Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và những yêu cầu đặt ra trong đào tạo ở các trường cao đẳng hiện nay

Download

VJE

Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 15-19

CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 VÀ NHỮNG YÊU CẦU ĐẶT RA

TRONG ĐÀO TẠO Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG HIỆN NAY

Nguyễn Văn Liên - Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng

Ngày nhận bài: 10/01/2019; ngày sửa chữa: 18/01/2019; ngày duyệt đặng: 24/01/2019.

Abstract: The Industrial Revolution 4.0 is the one, that based on digital technology and integrates

all smart technologies in the field of physics and biology, the center is the development of artificial

intelligence (AI), Internet of things (IoT), big data, nanotechnology,... to optimize production

processes and methods. Achievements of the Fourth Industrial Revolution have created crucial

foundations for improving quality of education and training in general, and of training in the

colleges in particular. At the same time, this set new requirements for training in educational

institutions.

Keywords: Fourth Industrial Revolution, training, colleges.

nghệ tự động hóa hiện đại, trao đổi dữ liệu và chế tạo.

Cuộc CMCN này được định nghĩa là một cụm thuật ngữ

cho các công nghệ và khái niệm của tổ chức trong chuỗi

giá trị đi cùng với các hệ thống vật lí trong không gian

ảo, Internet kết nối vạn vật (IoT) và Internet của các dịch

vụ (IoS).

1. Mở đầu

Các trường cao đẳng (TCĐ) ở nước ta là những cơ sở

đào tạo giữ vị trí, vai trò rất quan trọng trong đào tạo

“nguồn nhân lực (NNL) có kiến thức, kĩ năng và trách

nhiệm nghề nghiệp theo hướng ứng dụng, thực hành, bảo

đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực kĩ thuật công nghệ của thị

trường lao động trong nước và quốc tế” [1]. Đặc biệt,

trong bối cảnh hiện nay, để nâng cao chất lượng đào tạo,

đòi hỏi các nhà trường cần phải nhận thức đúng đắn về

cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) và những

yêu cầu đặt ra trong đào tạo, từ đó làm cơ sở để có những

hành động, bước đi phù hợp nhằm đào tạo được NNL

đáp ứng tốt với yêu cầu của thực tiễn; phù hợp với mục

tiêu, yêu cầu đào tạo và đặc điểm, điều kiện cụ thể của

từng nhà trường [2].

Trong lịch sử loài người, cho đến hiện nay đã trải qua

4 cuộc CMCN khác nhau. Nếu như cuộc CMCN đầu tiên

trên thế giới được bắt đầu ở nước Anh vào cuối thế kỉ

XVIII đầu thế kỉ XIX với khâu đột phá là sử dụng năng

lượng nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất. Cuộc

CMCN lần 2 được khởi xướng từ cuối thế kỉ XIX, kéo

dài đến đầu thế kỉ XX diễn ra nhờ ứng dụng điện năng

để sản xuất hàng loạt. Bên cạnh đó, những nguồn năng

lượng mới hết sức phong phú và vô tận như năng lượng

nguyên tử, năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng

lượng thủy triều… cũng được tìm ra để thay thế cho

nguồn năng lượng cũ. Cuộc CMCN lần 3 diễn ra vào

những năm 1970 với đặc trưng sử dụng điện tử và công

nghệ thông tin để tự động hóa sản xuất… thì bây giờ,

cuộc CMCN 4.0 đang nảy nở từ cuộc CMCN lần 3, nó

kết hợp các công nghệ lại với nhau, làm mờ ranh giới

giữa vật lí, kĩ thuật số và sinh học. Bản chất của cuộc

cách mạng này là dựa trên nền tảng công nghệ số và sự

tích hợp các công nghệ thông minh trên lĩnh vực vật lí,

sinh học với trung tâm là sự phát triển của trí tuệ nhân tạo

(AI), vạn vật kết nối (IoT), dữ liệu lớn (Big Data), công

nghệ nano… Cụ thể như: Trên lĩnh vực công nghệ sinh

học, cuộc CMCN 4.0 tập trung vào nghiên cứu để tạo ra

những bước nhảy vọt trong Nông nghiệp, Thủy sản, Y

dược, chế biến thực phẩm, bảo vệ môi trường, năng

lượng tái tạo, hóa học và vật liệu. Trong lĩnh vực Vật lí,

cuộc cách mạng này đã nghiên cứu, chế tạo ra những

robot thế hệ mới, máy in 3D, xe tự lái, các vật liệu mới

(graphene, skyrmions…) và công nghệ nano đã và đang

2. Nội dung nghiên cứu

2.1. Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và yêu cầu về

nguồn nhân lực trước thách thức trong thời kì mới

Có thể thấy, trong lịch sử, thế giới đã trải qua ba cuộc

CMCN với những bước phát triển nhảy vọt về khoa học,

công nghệ và làm thay đổi toàn diện về mọi mặt đời sống

con người cũng như sự phát triểncủa nhânloại. Hiện nay,

thế giới đang bước vào cuộc CMCN lần thứ Tư. Theo

Gartner, CMCN 4.0 xuất phát từ khái niệm “Industrie

4.0” trong một báo cáo của Chính phủ Đức năm 2013.

Industrie 4.0 kết nối các hệ thống nhúng và cơ sở sản xuất

thông minh để tạo ra sự hội tụ kĩ thuật số giữa công

nghiệp, kinh doanh, chức năng và quy trình bên trong.

Đề cập về vấn đề này, tác giả Klaus Schwab - Chủ tịch

Diễn đàn Kinh tế Thế giới, trong Diễn đàn Kinh tế Thế

giới (WEF) lần thứ 46 với chủ đề “Cuộc cách mạng

Công nghiệp lần thứ 4” được tổ chức ngày 20/01/2016

tại thành phố Davos-Klosters của Thụy Sĩ cho rằng cuộc

CMCN 4.0 là một thuật ngữ bao gồm một loạt các công

Email: vanliennguyenvn@gmail.com

VJE

Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 15-19

tạo điều kiện cho sản xuất thông minh được thực hiện chuyển dịch từ nhân công sang máy móc sẽ gia tăng sự

rộng rãi [3], [4].

chênh lệch giữa lợi nhuận trên vốn và lợi nhuận với sức

lao động. Điều này sẽ tác động đến thu nhập của lao động

giản đơn và gia tăng thất nghiệp. Tỉ trọng lao động chất

lượng cao gia tăng, làm phát sinh một thị trường việc làm

ngày càng tách biệt thành các phân đoạn: thị trường kĩ

năng cao, thị trường kĩ năng thấp và sẽ dẫn đến gia tăng

sự phân hóa, hoặc tạo ra nhu cầu việc làm hoàn toàn mới

so với trước đây mà cần có sự chủ động chuẩn bị và chính

sách điều tiết thích hợp.

Cuộc CMCN 4.0 có tốc độ đột phá chưa từng có trong

lịch sử, nó tạo ra những khả năng hoàn toàn mới, làm thay

đổi hầu hết các ngành công nghiệp ở mọi quốc gia, tác

độngsâusắc đếnmọilĩnhvực đời sốngxã hội. Khi sosánh

với các cuộc CMCN trước đây thì cuộc CMCN 4.0 đang

tiến triển theo một hàm số mũ chứ không phải là tốc độ

tuyến tính. Hơn nữa, nó đang làm biến đổi hầu hết ngành

Công nghiệp ở mọi quốc gia. Chiều rộng và chiều sâu của

những thay đổi này báo trước sự chuyển đổi của toàn bộ 2.2. Những yêu cầu đặt ra của cuộc Cách mạng công

hệ thống sản xuất, quản lí và quản trị. Đặc trưng cơ bản nghiệp 4.0 đến đào tạo ở các trường cao đẳng

của CMCN này là sự hợp nhất giữa các lĩnh vực công

nghệ, kĩ thuật số, sinh học để giải quyết những vấn đề KT

-XH, sự kết hợp giữa các hệ thống ảo và thực, các hệ thống

kết nối Internet.CMCN4.0làmthayđổi mạnhmẽ phương

thức sản xuất và phương pháp quảntrị “các nhà máythông

minh”, “công sở và thành phố thông minh” được kết nối

Internet, liên kết với nhau thành một hệ thống thay vì các

dây chuyền sản xuất và phương pháp quản trị hành chính

Những vấn đề trên cho thấy, đối với các TCĐ ở nước

ta hiện nay, cuộc CMCN 4.0 đã tác động đan xen, đa

chiều và tạo ra nhiều thuận lợi mới trong đào tạo ở các

nhà trường, nhất là trong ứng dụng những thành tựu mà

cuộc cách mạng đem lại vào trong đào tạo. Tuy nhiên,

bên cạnh đó nó cũng tác động và đặt các trường đứng

trước những tháchthức mới trong đào tạo. Điều này được

thể hiện trên những vấn đề cơ bản sau:

trước đây. Nhờ khả năng kết nối bằng máy tính, các thiết

2.2.1. Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã tạo ra rào

bị di động tiếp cận với các cơ sở dữ liệu lớn từ nhiều

cản, làm cho các trường cao đẳng khó dự đoán được hết

các kĩ năng mà thị trường lao động ở trong nước và quốc

tế đang cần

nguồn, những tính năng xử lí thông tin được nhân lên nhờ

những đột phá về công nghệ bằng trí tuệ nhân tạo, người

máy, công nghệ in 3D, công nghệ nano, công nghệ điện

Thực tiễn cho thấy, cuộc CMCN 4.0 là cuộc cách

mạng liên quan đến công nghệ và kĩ thuật số. Do đó, vấn

đề này được diễn ra rất nhanh và có xu hướng đổi mới

liên tục trong khoảng thời gian ngắn. Điều này kéo theo

kĩ năng NNL của thị trường lao động luôn luôn phải thay

đổi để thích ứng với yêu cầu này. Nghĩa là, các TCĐ phải

đemlại cho người học cả tư duy những kiến thức, kĩ năng

mới, khả năng sáng tạo, thích ứng với thách thức... Trong

khi đó, quá trình đào tạo ở các TCĐ nước ta hiện nay vẫn

chủ yếu theo cách thức đào tạo truyền thống và những

cách thức này không thể đáp ứng được với yêu cầu của

NNL trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0. Theo đó, các nhà

trường phải đối mặt với những thay đổi mạnh mẽ cả về

tư duy, cơ cấu kiến thức, kĩ năng và phương pháp. Đây

được coi là thách thức lớn, nhất là trong bối cảnh nền

giáo dục đại học nước ta đã và đang bộc lộ nhiều hạn chế

toán đám mây, công nghệ sinh học, công nghệ lượng tử,

công nghệ vật liệu mới,… CMCN 4.0 sẽ mở ra kỉ nguyên

mới của sự lựa chọn các phương án đầu tư kinh doanh, tối

ưuhóa sửdụngcác nguồn lực, thúc đẩynăngsuất laođộng

và hiệu quả, tạo bước đột phá về tốc độ phát triển, phạm vi

mức độ tác động làm biến đổi cơ bản hệ thống sản xuất và

quảntrịxã hộicảchiềurộnglẫnchiềusâu. Đồngthời,cuộc

CMCN 4.0 cũng đặt ra những yêu cầu mới về kiến thức kĩ

năng và tâm thế của NNL trong xã hội. Những kiến thức

và kĩ năng có thể chia thành 3 nhóm, cụ thể như sau:

Một là, kiến thức và kĩ năng liên quan đến nhận thức,

tư duy hệ thống, tư duy phản biện, kĩ năng thích nghi, kĩ

năng sáng tạo.

Hai là, các kĩ năng về thể chất: kĩ năng ngôn ngữ, kĩ

năng số, kĩ năng kết nối.

Ba là, các kĩ năng về xã hội: giao tiếp, ứng xử, tạo lập cả về yếu tố nền móng và xu hướng phát triển.

quan hệ, làm việc theo nhóm. Việc áp dụng tổng hòa

những kiến thức, kĩ năng và tâm thế để đổi mới sáng tạo

Để khắc phục được những rào cản này, trước hết các

TCĐ phải đổi mới về tư duy trong đào tạo dựa trên những

quan trọng hơn nhiều so với những kiến thức, kĩ năng

triết lí giáo dục của Đảng, đó là đào tạo phải gắn với thực

chuyên biệt trước đây [5].

tiễn, đáp ứng đúng nhu cầu của thực tiễn và NNL đang đòi

Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tích cực to lớn hỏi. Trong đào tạo phải đi trước, đón đầu những ngành,

trên, cuộc CMCN 4.0 cũng đặt ra nhiều thách thức, đặc nghề và các kĩ năng của NNL mà thị trường lao động đang

biệt sẽ làm thay đổi mạnh mẽ cơ cấu lao động và thị cần, từ đó tiến tới thay đổi triệt để chương trình, nội dung

trường lao động. Các hệ thống tự động hóa sẽ thay thế đàotạotrước đây bằng chươngtrình, nội dung đào tạo mới

dần lao động thủ công trong toàn bộ nền kinh tế, sự đảm bảo tính linh hoạt, chú trọng vào những kĩ năng thực

VJE

Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 15-19

hành nghề nghiệp, khả năng sáng tạo và biết ứng dụng 2.2.3. Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã đặt ra nhu

những thành tựucủa cuộc CMCN 4.0 vàotrong công việc. cầu đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng ngày càng cao

Bêncạnhđó, các nhà trườngcầnphải nắmbắt được những cho các trường cao đẳng

tác động của cuộc CMCN 4.0 đến đời sống KT-XH... ở

trong nước, quốc tế, trên cơ sở đó dự đoán chính xác xu

hướng phát triển của thực tiễn, yêu cầu của các ngành,

nghề trong tương lai, từ đó chủ động thay đổi, thậm chí

Trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0 hiện nay, những

công nghệ mới như trí thông minh nhân tạo, robot, mạng

Internet, phương tiện độc lập, in 3D, công nghệ nano,

công nghệ sinh học... đã khẳng định rõ nét mối quan hệ

loại trừ các ngành, nghề đào tạo mang tính “lỗi thời, lạc

giữa các công nghệ; vai trò và sự tác động của các công

hậu”, không còn phù hợp với thực tiễn và tiến tới mở rộng

nghệ đó tới đời sống xã hội. Trong khi đó, các TCĐ là

các ngành, nghề đào tạomới, đảmbảotươngthíchvới thời

những cơ sở giáo dục trực tiếp đào tạo NNL thực hành,

đại, đáp ứng nhu cầu của cơ cấu các ngành, nghề và nhu

sử dụng các công nghệ đó. Điều này làm cho các TCĐ bị

cầu của NNL đang và sẽ cần.

tác động mạnh mẽ và toàn diện; danh mục các lĩnh vực

2.2.2. Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã đặt ra cho

các trường cao đẳng phải đối mặt với những yêu cầu,

thách thức về cải cách và cạnh tranh mới trong đào tạo

ngành, nghề và mục tiêu đào tạo từng ngành nghề sẽ phải

điều chỉnh, cập nhật liên tục vì các ranh giới giữa các lĩnh

vực rất mỏng manh.

Có thể thấy, cuộc CMCN 4.0 đã làm giảm đáng kể

ranh giới và khoảng cách về tri thức, khả năng sáng tạo

giữa giáo dục đại học với thực tiễn làm việc của con

người. Trong khi đó, ở nước ta ngày càng xuất hiện nhiều

doanh nghiệp có quy mô, có tiềm lực công nghệ, NNL

và tài chính rất lớn. Những doanh nghiệp này đã nắm bắt

được nhu cầu NNL mà mình đang cần; lợi thế ở tuyến

đầu trong cuộc chạy đua biến tri thức thành sản phẩm

phục vụ cuộc sống; họ được trải nghiệm quý giá những

yếu tố cần thiết mà các TCĐ, thậm chí các trường đại học

lớn, có uy tín trong nước không có... từ đó bằng những

kinh nghiệm, điều kiện, khả năng của mình họ trực tiếp

đào tạo và trực tiếp sử dụng NNL mà họ đào tạo ra hoặc

cung cấp NNL cho các doanh nghiệp có nhu cầu NNL

tương đồng. Bên cạnh đó, từ thực tiễn cho thấy, sự kết

nối giữa các TCĐ với thị trường lao động, doanh nghiệp

trong đào tạo còn nhiều hạn chế; cơ cấu các ngành đào

tạo về cơ bản tự phát, chưa có định hướng rõ nét; tập

trung theo xu hướng học để bảo đảm cuộc sống hiện tại

mà chưa chú ý đúng mức đến tiềm năng, kì vọng cá nhân,

xu hướng phát triển của thời đại và yêu cầu của đất

nước... Những điều này đặt ra cho các TCĐ nước ta trong

bối cảnh cuộc CMCN 4.0 phải đối mặt với sự cạnh tranh

mới với các cơ sở giáo dục đại học khác.

Trong khi đó, trước bối cảnh cuộc CMCN 4.0 đã làm

cho sựliên kết giữa các lĩnh vực lí - sinh; cơ - điện tử - sinh

ngày càng chặt chẽ. Điều này kéo theo hàng loạt nghề cũ

sẽ mất đi, thayvàođólàcơhội chosựphát triểncủa những

ngành nghề đào tạo mới, đặc biệt là sự liên quan đến sự

tương tác giữa con người và máy móc. Thị trường lao

động trong nước cũng như quốc tế sẽ cósự phân hóa mạnh

mẽ giữa nhóm lao động có trình độ thấp, trung bình và

nhóm lao động có trình độ cao. Trong đó đòi hỏi nhóm lao

động có trình độ cao ngày càng được trọng dụng, còn

nhóm lao động có trình độ trung bình, thấp từng bước bị

đe dọa và thải loại. Từ những vấn đề trên đã tạo ra cho các

TCĐ có nhu cầu đào tạo NNL có chất lượng ngày càng

cao hơn so với trước đây. Bên cạnh mục tiêu đào tạo con

người về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, các trường

phải hướng tới mục tiêu đào tạo con người được trang bị

những kiến thức hiện đại phù hợp với thực tiễn, kĩ năng

sáng tạo mới phục vụ cho nền kinh tế trước bối cảnh cuộc

CMCN 4.0. Nghĩa là phải đào tạo con người có năng lực

sáng tạo, tư duy độc lập, trách nhiệm công dân, đạo đức và

kĩ năng nghề nghiệp, năng lực ngoại ngữ, kỉ luật lao động,

tác phong công nghiệp, năng lực tự tạo việc làm và khả

năng thích ứng với những biến động của thị trường lao

động trong nước và quốc tế.

Để đảm bảo cho sự tồn tại, phát triển và đứng vững

trước sự cạnh tranh này, đòi hỏi các trường phải thường

xuyên cải cách, đổi mới toàn diện. Trong đó, cần tập

trung đổi mới công tác quản lí đào tạo theo hướng tăng

cường ứng dụng công nghệ thông tin vào trong quá trình

quản lí, coi trọng quản lí chất lượng. Bên cạnh đó, các

trường cần phải coi trọng phát triển NNL, nhất là phát

triển đội ngũ giảng viên. Đảm bảo cho đội ngũ giảng viên

luôn có đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, được chuẩn

hóa về trình độ đào tạo và có kiến thức, kĩ năng sử dụng

2.2.4. Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã đặt ra yêu

cầu các trường cao đẳng thay đổi mọi yếu tố của quá

trình đào tạo

Sự tác động của cuộc CMCN 4.0 đã đặt ra yêu cầu

ngày càng cao về chất lượng NNL. Để đáp ứng được điều

đó, các TCĐ từng bước phải thay đổi mọi yếu tố của quá

trình đào tạo, nhất là trong đổi mới công tác tuyển sinh đào

tạo, thực hiện đào tạo và đảm bảo “đầu ra” cho sinh viên.

Để giải quyết được vấn đề này, trong công tác tuyển

thành thạo ngoại ngữ, tin học để ứng dụng vào trong sinh đào tạo đòi hỏi các trường cần phải chú trọng nâng

nghiên cứu, giảng dạy và hợp tác quốc tế... cao chất lượng “đầu vào”; thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ

VJE

Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 15-19

các quy trình trong tuyển sinh; tuyệt đối không vì chạy

Cuộc CMCN 4.0 đã tác động mạnh mẽ và làm thay

theo số lượng đơn thuần mà bỏ qua chất lượng. Trong đổi toàn diện hệ thống giáo dục. Điều này đặt ra yêu cầu

thực hiện đào tạo, phải xác định việc đổi mới chương Nhà nước, các cơ quan quản lí giáo dục cần phải đổi mới,

trình, nội dung, phương pháp đào tạo là vấn đề mang tính hoàn thiện cơ chế, chính sách giáo dục nói chung, đào tạo

cốt lõi. Chương trình, nội dung đào tạo phải linh hoạt, ở các TCĐ nói riêng. Thực hiện vấn đề này một mặt giúp

phù hợp với từng ngành, nghề, từng lĩnh vực, trình độ cho các trường có cơ sở hành lang pháp lí phù hợp để

đào tạo và có sự tích hợp cao; phản ánh rõ nét những vấn phát huy khả năng chủ động, sáng tạo, nâng cao hiệu quả

đề mà thực tiễn đang cần, đáp ứng chuẩn đầu ra của nghề hoạt động đào tạo nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo NNL

nghiệp được đào tạo và có sự liên thông giữa các nghề. mà cuộc CMCN 4.0 đặt ra; phù hợp với xu thế toàn cầu

Các phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo truyền thống hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay. Mặt khác, nó

trước đây cần được đổi mới triệt để bằng những phương góp phần nâng cao năng lực, uy tín của nền giáo dục

pháp, hình thức đào tạo mới theo hướng ứng dụng triệt nước nhà.

để thành tựu công nghệ thông tin, cụ thể như: Xây dựng

Thực tiễn hiện nay cho thấy, nhiều cơ chế, chính sách

thư viện điện tử để giảng viên, sinh viên có thể truy cập

trong đào tạo ở các cơ sở giáo dục đại học nói chung, ở

nghiên cứu tài liệu ở mọi lúc mọi nơi; mở rộng các hình

các TCĐ nói riêng đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, cụ

thức đào tạo trực tuyến không cần lớp học, không cần

thể như: thiếu tính đồng bộ, chồng chéo, không còn phù

giáo viên đứng lớp, người học sẽ được hướng dẫn học

hợp với thực tiễn và đặc điểm của các nhà trường; chưa

qua mạng; giảng viên ứng dụng công nghệ thông tin vào

huy động hết được các nguồn lực nhằm nâng cao chất

trong thực hành giảng dạy để sinh viên dễ dàng tiếp thu

lượng đào tạo... Thậm chí, trước xu hướng biến động

kiếnthức, phát huy tính tíchcực trong học tập... Bên cạnh

mau lẹ của thực tiễn đào tạo trong bối cảnh cuộc cách

đó, các trường cần phải thực hiện tăng cường đầu tư các

mạng, nhưng các cơ quan quản lí giáo dục chậm ban

trang thiết bị, phương tiện kĩ thuật dạy học hiện đại; thực

hành hoặc chưa ban hành các cơ chế, chính sách nhằm

hiện xây dựng hệ thống đào tạo trực tuyến; xây dựng

điều khiển, quản lí các hoạt động đào tạo... Điều này

phòng học đa phương tiện, phòng chuyên môn hóa, hệ

khẳng định việc đổi mới, hoàn thiện cơ chế, chính sách

trong đào tạo ở các TCĐ đang là yêu cầu cấp thiết hiện

thống thiết bị ảo mô phỏng...

Trong đảm bảo “đầu ra” cho sinh viên sau khi tốt nay [6], [7], [8].

nghiệp, các trường phải đổi mới tư duy theo hướng tạo

Đểkhắcphụcnhữngràocản,vướngmắc này,trongthời

điều kiện tối đa cho sinh viên có việc làm sau khi tốt

gian tới các cơ chế, chính sáchtrong đào tạo ở các TCĐ cần

nghiệp. Đây được coi là vấn đề khó khăn, phức tạp trong

phải được đổi mới, hoàn thiện theo hướng tiếp tục bổ sung

bối cảnh cơ chế, chính sách của Nhà nước còn thiếu đồng

hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến cơ

bộ, chưa thực sự phát triển; điều kiện và năng lực của các

chế, chính sách quy định về tự chủ đại học, quyền và trách

TCĐ còn chưa đáp ứng được yêu cầu... Tuy nhiên, để

nhiệm của các TCĐ khi thực hiện tự chủ, chính sách đầu tư

thực hiện có hiệu quả vấn đề này, các trường cần phải

phát triển các nhà trường. Sớm hoàn thiện và ban hành văn

xây dựng mối quan hệ, liên kết chặt chẽ và có cơ chế

bản quy định cơ chế tự chủ của các TCĐ, trong đó nghiên

chính sách rõ ràng trong hợp tác tuyển dụng NNL với các

cứu đề xuất đồng bộ các giải pháp tự chủ về đào tạo, nghiên

doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất kinh doanh phù hợp với

cứu khoa học, tự chủ về tổ chức, bộ máy nhân sự, tự chủ về

các ngành, nghề mà mình đào tạo trên từng địa bàn, từ

tài chính để thúc đẩy phát triển các nhà trường. Thực hiện

đó tạo điều kiện thuật lợi nhất cho sinh viên sau khi tốt

nghiên cứu xây dựng và ban hành kịp thời hệ thống định

nghiệp làm việc ở các cơ sở này. Mặt khác, trong bối

mức kinh tế kĩ thuật và tiêu chí, tiêu chuẩn chất lượng đối

cảnh tính tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học hiện nay

với các TCĐ làm cơ sở cho việc xây dựng cơ chế tính giá

ngày càng được tăng cường và mở rộng đòi hỏi các

dịch vụ đào tạo. Từ đó, xây dựng và ban hành cơ chế đặt

trường phải nhạy bén, linh hoạt, biết tận dụng mọi nguồn

hàng của Nhà nước đối với các cơ sở đào tạo theo năng lực,

lực chất lượng cao mà mình hiện có như hệ thống cơ sở

chất lượngđàotạocủa đơnvị màkhôngcósựphânbiệt loại

vật chất, NNL chất lượng cao để tiến hành nghiên cứu

hình trường. Bên cạnh đó, cần tập trung đổi mới cơ chế,

chính sách trong đầu tư ngân sách nhà nước đối với các

TCĐ theo hướng giảm dần chi ngân sách cho bộ máy và

khoa học, sản xuất, chế tạo các sản phẩm phù hợp với

năng lực để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Trên cơ sở

đó định hướng và tạo điều kiện cho sinh viên sau khi tốt

hoạt động thường xuyên của các trường, tiến tới các trường

nghiệp trực tiếp được làm việc ngay ở nhà trường.

tự bảo đảm kinh phí hoạt động thường xuyên. Xây dựng cơ

2.2.5. Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã đặt ra yêu chế cho phép cơ sở đào tạo được tự chủ quyết định mức thu

cầu cần phải đổi mới, hoàn thiện cơ chế, chính sách học phítươngxứngvớichấtlượngdịchvụđàotạocungcấp

trong đào tạo ở các trường cao đẳng

và xã hội thừa nhận. Ngoài ra, cho phép các đơn vị tự chủ

VJE

Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 15-19

được huy động các nguồn lực từ xã hội thông qua vay tín

dụng trong nước và nước ngoài, để bổ sung nguồn vốn cho

phát triển GD-ĐT, xây dựng cơ sở vật chất...

MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÍ...

(Tiếp theo trang 14)

3. Kết luận

Thực tế cho thấy, không có biện pháp nào là “vạn

Từ những vấn đề trên, có thể khẳng định, cuộc

CMCN 4.0 ra đời là xu hướng tất yếu của thời đại. Nó

đặt ra cho các cơ sở giáo dục đại học ở nước ta nói chung, năng” mà thông thường, để giải quyết một nhiệm vụ, một

các TCĐ nói riêng phải vận động không ngừng. Theo vấn đề cụ thể, phải vận dụng, phối hợp nhiều biện pháp.

đó, các nhà trường muốn nâng cao được chất lượng đào Trong các biện pháp nêu trên, biện pháp 1 có ý nghĩa

tạo nhằm đáp ứng thiết thực với nhu cầu của NNL mà thị định hướng, đóng vai trò nền tảng cho việc thực hiện các

trường lao động đang cần trong bối cảnh này thì cần phải biện pháp khác vì chỉ có nhận thức đúng thì mới có hành

tranh thủ mọi tiềm năng vốn có của mình; biết khai thác động đúng; biện pháp 2 có tính hạt nhân, đóng vai trò

tối ưu những giá trị mà cuộc cách mạng đem lại, nhất là then chốt, quyết định đến chất lượng HĐDH; các biện

những thành tựu về lĩnh vực công nghệ thông tin, số hóa pháp 3, 4, 5 có vai trò quan trọng, tạo điều kiện, hỗ trợ

vào trong đào tạo; từng bước đưa những kiến thức, yêu HĐDH, để các nhà quản lí phát huy sức mạnh tổng hợp

cầu mà xu hướng của cuộc cách mạng đang hiện hữu để trong quản lí HĐDH theo định hướng PTNL HS trong

đưa vào trong chương trình, nội dung đào tạo... thì mới bối cảnh hiện nay.

đảm bảo cho các nhà trường tồn tại và ngày càng phát

triển, đáp ứng tốt với nhu cầu của thực tiễn đặt ra.

Tài liệu tham khảo

[1] Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số

Tài liệu tham khảo

29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản,

toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công

nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị

trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập

[1] Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số

29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản,

toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công

nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị

quốc tế.

trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập

[2] Bộ GD-ĐT (2018). Chương trình giáo dục phổ

quốc tế.

thông - Chương trình tổng thể (Ban hành kèm theo

[2] Đảng Cộng sản Việt Nam (2016). Văn kiện Đại hội

Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018

đại biểu toàn quốc lần thứ XII. NXB Chính trị Quốc

của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT).

gia - Sự thật.

[3] Ban Chấp hành Đảng bộ TP. Hồ Chí Minh (2015).

[3] Nguyễn Hồng Minh (2017). Cuộc cách mạng công

Nghị quyết đại hội Đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ

nghiệp 4.0 và những vấn đề đặt ra đối với hệ thống

Chí Minh lần thứ X nhiệm kì 2015 -2020.

giáo dục nghề nghiệp. Tạp chí Lao động và Xã hội,

[4] Trần Trung Dũng (2016). Quản lí hoạt động dạy học

số tháng 2/2017.

ở trường trung học phổ thông theo định hướng phát

[4] Nguyễn Viết Thảo (2017). Cách mạng công nghiệp

triển năng lực học sinh. Luận án tiến sĩ Khoa học

lần thứ tư. Tạp chí Lí luận chính trị, số 5/2017.

Giáo dục, Trường Đại học Vinh.

[5] Phan Chí Thành (2018). Cách mạng công nghiệp

[5] Đỗ Thị Thanh Thuỷ (chủ biên) - Nguyễn Thành

Vinh - Hà Thế Truyền - Nguyễn Thị Tuyết Hạnh

(2017). Quản lí hoạt động dạy học trong trường phổ

thông. NXB Giáo dục Việt Nam.

4.0 - Xu thế phát triển của giáo dục trực tuyến. Tạp

chí Giáo dục, số 421, tr 43-46; 19.

[6] Thủ tướng Chính phủ (2012). Chiến lược phát triển

giáo dục 2011-2020 (Ban hành kèm theo Quyết định

số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012).

[7] Phạm Ngọc Trang (2018). Cách mạng công nghiệp

4.0 - Thực tiễn và thách thức đặt ra đối với các

trường đại học và đội ngũ giảng viên trẻ. Tạp chí

Giáo dục, số đặc biệt, kì 2 tháng 5, tr 90-93.

[8] Nguyễn Thị Thanh Tùng - Ngô Văn Tuần (2018).

Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đại học Việt

Nam đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công

nghiệp 4.0. Tạp chí Giáo dục, số 426, tr 1-4.

[6] Hoàng Anh Tuấn (2017). Quản lí hoạt động dạy học

của các trường trung học cơ sở huyện Vĩnh Thạnh,

thành phố Cần Thơ. Tạp chí Giáo dục và Xã hội, số

76 (137) - tháng 7/2017, tr 113-115.

[7] Phạm Thị Mai Loan (2016). Một số giải pháp nâng

cao chất lượng dạy học môn Ngữ văn trung học cơ

sở tại thành phố Hải Phòng theo tiếp cận phát triển

năng lực người học. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt

tháng 5, tr 168-172; 167.

5 trang yennguyen 16/04/2022 2660

Download

Bạn đang xem tài liệu "Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và những yêu cầu đặt ra trong đào tạo ở các trường cao đẳng hiện nay", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

File đính kèm:

cuoc_cach_mang_cong_nghiep_4_0_va_nhung_yeu_cau_dat_ra_trong.pdf