So sánh ảnh hưởng trên năng lượng gián tiếp của phương thức PSV so với phương thức SIMV ở bệnh nhân bỏ thở máy sau mổ
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
SO SÁNH ẢNH HƯỞNG TRÊN NĂNG LƯỢNG GIÁN TIẾP
CỦA PHƯƠNG THỨC PSV SO VỚI PHƯƠNG THỨC SIMV
Ở BỆNH NHÂN BỎ THỞ MÁY SAU MỔ
Vũ Hoàng Phương1,2,, Trần Thị Vân2
1Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
2Trường Đại học Y Hà Nội
Nghiên cứu nhằm mục tiêu so sánh mức độ ảnh hưởng trên năng lượng gián tiếp của phương thức
PSV so với phương thức SIMV ở bệnh nhân bỏ thở máy sau mổ. 70 bệnh nhân phải thở máy sau phẫu
thuật > 24h được chia làm 2 nhóm: 35 bệnh nhân bỏ thở máy theo phương thức PSV và 35 bệnh nhân
bỏ thở máy theo phương thức SIMV tại Khoa Gây mê hồi sức và Chống đau – Bệnh viện Đại học Y Hà
Nội từ 12/ 2019 – 7/2020. Sự thay đổi các chỉ số năng lượng gián tiếp (VO2, VCO2 và REE) khi chuyển từ
A/C VC sang SIMV hoặc PSV sau 30 phút và 90 phút PCV được ghi lại. Ở nhóm SIMV, giá trị VO2, VCO2
và REE tăng cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm PSV. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy phương
thức SIMV có thể gây ra tiêu tốn công hô hấp nhiều hơn so với phương thức PSV khi bỏ máy thở sau mổ.
Từ khóa: bỏ máy thở, SIMV, PSV, đo năng lượng gián tiếp, REE.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Bỏ máy thở là quá trình chuyển từ thở máy
kiểm soát hoàn toàn sang thở tự nhiên. Đối
với thở máy kiểm soát hoàn toàn, bệnh nhân
không sử dụng cơ hô hấp, tất cả công hô hấp
đều được thực hiện bởi máy thở. Tuy nhiên,
khi chuyển sang thở tự nhiên, bệnh nhân tham
gia vào quá trình hô hấp và sử dụng các cơ hô
hấp của mình. Vai trò của máy thở là hỗ trợ làm
giảm công hô hấp của bệnh nhân, sự không
đồng bộ giữa bệnh nhân và máy thở dẫn đến
sự không thoải mái cho bệnh nhân và làm tăng
công hô hấp. Thông khí bắt buộc đồng thì ngắt
quãng (Synchronized Intermittent Mandatory
Ventilation – SIMV) và phương thức hỗ trợ áp
lực (Pressure Support Ventilation – PSV) đều
cho phép giảm dần mức hỗ trợ bệnh nhân cho
đến khi người bệnh tự quản lý nhịp thở của
mình hoàn toàn.1 Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng
PSV là phương thức bỏ máy thở có nhiều lợi
ích hơn, bệnh nhân phải nỗ lực ít hơn so với
SIMV.2,3,4 Tác giả Mitsuoka cho thấy sự thay đổi
trong VO2 có thể như là một công cụ dự đoán
nhanh tỉ lệ thành công hay thất bại khi giảm
mức áp lực hỗ trợ trong cai thở máy.5
Tại Việt Nam, chưa có nhiều nghiên cứu nào
đánh giá thay đổi về đo năng lượng gián tiếp
của phương thức PSV so với SIMV trên bệnh
nhân bỏ thở máy sau mổ. Chính vì vậy, chúng
tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “So sánh ảnh
hưởng trên năng lượng gián tiếp của phương
thức PSV so với phương thức SIMV ở bệnh
nhân bỏ thở máy sau mổ”.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
1. Đối tượng
Tác giả liên hệ: Vũ Hoàng Phương
Trường Đại học Y Hà Nội
Các bệnh nhân nghiên cứu có độ tuổi > 18
tuổi và phải thở máy sau mổ > 24h tại Khoa
Gây mê hồi sức và Chống đau – Bệnh viện Đại
học Y Hà Nội từ tháng 12 năm 2019 đến tháng
Email: vuhoangphuong@hmu.edu.vn
Ngày nhận: 15/03/2021
Ngày được chấp nhận: 16/05/2021
TCNCYH 142 (6) - 2021
21
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
7 năm 2020. Bệnh nhân loại trừ ra khỏi nghiên
cứu bao gồm: Glasgow < 8 điểm, kích thích, co
giật; liệt cơ hô hấp; mắc bệnh phổi tắc nghẽn
mạn tính; rò rỉ khí từ máy thở hoặc bóng chèn
nội khí quản; đang áp dụng các biện pháp thay
thế thận, ECMO, thẩm phân phúc mạc, dẫn lưu
màng phổi hoặc người nhà bệnh nhân không
đồng ý tham gia nghiên cứu.
máy thở GE CARESCAPE R860 có tích hợp
module đo chuyển hóa năng lượng gián tiếp
ngay trước khi chuyển sang 2 phương thức
PSV hoặc SIMV (hình 1).
- Cách đo năng lượng gián tiếp:
+ Cài đặt chính xác cân nặng, chiều cao
của bệnh nhân ở máy thở.
+ Lắp dây lấy mẫu và module đo chuyển
hóa năng lượng gián tiếp cho bệnh nhân
được chọn vào nghiên cứu.
2. Phương pháp
Thiết kế nghiên cứu: thử nghiệm lâm sàng.
Cỡ mẫu: Bệnh nhân trong nghiên cứu của
chúng tôi được lựa chọn theo cách lấy mẫu
thuận tiện trên tất cả bệnh nhân sau mổ đáp
ứng với tiêu chuẩn lựa chọn.
+ Kiểm tra xem có rò rỉ khí ở dây lấy mẫu và
đường thở của bệnh nhân không→ đảm bảo
mức độ hở ≤ 10%.
+ Sau khi kết nối module với đường thở
bệnh nhân, các thông số: oxy tiêu thụ, CO2
tạo ra, hệ số hô hấp và năng lượng tiêu haoo
sẽ được hiển thị trên màn hình đo năng lượng
gián tiếp.
Các bước tiến hành nghiên cứu:
+ Chúng tôi ghi lại các giá trị trên ở thời
điểm 30 phút khi bệnh nhân thở máy A/C VC,
30 phút, 60 phút, 90 phút sau khi chuyển sang
PSV hoặc SIMV.
- Đánh giá bệnh nhân đáp ứng các tiêu
chuẩn sẵn sàng bỏ máy thở theo khuyến cáo
của Hội hô hấp châu Âu,6 bao gồm: GCS > 8
điểm; thân nhiệt < 38 độ C; không có rối loạn
nặng về điện giải, kiềm toan; M, HA ổn định
không dùng vận mạch, thuốc trợ tim hoặc liều
rất thấp; SpO2> 95% với FiO2 ≤ 40%; PEEP ≤
8 cmH2O. Khi bệnh nhân đáp ứng đủ các tiêu
chuẩn bỏ máy thở, được chia thành 2 nhóm
PSV hoặc SIMV:
* Nhóm PSV: Cài đặt FiO2 ≤ 50%, PS 8-12
cmH2O để VT đạt 6-8 ml/kg, PEEP 4cmH2O.
Ở nhóm PSV, sau mỗi 30 phút, giảm dần áp
lực hỗ trợ (PS) 2 cmH2O (3 lần giảm PS). Ghi
lại các chỉ số VO2, VCO2, REE sau 30 phút,
60 phút, 90 phút.
Hình 1. Máy thở CARESCAPE R860 có gắn
bộ đo năng lượng gián tiếp
- Bệnh nhân an thần, thở máy với phương
thức kiểm soát thể tích (A/C VC): FiO2 50%,
VT đạt 6-8ml/kg, tần số thở = 12-16 lần/phút,
PEEP = 5cmH2O. Ghi nhận M, HATB, SpO2,
nhịp thở, các chỉ số đo năng lượng gián tiếp
(VO2, VCO2, REE) được thực hiện trên
* Nhóm SIMV: Cài đặt FiO2 ≤ 50%, Pi 8-12
cmH2O để VT đạt 6-8 ml/kg, tần số cài đặt
22
TCNCYH 142 (6) - 2021
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
3. Xử lý số liệu
10-12 lần/phút, PEEP 4cmH2O. Ở SIMV, sau
mỗi 30 phút, giảm Pi 2 cmH2O, giảm tần số
thở 2 lần/phút (3 lần giảm Pi và tần số thở).
Ghi lại VO2, VCO2, REE sau 30 phút, 60
phút, 90 phút.
Sử dụng phần mềm thống kê SPSS 16.0 với
các biến định lượng dùng thuật toán t - student.
Với các biến định tính: χ2 hoặc Fisher (nếu >
10% số ô bảng 2 x 2 có tần suất lý thuyết < 5).
Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê khi p < 0,05.
Tiêu chí đánh giá:
- Thay đổi về VO2, VCO2, REE khi chuyển
từ phương thức thở máy kiểm soát thể tích
hoàn toàn sang phương thức SIMV và PSV
tại thời điểm sau 30 phút, 60 phút và 90 phút.
4. Đạo đức nghiên cứu
Nghiên cứu được thông qua hội đồng nghiên
cứu khoa học của Bộ môn Gây mê hồi sức và
hội đồng đánh giá đề cương nghiên cứu của
trường Đại học Y Hà Nội, ban lãnh đạo tại Khoa
Gây mê hồi sức và Chống đau – Bệnh viện Đại
học Y Hà Nội. Hồ sơ và các thông tin liên quan
chỉ được sử dụng cho mục đích nghiên cứu,
không tiết lộ cho bất kì đối tượng không liên
quan nào khác.
- So sánh sự chênh lệch về VO2, VCO2,
REE khi chuyển từ phương thức thở máy kiểm
soát thể tích hoàn toàn sang phương thức
SIMV so với phương thức PSV tại các thời
điểm như trên.
III. KẾT QUẢ
Tổng số bệnh nhân thu thập được là 70 bệnh nhân, được chia làm 2 nhóm: nhóm SIMV có 35
bệnh nhân và nhóm PSV có 35 bệnh nhân.
1. Một số đặc điểm chung
Bảng 1. Phân bố đặc điểm chung
Nhóm PSV
(X ± SD)
Nhóm SIMV
(X ± SD)
Đặc điểm
p
Tuổi
Giới (n) (nam/nữ)
Chiều cao (cm)
Cân nặng (kg)
Chỉ số BMI
< 18,5
53,0 ± 15,63
12/23
48,1 ± 14,72
18/17
> 0,05
> 0,05
> 0,05
< 0,05*
157,8 ± 5,30
52,7 ± 5,63
160,2 ± 6,70
57,5 ± 6,92
n
4
%
n
%
0
11,43
85,71
2,86
0
33
2
BMI
18,5 - 24,9
30
1
94,29
5,71
> 0,05
> 0,05
(kg/m2)
25 - 29,9
Thời gian thở máy (ngày)
1,6 ± 1,55
2,1 ± 1,85
Tuổi trung bình, chiều cao trung bình, BMI trung bình và thời gian thở máy trung bình giữa 2 nhóm
khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).
TCNCYH 142 (6) - 2021
23
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
2. Thay đổi về chỉ số đo năng lượng gián tiếp của phương thức PSV và SIMV
Bảng 2. Thay đổi chỉ số đo năng lượng gián tiếp ở nhóm PSV và SIMV
Thời điểm sau khi chuyển mode thở
Chỉ số
A/C VC
30 phút
60 phút
90 phút
Nhóm PSV
VO2
202,8 ± 43,2
124,4 ± 30,3
1302 ± 285,2
212 ± 45,9
128,5 ± 30,5
1349,6 ± 288,4
213,5 ± 45,3
131,7 ± 31,04
1359,7 ± 296,9
217,8 ± 45,8
135,3 ± 32,1
(ml/phút)
VCO2
(ml/phút)
REE
1359,4 ± 289,7
(kcal/ngày)
Nhóm SIMV
VO2
(ml/phút)
VCO2
214,1 ± 44,0
128,0 ± 26,4
226,8 ± 44,1
136,7 ± 26,5
1454,1± 278,3
227,1 ± 44,5
137,2 ± 29,3
230,1 ± 44,2
139,1± 28,9
(ml/phút)
REE
1376,4 ± 292,7
1460,8 ± 289,3
1478,7 ± 280,9
(kcal/ngày)
Ở cả 2 nhóm: Khi chuyển từ A/C VC sang PSV hoặc SIMV, các chỉ số VO2, VCO2, REE đều tăng
dần sau các thời điểm 30 phút, 60 phút, 90 phút.
3. So sánh sự thay đổi đo năng lượng gián tiếp của phương thức PSV so với SIMV
Bảng 3. Thay đổi chỉ số đo năng lượng gián tiếp
khi chuyển từ A/C VC sang PSV/SIMV sau 30 phút
Chỉ số
PSV
SIMV
p
ΔVO2 (ml/phút)
ΔVCO2 (ml/phút)
ΔREE (kcal/ngày)
9,17 ± 11,9
3,97 ± 2,70
47,62 ± 84,80
12,68 ± 12,08
8,71 ± 10,90
77,71 ± 87,12
< 0,05*
> 0,05
< 0,05*
Khi chuyển từ A/C VC sang PSV/SIMV ở 30 phút đầu thay đổi chỉ số VO2, REE ở nhóm SIMV
cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm PSV (p < 0,05).
Bảng 4. Thay đổi chỉ số đo năng lượng gián tiếp
khi chuyển từ A/C VC sang PSV/SIMV sau 60 phút
Chỉ số
PSV
SIMV
p
ΔVO2 (ml/phút)
ΔVCO2 (ml/phút)
ΔREE (kcal/ngày)
10,71 ± 12,49
7,37 ± 4,64
57,74 ± 89,93
13,08 ± 13,51
9,25 ± 12,37
84,4 ± 92,06
> 0,05
> 0,05
> 0,05
Tại thời điểm sau 60 phút, sự thay đổi VO2, REE ở nhóm SIMV có xu hướng tăng nhiều hơn ở
nhóm PSV nhưng khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).
24
TCNCYH 142 (6) - 2021
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
Bảng 5. Thay đổi chỉ số đo năng lượng gián tiếp
khi chuyển từ A/C VC sang PSV/SIMV sau 90 phút
Chỉ số
PSV
SIMV
p
ΔVO2 (ml/phút)
ΔVCO2 (ml/phút)
ΔREE (kcal/ngày)
14,97 ± 15,06
10,91 ± 6,18
57,4 ± 100,31
16,02 ± 15,81
11,08 ± 15,57
102,34 ± 110,26
> 0,05
> 0,05
< 0,05*
Thay đổi VO2, VCO2 khác nhau không có ý nghĩa thông kê giữa 2 nhóm, tuy nhiên thay đổi về
REE cho thấy ở nhóm SIMV cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm PSV (p < 0,05).
IV. BÀN LUẬN
Hoạt động thể lực là nhân tố chủ yếu nhất
ảnh hưởng đến sự tiêu hao năng lượng của cơ
thể. Trong quá trình cai thở máy, khi bắt đầu
giai đoạn tự thở đòi hỏi người bệnh phải sử
dụng các cơ hô hấp như cơ hoành, cơ hô hấp
phụ… sinh ra năng lượng tiêu hao cùng với
năng lượng chuyển hoá cơ bản. Các cơ hô hấp
càng hoạt động mạnh, người bệnh gắng sức
trong một thời gian càng dài thì năng lượng tiêu
hao càng lớn.7 Sự khác nhau về đo năng lượng
gián tiếp khi chuyển từ phương thức thở máy
kiểm soát hoàn toàn AC sang phương thức hỗ
trợ SIMV hoặc PSV phản ánh một cách gián
tiếp sự khác nhau mối tương tác giữa bệnh
nhân và máy thở ở 2 phương thức này.8
Một lý do khác cho thấy có sự khác nhau
trên đo năng lượng gián tiếp là phương thức
PSV cho phép máy thở đồng bộ tốt hơn với nỗ
lực hít vào của bệnh nhân. Tác giả Cakar và
cộng sự nghiên cứu tác động của PSV và SIMV
cho thấy có sự không đồng bộ giữa bệnh nhân
và máy thở và công hô hấp của bệnh nhân khi
thở máy với phương thức SIMV cao hơn so với
phương thức PSV.9 Kết quả này cũng tương
tự kết quả nghiên cứu của chúng tôi trong các
bảng 5 & 7 cho thấy các chỉ số VCO2, VO2 và
REE đều tăng cao có ý nghĩa thống kê hơn ở
phương thức SIMV so với PSV. Chính sự không
đồng bộ giữa bệnh nhân và máy thở này khiến
bệnh nhân có những nhịp thở không đồng thì
với thì hít vào của bệnh nhân và làm tăng công
hô hấp dẫn đến làm tăng tiêu thụ oxy, tăng năng
lượng tiêu hao. Sự đồng bộ giữa máy thở và
bệnh nhân được thể hiện qua sự tương tác đầy
đủ thời gian hít vào, thời gian thở ra giữa bệnh
nhân và máy thở. PSV được chứng minh là một
phương thức đồng bộ tốt giữa bệnh nhân và
máy thở vì nó được thiết kế để nhận biết được
nỗ lực khi bắt đầu và kết thúc mỗi nhịp thở của
bệnh nhân.10,11 Sự không đồng bộ phổ biến nhất
ở bệnh nhân thở máy với phương thức PSV là
sự kích hoạt không hiệu quả. Sự không đồng
bộ này liên quan trực tiếp đến mức áp lực hỗ
trợ và sự bơm phồng phổi quá mức. Tác giả
Brochard và cộng sự nghiên cứu trên bệnh
Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy
có sự thay đổi trên đo năng lượng gián tiếp khi
chuyển từ phương thức kiểm soát hoàn toàn
AC sang phương thức hỗ trợ SIMV hay PSV.
Tuy nhiên, sự thay đổi này ở phương thức PSV
là ít hơn so với phương thức SIMV một cách có
ý nghĩa thống kê ở chỉ số VO2, REE ở thời điểm
sau 30 và 90 phút. Kết quả này cũng tương tự
như kết quả nghiên cứu của tác giả Khatib cho
thấy khi hạ dần mức hỗ trợ, áp lực hít vào của
bệnh nhân tăng dần nhưng ở phương thức
PSV mức tăng này nhỏ hơn so với SIMV. Chính
điều này, dẫn đến sự thay đổi các chỉ số đo
năng lượng gián tiếp (VO2, VCO2, REE) ít hơn
ở phương thức PSV so với SIMV.8
TCNCYH 142 (6) - 2021
25
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
nhân thất bại cai máy thở cho thấy thông khí hỗ
trợ áp lực PSV giúp giảm tiêu thụ oxy, giảm mệt
cơ hoành, giảm công hô hấp cho bệnh nhân.12
trials of reduced mechanical ventilatory support.
Respir Care. 46(9):902 - 910.
6. Boles JM, Bion J, Connors A, et al.
Weaning from mechanical ventilation. Eur
V. KẾT LUẬN
Respir
J.
May
2007;29(5)(5):1033-56.
Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy phương
thức SIMV làm tăng các chỉ số đo năng lượng
gián tiếp (tăng VO2, VCO2, REE) nhiều hơn
so với phương thức PSV khi cai máy cho bệnh
nhân thở máy sau mổ. Điều này có thể gợi ý
rằng phương thức SIMV có thể làm cho người
bệnh tốn công hô hấp nhiều hơn so với phương
thức PSV khi bỏ máy thở sau mổ.
doi:10.1183/09031936.00010206
7. Gupta RD RR, Venkatesan P, Anoop S,
Joseph M, Thomas N. I ndirect Calorimetry:
From Bench to Bedside. Indian J Endocrinol
Metab 2017;21(4):594-599.
8. El-Khatib M B-KP ZS, Kanj N, Abi-Saad
G, Jamaleddine G. Metabolic and respiratory
variables during pressure support versus
synchronizedintermittentmandatoryventilation.
Respiration 2009;77(2):154-159.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Boles JM BJ, Connors A, et al. Weaning
from mechanical ventilation. Eur Respir J.
2007;29(5):1033 - 1056.
9. Çakar N TA, Köprülü Ĝ, Esen F, Telci L,
Keseciğlu J. . Short Term Effects of SIMV and
PSVonWorkofBreathingbyPulmonaryMonitor
CP-100 (Bicore). Advances in Experimental
Medicine and Biology 1996;388:647-653.
2. Brochard L RA BS, et al. Comparison
of three methods of gradual withdrawal from
ventilatory support during weaning from
mechanical ventilation. Am J Respir Crit Care
Med. 1994;150(4):896-903.
10. Chao DC SD, Stearn-Hassenpflug
M. Patient-ventilator trigger asynchrony in
prolonged mechanical ventilation. Chest.
1997;112(6):1592-1599.
3.EstebanAFFTM,etal.Acomparisonoffour
methods of weaning patients from mechanical
ventilation. Spanish Lung Failure Collaborative
Group. N Engl J Med 1995;332(6):345-350.
11. Marini JJ RR, Lamb V. The inspiratory
workload of patient-initiated mechanical
ventilation.AmRevRespirDis.1986;134(5):902-
909.
4. Leung P JA TM. Comparison of assisted
ventilator modes on triggering, patient effort,
and dyspnea. Am J Respir Crit Care Med.
1997;155(6):1940-1948.
12. Brochard L HA, Lorino H, Lemaire
F. Inspiratory pressure support prevents
diaphragmatic fatigue during weaning from
mechanical ventilation. The American Review
of Respiratory Disease 1989;139(2):513-521.
5. Mitsuoka M KK, Johnson FW, Burns
DM. . Utility of measurements of oxygen cost
of breathing in predicting success or failure in
26
TCNCYH 142 (6) - 2021
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
Summary
COMPARISION OF CHANGES IN INDIRECT CALORIMETRY
OF PSV MODE VERSUS SIMV MODE IN PATIENTS WITH
MECHANICAL VENTILATOR DISCONTINUATION POST SURGERY
The purpose of this study is to compare changes in indirect calorimetry indices of PSV mode
compared to SIMV mode in patients with postoperative mechanical ventilator discontinuation. 70
patients weaned from mechanical ventilation after surgery were divided into 2 groups: 35 patients
with PSV mode and 35 patients with SIMV mode at the Department of Anesthesia Critical Care and
Pain Management, Hanoi Medical University Hospital from December 2019 to July 2020. Changes
in indirect calorimetry indices (VO2, VCO2, REE) from controlled ventilation to PSV and SIMV mode
were recorded at 30 minutes, 60 minutes and 90 minutes. In the SIMV group, VO2, REE increased
statistically significantly compared to the PSV group when switching from A/C mode to PSV or SIMV
mode. Our study shows that the SIMV patients may require more respiratory effort than the PSV
patients when mechanical ventilator was discontinued after surgery.
Keywords: mechanical ventilator discontinuation, SIMV, PSV, indirect calorimetry.
TCNCYH 142 (6) - 2021
27
7 trang
15/04/2022
3560
Bạn đang xem tài liệu "So sánh ảnh hưởng trên năng lượng gián tiếp của phương thức PSV so với phương thức SIMV ở bệnh nhân bỏ thở máy sau mổ", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- so_sanh_anh_huong_tren_nang_luong_gian_tiep_cua_phuong_thuc.pdf
