Bài giảng Quản lý học - Bài 1: Tổng quan về tổ chức và quản lý tổ chức

GIỚI THIỆU HỌC PHẦN QUẢN LÝ HỌC

• Mục tiêu: Học phần được thiết kế nhằm trang bị cho sinh viên những kiến thức và kỹ

năng cốt yếu nhất mà một nhà quản lý, dù trên cương vị nào, trong bất cứ tổ chức

nào cũng phải có được.

• Nội dung nghiên cứu:

Bài 1: Tổng quan về tổ chức và quản lý tổ chức

Bài 2: Ra quyết định quản lý

Bài 3: Lập kế hoạch

Bài 4: Tổ chức

Bài 5: Lã nh đạo

Bài 6: Kiểm soá t

v1.0

1

CHỊU TRÁCH NHIỆM HƯỚNG DẪN VÀ GIẢNG DẠY

1. PGS. TS Nguyễn Thị Ngọc Huyền

2. PGS.TS Lê Thị Anh Vâ n

3. PGS.TS Đỗ Thị Hải Hà

4. PGS.TS Phan Kim Chiến

5. PGS.TS Đoàn Thị Thu Hà

6. TS Nguyễn Thị Lệ Thúy

7. PGS.TS Mai Văn Bưu

8. TS Bùi Thị Hồng Việt

9. Ths. Mai Anh Bảo

10. Ths. Nguyễn Thị Hồng Minh

11. Ths Nguyễn Quang Huy

v1.0

2

BÀI 1

TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC

VÀ QUẢN LÝ TỔ CHỨC

PGS.TS.Phan Kim Chiến

DĐ : 0913085736

Trường Đại học Kinh tế Quốc dâ n

v1.0

3

TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG: Một ngày bình thường của cô Chi

Chi là một nhà quản lý 30 tuổi ở hã ng truyền thô ng VCN, tại trụ sở ở Hà Nội.

• Cô tới văn phò ng vào lúc 7:30 phút và nhì n thấy bản “Báo cá o nghiên cứu thị trường”

trên bàn làm việc của mì nh. An, trưởng đơn vị nghiên cứu thị trường, đã dành cả tuần

để hoàn thành bá o cá o kịp cho Chi có thể xem trước khi trì nh bày với Phó giá m đốc. Chi

làm việc với An 20 phút tại quá n cà phê trong hã ng và lập kế hoạch xử lý văn bản và đồ

họa cho bản bá o cá o cuối cùng.

• Khi quay trở lại phò ng làm việc, Chi nhận được ba tin nhắn điện thoại. Cô gọi lại 2 cuộc

điện thoại, nhưng chỉ gặp được một người và sắp xếp lịch gặp trong tuần sau. Cô vội

vàng đến cuộc họp triển khai kế hoạch thá ng lúc 8:30 phút với cá c nhâ n viên, cuộc họp

sẽ kết thúc lúc 10:30 phút.

• Ngâ n quỹ của phò ng năm tới phụ thuộc vào cuộc họp ngày mai, khi mà cá c đề nghị sửa

đổi sẽ được quyết định. Trong khi đó, Chi phải gặp Giá m đốc của cô lúc 2 giờ chiều

ngày hô m nay để giải thí ch về việc tại sao phò ng của cô lại vượt quá ngâ n sá ch trong

năm nay. Cuộc gặp lúc 2 giờ của cô diễn ra tốt đẹp. Ô ng Giá m đốc của Chi ủng hộ việc

cô là người đứng đầu ngâ n sá ch năm tới và đánh giá tốt về kế hoạch của cô cho phò ng

của mì nh. Họ thảo luận 15 phút về chương trì nh nghị sự và thảo luận về chi nhá nh tại

Đà Nẵng trong 35 phút. Giá m đốc nó i với cô rằng ô ng đang xem xé t việc cơ cấu lại chi

nhá nh để giảm thiểu trùng lắp. Cuối buổi gặp, Chi nhắc tới bá o cá o mà cô và An đã

chuẩn bị và đưa ra ý kiến rằng An đã hoàn thành cô ng việc rất tốt.

v1.0

4

TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG: Một ngày bình thường của cô Chi

• Lúc 3:30 phút, Chi tham gia một cuộc họp của lực lượng liên cô ng ty được lập ra để

thực hiện hợp tá c chiến lược với cô ng ty VNN. Khi quay trở lại văn phò ng lúc 5 giờ, cô

thấy có 8 cuộc điện thoại nhỡ và bắt đầu gọi cho cá c khu vực mà người nhận có thể

vẫn cò n đang ở cơ quan.

• Lúc 6 giờ, Chi rời văn phò ng. Cô cảm thấy mệt mỏi nhưng tốt. Bâ y giờ cô có thể bắt

đầu nghĩ về quyết định tuyển dụng một chuyên gia marketing cho thị trường game on

line mà cô cần phải đưa ra đề nghị. Cuộc phỏng vấn đã đưa ra ba ứng viên tốt nhất –

một người đàn ô ng Hàn Quốc, một phụ nữ Nhật và một người đàn ô ng Việt Nam. Cô

phâ n vâ n ai sẽ là người phù hợp nhất cho phò ng của cô và phù hợp với cam kết hội

nhập quốc tế của VCN?

• Cô Chi là một trong số cá c nhà quản lý điển hì nh đang làm việc trên khắp thế giới.

1. Những hoạt động trong ngày hôm đó thể hiện cô Chi đã thực hiện những

chức năng quản lý nào?

2. Những vai trò quản lý chủ yếu nào được thể hiện trong tình huống này?

v1.0

5

MỤC TIÊU

• Hiểu được cá c thuật ngữ: tổ chức và quản lý, và lý giải vì sao phải quản lý

cá c tổ chức.

• Hiểu được cá c chức năng của quá trì nh quản lý mà mọi nhà quản lý trên mọi

cương vị quản lý phải thực hiện.

• Phâ n biệt được cá c vai trò khá c nhau của nhà quản lý.

• Giải thí ch được tại sao cá c nhà quản lý ở cá c cấp khá c nhau lại cần sự kết

hợp khá c nhau của cá c kỹ năng kỹ thuật, con người và nhận thức.

• Xá c định được cá c kỹ năng cần phá t triển để trở thành một nhà quản lý có

năng lực trong thế giới ngày nay.

v1.0

6

NỘI DUNG

Tổ chức

Quản lý

Nhà quản lý

v1.0

7

1. TỔ CHỨC

1.1. Khái niệm và đặc trưng của tổ chức

1.2. Phân loại tổ chức

1.3. Các hoạt động cơ bản của tổ chức

v1.0

8

1.1. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC TRƯNG CỦA TỔ CHỨC

• Khái niệm: Tổ chức là tập hợp của nhiều

người cꢀng làm việc vì những mục đích

chung trong hình thái cơ cấu ổn định.

• Các đặc trưng của tổ chức:

➢ Mang tính mục đích.

➢ Gồm nhiều người làm việc vì mục tiêu

chung trong cơ cấu tổ chức ổn định.

➢ Chia sẻ mục tiêu lớn – cung cấp sản

phẩm và dịch vụ có giá trị đối với

khách hàng.

➢ Là tổ chức mở.

➢ Cần được quản lý.

v1.0

9

1.2. CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC

• Theo chế độ sở hữu:

➢ Tổ chức cô ng

➢ Tổ chức tư

• Theo mục tiêu của tổ chức:

➢ Tổ chức vì lợi nhuận

➢ Tổ chức phi lợi nhuận

• Theo tí nh chất cá c mối quan hệ:

➢ Tổ chức chí nh thức

➢ Tổ chức phi chí nh thức

v1.0

10

1.3. CÁC HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN CỦA TỔ CHỨC – MÔ HÌNH “CHUỖI GIÁ TRỊ”

CỦA M.PORTER

Mục đích:

Các

hoạt

động

hỗ

• Xâ y dựng kết cấu hạ tầng

• Quản lý nhâ n lực

• Nghiên cứu và phá t triển

• Kế toá n

• Dịch vụ phá p lý và đối ngoại

• Hành chí nh tổng hợp...

Thoả mãn

lợi ích

của các

chủ sở hữu

trợ

Mục tiêu:

• Thị trường

• Lợi nhuận

Thiết

kế

Tì m

kiếm

huy

Nghiên

cứu và

dự báo

mô i

Sản

xuất,

phâ n

phối

sản

Cá c

hoạt

Dịch

vụ

• Tăng cường

sức mạnh

sản

động

chí nh

phẩm, động

hậu

mã i

nguồn lực

dịch

vụ

cá c

đầu

vào

• An toàn

trường

phẩm

v1.0

11

2. QUẢN LÝ

2.1. Khái niệm và các yếu tố cơ bản của quản lý

2.2. Quá trình quản lý

2.3. Quản lý là một khoa học, một nghệ thuật, một nghề

v1.0

12

2.1. KHÁI NIỆM VÀ CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN CỦA QUẢN LÝ

• Khái niệm: Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm soát các

nguồn lực và hoạt động của tổ chức nhằm đạt được mục đích của tổ chức với hiệu

lực và hiệu quả cao một cách bền vững trong điều kiện môi trường luôn biến động.

• Lôgic của khái niệm quꢀn lꢁ:

v1.0

13

2.1. KHÁI NIỆM VÀ CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN CỦA QUẢN LÝ

Các yếu tố cơ bꢀn của quꢀn lꢁ:

• Quản lý là làm gì?

• Đối tượng của quản lý là gì?

• Quản lý được tiến hành khi nào?

• Mục tiêu của quản lý là gì?

• Quản lý được thực hiện trong điều kiện nào?

v1.0

14

2.2. QUÁ TRÌNH QUẢN LÝ

• Lập kế hoạch là quá trình thiết lập các

mục tiêu và phương thức hành động thích

hợp để đạt mục tiêu.

• Tổ chức là quá trình đảm bảo nguồn lực

cho thực hiện kế hoạch trong các hình

thái cơ cấu nhất định.

• Lãnh đạo là quá trình đánh thức sự nhiệt

tình, tạo động lực cho con người để họ

làm việc một cách tốt nhất nhằm đạt được

các mục tiêu kế hoạch.

• Kiểm soát là quá trình giám sát, đo lường,

đánh giá và điều chỉnh hoạt động để đảm

bảo sự thực hiện theo các kế hoạch.

v1.0

2.3. QUẢN LÝ LÀ MỘT KHOA HỌC, MỘT NGHỆ THUẬT, MỘT NGHỀ

• Quản lý là một khoa học.

• Quản lý là một nghệ thuật.

• Quản lý là một nghề - nghề quản lý.

v1.0

16

3. NHÀ QUẢN LÝ

3.1. Nhà quản lý và phân loại các nhà quản lý

3.2. Vai trò của nhà quản lý

3.3. Học tập để làm quản lý

v1.0

17

3.1. NHÀ QUẢN LÝ VÀ PHÂN LOẠI CÁC NHÀ QUẢN LÝ

• Khá i niệm: Nhà quản lý là người lập kế hoạch, tổ chức, lã nh đạo và kiểm soá t cô ng

việc của những người khá c để tổ chức do họ quản lý đạt được mục đích của mì nh.

• Phâ n loại cá c nhà quꢀn lý:

➢ Theo cấp quản lý:

▪ Nhà quản lý cấp cao

▪ Nhà quản lý cấp trung

▪ Nhà quản lý cấp cơ sở

➢ Theo phạm vi quản lý:

▪ Nhà quản lý chức năng

▪ Nhà quản lý tổng hợp

➢ Theo mối quan hệ với đầu ra của tổ chức:

▪ Nhà quản lý theo tuyến

▪ Nhà quản lý tham mưu

v1.0

18

3.2. VAI TRÒ CỦA NHÀ QUẢN LÝ

v1.0

19

3.3. HỌC TẬP ĐỂ LÀM QUẢN LÝ

• Các yêu cầu thiết yếu đối với nhà quản lý

➢ Yêu cầu về kỹ năng quản lý

➢ Yêu cầu về phẩm chất cá nhân

• Phát triển năng lực quản lý

v1.0

20

Bài giảng Quản lý học - Bài 1: Tổng quan về tổ chức và quản lý tổ chức - Phan Kim Chiến