Phương pháp đánh giá một số rủi ro trong kiểm toán các chỉ tiêu an toàn hoạt động của ngân hàng thương mại
NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
PHÖÔNG PHAÙP ÑAÙNH GIAÙ MOÄT SOÁ RUÛI RO TRONG
KIEÅM TOAÙN CAÙC CHÆ TIEÂU AN TOAØN HOAÏT ÑOÄNG
CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI
S. Vũ THANH ĐOAN*
S. HỨA DUY LUYẾN*
gân hàng thương mại (NHTM) là công cụ để Nhà nước điều tiết vĩ mô nền kinh tế thông
qua chính sách tiền tệ. Việc đảm bảo cho hệ thống ngân hàng được hoạt động một cách
ổn định, an toàn, tránh đổ vỡ có một ý nghĩa hết sức to lớn. Từ những lý do đó, NHNN
N
đã ban hành các quy định về giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn hoạt động của các NHTM.
Qua thực tiễn kiểm toán, bài viết đưa ra phương pháp đánh giá một số rủi ro khi kiểm toán các chỉ tiêu an
toàn trong hoạt động của ngân hàng thương mại.
Từ khóa: Rủi ro, chỉ tiêu an toàn
Method of assessing some risks in auditing safety operation criteria of commercial banks
Commercial banks are tools for the State to regulate the macro economy through monetary policy.
Ensuring that the banking system is operating in a safe, secure and avoidance manner has a tremendous
significance. For these reasons, the State Bank has issued regulations on limits and safety ratios of commercial
banks. roughout the audit practice, the article provides a method for assessing risks when auditing safety
criteria in commercial banks’ operations.
keywords: Risks, safety criteria
1. Sự ra đời của các quy định về an toàn trong
hoạt động của Ngân hàng thương mại
triển thị trường vốn, thị trường tài chính phát triển
một cách lành mạnh. Ngày 20/11/2014, NHNN đã
ban hành ông tư 36/2014/TT-NHNN quy định
các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn hoạt động của
các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các
văn bản quy định về trạng thái ngoại tệ và dự trữ
bắt buộc. ông tư 36 và các văn bản trên đã sửa
đổi, thay thế một số nội dung cơ bản trong các quy
định trước đây, bao gồm: Quyết định số 03/2008/
QĐ-NHNN; ông tư 15/2009/TT-NHNN;
ông tư 13/2010/TT-NHNN, ông tư 19/2010/
TT-NHNN và ông tư 22/2011/TT-NHNN.
Nhằm nâng cao năng lực quản trị rủi ro, bảo
đảm kiểm soát tốt chất lượng hoạt động, an toàn
thanh khoản, hoạt động đầu tư, góp vốn, mua cổ
phần; tăng cường tính công khai, minh bạch trong
hoạt động thông qua các cơ chế báo cáo, tự công
khai để giám sát của chính nội bộ TCTD, các thành
viên góp vốn, cổ đông của TCTD và tăng cường sự
giám sát, thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước,
bảo đảm an toàn trong hoạt động đối với từng
TCTD cũng như toàn hệ thống, hạn chế việc sở hữu
chéo không lành mạnh, sự thâu tóm, chi phối của
một hoặc một số TCTD đối với TCTD khác thông
qua các hoạt động cấp tín dụng, góp vốn, mua cổ
phần và các hình thức khác góp phần thúc đẩy phát
Kiểm toán nhà nước Chuyên ngành VII thuộc
Kiểm toán nhà nước với nhiệm vụ được giao là thực
hiện các cuộc kiểm toán trong lĩnh vực tài chính,
ngân hàng, bảo hiểm. Trong nhiều năm qua, Kiểm
*KTNN chuyên ngành VII
34 Số 133 - tháng 11/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
toán nhà nước Chuyên ngành VII đã thực hiện
nhiều cuộc kiểm toán các NHTM như BIDV, VCB,
Vietinbank, Agribank và đã đạt được nhiều kết quả
rất đáng khích lệ. Kiểm toán nhà nước Chuyên
ngành VII đã thực hiện nhiều nội dung kiểm toán
như kiểm toán đánh giá các hoạt động tín dụng,
đầu tư, nguồn vốn, việc chấp hành các quy định của
nhà nước trong quản lý thu nhập, chi phí... Trong
đó, nội dung kiểm toán đánh giá về các chỉ tiêu an
toàn theo quy định của NHNN đã được thực hiện
và bước đầu đã đạt được kết quả nhất định.
quá giới hạn đầu tư...
2. Đánh giá một số rủi ro trong việc kiểm toán
các chỉ tiêu an toàn hoạt động của các NHTM
Căn cứ quy định của ông tư 36 và các văn bản
quy định về việc đảm bảo các tỷ lệ an toàn trong
hoạt động ngân hàng, khi kiểm toán các tỷ lệ an
toàn trong hoạt động ngân hàng chúng ta chú ý các
vấn đề sau:
2.1. Về tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu
eo quy định tại Điều 9 của ông tư 36 thì
TCTD phải thường xuyên duy trì Tỷ lệ an toàn vốn
tối thiểu (trong đó đồng thời phải duy trì Tỷ lệ an
toàn vốn tối thiểu riêng lẻ và Tỷ lệ an toàn vốn tối
thiểu hợp nhất là 9%).
Trong các năm gần đây, các ngân hàng TMCP
đã công khai báo cáo cáo thường niên, tuy nhiên
thông tin công bố công khai chưa đầy đủ các chỉ
tiêu an toàn. Các chỉ tiêu này thường được các ngân
hàng báo cáo lồng ghép vào các báo cáo chuyên đề:
báo cáo hoạt động về tín dụng, về công tác đầu tư
vốn, về hoạt động kinh doanh ngoại tệ... Tại một
số BCKT cho thấy một số tồn tại như: các NHTM
thường công bố các chỉ tiêu an toàn tại thời điểm
tại 31/12 mà các thời điểm trong năm không được
đề cập đến. Qua công tác kiểm toán cũng đánh giá
việc chưa tuân thủ về giới hạn tỷ lệ an toàn vốn,
việc tính toán chưa đúng các cấu phần vốn tự có
cấp 2, tài sản có rủi ro quy đổi, thống kê chưa chính
xác các khoản vốn vay trung và dài hạn, hoặc vượt
- Một số rủi ro do dẫn đến các sai sót có thể xảy
ra khi tính toán, xác định hệ số an toàn vốn tối
thiểu là:
+ Xác định sai Vốn tự có (riêng lẻ, hợp nhất)
của NHTM: Tính toán sai các khoản vốn cấp I, các
khoản giảm trừ vốn cấp I, các khoản giảm trừ vốn
bổ sung; tính toán sai vốn cấp II, các khoản giảm
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 133 - tháng 11/2018 35
NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
trừ vốn cấp II, các khoản mục giảm trừ khi tính
Vốn tự có.
tín dụng cho các khách hàng để đầu tư, kinh doanh
trái phiếu doanh nghiệp chưa niêm yết.
+ TCTD cấp tín dụng với các điều kiện ưu đãi
cho các đối tượng khách hàng và người có liên quan
được quy định tại Điều 12 ông tư 36. Cấp tín
dụng cho khách hàng và người có liên quan vượt
quá 5 % vốn tự có; cấp tín dụng cho các công ty
con, công ty liên kết của TCTD hoặc doanh nghiệp
mà TCTD nắm quyền kiểm soát vượt quá 10% vốn
tự có của TCTD; đối với tất cả các đối tượng là
công ty con, công ty liên kết vượt quá 20% vốn tự
có của TCTD.
+ Xác định sai tổng tài sản có rủi ro (hợp nhất,
riêng lẻ) của NHTM:
(i) Phân loại sai nhóm tài sản có hệ số rủi ro
khác nhau như phân tài sản có hệ rủi ro cao đưa về
nhóm tài sản có hệ số rủi ro thấp.
(ii) Xác định sai các hệ số rủi ro, hệ số chuyển
đổi của các cam kết ngoại bảng.
+ Những sai sót này có thể xuất phát từ nguồn
dữ liệu thống kê của NHTM: Do hệ thống công
nghệ thông tin của NHTM chưa được kết nối toàn
hệ thống để thực hiện các quy định (theo quy định
như tại Điều 5 của ông tư 36/2014/TT-NHNN).
Việc thống kê, theo dõi các khoản mục vốn, tài sản
để tính hệ số an toàn vốn tối thiếu chưa cập nhật
đầy đủ và kịp thời so với số liệu trên bảng cân đối
kế toán của đơn vị.
+ Cấp tín dụng vượt giới hạn tín dụng đối với
một khách hàng vượt quá 15% vốn tự có của ngân
hàng; tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với một
khách hàng và người có liên quan vượt quá 25%
vốn tự có của ngân hàng;
+ TCTD vi phạm điều kiện, giới hạn cấp tín
dụng để kinh doanh cổ phiếu các điều kiện và giới
hạn được quy định cụ thể tại Điều 14 ông tư
36/2014/TT-NHNN và các nội dung sửa đổi liên
quan tại ông tư 06/2016/TT-NHNN.
2.2. Về các giới hạn và hạn chế cấp tín dụng
eo quy định, TCTD phải ban hành quy định
nội bộ về cấp tín dụng, quản lý tiền vay để bảo đảm
việc sử dụng vốn vay đúng mục đích theo quy định
của pháp luật hiện hành; TCTD phải công khai cập
nhật khi có thay đổi danh sách cổ đông sáng lập,
cổ đông lớn, thành viên góp vốn, thành viên Hội
đồng quản trị, thành viên Ban kiểm soát, người
điều hành và các chức danh quản lý khác theo quy
định của pháp luật, điều lệ về tổ chức và hoạt động
của TCTD và những người có liên quan của những
người này. Một số các giới hạn và hạn chế cấp tín
dụng bao gồm: Các trường hợp không được cấp
tín dụng; các trường hợp hạn chế cấp tín dụng; các
trường hợp giới hạn cấp tín dụng, điều kiện, giới
hạn cấp tín dụng để đầu tư, kinh doanh cổ phiếu.
2.3. Về khả năng chi trả
eo quy định của NHNN tại ông tư số
36/2014/TT-NHNN và ông tư số 06/2016/
TT-NHNN quy định về khả năng chi trả của
NHTM như sau:
Hằng ngày, TCTD ngoài căn cứ quy định tại Phụ
lục 3 ông tư này lập bảng dòng tiền vào, dòng
tiền ra tại thời điểm cuối ngày làm việc để theo dõi,
quản lý các tỷ lệ khả năng chi trả . Tỷ lệ dự trữ thanh
khoản (%) được xác định bằng tỷ lệ phần trăm giữa
“Tài sản có tính thanh khoản cao” với “Tổng nợ phải
trả”, đối với NHTM thì tỷ lệ này là 10%. Tỷ lệ khả
năng chi trả trong 30 ngày (%) được xác định bằng
tỷ lệ phần trăm giữa “Tài sản có tính thanh khoản
cao” với “Dòng tiền ra ròng trong vòng 30 ngày tiếp
theo”, đối với các NHTM thì tỷ lệ này là 50% đối với
đồng Việt Nam và 10% đối với ngoại tệ.
- Một số rủi ro khi thực hiện kiểm toán cần chú
ý như sau:
+ TCTD không cập nhật, không theo dõi hoặc
thống kê đầy đủ danh sách các đối tượng liên quan.
+ TCTD cấp tín dụng cho các đối tượng không
được cấp tín dụng tại Điều 126 Luật các TCTD, cấp
Hàng ngày, TCTD phải báo cáo NHNN về tỷ lệ
khả năng chi trả theo quy định của chế độ báo cáo
36 Số 133 - tháng 11/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
thống kê. Đồng thời TCTD phải xác định và có các
biện pháp để đảm bảo các tỷ lệ về khả năng chi trả
theo quy định cho 30 ngày từ ngày hôm sau, nếu
có thiếu hụt tạm thời về khả năng tri trả thì TCTD
phải báo cáo Ngân hàng Nhà nước thiếu hụt về tỷ
lệ khả năng chi trả và các biện pháp đã thực hiện
bù đắp thiếu hụt.
dụng để cho vay trung hạn, dài hạn.
+ B: là tổng dư nợ cho vay trung hạn, dài hạn
theo quy định trừ đi tổng nguồn vốn trung hạn, dài
hạn theo quy định.
+ C: là nguồn vốn ngắn hạn theo quy định.
- Về yêu cầu đảm bảo tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn
hạn được sử dụng để cho vay trung và dài hạn của
NHTM theo ông tư 06/2016/TT-NHNN như sau:
- Một số rủi ro khi thực hiện kiểm toán cần chú
ý như sau:
+ Từ ngày 01 tháng 01 năm 2017 đến 31 tháng
12 năm 2017 là 50%.
+ Việc xác định giá trị các khoản mục tài sản có
tính thanh khoản cao chưa chính xác như một số
khoản mục không được phép tính vào tài sản có
tính thanh khoản cao, hoặc giấy tờ có giá đã đảm
bảo cho nghĩa vụ tài chính khác, hoặc các giấy tờ
có giá của các tổ chức có định hạng tín nhiệm thấp,
hay các khoản khó chuyển đổi thành tiền...
+ Từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 là 40%.
- Một số rủi ro khi thực hiện kiểm toán cần chú
ý như sau:
+ Tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và
dài hạn vượt quá tỷ lệ quy định đối với NHTM (từ
năm 2018 là 40%).
+ Xác định không đúng dòng tiền ra của 30
ngày liên tiếp kể từ ngày hôm sau; xác định không
đúng dòng tiền vào của 30 ngày tiếp theo kể từ
ngày hôm sau.
+ Xác định sai các số liệu làm cơ sở tính toán
tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn:
tổng dư nợ cho vay trung, dài hạn; tổng nguồn vốn
trung, dài hạn; tổng nguồn vốn ngắn hạn. Một số
lưu ý như sau:
+ Xác định không đúng khoản mục tổng nợ
phải trả trên Bảng cân đối kế toán theo quy định
tại ông tư 06.
(i) Khi xác định dư nợ cho vay trung, dài hạn
phải xác định đúng thời hạn còn lại của khoản vay
là trên 01 năm hay không? Để khai thác được dữ
liệu này cần phải có sự hỗ trợ của các kiểm toán
viên CNTT thì mới xác định đúng các khoản cho
vay, đầu tư, cho thuê tài chính... còn thời hạn trên
01 năm của cả hệ thống.
Khi vi phạm các tỷ lệ này NHTM không báo cáo
NHNN và không có các biện pháp khắc phục để
bù đắp thanh khoản tạm thời. NHTM vẫn cho vay
khi không tuân thủ các yêu cầu về khả năng chi trả.
2.4. Kiểm toán tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn
được sử dụng để cho vay trung và dài hạn
eo quy định của NHNN thì TCTD sử dụng
nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung hạn, dài hạn
tính theo đồng Việt Nam, bao gồm đồng Việt Nam
và các loại ngoại tệ được quy đổi sang đồng Việt
Nam theo tỷ lệ được tính theo công thức sau:
(ii) Khi xác định nguồn vốn trung, dài hạn của
NHTM, chúng ta phải xác định loại trừ khỏi nguồn
vốn trung dài hạn các khoản: Tiền gửi các loại của
Kho bạc Nhà nước, tiền gửi của TCTD, chi nhánh
ngân hàng nước ngoài khác tại Việt Nam.
(iii) Khi xác định nguồn vốn ngắn hạn của
NHTM, KTV phải xác định loại trừ khỏi nguồn
vốn ngắn hạn các khoản: Tiền gửi các loại của Kho
bạc Nhà nước, tiền gửi của TCTD, chi nhánh ngân
hàng nước ngoài khác tại Việt Nam, tiền ký quỹ và
tiền gửi vốn chuyên dùng của khách hàng.
Trong đó:
+ A: là tỷ lệ của nguồn vốn ngắn hạn được sử
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 133 - tháng 11/2018 37
NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
2.5. Về giới hạn góp vốn mua cổ phần
ngoài khác tại Việt Nam; ngân hàng mẹ, chi nhánh
ở nước ngoài của ngân hàng mẹ); (ii) Nguồn vốn
vay ở nước ngoài của TCTD, chi nhánh ngân hàng
nước ngoài.
- Mức góp vốn của NHTM hay các Công ty con,
công ty liên kết vào các doanh nghiệp được quy
định tại khoản 4 Điều 103 Luật các TCTD không
được vượt quá 11% vốn điều lệ của doanh nghiệp
nhận vốn góp; tổng góp vốn của NHTM và các
công ty con, công ty liên kết vào một doanh nghiệp
không được vượt quá 40% vốn điều lệ và các quỹ
dự trữ của NHTM; NHTM không được góp vốn
mua cổ phần của các doanh nghiệp, TCTD khác là
cổ đông, thành viên góp vốn của chính ngân hàng
thương mại; không được góp vốn, mua cổ phần
của các doanh nghiệp, TCTD khác là người có liên
quan của cổ đông lớn, của người quản lý của ngân
hàng thương mại.
+ Về tổng tiền gửi, bao gồm: (i) Tiền gửi của tổ
chức (không bao gồm tiền gửi các loại của Kho bạc
Nhà nước, nếu có), tiền gửi của cá nhân; trừ tiền
ký quỹ, tiền gửi vốn chuyên dùng của khách hàng;
(ii) Tiền gửi của ngân hàng mẹ ở nước ngoài, chi
nhánh ở nước ngoài của ngân hàng mẹ; (iii) Tiền
huy động từ phát hành kỳ phiếu, tín phiếu, chứng
chỉ tiền gửi, trái phiếu.
+ Về tỷ lệ cụ thể, ông tư 36 quy định TCTD
phải duy trì tỷ lệ dư nợ cho vay so với tổng tiền
gửi như sau: (i) NHTM nhà nước, chi nhánh ngân
hàng nước ngoài: 90%; (ii) Ngân hàng hợp tác xã,
NHTM cổ phần, ngân hàng liên doanh, ngân hàng
100% vốn nước ngoài: 80%.
- Một số rủi ro khi thực hiện kiểm toán cần chú
ý như sau:
+ Rủi ro cần kiểm soát ở đây chính là việc hạn
chế tình trạng sở hữu chéo, đầu tư chéo, cạnh tranh
không lành mạnh trong hệ thống ngân hàng và các
Công ty con, công ty liên kết.
2.7. Về tỷ lệ dự trữ bắt buộc
Dự trữ bắt buộc là số tiền mà các TCTD hoạt
động tại Việt Nam phải duy trì trên tài khoản thanh
toán tại NHNN.
+ Việc xác định NHTM và các công ty con, công
ty liên kết có góp vốn mua cổ phần và theo quy
định tại Mục 6 ông tư số 36 và các quy định tại
Luật Các TCTD không?
Dự trữ bắt buộc cho kỳ duy trì dự trữ bắt buộc
được tính bằng cách lấy số dư bình quân các loại
tiền gửi huy động phải dự trữ bắt buộc của TCTD
trong kỳ xác định dự trữ bắt buộc nhân với tỷ lệ dự
trữ bắt buộc quy định cho từng loại hình TCTD và
cho từng loại tiền gửi tương ứng. Số dư bình quân
các loại tiền gửi huy động phải tính dự trữ bắt buộc
trong kỳ xác định dự trữ bắt buộc được tính bằng
cách cộng các số dư tiền gửi huy động phải tính dự
trữ bắt buộc cuối mỗi ngày trong kỳ đem chia cho
tổng số ngày trong kỳ.
2.6. Về tỷ lệ dư nợ cho vay so với tổng tiền gửi
Quy định NHTM có tỷ lệ dư nợ cho vay so với
tổng tiền gửi nhằm để đảm bảo tăng trưởng tín
dụng an toàn, hiệu quả, cơ cấu tín dụng phù hợp
cho các khoản cho vay của NHTM.
- Khi thực hiện đánh giá rủi ro cần chú ý một số
điểm sau:
+ Về tổng dư nợ cho vay bao gồm: (i) Dư nợ
cho vay đối với cá nhân, tổ chức (không bao gồm
dư nợ cho vay TCTD, chi nhánh ngân hàng nước
ngoài khác tại Việt Nam); (ii) Các khoản ủy thác
cho TCTD cho vay. Tổng dư nợ cho vay để tính tỷ
lệ này được trừ đi: (i) Dư nợ cho vay bằng nguồn
ủy thác của Chính phủ, cá nhân và tổ chức khác
(bao gồm cả TCTD, chi nhánh ngân hàng nước
- Khi thực hiện đánh giá rủi ro cần chú ý một số
điểm sau:
+ Xác định số dư bình quân tài khoản thanh
toán của TCTD tại NHNN không thấp hơn tiền dự
trữ bắt buộc trong kỳ.
+ Đối chiếu với thông báo dự trữ bắt buộc và
trả lãi tiền gửi dự trữ bắt buộc, tiền gửi vượt dự trữ
38 Số 133 - tháng 11/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
bắt buộc bằng ngoại tệ do Sở Giao dịch Ngân hàng
Nhà nước thực hiện (hoặc chi nhánh NHNN tỉnh
thành phố thực hiện).
tệ. Tuy nhiên, do khoản lãi phát sinh thường là rất
nhỏ so với khoản tiền gốc, nên trong thực tế, theo
cách hiểu phổ thông, người ta thường không đề cập
đến trạng thái ngoại tệ trong các hoạt động đi vay
và cho vay bằng ngoại tệ. Trong khi đó, các hoạt
động mua bán ngoại tệ (giao ngay và kỳ hạn) tạo ra
trạng thái ngoại tệ đúng bằng giá trị mua bán bởi
vì các hoạt động này làm phát sinh sự chuyển giao
quyền sở hữu về ngoại tệ.
2.8. Về đánh giá trạng thái ngoại tệ
Trạng thái ngoại tệ là chênh lệch giữa tài sản
có (TSC) và tài sản nợ ( TSN) nội và ngoại bảng
của một ngoại tệ tại một thời điểm nhất định. Nếu
TSC lớn hơn TSN thì ngoại tệ ở trạng thái dương
(trường); ngược lại, nếu TSC nhỏ hơn TSN thị
ngoại tệ ở trạng thái âm (đoản). Việc xác định
trạng thái ngoại tệ trên cơ sở quy định tại ông tư
số 07/2012/TT-NHNN.
- Các giao dịch mua bán ngoại tệ làm phát sinh
đồng thời cả trạng thái ngoại tệ và trạng thái luồng
tiền. Trạng thái luồng tiền có thể làm cân bằng
thông qua các giao dịch đi vay và cho vay hay thông
qua mua bán; tuy nhiên, trạng thái ngoại tệ chỉ có
thể làm cân bằng thông qua các giao dịch mua bán
ngoại tệ.
- Giới hạn tổng trạng thái ngoại tệ được tính
bằng tỷ lệ giữa tổng trạng thái ngoại tệ dương hoặc
tổng trạng thái ngoại tệ âm chia cho vốn tự có của
TCTD.
2.9. Về đánh giá việc ban hành và tuân thủ và
các quy định nội bộ của NHTM liên quan đến các
chỉ tiêu an toàn
- Khi thực hiện đánh giá rủi ro cần chú ý một số
điểm sau:
+ Vốn tự có để tính giới hạn tổng trạng thái
ngoại tệ của TCTD là vốn tự có của tháng liền kề
trước kỳ báo cáo của TCTD.
Khi thực hiện áp dụng ông tư 36 đòi hỏi
NHTM phải áp dụng một số quy định cụ thể để
đảm bảo cho việc quản lý các chỉ tiêu an toàn được
thực hiện một cách hệ thống, toàn diện trên hệ
thống của NHTM. Các quy định nội bộ ấy được
xây dựng phải đảm bảo một số tiêu chí sau:
+ Tổng trạng thái ngoại tệ dương cuối ngày của
các TCTD không được vượt quá 20% vốn tự có của
TCTD.
+ Tổng trạng thái ngoại tệ âm cuối ngày của các
TCTD không được vượt quá 20% vốn tự có của
TCTD.
Quy định nội bộ về đánh giá chất lượng tài sản
có và tuân thủ tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu, được xây
dựng trên nguyên tắc quản lý rủi ro đối với tài sản.
Nội dung của Quy định này phải tối thiểu có nội
dung sau: (i) Quy định về cơ cấu tổ chức, cơ chế
phân cấp, ủy quyền và chức năng, nhiệm vụ của
từng bộ phận quản lý đối với tỷ lệ an toàn vốn; (ii)
Các nguyên tắc, chính sách, quy trình nhận dạng,
đo lường, theo dõi, kiểm soát, báo cáo và trao đổi
thông tin về rủi ro để tuân thủ tỷ lệ an toàn vốn;
(iii) Các quy định về quản lý cơ cấu vốn tự có và tài
sản phải đánh giá được: mức độ và xu hướng của
các rủi ro, tác động của rủi ro đến yêu cầu vốn tự
có để bù đắp rủi ro; quy mô và chất lượng vốn tự
có, khả năng chịu đựng rủi ro từ các yếu tố vĩ mô,
khả năng tiếp cận nguồn vốn bổ sung vốn tự có,
kể cả khả năng hỗ trợ tài chính từ các cổ đông khi
+ Trường hợp cần thiết, TCTD được duy trì
trạng thái ngoại tệ vượt giới hạn quy định khi
được ống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
chấp thuận.
Chú ý: Trong thực tế, chúng ta thường nhầm lẫn
giữa trạng thái ngoại tệ với trạng thái luồng tiền;
chính vì vậy, cần có những tiêu chí để phân biệt hai
trạng thái này.
+ Trong hoạt động đi vay và cho vay bằng ngoại
tệ, đối với khoản tiền gốc chỉ có sự chuyển giao
quyền sử dụng, nên không tạo ra trạng thái ngoại
tệ; còn đối với khoản tiền lãi là sự chuyển giao
quyền sở hữu, nên làm phát sinh trạng thái ngoại
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 133 - tháng 11/2018 39
NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
khách hàng có thể kiểm soát được mức độ an toàn
của các TCTD.
cần thiết để đảm bảo tuân thủ tỷ lệ an toàn vốn tối
thiểu; nghĩa vụ cấp vốn đối với các công ty con và
công ty liên kết; mục tiêu vốn tự có trong ngắn hạn
và dài hạn, dự kiến chi phí bổ sung vốn tự có và giải
pháp thực hiện mục tiêu vốn tự có.
- Yêu cầu các TCTD thực hiện triệt để việc tuân
thủ chấp hành các quy định của TT 36 nhất là đối
với việc luôn phải duy trì các tỷ lệ an toàn trong
suốt thời gian hoạt động.
Các quy định nội bộ về quản lý thanh khoản,
trong đó tối thiểu phải có nội dung sau: (i) Quy
định về việc phân cấp, ủy quyền, chức năng, nhiệm
vụ của các bộ phận liên quan trong việc quản lý tài
sản Có, tài sản Nợ và việc bảo đảm duy trì tỷ lệ khả
năng chi trả, thanh khoản; (ii) Quy trình, thủ tục
và các giới hạn quản lý thanh khoản, giới hạn kiểm
soát chênh lệch kỳ hạn tài sản Có, tài sản Nợ trên
cơ sở dòng tiền vào, dòng tiền ra; (iii) Các nguyên
tắc, chính sách, quy trình nhận dạng, đo lường,
theo dõi, kiểm soát, báo cáo và trao đổi thông tin
rủi ro về khả năng chi trả, thanh khoản; các tiêu chí
cảnh báo sớm về rủi ro thiếu hụt khả năng chi trả,
thanh khoản và các phương án xử lý; (iv) Kế hoạch
và biện pháp nắm giữ các loại giấy tờ có giá có khả
năng thanh khoản cao; (v) Hướng dẫn, kiểm tra,
kiểm soát, kiểm toán nội bộ đối với việc duy trì tỷ lệ
khả năng chi trả, thanh khoản; (vi) Mô hình đánh
giá và thử nghiệm khả năng chi trả, thanh khoản,
trong đó có các phân tích tình huống khả năng chi
trả, tính thanh khoản có thể xảy ra.
- Để đảm bảo việc thống nhất đối với việc theo
dõi các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động của các
NHTM thì NHNN phải yêu cầu các NHTM đầu
tư, nâng cấp các hệ thống công nghệ thông tin, tính
toán các chỉ tiêu này một cách tự động, đảm bảo
theo quy định.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. ông tư số 27/2011/TT-NHNN ngày 31
tháng 08 năm 2011 sửa đổi, bổ sung một
số điều của Quy chế dự trữ bắt buộc đối với
các TCTD ban hành kèm theo Quyết định
số 581/2003/QĐ-NHNN ngày 09 tháng 06
năm 2003 của Ngân hàng nhà nước;
2. ông tư số 36/2014/TT-NHNN quy định
về các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động của
các NHTM;
3. ông tư 06/2016/TT-NHNN sửa đổi bổ
sung một số điều của TT số 36/2014/
TT-NHNN quy định về các chỉ tiêu an toàn
trong hoạt động của các NHTM;
Các quy định nội bộ phải được rà soát, xem xét
sửa đổi, bổ sung định kỳ ít nhất một năm một lần.
4. ông tư số 23/2015/TT-NHNN ngày 20
tháng 11 năm 2015 của ống đốc Ngân
hàng Nhà nước sửa đổi, bổ sung một số
điều của Quy chế dự trữ bắt buộc đối với
các TCTD ban hành kèm theo Quyết định
số 581/2003/QĐ-NHNN ngày 09 tháng 06
năm 2003 của ống đốc Ngân hàng Nhà
nước, có hiệu lực kể từ ngày 28 tháng 01
năm 2016;
3. Một vài kiến nghị và đề xuất
Để đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động
ngân hàng. NHNN cần yêu cầu các TCTD thực
hiện nghiêm chỉnh một số nội dung sau:
- Yêu cầu các TCTD xây dựng, thiết lập đầy
đủ các quy trình về quản lý, theo dõi các chỉ tiêu
an toàn theo quy định của NHNN và hướng các
TCTD nâng cao hệ thống quản trị theo yêu cầu của
Basel II.
5. Quyết định số 11/2017/QĐ-KTNN ngày 21
tháng 11 năm 2017 của Tổng Kiểm toán
nhà nước ban hành Quy trình kiểm toán
các tổ chức tài chính và NHTM;
- Xem xét bổ sung các quy định về việc yêu cầu
các TCTD bắt buộc công bố công khai các chỉ tiêu
về an toàn trong trong hoạt động của các NHTM
để các nhà đầu tư, các cơ quan quản lý nhà nước và
6. Các bài báo trên website, Tạp chí của NHNN,
Tạp chí Ngân hàng, Học viện Ngân hàng.
40 Số 133 - tháng 11/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
7 trang
19/04/2022
1280
Bạn đang xem tài liệu "Phương pháp đánh giá một số rủi ro trong kiểm toán các chỉ tiêu an toàn hoạt động của ngân hàng thương mại", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- phuong_phap_danh_gia_mot_so_rui_ro_trong_kiem_toan_cac_chi_t.pdf
