Luận văn Phân tích danh mục thuốc được sử dụng tại bệnh viện Quân y 7B năm 2015
BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
ĐẶNG THU HƯƠNG
PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC ĐƯỢC SỬ DỤNG
TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 7B TỈNH ĐỒNG NAI
NĂM 2015
LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I
HÀ NỘI 2016
LỜI CẢM ƠN
Với sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc, Tôi xin chân thành cảm ơn:
TS. Đỗ Xuân Thắng - Bộ môn Quản lý và Kinh tế Dược.
Thầy là người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, động viên tinh thần tôi trong
suốt quá trình làm luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban Giám hiệu trường Đại học Dược Hà Nội,
các thầy, cô giáo Bộ môn Quản lý và Kinh tế Dược, Phòng sau đại học cùng toàn
thể các thầy cô trong trường Đại học Dược Hà Nội đã dạy dỗ, dìu dắt tôi trong thời
gian học tập, làm luận văn tốt nghiệp.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn tới Ban Giám đốc Bệnh viện Quân Y 7B
đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong suốt khóa học.
Cuối cùng tôi cảm ơn tới tất cả bạn bè, đồng nghiệp và bày tỏ lòng biết ơn
sâu sắc đến gia đình và những người thân yêu của tôi, những người đã chăm sóc,
chia sẻ, động viên giúp đỡ tôi trưởng thành và vươn lên trong cuộc sống.
Đồng Nai, ngày 18 tháng 11 năm 2016
HỌC VIÊN
Đặng Thu Hương
MỤC LỤC
1
4
4
4
4
5
ĐẶT VẤN ĐỀ
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN
1.1
DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG TẠI BỆNH VIỆN
1.1.1 Khái niệm
1.1.2 Xây dựng danh mục thuốc
1.1.3 Các phương pháp phân tích danh mục thuốc
1.2
THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THUỐC TẠI CÁC BỆNH VIỆN VIỆT 11
NAM
1.2.1 Thực trạng về cơ cấu danh mục thuốc được sử dụng
11
12
14
15
1.2.2 Thực trạng về kinh phí sử dụng thuốc tại một số bệnh viện
1.3
1.4
THỰC TRẠNG VỀ PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC
VÀI NÉT VỀ BỆNH VIỆN QUÂN Y 7B THÀNH PHỐ BIÊN
HÒA
1.4.1 Giới thiệu về bệnh viện
15
15
17
20
21
1.4.2 Mô hình bệnh tật của bệnh viện Quân y 7B
1.4.3 Chức năng, nhiệm vụ và mô hình tổ chức của khoa Dược
1.4.4 Hội đồng thuốc và điều trị
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU
2.1
ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
22
22
22
2.1.1 Đối tượng nghiên cứu
2.1.2 Địa điểm nghiên cứu
2.1.3 Thời gian nghiên cứu
2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
22
22
22
22
24
24
28
29
29
2.2.1 Thiết kế nghiên cứu
2.2.2 Các biến số nghiên cứu
2.2.3 Phương pháp thu thập số liệu
2.2.4 Phương pháp phân tích
2.3
PHƯƠNG PHÁP TRÌNH BÀY VÀ XỬ LÝ SỐ LIỆU
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1
PHÂN TÍCH CƠ CẤU DANH MỤC THUỐC ĐƯỢC SỬ DỤNG
TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 7B NĂM 2015
3.1.1 Cơ cấu về số lượng và giá trị sử dụng của thuốc theo nhóm tác dụng 29
dược lý
3.1.2 Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ trong danh mục thuốc sử
dụng
32
3.1.3 Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần trong danh mục thuốc sử dụng
34
35
3.1.4 Cơ cấu thuốc theo tên INN và thuốc theo tên biệt dược trong danh
mục thuốc sử dụng
3.1.5 Cơ cấu thuốc theo đường dùng trong danh mục thuốc sử dụng
36
37
3.1.6 Cơ cấu thuốc gây nghiện, hướng tâm thần và tiền chất, thuốc hạn
chế sử dụng trong danh mục thuốc sử dụng
3.2
PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG THEO PHƯƠNG 37
PHÁP ABC/VEN
3.2.1 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp ABC
3.2.2 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp VEN
3.2.3 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp ABC/ VEN
37
42
44
46
46
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN
4.1
VỀ CƠ CẤU SỐ LƯỢNG VÀ GIÁ TRỊ SỬ DỤNG CỦA DANH
MỤC THUỐC SỬ DỤNG TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 7B NĂM
2015 THEO MỘT SỐ CHỈ TIÊU
4.1.1 Cơ cấu thuốc theo nhóm tác dụng dược lý
4.1.2 Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ
4.1.3 Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần
4.1.4 Cơ cấu thuốc theo tên biệt dược, INN
4.1.5 Cơ cấu thuốc theo đường dùng
46
50
52
52
53
54
4.1.6 Cơ cấu thuốc gây nghiện, hướng tâm thần và tiền chất, thuốc hạn
chế sử dụng
4.2
VỀ PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG TẠI BỆNH
VIỆN QUÂN Y 7B NĂM 2015 THEO PHƯƠNG PHÁP
ABC/VEN
55
4.2.1 Phương pháp phân tích ABC
4.2.2 Phương pháp phân tích VEN
4.2.3 Phân tích ma trận ABC/VEN
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
55
57
57
59
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
INN : Tên chung quốc tế
QĐ
: Quyết định
: Thông tư
TT
WHO : Tổ chức Y tế thế giới
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1 Sơ đồ mô hình tổ chức khoa dược bệnh viện Quân y 7B
Hình 3.2 Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ
19
32
37
42
Hình 3.3 Kết quả phân tích ABC theo số lượng khoản mục
Hình 3.4 Kết quả phân tích VEN theo số lượng khoản mục
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1 Phân loại VEN theo WHO
Bảng 1.2 So sánh ưu điểm, nhược điểm của ba phương pháp
9
Bảng 1.3 Mô hình bệnh tật của bệnh viện được phân loại theo bảng
phân loại Quốc tế ICD 10
15
Bảng 2.4 Các chỉ số nghiên cứu
Bảng 2.5 Ma trận ABC/VEN
Bảng 2.6 Các chỉ số phân tích
21
25
26
28
Bảng 3.7 Cơ cấu thuốc theo nhóm tác dụng dược lý trong danh mục
thuốc sử dụng
Bảng 3.8 Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ trong danh mục
thuốc sử dụng
32
33
34
35
36
Bảng 3.9 Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần trong danh mục thuốc sử
dụng
Bảng 3.10 Cơ cấu thuốc theo tên INN, thuốc theo tên biệt dược trong
danh mục thuốc sử dụng
Bảng 3.11 Cơ cấu thuốc theo đường dùng trong danh mục thuốc sử
dụng
Bảng 3.12 Cơ cấu thuốc gây nghiện, hướng tâm thần và tiền chất,
thuốc hạn chế sử dụng trong danh mục thuốc sử dụng
Bảng 3.13 Kết quả phân tích ABC
37
38
40
41
41
Bảng 3.14 Cơ cấu thuốc nhóm A theo tác dụng dược lý
Bảng 3.15 Kháng sinh nhóm A được sử dụng tại bệnh viện
Bảng 3.16 Cơ cấu thuốc nhóm A theo nguồn gốc xuất xứ
Bảng 3.17 Kết quả phân tích VEN
Bảng 3.18 Kết quả phân tích ma trận ABC/VEN
Bảng 3.19 Các thuốc trong nhóm AN
43
44
ĐẶT VẤN ĐỀ
Tại Việt Nam thuốc giữ vai trò quan trọng trong việc cứu chữa, chăm sóc
sức khỏe cho người dân. Cùng với sự phát triển của đời sống kinh tế, nhu cầu sử
dụng thuốc của người dân ngày càng lớn, không chỉ yêu cầu về đủ số lượng mà
còn yêu cầu sử dụng thuốc có chất lượng đảm bảo, hợp lý, an toàn và hiệu quả.
Tuy nhiên việc lựa chọn, sử dụng thuốc như thế nào lại không do người
bệnh quyết định mà phụ thuộc vào quyết định của y bác sỹ[3].Chính vì vậy thuốc
được phân phối chủ yếu qua hệ thống bệnh viện, hơn 70% doanh thu thuốc đến
từ các bệnh viện[12]. Do ảnh hưởng của nhiều yếu tố mà tình hình sử dụng thuốc
tại các bệnh viện còn nhiều bất cập như: sử dụng nhiều thuốc ngoại đắt tiền, theo
kết quả khảo sát của Bộ Y tế thuốc sản xuất trong nước chỉ chiếm 11,9% tổng
giá trị tiêu thụ thuốc tại 34 bệnh viện tuyến TƯ năm 2010 [4]; nhiều thuốc bị lạm
dụng trong kê đơn như: kháng sinh, vitamin và các thuốc bổ trợ…Tất cả những
yếu tố đó sẽ làm tăng chi phí trong điều trị, tăng gánh nặng kinh tế cho bệnh
nhân và xã hội đồng thời làm giảm chất lượng công tác khám chữa bệnh.
Hiện nay, nhiều bệnh viện đã chú trọng đến công tác sử dụng thuốc nhằm
hướng tới việc sử dụng thuốc hợp lý, an toàn, hiệu quả cao mà chi phí điều trị
thấp để phục vụ tốt cho công tác khám chữa bệnh.
Bệnh viện Quân y 7B là bệnh viện hạng II nằm trên địa bàn thành phố
Biên Hòa tỉnh Đồng Nai; chịu sự quản lý trực tiếp của Cục Quân y với nhiệm vụ
chăm sóc sức khỏe cho thương bệnh binh, sỹ quan, chiến sỹ, quân nhân, công
nhân viên quốc phòng, nhân dân đóng trên địa bàn tỉnh. Để đảm bảo hoạt động
sử dụng thuốc đạt hiệu quả cao, Ban Giám đốc, Hội đồng thuốc và điều trị của
bệnh viện luôn bám sát, triển khai thực hiện các Thông tư, Chỉ thị hướng dẫn Bộ
1
Y tế ban hành như: Chỉ thị 05/2004/QĐ- BYT về việc chấn chỉnh công tác
cung ứng, sử dụng thuốc trong bệnh viện và được sửa đổi, bổ sung trong Quyết
định 05/2008/QĐ-BYT, Thông tư 21/2013/TT-BYT quy định về tổ chức và hoạt
động của Hội đồng thuốc và điều trị trong bệnh viện nhằm nâng cao chất lượng,
hiệu quả điều trị , công tác sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả, hợp lý, kinh tế.
Tại bệnh viện Quân y 7B những năm gần đây chưa có đề tài nghiên cứu
nào về công tác quản lý, sử dụng thuốc. Chính vì vậy, tôi tiến hành nghiên cứu
đề tài:“Phân tích danh mục thuốc được sử dụng tại bệnh viện Quân y 7B
năm 2015” với hai mục tiêu sau:
1. Phân tích cơ cấu số lượng và giá trị của danh mục thuốc sử dụng tại
bệnh viện Quân y 7B năm 2015 theo một số chỉ tiêu.
2. Phân tích danh mục thuốc được sử dụng tại bệnh viện Quân y 7B năm
2015 theo phương pháp ABC và VEN.
Trên cơ sở đó, đưa ra được những đề xuất để xây dựng danh mục thuốc
hợp lý, góp phần nâng cao tính an toàn, hiệu quả trong việc sử dụng thuốc tại
Bệnh viện Quân y 7B trong thời gian tới.
2
Chương 1. TỔNG QUAN
1.1 Danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện
1.1.1 Khái niệm
Danh mục thuốc bệnh viện là danh mục những loại thuốc cần thiết thỏa
mãn nhu cầu khám chữa bệnh và thực hiện y học dự phòng của bệnh viện, phù
hợp với mô hình bệnh tật, kỹ thuật điều trị và bảo quản, khả năng tài chính của
từng bệnh viện và khả năng chi trả của người bệnh. Những thuốc này trong một
phạm vi thời gian, không gian, trình độ xã hội, khoa học kỹ thuật nhất định luôn
sẵn có bất kỳ lúc nào với số lượng cần thiết, chất lượng tốt, dạng bào chế thích
hợp, giá cả phải chăng.
Danh mục thuốc đóng vai trò quan trọng trong chu trình mua sắm, dự trữ,
quản lý, sử dụng thuốc tại bệnh viện.
1.1.2 Xây dụng danh mục thuốc
* Nguyên tắc xây dựng danh mục:
- Bảo đảm phù hợp với mô hình bệnh tật và chi phí về thuốc dùng điều trị trong
bệnh viện.
- Phù hợp về phân tuyến chuyên môn kỹ thuật.
- Phù hợp với phạm vi chuyên môn kỹ thuật của bệnh viện.
- Thống nhất với danh mục thuốc thiết yếu, danh mục thuốc chủ yếu do Bộ Y tế
ban hành.
- Ưu tiên thuốc sản xuất trong nước.
* Tiêu chí lựa chọn thuốc:
3
- Thuốc có đủ bằng chứng tin cậy về hiệu quả điều trị, tính an toàn thông qua kết
quả thử nghiệm lâm sàng.
- Thuốc có sẵn ở dạng bào chế thích hợp bảo đảm sinh khả dụng, ổn định về chất
lượng trong những điều kiện bảo quản và sử dụng theo quy định.
- Ưu tiên lựa chọn các thuốc ở dạng đơn chất.
- Ưu tiên lựa chọn thuốc generic hoặc thuốc mang tên chung quốc tế.
* Các bước xây dựng danh mục thuốc:
- Thu thập, phân tích tình hình sử dụng thuốc năm trước về số lượng và giá trị sử
dụng, phân tích ABC-VEN, thuốc kém chất lượng, thuốc hỏng, các phản ứng có
hại của thuốc, các sai sót trong điều trị trên nguồn thông tin tin cậy.
- Đán giá các thuốc đề nghị bổ sung hoặc loại bỏ từ các khoa lâm sàng mọt cách
khách quan.
- Xây dựng danh mục thuốc và phân loại các thuốc trong danh mục theo nhóm
điều trị và theo phân loại VEN.
- Xây dựng các nội dung hướng dẫn sử dụng danh mục thuốc (ví dụ: thuốc hạn
chế sử dụng, thuốc cần hội chẩn, thuốc gây nghiện, hướng tâm thần…)
- Tập huấn cho cán bộ y tế sử dụng danh mục thuốc.
- Định kỳ hàng năm đánh giá, sửa đổi, bổ sung danh mục thuốc.
1.1.3 Các phương pháp phân tích danh mục thuốc
* Phương pháp phân tích ABC
- Định nghĩa:
4
Là phương pháp phân tích tương quan giữa lượng thuốc tiêu thụ hàng năm
và chi phí nhằm phân định ra những thuốc nào chiếm tỷ lệ lớn trong ngân sách
cho thuốc của bệnh viện.
Đây là phương pháp tiếp cận hiệu quả để quản lý ngân sách dựa trên
nguyên lý Pareto (20/80) thiểu số quan trọng, số nhiều ít quan trọng. Tùy từng
trường hợp mà ta vận dụng và đánh giá một cách tương đối như sau:
+ CácthuốcloạiAchiếm10-20%tổngsố thuốc,tương ứngchiếmkhoảng70-80% tổng
ngânsách.
+ CácthuốcloạiBvớitỷlệsửdụngtrungbình, chiếm khoảng 15-20% tổng ngân sách.
+ Cácthuốcloại Cchiếm đại đa sốcácthuốc cócách sửdụng riêng lẻ ở
mứcthấp,màtổng chi phí củachúngchỉchiếm 10-20%tổngngânsách.
- Mục đích:
Phântích ABCđượcdùngđểkiểm soátcácthuốcthuộcloạiA được sử dụng có
hợp lý, hiệu quả hay không; đây là nhóm ưu tiên để xem xét
đưaracácquyếtđịnhlựachọnvàmuathuốc.
- Đối với nhóm A:
+ Số lượng mặt hàng ít, giá trị tồn kho cao, cần có chính sách quản lý hàng tồn
kho chặt chẽ.
+ Thời gian đặt hàng cần thường xuyên (mỗi tuần thậm chí mỗi ngày)
+ Tránh tồn trữ hàng với số lượng lớn.
+ Lựa chọn nhà cung ứng tốt để tiết kiệm chi phí.
+ Cần thiết phải xác định nhu cầu và dự báo doanh thu để tiết kiệm chi phí tồn
kho.
5
- Đối với nhóm B:
+ Số lượng mặt hàng dự trữ vừa phải, giá trị tồn kho vừa phải.
+ Thời gian đặt hàng lại ít thường xuyên hơn (mỗi tháng).
+ Cần theo dõi sự thay đổi chuyển sang nhóm A hoặc C.
- Đối với nhóm C:
+ Số lượng mặt hàng dự trữ lớn, giá trị tồn kho ít.
+ Thời gian đặt hàng ít thường xuyên nhất.
- Ưu, nhược điểm:
- Ưu điểm: giúp xác định xem phần lớn ngân sách được chi trả cho những thuốc
nào trong danh mục thuốc của Bệnh viện.
- Nhược điểm: không cung cấp được đủ thông tin để so sánh những thuốc có
hiệu lực điều trị khác nhau.
* Phương pháp phân tích VEN
- Định nghĩa:
Là phương pháp giúp xác định ưu tiên cho hoạt động mua và tồn trữ thuốc
trong bệnh viện khi nguồn kinh phí không đủ để mua toàn bộ các loại thuốc như
mong muốn.
- Ưu, nhược điểm:
- Ưu điểm: là công cụ giúp cho Hội đồng thuốc và điều trị đưa ra ưu tiên trong
mua sắm và dự trữ thuốc.
- Nhược điểm: việc phân loại thuốc vào nhóm “ N” khá dễ dàng nhưng để phân
biệt các thuốc nhóm “V” và nhóm “E” lại khó khăn. Vì vậy , người ta thường
phân loại thuốc theo hai nhóm thiết yếu hay không thiết yếu.
6
- Phân loại:
Bảng 1.1. Phân loại VEN theo WHO
Tiêu chí phân loại
V
E
N
Tần suất sử dụng (bệnh liên quan)
% dân số ảnh hưởng
>5%
>5
1-5%
1-5
<1%
<1
Số người bệnh được điều trị trung bình
mỗi ngày tại bệnh viện
Độ nặng (bệnh liên quan)
Thỉnh
Đe dọa tính mạng (Life-threatening)
Có
Có
Hiếm
Hiếm
thoảng
Thỉnh
Di chứng (Disabling)
thoảng
Hiệu quả điều trị
Phòng ngừa bệnh nặng
Có
Có
Không
Có
Không
Không
Có
Chữa khỏi bệnh nặng
Chữa bệnh nhẹ, tự giới hạn, triệu chứng
Không
Có thể
Thường
gặp
Hiệu quả rõ ràng
Luôn luôn
Không
Có thể
Có thể
Hiệu quả còn bàn cãi
Hiếm
7
- Các bước tiến hành:
+ Từng thành viên hội đồng thuốc sắp xếp các nhóm thuốc theo 3 loại V, E, N.
+ Tổng hợp, bàn luận để thống nhất phân loại V, E,N.
+ Xem xét lại số lượng dự kiến mua có phù hợp theo V, E,N.
+ Thuốc nhóm N được xem xét giảm thiểu hoặc loại bỏ.
+ Tìm nguồn ngân sách bổ sung khi cần thiết cho nhóm V, E.
* Phương pháp phân tích nhóm điều trị
-Mục đích:
- Xác định những nhóm điều trị có mức tiêu thụ thuốc cao nhất và chi phí nhiều
nhất.
- Trên cơ sở thông tin về mô hình bệnh tật xác định những vấn đề sử dụng thuốc
bất hợp lý.
- Xác định những thuốc bị lạm dụng hoặc những thuốc mà mức tiêu thụ không
mang tính đại diện cho những ca bệnh cụ thể.
- Hội đồng thuốc và điều trị chọn những thuốc có chi phí hiệu quả cao nhất trong
nhóm điều trị và thuốc lựa chọn trong liệu pháp điều trị thay thế.
- Các bước tiến hành:
Các bước phân tích nhóm điều trị cũng giống như phân tích ABC, một số
ít nhóm điều trị có chi phí cao chiếm phần lớn chi phí. Có thể tiến hành các bước
phân tích cụ thể hơn cho mỗi nhóm có chi phí điều trị cao để xác định những
thuốc đắt tiền và liệu pháp điều trị thay thế có chi phí thấp, hiệu quả cao.
* So sánh ưu, nhược điểm của các phương pháp
8
Từ đánh giá, so sánh bảng 1.2, Hội đồng thuốc và điều trị áp dụng vào
điều kiện thực tế và đưa ra những chiến lược trong từng giai đoạn phù hợp với
mô hình bệnh tật ở địa phương, để có những kế hoạch cung ứng, sử dụng thuốc
hợp lý.
9
Bảng 1.2. So sánh ưu, nhược điểm của các phương pháp
Ưu điểm
Nhược điểm
- Không cung cấp được đủ
thông tin để so sánh những
thuốc có hiệu lực khác nhau
Phân
tích
- Xác định xem phần lớn ngân sách chi
trả cho thuốc nào
ABC
- Phân tích VEN phải tiến
hành cùng với phân tích ABC
để xác định xem có mối liên
hệ nào giữa các thuốc ưu tiên
không.
- Lựa chọn những thuốc ưu tiên để
mua và dự trữ trong bệnh viện.
Phân
tích
- Cho phép so sánh những thuốc có
hiệu lực điều trị và khả năng sử dụng
khác nhau
VEN
- Tìm điểm chưa hợp lý trong
cung ứng, sử dụng thuốc
nhóm AN
- Xác định những vấn đề sử dụng
thuốc bất hợp lý trên cơ sở thông tin về
tình hình bệnh tật
Phân
tích
- Chỉ so sánh được những
thuốc có cùng chung hiệu lực
điều trị.
nhóm
điều
trị
- Xác định được những thuốc bị lạm
dụng hoặc những thuốc mà mức tiêu
thụ không mang tính đại diện cho
những ca bệnh cụ thể.
1.2Thực trạng sử dụng thuốc tại các bệnh viện ở Việt Nam
1.2.1 Thực trạng về cơ cấu danh mục thuốc sử dụng
10
Tải về để xem bản đầy đủ
77 trang
05/04/2022
4820
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Luận văn Phân tích danh mục thuốc được sử dụng tại bệnh viện Quân y 7B năm 2015", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- luan_van_phan_tich_danh_muc_thuoc_duoc_su_dung_tai_benh_vien.pdf
