Bài thuyết trình Nghiên cứu vai trò chẩn đoán của các dấu sinh học trong viêm cơ tim cấp ở trẻ em tại Khoa cấp cứu chống độc Bệnh viện Nhi Trung ương

NGHIÊN CỨU VAI TRÒ CHẨN ĐOÁN

CỦA CÁC DẤU SINH HỌC TRONG VIÊM CƠ TIM CẤP

Ở TRẺ EM TẠI KHOA CẤP CỨU CHỐNG ĐỘC

BỆNH VIỆN NHI TRUNG ƯƠNG

BS. NGÔ ANH VINH

BỆNH VIỆN NHI TRUNG ƯƠNG

ĐẶT VẤN ĐỀ

▪ Viêm cơ tim (VCT) là tì nh trạng viêm, hoại tử hoặc ly giải của tế

bào cơ tim thường gâ y ra bởi tì nh trạng nhiễm virus.

▪ VCT trẻ em thường diễn biến cấp tí nh với biểu hiện lâ m sàng

nặng nề và tỷ lệ tử vong cao.

▪ Chẩn đoán VCT cấp ở trẻ em cần được đặt ra khi trẻ có biểu

hiện suy tim khởi phá t đột ngột mà tiền sử khô ng có suy giảm

chức năng tim trước đó

ĐẶT VẤN ĐỀ

▪ Hiện nay, vai trò của cá c dấu ấn sinh học, đặc biệt là NT-

ProBNP, BNP và Troponin đã cho thấy có giá trị cao trong chẩn

đoán VCT trẻ em.

▪ Nhằm mục đích chẩn đoán sớm để điều trị hiệu quả, hạn chế tử

vong, chúng tô i thực hiện đề tài:

“Nghiên cứu vai trò chẩn đoán của cá c dấu sinh học trong

viêm cơ tim cấp ở trẻ em tại khoa Cấp cứu Chống độc

Bệnh Viện Nhi Trung Ương”

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

▪ Đối tượng: 46 trẻ được chẩn đoán VCT cấp tại khoa CC-CĐ và

80 trẻ (nhó m chứng) cùng tương đồng về độ tuổi với nhó m bệnh

nhưng khô ng mắc bệnh lý tim mạch.

▪ Thời gian: T6/2015 - 4/2018

▪ Thiết kế: mô tả cắt ngang, tiến cứu có đối chứng

▪ Định lượng và so sá nh nồng độ NT-ProBNP và Troponin I giữa

nhó m chứng và nhó m bệnh.

▪ Phâ n tí ch tương quan giữa nồng độ NT-ProBNP với mức độ suy

tim và phâ n suất tống má u thất trá i (EF)

ĐẶC ĐIỂM CHUNG

Nhó m bệnh

Nhó m chứng

n

Tỷ lệ %

n

Tỷ lệ %

52,6

Nam

Nữ

24

22

52%

48%

42

38

47,4

Tổng

46

13

12

21

100%

28,3%

26,1%

45,7%

80

24

21

35

100%

30%

26,25%

43,75%

< 1 tuổi

1 tuổi- <5 tuổi

5 tuổi -15 tuổi

Tuổi TB (thá ng)

82,49 ± 61,67

84,00 ± 66,95

➢ Tương đồng về tuổi và giới tí nh giữa 2 nhó m bệnh và chứng.

➢ Lứa tuổi mắc viêm cơ tim chủ yếu tuổi học đường: 5-15 tuổi.

TRIỆU CHỨNG LÂ M SÀNG

86

90

79

80

67

70

60

45

50

40

30

20

10

0

10

Khó thở

Nhịp

Gan to Vã mồ hôi

Phù

nhanh

➢ Khó thở và nhịp tim nhanh là triệu chứng thường gặp.

➢ Dấu hiệu vã mồ hôi nhiều chủ yếu gặp ở trẻ bú mẹ.

MỨC ĐỘ SUY TIM

8.7%

37.0%

54.3%

Suy tim nhẹ

Suy tim vừa

➢Tất cả bệnh nhâ n viêm cơ tim đều suy tim từ mức độ nhẹ đến nặng

➢ Trong nhóm viêm cơ tim, chủ yếu là vừa và nặng.

PHÂ N SUẤT TỐNG MÁU (EF)

15.2%

10.9%

Bình thường

Giảm trung bình

Giảm nặng

54.3%

19.6%

Giảm rất nặng

➢ Hầu hết đều có rối loạn chức năng tâ m thu thất trá i với mức độ giảm

nặng và rất nặng là chủ yếu.

➢ Mức độ EF bì nh thường chỉ chiếm 15,2%.

NT-proBNP và Troponin

Thông số

Nhóm bệnh

Nhóm chứng

p

Troponin (ng/ml)

5,12± 4,54

NT-ProBNP (pg/ml)

4843,42 ± 5036,31

27,32 ± 18,43

0,06 ±0,045

<0,0001

➢ Nồng độ NT-ProBNP và Troponin nhóm viêm cơ tim đều cao hơn nhóm

chứng với p <0,0001.

NT-proBNP VÀ MỨC ĐỘ SUY TIM

➢ Có tương quan tuyến tính thuận chiều chặt chẽ giữa nồng độ NT-ProBNP

huyết thanh với thang điểm suy tim(r = 0,83, p< 0,001).

NT-proBNP VÀ MỨC ĐỘ SUY TIM

6000

4990.9

5000

4000

2809.4

3000

2000

836.5

1000

27

Khô ng suy tim

0

Suy tim nhẹ

Suy tim vừa

Suy tim nặng

➢NT-ProBNP gia tăng theo mức độ nặng suy tim và khác biệt giữa nhóm

suy tim và khô ng suy tim (p<0,01).

NT-proBNP VÀ PHÂ N SUẤT TỐNG MÁU

Thô ng số

n

NT-ProBNP (pg/ml)

p

EF giảm rất nặng (≤20%)

EF giảm nặng (21-30%)

EF giảm trung bình (31-50%)

EF bì nh thường (>50%)

5

9

6842,8 ± 9391,9

5910,3 ± 5736,1

<0,001

25

7

4729,1 ± 4278,9

2451,6 ± 1599,3

➢NT-ProBNP khác nhau giữa các mức độ EF (p<0,01), cao nhất ở nhóm EF

giảm nặng và cao nhất ở nhóm EF bình thường.

NT-proBNP VÀ PHÂ N SUẤT TỐNG MÁU

➢ Tương quan giữa tuyến tính nghịch chiều (r = - 0,624, p < 0,001).

BÀN LUẬN

▪ Lứa tuổi: tuổi mắc bệnh thường gặp ở trẻ lớn, nhó m 5- 15 tuổi. N/c

Chong Shu-Ling ở Châ u Á : trẻ > 6 tuổi: 48,7%, nhũ nhi: 17,9%, 1-5:

33,3%.

▪ Giới tí nh: nam/nữ là 52/48 (p>0,05). N/c Chong Shu-Ling cũng đưa ra tỷ

lệ 56,4% là nữ, 43,6% là nam và khô ng có khá c biệt.

▪ Triệu chứng lâ m sàng: Khó thở (86%), nhịp tim nhanh (79%), gan to

(67%).

▪ T/c tại tim: TTT (38%), tiếng tim mờ (42%), ngựa phi (13s%).

▪ T/c khô ng điển hì nh: đau ngực, da tá i, ngất, đau bụng, đau đầu , nô n.

▪ → Trong VCT, triệu chứng lâ m sàng thường khô ng đặc hiệu.

TRIỆU CHỨNG LÂ M SÀNG

▪ Theo t/g Chong Shu-Ling: chẩn đoán khó khăn bởi cá c T/c phong phú, đa

dạng. nhẹ và khô ng đặc hiệu đến SHH và STH nhanh chó ng.

- T/c LS hay gặp nhất là giảm tưới má u (61,5%) gồm lơ mơ (53,8%), ngất

(23,1%), co giật (23,1%).

- T/c tiêu hó a (59,0%): gan to (41,0%), nhịp ngựa phi, tiếng thổi tại tim

(12,8%).

- T/c hô hấp chỉ 23,1%, trong khi t/c tại tim là 10,3%. Trong khi đó, cá c dấu

hiệu nặng như suy hô hấp và tuần hoàn phổ biến nhất ở trẻ nhũ nhi.

GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN

▪ NT-ProBNP ở nhó m VCT là 4843,42 ± 5036,31pg/ml cao hơn so

với nhó m chứng là 27,32 ± 18,43 pg/ml (p<0,0001).

▪ VCT có suy tim nhẹ: NT-ProBNP cao hơn nhóm chứng (836,5

pg/ml so với 27,32 ± 18,43 pg/ml)

▪ VCT có phân suất tống máu bảo tồn (EF> 50%): NT-ProBNP

cao hơn nhóm chứng (2451,6 ± 1599,3 pg/ml với 27,32 ± 18,43

pg/ml (p<0,01)).

▪ N/c Nasser và cs: ở trẻ VCT và nhó m chứng tương ứng cùng độ

tuổi: NT-proBNP ở nhó m viêm cơ tim cao hơn nhó m chứng

(p<0,01)

GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN

▪ VCT: gâ y ra những rối loạn huyết động nặng và đưa đến tì nh trạng gia

tăng về á p lực cũng như thể tí ch thất trá i => phó ng thí ch NT-ProBNP.

▪ Cá c nghiên cứu nước ngoài: NT-ProBNP có vai trò quan trọng trong

chẩn đoán viêm cơ tim ngay với trường những trường hợp suy tim cò n

nhẹ và chưa có rối loạn chức năng tống má u của tim.

▪ Troponin I tăng rất cao ở nhó m VCT so với nhó m chứng: 5,12 ± 4,54

ng/ml so với 0,06 ±0,045 ng/ml (p <0,0001) => định lượng nồng độ

nồng độ Troponin I huyết thanh có giá trị chẩn đoán VCT cấp ở trẻ.

GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN

▪ Theo t/g Kantor: nồng độ troponin I tăng gợi ý tì nh trạng VCT cấp

tí nh hơn là bệnh lý cơ tim mã n tí nh và phản á nh được tì nh trạng tổn

thương của tế bào cơ tim.

▪ Nồng độ Troponin I thường tăng tương ứng với mức độ nghiêm trọng

của bệnh. Tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào xá c định rõ ngưỡng giá

trị tiên đoán tiến triển của bệnh hoặc tử vong.

NT-proBNP VÀ MỨC ĐỘ SUY TIM

▪ Trong N/C: trẻ viêm cơ tim đều có suy tim từ nhẹ đến nặng.

▪ Tương quan giữa NT-ProBNP và điểm Ross lúc vào viện: tương

quan tuyến tí nh thuận chiều giữa với r=0,83, p< 0,001.

▪ Sự gia tăng của nồng độ NT-ProBNP => tương ứng với sự gia

tăng của tì nh trạng suy tim.

▪ Nồng độ NT-ProBNP cũng tăng cao tương ứng với cá c mức độ

suy tim từ nhẹ đến nặng và sự khá c biệt này có ý nghĩa thống

kê ( p<0,05) => định lượng nồng độ NT-proBNP giúp đánh giá

được mức độ suy tim trong viêm cơ tim.

NT-proBNP VÀ PHÂ N SUẤT TỐNG MÁU

▪ Gia tăng nồng độ NT-ProBNP tương ứng với sự suy giảm của cá c

mức độ EF có ý nghĩa thống kê p<0,05.

▪ Nồng độ NT-ProBNP tăng cao nhất ở nhó m EF giảm rất nặng với

giá trị trung bì nh là 6842,8 ± 9391,9 pg/ml. Nồng độ NT-ProBNP

thấp nhất ở nhó m có EF bì nh thường với giá trị trung bì nh là 2451,6

± 1599,3 pg/ml.

▪ Nồng độ NT-ProBNP với chỉ số tống má u thất trá i (EF): có tương

quan tuyến tí nh nghịch chiều với r= -0,624, p<0,05.

▪ => Nồng độ NT-ProBNP phản á nh và đánh giá được mức độ suy

giảm của chức năng tống má u thất trá i nên đây là thô ng số quan

trọng để đánh giá chức năng tim trong viêm cơ tim.

Bài thuyết trình Nghiên cứu vai trò chẩn đoán của các dấu sinh học trong viêm cơ tim cấp ở trẻ em tại Khoa cấp cứu chống độc Bệnh viện Nhi Trung ương - Ngô Anh Vinh