Ministry of Agriculture and Rural Development – Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
Moderate Resolution Imaging Sectroradiameter - Ảnh phổ kế bức xạ độ phân giải trung bình
Measurement, Reporting, Verification – Đo lường, Báo cáo, Thẩm định
National Forest Assessment – Chương trình đánh giá tài nguyên rừng toàn quốc
National Forest Inventory – Chương trình điều tra rừng toàn quốc
xi
NPV
Net Present Value – Giá trị ròng hiện tại
NR
Natural Reserve – Khu bảo tồn Thiên nhiên
NRMB
NRP
Nature Reserve Management Board – Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên
National REDD + Program – Chương trình REDD+ Quốc gia
Non-Timber Forest Products – Lâm sản ngoài gỗ
NTFP
PaMs
PPC
Policy and Measures – Chính sách và Biện pháp
Provincial People’s Committee – UBND tỉnh
PFMB
QA/QC
RCFEE
Protective Forest Management Board – Ban quản lý rừng phòng hộ
Quality Assessment/Quality Control – Đánh giá chất lượng / Kiểm soát chất lượng
Research Centre for Forest Ecology and Environment – Trung tâm Nghiên cứu sinh thái và môi
trường rừng
REDD
Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation – Giảm phát thải từ mất
rừng và suy thoái rừng
REDD+
Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation; and the Role of Conservation,
Sustainable Management of Forests and Enhancement of Forest Carbon Stocks - Giảm phát thải
từ mất rừng và suy thoái rừng và Vai trò của công tác bảo tồn, quản lý rừng bền vững và nâng cao
trữ lượng các-bon lâm nghiệp.
REL
Reference Emission Level – Mức phát thải tham chiếu
Reduced Impact Logging – Khai thác gỗ tác động thấp
Reference Level – Mức tham chiếu
RIL
RL
R-S
Root-Shoot Ratio - Tỷ lệ sinh khối dưới mặt đất và sinh khối trên mặt đất (tỷ lệ rễ - thân cành lá)
State Forest Enterprise – Lâm trường quốc doanh
SFE
Stdev
Standard Deviation – Độ lệch chuẩn
Sub-DARD
Sub-DoF
Sub-FPD
SBSTA
SWOT
District Agriculture and Rural Development, DARD – Phòng NN&PTNT (thuộc Sở)
Sub-Department of Forestry, DARD - Chi cục Lâm nghiệp
District Forest Protection Department, DARD – Hạt kiểm lâm huyện
Subsidiary Body for Scientific and Technological Advice – Tiểu ban tư vấn Khoa học Kỹ thuật
Analysis based on Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats – Phân tích về điểm
mạnh, điểm yếu, thách thức và cơ hội
TW
Total Weight – Tổng trọng lượng
UNESCO
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization – Tổ chức Văn hóa, Khoa học,
Giáo dục của Liên hợp quốc
UNFCCC
United Nations Framework Convention on Climate Change – Công ước khung của Liên hợp
Quốc về Biến đổi khí hậu
VFU
Vietnam Forest University – Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam
Vietnam Dong – tiền Đồng Việt Nam
VND
VNFOREST
Vietnam Administration of Forestry, MARD – Tổng cục Lâm nghiệp (thuộc Bộ
NN&PTNT)
WD
Wb
Wl
Wood Density – Tỷ trọng gỗ
Weight of Branch – Trọng lượng cành
Weight of Leave – Trọng lượng lá
Wr
Ws
Weight of Root – Trọng lượng rễ
Weight of Stem – Trọng lượng dưới cành
xii
Giới thiệu
Báo cáo tổng kết (sau đây gọi tắt là “Báo cáo”) trình bày các kết quả cuối cùng của “Nghiên cứu về Rừng và đất
tiềm năng liên quan đến ‘Biến đổi khí hậu và lâm nghiệp’ở Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam” (dưới đây gọi
tắt là “Nghiên cứu”) được thực hiện từ tháng Chín năm 2009 đến tháng Ba năm 2012. Nghiên cứu được thực
hiện trên cơ sở Phạm vi công việc được thỏa thuận hồi tháng Sáu năm 2009 giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam (dưới đây gọi tắt là “Bộ NN&PTNT”) và nhóm Nghiên cứu thuộc Cơ quan Hợp tác Quốc
tế Nhật Bản (dưới đây gọi tắt là “JICA”), và Biên bản ghi nhớ về việc mở rộng nghiên cứu được xác nhận bởi
JICA và Tổng cục Lâm nghiệp Việt Nam (dưới đây gọi tắt là “VNFOREST”). Nội dung và kế hoạch thực hiện
của Nghiên cứu được trình bày trong báo cáo khởi động cho ban điều phối vào ngày 30 tháng 09 năm 2009, Báo
cáo tiến độ đã được trình bày ngày 30 tháng 11 năm 2009. Bên cạnh đó, Báo cáo giữa kỳ lần thứ nhất và lần thứ
hai đã được trình bày ngày 20 tháng 09 năm 2010 và ngày 26 tháng 04 năm 2011.
1
Tóm tắt
1. Phạm vi nghiên cứu
1.1 Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu góp phần tạo điều kiện cho các nỗ lực quốc tế nhằm giảm thiểu biến đổi khí hậu toàn cầu theo Hội
nghị khung về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc (UNFCCC), qua việc xác định các khu vực tiềm năng cho dự
án Trồng rừng và tái trồng rừng theo Cơ chế phát triển sạch (A/R CDM) và giảm phát thải do mất rừng và suy
thoái rừng ở các nước đang phát triển (REDD+), kiểm tra khả năng tiếp cận ngoài UNFCCC ở Việt Nam.
1.2 Phạm vi của các hoạt động nghiên cứu
Các hoạt động chính trong nghiên cứu được tóm tắt trong bảy hợp phần sau:
a. Xây dựng bản đồ số Nghiên cứu xây dựng các bản đồ hiện trạng rừng tại năm thời điểm gồm các năm 1990,
1995, 2000, 2005 và năm 2010. Các bản đồ hành chính (Hệ thống thông tin địa lý – GIS) thể hiện sự phân bổ
các diện tích đất tiềm năng phù hợp với REDD+ và các dự án trồng rừng / tái trồng rừng (ví dụ như A/R
CDM) trên phạm vi toàn quốc thông qua việc phân loại đất đai dựa trên phân tích số liệu vệ tinh và số liệu trữ
lượng rừng, vv…
b. Xây dựng hệ số phát thải và xác minh số liệu điều tra rừng toàn quốc Nghiên cứu xây dựng hệ số phát
thải dựa trên số liệu chu kỳ của các chương trình điều tra rừng toàn quốc và các nguồn thông tin khác. Ngoài
ra, Nghiên cứu cũng đã thực hiện việc xác minh số liệu Chu kỳ IV kết hợp với việc đảm bảo chất lượng/kiểm
soát chất lượng thông qua thực hiện khảo sát thực địa trên khoảng 400 ô đo đếm.
c. Xây dựng mức phát thải tham chiếu (REL) / mức tham chiếu (RL) tạm thời cho REDD+ và ước tính
chi phí và lợi ích do A/R CDM và REDD+ mang lại Nghiên cứu đã ước tính REL/RL cho REDD+ trên cơ
sở xu hướng giảm trong lịch sử của sinh khối rừng. Các chi phí và hiệu quả lợi ích cũng được ước tính riêng
biệt đối với các dự án A/R CDM và việc thực hiện REDD+.
d. Khảo sát vùng đất mẫu Tiềm năng của một số loại dự án nhằm giảm thiểu biến đổi khí hậu trong lĩnh vực
lâm nghiệp (ví dụ như A/R CDM và REDD+) được nghiên cứu tại các vùng đất mẫu; các chi phí đi kèm với
dự án được giả định được thực hiện tại vùng đất mẫu và hiệu quả lợi ích từ hấp thụ các-bon hoặc REDD+
được ước tính như những trường hợp điển hình.
e. Soạn thảo “Kế hoạch cơ bản cho Phát triển REDD+ trên địa bàn tỉnh Điện Biên” Kế hoạch cơ bản được
soạn thảo nhằm đóng góp vào việc xây dựng một cơ chế dựa trên REDD+ và các biện pháp khác trong tỉnh,
và làm rõ quá trình phát triển của các hoạt động REDD+ thí điểm hướng tới việc hiện thực hóa các hoạt động
này. Kế hoạch này được đưa vào giai đoạn sẵn sàng nhằm đóng góp vào việc xây dựng chương trình REDD+
cấp tỉnh được thực hiện trong tương lai.
f. Xây dựng phương pháp ước tính trữ lượng các-bon lâm nghiệp: “Hệ số mở rộng và chuyển đổi sinh
khối (BCEF)” đối với rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở tỉnh Điện Biên được xây dựng dựa trên khảo sát
sinh khối.
2
g. Cung cấp thông tin cho các nhà đầu tư tiềm năng Nghiên cứu đã thực hiện khảo sát dạng bảng câu hỏi đối
với các nhà đầu tư tiềm năng vào các dự án hấp thụ các-bon và REDD+, và các thông tin xúc tiến đầu tư cho
các dự án đó được cung cấp cho các đơn vị cụ thể.
2. Xây dựng bản đồ phân bố rừng làm Số liệu hoạt động
Hình 2.1 dưới đây cho thấy hai bản đồ phân bố rừng toàn quốc của các năm 2010 và 2005 trong số 5 thời điểm
lập bản đồ, để hiểu được các diễn biến rừng. Căn cứ vào các bản đồ này, kết quả về diện tích tổng hợp về từng
kiểu rừng từ số 1 đến số 12 được trình bày trong hình 2.2 dưới đây
2010
2005
Hình 2.1 Bản đồ phân bố rừng toàn quốc các năm 2010 và 2005
3
Hình 2.2 Biến động về diện tích đất với rừng kiểu rừng từ năm 1990
(Số liệu tổng hợp toàn quốc, Đơn vị tính 1.000 ha)
3. Xây dựng thể tích rừng và số liệu sinh khối làm Hệ số phát thải
Hệ số phát thải được ước tính đối với từng kiểu rừng dựa trên số liệu các Chu kỳ I, II, III và IV có sử dụng phân
vùng sinh thái sinh học. Các bảng từ 3.1 đến 3.4 dưới đây là kết quả ước tính hệ số phát thải đối với từng kiểu
rừng theo vùng sinh thái sinh học với Hệ số BCEF của FAO và tham số Tier-1 của IPCC.
Bảng 3.1 Hệ số phát thải đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ I (tấn CO2/ha)
※1 ※2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
1
2
646 283 157 110 228
297
3
959
4
606 283 143 140
329
121
78
5
560 272 124
98
106 191
193
5
209
6
471 258 141 107
83
77
7
113
97
74
8
518 261 117
25
173
96
77
9
477 283 127 148 224 189 240
546 276 154 121 185 119 205 203 200
529 279 131 135 219 316 298
121
123
120
10
11
12
14
4
Bảng 3.2 Hệ số phát thải đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ II (tấn CO2/ha)
※2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
※1
149
107
142
144
64
1
2
489 274
241
258
68
3
660 295
561 274
587 271
457 268
187
139
115
147
330
256
151
195
4
93
83
99
87
77
86
90
5
119
116
6
98
90
7
8
260
446 276
459 278
465 277
104
124
142
129
65
96
126
85
99
88
87
84
64
9
141
141
126
237
255
183
181
172
184
94
10
11
12
14
127
223
233
363
20
Bảng 3.3 Hệ số phát thải đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ III (tấn CO2/ha)
※1 ※2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
319
163
112
157
148
99
1
2
434 271
214
236
99
3
472 300
519 268
505 270
428 285
130
142
119
153
249
181
114
151
4
101
75
83
82
29
87
116
83
5
283
107
116
6
109
60
7
8
250
435 280
448 280
449 277
118
143
143
134
68
75
121
75
95
86
340
166
96
77
88
9
146
134
140
226
257
180
202
154
190
10
11
12
14
268
169
150
78
195
201
124
89
5
Bảng 3.4 Hệ số phát thải đối với từng kiểu rừng theo vùng sinh thái sinh học trong chu kỳ IV (tấn CO2/ha)
※1 ※2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
181
144
157
157
75
1
2
604 282
178
279
115
104
3
798 299
508 275
516 272
417 272
4
158
135
171
131
94
78
66
82
219
118
181
92
67
103
70
5
165
6
116
146
7
8
271
465 282
502 291
511 280
110
158
162
120
115
148
135
128
86
138
91
122
249
199
240
105
4
85
94
9
196
153
189
10
11
12
14
253
292
271
163
106
102
104
※１(các vùng sinh thái sinh học);1 = rừng mưa vùng núi Cardamom (Cam phu chia), 2 = rừng khô trung Đông dương, 3 = rừng
ngập mặn Đông dương, 4 = rừng mưa vùng núi Luang Prabang (Lào), 5 = rừng mưa bắc Đông dương, 6 = rừng cận nhiệt đới Bắc
Đông dương, 7 = rừng mưa vùng đất thấp Bắc Việt Nam, 8 = rừng ngập nước ngọt Sông Hồng, 9 = rừng thường xanh cận nhiệt đới
Nam Trung quốc – Việt Nam, 10 = rừng khô thường xanh Đông nam Đông dương, 11 = rừng mưa vùng núi Nam Đông dương, 12 =
rừng khô đất thấp Nam Việt Nam, 14 = rừng tham bùn khu vực sông Tonle Sap và Mê kông
※2（các kiểu rừng); 1 = rừng lá rộng thường xanh (rừng giàu); 2 = rừng lá rộng thường xanh (rừng trung bình); 3 = rừng lá rộng
thường xanh (rừng nghèo); 4 = rừng lá rộng thường xanh (rừng phục hồi); 5 = rừng rụng lá; 6 = rừng tre nứa; 7 = rừng tre nứa hỗn
giao với gỗ; 8 = rừng lá kim; 9 = rừng hỗn giao lá rộng lá kim; 10 = rừng ngập mặn; 11 = rừng núi đá; 12 = rừng trồng
4. Xây dựng các mức RELs/RLs tạm thời cho REDD+ cấp quốc gia ở Việt Nam
Tính đến nay, vẫn chưa có một định nghĩa cụ thể và một phương pháp luận rõ ràng về việc xây dựng các mức
phát thải tham chiếu (REL) và mức tham chiếu (RL). Mặt khác, cũng có những khác biệt lớn trong nhận thức về
tầm quan trọng của việc hiểu rõ các xu hướng lịch sử và tính hiệu quả của việc xác định các xu hướng rừng bằng
cách kết hợp số liệu vệ tinh và khảo sát mặt đất. Điều quan trọng là phải giảm được tính không chắc chắn càng
nhiều càng tốt và phải áp dụng các phương pháp có tính minh bạch và thuyết phục khi lập báo cáo đệ trình lên
UNFCCC.
Có thể lựa chọn các giải pháp kỹ thuật trong xây dựng RELs/RLs bằng cách xem xét đến các nguyên tắc cơ bản
này, và các giải pháp cũng được trình bày như sau. Đối với việc phân vùng để xây dựng hệ số phát thải, Chương
3 đã kết luận rằng nên sử dụng phân vùng theo vùng sinh thái sinh học nhằm làm giảm tính không chắc chắn.
Phần dưới đây giải thích về kết quả đánh giá từng giải pháp kỹ thuật.
Ghi chú Trong Nghiên cứu, RELs và RLs được định nghĩa như sau
6
RELs là sự thay đổi của các mức phát thải khí CO2 sinh ra từ quá trình mất rừng và suy thoái rừng.
RLs là sự thay đổi của các mức loại bỏ khí CO2 sinh ra từ việc làm giàu rừng, phục hồi rừng và trồng rừng.
Xem xét đến tính thống nhất giữa các hệ số tăng và giảm của rừng, phương pháp tính toán RELs/RLs phù hợp là
áp dụng các mức RELs và RLs riêng biệt nhằm giải thích các xu hướng trong lịch sử. Tuy nhiên, phương pháp
sử dụng RELs/RLs riêng biệt chưa được IPCC chấp thuận thì phải được ghi chú rõ. Ngoài ra, phải phân vùng
một cách hiệu quả nhằm quan sát được các đặc tính vùng trong các xu hướng tăng/giảm của rừng nhằm tính toán
RELs/RLs theo các đơn vị địa lý. Điều này sẽ làm thay đổi sự chắc chắn khi quan sát các mô hình tính toán cho
tương lai.
Liên quan đến số lượng bộ số liệu vệ tinh cần sử dụng, khi có một xu hướng tăng đơn giản, các lựa chọn đều
không cho thấy có sự khác biệt, trong khi số liệu phát sinh từ ba thời điểm có khả năng cho kết quả khác so với
số liệu từ năm thời điểm. Hơn nữa, việc phân vùng theo các vùng sinh thái sinh học có mức độ không chắc chắn
thấp hơn nhằm xây dựng hệ số phát thải.
Liên quan đến mô hình ngoại suy tương lai, việc áp dụng các mô hình hồi quy đa thức cao hơn cần phải được
xem xét cẩn thận do các mô hình này đôi khi ước tính các mức cực cao, do đây là biến động của các xu hướng
gần nhất. Sự ảnh hưởng của từng mô hình vào ngoại suy tương lai sẽ khác nhau tùy thuộc vào các xu hướng phát
thải/loại bỏ các-bon trong lịch sử là dương hay âm.
Bảng 4.1 trình bày tóm tắt kết quả các giải pháp đã thảo luận ở trên.
7
Tải về để xem bản đầy đủ
135 trang
04/04/2022
3400
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Báo cáo tổng kết Nghiên cứu về Tiềm năng rừng và đất liên quan đến “Biến đổi khí hậu và Lâm nghiệp” ở Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bao_cao_tong_ket_nghien_cuu_ve_tiem_nang_rung_va_dat_lien_qu.pdf
