Tính phù hợp và khả thi của việc triển khai hệ thống tin nhắn hỗ trợ cai thuốc lá cho người trưởng thành hút thuốc tại Hà Nội

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC

TÍNH PHÙ HỢP VÀ KHẢ THI CỦA VIỆC TRIỂN KHAI HỆ THỐNG

TIN NHẮN HỖ TRỢ CAI THUỐC LÁ

CHO NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH HÚT THUỐC TẠI HÀ NỘI

Đoàn Thị Huệ¹, Nguyễn Thị Trang², Donna Shelley³,

Nguyễn Trương Nam²và Kim Bảo Giang^{1, }

¹Trường Đại học Y Hà Nội,

²Viện Nghiên cứu Y Xã hội học,

³New York University, College of Global Public Health, New York, NY, USA.

Nghiên cứu nhằm đánh giá tính phù hợp và khả thi của việc triển khai hệ thống tin nhắn hỗ trợ cai thuốc

lá cho người trưởng thành hút thuốc lá tại Hà Nội. Nghiên cứu thử nghiệm trên 40 người trưởng thành hút

thuốc lá tại Hà Nội. Phỏng vấn trực tiếp bằng bộ câu hỏi đã được thiết kế sẵn với người tham gia nhận

tin nhắn điện thoại hỗ trợ cai thuốc lá trong vòng 6 tuần. Kết quả cho thấy 93,0% đối tượng duy trì sau 6

tuần, 82,5% đọc/sử dụng và trả lời tin nhắn hàng ngày, 90% thấy tin nhắn hữu ích, 97,7% hài hòng chương

trình. 92,5% nhận xét chương trình dễ sử dụng và bạn bè người thân đều khuyến khích tham gia sử dụng

chương trình. Có 20% bỏ thuốc lá/thuốc lào hoàn toàn, 15% bỏ thuốc lá nhưng vẫn hút thuốc lào. Hành vi

hút thuốc lá thay đổi tích cực so với khảo sát ban đầu bao gồm giảm số lượng điếu thuốc lá/thuốc lào hút/

ngày, giảm tình trạng hút thuốc lá/thuốc lào so với trước khi can thiệp (p < 0,001). Tỷ lệ đối tượng từng cố

gắng cai thuốc lá/thuốc lào trong trong 4 tuần khá cao (52,5% và 25%). Có tính khả thi và khả năng chấp

nhận của việc áp dụng một chương trình tin nhắn hỗ trợ can thiệp cai nghiện thuốc lá cho người Việt Nam.

Từ khóa: Tính phù hợp, tính khả thi, cai thuốc lá, người trưởng thành, tinh nhắn SMS.

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Theo ước tính từ cuộc điều tra hút thuốc

ở người trưởng thành (từ 15 tuổi trở lên) năm

2015, Việt Nam là nước có tỉ lệ hút thuốc cao

trong khu vực châu Á.¹Trong những người

trưởng thành tỉ lệ hút thuốc lá chung ở Việt

Nam là 22,5%, trong đó ở nam giới là 45,3%

ở nữ giới là 1,1%, tổng cộng có trên 15 triệu

người trưởng thành hiện đang hút thuốc lá,

thuốc lào.²Sử dụng thuốc lá là nguyên nhân

phổ biến hàng đầu dẫn đến nhiều căn bệnh gây

tử vong trên thế giới, nhưng có thể can thiệp

phòng tránh được. Sử dụng thuốc lá làm tăng

nguy cơ mắc bệnh thiếu máu cục bộ cơ tim

thêm hơn 2,5 lần, bệnh ung thư phổi khoảng

hơn 20 lần.³Hút thuốc khi mang thai có liên

quan đến nguy cơ sảy thai, thai chết lưu, sinh

non, giảm sự phát triển của thai nhi, gây một số

dị tật bẩm sinh và suy giảm chức năng phổi ở

trẻ em,.v.v.⁴Tổng chi phí điều trị và tổn thất do

mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong

sớm ở 5 nhóm bệnh thường gặp liên quan đến

thuốc lá gồm ung thư phổi, ung thư đường tiêu

hóa – hô hấp trên, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và

phổi tắc nghẽn mạn tính là hơn 23.000 tỉ đồng/

năm.⁵Trong những năm gần đây, tại Việt Nam

các hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá đã

có những bước tiến và thành tựu đáng kể, tuy

nhiên, hoạt động hỗ trợ cai nghiện thuốc lá mới

bắt đầu được triển khai. Hiện tại các dịch vụ tư

vấn điều trị cai nghiện thuốc lá mới được triển

khai tại một số Bệnh viện tuyến Trung ương và

Tác giả liên hệ: Kịm Bảo Giang,

Trường Đại học Y Hà Nội

Email: kimbaogiang@hmu.edu.vn

Ngày nhận: 16/06/2020

Ngày được chấp nhận: 28/07/2020

228

TCNCYH 130 (6) - 2020

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC

chương trình cai thuốc lá nào khác.

tuyến tỉnh.^6,7

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ y

2. Phương pháp

tế di động mang lại những cơ hội chưa từng có

để cải thiện các dịch vụ y tế và tiếp cận nhiều

người. Dịch vụ nhắn tin văn bản ngắn dựa trên

điện thoại di động (SMS) có thể cung cấp sự hỗ

trợ cai hút thuốc cho người dân tại cộng đồng

và hiệu quả của các chương trình tin nhắn SMS

đã được báo cáo ở các nước khác trên thế giới

với các nhóm dân số khác nhau.^8,9Ngày càng

có nhiều nghiên cứu chứng minh hiệu quả của

can thiệp hỗ trợ cai thuốc lá qua tin nhắn nhưng

những nghiên cứu này phần lớn được thực hiện

ở các nước phương tây...^11,12Tại Việt Nam cho

đến thời điểm này chưa có dự án nào nghiên

cứu về việc triển khai hệ thống tin nhắn điện

thoại trong hỗ trợ cai nghiện thuốc lá. Nghiên

cứu nhằm mục tiêu đánh giá tính phù hợp và

khả thi vủa việc triển khai hệ thống tin nhắn

hỗ trợ cai thuốc lá cho người trưởng thành hút

thuốc tại Hà Nội.

Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu thử nghiệm

can thiệp cộng đồng

Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 4 đến tháng

9 năm 2018

Địa điểm nghiên cứu: tại Quận Nam Từ

Liêm thành phố Hà Nội

Cỡ mẫu nghiên cứu: Chọn mẫu thuận tiện

40 đối tượng nghiên cứu

Phương pháp tuyển chọn: Các cộng tác

viên y tế giới thiệu về nghiên cứu qua các cuộc

họp cộng đồng và mời tham gia nghiên cứu.

Người hút thuốc lá được mời đến khảo sát ban

đầu, giải thích kỹ về nghiên cứu, đồng ý tham

gia nghiên cứu và đạt các tiêu chuẩn chọn đối

tượng nghiên cứu.

Quá trình nghiên cứu: bao gồm khảo sát

ban đầu, khảo sát sau 6 tuần can thiệp.

Mô tả can thiệp: Hệ thống tin nhắn được thiết

kế dựa trên hai hệ tin nhắn smokefree.gov/txt và

Text2Quit với sự hỗ trợ kĩ thuật từ Voxiva nc, được

thử nghiệm ở các nước phương tây và hoàn toàn

miễn phí. Hai thư viện tin nhắn này được dịch từ

tiếng anh sang tiếng việt theo đúng quy trình, đã

được thử nghiệm ở nghiên cứu khác và chỉnh

sửa phù hợp với văn hóa Việt Nam. Tổng số tin

nhắn toàn bộ liệu trình đầy đủ gồm 188 tin nhắn

chia ra các giai đoạn sau: Tin nhắn trước ngày

cai thuốc gồm 34 tin nhắn; Ngày cai thuốc gồm

4 tin nhắn; Sau ngày cai thuốc gồm 83 tin nhắn;

Tin nhắn mẹo có 22 tin nhắn; Tin nhắn khảo sát

hàng ngày có 1 tin/ngày.⁸

II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

1. Đối tượng

Tiêu chí lựa chọn đối tượng nghiên cứu (đối

tượng nghiên cứu): Tuổi từ 21 - 55 tuổi; Hút

thuốc lá (cả thuốc lào) hàng ngày và từ 5 điếu

thuốc lá trở lên; Đang sống ở quận Nam Từ

Liêm; Có mong muốn cai thuốc lá/ thuốc lào và

đang cân nhắc hoặc có ý định bỏ thuốc lá trong

tháng tới; Có thời gian và khả năng tham gia

chương trình tin nhắn; Sở hữu ít nhất một điện

thoại di động; Mong muốn nhận được tin nhắn

hỗ trợ cai thuốc; Hiện không tham gia bất kỳ

2 - 3 tin/ngày

Trước ngày cai

Sau ngày cai

thuốc

(28 ngày)

thuốc

( 1 - 14 ngày)

Ngày cai thuốc

Tin nhắn khảo sát hàng ngày (1 tin/ngày)

Tổng cộng 188 tin nhắn/liệu trình

Sơ đồ 1. Quy trình gửi tin và số lượng tin nhắn trong 6 tuần

TCNCYH 130 (6) - 2020

229

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC

Phương pháp thu thập số liệu của nghiên

cứu đánh giá:

tuần qua và xác nhận bằng đo chỉ số cacbon

monoxit (CO < 10ppm), nỗ lực bỏ thuốc lá,

giảm sử dụng thuốc lá, thuốc lào.

- Đánh giá ban đầu: phỏng vấn trực tiếp sử

dụng bộ câu hỏi khảo sát bao gồm các chủ đề

về: nhân khẩu học, lịch sử hút thuốc, sử dụng tin

nhắn điện thoại.

3. Phân tích số liệu

Sử dụng phần mềm SPSS 22 để phân tích

số liệu. Nhân khẩu học, đặc điểm kinh tế xã hội,

hành vi hút thuốc lá, quan điểm và nhận xét về

sử dụng hệ thống tin nhắn được phân tích sử

dụng thống kê mô tả và so sánh sử dụng kiểm

định Chi bình phương (cho tỉ lệ), kiểm định t

- test (cho so sánh trị số trung bình). Phương

pháp phân tích nhân tố khám phá (factor

analysis) được sử dụng để kiểm định thang đo

quan điểm về sử dụng hệ thống tin nhắn.

- Đánh giá sau 4 tuần can thiệp: phỏng vấn

trực tiếp sử dụng bộ câu hỏi thiết kế sẵn bao

gồm các nội dung: Tính khả thi: 1) tỉ lệ đủ điều

kiện tham gia, 2) tỉ lệ tuyển chọn; 3) tỉ lệ người

bỏ cuộc, tỉ lệ người duy trì khi kết thúc can thiệp;

Tính chấp nhận: số lượng/nội dung tin nhắn

phù hợp, tần suất/thời gian gửi tin, sử dụng tin

nhắn nhận được, tương tác với chương trình

(tần suất phản hồi nhắn tin 2 chiều, phản hồi

với khảo sát hàng ngày, phản hồi khảo sát cuối

tuần), hài lòng với hệ tin nhắn; Thay đổi hành vi

hút thuốc: Cai hút thuốc lá được đo lường bằng

không hút thuốc dù chỉ một hơi trong vòng 4

4. Đạo đức trong nghiên cứu

Nghiên cứu được Trường Đại học Y Hà Nội

cấp giấy chứng nhận chấp thuận của hội đồng

đạo đức trong nghiên cứu Y sinh học cấp cơ sở

theo số 17NCS17/HMUIRB ngày 05/11/2018.

III. KẾT QUẢ

Nghiên cứu trên 40 đối tượng hút thuốc lá, kết quả nghiên cứu cho thấy 100% đối tượng nghiên

cứu là nam giới, độ tuổi trung bình 38,8. Có 57,5% đối tượng hút cả thuốc lá/thuốc lào, 85% đối

tượng nghiên cứu sử dụng điện thoại thông minh, 60% đối tượng gửi/nhận từ 11 - 50 tin nhắn/tuần.

1. Tính khả thi với chương trình

Bảng 1. Tỷ lệ tiếp cận, tham gia, duy trì tham gia chương trình

Số lượng đối tượng

n

%

Số đối tượng được tiếp cận mời tham gia chương trình

99

68

43

41

40

100

68,7

63,2

95,3

93,0

Đối tượng đến tham gia

Đối tượng đủ điều kiện tham gia

Đối tượng đăng ký tham gia

Đối tượng duy trì tham gia

Tiếp cận 99 đối tượng tiếp cận nghiên cứu, 68 đối tượng đồng ý tham gia nghiên cứu, chỉ có 43

đối tượng đủ điều kiện tham gia. Có 41 đối tượng đăng ký tham gia (95,3%), 40 đối tượng duy trì

sau 6 tuần can thiệp chiếm 93,0%.

230

TCNCYH 130 (6) - 2020

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC

2. Tính chấp nhận với chương trình

Bảng 2. Đánh giá trải nghiệm chung với chương trình sau 6 tuần

Đặc điểm

n

%

Số lượng tin nhắn nhận được từ chương trình

Quá ít

1

2,5

Vừa phải

32

7

80,0

17,5

Quá nhiều

Mức độ thường xuyên đọc tin nhắn

Thỉnh thoảng

7

17,5

82,5

Thường xuyên/luôn luôn

Mức độ thường xuyên áp dụng những thông tin từ chương trình

Thỉnh thoảng

33

24

16

60,0

40,0

Thường xuyên/luôn luôn

Mức độ lo ngại

Không lo ngại

39

1

97,5

2,5

Lo ngại 1 ít/lo ngại nhiều

Nhìn tổng thể mức hữu ích chung của các tin nhắn

Hữu ích 1 chút

4

10,0

90,0

Khá hữu ích/hữu ích nhiều

Mức độ hài lòng của anh/chị về chương trình

Không hài lòng

36

1

2,5

Hài lòng/rất hài lòng

29

33

26

97,5

82,5

78,8

Tương tác với chương trình (tin nhắn 2 chiều)

Phản hồi tin nhắn đúng cú pháp

Có 80% nhận xét số lượng tin nhắn của trương trình ở mức độ vừa phải, 82,5% thường xuyên

đọc tin nhắn. 90% đánh giá trải nghiệm chung về chương trình tin nhắn rất tích cực, tỉ lệ đánh giá tin

nhắn khá hữu ích/hữu ích nhiều, 82,5% tương tác với chương trình chỉ có 78,8% phản hồi tin nhắn

đúng cú pháp, tỉ lệ hài lòng về chương trình rất cao 97,5%.

Bảng 3. Quan điểm về chương trình (khảo sát sau 6 tuần)

Đồng ý/ rất

Đặc điểm

(Mean, SD)

đồng ý (%)

Mong đợi hiệu quả từ chương trình (khoảng điểm 8 - 32)^a

Những tin nhắn giúp cai thuốc

25,8 (2,67)

3,15 (0,76)

3,27 (0,79)

95,0

95,5

Học được nhiều qua việc sử dụng chương trình

TCNCYH 130 (6) - 2020

231

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC

Đồng ý/ rất

đồng ý (%)

Đặc điểm

(Mean, SD)

Chương trình tin nhắn giúp tự tin để cai thuốc

Những tin nhắn tạo động lực để tôi bỏ thuốc

Giúp đối phó với các yếu tố kích thích thèm thuốc

Tạo động lực để cố gắng cai thuốc

97,5

92,5

97,5

92,5

3,10 (0,59)

3,27 (0,79)

3,22 (0,91)

3,20 (0,89)

3,42 (0,86)

3,12 (0,81)

6,4 (0,86)

3,17 (0,79)

3,2 (0,73)

6,2 (0,99)

Tin tưởng những thông tin trong tin nhắn

Cảm thấy những tin nhắn được thiết kế phù hợp

Mong đợi nỗ lực cai thuốc lá/thuốc lào (khoảng điểm 2 - 8)^b

Sử dụng chương trình tin nhắn là dễ dàng

Chương trình tin nhắn dễ sử dụng

95,0

97,5

Ảnh hưởng xã hội (khoảng điểm 2 - 8)^c

Những người quan trọng đối với tôi nghĩ rằng tôi nên sử dụng

chương trình tin nhắn

92,5

90,0

3,15 (0,84)

3,07 (0,83)

Những người có ảnh hưởng tới tôi nghĩ tôi nên sử dụng

chương trình tin nhắn

Điều kiện thuận lợi (khoảng điểm 3 - 12)^d

Có những kiến thức cần thiết để sử dụng chương trình

Những tin nhắn dễ hiểu

9,4 (1,31)

3,07 (0,90)

3,17 (0,86)

3,17 (0,79)

14,9 (1,73)

3,02 (0,83)

3,17 (0,70)

2,00 (0,80)

2,02 (0,56)

2,67 (0,10)

6,1 (0,91)

92,5

95,0

Chương trình tin nhắn phù hợp với điện thoại

Động lực thụ hưởng (khoảng điểm 5 - 20)^e

Việc sử dụng chương trình tin nhắn vui

Mong muốn sử dụng chương trình tin nhắn

Việc sử dụng chương trình tin nhắn nhàm chán

Những tin nhắn làm tôi thấy khó chịu

Sử dụng chương trình tin nhắn giúp tôi giải trí

Giá trị giá cả (khoảng điểm 2 - 8)^f

87,5

12,5

7,5

62,5

Xứng đáng với thời gian tôi bỏ ra

92,5

85,0

3,07 (0,75)

Việc chương trình tin nhắn miễn phí đã làm tăng khả năng để

tôi sử dụng chương trình

3,05 (0,94)

Thói quen (khoảng điểm 2 - 8)^g

5,8 (0,99)

2,82 (0,86)

2,95 (0,87)

6,0 (1,07)

3,02 (0,91)

2,95 (0,87)

Muốn sử dụng chương trình tin nhắn hàng ngày

Sử dụng chương trình tin nhắn đã trở nên tự nhiên

Hành vi dự định (khoảng điểm 2 - 8)^h

85,0

87,5

Muốn tiếp tục sử dụng chương trình nếu có sẵn

Sẽ sử dụng tin nhắn hàng ngày nếu chương trình có sẵn

85,0

82,5

232

TCNCYH 130 (6) - 2020

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC

Đồng ý/ rất

(Mean, SD)

đồng ý (%)

Đặc điểm

^dCronbach’s alpha = 0,74

^ACronbach’s alpha = 0,81

^bCronbach’s alpha = 0,76

^cCronbach’s alpha = 0,88

^gCronbach’s alpha = 0,78

^hCronbach’s alpha = 0,89

^eCronbach’s alpha = 0,71

^fCronbach’s alpha = 0,61

Đối tượng nghiên cứu đánh giá cao và có quan đểm tích cực về chương trình tin nhắn can thiệp cai

nghiện thuốc lá/thuốc lào. Hơn 95% đối tượng mong đợi cai được thuốc lá/thuốc lào sau khi tham gia

chương trình. Hơn 95% nỗ lực cai hút thuốc, hơn 90% đánh giá chương trình đã tạo điều kiện thuận lợi cai

hút thuốc. Hơn 85% đối tượng thấy chương trình có giá trị với thời gian đã bỏ ra và mong muốn tiếp tục sử

dụng chương trình nếu có sẵn (85%). Tuy nhiên có 7,5% đối tượng cho rằng tin nhắn gây khó chịu.

3. Thay đổi hành vi sau khi tham gia chương trình can thiệp

Bảng 4. Thay đổi số điếu hút thuốc lá/thuốc lào trước và sau can thiệp

Đặc điểm

Khảo sát ban đầu

Sau 6 tuần

p

Số điếu thuốc lá hút/ngày, trung bình

Số điếu thuốc lào hút/ngày, trung bình

18,0

11,8

3,0

2,0

< 0,001

< 0,005

Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về số điếu thuốc lá hút/ngày (p < 0,001), số điếu thuốc lào hút/

ngày (p < 0,005) trước và sau can thiệp.

Bảng 5. Thay đổi tình trạng hút thuôc lá/thuốc lào trước và sau can thiệp

Khảo sát ban đầu

(%)

Sau 6 tuần

(%)

Đặc điểm

Hiện tại hút thuốc lá

p

Thỉnh thoảng

Hàng ngày

2,5

53,8

46,2

< 0,001

97,5

Hiện tại hút thuốc lào

Thỉnh thoảng

Hàng ngày

34,8

65,2

56,3

4,4

< 0,1

Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tình trạng tỉnh thoáng hút thuốc lá tăng lên sau 6 tuần can

thiệp (p < 0,001) và hiện trạng hút thuốc lào hàng ngày khi khảo sát là 65,2%, sau can thiệp còn

4,4% với p < 0,1.

Bảng 6. Thay đổi số hành vi hút thuốc lá/thuốc lào sau 6 tuần

Đặc điểm

n

%

Trong 4 tuần kể từ ngày cai thuốc đã từng không hút thuốc/cố gắng cai

21

52,5

thuốc lá

Trong 4 tuần kể từ ngày cai thuốc đã từng không hút thuốc/cố gắng cai

thuốc lào

10

25,0

Có 52,5% đối tượng nghiên cứu từng cố gắng cai thuốc lá, 25% đối tượng nghiên cứu đã từng

cố gắng cai thuốc lào trong 6 tuần tham gia chương trình.

TCNCYH 130 (6) - 2020

233

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC

Bảng 7. Tỷ lệ đối tượng bỏ thuốc lá/thuốc lào hoàn toàn tại thời điểm 6 tuần

(không hút thuốc trong vòng 7 ngày qua và CO khí thở < 10 ppm)

Đặc điểm

n

8

%

Bỏ thuốc lá/thuốc lào hoàn hoàn

Bỏ thuốc lá, nhưng hút thuốc lào

Vẫn hút thuốc lá và thuốc lào

20,0

15,0

65,0

6

26

Có 20% đối tượng bỏ thuốc lá/thuốc lào hoàn toàn, 15% đối tượng đã bỏ thuốc lá nhưng vẫn hút

thuốc lào. Tỷ lệ vẫn hút thuốc lá hoặc thuốc lào là 65%.

IV. BÀN LUẬN

Nghiên cứu của chúng tôi lần đầu tiên đánh

giá tính khả thi của chương trình hỗ trợ cai thuốc

lá bằng tin nhắn điện thoại cho người hút thuốc

lá/thuốc lào tại Việt Nam. Tiếp cận chương trình

có 99 đối tượng, 68 đối tượng mong muốn tham

gia, 43 đối tượng đủ tiêu chuẩn tham gia nghiên

cứu. Có 41 đối tượng đăng ký tham gia, có 40 đối

tượng duy trì sau 6 tuần (93,0%). Kết quả nghiên

cứu cũng tương tự như kết quả nghiên cứu đã

thực hiện ở các nước khác trên thế giới.^{10, 11,12}

Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cho nghiên cứu

ở giai đoạn 3 của dự án và các nghiên cứu khác

về cai nghiện thuốc cho các đối tượng khác trong

tương lai thực hiện ở Việt Nam.

điện thoại thông minh cao chiếm 85%, 90% đối

tượng nghiên cứu thấy tin nhắn hữu ích/rất hữu

ích, 82,5% tương tác với chương trình qua tin

nhắn 2 chiều nhưng chỉ có 78,8% phản hồi tin

nhắn đúng cú pháp, có 97,6% hài hòng chương

trình. đối tượng nghiên cứu nhận thấy chương

trình dễ sử dụng và 92,5% bạn bè người thân

đều khuyến khích đối tượng tham gia sử dụng

chương trình. Nhìn chung, nghiên cứu chứng

minh rằng một chương trình hỗ trợ cai thuốc lá

bằng tin nhắn điện thoại có khả năng được chấp

nhận tại Việt Nam.

Tuy kết quả bỏ thuốc không phải là mục

tiêu chính trong nghiên cứu này nhưng vẫn có

8 đối tượng nghiên cứu bỏ thuốc lá/lào hoàn

toàn (20%), 6 đối tượng nghiên cứu bỏ thuốc lá

nhưng vẫn hút thuốc lào (15%). Kết quả nghiên

cứu của chúng tôi cũng tương đồng so với

kết quả nghiên cứu của một số nước trên thế

giới.^12,14Sau 6 tuần can thiệp vẫn còn 65% đối

tượng hút thuốc lá. Tuy nhiên hành vi hút thuốc

lá/thuốc lào đã thay đổi tích cực so với khảo

sát ban đầu, các ý nghĩa thống kê bao gồm số

lượng điếu thuốc lá hút/ngày (p < 0,001), tình

trạng hút thuốc lá (p < 0,001), số lượng điếu

thuốc lào hút/ngày (p < 0,005), tình trạng hút

thuốc lào (p < 0,1). Tỷ lệ đối tượng nghiên cứu

từng cố gắng cai thuốc lá/thuốc lào trong 6 tuần

khá cao.

Hầu hết các đối tượng nghiên cứu tham gia

chương trình đọc và sử dụng tin nhắn hàng

ngày (82,5%). Mức độ tương tác của đối tượng

nghiên cứu với chương trình rất cao, tương tự

như kết quả được thấy trong các nghiên cứu

khác.^12,13Kết quả nghiên cứu của chúng tôi một

lần nữa cho thấy các chương trình can thiệp cai

nghiện thuốc lá bằng tin nhắn văn bản có tính

khả thi cao, bởi vì các thông điệp trong chương

trình đã trực tiếp gửi thẳng đến các đối tượng

hút thuốc tạo điều kiện thuận lợi cai thuốc.^11,12

Sự tương tác giữa đối tượng nghiên cứu và

chương trình can thiệp tương đối cao có thể do

nhóm tuổi trong nghiên cứu trung bình là 38,8 (+

10,7) và hầu hết đối tượng nghiên cứu sở hữu

234

TCNCYH 130 (6) - 2020

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC

4. National Center for Chronic Disease

Prevention and Health Promotion (US) Oﬃce on

Smoking and Health.The Health Consequences

of Smoking—50 Years of Progress: A Report

of the Surgeon General. Centers for Disease

Control and Prevention (US); 2014. Accessed

June 25, 2019. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/

books/NBK179276/

V. KẾT LUẬN

Nghiên cứu đã cung cấp bằng chứng về

tính khả thi và khả năng chấp nhận của việc áp

dụng một chương trình tin nhắn hỗ trợ cai thuốc

lá cho người trưởng thành hút thuốc lá tại Hà

Nội. Tỷ lệ duy trì khi kết thúc chương trình can

thiệp chiếm 93,0%, 97,6% nhận xét hài lòng

với chương trình. Tỷ lệ cai thuốc lá/thuốc lào là

20%, tỉ lệ cai thuốc lá nhưng vẫn hút thuốc lào

là 15%. Số lượng điếu thuốc lá hút trung bình/

ngày đã giảm trước và sau can thiệp (18,0 và

3,0) với (p < 0,001).

5. World Health Organization. WHO | WHO

report on the global tobacco epidemic 2019.

WHO. Published 2019. Accessed July 29, 2019.

http://www.who.int/tobacco/global_report/en/

6. Bệnh viện Bạch Mai. Nghiên cứu đánh

giá hiệu quả của tổng đài tư vấn cai nghiện

thuốc lá qua điện thoại tại Bệnh viện Bạch Mai.

Published online 2016.

Lời cảm ơn

Viện nghiên cứu Y – Xã hội học (ISMS),

Trường Đại học Y khoa New York (NYUSOM),

Đại học Y Hà Nội phối hợp triển khai dự án phát

triển và thử nghiệm hệ thống tin nhắn điện thoại

hỗ trợ cai nghiện thuốc lá tại Quận Nam Từ

Liêm thành phố Hà Nội. Dự án được tài trợ bởi

Viện Ung thư Quốc gia/viện sức khỏe Hoa Kỳ.

7. Đặng Văn Phước, Lương Ngọc Khuye.

Tài liệu hướng dẫn tổ chức tư vấn điều trị cai

nghiện thuốc lá tại Việt Nam. Bộ Y Tế; 2018.

8. Shelley Donna R, Nguyen Nam Truong.

Feasibility andAcceptability of a Text Messaging

Intervention to Increase Smoking Cessation

in Vietnam. Feasibility and Acceptability of

a Text Messaging Intervention to Increase

Smoking Cessation in Vietnam. Published

2017. Accessed August 28, 2019. https://www.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.World Health Organization (2017),

WHO report on the global tobacco epidemic

2017.

https://www.who.int/tobacco/global_

report/2017/en/

ﬁc.nih.gov/Grants/Search/Pages/mhealth

-

2. World Health Organization. Vietnam

Global Adult Tobacco Survey 2015 | GHDx.

Published 2015. Accessed June 18, 2019.

R21CA225852.aspx

9. Tran Xuan Bach, Le Thi Thi Xuan,

Nguyen Ngoc Phuong, et al. Feasibility of e -

Health Interventions on Smoking Cessation

among Vietnamese Active Internet Users. Int J

Environ Res Public Health. 2018;15(165):2 - 8.

doi:10.3390/ijerph15010165

http://ghdx.healthdata.org/record/vietnam

global - adult - tobacco - survey - 2015

-

3. Sidransky, David. How Tobacco Smoke

Causes Disease: The Biology and Behavioral

Basis for Smoking - Attributable Disease, A

Report of the Surgeon General. Health and

Human Services Dept., Public Health Service,

Oﬃce of the Surgeon Genral; 2011. Accessed

July 18, 2019. https://bookstore.gpo.gov/

products/how - tobacco - smoke - causes -

disease - biology - and - behavioral - basis -

smoking - attributable - disease

10. Spohr S, Nandy R, Gandhiraj D,

Vemulapalli A, Anne S, T Walters S. Eﬃcacy

of SMS Text Message Interventions for

Smoking Cessation: A Meta - Analysis. J Subst

Abuse Treat. 2015;56:1 - 10. doi:10.1016/j.

jsat.2015.01.011

11. Noonan D, Silva S, Njuru J, et al.

TCNCYH 130 (6) - 2020

235

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC

Feasibility of a text - based smoking cessation

intervention in rural older adults. Health Educ

Res. 2018;33(1):81 - 88. doi:10.1093/her/

cyx080

Based Smoking Cessation Treatment: Program

Development Through Qualitative Research.

JMIR MHealth UHealth. 2019;7(1):e11246.

doi:10.2196/11246

12. Kruse G, Kelley JH, Chase K, Rigotti

NA. Feasibility of a Proactive Text Messaging

Intervention for Smokers in Co mmunity Health

Centers: Pilot Study. JMIR Form Res. 2018;2(1).

doi:10.2196/formative.9608

14. Blitchtein - Winicki D, Zevallos K,

Samolski MR, et al. Feasibility and Acceptability

of a Text Message - Based Smoking Cessation

Program for Young Adults in Lima, Peru: Pilot

Study. JMIR MHealth UHealth. 2017;5(8):e116.

doi:10.2196/mhealth.7532

13. Spears CA, Bell SA, Scarlett CA, et

al. Text Messaging to Enhance Mindfulness -

Summary

FEASIBILITY AND ACCEPTABILITY OF A TEXT MESSAGING

INTERVENTION TO INCREASE SMOKING CESSATION FOR

ADULT SMOKERS IN HA NOI

To evaluate the feasibility and acceptability of a text-messaging smoking cessation program for

adult smokers in Ha Noi. This study was a Pilot study, we recruited 40 smokers; following enrollment,

we interviewed participants for a baseline survey and the participants received text messaging

for 6 weeks. Results: 93.0% Participants enrolled in the 6 weeks program. 82,5% read/reply and

apply text-messages daily. 97,7% was satisﬁed with the program. 92,5% of the smokers found the

program easy to use, agreed that the program was helpful and their family/friends encouraged

them to use the program. At 6 weeks, 20% reported total smoking abstinence, 15% had partial

abstinence, continued to use the water pipe. Smoking behavior changed positively compared to

the baseline survey; there is a signiﬁcant reduction of the number of cigarettes/waterpipe/day, and

in the prevalence of smoking cigarettes/waterpipe (p < 0.001). The rate of participants who tried

to quit smoking cigarettes/ water pipe in 4 weeks were quite high (52.5% and 25%). These results

strengthen the evidence base that these programs are both feasible and acceptable in Vietnam.

Keywords: Smoking cessation, feasibility, acceptability, adult smoker, text-message SMS

236

TCNCYH 130 (6) - 2020