Thực trạng tồn tại tin nhắn rác và vai trò của kiểm toán nhà nước
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
THÖÏC TRAÏNG TOÀN TAÏI TIN NHAéN RAÙC VAØ
VAI TROØ CUûA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC
NGuyỄN LÊ NGọC aNH*
heo thông tin từ Cục An toàn ông tin thì tỷ lệ gửi thư rác của Việt Nam đứng thứ 4 thế
giới sau Mỹ, Trung Quốc và Nga. Còn theo hãng bảo mật Kaspersky, cứ 100 thư rác được
gửi đi trên thế giới thì có 4,8 thư rác xuất phát từ Việt Nam. Riêng về tin nhắn rác, có
thời điểm Bkav đã thống kê mỗi ngày có 14 triệu tin được phát tán. Nếu tính trung bình
T
mỗi tin nhắn rác nhà mạng thu được 200 đồng thì mỗi ngày các nhà mạng thu lợi gần 3
tỷ đồng, cả năm lên tới 1.000 tỷ đồng.
Tin nhắn rác không chỉ gây phiền nhiễu cho các thuê bao điện thoại mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây
mất an ninh trật tự, an toàn quốc gia. Kiểm soát, hạn chế tin nhắn rác là yêu cầu đặt ra, không chỉ của
Bộ ông tin và Truyền thông mà cần sự tham gia của toàn xã hội. Kiểm toán nhà nước với mục tiêu trở
thành một trong những công cụ trọng yếu trong việc quản lý và sử dụng các nguồn lực của đất nước cũng
không thể đứng ngoài cuộc. Vai trò của Kiểm toán nhà nước không chỉ thể hiện ở việc tăng thu ngân sách
mà còn thể hiện ở việc tham gia giải quyết các vấn đề mang tính xã hội, ngày càng tiến gần hơn tới đời
sống xã hội.
Từ khóa: tin nhắn rác, kiểm toán
e current status of spam messages and the role of the SAV
according to information from the Department of Information Safety, Vietnam’s spamming rate ranked
4th in the world afer the united States, China and russia. according to security company Kaspersky, every
100 spam messages sent in the world, there are 4.8 spams originating from Vietnam. as for spam, with time
Bkav statistics every day there are 14 million believed to be spread. If on average each spam operators gained
200 dong each day the network gain of nearly 3 billion, all year up to 1,000 billion. Spam messages are not
only annoying for phone subscribers, but they also have the potential to harm national security and order.
Control of spam limits is a requirement not only for the Ministry of Information and Communications
but also for the participation of the whole society. SaV with the goal of becoming one of key tool in the
management and use of the country’s resources can not stand out. e role of the SaV is not only reflected
in increasing budget revenues, but also in participating in solving social problems and getting closer to the
social life.
keywords: spam messages, auditing
1. khái niệm tin nhắn rác
người nhận đó không mong muốn hoặc không
có trách nhiệm phải tiếp nhận theo quy định của
pháp luật. ư rác bao gồm thư điện tử rác và tin
nhắn rác.”
Khoản 1, Điều 3 Nghị định số 90/2008/NĐ-CP
về chống thư rác quy định: “ư rác (spam) là thư
điện tử, tin nhắn được gửi đến người nhận mà
*Kiểm toán nhà nước Khu vực I
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 116 - tháng 6/2017 41
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
Việc định nghĩa thế nào là “rác” khá nhạy cảm,
tùy thuộc vào nhu cầu và tâm lý của từng cá nhân
khách hàng tại thời điểm nhận tin. Nếu thông tin
về khuyến mại, giảm giá một sản phẩm dịch vụ
được người dùng quan tâm thì không bị coi là “rác”,
nhưng vẫn thông tin đó đến với người không có
nhu cầu thì trở thành yếu tố phiền nhiễu.
Tin nhắn rác đã tồn tại nhiều năm, trở thành
vấn đề có tính chất toàn cầu xuất phát từ lợi ích của
nhiều bên:
- Nhà mạng được hưởng lợi vì thu được phí dịch
vụ, các nhà mạng ở nước ta mỗi ngày có thể thu
được 3 tỷ đồng từ tin nhắn rác. Việc sim rác, thuê
bao ảo còn góp phần phát triển thuê bao cho các nhà
mạng, giúp họ đánh bóng thị phần trên thị trường.
Ví dụ như Viettel hay Vinaphone công bố có 15 hay
20 triệu thuê bao, nhưng trong đó bao nhiêu phần
trăm thuê bao hoạt động đều đặn? Mặt khác trên thị
trường cung cấp dịch vụ di động, nếu có 1 nhà mạng
không hợp tác trong việc xử lý tin nhắn rác thì cố
gắng của tất cả các nhà mạng còn lại sẽ về số không
mà lại mất khách hàng, mất doanh thu.
Tin nhắn rác thường là tin nhắn quảng cáo cho
sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, nhưng không tuân
thủ theo quy định của pháp luật và gửi đến người
dùng một cách tùy tiện. Cũng cần nhìn nhận rằng
quảng cáo qua tin nhắn là hoạt động hoàn toàn
bình thường, những tin nhắn có nguồn gửi rõ ràng
(ví dụ từ tổng đài dịch vụ nhà mạng, ngân hàng,
siêu thị…), thông tin của khách hàng có được một
cách chính thống, cho phép khách hàng soạn tin
miễn phí tới nguồn phát từ chối nhận tin thì được
xem là hợp lệ.
- Đại lý SIM/thẻ khai báo săn thông tin không
chính xác và duy trì sim tồn tại thì sẽ có được lợi
ích nhất định. Các tin nhắn rác có rất nhiều là tin
bán sim điện thoại, không loại trừ chính các đại lý
lại sử dụng sim của mình để nhắn tin bán sim.
Tin nhắn rác đem lại phiền toái cho người nhận
được tin nhắn, cao điểm mỗi thuê bao trong 1 ngày
có thể nhận cả chục tin nhắn không mong muốn,
ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt. Sim rác dẫn
tới việc lãng phí tài nguyên kho số quốc gia. Đồng
thời, vấn nạn sim rác cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ
gây mất an toàn, an ninh thông tin quốc gia.
- Người sử dụng sim rác có một kênh quảng
cáo rẻ tiền và xét trên khía cạnh nào đó thì khá
hiệu quả, thông tin đến được với từng khách hàng
không quản vị trí địa lý và thời gian. Bất kể ai cũng
mở đọc nội dung tin nhắn đến máy của mình.
42 Số 116 - tháng 6/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Chính vì những lợi ích trên mà vấn đề này đã tồn
tại như một hệ lụy tất yếu của kinh tế thị trường.
hay 01 tài khoản facebook là người mua và người
bán có thể dễ dàng thông tin với nhau mà không
cần gặp mặt. Muốn quản lý đối tượng mua bán
phải cần thời gian và nhiều giải pháp đồng bộ, dần
dần đưa môi trường thông tin mạng vào kiểm soát
chặt chẽ. Các trang mạng cần có sự quản lý, giám
sát của các cơ quan chức năng ngay từ khâu đăng
ký, đóng cửa và có chế tài xử lý những trang mua
bán bất hợp pháp.
Vấn đề tin nhắn rác mà toàn xã hội đang hết sức
bức xúc hiện nay, xét về nguyên nhân thì gây ra bởi
việc bán sim điện thoại trả trước một cách tràn lan
và việc rất nhiều người dân đã bị sử dụng thông tin
cá nhân một cách bất hợp pháp. Điều này đã thể
hiện việc thiếu quản lý và giám sát nghiêm túc của
các cơ quan chức năng và các đơn vị liên quan.
2. ực trạng quản lý của Bộ ông tin và
Truyền thông
Việc phát tán tin nhắn rác luôn có công nghệ hỗ
trợ. Hiện nay, có rất nhiều phần mềm gửi tin nhắn
hàng loạt chuyên nghiệp, với chi phí thấp (chỉ từ
30đ/1 SMS đối với sim học sinh, sinh viên), tính
năng tự động thay đổi, spin nội dung tin nhắn, đảo
nội dung tin nhắn với các từ đồng nghĩa để tránh
các tin nhắn giống nhau giúp gửi được hàng nghìn
tin nhắn mỗi ngày, tự cập nhật số gửi đến từ các
file excel.
Trong việc xử lý tin nhắn rác, vai trò của Bộ
ông tin và Truyền thông rất quan trọng, thể hiện
ở một số nội dung sau:
Quản lý sim: Bộ có nhiều quy định để chấm dứt
việc mua bán, lưu thông các sim trả trước đã kích
hoạt săn khi chưa đăng ký thông tin thuê bao hoặc
đăng ký thông tin không theo quy định; quy định
rõ quyền và trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà
nước, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ di động, đại
lý phân phối sim thuê bao, chủ điểm đăng ký thông
tin thuê bao, chủ thuê bao di động trả trước trong
hoạt động đăng ký, lưu giữ và sử dụng các thông tin
thuê bao di động trả trước.
ông tin khách hàng có từ nhiều nguồn. Tuy
nhiên, bắt nguồn từ việc khách hàng sử dụng các
dịch vụ đăng ký bằng số điện thoại di động, ví dụ từ
ngân hàng, bất động sản, hoặc từ chính kho thông
tin của nhà mạng. Luật an toàn ông tin mạng
quy định về việc thu thập và bảo mật thông tin
khách hàng. Bộ ông tin và Truyền thông cũng
ban hành Chỉ thị 11/CT-BTTTT ngày 18/3/2016
về tăng cường bảo vệ bí mật thông tin cá nhân của
người sử dụng dịch vụ và ngăn chặn việc mua bán,
lưu thông sim sai quy định.
Quản lý giá cước dịch vụ: ông tư số 14/2012/
TT-BTTT ngày 12/10/2012 về giá cước dịch vụ
thông tin di động mặt đất quy định mức cước hòa
mạng cố định áp dụng cho thuê bao di động bao
gồm cả thuê bao trả trước và trả sau; các doanh
nghiệp di động không được tăng, giảm giá và
khuyến mại đối với giá cước hòa mạng và không
được nạp săn tiền vào sim trả trước, việc khuyến
mại cho các thuê bao mới và thuê bao đang sử dụng
cũng bị hạn chế nhiều. Nếu trước đây việc khuyến
mại 100% giá trị thẻ nạp diễn ra liên tục thì vài năm
nay mức khuyến mại đã giảm xuống chỉ còn 50%...
Từ đó, góp phần giảm số lượng thuê bao điện thoại
di động trả trước ảo, vấn nạn sim rác và sử dụng
hiệu quả tài nguyên viễn thông.
Tuy nhiên, hiện nay việc mua bán thông tin cá
nhân của khách hàng như họ tên, nghề nghiệp, số
điện thoại, chỗ ở được diễn ra tràn lan, đối tượng
mua bán hoạt động rầm rộ mà chưa thấy cá nhân,
đơn vị nào bị xử lý.
Việc quản lý mua bán thông tin trên mạng gặp
nhiều khó khăn. Tuy nhiên, từ các kênh mua bán
cần tìm hiểu để làm rõ nguồn phát tán thông tin và
xử lý theo quy định.
Việc quản lý mua bán các phần mềm nhắn tin
tự động cũng giống việc quản lý tình trạng mua
bán thông tin của khách hàng, rất khó thực hiện
trong tình trạng loạn các trang quảng cáo, mua bán
như hiện nay. Chỉ cần 01 trang website miễn phí
Vai trò kết nối các nhà mạng: am gia cung cấp
dịch vụ viễn thông ở Việt Nam hiện nay có nhiều
nhà mạng, trong cuộc chiến chống tin nhắn rác đòi
hỏi sự liên kết của tất cả các đơn vị và Bộ ông
tin và Truyền thông chính là cầu nối. Điển hình là
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 116 - tháng 6/2017 43
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
ngày 28/10/2016 tại trụ sở Bộ ông tin và Truyền
thông, 5 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ di động
(VinaPhone, MobiFone, Vietnamobile, Viettel,
GTel) đã cùng ký cam kết về việc thu hồi các sim
kích hoạt săn có trên kênh phân phối. Tại từng địa
phương, Sở thông tin và Truyền thông cũng chủ trì
tổ chức cho các nhà mạng cam kết quản lý thuê bao
trả trước, thu hồi sim kích hoạt săn sai quy định
đang lưu thông trên thị trường.
3. Vai trò của chủ thuê bao đối với việc ngăn
chặn tin nhắn rác
Người sử dụng thuê bao di động là chốt kiểm
soát cuối cùng nhưng lại có ý nghĩa quyết định, bởi
chỉ có người nhận tin nhắn mới trả lời cụ thể được
tin nhắn nhận được có là rác hay không, tin nhắn
là có ích hay là phiền toái với bản thân mình. Do
đó, cơ chế phản ánh đầu số nhắn tin rác để các nhà
mạng kiểm tra là cần thiết. Trên cơ sở phản ánh
của khách hàng, lọc trên những thuê bao có tần
suất phản ánh lớn, các nhà mạng sẽ kiểm tra lại
các thông tin như: thuê bao được đăng ký tên ai?
Đại lý kích hoạt sim săn hay người dùng đăng ký
thông tin? Trách nhiệm của đại lý như thế nào nếu
vi phạm các quy định...
Hoạt động thanh tra, kiểm tra: Có thể thấy trong
thời gian vừa qua Bộ ông tin và Truyền thông đã
đẩy mạnh công tác thanh tra kiểm tra, mạnh tay xử
lý vấn nạn tin nhắn rác trên cả nước. Đợt kiểm tra
lớn nhất cuối năm 2016 đã thu hồi gần 20 triệu sim
rác, sim kích hoạt săn, góp phần làm giảm đáng kể
lượng tin nhắn rác, tuy nhiên khoảng 2 tháng trở
lại đây vấn nạn này đang có dấu hiệu quay trở lại.
Trên thế giới, nhiều quốc gia hạn chế tin nhắn
rác bằng biện pháp tăng cường giáo dục về pháp
luật, hướng dẫn các thuê bao tự bảo vệ mình.
Bộ cũng yêu cầu các doanh nghiệp viễn thông
quản lý chặt cơ sở dữ liệu thông tin thuê bao di
động; triển khai các hệ thống kỹ thuật ngăn chặn
tin nhắn rác từ các doanh nghiệp di động; quản lý,
giám sát chặt chẽ và rà soát kỹ việc cung cấp dịch
vụ trên đầu số 1900; triển khai các biện pháp quản
lý hoạt động tin nhắn rác và chấm dứt hợp đồng
hợp tác kinh doanh với các doanh nghiệp cung cấp
dịch vụ nội dung thông tin vi phạm pháp luật.
Từ năm 2003, Chính phủ Mỹ ban hành Luật
Chống thư rác, trong đó quy định các thuê bao
điện thoại có thể thông qua đường dây nóng hoặc
Cổng ông tin điện tử của Chính phủ, miễn phí
đăng ký số điện thoại của mình vào danh sách “các
thuê bao toàn nước Mỹ không nhận tin quảng cáo”
và từ sau đó sẽ không bị các tin quảng cáo hoặc tin
nhắn rác gây phiền hà.
Cùng với các biện pháp trên, Bộ cũng tăng
cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật
về quản lý thuê bao di động trả trước; hoàn thiện
và tiếp tục ban hành các văn bản quy phạm pháp
luật liên quan đến tin nhắn rác, tin nhắn quảng
cáo giúp cho thị trường dịch vụ viễn thông di động
phát triển lành mạnh, quản lý chặt chẽ tài nguyên
kho số cấp cho doanh nghiệp, góp phần hạn chế
tin nhắn rác, tin nhắn quảng cáo vi phạm quy định
pháp luật.
ở Singapore, dân chúng có thể đăng ký vào
“Danh sách các thuê bao không nhận tin nhắn”. Bất
cứ cơ quan, công ty hoặc cá nhân nào cũng không
được gửi các tin nhắn rác vào các thuê bao đã đăng
ký đó.
ở Việt Nam, ý thức pháp luật của người dân còn
nhiều hạn chế. Khi khách hàng đăng ký sử dụng
mạng di động, hợp đồng là căn cứ quy định trách
nhiệm của nhà mạng rõ ràng nhất. Tuy nhiên,
không mấy người quan tâm đến điều này. ậm
chí, nhiều người mua sim còn không đăng ký đúng
tên nên không được bảo đảm quyền lợi khi có vấn
đề thắc mắc kiến nghị.
Bộ đã thiết lập riêng đầu số 456 được kết nối
với tất cả các mạng di động Việt Nam và giao cho
Trung tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam
(VNCErT) quản lý, vận hành. Vì vậy, mọi người
dân khi nhận được tin nhắn rác đều có thể phản
ánh tới Bộ ông tin và Truyền thông bằng cách
rất đơn giản là chuyển tiếp (forward) tin nhắn đó
tới đầu số 456.
4. kiểm toán vấn đề tin nhắn rác
Kiểm toán vấn đề tin nhắn rác có thể tiến hành
dưới dạng chuyên đề hoặc một nội dung lồng ghép
khi kiểm toán lĩnh vực viễn thông, chủ yếu dưới
44 Số 116 - tháng 6/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
dạng kiểm toán tuân thủ, kết
hợp với kiểm toán hoạt động
để đánh giá tính hiệu lực trong
việc ngăn ngừa tin nhắn rác,
kiểm toán bao gồm một số
công việc chủ yếu sau:
4.1. Kiểm toán đối với Bộ
ông tin và Truyền thông
Bộ ông tin và Truyền
thông là cơ quan có trách nhiệm
quản lý trực tiếp đối với hoạt
động viễn thông ở nước ta. Việc
thực hiện hết trách nhiệm của
Bộ trong vấn đề xử lý tin nhắn rác cần được kiểm
toán thông qua một số nội dung chính sau:
thuê bao;. Gtel có giải pháp chặn tin nhắn theo tần
suất online 100 tin nhắn, offline 300 tin nhắn.
Trong các chương trình chặn tin nhắn rác, nổi
bật là chương trình Viettel-antispam. Là hệ thống
thông minh được các kỹ sư của Viettel nghiên cứu
phát triển, Viettel-antispam có cơ chế vận hành
tương tự như hoạt động tư duy của não người, có
thể tự động phân tích hàng triệu mẫu dữ liệu tin
nhắn rác đã có để đối chiếu, từ đó phát hiện các quy
luật, đánh giá từng tin nhắn được gửi tới.
- Việc ban hành các văn bản quy phạm pháp
luật, các quy định, các hướng dẫn để làm khung
hoạt động cho nhà mạng.
- Việc xây dựng hệ thống kỹ thuật kết nối tới
các doanh nghiệp dịch vụ di động phục vụ việc thu
thập, lưu giữ, quản lý số liệu thuê bao di động.
- Hoạt động thanh tra, kiểm tra của thanh tra
Bộ, thanh tra các Sở thông tin và truyền thông.
Qua việc xác định tin nhắn rác, các nhà mạng
đã phát hiện và dừng cung cấp dịch vụ đối với
hàng triệu sim. Ví dụ tháng 10 năm 2016, Viettel đã
kích hoạt 4,2 triệu sim, trong đó số sim phải chặn
là 2,2 triệu sim; Vinaphone kích hoạt 2,8 triệu sim
và phải chặn khoảng 1 triệu sim; MobiFone kích
hoạt 1,8 triệu sim và phải chặn 500.000 sim. Qua
đó cũng thấy được lượng sim ảo, sim rác là rất lớn.
Trong đó cần chú ý đến cơ chế xử phạt đối với
các đối tượng vi phạm. Hiện nay Bộ ông tin -
Truyền thông đã chuyển một số vụ vi phạm về tin
nhắn rác sang Bộ Công an đề nghị khởi tố hình
sự tội giả mạo giấy tờ công dân, tiến tới đây cũng
xử phạt người đứng đầu đơn vị doanh nghiệp viễn
thông nếu quản lý không hiệu quả. Tuy nhiên, xét
một cách toàn diện thì số lượng cá nhân, tổ chức vi
phạm bị xử phạt còn hạn chế, mức xử phạt chưa có
tính răn đe, ví dụ Nghị định số 174/2013/NĐ-CP
thì phạt tiền chỉ từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000
đồng đối với việc gửi hoặc phát tán tin nhắn rác.
Trong số các sim bị chặn, Vinaphone nhận được
hơn 5.000 khách hàng khiếu nại khóa nhầm thuê
bao, các nhà mạng khác cũng nhận được 1 số khiếu
nại, tuy nhiên lượng này là rất nhỏ so với số sim đã
bị xử lý.
4.2. Kiểm toán đối với nhà mạng
Kiểm toán đối với các nhà mạng tập trung vào
2 nội dung: việc thiết kế, vận hành các ứng dụng
chặn tin nhắn rác và việc quản lý đối với Sim rác.
Hiện nay, các nhà mạng đã xây dựng được hệ
thống kỹ thuật có khả năng ngăn chặn tin rác theo
tần suất, nguồn gửi và từ khóa. Cụ thể: VinaPhone
áp dụng chặn cả tần suất lẫn cú pháp từ mức 60 tin/
phút giảm xuống còn 30 tin/phút và đang hướng
tới 10 tin/5 phút; MobiFone có hệ thống ngăn chặn
tin rác theo từ khóa có dung lượng đáp ứng 15 triệu
Việc thiết kế, vận hành các ứng dụng chặn tin
nhắn rác
ứ nhất: Kiểm toán việc xây dựng hệ thống văn
bản, thủ tục về ngăn chặn tin nhắn rác của nhà mạng
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 116 - tháng 6/2017 45
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
Kiểm toán viên thu thập các văn bản quản lý của
đơn vị, kiểm tra tính phù hợp và nhất quán của các
quy định, quy trình trong việc ngăn chặn tin nhắn
rác, so sánh, đối chiếu với các văn bản quản lý của
nhà nước và các đơn vị trong cùng lĩnh vực. Cụ thể:
cáo, truy xuất dữ liệu khi cần thiết.
ứ tư: Kiểm toán các ứng dụng chặn tin nhắn rác
Hiện nay, các nhà mạng đang sử dụng nhiều
ứng dụng khác nhau để chặn tin nhắn rác. Các ứng
dụng này như đã trình bày có thể dựa trên tần suất
tin nhắn, từ khóa hay kết hợp nhiều hành vi của
người phát tán. Cho dù là hoạt động trên nguyên
tắc nào cũng phải đảm bảo tính hiệu quả trong việc
nhận diện và ngăn ngừa tin nhắn rác.
- Tính đầy đủ của các văn bản nhằm đảm bảo
việc ngăn chặn tin nhắn rác được tiến hành liên tục
và có hiệu quả;
- Tính phù hợp: phù hợp với với các quy định
của pháp luật, phù hợp với điều kiện của doanh
nghiệp và tình hình thực tế;
Kiểm toán viên có thể sử dụng 2 phương pháp
cơ bản sau:
- Tính hiệu lực: mức độ áp dụng thực tế của các
văn bản, thủ tục.
Một là kiểm tra các đoạn mã lập trình: bằng cách
mở đoạn mã lập trình cho các thuật toán cần kiểm
tra, sau đó kiểm tra tính chính xác của các công
thức lập trình. Phương pháp này đòi hỏi chuyên
môn cao, có thể thuê chuyên gia thực hiện;
ứ hai: Kiểm toán công tác tổ chức và quản lý
Công tác tổ chức và quản lý ở đây bao gồm
nhiều yếu tố, có thể kể đến: trình độ con người,
phân công trách nhiệm và chính sách nhân sự.
Kiểm toán viên xem xét trên các tiêu chí sau:
Hai là thử nghiệm với ứng dụng: Ví dụ, với các
ứng dụng chặn tin nhắn theo tần suất, kiểm toán
viên có thể thực hiện thử nghiệm việc gửi tin nhắn
vượt quá tần suất cho phép, kiểm tra xem tin nhắn
có bị ứng dụng ngăn chặn hay không. Nếu không,
phải tìm hiểu nguyên nhân, do khâu thiết kế hay
vận hành. Cũng cần lưu ý, việc chặn tin nhắn rác
qua tần suất sẽ không triệt để vì khi nào số lượng
tin nhắn vượt quá tần suất mới bị chặn.
- Đánh giá sự tham gia, chỉ đạo của lãnh đạo
đơn vị đối với việc ngăn ngừa tin nhắn rác;
- Đánh giá số lượng, trình độ của nhân lực được
giao nhiệm vụ nghiên cứu, tổ chức, vận hành các
hoạt động trên thực tế;
- Chế độ báo cáo và lưu trữ dữ liệu;
- Chế độ tiếp nhận thông tin khiếu nại của
khách hàng.
Kiểm toán việc quản lý đối với sim rác
Hiện nay, nhà mạng thực hiện việc phân phối
sim thông qua các đại lý. Các đại lý này để tồn đọng
một lượng sim kích hoạt săn khổng lồ, đã khai săn
thông tin của chủ thuê bao, không đúng với người
sử dụng, thường gọi là sim rác. Gọi là sim rác vì
đây là loại sim mua được rất dễ dàng, không phải
kê khai bất kỳ thông tin gì cũng như dùng hết tài
khoản có thể vứt bỏ, mua sim rác mới để hưởng
khuyến mại. Sim rác nảy sinh vì nhiều lý do như
để nhân viên kinh doanh của nhà mạng và các đại
lý đạt doanh số, cộng thêm nguồn sim số đẹp, nên
phải kích hoạt để “nắm giữ”. Bên cạnh đó nhiều
người dùng có tâm lý mua sim mới để hưởng
khuyến mại, không có ý định sử dụng sim lâu dài
nên thường chọn mua các sim đã kích hoạt săn. Khi
kích hoạt săn sim, mục đích chính của các đại lý là
nắm giữ sim số đẹp và bán được nhiều hàng, tuy
ứ ba: Kiểm toán công tác quản lý và vận hành
hệ thống ngăn chặn tin nhắn rác
Hệ thống ngăn chặn tin nhắn rác chỉ có hiệu
quả, hiệu lực khi được vận hành ổn định và liên
tục. Kiểm toán viên xem xét trên các khía cạnh sau:
- Tính ổn định của hệ thống: xem xét khả năng
duy trì liên tục của hệ thống, các điều kiện về bảo
trì, dự phòng và khắc phục sự cố;
- Tính an toàn: các thay đổi trên hệ thống như
việc tạm dừng, hoạt động dưới công suất bình
thường cần sự phê duyệt, giám sát của người có
thẩm quyền, tránh việc các cá nhân nào đó có thể
dễ dàng ngăn chặn hệ thống;
- Tính thống kê và có thể kiểm tra: đảm bảo việc
ngăn chặn tin nhắn rác phải được kiểm soát và báo
46 Số 116 - tháng 6/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
nhiên hành vi này đã biến
sim chuẩn thành sim rác,
tạo điều kiện cho tin nhắn
rác hoành hành.
Nhằm ngăn chặn các
phần tử tội phạm sử dụng
điện thoại di động phát
tin ngắn lừa đảo hoặc tiến
hành các hoạt động phi
pháp, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật
Bản, Singapore và nhiều
nước khác đều tiến hành
cơ chế đăng ký thuê bao
đúng tên, đúng địa chỉ.
Một khi phát hiện có tin nhắn rác sẽ dễ dàng truy
tìm nguồn gốc.
tràn lan số lượng lớn sẽ giảm đáng kể, tuy nhiên
việc này rất khó vì mục tiêu lợi nhuận trong kinh
doanh và nhận thức còn hạn chế về pháp luật.
Muốn kiểm soát các đại lý cần thông qua kiểm
soát các nhà mạng: lượng sim phát hành, sim tồn
kho, sim đã kích hoạt còn tồn kho… Đồng thời
cũng cần có sự kiểm tra, thanh tra thường xuyên
hơn của các cơ quan chức năng bởi thực tế hiện
nay các đại lý bán sim rác rất công khai, sim học
sinh sinh viên dễ dàng mua được ở khắp nơi. Có
khi hình thành cả khu phố chuyên cung cấp sim,
không thể nào quản lý thị trường, chính quyền địa
phương không biết, tuy nhiên vẫn làm ngơ. Nâng
chế tài xử phạt để nâng cao tính răn đe là biện pháp
cần thiết, làm sao để lợi nhuận thu được từ bán
sim rác không bù lại được việc bị các cơ quan chức
năng xử phạt. Mặt khác, việc xử lý đối với các cơ
quan chức năng thiếu trách nhiệm cũng cần được
xem xét tới.
Khi thuê bao tại Mỹ ký hợp đồng với nhà khai
thác đều phải cung cấp mã an sinh xã hội. Tại Hàn
Quốc sử dụng chế độ đăng ký số thuê bao để truy
cập mạng. Năm 2000, Nhật Bản quy định các thuê
bao trả trước mới tham gia mạng phải cung cấp
đầy đủ các thông tin cá nhân cho nhà khai thác.
Nhà khai thác chuyển máy di động đến tận địa chỉ
của người xin tham gia mạng, xác nhận đúng địa
chỉ mới được chính thức truy nhập mạng. Đối với
các thuê bao đã tham gia mạng từ trước thì sẽ được
yêu cầu cung cấp đầy đủ các thông tin cá nhân như:
địa chỉ, số điện thoại... Từ năm 2005, Singapore bắt
đầu áp dụng phổ cập hệ thống quét xác nhận thẻ
chứng minh thư cá nhân ở các điểm công cộng và
trên các phương tiện giao thông, qua đó bắt buộc
những người sử dụng thẻ di động trả trước phải
đăng ký các thông tin cá nhân.
Các đợt thanh tra của Bộ ông tin và Truyền
thông đối với doanh nghiệp viễn thông di động
phát hiện nhiều đại lý dùng phần mềm tạo ra hàng
loạt ảnh chứng minh nhân dân không có thật để
đăng ký như chứng minh nhân dân lại là ảnh
Pikachu, ảnh Triển Chiêu, tranh vẽ, người uống
bia, tờ giấy trắng cùng một ảnh chân dung được
ghép hàng loạt vào các chứng minh nhân dân
khác nhau.
Cuối năm 2016, các nhà mạng đã cam kết với
Bộ ông tin và Truyền thông thu hồi triệt để các
sim kích hoạt săn chưa sử dụng, thu hồi 20 triệu
sim. Tuy nhiên, thực tế hiện nay sim kích hoạt săn
vẫn tràn lan trên thị trường, dễ dàng mua được số
lượng lớn với giá chỉ trên dưới 10.000 đ/sim. Các
sim sinh viên với nhiều khuyến mại hấp dẫn, giá
nhắn tin rẻ nhưng được bán không đúng đối tượng
sử dụng.
Hoặc cùng một ảnh chứng minh nhân dân được
đăng ký cho hàng loạt thuê bao khác nhau thông tin
thuê bao không trùng khớp với thông tin cá nhân,
Việc phát hành sim ra thị trường chủ yếu là do
đại lý, nếu đại lý quản lý chặt thì nguy cơ mua bán
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 116 - tháng 6/2017 47
7 trang
19/04/2022
1540
Bạn đang xem tài liệu "Thực trạng tồn tại tin nhắn rác và vai trò của kiểm toán nhà nước", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- thuc_trang_ton_tai_tin_nhan_rac_va_vai_tro_cua_kiem_toan_nha.pdf
