Khóa luận Đánh giá liên kết trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic tại xã Yên Trung, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
KHOA KINH TẾ & PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
__________________
__________________
***
LƯU THỊ TUYẾN
ĐÁNH GIÁ LIÊN KẾT TRONG SẢN XUẤT
VÀ TIÊU THỤ KHOAI TÂY ATLANTIC TẠI
XÃ YÊN TRUNG, HUYỆN YÊN PHONG,
TỈNH BẮC NINH
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
HÀ NỘI - 2013
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
__________________
__________________
***
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐÁNH GIÁ LIÊN KẾT TRONG SẢN XUẤT
VÀ TIÊU THỤ KHOAI TÂY ATLANTIC TẠI
XÃ YÊN TRUNG, HUYỆN YÊN PHONG,
TỈNH BẮC NINH
Tên sinh viên : Lưu Thị Tuyến
Chuyên ngành đào tạo: Kinh tế
Lớp : K56 KTA
Niên khóa : 2011 – 2015
Giảng viên hướng dẫn : TS. Nguyễn Thị Dương Nga
CN. Vũ Khắc Xuân
HÀ NỘI – 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, các số liệu và kết quả nghiên cứu trình bày trong báo cáo
khóa luận tốt nghiệp là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ bất kỳ một
học vị nào.
Tôi xin cam đoan, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện khóa luận này đã được
cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong khóa luận đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày 02 tháng 06 năm 2015
Sinh viên thực hiện
Lưu Thị Tuyến
i
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian nghiên cứu và hoàn thành báo cáo khóa luận tốt nghiệp, tôi
đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân.
Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn đến ban giám đốc trường Học viện Nông
Nghiệp Việt Nam và các thầy cô giáo khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn đã trang
bị cho tôi những kiến thức cơ bản, những định hướng đúng đắn trong học tập cũng
như tu dưỡng đạo đức để tôi có được một nền tảng vững chắc trong học tập và
nghiên.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến giảng viên hướng dẫn trực tiếp TS.
Nguyễn Thị Dương Nga và CN. Vũ Khắc Xuân, người đã dành nhiều thời gian, tâm
huyết để chỉ bảo tận tình, chu đáo giúp tôitrong suốt quá trình nghiên cứu đề tài và
hoàn thành khoá luận.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Đảng uỷ, UBND các ban ngành,
đoàn thể cùng bà con nhân dân xã Yên Trung đã cung cấp những số liệu cần thiết
và tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn hành nghiên cứu của mình.
Cuối cùng tôi xin được biết ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè đã khích lệ, động
viên tôi trong suốt thời gian qua.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 02 tháng 06 năm 2015
Sinh viên thực hiện
Lưu Thị Tuyến
ii
TÓM TẮT ĐỀ TÀI
Bắc Ninh là địa phương đang đứng trước áp lực lớn trong phát triển nông
nghiệp do quĩ đất sản xuất ngày càng bị thu hẹp để phục vụ cho quá trình đô thị
hóa. Vì vậy Bắc Ninh cần chuyển đổi tích cực nền nông nghiệp truyển thống hiện
tại sang nền nông nghiệp hàng hoá chất lượng cao nhằm nâng cao hiệu quả tính
trên 1 đơn vị diện tích đất sản xuất nông nghiệp. Cùng với việc chuyển dịch nông
nghiệp thì trong những năm gần đây, một số công ty của Hàn Quốc (Orion), Hoa Kì
(Pepsico) đã đầu tư vào Việt Nam xây dựng các nhà máy chế biến khoai tây tại
Bình Dương và Yên Phong – Bắc Ninh. Nhu cầu về khoai tây chế biến của các nhà
máy là rất lớn và tăng dần qua các năm. Vậy để phát triển cây khoai tây Atlantic tại
huyện Yên Phong nhằm đáp ứng nhu cầu nguyên liệu sản xuất cho công ty TNHH
thực phẩm Orion Vina thì việc củng cố và tăng cường mối liên kết là hết sức cần
thiết. Tuy nhiên hiện nay mối liên kết chưa ở mức thiết thực, liên kết còn lỏng lẻo,
chưa phát huy hết lợi thế trong liên kết. Diện tích khoai tây Atlantic chưa được
phân bố rộng rãi trên địa bàn huyện mà tập trung chủ yếu tại ba xã Tam Giang, Yên
Trung và Hoà Tiến. Quan hệ về lợi ích, trách nhiệm và nghĩa vụ vẫn chưa rõ ràng,
tình trạng mạnh ai nấy làm, nông dân dễ dàng phá vỡ hợp đồng, tình trạng tranh
mua tranh bán... diễn ra vẫn khá phổ biến. Xuất phát từ thực tiễn nêu trên tôi tiến
hành thực hiện đề tài: “Đánh giá liên kết trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây
Atlantic tại xã Yên Trung, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh”.
Để làm nền tảng cho phân tích của mình, tôi đã tìm hiểu và góp phần hệ thống
hóa cơ sở lý luận và cơ sơ thực tiễn về liên kết trong sản xuất, tiêu thụ nông sản của
một số địa phương trong nước, qua đó rút ra bài học kinh nghiệm và tiến hành nghiên
cứu mối liên kết giữa doanh nghiệp và hộ nông dân trong sản xuất và bao tiêu khoai
tây Atlantic.
Đề tài sử dụng phương pháp điều tra trực tiếp bằng bảng hỏi những tác nhân
chính có liên quan trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic tại xã Yên Trung
như người nông dân, HTX, thương lái, người của công ty TNHH thực phẩm Orion
Vina để có cái nhìn thực tế, cũng như cung cấp cho đề tài nhiều thông tin có giá trị.
iii
Thông qua quá trình tổng hợp và phân tích, những điểm đạt được, những bất cập
còn tồn tại cần phải giải quyết được chỉ ra.
Qua điều tra 70 hộ đã từng sản xuất khoai tây Atlantic trên địa bàn xã Yên
Trung cho thấy: 100% các hộ sản xuất khoai tây Atlantic đều ký kết hợp đồng văn
bản với công ty TNHH thực phẩm Orion Vina thông qua HTX và được bảo đảm
hoàn toàn về đầu ra, cung cấp giống và hỗ trợ khi gặp các điều kiện khó khăn trong
sản xuất. Chính điều đó đã khiến cho các hộ có hợp đồng yên tâm sản xuất.
Liên kết kinh tế trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic trên địa bàn xã
Yên Trung diễn ra theo hai hướng liên kết theo chiều ngang và liên kết theo chiều dọc,
liên kết kinh tế diễn ra trong cả lĩnh vực sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic. Liên
kết theo chiều ngang trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic bao gồm mối liên
kết giữa những người sản xuất và mối liên kết giữa những người thu gom với nhau.
Mối liên kết theo chiều ngang chủ yếu dựa trên sự thỏa thuận miệng hay trao đổi tự
do giữa các tác nhân. Liên kết theo chiều dọc trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây
Atlantic bao gồm mối liên kết tự do giữa người nông dân với người thu gom và mối
liên kết thông qua hợp đồng chính thống giữa các hộ nông dân trồng khoai tây
Atlantic với công ty TNHH thực phẩm Orion Vina thông qua HTX. Công ty tiến
hành đầu tư ứng trước giống cho nông dân sản xuất và đến cuối vụ thì thu mua sản
phẩm cho nông dân.
Đề tài phân tích một số nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động liên kết kinh tế
trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic giữa công ty TNHH thực phẩm Orion
Vina và hộ sản xuất khoai tây Atlantic tại xã Yên Trung: Mâu thuẫn phát sinh từ
những biến động của thị trường, thời tiết hay xuất phát từ phía hộ nông dân và công
ty TNHH thực phẩm Orion Vina trong quá trình liên kết như nông dân không hài
lòng với cách thức thu mua của công ty mà phá vỡ hợp đồng để bán sản phẩm ra
bên ngoài cho thương lái.
Từ tổng kết lý luận, thực tiễn và phân tích tình hình liên kết thực tế ở xã Yên
Trung, tôi đã đưa ra một số giải pháp để hoàn thiện và tăng cường tính bền vững
cho các hình thức liên kết. Trong đó mối liên kết giữa người sản xuất – HTX –
công ty TNHH thực phẩm Orion Vina là cốt lõi và cần được quan tâm nhiều nhất.
iv
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii
TÓM TẮT ĐỀ TÀI...................................................................................................iii
MỤC LỤC..................................................................................................................v
DANH MỤC BẢNG ..............................................................................................viii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.....................................................................................x
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................2
1.1 Tính cấp thiết của đề tài..........................................................................2
1.2 Mục tiêu nghiên cứu...............................................................................3
1.2.1 Mục tiêu chung....................................................................................3
1.2.2 Mục tiêu cụ thể ....................................................................................3
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu..........................................................................4
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu .............................................................................4
1.4 Câu hỏi nghiên cứu.................................................................................4
2.1 Cơ sở lí luận............................................................................................5
2.1.1 Một số khái niệm.................................................................................5
2.1.2 Vai trò của liên kết kinh tế...................................................................6
v
2.2 Cơ sở thực tiễn của đề tài .....................................................................17
3.2.4 Phương pháp phân tích ......................................................................41
Atlantic tại xã Yên Trung ...........................................................................73
vi
4.2.5 Một số nhân tố khác...........................................................................77
4.3.1 Định hướng........................................................................................79
4.3.2 Giải pháp............................................................................................80
5.1 Kết luận.................................................................................................89
5.2 Kiến nghị ..............................................................................................90
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................93
PHỤ LỤC.................................................................................................................96
vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.3: Kích thước mẫu .......................................................................................40
tây thường.................................................................................................................72
Atlantic.....................................................................................................................75
D
viii
ix
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH, ĐỒ THỊ
Sơ đồ 2.1: Phương thức liên kết...............................................................................13
khoai tây Atlantic ở xã Yên Trung...........................................................................59
Hình 3.1: Bản đồ hành chính xã Yên Trung ............................................................29
x
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BNN&PTNT
CNH, HĐH
TBKT
KHKT
Công ty TNHH
DN
Bộ nông nghiệp và Phát triển nông thôn
Công nghiệp hóa – hiện đại hóa
Tiến bộ kỹ thuật
Khoa học kỹ thuật
Công ty trách nhiệm hữu hạn
Doanh nghiệp
Tr.đ
Triệu đồng
BVTV
HĐBT
HTX
Bảo vệ thực vật
Hợp đồng bao tiêu
Hợp tác xã
KT – XH
LĐ
Kinh tế – xã hội
Lao động
LK
Liên kết
SP
Sản phẩm
ĐH
Đại học
SX – KD
UBNN
NSX
Sản xuất kinh doanh
Ủy ban nhân dân
Người sản xuât
Người tiêu dùng
Bình quân
NTD
BQ
đ/kg
Đồng/kg
ĐVT
Đơn vị tính
TTKN
Trung tâm khuyến nông
xi
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Bắc Ninh là tỉnh thuộc vùng nông nghiệp truyền thống của Đồng bằng Sông
Hồng và là địa bàn đất chật, người đông với diện tích 822,7 km2, dân số 1114 nghìn
người (mật độ 1354 người/km2), trong đó dân cư nông thôn chiếm 67,8% dân số
toàn tỉnh (Dân số và lao động năm 2013 – Tổng cục thống kê). Tại Bắc Ninh, quá
trình đô thị hoá diễn ra rầm rộ trong những năm trở lại đây. Hàng loạt các nhà máy,
khu công nghiệp, khu chế xuất mọc lên khắp nơi làm cho diện tích lớn đất sản xuất
nông nghiệp của bà con nông dân bị thu hồi. Vì vậy Bắc Ninh là địa phương đang
đứng trước áp lực lớn trong phát triển nông nghiệp do quĩ đất sản xuất ngày càng bị
thu hẹp. Đây cũng là yếu tố để Bắc Ninh cần chuyển đổi tích cực nền nông nghiệp
truyển thống hiện tại sang nền nông nghiệp hàng hoá chất lượng cao nhằm nâng cao
hiệu quả tính trên 1 đơn vị diện tích đất sản xuất nông nghiệp.
Để thực hiện mục tiêu chuyển đổi nông nghiệp của tỉnh Bắc Ninh thì huyện
Yên Phong thực hiện đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá,
đưa những cây, con có giá trị kinh tế cao vào sản xuất trong đó đặc biệt chú ý đến
việc đưa vụ đông trở thành một trong ba vụ sản xuất chính trong năm để tăng thu
nhập trên 1ha canh tác. Cùng với việc chuyển dịch nông nghiệp thì trong những năm
gần đây, một số công ty của Hàn Quốc (Orion), Hoa Kì (Pepsico) đã đầu tư vào Việt
Nam xây dựng các nhà máy chế biến khoai tây tại Bình Dương và Yên Phong – Bắc
Ninh. Nhu cầu về khoai tây chế biến của các nhà máy là rất lớn và tăng dần qua các
năm. Điều này mở ra thị trường tiêu thụ ổn định cho những người sản xuất khoai tây
ở Việt Nam. Phòng NN&PTNT cũng đã làm việc với Công ty TNHH thực phẩm
ORION Việt Nam để ký kết các hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho các HTX dịch vụ
nông nghiệp sản xuất khoai tây Atlantic phục vụ cho chế biến.
Vậy để phát triển cây khoai tây Atlantic tại huyện Yên Phong nhằm đáp ứng
nhu cầu nguyên liệu sản xuất cho công ty thực phẩm Orion Vina thì việc củng cố và
tăng cường mối liên kết là hết sức cần thiết. Tuy nhiên hiện nay mối liên kết chưa ở
mức thiết thực, liên kết còn lỏng lẻo, chưa phát huy hết lợi thế trong liên kết. Diện
tích khoai tây Atlantic chưa được phân bố rộng rãi trên địa bàn huyện mà tập trung
2
chủ yếu tại ba xã Tam Giang, Yên Trung và Hoà Tiến. Quan hệ về lợi ích, trách
nhiệm và nghĩa vụ vẫn chưa rõ ràng, tình trạng mạnh ai nấy làm, nông dân dễ dàng
phá vỡ hợp đồng, tình trạng tranh mua tranh bán... diễn ra vẫn khá phổ biến, vai trò
của nhà nước trong việc giải quyết các mâu thuẫn cũng như chưa có các chính sách
hỗ trợ khuyến khích sự liên kết. Bởi vậy: Làm sao để mối liên kết ngày càng trở nên
bền chặt? Giải pháp nào để đảm bảo được quyền lợi cho các bên?...đang là vấn đề
bức thiết hiện nay.
Xuất phát từ thực tiễn nêu trên và để tìm ra câu trả lời cho những câu hỏi trên
tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Đánh giá liên kết trong sản xuất và tiêu thụ khoai
tây Atlantic tại xã Yên Trung, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh”.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1 Mục tiêu chung
Đánh giá thực trạng liên kết trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic tại
xã Yên Trung, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. Từ đó đề xuất một số giải pháp
tăng cường liên kết trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic nguyên liệu của xã
trong thời gian tới.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
Góp phần hệ thống hóa lý luận và thực tiễn về liên kết trong sản xuất và tiêu
thụ nông sản nói chung và khoai tây Atlantic nói riêng.
Đánh giá thực trạng sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic trên địa bàn xã
Yên Trung, huyện Yên Phong.
Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến mối liên kết trong sản xuất và tiêu thụ
khoai tây Atlantic tại địa phương.
Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị tăng cường mối liên kết trong sản xuất
và tiêu thụ khoai tây Atlantic của các hộ nông dân trên địa bàn với Công ty TNHH
thực phẩm Orion Vina nhằm đem lại hiệu quả cao trong thời gian tới.
3
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu các mối liên kết trong sản xuất và tiêu thụ khoai
tây Atlantic trên địa bàn xã Yên Trung, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. Đối tượng
nghiên cứu bao gồm các tác nhân tham gia liên kết trong sản xuất và tiêu thụ (hộ
nông dân, người thu gom, doanh nghiệp, chính quyền địa phương, …)
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung:
+ Nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn về mối liên kết kinh tế.
+ Nghiên cứu mối liên kết kinh tế trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây
Atlantic tại địa phương.
+ Đánh giá thực trạng mối liên kết kinh tế trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây
Atlantic và những yếu tố tác động đến mối liên kết đó.
+ Đề xuất một số giải pháp cụ thể nhằm tăng cường mối liên kết kinh tế trong
sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic đạt hiệu quả và bền vững.
- Phạm vi không gian: nghiên cứu trên địa bàn xã Yên Trung, huyện Yên
Phong, Tỉnh Bắc Ninh.
- Phạm vi thời gian:
+ Số liệu thứ cấp chủ yếu thu thập từ năm 2011 – 2013.
+ Số liệu sơ cấp chủ yếu thu thập trong năm 2014.
+ Thời gian nghiên cứu đề tài từ ngày 14/1/2015 đến ngày 2/6/2015.
1.4 Câu hỏi nghiên cứu
- Tình hình sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic ở xã Yên Trung diễn ra
như thế nào?
- Thực trạng liên kết trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic của các hộ
nông dân với Công ty TNHH thực phẩm Orion Vina hiện nay ra sao?
- Những yếu tố nào ảnh hưởng tới mối liên kết giữa doanh nghiệp và các hộ dân?
- Các giải pháp nhằm tăng cường mối liên kết giữa doanh nghiệp và hộ nông
dân của công ty?
4
PHẦN II: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
2.1 Cơ sở lí luận
2.1.1 Một số khái niệm
2.1.1.1 Khái niệm về sản xuất
Sản xuất của cải vật chất là quá trình tác động giữa con người với tự nhiên
nhằm biến đổi vật thể của tự nhiên để tạo ra các sản phẩm phù hợp nhu cầu của
mình. (Giáo trình kinh tế chính trị Mác – Lênin)
Tóm lại: Sản xuất là quá trình chuyển hóa các yếu tố đầu vào (tài nguyên
hoặc các yếu tố sản xuất) để tạo ra sản phẩm hàng hóa hoặc dịch vụ đầu ra.
2.1.1.2 Khái niệm về tiêu thụ sản phẩm
Tiêu thụ sản phẩm là khâu lưu thông hàng hóa, là cầu nối trung gian giữa một
bên là sản xuất, phân phối và một bên là tiêu dùng. Trong quá trình tuần hoàn các
nguồn vật chất, việc mua và bán các sản phẩm được thực hiện. Tiêu thụ sản phẩm là
cầu nối giữa người sản xuất và người tiêu dùng, làm cho quá trình tái sản xuất diễn
ra liên tục (Nguyễn Đình Diệu, 2002).
Tóm lại: Tiêu thụ sản phẩm là quá trình chuyển hóa hình thái giá trị của sản
phẩm nhằm thỏa mãn nhu cầu của xã hội, đó là quá trình làm cho sản phẩm trở
thành hàng hóa trên thị trường.
2.1.1.3 Khái niệm về khoai tây Atlantic
Atlantic là giống khoai tây có chất lượng chế biến chips rất tốt, được trồng
rộng rãi ở một số nước có điều kiện thích hợp để làm nguyên liệu (Mỹ, Canada, Úc,
Trung Quốc, Châu Âu). Giống được Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau & Hoa
nhập nội để phục vụ cho công tác khảo nghiệm, sản xuất thử từ năm 2006.
❖ Đặc điểm chính của giống khoai tây Atlantic:
Atlantic là giống khoai tây có chất lượng cao phù hợp cho chế biến khoai tây
chiên lát (chips) công nghiệp. Atlantic có thời gian sinh trưởng ngắn (90 - 100 ngày);
sinh trưởng mạnh đạt mức che phủ 100% khoảng 45-50 ngày sau trồng; dạng cây
nửa đứng, nhiều nhánh, lá to, màu xanh đậm, ra hoa sớm, mạnh, hoa màu phớt tím.
Atlantic tạo củ sớm, số lượng củ trung bình (8-9 củ/cây), củ đồng đều, mắt củ nông,
5
củ có hình tròn đến oval – tròn, vỏ củ màu vàng nhạt, thịt củ màu trắng. Khi chín đủ
Atlantic có hàm lượng chất khô cao, đạt 22,5-23%. Atlantic có tiềm năng năng suất
cao (25-35 tấn /ha), có các đặc tính hình thái và phẩm chất củ phù hợp với yêu cầu
chế biến công nghiệp. Atlantic là giống chịu nhiệt tốt, nhưng mẫn cảm với bệnh mốc
sương trong điều kiện thời tiết lạnh, mưa hoặc sương mù nhiều, hiện tại giống được
các công ty như Pepsico, Orion… sử dụng làm nguyên liệu chính cho công nghiệp
chế biến khoai tây.
2.1.1.4 Khái niệm về liên kết kinh tế
Liên kết kinh tế là một trong những hình thức hợp tác ở trình độ cao của con
người trong quá trình sản xuất, kinh doanh. Về mặt khái niệm, liên kết kinh tế được
hiểu “là sự thiết lập các mối quan hệ giữa các chủ thể sản xuất, kinh doanh, có thể
giữa các doanh nghiệp thuộc cùng lĩnh vực hoạt động, giữa các đối tác cạnh tranh
hoặc giữa các doanh nghiệp có các hoạt động mang tính chất bổ sung, nhằm tiết
kiệm thời gian, tiết kiệm chi phí, đạt hiệu quả cao trong sản xuất – kinh doanh, tạo
ra sức cạnh tranh, cùng nhau chia sẻ các khả năng, mở ra thị trường mới” (Tạp chí
khoa học và công nghệ, ĐH Đà Nẵng – số 6(29), 2009)
Tóm lại: liên kết kinh tế là sự phối hợp của hai hay nhiều bên, không kể
quy mô hay loại hình sở hữu. Mục tiêu của liên kết kinh tế là các bên tìm cách bù
đắp sự thiếu hụt của mình, từ sự phối hợp hoạt động với các đối tác nhằm đem lại
lợi ích cho các bên.
2.1.2 Vai trò của liên kết kinh tế
Liên kết kinh tế là một hình thức đem lại lợi ích chắc chắn cho các bên liên
quan. Khác với mối liên kết lỏng lẻo giữa nông dân và các doanh nghiệp chế biến,
tiêu thụ sản phẩm, liên kết kinh tế thông qua hợp đồng loại bỏ các tầng lớp mua bán
trung gian nên trực tiếp bảo vệ được người sản xuất, nhất là người nghèo khi bán
sản phẩm. Liên kết kinh tế giữa các doanh nghiệp chế biến và hộ nông dân cho phép
xóa bỏ độc quyền đối với doanh nghiệp trong việc ép cấp, ép giá khi mua sản phẩm
của người nông dân. Mặt khác, thực hiện liên kết thông qua hợp đồng tạo điều kiện
cho các doanh nghiệp chế biến có nguồn cung cấp ổn định để phấn đấu giảm giá
6
thành, tăng chất lượng sản phẩm, nâng cao được năng lực cạnh tranh đối với sản
phẩm của mình trên thị trường trong nước và quốc tế (Minh Hoài, 2006).
Thực hiện liên kết thông qua hợp đồng giúp cho các cơ sở chế biến, xuất
khẩu có điều kiện mở rộng quy mô hoạt động do có sự đảm bảo ổn định về số
lượng, chất lượng và tiến độ của nông sản cung cấp cho sản xuất. Như vậy, việc
thực hiện liên kết theo hợp đồng sẽ đưa lại lợi ích cho cả hai bên, tạo nên cơ hội để
đầu tư theo chiều sâu, áp dụng đồng bộ công nghệ, kỹ thuật mới để phát triển sản
xuất một cách bền vững. Việc tăng khả năng tiếp cận các công nghệ, kỹ thuật mới
còn giúp người nông dân giải phóng được sức lao động, cho phép giảm giá thành và
tăng khả năng cạnh tranh của hàng nông sản. Đây là hướng tích cực và có nhiều
triển vọng giúp cho hàng triệu hộ nông dân sản xuất nhỏ chưa có điều kiện tích lũy
đất đai có điều kiện áp dụng công nghệ mới trong sản xuất.
Nhờ chuyển tổ chức sản xuất từ liên kết ngang (người sản xuất/người thu
gom/người kinh doanh lớn xuất khẩu…) sang hình thức liên kết dọc theo nghành
hàng (sản xuất – chế biến – tiêu thụ), liên kết thông qua hợp đồng giữa người sản
xuất nguyên liệu và doanh nghiệp chế biến đem lại tác dụng to lớn như sau:
- Chuyển một phần lợi nhuận của người mua bán trung gian hoặc công ty
kinh doanh sang cho người sản xuất, trực tiếp đầu tư phát triển vùng nguyên liệu.
- Chia sẻ một phần rủi ro trong sản xuất nông nghiệp sang cho các cơ sở chế
biến, tiêu thụ tham gia gánh chịu, người sản xuất nông nghiệp chỉ còn chịu rủi ro ở
khâu sản xuất nguyên liệu.
- Nối kết thông tin hai chiều giữa thị trường tiêu dùng với người sản xuất,
nhờ đó sản phẩm đáp ứng được yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng, vệ sinh an toàn
thực phẩm do thị trường đòi hỏi, trên cơ sở đó tăng được khả năng cạnh tranh và
nâng cao được giá trị của sản phẩm.
- Thông qua hợp đồng sẽ tập trung được nhiều hộ sản xuất tiểu nông nhỏ lẻ
thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung với chất lượng đồng đều và ổn định.
- Gắn kết được công nghiệp chế biến và hoạt động kinh doanh phục vụ địa
bàn nông thôn, góp phần quan trọng chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo
hướng đa dạng hóa, công nghiệp hóa – hiện đại hóa.
7
- Thông qua liên kết, các đơn vị kinh tế, các tổ chức có điều kiện hỗ trợ, giúp
cho các nhóm hộ, hợp tác xã phát triển, tạo ra những khả năng để phát triển năng lực
nội tại của kinh tế hộ, đồng thời tạo lập môi trường kinh tế -xã hội cho kinh tế nông
nghiệp, nông thôn phát triển.
Có thể tóm tắt những lợi ích của quá trình thực hiện liên kết đối với các bên
tham gia thông qua nội dung chủ yếu sau đây:
- Đối với sản xuất nguyên liệu, đặc biệt là hộ nông dân:
+ Đảm bảo ổn định được thị trường tiêu thụ và giảm rủi ro về giá cả đối với
nông sản.
+ Được hỗ trợ về giống, vốn, kỹ thuật và các thông tin trên thị trường nên
khắc phục được nhiều hạn chế của hộ nông dân, đồng thời tạo điều kiện cho hộ
nông dân tiếp cận với công nghệ và kỹ thuật sản xuất tiên tiến.
+ Ổn định và phát triển được sản xuất, tăng thu nhập, xóa đói giảm nghèo
cho một bộ phận nông dân ở các vùng khó khăn.
- Đối với doanh nghiệp chế biến nông lâm sản:
+ Đảm bảo có nguồn cung cấp nguyên liệu ổn định và chất lượng cao, đồng
đều, đáp ứng theo yêu cầu kỹ thuật của sản xuất nên có thể mở rộng được quy mô
hoạt động, tăng được chất lượng sản phẩm đầu ra.
+ Do có nguồn cung cấp nguyên liệu ổn định, nên các đơn vị giảm chi phí thu
mua vật liệu, tạo ra nhiều khả năng hạ giá thành và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh
doanh.
+ Giảm thiểu được các rủi ro nên các doanh nghiệp có thể lập được kế hoạch
sản xuất kinh doanh lâu dài, ổn định và phát triển sản xuất bền vững.
2.1.3 Đặc điểm của liên kết kinh tế
Liên kết kinh tế là một phạm trù khách quan phản ánh những quan hệ xuất
phát từ lợi ích kinh tế khác nhau của những chủ thể kinh tế cũng như quá trình vận
động và phát triển theo tự nhiên của lực lượng sản xuất, xuất phát từ trình độ, phạm
vi của phân công lao động xã hội và chuyên môn hoá sản xuất kinh doanh (Trần
Văn Hiếu, 2005).
8
Tải về để xem bản đầy đủ
123 trang
04/04/2022
5380
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Khóa luận Đánh giá liên kết trong sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic tại xã Yên Trung, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- khoa_luan_danh_gia_lien_ket_trong_san_xuat_va_tieu_thu_khoai.docx
