Sự cần thiết trong việc xây dựng hướng dẫn quy trình nghiệp vụ cho kiểm toán ngân sách cấp huyện tại kiểm toán nhà nước
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
Söï cAàn thIeát trOng vIeäc xAâY döïng
höôùng dAãn quY trình nghIeäp vuï chO
KIeåm tOAùn ngAân SAùch cAáp huYeän
tAïI KIeåm tOAùn nhAø nöôùc
S. TRươNG HẢI YẾN*
S. HOÀNG CẩM Tú*
gân sách địa phương (NSĐP) là bộ phận quan trọng của ngân sách nhà nước (NSNN) do
các nhiệm vụ thu, chi ngân sách và các chính sách, chế độ của Nhà nước hầu hết được tổ
chức triển khai thực hiện tại các địa phương. eo quy định hiện hành của Luật NSNN,
N
NSĐP gồm ngân sách của các cấp chính quyền địa phương (tỉnh, huyện, xã), trong đó
ngân sách cấp huyện đóng vai trò quan trọng trong quản lý điều hành nguồn thu, nhiệm vụ chi của NSĐP.
Xuất phát từ thực tế trên, việc kiểm toán NSĐP huyện là một phần không thể thiếu trong cuộc kiểm toán
NSĐP của KTNN.
Từ khóa: Ngân sách nha nươc, ngân sách cấp huyện, quy trình kiểm toán ngân sách cấp huyện.
e need for the development of professional guidelines for district level budget auditing by SAV
Local budgets are an important part of the state budget due to the state budget’s revenue and expenditure
tasks as well as the policies and regimes of the State are implemented locally. According to the current
regulations of the State Budget Law, local budgets (provincial, district, commune) are the budget of local
governments, with which district budget plays an important role in the management of revenue sources and
expenditure tasks of local budget. Based on this fact, district level budget auditing is an integral part of the
SAV’s audit work.
keywords: State budget, district budget, district budget auditing process.
1. Sự cần thiết phải xây dựng hương dẫn riêng
cho kiểm toán ngân sách cấp huyện
sách trung ương và các tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương. Tăng quy mô mẫu kiểm toán về tổng
thể và tại các đầu mối trên để đạt yêu cầu xác nhận
tính đúng đắn, trung thực của báo cáo tài chính,
báo cáo quyết toán ngân sách; đánh giá việc tuân
thủ pháp luật, tính kinh tế, tính hiệu lực và hiệu
quả trong quản lý, sử dụng ngân sách, tiền và tài
sản nhà nước theo quy định của Luật KTNN”.
Việc thực hiện kiểm toán ngân sách của các tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương có ý nghĩa đặc
biệt quan trọng trong hoạt động kiểm toán hàng
năm của Kiểm toán nhà nước (KTNN). Điều này
đã được khẳng định trong Chiến lược phát triển
KTNN đến năm 2020 đã được Ủy ban ường vụ
Quốc hội phê chuẩn tại Nghị quyết số 927/2010/
UBTVQH12 ngày 19/4/2010 “Phấn đấu đến năm
2015 cơ bản tiến hành kiểm toán thường xuyên
hàng năm các đơn vị dự toán cấp I trực thuộc ngân
Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2020 đòi
hỏi phải đổi mới hoạt động kiểm toán của Ngành,
đặt ra yêu cầu cấp bách trong việc xây dựng và đổi
mới phương pháp kiểm toán, nhất là phương pháp
*Phó Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành Ia; Phó trưởng phòng Vụ Tổng hợp
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 131 - tháng 9/2018 47
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
kiểm toán đối với kiểm toán báo cáo quyết toán
ngân sách địa phương hướng đến chuyên nghiệp
hóa hoạt động kiểm toán, nhằm giảm thiểu thời
gian kiểm toán, tăng cường đầu mối địa phương
được kiểm toán.
(1) Về KHKT của cuộc kiểm toán:
- Cơ bản KHKT NSĐP địa phương của từng
cuộc kiểm toán, trong đó có KHKT ngân sách cấp
huyện đã bám sát hướng dẫn và định hướng của
ngành tại các văn bản của Tổng Kiểm toán nhà
nước về hướng dẫn nội dung, mục tiêu, phương án
tổ chức kiểm toán từng năm.
Trong những năm qua, KTNN cũng đã từng
bước hoàn thiện quy trình, chuẩn mực và các văn
bản hướng dẫn nghiệp vụ kiểm toán. Tuy nhiên,
việc hướng dẫn mới chỉ dừng ở các chuẩn mực
và các quy trình kiểm toán mang tính tổng quát
về hoạt động kiểm toán mà chưa đưa ra được các
hướng dẫn chi tiết, cụ thể cho từng nội dung công
việc cần thực hiện kiểm toán, nhất là đối với kiểm
toán tuân thủ và kiểm toán báo cáo quyết toán
NSĐP do các KTNN khu vực thực hiện. Việc thực
hiện kiểm toán tại các cấp ngân sách, trong đó có
ngân sách cấp huyện chủ yếu mang tính chủ quan,
tự phát của kiểm toán viên, không đầy đủ và thiếu
tính thống nhất.
- Hầu hết các KTNN khu vực đã tổ chức thu
thập thông tin cơ bản về công tác quản lý, điều
hành và sử dụng tài chính, tài sản công; việc tổ
chức đánh giá về hệ thống kiểm soát nội bộ, tình
hình thanh tra, kiểm toán đối với đơn vị được kiểm
toán đầy đủ hơn những năm trước. Trong đó, một
số ít KHKT đã thu thập được thông tin cần thiết
cho việc xác định trọng tâm, nội dung kiểm toán cả
đối với ngân sách cấp tỉnh và ngân sách cấp huyện;
bởi vậy, việc đánh giá rủi ro, xác định trọng tâm
kiểm toán bước đầu đã bám sát thông tin thu thập
và mục tiêu của cuộc kiểm toán. Việc xác định mục
tiêu kiểm toán chung cơ bản đã bám sát hướng dẫn
của KTNN tại các công văn hướng dẫn hàng năm
của KTNN.
2. ực trạng kiểm toán ngân sách cấp huyện
trong những năm gần đây
Qua nghiên cứu các KHKT NSĐP trong các
năm từ 2015-2017 cho thấy những kết quả đạt được
trong kiểm toán ngân sách cấp huyện như sau:
- Nhìn chung, nội dung kiểm toán tại ngân
sách cấp huyện của các KHKT đã bám sát mục tiêu
48 Số 131 - tháng 9/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
kiểm toán và thông tin thu thập được. KHKT đã
xác định được phạm vi, giới hạn và đối tượng kiểm
toán tại ngân sách cấp huyện phù hợp với mục tiêu,
nội dung kiểm toán và định hướng chung của cuộc
kiểm toán; bố trí nhân sự, thời gian kiểm toán cho
các đơn vị, đầu mối kiểm toán chi tiết cơ bản phù
hợp với mục tiêu, nội dung, trọng yếu kiểm toán
đã xác định.
các thông tin cần thiết, chủ yếu cho việc kiểm toán
tổng hợp tại ngân sách cấp huyện thường chưa thu
thập đầy đủ như:
+ Số liệu và tình hình sử dụng nguồn tăng thu;
thông tin về việc quản lý và sử dụng các chương
trình mục tiêu quốc gia của ngân sách cấp huyện.
+ Tình hình quản lý, mua sắm, thanh lý tài sản;
quản lý đất đai tại cấp huyện.
(2) Về kết quả kiểm toán
+ Các khoản thu, chi chưa đưa vào cân đối ngân
sách; số liệu quyết toán thu, chi ngân sách; các lưu
ý về tình hình quyết toán ngân sách của các huyện.
- Nhìn chung các cuộc kiểm toán đã tập trung
thực hiện và đạt được một số mục tiêu đã xác định
tại KHKT, cụ thể:
+ ông tin về số liệu bổ sung cân đối, bổ sung
có mục tiêu từ ngân sách cấp tỉnh.
+ Đánh giá việc tuân thủ pháp luật; tính kinh
tế, hiệu lực, hiệu quả trong quản lý, sử dụng ngân
sách, tiền và tài sản nhà nước tại các huyện được
kiểm toán. Một số BCKT đã xác nhận được tính
đúng đắn, trung thực, hợp lý của báo cáo quyết
toán ngân sách cấp huyện.
+ ông tin về số liệu nợ đọng XDCB thời điểm
cuối năm liền kề niên độ được kiểm toán để làm cơ
sở đánh giá tình hình bố trí vốn đầu tư để thanh
toán nợ đọng cho các dự án hoàn thành và nợ đọng
khối lượng hoàn thành; thông tin về kế hoạch vốn
(bố trí cho các dự án khởi công mới, chuyển tiếp,
hoàn thành), điều chỉnh vốn đầu tư của ngân sách
huyện; tình hình thực hiện vốn đầu tư của ngân
sách cấp huyện.
+ Chỉ ra một số sai phạm để kiến nghị với đơn
vị được kiểm toán chấn chỉnh công tác quản lý tài
chính - kế toán, hoạt động của đơn vị và biện pháp
khắc phục những tồn tại được phát hiện thông qua
kiểm toán.
+ Chưa thu thập đầy đủ về thông tin về tình
hình thanh tra, kiểm tra tại các huyện.
+ Phát hiện một số hành vi lãng phí và sai phạm
trong quản lý, sử dụng ngân sách, tiền và tài sản
nhà nước tại các đơn vị sử dụng ngân sách, cấp
ngân sách; xác định rõ trách nhiệm của tập thể, cá
nhân, kiến nghị xử lý vi phạm theo quy định của
pháp luật.
- Nhiều KHKT còn thu thập thiếu các thông
tin về các đơn vị, đầu mối chọn kiểm toán như:
ông tin về các dự án đầu tư chọn kiểm toán tại
ngân sách cấp huyện (số lượng dự án, tên dự án,
tình hình thanh tra, kiểm toán, thông tin về tình
hình thực hiện vốn đầu tư). Đặc biệt là hầu hết các
KHKT không có thông tin về các xã, các đơn vị dự
toán, đơn vị sự nghiệp thuộc cấp huyện dự kiến
chọn kiểm toán. Do đó, việc chọn đầu mối, đơn
vị kiểm toán thường không đảm bảo tiêu chí chọn
trên cơ sở thông tin thu thập mà thường chọn ngẫu
nhiên hoặc theo tiêu chí số lớn.
- Một số BCKT đã có phát hiện kiểm toán về
việc quản lý, đất đai, khai thác tài nguyên khoáng
sản tại các huyện được kiểm toán... Trên cơ sở đó,
BCKT đã đưa ra nhiều kiến nghị đối với UBND
tỉnh, các đơn vị được kiểm toán để chấn chỉnh,
khắc phục những hạn chế, sai sót trong quản lý, sử
dụng tài chính tài sản công.
Bên cạnh đó, quá trình thực hiện kiểm toán
ngân sách cấp huyện trong cuộc kiểm toán ngân
sách địa phương còn một số hạn chế sau:
- u thập thông tin chưa chính xác: Một số
KHKT thu thập chưa chính xác tên hoặc các thông
tin về các ban quản lý dự án đầu tư; tên các dự án
đầu tư; tên của các đơn vị kiểm toán khác dẫn đến
trong quá trình thực hiện kiểm toán phải bổ sung,
điều chỉnh phạm vi kiểm toán. Ngoài ra, một số
(1) Về khảo sát và thu thập thông tin
- Tại KHKT của cuộc kiểm toán NSĐP, các thông
tin về ngân sách cấp huyện thường mờ nhạt, sơ sài;
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 131 - tháng 9/2018 49
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
trên cơ sở phân tích thông tin thu thập nên dẫn đến
còn chung chung hoặc dàn trải.
KHKT thu thập chưa chính xác thông tin về tài
chính, ngân sách của địa phương dẫn đến việc xác
định trọng tâm, nội dung kiểm toán chưa chính xác.
ực tiễn cho thấy nhiều Đoàn kiểm toán thu thập
thông tin về tiến độ, khối lượng hoàn thành của Dự
án đầu tư tại ngân sách cấp huyện chưa chính xác
nên thực tế triển khai kiểm toán phải điều chỉnh
nhiều do dự án chưa có khối lượng nghiệm thu
hoặc khối lượng nghiệm thu thấp.
- Chưa tập trung cho việc kiểm toán xác nhận
quyết toán ngân sách huyện; chưa xác định trọng
yếu, trọng tâm kiểm toán tại mỗi đơn vị được kiểm
toán của ngân sách cấp huyện; xác định rủi ro kiểm
toán tại nhiều KHKT còn chưa phù hợp; còn nhầm
lẫn giữa rủi ro và nội dung, trọng yếu kiểm toán...
- Việc xác định trọng tâm, mục tiêu, nội dung
kiểm toán trong KHKT của một số cuộc kiểm toán
chủ yếu dựa vào hướng dẫn chung của ngành, dẫn
đến nhiều trọng tâm, nội dung kiểm toán không
phù hợp với thực tế, không phát sinh ở ngân sách
cấp huyện (như vay nợ chính quyền địa phương,
ứng trước ngân sách trung ương, sử dụng quỹ tích
lũy trả nợ...).
Ngoài ra, do công tác lập KHKT năm chưa tốt
nên chưa có đầy đủ thông tin để lập KHKT chi tiết
của các tổ kiểm toán tại cấp huyện theo quy định
của Ngành. Việc lập KHKT chi tiết trước khi ban
hành quyết định kiểm toán thường chỉ là hình thức
thủ tục và sau khi triển khai kiểm toán, các tổ mới
điều chỉnh và có KHKT chính thức gửi lại Vụ Chế
độ và Kiểm soát chất lượng kiểm toán; trưởng đoàn
kiểm toán... theo quy định, trong đó, hầu hết các
thông tin trên KHKT phải điều chỉnh như: Trọng
tâm, nội dung kiểm toán, phạm vi, giới hạn kiểm
toán, thời gian kiểm toán (thời điểm triển khai và
thời gian thực hiện của tổ kiểm toán tại ngân sách
cấp huyện); số lượng kiểm toán viên bố trí cho mỗi
tổ kiểm toán, đoàn kiểm toán.
(3) Về mục tiêu kiểm toán
Do kiểm toán ngân sách cấp huyện được lồng
ghép trong ngân sách địa phương các tỉnh thành
phố nên mục tiêu kiểm toán của ngân sách cấp
huyện được thể hiện (nằm trong) mục tiêu chung
của cuộc kiểm toán. Tuy nhiên, tại một số KHKT
có phạm vi và đặc thù riêng (kiểm toán theo chủ
đề) được triển khai kiểm toán tại ngân sách cấp
huyện, các đoàn cũng chưa xác định mục tiêu kiểm
toán cụ thể có liên quan.
(2) Về xác định trọng tâm, trọng yếu và rủi ro
kiểm toán
- Do thiếu thông tin của ngân sách cấp huyện
nên hầu hết các cuộc kiểm toán không tập trung
nghiên cứu, phân tích thông tin thu thập để xác
định trọng tâm kiểm toán cho ngân sách cấp
huyện. Vấn đề này gần như bị lãng quên, các đoàn
kiểm toán chỉ tập trung xác định trọng tâm kiểm
toán cho ngân sách cấp tỉnh. Đặc biệt là các trọng
tâm trong kiểm toán việc lập, giao dự toán đầu
năm, điều chỉnh trong năm, nhất là công tác lập,
thẩm định và phê duyệt chủ trương đầu tư, bố trí
kế hoạch vốn đầu tư và việc sử dụng nguồn của
ngân sách cấp huyện hay việc điều hành ngân sách
huyện trong điều kiện hụt thu.
(4) Về nội dung kiểm toán
- Do chưa có hướng dẫn riêng cho ngân sách
cấp huyện nên tại các KHKT việc trình bày nội
dung kiểm toán tại ngân sách cấp huyện còn chưa
thống nhất, như: có KHKT không trình bày riêng
nội dung kiểm toán tại ngân sách cấp huyện mà
chỉ nêu chung theo nguyên tắc “Đoàn kiểm toán
sẽ bám sát Đề cương kiểm toán Ngân sách địa
phương năm 2015 để thực hiện. Những nội dung
không phát sinh sẽ được trình bày trong kế hoạch
kiểm toán chi tiết” hoặc có KHKT trình bày các nội
dung kiểm toán tại cấp huyện nhưng các nội dung
kiểm toán không đầy đủ khi kiểm toán tại các đơn
vị kiểm toán tổng hợp và đơn vị kiểm toán chi tiết.
- Phần trình bày trọng tâm kiểm toán đối với
kiểm toán tổng hợp của ngân sách cấp huyện được
các đoàn xác định trên cơ sở các nội dung kiểm
toán tổng hợp của ngân sách cấp tỉnh mà không
- Chưa quan tâm thực hiện kiểm toán để xác
nhận quyết toán ngân sách địa phương nói chung
50 Số 131 - tháng 9/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
và ngân sách cấp huyện nói riêng. Do đó, KHKT
chưa trình bày các nội dung kiểm toán tương ứng
để xác nhận quyết toán ngân sách cấp huyện.
- Xác định nội dung kiểm toán chưa phù hợp
với thông tin thu thập hoặc xác định nội dung kiểm
toán nhưng không có thông tin.
- Xác định thiếu nội dung kiểm toán tương ứng
với các trọng tâm kiểm toán đã xác định hoặc trọng
tâm kiểm toán cần bổ sung theo ý kiến thẩm định
của các Vụ tham mưu, nhất là đối với các chuyên
đề, chủ đề kiểm toán tại ngân sách cấp huyện.
(5) Về phạm vi kiểm toán
- Việc lựa chọn đầu mối, đơn vị kiểm toán tại
cấp huyện của hầu hết các KHKT còn chưa cụ thể;
chưa dựa trên cơ sở yêu cầu, mục tiêu, trọng yếu,
nội dung của cuộc kiểm toán tại cấp huyện. Tại
KHKT của đoàn kiểm toán chỉ xác định:
- Một số nội dung kiểm toán chưa được cụ thể
hóa nhất là các nội dung kiểm toán tổng hợp tại
ngân sách cấp huyện, nội dung trình bày còn quá
ngắn gọn, sơ sài và chưa hướng dẫn cụ thể các
bước để thực hiện nội dung kiểm toán tổng hợp.
Nội dung kiểm toán xác định còn chung chung nên
chưa giúp cho các tổ kiểm toán, các kiểm toán viên,
nhất là kiểm toán viên mới vào nghề định hướng,
triển khai trong quá trình thực hiện kiểm toán.
+ Số lượng đơn vị dự toán cấp huyện, số lượng
xã mà Đoàn kiểm toán dự kiến sẽ chọn kiểm toán
chi tiết.
+ Số lượng mẫu chọn (trong khoảng nào đó)
các dự án kiểm toán chi tiết (từ năm 2016 trở về
trước) hoặc danh mục các dự án kiểm toán chi tiết
(đối với năm 2017).
Bên cạnh đó, một số KHKT của Đoàn kiểm
toán cũng không nêu số lượng mẫu chọn cụ thể để
kiểm toán chi tiết các đơn vị dự toán và các xã mà
chỉ xác định chung chung “chọn một số đơn vị dự
toán cấp huyện và một số xã để kiểm toán chi tiết”
và trình bày theo nguyên tắc “Việc lựa chọn kiểm
toán chi tiết tại các huyện, Kiểm toán trưởng quyết
định trên cơ sở đề nghị của Trưởng đoàn kiểm
- Chưa xác định nội dung kiểm toán cụ thể cho
mỗi đơn vị, đầu mối được kiểm toán tại huyện. Một
số KHKT không xác định đầy đủ nội dung kiểm
toán của chuyên đề, chủ đề trong cuộc kiểm toán
mà phạm vi kiểm toán được xác định là kiểm toán
tại các huyện. Tại các Ban quản lý dự án cấp huyện,
hầu hết các KHKT không xác định nội dung kiểm
toán tổng hợp.
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 131 - tháng 9/2018 51
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
toán, báo cáo Lãnh đạo Kiểm toán nhà nước phụ
trách và chịu trách nhiệm trước Tổng Kiểm toán
nhà nước về quyết định của mình theo hướng dẫn
của KTNN”.
- Còn tình trạng phân công công việc cho các
kiểm toán viên chưa hợp lý, còn chồng chéo, chưa
phù hợp với năng lực, sở trường...
(7) Về kết quả kiểm toán
Ngoài ra, nhiều đoàn kiểm toán không kiểm
toán chi tiết mà chỉ xác định đối chiếu tại các đơn
vị này khi kiểm toán tại ngân sách cấp huyện.
- Kết quả kiểm toán ngân sách cấp huyện trình
bày tại BCKT của Đoàn kiểm toán khá mờ nhạt,
còn sơ sài, chưa đầy đủ, cụ thể, thiếu những nhận
định sâu sắc hoặc kết quả kiểm toán không có tính
xâu chuỗi, liên kết nên đánh giá, nhận xét từ kết quả
kiểm toán chưa khái quát được những ưu điểm và
hạn chế trong điều hành ngân sách của các huyện
thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được
kiểm toán.
- Tại các KHKT chi tiết của Tổ kiểm toán, việc
lựa chọn đơn vị, đầu mối kiểm toán tại huyện cũng
chưa có tiêu chí, cụ thể, rõ ràng. ông thường, việc
lựa chọn đơn vị kiểm toán theo phương pháp chọn
mẫu luân phiên, số lớn thường căn cứ vào quy mô
kinh phí sử dụng (đối với đơn vị dự toán và các xã)
mà chưa lượng hóa được tính chất, mức độ phức
tạp của loại hình hoạt động, quản lý để xây dựng
tiêu chí cho việc lựa chọn đơn vị, đầu mối kiểm
toán hoặc lựa chọn các đơn vị chưa được kiểm toán
những năm gần đây.
- Các phát hiện kiểm toán của các tổ kiểm toán
tại huyện nhiều khi còn mang tính đơn lẻ, chưa đi
sâu đánh giá cùng một vấn đề dẫn đến các phát
hiện kiểm toán trình bày trên BCKT còn dàn trải
hoặc vụn vặt, thiếu khái quát.
- Một số tổ kiểm toán còn kiểm toán chi phí
quyết toán các dự án đầu tư tại Phòng Tài chính
- Kế hoạch trong khi về cơ sở pháp luật, việc thực
hiện kiểm toán chi phí quyết toán các dự án đầu tư
tại Phòng Tài chính - Kế hoạch còn vướng mắc và
KTNN chưa có hướng dẫn cụ thể về vấn đề này.
- Một số đánh giá, nhận xét tại BCKT thiếu bằng
chứng, hoặc bằng chứng không cụ thể, không rõ
ràng nên thiếu tính thuyết phục. Nhiều kiến nghị
kiểm toán còn vụn vặt hoặc thiếu cơ sở do không
đầy đủ bằng chứng.
Nguyên nhân của những hạn chế:
(6) Về bố trí nhân sự và thời gian kiểm toán
Những hạn chế trên do nhiều nguyên nhân như:
Chất lượng kiểm toán viên, chất lượng quản lý, chỉ
đạo hoạt động kiểm toán, chất lượng hiệu quả hoạt
động kiểm soát chất lượng kiểm toán, hệ thống văn
bản quy phạm pháp luật... Trong giới hạn nghiên
cứu của bài viết, tác giả đưa ra một số nguyên nhân
chủ yếu sau:
- Cho đến nay, hầu hết các đoàn kiểm toán chưa
tập trung bố trí nhân sự để kiểm toán tại các cơ
quan quản lý tài chính tổng hợp của huyện trong
khi đây là nội dung kiểm toán quan trọng khi kiểm
toán ngân sách cấp huyện. Bên cạnh đó, nhiều
đoàn kiểm toán chưa bố trí thời gian, nhân sự thỏa
đáng cho kiểm toán xác nhận quyết toán ngân sách
huyện mà chủ yếu dành nhiều thời gian, nhân lực
cho kiểm toán tại các đầu mối, đơn vị kiểm toán
chi tiết (một số Đoàn kiểm toán còn tập trung bố
trí nhân lực và thời gian chủ yếu cho kiểm toán chi
tiết các dự án đầu tư).
(1) Về chỉ đạo, lãnh đạo trong xây dựng KHKT:
Việc xây dựng KHKT của một số đoàn kiểm toán
còn mang tính hình thức, chưa thật sự coi KHKT là
tiền đề quan trọng không thể thiếu của cuộc kiểm
toán, nhất là việc xây dựng KHKT chi tiết. Một vài
Lãnh đạo Đoàn kiểm toán, lãnh đạo KTNN khu
vực chưa quan tâm, coi trọng đúng mức đối với
công tác xây dựng KHKT của Đoàn kiểm toán nói
chung và KHKT chi tiết của tổ kiểm toán nói riêng
nên dẫn đến thiếu sự chỉ đạo, điều hành kịp thời
hoặc chưa đặt ra những yêu cầu, đòi hỏi đối với các
- Bố trí nhân sự không phù hợp với khối lượng
công việc, phạm vi kiểm toán của tổ kiểm toán,
đặc biệt khi có các chủ đề kiểm toán lồng ghép tại
huyện mà bố trí chủ yếu trên cơ sở nhân sự hiện có
của các tổ, đoàn kiểm toán.
52 Số 131 - tháng 9/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
kiểm toán viên trực tiếp thực hiện công tác khảo
sát, thu thập thông tin và xây dựng KHKT trong
việc hoàn thiện và nâng cao chất lượng KHKT; còn
thiếu kiên quyết trong chỉ đạo hoàn thiện, chỉnh
sửa KHKT.
quả kiểm toán cả về số lượng và chất lượng trong
thời gian qua, nhất là việc bố trí thời gian, nhân
sự không thỏa đáng (do cùng lúc triển khai nhiều
đoàn kiểm toán, trong điều kiện nhân sự của phần
lớn các KTNN khu vực còn hạn chế nên nhân sự
bố trí để thực hiện kiểm toán tổng hợp của nhiều
đoàn kiểm toán còn khá mỏng và chưa đảm bảo
về chất lượng) là một trong những nguyên nhân
chính dẫn đến các nội dung kiểm toán tổng hợp
tại các cơ quan trên không được thực hiện đầy đủ
hoặc không đảm bảo chất lượng, một số phát hiện
kiểm toán không được xem xét một cách thấu đáo.
(2) Chưa dành thời gian thỏa đáng cho việc
khảo sát, thu thập thông tin và lập KHKT dẫn đến
thông tin thu thập không đầy đủ, thiếu kỹ càng;
không có đủ thời gian cho việc nghiên cứu thông
tin, đánh giá trọng yếu, rủi ro kiểm toán. ời gian
khảo sát, thu thập thông tin và lập KHKT của các
cuộc kiểm toán thường từ 7 đến 20 ngày; thời gian
kiểm toán thường từ 60 đến 90 ngày tùy quy mô
và nhân sự của cuộc kiểm toán. Trong khi trên thế
giới, hầu hết các nước dành thời gian chủ yếu cho
công tác xây dựng KHKT, thời gian dành cho công
tác kiểm toán không nhiều. Các KTNN khu vực
chưa có bộ phận chuyên trách về công tác kế hoạch
kiểm toán, lực lượng cán bộ kiểm toán viên lập
KHKT thiếu chuyên nghiệp, trình độ, năng lực còn
hạn chế chưa đồng đều; kỹ năng phân tích, tổng
hợp đánh giá các thông tin thu thập chưa cao. Việc
lập KHKT chi tiết cho các tổ kiểm toán ngân sách
cấp huyện thường giao cho Đoàn khảo sát hoặc
các tổ trưởng dự kiến thực hiện. Trường hợp giao
cho đoàn khảo sát thực hiện thì thường dẫn đến
KHKT chi tiết còn sơ sài, hình thức, bố trí nhân sự
không phù hợp với năng lực và tính chất công việc
được giao; lựa chọn các đơn vị, đầu mối kiểm toán
chưa kỹ càng, không phù hợp với mục tiêu, trọng
tâm của cuộc kiểm toán. Trường hợp giao cho các
tổ trưởng tổ kiểm toán dự kiến thì KHKT chi tiết
lập thường không thống nhất giữa các tổ; xác định
trọng tâm, nội dung, phạm vi kiểm toán không dựa
trên cơ sở thông tin đã thu thập; nội dung kiểm
toán không thống nhất, không đầy đủ theo yêu
cầu. Nhìn chung, với cả 2 trường hợp trên thì việc
xác định trọng yếu, trọng tâm, nội dung kiểm toán
thường mang tính kế thừa của các cuộc kiểm toán
thực hiện trước, thiếu tính sáng tạo trong điều kiện
cụ thể của cuộc kiểm toán.
(3) Chưa có hướng dẫn riêng cho kiểm toán
ngân sách cấp huyện, nhất là việc thực hiện kiểm
toán các nội dung tại các cơ quan tổng hợp của
huyện dẫn đến các tổ kiểm toán không thực hiện
đầy đủ các nội dung kiểm toán theo yêu cầu. Việc
chỉ xác định đối chiếu tại các đơn vị dự toán và
các xã của nhiều đoàn kiểm toán nhưng không
xác định đúng trọng tâm cần đi sâu đã phần nào
làm hạn chế chất lượng kiểm toán ngân sách cấp
huyện do không có điều kiện đi sâu kiểm toán
nhiều nội dung.
(4) Ngoài ra, do việc kiểm toán ngân sách cấp
huyện chưa được chú trọng, thực hiện trong cuộc
kiểm toán ngân sách địa phương mà tập trung
chủ yếu là kiểm toán tại ngân sách cấp tỉnh nên
phần nhiều dung lượng của BCKT được trình
bày cho kết quả kiểm toán ngân sách cấp tỉnh mà
ít đề cập đến kết quả kiểm toán của ngân sách
cấp huyện.
3. Giải pháp
Một số giải pháp chủ yếu nhằm khắc phục hạn
chế, nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán
trong thực hiện kiểm toán ngân sách cấp huyện của
các KTNN khu vực cụ thể như sau:
(1) Xây dựng hướng dẫn riêng cho kiểm toán
ngân sách cấp huyện nhất là việc thực hiện kiểm
toán các nội dung tại các cơ quan tổng hợp của
huyện, trong đó chỉ rõ tài liệu cần thu thập, nội
dung, thủ tục kiểm toán mà kiểm toán viên cần
thực hiện tại từng đơn vị thuộc cấp huyện (Phòng
Tài chính - Kế hoạch; Chi cục uế; Ban quản lý dự
Những hạn chế trong khâu xây dựng KHKT của
đoàn kiểm toán nói chung và KHKT chi tiết nói
riêng như đã nêu trên đã ảnh hưởng nhiều đến kết
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 131 - tháng 9/2018 53
7 trang
19/04/2022
2760
Bạn đang xem tài liệu "Sự cần thiết trong việc xây dựng hướng dẫn quy trình nghiệp vụ cho kiểm toán ngân sách cấp huyện tại kiểm toán nhà nước", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- su_can_thiet_trong_viec_xay_dung_huong_dan_quy_trinh_nghiep.pdf
