Báo cáo Đánh giá chất lượng và thị trường hồ tiêu tại Việt Nam

Dán Qun lý bn vng  
ngun tài nguyên thiên nhiên min Trung  
Báo cáo  
ánh giá Cht lưꢇng và  
Thtrưꢉng Htiêu ti Vit Nam  
Tôn NTun Nam  
Tháng 2, 2008  
TÌNH HÌNH SN XUT, TIÊU TH,  
CHBIN VÀ XUT KHU HTIÊU CA VIT NAM  
1 . T Ì N H H Ì N H S N X U T V À T I Ê U T H H T I Ê U  
1 . 1 T ì n h h ì n h s n x u t v à t i ê u t h h t i ê u t r ê n t h ꢕ  
g i i  
Htiêu là mt trong nhng loi cây công nghip có giá trkinh tvà giá trꢅ  
xut khu cao. Trên thtrưꢉng thgii, các sn phm htiêu ꢌưꢍc giao dch  
bi các dng sau: tiêu en, tiêu trng (tiêu s), tiêu xanh và du nha tiêu.  
Htiêu bt ꢌꢑu ꢌưꢍc sn xut nhiu tꢔ ꢌꢑu thkXX. Nhu cu tiêu thꢖ  
htiêu trên thgii không ngng gia tng, trong khi ó cây htiêu chcanh tác  
thích hp vùng nhit ꢌꢊi, do ó htiêu là mt nông sn xut khu quan trng  
ca mt snưꢊc Châu Á và Châu Phi.  
Trưꢊc ây, n ꢜꢁ, Malaysia, Indonesia, Brazil là nhng nưꢊc sn xut  
nhiu htiêu hàng ꢌꢑu thgii, vưꢍt hn các nưꢊc khác. Nm 1990, Vit Nam  
bt ꢌꢑu tham gia vào thtrưꢉng xut khu htiêu thgii vi thphn 6% và  
liên tc có bưꢊc gia tng mnh. ꢜꢆn nay thì Vit Nam ã trthành nưꢊc xut  
khu htiêu ln nht thgii. Nm 2006 Vit Nam xut khu ꢌưꢍc 118.618  
tn, chim 60% lưꢍng xut khu htiêu thgii (ngun IPC).  
1000 tn  
250  
Vit Nam  
200  
Thgii  
150  
100  
50  
0
Nm  
Biu đồ 1: Lượng xut khu htiêu thế gii và Vit nam qua các  
Ngun: Hip hi Htiêu Vit Nam, 2006  
2007*: là sliu ưꢊc tính  
Tnm 2004 tng lưꢍng htiêu xut khu trên thgii có chiu  
hưꢊng gim do sâu bnh hoành hành nhiu vùng trng htiêu chính trên  
thgii và cng do giá htiêu sút gim trm trng vào nm 2002. Do tng  
lưꢍng xut khu trên thtrưꢉng thgii gim nên cung không áp ng ꢌꢙ  
cu, htiêu li tng giá. Nm 2006 htiêu tng giá ꢌꢁt bin và ꢌꢃt ꢌꢘnh cao  
nht trong vòng 5 nm t2001 2006, có thi im vưꢍt qua ngưꢢng  
3000US$ mt tn tiêu en và 4000US$ mt tn tiêu trng. Có nhng lúc giá  
tiêu en nưꢊc ta tng lên ꢌꢆn 60.000/kg.  
Bng 1: Din tích và sn lưꢇng các nưꢖc sn xut htiêu chính  
2004  
Din tích  
2005  
Din tích  
2006  
Din tích  
Sn  
lưꢍng  
(tn)  
Sn  
lưꢍng  
(tn)  
Sn  
lưꢍng  
(tn)  
Nưꢊc  
n ꢜꢁ  
(ha)  
(ha)  
(ha)  
231.880  
45.000  
-
13.000  
32.436  
50.000  
62.000  
45.000  
31.000  
20.000  
12.820  
-
70.000  
44.500  
35.000  
19.000  
14.000  
95.000  
-
50.000  
42.000  
20.000  
19.000  
13.000  
105.000  
Brazil  
40.000  
87.545  
12.700  
24.739  
35.000  
-
12.800  
24.874  
50.105  
Indonesia  
Malaysia  
Sri Lanca  
Vit Nam  
100.000 50.000  
(Ngun: Hip hi htiêu Vit Nam, 2006)  
120,000  
100,000  
80,000  
60,000  
40,000  
20,000  
-
Nm  
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005a  
Brazil n ꢜꢁ Indonesia Malaysia Vit Nam Sri Lanka Khác  
Biu đồ 2: Sn lượng htiêu ca các nước sn xut chính qua các năm  
* Ngun: Hip hi Htiêu Vit nam, 2005  
2
Trong giai on t1993 ꢌꢆn 2002 thì sn lưꢍng htiêu ca Vit Nam  
vn còn ꢌꢠng sau n ꢜꢁ và Indonesia, nhưng tnm 2003 Vit Nam ã  
vưꢍt lên dn ꢌꢑu thgii vsn lưꢍng htiêu.  
Din tích htiêu Vit Nam hin nay ꢌꢃt hơn 50.000 ha. Nng sut htiêu  
ca chúng ta ꢌꢃt cao nht thgii và bxa các nưꢊc khác.  
Brazil  
17%  
Caùc nöôùc khaùc  
4%  
Aán Ñoä  
6%  
Vieät Nam  
43%  
Indonesia  
16%  
Sri Lanka  
Malaysia  
9%  
4%  
Hình 1: Thphn xut khu tiêu en ca các nꢉꢊc xut khu chính trong nm 2004  
Malaysia  
7%  
Indonesia  
40%  
Caùc nöôùc khaùc  
15%  
Vieät Nam  
23%  
Brazil  
10%  
Hình 2: Thphn xut khu tiêu trng ca các nꢉꢊc xut khu chính trong nm 2004  
Tiêu ht ꢌưꢍc xut khu chyu dưꢊi 2 dng: tiêu en và tiêu trng  
(chim ti 85% lưꢍng xut khu). Ngoài ra còn ꢌưꢍc xut khu dưꢊi dng  
tiêu xanh và du nha tiêu. n ꢜꢁ, Malaysia và Madagascar là ba nưꢊc xut  
khu nhiu tiêu xanh. Trong nm 2004, n ꢜꢁ xut 1540 tn tiêu xanh,  
Malaysia xut 150 tn, và Madagascar khong 600-700 tn. n ꢜꢁ cng là  
nưꢊc sn xut và xut khu nhiu du tiêu và oleoresin. Theo ưꢊc tính ca gii  
3
chuyên môn, trong nm 2004 n ꢜꢁ xut khu khong 64 tn du tiêu và 1200  
tn oleoresin, Sri Lanka xut 1,5-2 tn du tiêu và oleoresin.  
Lưꢍng htiêu nhp khu hàng nm trên thgii vào khong 120.000 -  
130.000 tn tiêu ht, 2000 tn tiêu xanh và 400 tn du nha tiêu. Có trên 40  
nưꢊc nhp khu tiêu, ꢌꢠng ꢌꢑu là M, ꢜꢠc, Pháp. Trong nm 2004 thphn  
nhp khu ca các nưꢊc Châu Âu cao nht, chim 34%, tip sau ó là các  
nưꢊc Châu Á và Châu ꢜꢃi Dương. Gn ây mc tiêu thht tiêu các nưꢊc  
Trung ông và Bc Phi gia tng mnh và thtrưꢉng Trung ông là nơi thu hút  
slưꢍng nhp khu htiêu ngày càng nhiu.  
Nam Myõ  
Khaùc  
1%  
8%  
Chaâu Phi  
Baéc Myõ  
2%  
26%  
Chaâu AÙ vaø Chaâu  
Ñaïi Döông  
Chaâu Aâu  
34%  
29%  
Hình 3: Thphn ca các thtrꢉꢍng nhp khu htiêu nm 2004  
Tóm li: Ht tiêu là mt loi gia vcó giá trthương mi và xut khu cao.  
Mc cu hàng nm ꢌưꢍc tng thêm t4-5% mi nm. Tuy din tích và sn  
lưꢍng htiêu có xu hưꢊng tng nhưng sgia tng này không ꢌꢓu và phthuc  
rt nhiu vào sbin ꢌꢁng giá c, tình hình sâu bnh hi. Dbáo trong thi  
gian dài sp ti, cung vn chưa áp ng ꢌꢙ cu và htiêu vn là cây cho hiu  
qukinh tcao so vi các loi nông sn khác.  
1 . 2 . T ì n h h ì n h s n x u t h t i ê u n ư ꢖ c t a  
Nng sut và sn lưꢍng htiêu ca Vit Nam có nhng bưꢊc tin nhy  
vt ktnm 1975. Nm 1975, Vit Nam chmi có 500ha tiêu ꢌꢃt sn lưꢍng là  
4
460 tn, gn như chưa ꢌưꢍc bit ꢌꢆn trên thtrưꢉng xut khu htiêu. Nm 1996  
chúng ta sn xut ꢌưꢍc khong 7.000 tn. Nm 2001 ã sn xut và xut khu  
ꢌꢃt 60.000 tn. Nm 2002 sn lưꢍng và xut khu ꢌꢃt 70.000 tn và ã ꢌꢠng  
thhai sau n ꢜꢁ (n ꢜꢁ sn xut khong 80.000 tn vào nm này). Bt ꢌꢑu  
tnm 2003 thì Vit Nam vưꢍt qua n ꢜꢁ và trthành nưꢊc smt vsn  
xut và xut khu htiêu.  
Bng 2. Din tích và nng sut htiêu mt svùng sn xut chính  
Vùng  
Nng sut  
(tn tiêu  
en/ha)  
2,22  
1,17  
0,70  
0,80  
1,32  
0,70  
1,32  
1,60  
1,00  
0,70  
1,30  
1,40  
1,00  
2,33  
2,00  
2,0  
2,80  
1,50  
1,00  
2,45  
2,50  
2,60  
2,20  
2,00  
2,0  
Tng din tích Din tích thu  
(ha)  
hoch (ha)  
Tng sꢚ  
1. Bc Trung Bꢁ  
NghAn  
47.776  
3.195  
280  
38.610  
2.695  
280  
Qung Bình  
Qung Trꢅ  
Khác  
2. Duyên Hi TBꢁ  
Qung Nam  
Qung Ngãi  
Bình ꢜꢅnh  
Phú Yên  
Bình Thun  
Khác  
3. Tây Nguyên*  
ꢜꢗk Lk  
ꢜꢗk Nông  
Gia Lai  
315  
285  
2.400  
200  
2.000  
130  
3.460  
110  
200  
2.550  
80  
150  
250  
300  
160  
250  
2.500  
100  
1.850  
60  
13.221  
3.567  
5.575  
3.575  
404  
12.300  
7.500  
675  
3.800  
265  
Lâm ꢜꢀng  
Kon Tum  
100  
60  
4. ông Nam Bꢁ  
Bình Phưꢊc  
Bà Ra-Vng Tàu  
ꢜꢀng Nai  
Bình Dương  
Khác  
5. BSCL  
Kiên Giang  
Khác  
26.900  
13.500  
7.500  
4.200  
1.400  
300  
20.075  
10.500  
5.200  
3.200  
950  
225  
900  
850  
1.000  
950  
2,91  
3,00  
0,90  
50  
40  
Ngun: Hip hi Htiêu Vit Nam, 2005  
(Có phi kim vi báo cáo ca Khuyn nông các vùng sn xut)  
5
1.2.1. Din tích, nng sut và sn lưꢇng các vùng sn xut tiêu nưꢖc ta  
nưꢊc ta htiêu ꢌưꢍc phân bthành các vùng sn xut chính Bc  
Trung B, Duyên hi Trung B, Tây Nguyên, vùng ông Nam Bꢜꢀng bng  
Sông Cu Long, trong ó Tây Nguyên và ông Nam Blà 2 vùng sn xut  
chính. Sn xut htiêu thưꢉng hình thành các vùng ni ting như: Tân Lâm  
(Qung Tr), Lc Ninh (Bình Phưꢊc), Bà Ra (Bà Ra-Vng Tàu), Phú Quc (Kiên  
Giang), Dak R’Lp (Dak Nông), Chư sê (Gia Lai), iu này sto iu kin thun  
li cho vic quy hoch thành các vùng sn xut hàng hoá tp trung, ꢌꢃt cht  
lưꢍng xut khu cao.  
1.2.2. Tình hình tiêu thvà xut khu htiêu ca nưꢖc ta  
1000 tn  
120  
Tiêu en  
100  
Tiêu trng  
80  
60  
40  
20  
0
Nm  
2003  
2004  
2005  
2006  
Biu ꢇꢀ 3: Lꢉꢐng tiêu en và tiêu trng xut khu qua các nm  
Lưꢍng htiêu dùng trong nưꢊc không áng kmà chyu là ꢌꢡ xut  
khu. Phn ln htiêu ꢌưꢍc xut khu là tiêu en, các mt hàng khác như tiêu  
xanh, du nha tiêu v.v… hu như không có. Tnm 2003, Vit nam ã bt  
ꢌꢑu xut khu tiêu trng, tuy vy lưꢍng tiêu trng xut khu chim ttrng  
không áng k. Slưꢍng tiêu trng xut khu hàng nm tng lên, cht lưꢍng  
tiêu trng ngày càng ꢌưꢍc nâng cao áp ng nhu cu khách hàng ca thꢅ  
trưꢉng thgii. Nm 2006 lưꢍng tiêu trng xut khu chim gn 20% trong  
6
tng lưꢍng tiêu xut khu. Vic gia tng mt hàng xut khu tiêu trng ã làm  
tng áng kgiá trxut khu htiêu ca nưꢊc ta.  
Kim ngch xut khu ht tiêu tng mnh trong các nm gn ây.  
- Nm 2001 là 90.460 ô la Mꢦ  
- Nm 2002 là 109.310.000 ô la Mꢦ  
- Nm 2003 là 105.213.040 ô la Mꢦ  
- Nm 2004 là 133.726.000 ô la Mꢦ  
- Nm 2005 là 150.123.824 ô la Mꢦ  
- Nm 2006 là 190.441.159 ô la Mꢦ  
US$  
7000  
6000  
Tiêu en  
5000  
Tiêu trng  
4000  
3000  
2000  
1000  
Nm  
0
2000  
2001  
2002  
2003  
2004  
2005  
2006  
Biu ꢇꢀ 4: Giá FOB trung bình ca tiêu en và tiêu trng xut khu ca Vit  
Nam  
Thtrưꢉng xut khu ca htiêu Vit Nam liên tc ꢌưꢍc mrng. Nm  
2002 tiêu Vit nam chꢘ ꢌưꢍc xut khu ꢌꢆn 30 nưꢊc. Tnm 2005 li ây hꢀ  
tiêu Vit nam ã có mt trên 80 quc gia trên thgii. Mt scác thtrưꢉng òi  
hi cht lưꢍng cao Châu Âu như ꢜꢠc, Pháp, Hà Lan, Tây Ban Nha …. chim  
thphn trên 40% trong nm 2006. iu này chng tvthngành hàng htiêu  
ca Vit Nam ngày càng ꢌưꢍc nâng cao vslưꢍng và cht lưꢍng.  
7
(%)  
50  
45  
40  
35  
30  
25  
20  
15  
10  
5
Châu M  
Châu Âu  
Châu Á  
Châu Phi  
0
Nm  
2003  
2004  
2005  
2006  
Biu ꢇꢀ 5: Thphn xut khu htiêu ca Vit Nam ꢇꢑn các nꢉꢊc  
2 . T Ì N H H Ì N H C H B I N H T I Ê U V I T N A M  
2 . 1 . C á c l o i s n p h m h t i ê u t r ê n t h t r ư ꢉ n g t h ꢕ  
g i i  
Sn phm htiêu thông dng trên thtrưꢉng thgii là tiêu en và tiêu  
trng. Ngày nay nhiu loi sn phm có giá trꢅ ꢌã ꢌưꢍc phát trin thêm thꢀ  
tiêu. Có loi sn phm không cn dùng nguyên liu htiêu tt ꢌꢡ chbin, ví  
dnhư tiêu lép, là loi tiêu có phm cp rt kém ꢌưꢍc dùng ꢌꢡ sn xut ra du  
tiêu. Nhiu nưꢊc trên thgii ã xây dng các nhà máy ꢌꢡ sn xut ra các sn  
phm tiêu có giá trtng thêm này. n ꢜꢁ là mt nưꢊc có vtrí quan trng trong  
vic sn xut và xut khu các sn phm htiêu có giá trtng thêm.  
- Tiêu en: toàn trái tiêu bao gm vtrái và ht ꢌưꢍc phơi khô ꢌꢆn ꢌꢁ ꢈm  
13%. Tiêu en thành phm có màu en vi lp vht nhn nheo bc bên  
ngoài.  
- Tiêu trng: tiêu trng hay còn gi là tiêu s. Qutiêu chín già ꢌưꢍc tách  
lp vbên ngoài ri phơi khô. Tiêu trng thành phm ht tròn nhn có màu  
trng ngà.  
8
- Du tiêu: là tinh du bay hơi, uc chit xut tqutiêu bng phương  
pháp chưng ct hơi nưꢊc. ó là mt hn hp lng tnhiên, trong sut, có màu  
xanh vàng ꢌꢆn hơi xanh lá cây.  
- Oleorisin tiêu: còn gi là du nha tiêu, là mt cht chit xut ꢌꢥm ꢌꢬc  
bi schit xut bng các dung môi ctruyn hoc chit xut nhit ꢌꢁ cao.  
Oleoresine là mt hn hp tinh du, nha và các hp cht như piperine alkaloid  
cay. Du nha tiêu có ꢌꢑy ꢌꢙ các ꢌꢬc trưng vhương vthơm cay ca tiêu.  
- Tiêu bt: ht tiêu khô ꢌưꢍc nghin các kích ckhác nhau tùy theo  
yêu cu ca ngưꢉi tiêu th. Gn ây công nghxay tiêu bt nhit ꢌꢁ thp ã  
ꢌưꢍc gii thiu ꢌꢡ tránh smt mát các cht thơm bay hơi khi nghin ht tiêu.  
Nghin tiêu nhit ꢌꢁ thp cng loi bꢤ ꢌưꢍc vi khun và nm mc.  
- Tiêu xanh ngâm nưꢊc mui: tiêu xanh ngâm nưꢊc mui ꢌưꢍc chbin  
tqutiêu chưa chín. Sau khi hái, tách cn thn qutiêu khi gié, tránh làm  
v, dp qu. Các qutiêu (ht tiêu xanh) này ꢌưꢍc ngâm trong dung dch gim  
và mui ꢌꢡ giꢂ ꢌưꢍc màu xanh tnhiên và thcht dòn, xp ca ht tiêu xanh.  
Tiêu thành phm có hương vthơm ngon ꢌưꢍc ngưꢉi tiêu dùng chp nhn.  
- Tiêu xanh khnưꢊc: ây là mt loi sn phm ꢌưꢍc chbin tht  
tiêu xanh, bng cách xlý ht nhit ꢌꢁ cao ꢌꢡ làm vô hiu shot ꢌꢁng ca  
các enzim làm ht tiêu hóa nâu en. Tiêu xanh qua xlý nhit sau ó ꢌưꢍc sy  
khô hay phơi khô nhit ꢌꢁ ꢌưꢍc kim soát, nhvy gili ꢌưꢍc màu xanh tꢒ  
nhiên như khi thu hái. Sau khi ngâm vào nưꢊc, ht tiêu sphc hi li hình  
dng và màu sc gn ging như ht tiêu xanh khi thu hái. Mùa thu hoch tiêu  
xanh chdin ra trong mt thi gian ngn trong nm, trong khi ó nhu cu tiêu  
dùng tiêu xanh sut nm. Tiêu xanh khnưꢊc có thtn trꢂ ꢌưꢍc trong mt  
nm, áp ng vi nhu cu tiêu dùng.  
- Tiêu xanh ci tin: ꢌꢡ khc phc nhưꢍc im vthcht và hương vꢅ  
ca tiêu xanh khnưꢊc, khc phc nhưꢍc im vchi phí bao bì óng gói ca  
tiêu xanh ngâm mui, ngưꢉi ta ã có nhng ci tin trong chbin tiêu xanh.  
ꢜꢡ sn xut ra loi tiêu xanh ci tin này, ht tiêu xanh ꢌưꢍc ra sch trong  
nưꢊc, bưꢊc tip theo là em ngâm trong nưꢊc mui 2-3 tháng, xnưꢊc ri  
óng gói trong các túi PE ꢌꢡ ꢌưa ra thtrưꢉng.  
9
- Tiêu xanh ông khô: ây là mt sn phm tiêu xanh ho hng ꢌưꢍc chꢆ  
bin bng cách làm khô ht tiêu xanh ꢌꢆn ꢌꢁ ꢈm khong 4% nhit ꢌꢁ âm 30-  
400C trong iu kin chân không. Màu sc, hương thơm và thcht ca tiêu  
xanh ông khô tt hơn nhiu sovi tiêu xanh phơi khô dưꢊi ánh sáng mt tri  
hay ꢌưꢍc khnưꢊc qua sy. Sn phm này có thgiꢂ ꢎ nhit ꢌꢁ bình thưꢉng  
trong phòng. Khi uc làm m trli, sn phm này ging như sn phm tiêu  
xanh mi thu hái. Vì quá trình chbin òi hi máy móc phc tp nên sn  
phm tiêu xanh ông khô có giá rt ꢌꢏt.  
- Tiêu ꢌꢤ: khi tiêu chín hoàn toàn, màu ca qutiêu chuyn txanh sang  
ꢌꢤ. Màu ꢌꢤ rt hp dn so vi màu en hay màu trng ngà ca tiêu trng. ꢜꢡ  
chbin tiêu ꢌꢤ, thu hái tiêu khi nhiu qutiêu trên chùm quꢋ ꢌã chín ꢌꢤ. Các  
qunày ꢌưꢍc tách cn thn ra khi chùm qu. Các qucòn li ꢌưꢍc li 2-3  
ngày cho ti khi chuyn sang màu ꢌꢤ thì ꢌưꢍc tip tc chbin thành tiêu ꢌꢤ.  
Các qutiêu ꢌꢤ sau khi ꢌưꢍc tách ra khi chùm trái phi chbin trong ngày.  
Màu ꢌꢤ ca qutiêu ꢌưꢍc gili bng cách ngâm qutiêu và dung dch nưꢊc  
mui hay mui và gim cùng vi cht bo qun thc phm. Sau ó tiêu có thꢡ  
ꢌưꢍc khnưꢊc như quy trình khnưꢊc ca tiêu xanh.  
Ngoài ra còn có các sn phm khác ꢌưꢍc chbin ttiêu như trà tiêu,  
ko tiêu, du thơm tiêu, tiêu dùng cho hương liu mphm.  
Hin nay tiêu en vn là mt hàng buôn bán thông dng nht trên thꢅ  
trưꢉng htiêu thgii. Theo sliu ca Hip hi htiêu, nm 2004 tng sn  
lưꢍng tiêu buôn bán trên thtrưꢉng thgii và tiêu thni ꢌꢅa là 351.000 tn thì  
tiêu en chim ti 271.000 tn  
2 . 2 . C h b i n v à b o q u n t i ê u e n q u y m ô n ô n g  
h ꢙ ꢘ n ư ꢖ c t a  
ꢜꢡ chbin tiêu en, tiêu ꢌưꢍc hái cchùm qukhi trên chùm có lác ác  
quchín hoc quꢋ ꢌã chuyn sang vàng. Dùng máy tách quꢋ ꢌꢡ tách qura  
khi chùm ngay hay có thꢡ ꢌꢡ dn li 2 - 3 ngày mi tách qutùy theo khi  
lưꢍng tiêu thu hais ꢌưꢍc. ꢜꢡ vic tách quꢋ ꢌưꢍc ddàng ngưꢉi ta thưꢉng ꢙ  
qutrong bao, hay dn ꢌꢚng li ri tbt kín trong vòng 12-24 gi, sau ó mi  
em tách qu. Ht tiêu ꢌưꢍc phơi trên sân xi mng có tri bt ꢌꢡ givsinh và  
tránh ln cát, á. Làm hàng rào lưꢊi cn cao 2m chung quanh sân phơi trong  
thi gian phơi, ngn không cho súc vt i qua ꢌꢡ li cht thi trong sn phm.  
Không mang giày dép dính ꢌꢇt bn vào sân phơi tiêu.  
10  
Tiêu phơi lp dày 2 - 3cm, ꢌꢋo ꢌꢓu 4 - 5 ln/ngày, 3 - 4 ngày nng thì khô.  
Ht nhn ꢌꢓu, en, ꢌꢃt ꢌꢁ ꢈm t12 - 13% mi em bo qun.  
Dùng qut loi btp cht, ht lép, ht lng ri óng vào bao ꢌꢡ ct giꢂ  
trưꢊc khi bán. Chú ý chꢘ ꢌóng bao khi ht tiêu ã ngui. óng bao 2 lp, lp ni  
lông bên trong và bao gai, si bên ngoài. Lp ni lông giúp tiêu chng hút m trꢎ  
li to iu kin cho nm mc phát trin làm gim cht lưꢍng tiêu en. Các bao  
tiêu khong 50kg, ꢌưꢍc tn trꢂ ꢎ kho mát, thoáng, khô ráo.  
Tóm tt qui trình chbin tiêu en nông hꢙ  
Nguyên liu  
Tách ht  
Phơi  
Tiêu en  
Loi btp cht  
óng bao  
Bo qun  
2 . 3 C h b i n v à b o q u n t i ê u t r n g q u y m ô n ô n g  
h ꢙ  
2.3.1. Chbin tiêu trng thcông ttiêu chín  
Cách chbin tiêu trng thcông là ꢌꢡ tiêu chín già, chùm trái có hơn 50%  
trái chín ꢌꢤ mi hái, em 2 - 3 ngày êm sau ó tách ht, bvào bao em  
ngâm giòng nưꢊc chy, hay trong bngâm có thay nưꢊc hàng ngày. Ngâm  
t7 - 10 ngày cho ꢌꢆn khi vnát ri, cho vào rhay máy xát ksau ó ãi ht  
vvà phơi 1 - 2 nng trên nong, nia ꢌꢆn khi ht có ꢌꢁ ꢈm 12 - 13% là có thꢡ  
em bo qun và tiêu th. Chbin thcông thưꢉng vi slưꢍng ít vì phi la  
tng chùm trái rt mt công khi thu hoch, tuy vy cht lưꢍng cao và rt ꢌưꢍc  
ưa chung.  
2.3.2. Chbin tiêu trng bán công nghip ttiêu en  
iu tra các vùng sn xut tiêu hin nay cho thy mt snông htrng  
tiêu cng chbin tiêu trng ttiêu en ca gia ình, nhưng cng có nhiu  
nông hthu gom thêm tiêu en tcác hkhác ꢌꢡ chbin tiêu trng. Phương  
pháp chbin tiêu trng quy mô nông hkhá ꢌơn gin. Quy trình như sau:  
Chn loi tiêu en có dung trng>550g/lít em chbin tiêu trng. Tiêu  
en ꢌưꢍc qut kꢦ ꢌꢡ loi các ht nh. Tiêu ht nng ꢌưꢍc cho và các bao ri  
ngâm trong các bxây t7-8 ngày. Hai ba ngày thay nưꢊc mt ln hoc không  
thay nưꢊc cho ꢌꢆn khi thi mn võ ht tiêu, em ra xay xát ꢌꢡ bóc vht ri ãi  
sch. Ht tiêu sau khi ãi sch vcó màu vàng ngà. Theo yêu cu ca thꢅ  
trưꢉng ngưꢉi ta có thlàm trng bng cách ngâm trong H202 nng ꢌꢁ 2% trong  
vòng 30 phút ꢌꢡ oxy hoá cht hu cơ và cht màu. Sau khi làm trng tin hành  
phơi trên sân có lót bt, ꢌꢄm hoc sy ht tiêu nhit ꢌꢁ 50-60 0C trong nhiu  
giliên tc ꢌꢡ ht ꢌꢃt ꢌꢁ ꢈm 12%.  
11  
Vi cách chbin này chc chn cht lưꢍng tiêu trng không ꢌưꢍc cao và  
không ꢌꢀng ꢌꢓu. Ngoài ra còn có vn ꢌꢓ ô nhim môi trưꢉng xy ra trong vùng, mùi  
hôi thi tcác bngâm tiêu bc lên nng nc. Các nông hcng như cơ schꢆ  
bin nhkhông chú ý ꢌꢆn vn ꢌꢓ tiêu thoát nưꢊc thi, gây ô nhim mùi môi trưꢉng  
trong vùng.  
Theo kt quꢋ ꢌiu tra vùng tiêu Gia Lai và ꢜꢀng Nai và Bà Ra-Vng  
Tàu, giá trmt tn tiêu en loi tt sau khi ꢌưꢍc chbin thành tiêu trng tng  
lên 5-6 triu ꢌꢀng. Vic ꢌꢑu tư cơ svt cht ꢌꢡ chbin tiêu trng bao gm  
bngâm và máy xát vtiêu không cao, chvào khong 12-15 triu ꢌꢀng. Nu  
có ngun nguyên liu liên tc mi ngày có thchbin ꢌưꢍc t800-1000kg  
tiêu en thành tiêu trng. Chbin tiêu en thành tiêu trng giúp các nông hꢁ  
tng thu nhp, tuy vy do chưa chú ý ꢌꢆn vn ꢌꢓ môi trưꢉng, ti các vùng chꢆ  
bin tiêu trng thưꢉng xy ra tình trng ô nhim môi trưꢉng do mùi hôi thi bc  
lên tcác bngâm tiêu, nưꢊc ra tiêu trng trong quá trình chbin.  
Tương tnhư bo qun tiêu en, tiêu trng sau khi phơi hoc sy khô  
ꢌꢆn ꢌꢁ ꢈm 12-13% ꢌưꢍc ꢌưa và ct gichtiêu th. óng bao 2 lp, lp ni  
lông bên trong và bao gai, si bên ngoài. Lp ni lông giúp tiêu chng hút m trꢎ  
li to iu kin cho nm mc phát trin làm gim cht lưꢍng tiêu en. Các bao  
tiêu khong 50kg, ꢌưꢍc tn trꢂ ꢎ kho mát, thoáng, khô ráo. Thi gian bo qun  
tiêu trng các nông hkhông lâu vì các nông hthưꢉng chbin tiêu trng  
theo ꢌơn ꢌꢬt hàng ca các nhà thu mua xut khu.  
Máy xát vht tiêu sau khi ngâm ꢈ  
H3: Bngâm tiêu en nguyên liu  
12  
Tóm tt qui trình chbin tiêu trng  
Nguyên liu  
Qut tiêu nhꢙ ꢇꢏ  
Ngâm trong nꢉꢊc cho  
tiêu en loi tt  
ly tiêu chc, nng  
nát mn vtiêu en  
óng bao  
Bo qun  
Phơi hoc  
sy khô  
Xát vtiêu en và  
ra sch  
2 . 4 . C ô n g n g h c h b i n t i ê u e n , t i ê u t r n g x u t  
k h u  
2.4.1. Tiêu en  
Nguyên liu ꢇꢏ chbin tiêu en xut khu là tiêu en ꢇꢉꢐc thu mua trong sn  
xut. Mc tiêu ca công nghchbin là hoàn thin sn phm, nâng cao giá trcht  
lꢉꢐng sn phm, an toàn vcht lꢉꢐng khi kéo dài thi gian tn trvà sdng.  
13  
SƠ ꢅꢑ CÔNG NGHCHBIN HT TIÊU EN  
Nguyên liu  
Tp cht ln > Þ 6,5mm  
Bi  
Tp cht nh< Þ 1mm  
Sàng tp cht  
Phphm Þ 1-2,5mm  
Trng phân loi theo kích thꢉꢊc  
Þ 2,5 - 4,5mm  
Þ 4,5 – 4,9mm  
Þ 4,9 - 5,5mm  
> Þ 5,5mm  
Sàng á  
á  
Sàng á  
Ht nh, bin dng  
Catator  
Phân loi ttrng xon c  
Xlý vi sinh  
Phân loi ttrng  
xon c  
Ht nh, bin dng  
Tháp sy  
Thùng làm ngui  
Catador  
Ht nh, bin dng  
Phân loi ttrng xon  
c  
Phân loi ttrng xon  
c  
Ht nh, bin dng  
Btách tꢞ  
Thùng cha  
Cân-May bao  
14  
15  
2.4.2. Tiêu trng  
Tương tnhư chbin tiêu trng bán công nghip nhưng quy mô ln,  
công nghip hơn các công on ngâm , xlý an toàn thc phm, sy và cꢋ  
xlý nưꢊc thi chbin.  
ꢜꢡ gim nhvn ꢌꢓ ô nhim nưꢊc thi do chbin, nhiu nhà máy bên  
cnh vic mua tiêu en loi tt ꢌꢡ chbin tiêu trng còn thu mua tiêu sꢐ ꢌã  
qua chbin bán thcông ca nông dân, vgia công thêm khâu làm trng, sy  
óng bao bì ꢌꢃt tiêu chun xut khu.  
SƠ ꢅꢑ CÔNG NGHCHBIN HT TIÊU TRNG  
Tiêu en  
Tiêu không ꢇꢈ tiêu chun  
Bán theo dng thphm  
La chn  
Tiêu ꢇꢈ tiêu chun  
Ngâm nꢉꢊc  
Phi trn chphm  
Biovina  
Lên men  
Tách vꢒ  
Sy  
Tiêu sꢝ  
Vit Nam có các công ty nưꢊc ngoài, công ty liên doanh vi nưꢊc  
ngoài và các công ty tư nhân trong nưꢊc như Harris Preman, Vina Hariss, Man-  
Spice Viet Nam, Công ty Trưꢉng Lc, Maseco, Tn Hưng, Agrexport HCM,  
16  
Itimex HCM ã ꢌꢑu tư dây chuyn chbin hin ꢌꢃi, chbin tiêu sch theo  
phương pháp hp sy bng hơi nưꢊc, xlý vi sinh. Sn phm tiêu ꢌꢃt tiêu  
chun cao vvsinh an toàn thc phm.  
Mt scác công ty như Thnh Lc, Itimex Bình Dương, Olam…. ã bưꢊc  
ꢌꢑu chbin tiêu bt sch óng hp bán l, tương lai hưꢊng ti xut khu loi  
sn phm này ꢌꢡ có thêm giá trgia tng tsn phm htiêu.  
Nhìn chung công nghchbin htiêu ca Vit Nam ngày càng vng  
mnh, có thꢡ ꢌáp ng mi yêu cu ca khách hàng  
3 . T I Ê U C H U N C H T L U N G H T I Ê U X U T K H U  
3 . 1 . T i ê u c h u n h t i ê u V i t N a m  
Trưꢊc nm 2003 Vit Nam có TCVN 5837-1994. Nm 2002, Tng cc  
Tiêu chun o lưꢉng Cht lưꢍng kt hp vi các thành viên ca Hip hi Hꢀ  
tiêu ã kp thưꢉi xây dng và ban hành btiêu chun cht lưꢍng htiêu Vit  
Nam bao gm:  
TCVN 7036-2002 Tiêu en  
TCVN 7037-2002 Tiêu trng  
Btiêu chun này yêu cu cht chhơn vcht lưꢍng csn phm tiêu  
sơ ch(SP) và tiêu chbin (P) so vi btiêu chun TCVN 5837-1994  
Bng 2: Các chtiêu lý hc và hóa hc ca tiêu en  
Chtiêu  
NP  
13  
P
12,5  
600,0  
0,2  
2  
ꢜꢁ ꢈm (% khi lưꢍng)  
Dung trng (g/lít)  
450-600  
0,2-1  
2-18  
2-4  
Tp cht (% khi lưꢍng)  
Ht lép (% khi lưꢍng)  
Ht vvà ht nh(% khi lưꢍng)  
Tro tng s(% khi lưꢍng khô)  
Cht chit ete không bay hơi (% khi lưꢍng  
khô)  
1
7  
6  
6
6
Tinh du bay hơi (ml/100g khi lưꢍng khô)  
Piperine (% khi lưꢍng khô)  
2,0  
4,0  
2,0  
4,0  
17  
Bng 3: Các chtiêu vi sinh và vsinh thc phm ca tiêu en  
Chtiêu  
NP  
-
P
-
Total of aerobic Plate Count (cfu/g,  
maximum)  
Coliform (cfu/g, maximum)  
Ecoli (MPN/g, maximum)  
Salmonella (detection/25g)  
-
-
-
-
102  
0
Nil  
-
Mould & Yeast  
(cfu/g, maximum)  
S. aureus (cfu/g, maximum)  
Insect (whole)  
-
Nil  
-
102  
Nil  
-
Mammalian excreta (mg/lb)  
Other excreta (mg/lb)  
-
-
Disease berries, insects (% weight)  
Moudy (% weight)  
-
-
Nil  
Nil  
SP : Semi-Procesed  
P : Procesed  
Thc ttiêu chun này vn chưa ꢌưꢍc áp dng phbin cho xut khu  
tiêu ca Vit Nam hiên nay.  
3 . 2 . C á c t i ê u c h u n c h t l ư ꢇ n g t i ê u x u t k h u h i n  
n a y  
Tiêu xut khu ca Vit Nam hu ht dng nguyên liu, chda vào  
mt scác chtiêu cơ bn vꢓ ꢈm ꢌꢁ và tp cht theo tha thun trong các hp  
ꢌꢀng mua bán và thư tín dng.  
- Tiêu chun FAQ (Fair Acceptable Quality):  
Thưꢉng xut khu các loi sau:  
+ Tiêu en FAQ 550g/lít: Dung trng: 550g/lít; ꢜꢁ ꢈm:12,5%; Tap cht:0,5%;  
Không có sâu mt, nm mc.  
+ Tiêu en FAQ 500g/lít: Dung trng: 500g/lít; ꢜꢁ ꢈm:13%; Tap cht:1%;  
Không có sâu mt, nm mc.  
- Tiêu chun ASTA (American Standards Trade Association)  
18  
+ Dung trng: 570g/lít cho tiêu en và 630g/lít cho tiêu trng  
+ ꢜꢁ ꢈm: 12,5%  
+ Tp cht: 1%  
+ Ht nh: 2%  
+ Ht mc: 1%  
+ Cht thi ꢌꢁng vt: 1mg/lb (454g)  
+ Cht thi khác: 5mg/lb  
+ Sâu mt: 2 con/lb  
+ Salmonella: Không có  
+ Cht trên sàng 5mm: 100% + Tiêu ꢌưꢍc làm sch bng hơi nưꢊc  
nóng  
Ngoài ra mt scác thtrưꢉng các nưꢊc Châu Âu và Trung ông còn  
yêu cu thêm chtiêu an toàn thc phm rt cao, yêu cu không có kim loi  
nng như chì, Arsenic, Cadmium, không có vi khun E-coli, cht phóng xꢃ  
v.v….  
Hơn 95 % sn lưꢍng tiêu ca Vit Nam hin nay ꢌưꢍc xut khu theo  
tiêu chun FAQ, có dung trng t500-550g/lít, ꢌꢁ ꢈm t13 -13,5% và tp cht  
t0,5 -1%. Lưꢍng xut khu theo tiêu chun ASTA chim tlkhông áng  
k.  
3 . 3 . T i ê u c h u n t i ê u c a I P C ( I n t e r n a t i o n a l  
P e p p e r C o m m u n i t y )  
IPC has specified two grade each for whole black pepper and whole white  
pepper as followed (Phlc ính kèm).  
4 . K Ê N H T H ꢧ Ơ N G M I H T I Ê U  
Cng như tt ccác nưꢊc sn xut htiêu chính trên thgii, Vit Nam  
xut khu mt lưꢍng ln sn phm htiêu, sn lưꢍng ni tiêu không áng k.  
Hng nm nưꢊc ta xut khu khong hơn 95% sn lưꢍng htiêu sn xut  
ꢌưꢍc.  
4 . 1 . K ê n h t h ư ơ n g m i t r o n g n ư ꢖ c  
Mt ꢌꢬc im chung cho các vùng trng tiêu trong cnưꢊc là phn ln  
htrng tiêu thưꢉng bán sn phm trong vòng hai ꢌꢆn ba tháng sau khi thu  
hoch. Lý do chính khin htrng tiêu không tn trsn phm lâu mt phn do  
cn tin cho sinh hot gia ình, trang tri nnn ã ꢌꢑu tư cho cây htiêu vꢖ  
va qua, chun bvn ꢌꢡ ꢌꢑu tư vktip, phn khác do nông hkhông có  
19  
Tải về để xem bản đầy đủ
pdf 43 trang yennguyen 04/04/2022 4660
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Báo cáo Đánh giá chất lượng và thị trường hồ tiêu tại Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

File đính kèm:

  • pdfbao_cao_danh_gia_chat_luong_va_thi_truong_ho_tieu_tai_viet_n.pdf