Đề tài Nghiên cứu một số yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến thu chi quỹ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế

ꢀĈҺT VҨ1ꢀĈӄ

&RQꢀQJѭӡi là nhân tӕ quan trӑng cӫa sӵ phát triӇn. Chính phӫ mӛLꢀQѭӟc rҩt

TXDQꢀWkPꢀFKăPꢀORꢀVӭc khoҿꢀFKRꢀQJѭӡi dân. Tuy nhiên, do nguӗn lӵc tài chính là

giӟi hҥn nên mӛLꢀQѭӟFꢀÿӅu tӵ tìm nhӳQJꢀFRQꢀÿѭӡng tài chính và y tӃ riêng cho hoҥt

ÿӝQJꢀFKăPꢀsóc sӭc khoҿ nói chung và BHYT nói riêng [33]. ViӋt Nam trong xu thӃ

hӝi nhұp không thӇ nҵm ngoài quy luұt phát triӇn chung cӫa thӃ giӟi. Vì vұy, phát

triӇQꢀFKtQKꢀViFKꢀ%+<7ꢀOX{Qꢀÿѭӧc sӵ quan tâm cӫDꢀĈҧQJꢀYjꢀ1KjꢀQѭӟc. Nghӏ quyӃt

Ĉҥi hӝi X cӫDꢀĈҧQJꢀQăPꢀꢁꢂꢂꢃꢀghi rõ: “Xây dӵng hӋ thӕng an sinh xã hӝLꢀÿDꢀGҥng;

phát triӇn mҥnh hӋ thӕng BHXH, BHYT, tiӃn tӟi BHYT toàn dân” [21].

7UrQꢀFRQꢀÿѭӡng xây dӵng mӝt nӅn y tӃ công bҵng, phát triӇn và hiӋu quҧ ViӋt

1DPꢀ ÿDQJꢀ TXDQꢀ WkPꢀ QKLӅXꢀ KѫQꢀ F{QJꢀ WiFꢀ NKiPꢀ FKӳa bӋnh, ngoài viӋc xây dӵng

mҥQJꢀOѭӟLꢀYjꢀÿѭDꢀGӏch vөꢀÿӃn gҫQꢀQJѭӡi dân, thì cҫn thiӃt phҧi có mӝt nguӗn lӵc vӅ

WjLꢀFKtQKꢀÿӫ mҥQKꢀÿӇꢀÿiSꢀӭng nhu cҫXꢀFKăPꢀVyFꢀVӭc khoҿ nhân dân [27]. Bҧo hiӇm

y tӃ ӣꢀQѭӟFꢀWDꢀÿѭӧFꢀ[iFꢀÿӏnh là mӝWꢀFѫꢀFKӃ tài chính chӫ yӃXꢀWURQJꢀWѭѫQJꢀODLꢄꢀWKӵc

hiӋn mөc tiêu công bҵng, hiӋu quҧ và phát triӇn cӫa ngành y tӃ [18], [29]. Thӵc tiӉn

VDXꢀꢅꢆꢀQăPꢀWKӵc hiӋn chính sách BHYT, ViӋWꢀ1DPꢀÿã thu ÿѭӧc nhӳng kӃt quҧ quan

trӑng, nguӗQꢀWjLꢀFKtQKꢀ%+<7ꢀQJj\ꢀFjQJꢀWăQJꢀYjꢀÿyQJꢀJySꢀPӝt phҫQꢀÿiQJꢀNӇ cho sӵ

nghiӋSꢀFKăPꢀVyc khӓHꢀQKkQꢀGkQꢇꢀĈӃQꢀQD\ꢀÿã có trên 50% dân sӕ có BHYT, quӻ

%+<7ꢀÿã ÿҧm bҧo sӵ an toàn vӅꢀWjLꢀFKtQKꢀWUѭӟc nhӳng rӫi ro bӋnh tұt cho hàng

triӋXꢀQJѭӡi bӋQKꢀYjꢀJLDꢀÿình hӑ [28].

Tuy nhiên, ViӋt Nam cǊQJꢀQKѭꢀPӝt sӕꢀQѭӟc trên thӃ giӟi, phát triӇn BHYT

ÿDQJꢀSKҧiꢀÿӕi mһt vӟi sӵ leo thang cӫa chi phi y tӃ ngày mӝWꢀJLDꢀWăQJꢇꢀ0ӻꢀOjꢀQѭӟc

chi tiêu y tӃꢀÿӭQJꢀÿҫu thӃ giӟi, nhӳQJꢀQăPꢀꢈꢂꢄꢀFKLꢀSKtꢀ\ꢀWӃ chiӃPꢀꢅꢅꢄꢈꢉꢀ*'3ꢄꢀÿӃn

QăPꢀꢁꢂꢂꢈꢀFKLꢀSKtꢀ\ꢀWӃꢀWăQJꢀOrQꢄꢀFKLӃm 16% GDP, vӟi chi tiêu y tӃ bình quân là

7.290 Ĉ{-laꢊQJѭӡi [93]. Chi tiêu y tӃ ӣ Mӻ gҩp 2,5 lҫn mӭc chi bình quân cӫa các

Qѭӟc trong OECD- Tә chӭc phát triӇn và hӧp tác kinh tӃ, gҩp 11,8 lҫn Thә Nhƭꢀ.Ǥ

ꢋQѭӟc có chi phí y tӃ thҩp nhҩt trong Tә chӭc phát triӇn và hӧp tác kinh tӃ) [92].

Hàn QuӕFꢄꢀQăPꢀꢅꢈꢈꢂꢀFKLꢀSKtꢀ\ꢀWӃ mӟi chӍ chiӃPꢀꢌꢄꢍꢉꢀ*'3ꢀQKѭQJꢀÿӃQꢀQăPꢀꢁꢂꢂꢎꢀ

chi phí y tӃꢀQѭӟFꢀQj\ꢀWăQJꢀOrQꢄꢀFKLӃm 6,8% GDP [91]. Ӣ ViӋt Nam, chi phí y tӃ có

1

[XꢀKѭӟQJꢀWăQJꢀGҫn tӯꢀꢌꢄꢈꢉꢀQăPꢀꢅꢈꢈꢈꢄꢀOrQꢀꢏꢄꢈꢉꢀ*'3ꢀQăPꢀꢁꢂꢂꢏꢄꢀWURQJꢀÿyꢀFKLꢀWҥi

khu vӵc công chiӃm 1,42%, khu vӵFꢀWѭꢀQKkQꢀFKLӃm 4,49% [18].

Thӵc tiӉn phát triӇn BHYT ӣ ViӋt Nam cho thҩ\ꢄꢀQăPꢀꢅꢈꢈꢎꢀÿã xҧy ra tình

trҥng mҩWꢀFkQꢀÿӕi thu chi quӻ BHYT ӣ 19 tӍnh thành phӕ và nhӳQJꢀQăPꢀJҫQꢀÿk\ꢄꢀ

nhҩt là tӯ khi thӵc hiӋn Nghӏꢀÿӏnh sӕꢀꢃꢍꢊꢁꢂꢂꢏꢊ1Ĉ-CP ngày 16/5/2005 cӫa Chính

phӫꢀTX\ꢀÿӏnh vӅꢀĈLӅu lӋ BHYT mӟi thì tình trҥng mҩt cân ÿӕi thu chi quӻ khám

chӳa bӋnh BHYT lҥi có chiӅXꢀKѭӟng gia tăng, theo sӕ liӋu thӕng kê cӫa BHXH

ViӋt Nam quӻ BHYT năm 2006 bӝi chi 1.666 tӹ ÿӗng, năm 2007 bӝi chi gҫn 2.100

tӹ ÿӗng (trong sӕ bӝi chi quӻ năm 2007, quӻ KCB BHYT tӵ nguyӋn chiӃm 1.300

tӹ ÿӗng) [7]. Vұy yӃu tӕꢀQjRꢀOjPꢀJLDꢀWăQJꢀFKLꢀSKtꢀ\ꢀWӃꢄꢀWURQJꢀÿyꢀFyꢀFKLꢀTXӻ BHYT?

Thӵc tӃ cho thҩy có nhiӅu yӃu tӕꢀWiFꢀÿӝQJꢀQKѭꢀQKXꢀFҫu khám chӳa bӋnh (tuәi thӑ,

FѫꢀFҩu bӋnh tұt, mӭc sӕng,...); khҧꢀQăQJꢀWLӃp cұn dӏch vө y tӃ, khҧꢀQăQJꢀFXQJ ӭng

dӏch vө; gói quyӅn lӧi y tӃꢀQJѭӡLꢀGkQꢀÿѭӧc thөꢀKѭӣng và ÿLӇm mҩu chӕWꢀFѫꢀEҧQꢀÿyꢀ

OjꢀSKѭѫQJꢀWKӭc thanh toán BHYT còn chѭDꢀSKꢀKӧp làm ҧQKꢀKѭӣQJꢀÿӃn quyӅn lӧi

FKRꢀQJѭӡi tham gia BHYT cǊQJꢀQKѭꢀҧQKꢀKѭӣQJꢀÿӃn khҧꢀQăQJꢀFkQꢀÿӕi quӻ BHYT.

Trong nhӳQJꢀQăPꢀJҫQꢀÿây, tình trҥng nӧꢀÿӑng, trӕQꢀÿyQJꢀTXӻ BHYT ӣꢀÿӕLꢀWѭӧng

ODRꢀÿӝng chính quy trong các doanh nghiӋp lҥLꢀFyꢀ[XꢀKѭӟQJꢀJLDꢀWăQJ-ꢀÿk\ꢀOjꢀQJXӗn

WKXꢀFѫꢀEҧn cӫa quӻꢀ%+<7ꢄꢀÿã làm cho quӻ BHYT lҥLꢀWăQJꢀFKұPꢀKѫQꢀVRꢀYӟi chi phí

y tӃ.

TӯꢀWUѭӟFꢀÿӃQꢀ QD\ꢀ ÿã có mӝt sӕ nghiên cӭu vӅ tài chính quӻ BHYT và áp

dөQJꢀWKtꢀÿLӇPꢀSKѭѫQJꢀWKӭc thanh toán BHYT. Tuy nhiên các nghiên cӭXꢀFKѭDꢀSKkQꢀ

tích cө thӇ các yӃu tӕꢀFѫꢀEҧn ҧQKꢀKѭӣQJꢀÿӃn hoҥWꢀÿӝng thu chi quӻꢀ%+<7ꢄꢀÿһc biӋt

OjꢀFKѭDꢀÿiQKꢀJLiꢀÿҫ\ꢀÿӫ ҧQKꢀKѭӣng vӅ chi quӻ BHYT cӫa tӯQJꢀÿӕi Wѭӧng tham gia.

*LDLꢀÿRҥQꢀWUѭӟc NghӏꢀÿӏQKꢀꢃꢍꢊꢁꢂꢂꢏꢊ1Ĉ-&3ꢄꢀSKѭѫQJꢀWKӭFꢀWKDQKꢀWRiQꢀWKHRꢀÿӏnh suҩt,

chҭQꢀÿRiQꢀFKѭDꢀÿѭӧFꢀTX\ꢀÿӏnh cө thӇ trong nhӳQJꢀYăQꢀEҧn pháp quy, các nghiên

cӭXꢀWKѭӡng thӵc hiӋn trong thӡi gian ngҳQꢀꢋꢃꢀWKiQJꢐꢄꢀQrQꢀFKѭDꢀSKҧQꢀiQKꢀÿҫ\ꢀÿӫ,

toàn diӋn mӭFꢀÿӝ ҧQKꢀKѭӣng cӫDꢀSKѭѫQJꢀWKӭFꢀWKDQKꢀWRiQꢀÿӕi vӟi quӻ BHYT và

quyӅn lӧi cӫDꢀQJѭӡi bӋnh. Mһt khác, chính sách BHYT luôn có sӵꢀÿLӅu chӍnh, thay

ÿәi qua mӛLꢀJLDLꢀÿRҥn phát triӇn (tӯꢀNKLꢀUDꢀÿӡLꢀÿӃQꢀQD\ꢀÿã có 4 lҫQꢀWKD\ꢀÿәi Nghӏ

ÿӏnh vӅ BHYT). 'RꢀÿyꢄꢀÿӇ phát triӇn chính sách BHYT mӝt cách bӅn vӳng theo

2

ÿ~QJꢀTX\ꢀOXұt vӕn có cӫa nó, cҫn thiӃt phҧi tiӃp tөc nghiên cӭu mӝt cách có hӋ

thӕng, xâu chuӛi các hoҥWꢀÿӝng cӕt lõi cӫDꢀFKtQKꢀViFKꢀQKѭꢀSKkQꢀWtFKꢀQKӳng yӃu tӕ

ҧQKꢀKѭӣQJꢀÿӃn thu chi quӻ BHYT kӃt hӧp vӟi áp dөQJꢀSKѭѫQJꢀWKӭc thanh toán

BHYT cho tӯQJꢀ JLDLꢀÿRҥn phát triӇn cӫa chính sách là nhӳng vҩQꢀ ÿӅꢀOX{Qꢀÿѭӧc

quan tâm trong tình hình hiӋn nay (tình trҥng thâm hөt quӻꢀ %+<7ꢀ ÿDQJꢀ Fyꢀ [Xꢀ

KѭӟQJꢀJLDꢀWăQJꢐꢇꢀ%rQꢀFҥQKꢀÿyꢄꢀNKLꢀWKӵc hiӋn Luұt Bҧo hiӇm y tӃꢄꢀÿӕLꢀWѭӧng tham

gia BHYT mӣ rӝng, nguӗn lӵc tài chính BHYT ngày càng lӟn, cҫn thiӃt phҧi có

nhӳng nghiên cӭXꢀ VkXꢀ KѫQꢀ YӅ nhӳng mһt hoҥWꢀ ÿӝng cӫa chính sách BHYT mà

nhӳng ҧQKꢀKѭӣng cӫa các hoҥWꢀÿӝng này cuӕi cùng lҥLꢀWiFꢀÿӝng trӵc tiӃSꢀÿӃn quyӅn

lӧi sӭc khoҿ cӫa chính ngѭӡi tham gia BHYT.

ViӋc tiӃp tөc nghiên cӭu vӅ hoҥWꢀÿӝng BHYTꢄꢀÿһc biӋt nghiên cӭu nhӳng

yӃu tӕꢀFѫꢀEҧn, chӫ yӃu ҧQKꢀKѭӣng trӵc tiӃSꢀÿӃn thu chi quӻ khám chӳa bӋnh BHYT

trong tình hình hiӋn nay là cҫn thiӃt. Vì vұy, chúng tôi tiӃQꢀKjQKꢀÿӅ tài “Nghiên

cͱu m͡t s͙ y͇u t͙ꢀF˯ꢀE̫n ̫QKꢀK˱ͧQJꢀÿ͇n thu chi quͿ khám chͷa b͏nh b̫o hi͋m

y t͇ꢁꢀJLDLꢀÿR̩n 2002-2006” nhҵm thӵc hiӋn các mөFꢀWLrXꢀVDXꢀÿk\ꢑ

1. ;iFꢀÿӏnh mӝt sӕ yӃu tӕꢀFѫꢀEҧn ҧnh hѭӣngꢀÿӃn thu chi quӻ khám chӳa bӋnh

bҧo hiӇm y tӃ ӣ ViӋt Nam,ꢀJLDLꢀÿRҥn tӯꢀQăPꢀꢁꢂꢂꢁ-2006;

2. Phân tích chi phí khám chӳa bӋnh bҧo hiӇm y tӃꢀWKDQKꢀWRiQꢀWKHRꢀSKѭѫQJꢀ

thӭFꢀNKRiQꢀÿӏnh suҩt tҥi bӋnh viӋQꢀÿDꢀNKRDꢀKX\Ӌn Hà Trung, tӍnh Thanh Hóa.

Trên cѫ sӣ kӃt quҧ nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài, luұn án ÿӅ xuҩt mӝt sӕ kiӃn nghӏ

vӟi các cѫ quan quҧn lý, cѫꢀTXDQꢀWKӵc hiӋn chính sách BHYT góp phҫn nâng cao

hiӋXꢀTXҧꢀVӱꢀGөQJꢀTXӻꢀ%+<7ꢀÿӇ mӣꢀUӝQJꢀYà phát triӇQꢀÿӕLꢀWѭӧQJꢀWKDPꢀJLDꢀ%+<7ꢀӣꢀ

ViӋWꢀ1DPꢇ

3

&+ѬѪ1*ꢀꢁꢂꢀ7ӘNG QUAN

1.1. Khái niӋm vӅ Bҧo hiӇm, Bҧo hiӇm y tӃ và mӝt sӕ vҩQꢀÿӅ liên quan

1.1.1. Khái niӋm vӅ Bҧo hiӇm

BҧRꢀ KLӇPꢀ Oà hoҥWꢀ ÿӝQJꢀ WKӇꢀ KLӋQꢀ QJѭӡLꢀ EҧRꢀ KLӇPꢀ FDPꢀ NӃWꢀ EӗLꢀ WKѭӡQJꢀ FKRꢀ

QJѭӡLꢀ WKDPꢀ JLDꢀ EҧRꢀ KLӇPꢀ YӟLꢀ ÿLӅXꢀ NLӋQꢀ QJѭӡLꢀ WKDPꢀ JLDꢀ QӝSꢀ PӝWꢀ NKRҧQꢀ SKtꢀ FKRꢀ

chính anh ta hoһFꢀ QJѭӡLꢀ WKӭꢀ EDꢒꢀ ÿLӅXꢀ Qày có nghƭDꢀ Ojꢀ QJѭӡLꢀ WKDPꢀ JLDꢀ EҧRꢀ KLӇPꢀ

chuyӇQꢀ JLDRꢀ PӝWꢀ SKҫQꢀ KRһFꢀ WRàn bӝꢀ UӫLꢀ URꢀ FKRꢀ QJѭӡLꢀ EҧRꢀ KLӇPꢀ EҵQJꢀ FiFKꢀ QӝSꢀ

khoҧQꢀSKtꢀÿӇꢀKình thành quӻꢀGӵꢀWUӳꢀꢋTXӻꢀ%ҧRꢀKLӇPꢐꢇꢀ.KLꢀQJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀJһSꢀUӫLꢀURꢀ

dүQꢀÿӃQꢀWәQꢀWKҩWꢄꢀQJѭӡLꢀEҧRꢀKLӇPꢀOҩ\ꢀTXӻꢀGӵꢀWUӳꢀꢋEҧRꢀKLӇPꢐꢀWUӧꢀFҩSꢀKRһFꢀEӗLꢀWKѭӡQJꢀ

thiӋWꢀKҥLꢀWKXӝFꢀSKҥPꢀYLꢀEҧRꢀKLӇPꢀFKRꢀQJѭӡLꢀWKDm gia bҧRꢀKLӇPꢇꢀ3KҥPꢀYLꢀEҧRꢀKLӇPꢀ

là nhӳQJꢀUӫLꢀURꢀPjꢀQJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀÿăQJꢀNêꢀYӟLꢀQJѭӡLꢀEҧRꢀKLӇPꢀ>ꢌꢎ@ꢇ

1.1.2. Nguyên tҳFꢀFѫꢀEҧn cӫa Bҧo hiӇm

- Góp phҫQꢀәQꢀÿӏQKꢀNLQKꢀWӃꢀFKRꢀQJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀWӯꢀÿyꢀNK{LꢀSKөFꢀYà phát triӇQꢀ

sҧQꢀ[XҩWꢀÿӡLꢀVӕQJꢄꢀÿӗQJꢀWKӡLꢀWҥRꢀQJXӗQꢀYӕQ cho phát triӇQꢀNLQKꢀWӃꢀYà xã hӝLꢀFӫDꢀÿҩWꢀ

QѭӟFꢀ[47];

- Phân phӕLꢀOҥLꢀWәQJꢀVҧQꢀSKҭPꢀWURQJꢀQѭӟFꢀJLӳDꢀQKӳQJꢀQJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀQKҵPꢀ

ÿiSꢀӭQJꢀQKXꢀFҫXꢀWài chính phát sinh khi tai nҥQꢄꢀUӫLꢀURꢀEҩWꢀQJӡꢀ[ҧ\ꢀUDꢀJk\ꢀWәQꢀWKҩWꢀ

ÿӕLꢀYӟLꢀQJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀEҧRꢀKLӇPꢀ[47];

- Phân phӕLꢀWURQJꢀEҧRꢀKLӇPꢀOjꢀNK{QJꢀÿӅXꢄꢀNK{QJꢀEҵQJꢀQKDXꢄꢀQJKƭDꢀOà không

phҧLꢀDLꢀWKDPꢀJLDꢀFǊQJꢀÿѭӧFꢀSKkQꢀSKӕLꢀYà phân phӕLꢀYӟLꢀVӕꢀWLӅQꢀQKѭꢀQKDXꢇꢀ3KkQꢀSKӕLꢀ

trong bҧRꢀKLӇPꢀOà phân phӕLꢀFKRꢀVӕꢀtWꢀQJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀEҧRꢀKLӇPꢀNK{QJꢀPD\ꢀJһSꢀUӫLꢀ

ro bҩWꢀQJӡꢀJk\ꢀWKLӋWꢀKҥLꢀÿӃQꢀVҧQꢀ[XҩWꢀYjꢀÿӡLꢀVӕQJꢀWUrQꢀFѫꢀVӣꢀPӭFꢀWKLӋWꢀKҥLꢀWKӵFꢀWӃꢀYà

ÿLӅXꢀNLӋQꢀEҧRꢀKLӇPꢀ[47];

- HoҥWꢀÿӝQJꢀEҧRꢀKLӇPꢀGӵDꢀWUên nguyên tҳFꢀ³6ӕꢀÿ{QJꢀEù sӕꢀtW´ꢇꢀ1JX\ên tҳFꢀ

ÿѭӧFꢀTXiQꢀWULӋWꢀWURQJꢀTXiꢀWUình lұSꢀTXӻꢀGӵꢀWUù bҧRꢀKLӇPꢀFǊQJꢀQKѭꢀTXiꢀWUình phân

phӕLꢀEӗLꢀWKѭӡQJꢄꢀTXDꢀWUình phân tán rӫLꢀURꢀ[47];

HoҥWꢀÿӝQJꢀEҧRꢀKLӇPꢀFòn liên kӃWꢀJҳQꢀEyꢀFiFꢀWKành viên trong xã hӝLꢀFùng vì

lӧLꢀtFKꢀFKXQJꢀFӫDꢀFӝQJꢀÿӗQJꢄꢀYì sӵꢀәQꢀÿӏQKꢄꢀVӵꢀSKӗQꢀYLQKꢀFӫDꢀÿҩWꢀQѭӟFꢀ[47].

1.1.3. Khái niӋm vӅ BHYT

4

1.1.3.1. Bҧo hiӇm y tӃ xã hӝi:

ӢꢀFiFꢀQѭӟc phát triӇn, BHYT xã hӝLꢀWKѭӡng là mӝt tә chӭFꢀQKjꢀQѭӟFꢀJL~Sꢀÿӥ

QJѭӡi dân chi trҧ các chi phí y tӃ tӯ nguӗQꢀNLQKꢀSKtꢀÿѭӧc trích tӯ thuӃ hoһc mӭc

ÿyQJꢀJySꢀWӯꢀQJѭӡLꢀODRꢀÿӝng [25], [76].

BHYT xã hӝi là hình thӭc bҧo hiӇPꢀÿѭӧc áp dөng trong lƭQKꢀYӵFꢀFKăPꢀVyFꢀ

sӭc khӓe, do chӫꢀODRꢀÿӝQJꢀYjꢀQJѭӡLꢀODRꢀÿӝQJꢀÿyQJꢀJySꢇꢀĈѭӧFꢀQKjꢀQѭӟc bao cҩp

mӝt phҫn, mӭFꢀ ÿyQJꢀ JySꢀ NK{QJꢀ OLrQꢀ TXDQꢀ ÿӃn mӭc ӕPꢀ ÿDXꢄꢀ QKҵm trӧ giúp các

thành viên tham gia khi hӑ không may gһp rӫLꢀURꢄꢀÿDXꢀӕm cҫn phҧLꢀNKiPꢀYjꢀÿLӅu trӏ.

BHYT xã hӝLꢀÿӅ cao tính cӝQJꢀÿӗng xã hӝi, không mang tính chҩt kinh doanh vì lӧi

nhuұn [25], [41].

Khái niӋm BHYT xã hӝi do NhàꢀQѭӟc tә chӭc thӵc hiӋn phân biӋt vӟi BHYT

WѭꢀQKkQꢀYì mөFꢀÿtFKꢀOӧi nhuұn do các doanh nghiӋp bҧo hiӇPꢀWKѭѫQJꢀPҥi tiӃn hành.

B̫ng 1.1: S͹ khác nhau giͷa BHYT xã h͡i vjꢀ%+<7ꢀWK˱˯QJꢀP̩i [52], [78]

Tiêu chí

Mͱc phí

BHYT xã hӝi

%+<7ꢀWKѭѫQJꢀPҥi

Theo khҧꢀ QăQJꢀ ÿyQJꢀ JySꢀ 7KHRꢀQJX\ꢀFѫꢀUӫi ro ӕPꢀÿDXꢀFӫDꢀÿӕi

cӫa cá nhân (theo thu Wѭӧng tham gia bҧo hiӇm

nhұp)

Theo nhu cҫu chi phí KCB Theo sӕ tiӅQꢀPjꢀFiꢀQKkQꢀÿã ÿyQJꢀJySꢀ

thӵc tӃ. Không phө thuӝc khi tham gia bҧo hiӇm (ÿyQJꢀ QKLӅu

MͱFꢀK˱ͧng

mӭFꢀÿyQJ

Kѭӣng nhiӅXꢄꢀÿyQJꢀtWꢀKѭӣng ít)

Có sӵ bҧo trӧ cӫa nhà 7Kѭӡng không có sӵ hӛ trӧ tài chính

Vai trò cͯa nhà

Q˱ͣc

Qѭӟc

tӯꢀSKtDꢀQKjꢀQѭӟc

Tӵ nguyӋn

Bҳt buӝc

Hình thͱc tham

gia

Vì chính sách xã hӝi. Hҫu hӃt là kinh doanh. HoҥWꢀÿӝng vì

Không kinh doanh vì lӧi mөc tiêu lӧi nhuұn

nhuұn

Mͭc tiêu ho̩t

ÿ͡ng

ӢꢀQѭӟc ta, BHYT là loҥi hình bҧo hiӇPꢀGRꢀ1KjꢀQѭӟc tә chӭc quҧn lý nhҵm

KX\ꢀÿӝng sӵꢀÿyQJꢀJySꢀFӫa cá nhân, tұp thӇ và cӝQJꢀÿӗng xã hӝLꢀÿӇꢀFKăPꢀOR sӭc

5

khoҿ khám chӳa bӋnh cho nhân dân, không vì mөFꢀÿtFKꢀOӧi nhuұQꢀ>ꢌꢅ@ꢇꢀ1KѭꢀYұy,

ÿӕi chiӃu vӟi bҧng 1.1, BHYT ӣꢀQѭӟc ta là hình thӭc BHYT xã hӝi.

1.1.3.2. Bҧo hiӇm y tӃꢀWѭꢀQKkQ

Bҧo hiӇm y tӃꢀWѭꢀQKkQꢀOjꢀKình thӭc bҧo hiӇPꢀÿѭӧc áp dөng trong lƭQKꢀYӵc

FKăPꢀVóc sӭc khӓe mӝt cách tӵ nguyӋn, nҵm ngoài hӋ thӕng quҧn lý an sinh xã hӝi

vӟi phí bҧo hiӇPꢀÿѭӧFꢀTX\ꢀÿӏnh bӣi cӝQJꢀÿӗng hӑăFꢀPӭFꢀÿӝ rӫi ro bӋnh tұWꢄꢀÿѭӧc

ÿLӅu hành bӣi tә chӭc, cá nhân, quӻ, công ty, hoҥWꢀÿӝng chӫ yӃu vì lӧi nhuұn [46],

[77].

1.1.3.3. Quӻ BHYT

Quӻ bҧo hiӇm y tӃ là quӻꢀWjLꢀFKtQKꢀÿѭӧc hình thành tӯ nguӗQꢀÿyQJꢀ%+<7ꢀYjꢀ

các nguӗn thu hӧSꢀSKiSꢀNKiFꢄꢀÿѭӧc sӱ dөQJꢀÿӇ chi trҧ chi phí KCB FKRꢀQJѭӡi tham

gia BHYT, chi phí quҧn lý bӝ máy cӫa tә chӭc BHYT và nhӳng khoҧn chi phí hӧp

SKiSꢀNKiFꢀOLrQꢀTXDQꢀÿӃn BHYT [41], [46].

- Nguӗn hình thành quӻ BHYTꢀGRꢀQJѭӡLꢀODRꢀÿӝng và chӫ sӱ dөQJꢀODRꢀÿӝng,

FiꢀQKkQꢄꢀQJkQꢀViFKꢀQKjꢀQѭӟc và các nguӗn thu khácꢀÿyQJꢀJySꢇ Ӣ ViӋt Nam quӻ

%+<7ꢀÿѭӧc hình thành chӫ yӃu tӯ các nguӗn sau [41]:

+ NJѭӡLꢀODRꢀÿӝng và chӫ sӱ dөQJꢀODRꢀÿӝQJꢀÿyQJꢀODRꢀÿӝng làm viӋc theo hӧp

ÿӗQJꢀODRꢀÿӝng, cán bӝ, công chӭc, viên chӭc...(QJѭӡLꢀODRꢀÿӝQJꢀÿyQJꢀꢅꢊꢍꢄꢀchӫ sӱ

dөQJꢀODRꢀÿӝQJꢀÿyQJꢀ2/3 theo mӭc phí tӯ 4,5-6% mӭFꢀOѭѫQJꢀWӕi thiӇu);

+ Quӻꢀ%+;+ꢀÿyQJꢀFKRꢀÿӕi tѭӧngꢀKѭXꢀWUtꢄꢀPҩt sӭFꢀODRꢀÿӝng...;

+ Ngân sách nhà nѭӟc ÿҧm bҧo ÿyQJ phí BHYT cho mӝt sӕ ÿӕi tѭӧng chính

sách, ѭu ÿãi xã hӝi. Ӣ ViӋWꢀ1DPꢄꢀQJkQꢀViFKꢀQKjꢀQѭӟFꢀÿҧm bҧRꢀFKRꢀFiFꢀÿӕLꢀWѭӧng

trҿꢀHPꢀGѭӟi 6 tuәLꢄꢀQJѭӡi có công, cӵu chiӃn binh, bҧo trӧ xã hӝLꢄꢀQJѭӡi nghèo,

QJѭӡi cao tuәi trên 85 tuәi;

+ Cá nhân tӵꢀ ÿyQJꢀ Yjꢀ 1611ꢀ Kӛ trӧ mӭFꢀ ÿyQJꢀ FKRꢀ ÿӕi tѭӧng cұn nghèo,

HSSV, nông dân;

+ Cá nhân tӵꢀÿyQJꢀEDRꢀJӗm các ÿӕi tѭӧng:ꢀWKkQꢀQKkQꢀQJѭӡLꢀODRꢀÿӝng, xã viên

hӧp tác xã, hӝ kinh doanh cá thӇꢀYjꢀFiFꢀÿӕLꢀWѭӧng khác.

6

- Sӱ dөng quӻ BHYT: TuǤ theo mӛi quӕc gia và tә chӭc quӻ BHYT, thông

thѭӡng quӻ BHYT dành 1 tӹ lӋ nhҩt ÿӏnh ÿӇ chi phí cho hoҥt ÿӝng bӝ máy tә chӭc

ÿiӅu hành quӻ, còn lҥi phҫn lӟn quӻ BHYT chӫ yӃu ÿӇ chi trҧ chi phí KCB cӫa

ngѭӡi tham gia BHYT. Ӣ ViӋt Nam, quӻ BHYT dành 90% quӻ ÿӇ lұp quӻ KCB

BHYT, còn lҥi 10% ÿӇ lұp quӻ dӵ phòng KCB BHYT và chi phí quҧn lý BHYT

[41].

- Quӻꢀ.&%ꢀ%+<7ꢀGQJꢀÿӇ chi trҧ mӝt phҫn hoһc toàn bӝ chi phí trong quá

trình khám và ÿiӅu trӏ cӫa bӋnh nhân bҧo hiӇm y tӃ. Ӣ ViӋt Nam, quӻ KCB dùng ÿӇ

chi trҧ các chi phí [41]:

+ Khám, chӳa bӋnh (nӝi, ngoҥi trú), phөc hӗi chӭFꢀQăQJꢄꢀNKiPꢀWKDLꢀÿӏnh kǤ,

sinh con;

+ Khám bӋQKꢀÿӇ sàng lӑc, chҭQꢀÿRiQꢀVӟm mӝt sӕ bӋnh;

+ Vұn chuyӇQꢀQJѭӡi bӋnh;

+ Thuӕc, hoá chҩt, vұWꢀWѭꢀ\ꢀWӃ, dӏch vө kӻ thuұt y tӃ theo danh mөc cӫa Bӝ Y

tӃ sӱ dөng trong KCB ÿѭӧc thanh toán theo quy ÿӏnh (Ví dө: thuӕc, hoá chҩt ÿiӅu

trӏ ung thѭ thanh toán 50% chi phí).

1.1.3.4. Nguyên tҳc cӫa BHYT xã hӝi

- BҧRꢀÿҧPꢀFKLDꢀVҿꢀUӫLꢀURꢀJLӳDꢀQKӳQJꢀQJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀEҧRꢀKLӇPꢀ\ꢀWӃꢇꢀ0ӭFꢀÿyQJꢀ

%+<7ꢀÿѭӧFꢀ[iFꢀÿӏQKꢀWKHRꢀWӹꢀOӋꢀSKҫQꢀWUăPꢀFӫDꢀWLӅQꢀOѭѫQJꢄꢀWLӅQꢀFông, tiӅQꢀOѭѫQJꢀKѭXꢄꢀ

tiӅQꢀWUӧꢀFҩSꢀKRһFꢀPӭFꢀOѭѫQJꢀWӕLꢀWKLӇXꢀFӫDꢀNKXꢀYӵFꢀKành chính (gӑLꢀFKXQJꢀOà mӭFꢀ

OѭѫQJꢀWӕLꢀWKLӇXꢐꢀ[41], [76];

- MӭFꢀKѭӣQJꢀ%+<7ꢀWKHRꢀPӭFꢀÿӝꢀEӋQKꢀWұWꢄꢀQKyPꢀÿӕLꢀWѭӧQJꢀWURQJꢀSKҥPꢀYLꢀ

quyӅQꢀOӧLꢀFӫDꢀQJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀEҧRꢀKLӇPꢀ\ꢀWӃꢇꢀ&KLꢀSKtꢀ.&%ꢀ%+<T do quӻꢀ%+<7ꢀYà

QJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀ%+<7ꢀFùng chi trҧꢇꢀ4Xӻꢀ%+<7ꢀÿѭӧFꢀTXҧQꢀOêꢀWұSꢀWUXQJꢄꢀWKӕQJꢀQKҩWꢄꢀ

công khai, minh bҥFKꢄꢀEҧRꢀÿҧPꢀFkQꢀÿӕLꢀWKXꢄꢀFKLꢀYjꢀÿѭӧFꢀ1KjꢀQѭӟFꢀEҧR hӝ [41],

[76].

1.1.3.5. Mӕi quan hӋ 3 bên trong hoҥWꢀÿӝng BHYT

MӕLꢀTXDQꢀKӋꢀQj\ꢀÿѭӧFꢀELӇXꢀGLӉQꢀWҥLꢀKình 1.1. Theo ÿyꢄꢀWKӏꢀWUѭӡQJꢀ%+<7ꢄꢀ

QJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀ%+<7ꢀNKLꢀVӱꢀGөQJꢀGӏFKꢀYөꢀ\ꢀWӃꢀNK{QJꢀWUӵFꢀWLӃSꢀWKDQKꢀWRiQꢀFKLꢀSKtꢀ

7

FKRꢀQJѭӡLꢀFXQJꢀFҩSꢀGӏFKꢀYөꢀꢋKRһFꢀFKӍꢀWKDQKꢀWRiQꢀPӝWꢀSKҫQꢀQKӓꢀWURQJꢀKӧSꢀÿӗQJꢀFKLꢀ

trҧꢐꢀPà quӻꢀ%+<7ꢀÿyQJꢀYDLꢀWUò ngѭӡLꢀPXDꢀYà thanh toánꢀFKRꢀQJѭӡLꢀFXQJꢀFҩSꢀGӏFKꢀ

vөꢀ\ꢀWӃꢀWKHRꢀKӧSꢀÿӗQJꢀÿѭӧFꢀKDLꢀEên thoҧꢀWKXұQꢇꢀ%DꢀFKӫꢀWKӇꢀQày có chӭFꢀQăQJꢀNKiFꢀ

QKDXꢀQKѭQJꢀFyꢀPӕLꢀTXDQꢀKӋꢀFKһWꢀFKӁꢀYjꢀNKăQJꢀNKtWꢀWURQJꢀFKXꢀWUình BHYT nhҵPꢀ

ÿҧPꢀEҧRꢀKài hoà lӧLꢀtFKꢀJLӳDꢀFiFꢀErQꢇꢀ1JѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀ%+<7ꢀFyꢀWUiFKꢀQKLӋPꢀÿyQg

phí hay mua thҿꢀEҧRꢀKLӇPꢀWKHRꢀPӭFꢀSKtꢀTX\ꢀÿӏQKꢀFӫDꢀFѫꢀTXDQꢀEҧRꢀKLӇPꢀYjꢀÿѭӧFꢀ

KѭӣQJꢀFiFꢀTX\ӅQꢀOӧLꢀ.&%ꢀWKHRꢀTX\ꢀÿӏQKꢀFӫDꢀꢀFѫꢀTXDQꢀTXҧQꢀOêꢀTXӻꢀ%+<7ꢇꢀ&ѫꢀTXDQꢀ

BҧRꢀKLӇPꢀWKӵFꢀKLӋQꢀWKXꢀSKtꢀEҧRꢀKLӇPꢄꢀ[k\ꢀGӵQJꢄꢀ[iFꢀÿӏQKꢀSKҥPꢀYLꢄꢀTX\ӅQꢀOӧLꢀFӫDꢀ

QJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀEҧRꢀKLӇPꢀYjꢀÿҧPꢀEҧRꢀYLӋFꢀWәꢀFKӭFꢀFXQJꢀFҩSꢀGӏFKꢀYөꢀ\ꢀWӃꢀFKRꢀQJѭӡLꢀ

tham gia bҧRꢀKLӇPꢀ[47], [77].

1Jѭӡi sӱ dөng

dӏch vө CSSK

(BN BHYT)

Chi tiêu bҵng tiӅn túi

Cung cҩp dӏch vө y tӃ

1Jѭӡi cung

Cҩp CSSK

ꢃ&ѫꢀVӣ KCB)

ĈLӅu tiӃt

Hѭӟng

dүn sӱ

dөng

Chính phӫ,

FѫꢀTXDQ QLNN

ĈyQJꢀWKHRꢀ

mӭc quy

ÿӏnh

dӏch vө

Chi

trҧ

Yêu

cҫu Chi

trҧ

ĈLӅu tiӃt

1Jѭӡi mua dӏch vө

CSSK (BHYT)

Hình 1.1. M͙LꢀTXDQꢀK͏ꢀEDꢀEên trong th͓ꢀWU˱ͥQJꢀ%+<7

ĈѫQꢀYӏꢀFXQJꢀFҩSꢀGӏFKꢀYөꢀ\ꢀWӃꢀOjꢀFiFꢀFѫꢀVӣꢀ.&%ꢄꢀEDRꢀJӗPꢀSKòng mҥFKꢀFӫDꢀ

thҫ\ꢀWKXӕFꢄꢀSKòQJꢀNKiPꢀFKX\rQꢀNKRDꢀKD\ꢀÿDꢀNKRDꢄꢀEӋQKꢀYLӋQꢀWKHR các tuyӃQꢀNKiFꢀ

QKDXꢇꢀ&ѫꢀVӣꢀKCB thӵFꢀKLӋQꢀYLӋFꢀFXQJꢀFҩSꢀFiFꢀGӏFKꢀYөꢀ.&%ꢀWKHRꢀKӧSꢀÿӗQJꢀYӟLꢀFѫꢀ

quan bҧRꢀKLӇPꢀFKRꢀQJѭӡLꢀEӋQKꢀFyꢀWKҿꢀ%+<7ꢇꢀ&ѫꢀTXDQꢀ%ҧRꢀKLӇPꢀFyꢀWUiFKꢀQhiӋPꢀ

chi trҧꢀFKRꢀFiFꢀFѫꢀVӣꢀnày mӝWꢀSKҫQꢀKRһFꢀWRàn bӝꢀFKLꢀSKtꢀ.&%ꢀFӫDꢀFiFꢀEӋQKꢀQKkQꢀ

8

BHYT. ViӋFꢀOӵDꢀFKӑQꢀPӝWꢀSKѭѫQJꢀWKӭFꢀFKLꢀWUҧꢀKӧSꢀOêꢀJLӳDꢀFѫꢀTXDQꢀ%ҧRꢀKLӇPꢀYjꢀFѫꢀ

sӣꢀKCB là mӝWꢀYҩQꢀÿӅꢀKӃWꢀVӭFꢀTXDQꢀWUӑQJꢀYì nó quyӃWꢀÿӏQKꢀUҩWꢀOӟQꢀWӟLꢀTX\ӅQꢀOӧLꢀWKӵFꢀ

tӃꢀFӫDꢀÿӕLꢀWѭӧQJꢀWKDPꢀJLDꢀ%ҧRꢀKLӇPꢀ\ꢀWӃꢀNKLꢀÿLꢀNKám chӳDꢀbӋQK, ҧQKꢀKѭӣQJꢀÿӃQꢀ

tính hҩSꢀGүQꢀFӫDꢀ%+<7ꢀÿӕLꢀYӟLꢀFӝQJꢀÿӗQJ [77].

1.1.4. Quӻ dӵ phòng BHYT xã hӝi:

VӅ nguyên tҳc tài chính, quӻꢀ%+<7ꢀÿѭӧc xӃp vào quӻ ngҳn hҥn, vì vұy quӻ

dӵ phòng luôn ÿѭӧc quan tâm trong xây dӵng chính sách BHYT, quӻ dӵ phòng là

phҫn quӻꢀÿѭӧc trích tӯ quӻ BHYT có thӇꢀÿҫXꢀWѭꢀQKҵPꢀÿҧm bҧo tính an toàn, thông

WKѭӡng quӻ dӵ phòng ÿѭӧc trích giҧm dҫn khi sӕꢀQJѭӡi tham gia BHYT ngày càng

WăQg [76].

Ӣ ViӋt Nam quӻꢀÿѭӧc trích tӯ quӻ BHYT theo tӹ lӋꢀTX\ꢀÿӏQKꢄꢀGQJꢀÿӇ chi trҧ

chi phí KCB khi quӻ BHYT không có khҧꢀQăQJꢀWKDQKꢀWRiQꢄꢀTXӻ dӵ phòng BHYT

ÿѭӧFꢀQKjꢀQѭӟc bҧo trӧ [41].

Theo Luұt BHYT, quӻ dӵ phòng ÿѭӧc trích tӯ quӻ BHYT, quӻ dӵ phòng tӕi

thiӇu bҵng tәng chi KCB BHYT cӫa hai quý trѭӟc liӅn kӅ và tӕLꢀÿDꢀNK{QJꢀTXiꢀWәng

chi KCB BHYT cӫDꢀKDLꢀQăPꢀWUѭӟc liӅn kӅ. 7Uѭӡng hӧp quӻ dӵ phòng thҩSꢀKѫQꢀ

mӭc tӕi thiӇu sӁꢀÿѭӧc chính phӫ xem xét hӛ trӧ tӯ các nguӗn tài chính khác. Theo

NghӏꢀÿӏQKꢀꢃꢁꢊꢁꢂꢂꢈꢊ1Ĉ-&3ꢄꢀKjQJꢀQăPꢄꢀTXӻ dӵ phòng ÿѭӧc trích vӟi tӹ lӋ là 10%

trên tәng sӕꢀWKXꢀ%+<7ꢄꢀYjꢀÿѭӧc bә sung tӯ quӻ KCB BHYT nӃu quӻ này còn dѭꢀ

(Xem s͙ thͱ t͹ s͙ 21, b̫ng 2.1, Phͭ lͭc 2).

1.1.5. Khái niӋPꢀYӅꢀYLӋQꢀSKtꢄꢀFKLꢀSKtꢀNKiPꢀFKӳDꢀEӋQKꢀEҧRꢀKLӇPꢀ\ꢀWӃ

1.1.5.1. Chi phí và chi phí y t͇ꢑꢀ&KLꢀSKtꢀÿӇꢀWҥRꢀUDꢀPӝWꢀVҧQꢀSKҭPꢄꢀGӏFKꢀYөꢀOjꢀFѫꢀ

hӝLꢀWKD\ꢀWKӃꢀWӕWꢀQKҩWꢀEӏꢀPҩWꢀÿLꢀGRꢀVӱꢀGөQJꢀcác nguӗQꢀOӵFꢀÿӇꢀWҥRꢀUDꢀFiFꢀVҧQꢀSKҭPꢄꢀ

dӏFKꢀYөꢀÿҫXꢀUDꢇꢀ7URQJꢀOƭQKꢀYӵFꢀ\ꢀWӃꢄꢀFKLꢀSKtꢀOà giá trӏꢀFӫDꢀQJXӗQꢀOӵFꢀÿѭӧFꢀVӱꢀGөQJꢀÿӇꢀ

tҥRꢀUDꢀPӝWꢀGӏFKꢀYөꢀ\ꢀWӃꢀ[13].

Có nhiӅXꢀTXDQꢀÿLӇPꢀNKiFꢀQKDXꢀYӅꢀFKLꢀSKtꢄꢀÿӕLꢀYӟLꢀQJѭӡLꢀFXQJꢀFҩSꢀGӏFKꢀYөꢄꢀ

chi phí là tҩWꢀFҧꢀFiFꢀNKRҧQꢀQJѭӡLꢀVӱꢀGөQJꢀFҫQꢀSKҧLꢀFKLꢀWUҧꢀWUrQꢀFѫꢀVӣꢀÿã tính ÿ~QJꢄꢀ

WtQKꢀÿӫꢀFӫDꢀYLӋFꢀFKX\ӇQꢀJLDRꢀGӏFKꢀYөꢇꢀĈӕLꢀYӟLꢀQJѭӡLꢀEӋQKꢄꢀFKLꢀSKtꢀOà tәQJꢀVӕꢀWLӅQꢀ

PjꢀQJѭӡLꢀEӋQKꢀSKҧLꢀFyꢄꢀÿӇꢀWUҧꢀWUӵFꢀWLӃSꢀFKRꢀFiFꢀGӏFKꢀYөꢀꢋFKLꢀSKtꢀWUӵFꢀWLӃSꢐꢄꢀFӝQJꢀ

9

thêm các chi phí khác cҫQꢀSKҧLꢀEӓꢀUDꢀtrong thӡLꢀJLDQꢀGѭӥQJꢀEӋQKꢀYà mҩWꢀPiWꢀGRꢀ

nghӍꢀӕPꢀJk\ꢀQên (chi phí gián tiӃSꢀYjꢀFKLꢀSKtꢀFѫꢀKӝLꢐꢀ>ꢅꢍ@ꢇ

1.1.5.2. ViӋQꢀSKt

ViӋQꢀSKtꢀOà khái niӋPꢀULêng cӫDꢀ9LӋWꢀ1DPꢀ Yà mӝWꢀVӕꢀQѭӟFꢀWURQJꢀTXiꢀWUình

chuyӇQꢀÿәLꢀQӅQꢀNLQKꢀWӃꢇꢀ9LӋQꢀSKtꢀOà hình thӭFꢀFKLꢀWUҧꢀWUӵFꢀWLӃSꢀFác chi phí KCB tҥLꢀ

thӡLꢀ ÿLӇPꢀ QJѭӡLꢀ EӋQKꢀ Vӱꢀ GөQJꢀ GӏFKꢀ Yөꢀ \ꢀ WӃꢀ KD\ꢀ QyLꢀ FiFKꢀ NKiFꢀ Oà khoҧQꢀ SKtꢀ Pà

QJѭӡLꢀEӋQKꢀSKҧLꢀWUҧꢀWӯꢀWLӅQꢀW~LꢀFӫDꢀPình khi sӱꢀGөQJꢀGӏFKꢀYөꢀ\ꢀWӃꢀ[13].

&KLꢀSKtꢀPjꢀFiFꢀFѫꢀVӣꢀ.&%ꢀWKXꢀFӫDꢀQJѭӡLꢀVӱꢀGөQJꢀGӏFKꢀYөꢀ\ꢀWӃꢀKay thanh toán

vӟLꢀ%+<7ꢀKLӋQꢀnay ӣ ViӋWꢀ1DPꢀFKӍꢀOà mӝWꢀSKҫQꢀYLӋQꢀSKtꢀÿѭӧFꢀTXLꢀÿӏQKꢀWKHRꢀ1JKӏꢀ

ÿӏQKꢀꢈꢏꢊ&3ꢀQJày 27/8/1994 cӫDꢀ&KtQKꢀSKӫꢇꢀ0ӝWꢀSKҫQꢀYLӋQꢀSKtꢀOà mӝWꢀSKҫQ trong

tәQJꢀFKLꢀSKtꢀFKRꢀYLӋFꢀNKiPꢀFKӳDꢀEӋQK. MӝWꢀSKҫQꢀYLӋQꢀSKtꢀFKӍꢀWtQKꢀWLӅQꢀWKXӕFꢄꢀGӏFKꢀ

truyӅQꢄꢀPiXꢄꢀKRiꢀFKҩWꢄꢀ[pWꢀQJKLӋP, phim X quang, vұWꢀWѭꢀWLrXꢀKDRꢀWKLӃWꢀ\ӃXꢀYà dӏFKꢀ

vөꢀ.&%ꢒꢀNK{QJꢀWtQKꢀNKҩXꢀKDRꢀWài sҧQꢀFӕꢀÿӏQKꢄꢀFKLꢀSKtꢀVӱDꢀFKӳDꢀWKѭӡQJꢀ[X\ên, chi

SKtꢀKjQKꢀFKtQKꢄꢀÿjRꢀWҥRꢄꢀQJKLên cӭXꢀNKRDꢀKӑFꢄꢀÿҫXꢀWѭꢀ[k\ꢀGӵQJꢀFѫꢀVӣꢀYұWꢀFKҩWꢀYà

trang thiӃWꢀEӏꢀOӟQꢇꢀĈӕLꢀYӟLꢀQJѭӡLꢀEӋQKꢀQJRҥLꢀWrú, biӇXꢀJLiꢀWKXꢀPӝWꢀSKҫQꢀYLӋQꢀSKtꢀ

ÿѭӧFꢀWtQKꢀWKHRꢀOҫQꢀNKiPꢀEӋQKꢀYà các dӏFKꢀYөꢀNӻꢀWKXұWꢀPjꢀQJѭӡLꢀEӋQKꢀWUӵFꢀWLӃSꢀVӱꢀ

dөQJꢇꢀĈӕLꢀYӟLꢀQJѭӡLꢀEӋQKꢀQӝLꢀWU~ꢄꢀELӇXꢀJLiꢀWKXꢀPӝWꢀSKҫQꢀYLӋQꢀSKtꢀÿѭӧFꢀWtQKꢀWKHRꢀ

QJj\ꢀJLѭӡQJꢀÿLӅXꢀWUӏꢀQӝLꢀWU~ꢀFӫDꢀWӯQJꢀFKX\ên khoa theo phân hҥQJꢀEӋQKꢀYLӋQꢀYà các

khoҧQꢀFKLꢀSKtꢀWKӵFꢀWӃꢀVӱꢀGөQJꢀWUӵFꢀWLӃSꢀFKRꢀQJѭӡLꢀEӋQKꢀEDRꢀJӗPꢑꢀWLӅQꢀWKXӕFꢄꢀPiXꢄꢀ

dӏFKꢀWUX\ӅQꢄꢀ[pWꢀQJKLӋPꢄꢀSKLPꢀ;ꢀTXDQJꢀYà thuӕFꢀFҧQꢀTXDQJ (TX\ꢀÿ͓nh t̩Lꢀ7K{QJꢀW˱ꢀ

liên b͡ s͙ 14/TTLB - s͙ thͱ t͹ 24, b̫ng 2.1, phͭ lͭc 2).

1.1.5.3. Chi phí khám chӳDꢀEӋQKꢀ%+<7

Chi phí khám chӳDꢀEӋQKꢀ%+<7ꢀӣꢀ9LӋWꢀ1DPꢀOà chi phí cӫDꢀQJѭӡLꢀEӋQKꢀ%+<7ꢀ

ÿѭӧFꢀ[iFꢀÿӏQKꢀWKHRꢀJLiꢀPӝWꢀSKҫQꢀYLӋQꢀSKtꢀWҥLꢀFiFꢀFѫꢀVӣꢀ\ꢀWӃꢄꢀFKѭDꢀWtQKꢀÿӃQꢀFKLꢀSKtꢀ

gián tiӃSꢀWӯꢀSKtDꢀQJѭӡLꢀEӋQKꢄꢀFKLꢀSKtꢀFѫꢀKӝLꢀYà mӝWꢀVӕꢀ\ӃXꢀWӕꢀNKiFꢀOLên quan [13].

1.1.6. Lӵa chӑQꢀQJѭӧc trong BHYT: Là hình thӭFꢀQJѭӡi tham gia BHYT

WUѭӟFꢀ ÿyꢀ ÿã có tiӅn sӱ bӋnh hoһFꢀ Fyꢀ QJX\ꢀ Fѫꢀ GӉ mҳc bӋnh tham gia lӵa chӑn

BHYT làm cho chi phí y tӃꢀWăQJꢀQKDQKꢀVRꢀYӟi chi phí y tӃ cӫa nhӳQJꢀQJѭӡi khoҿ

mҥnh [13], [46].

10

1.1.7. Chi phí y tӃ thҧm hӑa: Là khoҧn chi phí trӵc tiӃp cӫa hӝꢀJLDꢀÿình

ꢋWKѭӡQJꢀWtQKꢀWURQJꢀꢅꢀQăPꢐꢀYѭӧt quá khҧꢀQăQJꢀFKLꢀWUҧ cӫa hӝꢀJLDꢀÿình ÿyꢀӣ mӝt mӭc

TX\ꢀѭӟFꢀQjRꢀÿyꢀꢋYtꢀGө chi cho y tӃ chiӃm ꢀꢌꢂꢉꢀFKLꢀWLrXꢀQJRjLꢀOѭѫQJꢀWKӵc- thӵc

phҭm cӫa hӝꢀJLDꢀÿình). KhҧꢀQăQJꢀFKLꢀWUҧ cӫa hӝꢀJLDꢀÿình là phҫn thu nhұp còn lҥi

cӫa hӝꢀJLDꢀÿình sau khi ÿã chi cho lѭѫQJꢀWKӵc thӵc phҭm [18], [46].

1.1.8. Các khái niӋm vӅ thanh toán Bҧo hiӇm và BHYT

- Thanh toán Bҧo hiӇm là hình thӭc thanh toán quyӅn lӧi bao gӗm các chi phí

bҧo hiӇPꢀÿã ÿѭӧc thoҧ thuұn giӳa bên mua (tә chӭc bҧo hiӇPꢐꢀYjꢀErQꢀEiQꢀꢋQJѭӡi

mua bҧo hiӇm) thông qua hӧSꢀÿӗng bҧo hiӇm [47].

Mӝt sӕ khái niӋm vӅꢀ WKDQKꢀ WRiQꢀ %+<7ꢀ ÿѭӧFꢀ TX\ꢀ ÿӏQKꢀ WURQJꢀ FiFꢀ YăQꢀ Eҧn

pháp luұt ӣ ViӋt Nam bao gӗm:

- Thanh toán BHYT xã hӝi là hình thӭc thanh toán chi phí KCB trӵc tiӃp hay

gián tiӃp cӫa tә chӭc quҧn lý quӻꢀ%+<7ꢀFKRꢀQJѭӡi có thҿ BHYT thông qua các thӫ

tөc pháp lý do nhà nѭӟFꢀTX\ꢀÿӏnh [41].

- Thanh toán trӵc tiӃSꢑꢀOjꢀFѫꢀTXDQꢀ%+<7ꢀWKDQKꢀWRiQꢀWUӵc tiӃp chi phí KCB

FKRꢀQJѭӡi tham gia BHYT [41].

- Thanh toán gián tiӃSꢑꢀOjꢀFѫꢀTXDQꢀ%+<7ꢀFKLꢀWUҧꢀFKLꢀSKtꢀ.&%ꢀFKRꢀQJѭӡi tham

JLDꢀ%+<7ꢀWK{QJꢀTXDꢀFѫꢀVӣ KCB [41].

- Thanh toán ngoҥi trú: là phҫQꢀFKLꢀSKtꢀÿLӅu trӏ ngoҥi trú bao gӗm, công khám,

kӻ thuұt chҭQꢀÿRiQꢀ[pWꢀQJKLӋm, thuӕFꢀWKHRꢀÿѫQꢀÿѭӧFꢀFѫꢀTXDQꢀTXҧn lý quӻ BHYT

thanh toán trӵc tiӃSꢀFKRꢀQJѭӡi bӋnh hoһFꢀWK{QJꢀTXDꢀFѫꢀVӣ y tӃ, hiӋu thuӕc, trung

tâm chҭQꢀÿRiQꢀKình ҧnh, xét nghiӋm [41] .

- Thanh toán nӝi trú: là phҫQꢀFKLꢀSKtꢀÿLӅu trӏ nӝi trú bao gӗm: chi phí ngày

JLѭӡng, kӻ thuұt chҭQꢀÿRiQꢀ[pWꢀQJKLӋm, thuӕc, thӫ thuұt phүu thuұt, vұWꢀWѭꢀ\ꢀWӃ tiêu

KDRꢄꢀÿLӋQꢀQѭӟFꢇꢇꢇÿѭӧFꢀFѫꢀTXDQꢀTXҧn lý quӻ BHYT thanh toán trӵc tiӃSꢀFKRꢀQJѭӡi

bӋnh hoһFꢀWK{QJꢀTXDꢀFѫꢀVӣ y tӃ [41].

11

- HӧSꢀÿӗng khám chӳa bӋnh: là hӧSꢀÿӗQJꢀTX\ꢀÿӏnh trách nhiӋm vӅ KCB,

thanh toán KCB giӳDꢀFѫꢀTXDQꢀTXҧn lý quӻ BHYT vӟLꢀFѫꢀVӣ KCB (4X\ꢀÿ͓nh t̩i

7K{QJꢀW˱ꢀOLrQꢀW͓ch s͙ 09/2009/TTLT- S͙ thͱ t͹ 32, b̫ng2.1, phͭ lͭc 2).

1.2. Vài nét vӅ thӵc hiӋn chính sách tài chính y tӃ và BHYT ӣ mӝt sӕ

Qѭӟc trên thӃ giӟi

&KăPꢀVyFꢀVӭc khӓHꢀFKRꢀQJѭӡi dân ӣ các quӕc gia là khác nhau, mӝt sӕꢀQѭӟc

viӋFꢀFKăPꢀVyFꢀFKӫ yӃu dӵDꢀKRjQꢀWRjQꢀYjRꢀQJkQꢀViFKꢀQKjꢀQѭӟc, phҫn lӟQꢀÿѭӧc trích

tӯ thuӃꢀGRꢀQJѭӡLꢀGkQꢀÿyQJꢀJySꢇꢀĈLӇn hình cho là hai nѭӟc Anh và Canada, ӣ Anh

chi tiêu y tӃ khu vӵc công chiӃPꢀ ÿӃQꢀꢆꢎꢄꢍꢉꢀꢋQăPꢀꢁꢂꢂꢏꢐꢄꢀ ӣ Pháp chiӃm 79,7%,

/X[HPEXRUꢀꢈꢂꢄꢈꢉꢄꢀQJѭӧc lҥi ӣ Mӻ chi tiêu y tӃ tҥi khu vӵFꢀWѭꢀQKkQꢀFKLӃPꢀÿӃn

54,2% [91]. Vӟi mӝWꢀQѭӟc phát triӇQꢀQKѭꢀ0ӻ, tӹ lӋ chi cho y tӃ cao nhҩt thӃ giӟi

QăPꢀꢁꢂꢂꢃꢀFKLӃPꢀꢅꢏꢄꢍꢉꢀ*'3ꢄꢀQăPꢀꢁꢂꢂꢎꢀWăQJꢀOrQꢀꢅꢃꢉꢀ*'3ꢀOҥLꢀÿѭDꢀUDꢀTXDQꢀÿLӇm:

sӭc khoҿ là chuyӋn riêng cӫa mӛLꢀQJѭӡi [92], [105@ꢇꢀ1KjꢀQѭӟc chӍ lo các vҩQꢀÿӅ có

OLrQꢀTXDQꢀÿӃn y tӃ cӝng cӝng- sӭc khӓe cӝQJꢀÿӗQJꢀFKRꢀQrQꢀ%+<7ꢀWѭꢀQKkQꢀӣ Mӻ rҩt

phát triӇn [105].

B̫ng 1.2: Chi phí y t͇ cao nh̭t cͯDꢀꢂꢃꢀQ˱ͣc trong kh͙i OECD [91]

Ĉ˯QꢀY͓ tính: USD

STT Tên n˱ͣc

Năm 2005

Năm 2006

Năm 2007

GDP

Chi phí Tͽ l͏ % Chi phí Tͽ l͏ % Chi phí Tͽ l͏ %

(USD)

y t͇

chi phí

y t͇ so

vͣi

y t͇

chi phí

y t͇ so

vͣi

y t͇

chi phí

y t͇ so

vͣi

bình

quân

(USD)

bình

quân

(USD)

bình

quân

(USD)

(tính

theo

PPPs)

GDP

1

2

3

4

5

6

7

8

Hoa KǤ

Thuӷ Sӻ

Pháp

Ĉӭc

BӍ

41827

6278

15,3

6714

15,3

7290

16

32111

30350

30776

33021

34394

20030

29578

34057

32825

2787

3273

3162

3224

3367

1953

2902

3183

2999

11,6

11,1

10,7

10,3

10,2

10,1

9,8

4311

3449

3371

3488

3505

2120

2483

3578

3141

11,3

11,1

10,6

10,4

10,1

10,2

9,1

4417

3601

3555

3462

3753

2150

2727

3595

3137

10,8

11,0

10,4

10,2

10,1

9,9

9,6

10,1

8,7

Áo

Bӗ Ĉào Nha

Hy Lҥp

Canada

Úc

9

10

10,0

8,7

8,8

OECD

2759

9,0

2824

8,9

2954

8,9

12

(Ngu͛n: OECD health data 2007, Sep-2007; OECD health data 2008, October-2008;

OECD health care 2009)

Trong vòng 3 năPꢀꢁꢂꢂꢏ-2007 chi phí y tӃꢀꢁꢀQѭӟFꢀĈӭFꢀYjꢀ3KiSꢀtWꢀWKD\ꢀÿәi

OX{QꢀGDRꢀÿӝng mӭFꢀꢅꢂꢄꢌꢉꢀ*'3ꢀꢋÿӕi vӟLꢀĈӭFꢐꢀYjꢀꢅꢅꢀꢉꢀ*'3ꢀꢋÿӕi vӟi Pháp) [91].

Ĉӭc, Pháp và mӝt sӕꢀQѭӟc khác lҥi theo mô hình truyӅn thӕng cӫa Bismarck- mӝt

mô hình BHYT xã hӝi dӵa vào sӵꢀÿyQJꢀJySꢀFӫDꢀQJѭӡLꢀODRꢀÿӝng và chӫ sӱ dөng lao

ÿӝng. Tuy nhiên, thӵc hiӋn mô hình này cǊQJꢀFyꢀQKӳng hҥn chӃꢄꢀÿyꢀOjꢀVӵ bҩt bình

ÿҷng vӅ mӭFꢀÿyQJꢀJLӳDꢀQJѭӡi thu nhұp cao và thҩp; Sin-ga-SRꢀÿDQJꢀiSꢀGөng mô

hình tài khoҧn y tӃ cá nhân, kӃt hӧp vӟi nhiӅXꢀFKѭѫQJꢀWUình BHYT bә sung [33].

Bҧng 1.2 cho thҩy chi phí y tӃ cao nhҩt cӫDꢀꢅꢂꢀQѭӟc trong Tә chӭc phát triӇn và

hӧp tác kinh tӃ. Mӝt sӕꢀQѭӟFꢀÿDQJꢀSKiWꢀWULӇn, nguӗn lӵFꢀFKRꢀFKăPꢀVyFꢀVӭc khoҿ là

rҩt hҥn chӃꢄꢀÿӕi vӟi các quӕc gia thӵc hiӋQꢀFKtQKꢀViFKꢀ%+<7ꢄꢀQKjꢀQѭӟc mӟi chӍ tұp

trung thӵc hiӋQꢀ%+<7ꢀÿӕi vӟi khu vӵFꢀODRꢀÿӝng chính thӭc, khu vӵc không chính

thӭFꢀꢋODRꢀÿӝng có thu nhұSꢀNK{QJꢀWKѭӡng xuyên, әQꢀÿӏnh, phө thuӝc vào viӋc làm

thӡi vө...) vүn còn bӏ bӓ ngӓ [33].

1.2.1. Tài chính y t͇ꢀG͹DꢀWUên thu͇ꢀ- Mô hình Beveridge

Chính phӫ cung cҩp toàn bӝ dӏch vө y tӃꢀFKRꢀQJѭӡi dân thông qua tә chӭc y

tӃ quӕFꢀJLDꢀꢋ1DWLRQDOꢀ+HDOWKꢀ6HUYLFHVꢐꢇꢀĈDꢀVӕ các bӋnh viӋn do Chính phӫ quҧn lý,

chӍ có mӝt phҫn nhӓ bӋnh viӋn và phòng khám tѭꢀQKkQꢇꢀ&iFꢀQѭӟc theo mô hình

này: Anh, Canada, Ý, Tây Ban Nha, Na Uy, ĈDQꢀ0ҥch, Thө\ꢀĈLӇn, Hӗng Kông [6].

Mô hình này cung cҩp BHYT mӝWꢀFiFKꢀWәQJ quát cho mӑLꢀ QJѭӡLꢄꢀGѭӟLꢀÿk\ꢀ [LQꢀ

trình bày 2 quӕFꢀJLDꢀOà AnhꢀYjꢀ&DQDGDꢀÿҥLꢀGLӋQꢀFKRꢀP{ꢀKình.

1.2.1.1. Tài chính y t͇ꢀͧꢀ$Qh

&KăPꢀ VyFꢀ VӭFꢀ NKRҿꢀ FKRꢀ WRàn bӝꢀ F{QJꢀ GkQꢀ ӣꢀ /Lên hiӋSꢀ YѭѫQJꢀ TXӕFꢀ $QKꢀ

(Scotland, Northern Ireland, Wales, và England-ꢀVDXꢀÿk\ꢀJӑLꢀWҳWꢀOjꢀQѭӟFꢀ$QKꢐꢀÿѭӧFꢀ

thӵFꢀKLӋQꢀFKӫꢀ\ӃXꢀWK{QJꢀTXDꢀFѫꢀTXDQꢀ%ҧRꢀKLӇPꢀ\ꢀWӃꢀTXӕFꢀJLDꢄꢀWUӵFꢀWKXӝFꢀ%ӝꢀ<ꢀWӃ.

Phҫn lӟn viӋFꢀFKăPꢀVyFꢀ\ꢀtӃ do ngân sách chi trҧ thông qua viӋFꢀÿyQJꢀWKXӃ cӫa

QJѭӡLꢀGkQꢇꢀ&iFꢀFѫꢀVӣ cung cҩp dӏch vө y tӃ ӣ Anh chӫ yӃu là cӫDꢀ1KjꢀQѭӟc. Có

khoҧng 86% tәng chi y tӃ quӕFꢀJLDꢀGRꢀQJkQꢀViFKꢀQKjꢀQѭӟFꢀÿҧm bҧRꢀWK{QJꢀTXDꢀFѫꢀ

13

quan Bҧo hiӇm y tӃ quӕc gia, chi phí này chӫ yӃu chiӃm 76% tӯ nguӗn thu thuӃ,

BHYT chӍ là 19% và chi trҧ tiӅn túi là 11,9% [55].

ꢀ1JѭӡLꢀGkQꢀ$QKꢀÿѭӧc phân chia theo các quӻ uӹꢀWKiFꢀFKăPꢀVyFꢀVӭc khoҿ ban

ÿҫXꢀꢋWѭѫQJꢀÿѭѫQJꢀFѫꢀTXDQꢀFKăPꢀVyFꢀVӭc khoҿ tuyӃn huyӋn ӣ ViӋWꢀ1DPꢐꢇꢀ&iFꢀFѫꢀVӣ

này nhұQꢀÿѭӧc 75% trong tәng kinh phí hoҥWꢀÿӝQJꢀWKѭӡng xuyên nhӡ nguӗn ngân

ViFKꢀQKjꢀQѭӟc, mӭc cҩSꢀWKHRꢀÿҫXꢀQJѭӡi [67@ꢇꢀ&ѫꢀTXDQꢀQj\ꢀFKӏu trách nhiӋPꢀÿLӅu

phӕi hoҥWꢀÿӝng KCB cho toàn bӝꢀQJѭӡLꢀGkQꢀWURQJꢀÿӏa hҥt quҧn lý. Các chѭѫQJꢀWUình

ÿҫXꢀWѭꢀ[k\ꢀGӵng và trang thiӃt bӏ tách riêng, do Bӝ Y tӃ thӵc hiӋn. Mӭc cҩp kinh

SKtꢀÿѭӧFꢀÿLӅu chӍQKꢀKjQJꢀQăPꢇꢀ&iFꢀ\Ӄu tӕ vӅꢀFѫꢀFҩu dân sӕ và mô hình bӋnh tұWꢀÿӏa

SKѭѫQJꢀFǊQJꢀÿѭӧFꢀWtQKꢀÿӃn khi phê duyӋWꢀNLQKꢀSKtꢇꢀ1JѭӡLꢀGkQꢀÿѭӧFꢀKѭӣQJꢀÿҫ\ꢀÿӫ

tҩt cҧ các quyӅn lӧLꢑꢀÿLӅu trӏ nӝi, ngoҥLꢀWU~ꢒꢀUăQJꢒꢀNtQKꢀPҳt, phөc hӗi chӭFꢀQăQJꢄꢀ

thuӕFꢇꢀ1JѭӡLꢀGkQꢀÿѭӧc tӵ do lӵa chӑn thҫy thuӕc khám chӳa bӋnhꢀEDQꢀÿҫu cho

mình (Bác sӻꢀJLDꢀÿình). BӋnh nhân phҧi thӵc hiӋn cùng chi trҧꢀÿӕi vӟi thuӕFꢀÿLӅu trӏ

ngoҥi trú. Ví dөꢀꢅꢀÿѫQꢀWKXӕFꢀꢅꢍꢄꢎꢈꢀĈ{-la, phҧi trҧꢀꢃꢄꢆꢏꢀĈ{- la [55].

Mӝt ÿһFꢀÿLӇm cӫa y tӃ ӣꢀ$QKꢀOjꢀNK{QJꢀFyꢀKRiꢀÿѫQꢀWUҧ tiӅQꢀÿӕi vӟi các dӏch vө

y tӃ. Bӣi vì, Chính phӫꢀÿã dùng mӭc thuӃ cao thay cho lӋ phí BHYT. ThuӃ bán lҿ

(sale taxes) ӣ Anh là tӯ 15-17,5%, thuӃ lӧi tӭc và an sinh xã hӝi cǊQJꢀFDRꢀKѫQꢀӣ

Mӻ rҩt nhiӅu [69]. Chҷng hҥn mӝWꢀJLDꢀÿình thu nhұp 150.000 USD phҧi trҧ thuӃ lӧi

tӭFꢀÿӃn 50% [71].

Tuy nhiên viӋc tӕn nhiӅu thӡi gian chӡꢀÿӧLꢀÿӇ gһp bác sƭꢀFKX\rQꢀNKRDꢄꢀÿӇ

ÿѭӧc chҭQꢀÿRiQꢀKRһFꢀÿLӅu trӏꢀWKѭӡng khá phӭc tҥp và là hҥn chӃ cӫa nӅn y tӃ Anh.

VҩQꢀÿӅ giӟi hҥn (rationinJꢐꢀÿӕi vӟi mӝt sӕ dӏch vө y tӃ cǊQJꢀOà mӝWꢀQKѭӧFꢀÿLӇm lӟn

khác cӫa nӅn y tӃ Anh [92].

Ӣ Anh, mӑLꢀQJѭӡLꢀÿѭӧc yêu cҫu phҧLꢀÿăQJꢀNêꢀYӟi mӝt bác sƭꢀÿDꢀNKRD, bác sƭꢀ

này có thҭm quyӅn giӟi thiӋXꢀ ÿӃn các chuyên khoa hay nhӳQJꢀÿLӅu trӏ các bӋnh

phӭc tҥSꢀNKiFꢀQKѭꢀXQJꢀWKѭꢄꢀWLPꢀPҥch; bӋQKꢀQKkQꢀNK{QJꢀÿѭӧc phép tӵ mình gһp

thҷng các bác sƭꢀFKX\ên môn mà không có sӵꢀÿӗng ý cӫa bác sƭꢀÿDꢀNKRDꢀ>66], [96].

Sӵ giӟi hҥQꢀ ÿyꢀ WKXӝFꢀ Fѫꢀ TXDQꢀ 1,&(ꢀ ꢋ1DWLRQDOꢀ ,QVWLWXWHꢀ IRUꢀ +HDOWKꢀ DQGꢀ

Clinical Excellence)- mӝt tә chӭc chӏu sӵ quҧn lý cӫa NHS, có thҭm quyӅn khӕng

14

chӃ khá rӝQJꢀÿӕi vӟi các xét nghiӋm, chҭQꢀÿRiQꢄꢀFiFꢀGӏch vө y tӃ dành cho bӋnh

nhân.

Uӹ ban tài chính

quӕc gia

Ngân sách c̭SꢀKjQJꢀQăP

Bӝ Y tӃ

&ѫꢀTXDQꢀNHI

D͓ch vͭ

y t͇ gia

ÿình

(Thanh

toán

Ĉ͓nh mͱFꢀÿ̯XꢀQJ˱ͥi

Thu͇,

ngân

sách,

và phí

BH

theo

ÿ͓nh

&ѫꢀTXDQꢀꢀTXҧn lý y tӃ (có thҭm

quyӅn vӅ y tӃ)

sṷt, k͇t

hͫp c̭p

ngân

sách và

phí d͓ch

vͭ

&ăQꢀFͱ vào chi phí và ho̩Wꢀÿ͡ng cͯDꢀQăPꢀWU˱ͣc²

Hͫp

ÿ͛ng

d͓ch

vͭ

Tә chӭFꢀ&66.%Ĉ

Ngân sách cҩp

cho bӋnh viӋn

và sӭc khoҿ

cӝQJꢀÿӗng

Hͫp

ÿ͛ng

d͓ch

vͭ

Dӏch vө Bác sӻ

ꢀꢀꢀÿDꢀNKRDꢀꢀꢀꢀꢀ

(khám tәng quát)³

Cѫ quan NHS (bӋnh viӋn)

BHYT tѭ nhân

Tr̫ ti͉n

tr͹c ti͇p

theo chi

phí ngày

JL˱ͥng

b͏nh

'kQꢀFѭ

Tr̫ ti͉n

tr͹c ti͇p

BӋnh viӋQꢀWѭꢀ

nhân

BӋnh nhân

Thu͙FꢀNrꢀÿ˯QꢀYjꢀ27&

Nhà thuӕc¹

Hình 1.2. Lu͛ng tài chính BHYT trong mô hình Beveridge t̩i Anh [67]

15

¹Nhà thu͙Fꢀÿ˱ͫc tr̫ l̩i chi phíꢀVDXꢀNKLꢀÿ˯QꢀWKu͙Fꢀÿã ÿ˱ͫFꢀJLiPꢀÿ͓nh v͉ giá, ph̯n chi phí

này là m͡t ph̯n n͡i dungꢀÿ͋ chi tr̫ꢀÿ͙i vͣi bác sͿ chuyên khoa.

²&ăQꢀFͱ ÿ͋ c̭p kinh phí này không bao g͛PꢀFKLꢀSKtꢀꢀ.&%ꢀEDQꢀÿ̯u mà ch͑ là chí phí KCB

cͯDꢀQăPꢀQJRiLꢀYjꢀÿ˱ͫc tính toán theo công thͱc nh̭Wꢀÿ͓nh

³H̯u h͇WꢀF˯ꢀVͧ y t͇ cͯa BHYT qu͙c gia có thêm m͡t s͙ trang thi͇t b͓ cao c̭p b͏nh nhân

sͅ ch͓u m͡t ph̯n chi phí khi n̹m vi͏n.

Sӵ giӟi hҥn này cǊQJꢀFyꢀӣ MӻꢄꢀQKѭQJꢀNKiFꢀӣ chӛ là ӣ Mӻ các hãng bҧo hiӇm

WѭꢀQKkQꢀNLӇm soát sӵ giӟi hҥnꢀQj\ꢀWKѭӡQJꢀGRꢀÿӝQJꢀFѫꢀOӧi nhuұn, còn ӣꢀ$QKꢄꢀFѫꢀ

quan NICE lҥi dӵa trên hiӋu quҧ thiӃt thӵc cӫa dӏch vө y tӃ cho tӯQJꢀWUѭӡng hӧp

bӋQKꢀQKkQꢀWURQJꢀWѭѫQJꢀTXDQꢀYӟi lӧi ích xã hӝi [67], [96].

ĈӇ bù lҥi, nӅn y tӃꢀ$QKꢀÿһt trӑng tâm vào viӋc phòng bӋnh (preventive care), tӍ

lӋ bác sƭꢀJLDꢀÿình chiӃPꢀÿӃQꢀꢃꢂꢉꢄꢀFDRꢀKѫQꢀӣ Mӻ [67], [92].

1.2.1.2. B̫o hi͋m y t͇ ͧ Canada

%+<7ꢀÿѭӧc thӵc hiӋQꢀÿҫXꢀWLrQꢀYjRꢀQăPꢀꢅꢈꢌꢌꢄꢀGRꢀWKӕQJꢀÿӕc Tommy Douglas

cӫa tӍnh Saskatchewan thành lұp mӝt hӋ thӕng BHYT do chính quyӅQꢀÿLӅu hành 1

triӋu dân trong tӍnh. HӋ thӕng này thành công rӵc rӥꢀÿӃQꢀÿӝ tӯꢀQăPꢀꢅꢈꢃꢅꢀWUӣꢀÿLꢀ

chính phӫꢀ&DQDGDꢀÿã thành lұp hӋ thӕng National Health Insurance, BHYT bao phӫ

toàn quӕc mô phӓng theo mô hình cӫDꢀ'RXJODVꢇꢀ7URQJꢀÿyꢄꢀGӏch vө y tӃꢀÿѭӧc cung

cҩp bӣLꢀWѭꢀQKkQꢀYjꢀQJѭӡi trҧ tiӅn là chính phӫ [82].

&KăPꢀVóc y tӃꢀӣꢀ&DQDGDꢀFyꢀWKӇꢀWyPꢀWҳWꢀEӣLꢀKDLꢀÿһFꢀÿLӇPꢀFKtQKꢀQKѭꢀVDXꢑꢀWjLꢀWUӧꢀ

y tӃꢀF{QJꢀYà dӏFKꢀYөꢀ\ꢀWӃꢀWѭꢀQKkQꢇꢀ7jLꢀWUӧꢀ\ꢀWӃꢀF{QJꢀEDRꢀJӗPꢀWài trӧꢀWӯꢀ&KtQKꢀSKӫꢀ

Liên bang và Chính phӫꢀFiFꢀEDQJꢇꢀ3KҫQꢀÿyQJꢀJySꢀFӫDꢀ&KtQKꢀSKӫꢀ/Lên bang là 40%

WURQJꢀJyLꢀFKăPꢀVyFꢀ\ꢀWӃꢀquӕFꢀJLDꢀ>ꢈꢁ@ꢇꢀ1JXӗQꢀTXӻꢀQày hình thành tӯꢀYLӋFꢀWKXꢀWKXӃꢀ

cá nhân và doanh nghiӋSꢇꢀ9ҩQꢀÿӅꢀTXҧQꢀOêꢀYà thӵFꢀKLӋQꢀFKăPꢀVyFꢀ\ꢀtӃꢀWKHRꢀ/XұWꢀVӭFꢀ

khӓHꢀ&DQDGDꢀ>61].

Cҧ 10 tӍnh và 3 lãnh thә cӫDꢀ&DQDGDꢀFyꢀFiFꢀFKѭѫQJꢀWUình BHYT riêng vӟi ít

nhiӅu khác biӋt; chҷng hҥn có tӍnh trҧ 100% chi phí khám bác sƭꢄꢀFyꢀWӍnh thì bӋnh

nhân phҧi cùng chi trҧ vӟi tӹ lӋ thҩSꢇꢀ1KѭQJꢀQKìn chung chính quyӅn Liên bang là

QJѭӡi cung cҩSꢀQJkQꢀViFKꢀYjꢀTX\ꢀÿӏnh luұt lӋ bҧo hiӇPꢀFKRꢀFiFꢀÿӏDꢀSKѭѫQJꢄꢀÿӭng

UDꢀWKѭѫQJꢀOѭӧng vӅ giá cҧ cho viӋc chӳa trӏ, thiӃt bӏ y tӃ và thuӕc men [82]. Chi tiêu

16

tiӅn thuӕc ӣ Mӻꢀ KjQJꢀ QăPꢀ Ojꢀ ꢎꢁꢆꢀ 86'ꢊQJѭӡi, trong khi ӣ Canada là 509

86'ꢊQJѭӡi, giá thuӕc thҩSꢀKѫQꢀӣ Mӻ tӯꢀꢍꢏꢀÿӃn 45% [86], [92].

Ĉҥo luұWꢀ%+<7ꢀꢋ&DQDGDꢀ+HDOWKꢀ$FWꢀꢅꢈꢆꢌꢐꢀTX\ꢀÿӏnh theo nguyên tҳc:

ꢀ&KѭѫQJꢀWUình bҧo hiӇm cӫa mӛi tӍnh phҧi do mӝWꢀFѫꢀTXDQꢀF{QJꢀFӝQJꢀÿLӅu

hành, không có mөFꢀÿtFKꢀNLӃm lӡi (non-SURILWꢀSXEOLFꢀERG\ꢐꢇꢀ&iFꢀFKѭѫQJꢀWUình bҧo

hiӇm phҧi trҧ cho mӑi dӏch vө y tӃ cҫn thiӃWꢀꢋPHGLFDOO\ꢀQHFHVVDU\ꢀVHUYLFHVꢐꢀÿѭӧc

liӋt kê trong danh sách cӫa chính phӫ Liên bang [61].

• BHYT cӫa các tӍnh phҧi bao quát, bҧRꢀÿҧm cho mӑLꢀF{QJꢀGkQꢀFѫꢀKӝLꢀÿӗng

ÿӅXꢀÿѭӧc chӳa trӏ và cҩp thuӕFꢀPHQꢀWKHRꢀTX\ꢀÿӏnh cӫa kӃ hoҥch. Các bác sƭꢀYà bӋnh

viӋn phҧi tiӃp nhұn và chӳa trӏ cho mӑi bӋnh nhân, không phân biӋt, vӟi cùng mӝt

mӭc giá cҧ. Bҧo hiӇm phҧi trҧ ӣ mӑLꢀQѫLꢀWUrQꢀOãnh thә Canada [61].

Vӟi hӋ thӕQJꢀ%+<7ꢀQKѭꢀYұ\ꢄꢀQJѭӡi dân không phҧi trҧ tiӅn cho viӋc khám

bác sƭꢄꢀFKRꢀYLӋc cҩp cӭu, nҵm bӋnh viӋn, bӋnh tâm thҫn, tiêm, các xét nghiӋm, MRI,

YꢇY«ꢀ1KѭQJꢀFKLꢀSKtꢀFKRꢀQKDꢀNKRDꢀWK{QJꢀWKѭӡng thì không ÿѭӧc bҧo hiӇm chi trҧ,

bҧo hiӇm chӍ thanh toán các phүu thuұt nha khoa phӭc tҥp tҥi bӋnh viӋn. Ӣ phҫn

lӟn các tӍnh, bӋnh nhân phҧi trҧ tiӅn thuӕFꢇꢀ5LrQJꢀQJѭӡLꢀQJKqRꢄꢀQJѭӡi già và bӋnh

mãn tính thì ÿѭӧc miӉn trҧ tiӅn thuӕc [82].

Cho dù hӋ thӕng BHYT cӫa chính phӫ bao trùm phәꢀTXiWꢀQKѭꢀYұ\ꢄꢀQKѭQJꢀ

bên cҥnh vүn có mӝt sӕꢀFKѭѫQJꢀWUình bҧo hiӇPꢀWѭꢀQKkQꢄꢀGꢀUҵng chiӃm mӝt tӹ lӋ rҩt

nhӓ, dành cho các dӏch vө nha khoa hoһc nhӳng dӏch vө y tӃ mà bҧo hiӇm cӫa

chính phӫꢀNK{QJꢀÿҧm nhұn QKѭꢀNtQKꢀPҳt, thuӕFꢀÿLӅu trӏ ngoҥLꢀWU~ꢄꢀÿLӅu trӏ các bӋnh

vӅꢀUăQJꢄꢀÿLӅXꢀGѭӥng tҥi nhà. Bҧo hiӇPꢀWѭꢀQKkQꢀNK{QJꢀÿѭӧc phép tiӃp thӏ nhӳng

dӏch vөꢀÿã do nhà nѭӟc chi trҧꢇꢀ&iFꢀFKѭѫQJꢀWUình bҧo hiӇPꢀWѭꢀQKkQꢀQj\ꢀFyꢀPӭc phí

thҩSꢀKѫQꢀQKLӅu so vӟi Mӻ [92].

MӝWꢀQKѭӧFꢀÿLӇm cӫa BHYT Canada là thӡi gian chӡꢀÿӧi cho mӝt sӕ các dӏch

vө y tӃꢀÿһc biӋWꢀWKѭӡng kéo dài khá lâu. Ngay tҥi phòng khám cҩp cӭXꢀFyꢀÿӃn 42%

bӋnh nhân phҧLꢀÿӧi ít nhҩt tӯ 2 giӡ trӣ lên (trong khi ӣ Mӻ có 29%); mӝt ca giҧi

phүu cӝt sӕng phҧi chӡ trung bình mӝWꢀQăPꢀ>58].

17

ѬXꢀÿLӇm cӫa nӅn y tӃꢀ&DQDGDꢀOjꢀFKLꢀSKtꢀÿLӅu hành cӫa hӋ thӕng BHYT thҩp,

phía cung cҩp dӏch vө y tӃꢄꢀQKѭꢀEiFꢀVƭꢀKD\ꢀEӋnh viӋn, không phҧi gӱLꢀKRiꢀÿѫQꢀFKRꢀ

bӋnh nhân, hӑ nhұn thù lao trӵc tiӃp tӯꢀFiFꢀYăQꢀSKòng BHYT cӫa chính phӫ. Ngoài

UDꢄꢀQJѭӡi dân Canada không ai phҧi khai phá sҧn vì chi phí y tӃ và cǊQJꢀNK{QJꢀDLꢀ

chӃt vì lý do là không có BHYT. KhҧꢀQăQJꢀFKӳa trӏ nhӳng bӋnh hiӇm nghèo cӫa

nӅn y tӃꢀ&DQDGDꢀÿѭӧc WHO xӃp hҥng 7 trong sӕ 19 quӕFꢀJLDꢀÿӭQJꢀÿҫu thӃ giӟi

(Mӻꢀÿѭӧc xӃp hҥng 15/19) [92].

ĈLӇPꢀNKiFꢀQKDXꢀFѫꢀEҧQꢀFӫDꢀKDLꢀKӋꢀWKӕQJꢀ\ꢀWӃꢀFӫDꢀ$QKꢀYjꢀ&DQDGDꢀOjꢑꢀQѭӟFꢀ

Anh thu qua thuӃꢀSKkQꢀEәꢀQJXӗQꢀOӵFꢀWUӵFꢀWLӃSꢀFKRꢀFѫꢀVӣꢀNKiPꢀFKӳDꢀEӋQKꢀWK{QJꢀTXDꢀ

hӋꢀWKӕQJꢀEӋQKꢀYLӋQꢀF{QJꢇꢀ&DQDGDꢄꢀWKXꢀTXDꢀWKXӃꢄꢀWK{QJꢀTXDꢀPӝWꢀFѫꢀTXDQꢀQKjꢀQѭӟFꢀOà

%+<7ꢀÿӇꢀTXҧQꢀOêꢄꢀNêꢀKӧSꢀÿӗQJꢀYӟLꢀFiFꢀFѫꢀVӣꢀNKiPꢀFKӳDꢀEӋQKꢀWѭ.

1.2.2. Tài chính y t͇ꢀG͹DꢀYào s͹ꢀÿyQJꢀJySꢀFͯDꢀFKͯꢀV͵ꢀGͭQJꢀODRꢀÿ͡QJꢀYà

QJ˱ͥLꢀODRꢀÿ͡QJ- Mô hình Bismarck

&ѫꢀFKӃꢀWài chính y tӃꢀGӵDꢀWUên BHYT xã hӝLꢀKX\ꢀÿӝQJ sӵꢀÿyQJꢀJySꢀFӫDꢀFKӫꢀ

sӱꢀGөQJꢀODRꢀÿӝQJꢀYjꢀQJѭӡLꢀODRꢀÿӝQJꢀFyꢀQJXӗQꢀJӕFꢀWӯꢀQѭӟFꢀĈӭFꢄꢀÿѭӧFꢀKình thành tӵꢀ

phát trong quá trình công nghiӋSꢀKRiꢀFXӕLꢀWKӇꢀNӹꢀꢅꢈꢀYjꢀÿҫXꢀWKӃꢀNӹꢀꢁꢂꢀFӫDꢀQѭӟFꢀĈӭFꢇꢀ

XuҩWꢀSKiWꢀÿLӇPꢀEDQꢀÿҫXꢀOà sӵꢀÿyQJꢀJySꢀFӫDꢀPӝWꢀVӕꢀF{QJꢀQKkQꢀOàm viӋFꢀWURQJꢀ

các hãng nhҵPꢀWUiQKꢀWәQꢀWKҩWꢀYӅꢀWài chính mӛLꢀNKLꢀӕPꢀ ÿDXꢄꢀEӋQKꢀWұWꢇꢀ&XӕLꢀ cùng

phong trào này trӣꢀWKành mӝWꢀKRҥWꢀÿӝQJꢀFӫDꢀF{QJꢀÿRàn. Thҩ\ꢀÿѭӧFꢀOӧLꢀtFKꢀWӯꢀKRҥWꢀ

ÿӝQJꢀ Qày, Thӫꢀ WѭӟQJꢀ ĈӭFꢀ 9RQꢀ %LVPDUFNꢀ ÿã luұWꢀ KRiꢀ Yà hoҥWꢀ ÿӝQJꢀ WKHRꢀ Fѫꢀ FKӃꢀ

%+<7ꢀYjRꢀQăPꢀꢅꢆꢆꢍꢄꢀQKѭꢀYұ\ꢀP{ꢀKình này ÿã hoҥWꢀÿӝQJꢀӣꢀĈӭFꢀÿѭӧFꢀWUrQꢀꢅꢂꢂꢀQăPꢇꢀ

HiӋQꢀQD\ꢀP{ꢀKình ӣꢀĈӭFꢀOà mӝWꢀWURQJꢀꢅꢁꢀP{ꢀKình tài chính y tӃꢀF{QJꢀEҵQJꢀ

nhҩWꢀWUên thӃꢀJLӟL [85@ꢇꢀ1Jj\ꢀQD\ꢄꢀFѫꢀFKӃꢀQj\ꢀÿѭӧFꢀQKLӅXꢀQѭӟFꢀӣꢀ&KkXꢀÆXꢄꢀ&KkXꢀÈꢀ

áp dөQJꢀQKѭꢀ3KiSꢄꢀ+jꢀ/DQꢄꢀ1KұWꢇꢀ7X\ꢀKình thӭFꢀWәꢀFKӭFꢄꢀWULӇQꢀNKDLꢀWҥLꢀPӛLꢀQѭӟFꢀFyꢀ

thӇꢀ NKiFꢀ QKDXꢄꢀ QKѭQJꢀ P{ꢀ Kình BHYT này ÿӅXꢀ Fyꢀ ÿһFꢀ ÿLӇPꢀ FKXQJꢀ Oà: quӻꢀ Kình

thành do sӵꢀÿyQJꢀJySꢀEҳWꢀEXӝFꢀFӫDꢀFKӫꢀVӱꢀGөQJꢀODRꢀÿӝQJꢀYjꢀQJѭӡLꢀODRꢀÿӝQJꢀWKHRꢀWӹꢀ

lӋꢀSKҫQꢀWUăPꢀFӫDꢀOѭѫQJꢒꢀKRҥWꢀÿӝQJꢄꢀTXҧQꢀOêꢀÿӝFꢀOұSꢀYӟLꢀQJkQꢀViFKꢀQKjꢀQѭӟFꢀ[6],

[33].

1.2.2.1. Tài chính y t͇ꢀG͹DꢀWUên BHYT xã h͡L ͧꢀĈͱF

18

1Jѭӡi Ĉӭc sӱ dөng thҿ y tӃꢀ ÿLӋn tӱ - thҿ tӯ (Die Elektronischen

*HVXQGKHLWVNDUWHꢄꢀWKHꢀGLJLWDOꢀKHDWKꢀFDUGꢐꢀWѭѫQJꢀWӵꢀQKѭꢀꢀWKҿ Carte Vitale cӫa Pháp,

giúp giҧm chi phí vӅ quҧn lý hӗꢀVѫꢀYjꢀWKDQKꢀWRiQꢀSKtꢀ>ꢍ3].

Theo luұt bҳt buӝFꢀ QJѭӡLꢀ Ĉӭc phҧi mua bҧo hiӇm tӯ quӻ bӋnh tұt

(Krankenkassen) trên toàn quӕc. Các quӻ bӋnh tұWꢀ Qj\ꢄꢀ WѭѫQJꢀ Wӵꢀ QKѭꢀ FiFꢀ Kãng

BHYT ӣ MӻꢄꢀQKѭQJꢀKRҥWꢀÿӝng phi lӧi nhuұn, nghƭDꢀOà không phҧi chҥ\ꢀÿXDꢀWKHRꢀOӧi

nhuұQꢀÿӇ thoҧ mãn yêu cҫu cӫa giӟLꢀÿҫXꢀWѭꢀꢋLQYHVWRUVꢐꢇꢀ/Ӌ phí bҧo hiӇm hàng tháng

ҩQꢀÿӏnh dӵa trên lӧi tӭc cá nhân. Trung bình mӝWꢀF{QJꢀQKkQꢀĈӭc hiӋQꢀQD\ꢀÿyQJꢀ

15% tiӅQꢀOѭѫQJꢀFKRꢀ%+<7ꢒꢀFKӫ sӱ dөQJꢀODRꢀÿӝQJꢀÿyQJꢀꢅꢏꢉ [37]. Khác vӟi công

nhân MӻꢄꢀQJѭӡLꢀF{QJꢀQKkQꢀĈӭc có thӇ lӵa chӑn bҩt kǤ quӻ bӋnh tұWꢀQjRꢀYjꢀWKD\ꢀÿәi

bҩt kǤ lúc nào. Khi bӏ thҩt nghiӋp, tӵꢀÿӝng chính phӫ sӁ trҧ chi phí bҧo hiӇm cho

QJѭӡi thҩt nghiӋp [2], [57].

Các quӻ bӋnh tұt hoҥWꢀÿӝng không vì lӧi nhuұn, không tӯ chӕi bҧo hiӇm cho

bҩt kǤ ai cҫn cǊQJꢀNK{QJꢀWӯ chӕi chi trҧ cho bҩt cӭ dӏch vө y tӃꢀQjRꢀÿѭӧc cung cҩp

bӣi các bác sƭꢀYà bӋnh viӋQꢇꢀ&KLꢀSKtꢀÿLӅu hành cӫa các quӻ này trung bình chӍ bҵng

chӯng 1/3 chi phí cӫa các hãng BHYT ӣ Mӻ [37]. Mһc dù phi lӧi nhuұQꢄꢀQKѭQJꢀFiFꢀ

quӻ này cҥnh tranh nhau ráo riӃWꢀÿӇꢀWKXꢀK~WꢀQJѭӡi mua bҧo hiӇm, nâng cao uy tín và

thu nhұSꢀFKRꢀQKkQꢀYLrQꢀÿLӅu hành. Các quӻ này cung cҩp bҧo hiӇPꢀFKRꢀꢈꢍꢉꢀQJѭӡi

Ĉӭc [57].

QuyӅQꢀOӧLꢀFӫDꢀQJѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀEҧRꢀKLӇPꢀNKiꢀÿҫ\ꢀÿӫꢀYà toàn diӋQꢑꢀÿLӅXꢀWUӏꢀQӝLꢄꢀ

ngoҥLꢀWU~ꢄꢀSKөFꢀKӗLꢀFKӭFꢀQăQJꢄꢀFKăPꢀVyFꢀGài hҥQꢄꢀUăQJꢀꢋYӟLꢀPӝWꢀWӹꢀOӋꢀÿӗQJꢀFKLꢀWUҧꢀ

WѭѫQJꢀÿӕLꢀWKҩSꢐꢄꢀWKXӕFꢀÿLӅXꢀWUӏꢀQJRҥLꢀWrú (vӟLꢀPӭFꢀÿӗQJꢀFKLꢀWUҧꢀFӕꢀÿӏQKꢀWKHRꢀPӛLꢀÿѫQꢀ

là 10 Euro) [37]. ӢꢀĈӭFꢀKLӋQꢀFyꢀꢁꢈꢁꢀTXӻꢀ%+<7ꢀKRҥWꢀÿӝQJ [2]ꢇꢀ1JѭӡLꢀODRꢀÿӝQJꢀFyꢀ

thӇꢀFKӑQꢀPӝWꢀWURQJꢀFiFꢀTXӻꢀÿӇꢀWKDPꢀJLDꢇꢀ1JѭӡLꢀWKDPꢀJLDꢀFyꢀTX\ӅQꢀWӵꢀGRꢀOӵDꢀFKӑQꢀ

quӻꢀWKHRꢀTX\ӃWꢀÿӏQKꢀFӫDꢀFiꢀQKkQꢀQKѭQJꢀPXӕQꢀFKX\ӇQꢀVDQg quӻꢀNKiFꢀSKҧLꢀWKDPꢀJLDꢀ

vӟLꢀTXӻꢀWUѭӟFꢀÿyꢀtWꢀQKҩWꢀꢅꢆꢀWKiQJꢀ[57].

1.2.2.2. B̫o hi͋m y t͇ ͧ Nh̵t

Là mӝt hӋ thӕng bҧo hiӇPꢀWѭꢀQKkQꢀYӟi ít nhiӅu tài trӧ tӯ chính phӫ. HӋ thӕng

bҧo hiӇm cӫa Nhұt theo khuôn mүu Bismarck cӫDꢀĈӭFꢄꢀÿѭӧc thiӃt lұp ra tӯ hӗi cuӕi

19

thӃ kӹ 19 trong quá trình nѭӟc NhұWꢀFDQKꢀWkQꢀKyDꢀWKHRꢀ3KѭѫQJꢀ7k\ꢇꢀ1Jѭӡi Nhұt sӱ

dөng cách tә chӭc hҧi quân theo mүu cӫDꢀQJѭӡi Anh; luұt pháp theo Napoleon cӫa

Pháp; còn lөc quân, hӋ trung hӑc và an sinh xã hӝi thì theo mô hình cӫDꢀĈӭc [101].

MӛLꢀQJѭӡi dân NhұWꢀÿӅu phҧi bҳt buӝFꢀꢋSHUVRQDOꢀPDQGDWHꢐꢀÿăQJꢀNêꢀYӟi mӝWꢀFKѭѫQJꢀ

trình BHYT. Tәng cӝng Nhұt Bҧn có khoҧng 3.50ꢂꢀFKѭѫQJꢀWUình BHYT khác nhau

[101], có thӇ chia thành 3 loҥi:

-ꢀĈӕi vӟi các công ty lӟn (tұSꢀÿRjQꢐꢀYjꢀFiFꢀFѫꢀTXDQꢀFKtQKꢀSKӫ lӟn, lӋ phí bҧo

hiӇPꢀÿѭӧc công ty trҧ 55%, công nhân trҧ 45% còn lҥi. Loҥi này không nhұn bҩt kǤ

sӵ trӧ cҩp tài chính nào tӯ chính phӫ trong vҩQꢀÿӅ bҧo hiӇm y tӃꢇꢀ&iFꢀF{QJꢀW\ꢀQKѭꢀ

Honda, Toyota có riêng bӋnh viӋQꢀÿӇꢀFKăPꢀVyFꢀVӭc khoҿ cho công nhân cӫa hӑ [6],

[101].

-ꢀĈӕi vӟi các công ty nhӓ, công nhân ÿyQJꢀꢏꢂꢉꢀOӋ phí bҧo hiӇm, ông chӫ

ÿyQJꢀQӱa còn lҥi. Tuy nhiên các hãng nhӓꢀQj\ꢀÿѭӧc chính phӫꢀWUXQJꢀѭѫQJꢀWUӧ cҩp

14% lӋ phí bҧo hiӇm y tӃ [101].

-ꢀ&KѭѫQJꢀWUình BHYT công dân: dành cho nhӳQJꢀQJѭӡi vӅꢀKѭXꢀYjꢀFiFꢀWLӇu

chӫ, tiӇXꢀWKѭѫQJꢇꢀ7URQJꢀFKѭѫQJꢀWUình này cá nhân và chính quyӅQꢀÿӏDꢀSKѭѫQJꢀFQJꢀ

QKDXꢀFKLDꢀÿӅu lӋ phí BHYT [101].

ꢀ7K{QJꢀWKѭӡng bӋnh nhân phҧi cùng chi trҧ 30% chi phí KCB, hãng bҧo hiӇm

trҧ 70% cho các dӏch vө y tӃꢇꢀ1KѭQJꢀPӭc cùng chi trҧ chӍ giӟi hҥn không quá 650

Ĉ{-laꢊWKiQJꢇꢀĈLӅu này có nghƭDꢀOà khi mӭc cùng chi trҧꢀYѭӧWꢀTXiꢀꢃꢏꢂꢀĈ{- la/tháng

thì ngѭӡi bӋQKꢀÿѭӧc công ty thanh toán 100% chi phí KCB [101]. CǊQJꢀJLӕQJꢀQKѭꢀ

ӣꢀĈӭc, các công ty BHYT ӣ Nhұt là nhӳng công ty không vì lӧi nhuұn (not for

profits); lý do tӗn tҥi cӫa hӑꢀOjꢀJL~SꢀQJѭӡi dân thanh toán chi phí y tӃ, chӭ không

phҧLꢀÿӇ kiӃm lӧi nhuұn [22].

Bӝ Y tӃ và Phúc lӧi (Ministry of Health and Welfare) cӫa Nhұt thӓa thuұn

vӟi giӟi cung cҩp dӏch vө y tӃ (providers) mӝt BiӇXꢀÿӗ giá cҧ (Fee Schedule) áp

dөng chung cho tҩt cҧ bác sƭꢄꢀEӋnh viӋn, trҥm y tӃ trên toàn quӕc, và mӝWꢀKѭӟng dүn

tәng quát vӅꢀSKiFꢀÿӗꢀÿLӅu trӏ cùng giá thù lao kèm theo có tên là Shiryo Tensu

Hyakumihyo (Quick reference Guide to Medical treatment points), liӋt kê chi tiӃt

20

Đề tài Nghiên cứu một số yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến thu chi quỹ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế - Giai đoạn 2002-2006