Một số bảng thị lực dành cho trẻ dưới 5 tuổi

Đ

ặc san ^{THÔNG TIN ĐIỀU DƯỠNG NHÃN KHOA}

MỘT SỐ BẢNG THỊ LỰC

DÀNH CHO TRẺ

DƯỚI 5 TUỔI

Đỗ Thị Hồng Thu^(*)

I. ĐẠI CƯƠNG

Thị lực của trẻ chưa hoàn thiện ngay

sau khi sinh mà còn tiếp tục phát triển

trong những năm đầu sau sinh.

Thị lực là khả năng nhìn rõ các vật

của mắt, mắt nhìn rõ các vật càng nhỏ

thì thị lực càng cao. Đánh giá thị lực là

bước rất quan trọng và cần thiết khi

khám mắt.

1.1. Định nghĩa thị lực

Thị giác là giác quan nhận thức ánh

sáng, cảm nhận hình dạng, màu sắc,

kết cấu, khoảng cách, độ sâu của sự vật.

Thị giác giúp con người quan sát, liên

hệ và trao đổi thông tin với môi trường

xung quanh. Thị giác bao gồm nhiều

yếu tố cấu thành như thị lực, thị trường,

sắc giác... trong đó thị lực là một yếu tố

quan trọng và hay được sử dụng nhất.

1.2. Mục đích: để đánh giá khả năng

nhìn của người bệnh.

(*)

Khoa Mắt trẻ em

16

VN

II. SỰ PHÁT TRIỂN THỊ LỰC TRẺ EM

Độ tuổi

Khả năng thị giác

Trẻ chưa có khả năng phân biệt được màu sắc, nhìn vật mờ và không có

khả năng điều tiết.

Sơ sinh

Trẻ nhìn trực tiếp vào vật, phân biệt được một số màu: xanh, đỏ, đen,

trắng, nhận biết được người thân. Ở độ tuổi này trẻ đạt được ngưỡng thị

lực 20/200.

2-3 tháng

3-4 tháng

4-6 tháng

9 tháng

Trẻ biết phân biệt được nét mặt vui, buồn. Thị trường mở rộng.

Trẻ đạt được ngưỡng thị lực 20/100, nhìn được vật ở xa hơn, ở khoảng

cách gần có thể nhìn được vật nhỏ: mảnh vụn, sợi dây…

Trẻ đạt được thị lực ngưỡng 20/80, có thể nhìn được tranh, ảnh trên báo.

Thị lực của trẻ đạt được 20/60, có khả năng nhận biết và phân biệt được

màu sắc khác nhau.

1 tuổi

Thị lực trẻ nhìn được ở ngưỡng 20/40, có thể nhận biết được hình khối, lắp

ghép một số hình đơn giản.

2 tuổi

Trẻ nhận thức tốt hơn, sắp xếp hình tròn, kích thước theo yêu cầu. Thị lực,

sắc giác hoàn thiện.

3-4 tuổi

Trẻ có khả năng phân biệt được mức độ dài, ngắn của vật, lắp ráp, vẽ hình

khối cơ bản, phân biệt được chữ và số. Thị lực, thị trường, thị giác màu

hoàn thiện.

4-5 tuổi

III. CÁC LOẠI BẢNG THỊ LỰC VÀ còn lại các bảng khác, trên mặt bảng

CÁCH THỬ

3.1. Bảng Lea Gratings

Thiết kế: Các loại bảng này được thiết

kế có hình giống hình vợt bóng bàn.

Trong đó có một bảng không có kẻ sọc,

có in các cặp đường kẻ sọc đen trắng

được sắp xếp song song đều nhau. Kích

thước, độ đậm nhạt và khoảng cách

của các đường kẻ sọc tương đương với

một mức độ thị lực khác nhau của trẻ.

Bảng 3.1: Lea Gratings

17

Đ

ặc san ^{THÔNG TIN ĐIỀU DƯỠNG NHÃN KHOA}

Cơ chế bảng: Khi bảng thị lực được

- Người thử cầm 2 bảng chồng lên

đặt trước mặt trẻ ở khoảng cách 57 cm nhau sau đó di chuyển 2 bảng tách dần

thì 1cm trên bảng thị lực tương đương ra (xem hình dưới). Bắt đầu thử với bảng

với một góc nhìn một độ và số cặp kẻ thị lực có kẻ sọc to, sau đó chuyển dần

sọc đen trắng trên 1 cm trên bảng thị sang bảng có kẻ sọc nhỏ hơn cho đến

lực chính là số cặp đường kẻ đen trắng khi trẻ mất khả năng nhìn tập trung vào

ở góc nhìn một độ (cycles per degree- bảng kẻ sọc mỗi khi thử. Thị lực của trẻ

cpd), tương đương với thị lực của trẻ. chính là giá trị ghi trên bảng có kẻ sọc

Nếu khoảng cách thử thị lực của trẻ nhỏ nhất mà trẻ còn chú ý nhìn khi thử

giảm đi một nửa thì kết quả sẽ được ở khoảng cách 57 cm. Ghi nhận kết quả.

chia đôi và ngược lại, nếu khoảng cách Trong trường hợp ở khoảng cách 57 cm

thử tăng lên gấp đôi thì kết quả thử mà trẻ không chú ý vào bảng thử, người

cũng sẽ được nhân đôi lên.

thử phải di chuyển bảng vào khoảng

Đối tượng: Dùng để kiểm tra thị lực cách gần hơn cho đến khi trẻ chú ý khi

cho trẻ <12 tháng.

di chuyển 2 bảng.

Cách thử:

3.2. Bảng hình

- Tư thế trẻ: Đặt trẻ ngồi lòng mẹ, đối

Thiết kế: Bảng này được thiết kế bởi

diện với người thử ở khoảng cách 57cm. các hình vẽ đơn giản, dễ nhận biết và

Bảng 3.2: Lea Gratings

Hình 3.1: Thử thị lực cho trẻ dưới 1 tuổi

- Người thử đặt đồng thời trước mặt phân biệt. Mỗi hàng tương ứng với

trẻ một bảng thị lực có kẻ sọc đen trắng ngưỡng thị lực theo quy định. Bảng có

và một bảng màu xám không có kẻ sọc thể dùng để khám sàng lọc tại trường

với kích thước, độ chiếu sáng như nhau. học, nhà trẻ.

Trẻ có xu hướng nhìn vào bảng kẻ sọc,

vì các kẻ sọc trên bảng hấp dẫn trẻ hơn

là bảng màu xám. Kẻ sọc càng lớn, trẻ

Đối tượng: trẻ 2,5 - 4 tuổi

Cách thử:

- Tư thế thử: Để trẻ cách bảng ở

đáp ứng càng nhanh, ngược lại kẻ sọc khoảng cách 5 mét (m)

càng bé, trẻ đáp ứng càng kém.

- Điều dưỡng kiểm tra từng mắt,

18

VN

hướng dẫn và phân biệt được hình khối

cơ bản. Trẻ ngồi cách xa bảng thử 3 m,

điều dưỡng sẽ chỉ vào bảng thị lực và

yêu cầu trẻ trả lời. Nếu trẻ tự nói được

thì có thể trả lời, hoặc trẻ đưa ra hình

khối tương ứng để trả lời. Ghi nhận kết

quả ở hàng thị lực trẻ trả lời chính xác.

3.4. Bảng thị lực góc

Thiết kế: Dựa trên nguyên lý phân

tách góc tối thiểu, mỗi ngưỡng thị giác

tương ứng với góc thị giác 5 phút cung.

Bảng có thể tách rời, trẻ có thể xoay các

hướng của chữ E hoặc chỉ tay theo yêu

cầu của người kiểm tra.

Bảng 3.3: Bảng hình

khuyến khích trẻ trả lời trong quá trình

khám. Kết quả ghi nhận được khi trẻ

trả lời đúng ở hàng của bảng thị lực

nhỏ nhất.

Khoảng cách: 5 m

Đối tượng: Nhóm trẻ 4 - 5 tuổi hoặc

nhóm tuổi lớn hơn. Độ chính xác cao.

Cách thử: Để trẻ ngồi cách xa bảng

thị lực theo đúng khoảng cách quy

định, kiểm tra từng mắt, đảm bảo một

mắt che kín, yêu cầu trẻ trả lời chính

xác hướng quay của chữ E. Thị lực ghi

nhận được khi trẻ trả lời chính xác nhất

ở hàng cuối của bảng thị lực.

3.3. Bảng Lea Symbol

Lưu ý:

Trẻ nhỏ khó phối hợp và hay mang

tâm lý sợ hãi khi đến bệnh viện, do

đó nên tạo môi trường tốt cho trẻ để

trẻ không khóc hay sợ hãi khi khám.

Nếu trẻ chưa tự tin có thể cho trẻ nhìn

bằng cả 2 mắt sau đó kiểm tra lại thị

lực từng mắt.

Che mắt không được thử, đảm bảo

che kín và không ấn vào mắt trong

khi thử.

Bảng 3.4: Bảng Lea Symbol

Thiết kế: Gồm các hình khối đơn

giản, với các kích thước khác nhau

để trẻ dễ nhận biết và thích thú. Hình

khối có thể tách rời để trẻ cầm riêng

biệt khi được yêu cầu đưa ra hình khối

chính xác.

Nếu thị lực không đạt 1/10 (tức là

5/50) để người bệnh tiến gần đến bảng

thị lực tới khi đọc được hàng 1/10 và

Khoảng cách: 3 m (10 foot)

Đối tượng: nhóm trẻ 2 - 3 tuổi.

Cách thử: Trước khi thử trẻ được

19

Đ

ặc san ^{THÔNG TIN ĐIỀU DƯỠNG NHÃN KHOA}

kết quả thị lực sẽ là phân số mà tử số là

Đo thị lực trên đối tượng trẻ em là

khoảng cách thử và mẫu số là 50. Nếu rất khó khăn, cần phải biết sử dụng

không đọc được chữ nào thì cho người bảng đo hợp lý, biết tâm lý trẻ, biết các

bệnh đếm ngón tay và ghi kết quả theo phương pháp thử.

khoảng cách đếm được ngón tay, ví dụ

ĐNT 2 m, ĐNT 50 cm.

Cần mở rộng chương trình phổ biến

thông tin tuyên truyền để mọi người

Bảng 3.5: Bảng chữ E

Nếu trẻ không đếm được ngón tay có thể sơ bộ đánh giá khả năng nhìn

thì kiểm tra khả năng phân biệt ánh của trẻ thông qua một số phương

sáng và hướng ánh sáng. Nếu mắt còn pháp sơ bộ.

phân biệt được ánh sáng và hướng ánh

sáng thì ghi là ST (+) và hướng ánh sáng

tốt. Nếu không phân biệt được sáng thì

ghi là ST (-).

Làm các bước tương tự với mắt còn

lại và thử thị lực cả hai mắt đồng thời.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Xuân Tịnh (2008), Nghiên cứu

đặc điểm tổn thương bệnh võng mạc trẻ

đẻ non và kết quả điều trị laze. Luận án tiến

sĩ y học.

2. Dr Stephen Hing and Linda Lawrence

MD Amaranth foundation. Functional visua

assessment, Assessing children vision 3.

hƩp://visiual testings chart.

http://.lea-test/en/vistests/instruct/

leagrati/leagrati.html

IV. KẾT LUẬN

Kiểm tra thị lực là kỹ năng quan trọng

cần được đánh giá khi khám mắt.

Thị lực trẻ em chưa hoàn thiện ngay

sau sinh mà còn tiếp tục phát triển

trong những năm đầu.

20