Định hướng tích hợp trong sách giáo khoa Tiếng Lào Lớp 4
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số 449 (Kì 1 - 3/2019), tr 59-63
ĐỊNH HƯỚNG TÍCH HỢP TRONG SÁCH GIÁO KHOA TIẾNG LÀO LỚP 4
Đặng Thị Lệ Tâm - Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên
Ngày nhận bài: 09/11/2018; ngày sửa chữa: 19/11/2018; ngày duyệt đăng: 30/11/2018.
Abstract: In recent years, integration is one of the modern teaching trends, it has been concerned,
studied and applied in schools in many developed countries. Integration with the general
development trend of modern education, Lao education has also been implementing an integrated
viewpoint in developing teaching curriculum. The structure of Lao textbook is designed basing on
the main pillars corresponding to communication skills: reading, writing, speaking and listening.
Keywords: Integration, education, Laos, textbook.
được trong nhà trường vào các hoàn cảnh khác nhau, qua
đó trở thành một người công dân có trách nhiệm, một
người lao động có năng lực. Những thập kỉ gần đây, tích
hợp là một trong những xu thế dạy học hiện đại đang
được quan tâm nghiên cứu và áp dụng vào nhà trường ở
nhiều quốc gia có nền giáo dục phát triển hàng đầu của
thế giới; mức độ tích hợp khá đa dạng. Bên cạnh đó, cũng
đã có nhiều cuộc hội nghị, hội thảo quốc tế đã được tổ
chức để cung cấp trao đổi các thông tin về các chương
trình dạy học tích hợp nhằm thúc đẩy việc áp dụng quan
điểm tích hợp trong việc thiết kế các môn học. Các nước
đi đầu trong việc xây dựng chương trình tích hợp là Nga,
1. Mở đầu
Sang thế kỉ XXI, do tốc độ phát triển của xã hội hết
sức nhanh chóng, với những biến đổi liên tục và khôn
lường, để chuẩn bị cho thế hệ trẻ đối mặt và đứng vững
trước những thách thức của đời sống, vai trò của giáo dục
ngày càng được các quốc gia chú trọng và quan tâm đầu
tư hơn bao giờ hết. Thay đổi, cải tiến chương trình, thậm
chí cải cách giáo dục đã được nhiều nước tiến hành. Theo
số liệu khảo sát việc phát triển chương trình giáo dục của
21 nước do INCA thống kê, xu thế thiết kế chương trình
theo hướng tích hợp (Integration) được khá nhiều quốc
gia quan tâm, vận dụng, đặc biệt đối với giai đoạn giáo
dục cơ sở, bắt buộc, trong đó có các nước Đông Nam Á Pháp, Hoa Kì, Úc, Đức, Malaixia, Indonesia, Trung
nói chung, Lào và Việt Nam nói riêng.
Quốc, Nhật Bản, Thái Lan...
2.2. Định hướng tích hợp trong sách giáo khoa Tiếng
Lào lớp 4
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Dạy học tích hợp
Hòa nhập với xu thế chung của giáo dục học hiện đại,
giáo dục của Lào cũng đã và đang triển khai quan điểm
tích hợp trong việc xây dựng các chương trình dạy học,
nhằm giải quyết mâu thuẫn giữa yêu cầu về học vấn phổ
thông khả năng tiếp thu của học sinh, thời gian học ở nhà
trường với khối lượng tri thức của nhân loại đang ngày
một tăng lên nhanh chóng.
Cũng giống như sách giáo khoa (SGK) Tiếng Việt,
sự tích hợp trong SGK môn Tiếng Lào có cơ sở từ mục
tiêu phát triển năng lực giao tiếp, năng lực thẩm mĩ và từ
mối quan hệ mật thiết và hệ thống giữa kiến thức và kĩ
năng của hai lĩnh vực văn học và ngôn ngữ. Nó giúp cho
quá trình hình thành và phát triển năng lực giao tiếp và
năng lực thẩm mĩ của người học diễn ra thuận lợi và hiệu
quả hơn.
Khái niệm “dạy học tích hợp” được đưa ra dưới nhiều
cách tiếp cận khác nhau.
Tích hợp (Integration) có nguồn gốc từ tiếng La tinh,
có nghĩa là xác lập cái chung, cái toàn thể, cái thống nhất
trên cơ sở những bộ phận riêng rẽ.
Theo Từ điển Tiếng Việt: “Tích hợp là kết hợp những
hoạt động, chương trình hoặc các thành phần khác nhau,
thành một khối chức năng. Tích hợp có nghĩa là sự thống
nhất, sự hòa hợp, sự kết hợp”.
Theo Từ điển Giáo dục học: “Tích hợp là hoạt động
liên kết các đối tượng nghiên cứu trên giáo dục, học tập
của cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực khác nhau trong
cùng một kế hoạch dạy học”.
Dạy học tích hợplà định hướng dạy học trong đó giáo
viên tổ chức, hướng dẫn để học sinh biết huy động tổng
hợp kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau
nhằm giải quyết các nhiệm vụ học tập, đời sống; thông
qua đó hình thành những kiến thức, kĩ năng mới; phát
triển được những năng lực cần thiết trong học tập và
Tư liệu để tác giả bài viết nghiên cứu gồm có:
- Chương trình giáo dục cấp Tiểu học của Lào do
Viện Nghiên cứu Khoa học giáo dục - Bộ GD-ĐT Lào
ban hành năm 2010 (bản chỉnh sửa), đăng tải trên trang
trong thực tiễn cuộc sống. Điều đó cũng có nghĩa là đảm http://www.moes.edu.la. Chương trình được áp dụng từ
bảo để mỗi học sinh biết cách vận dụng kiến thức học
khi ban hành đến nay.
59
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số 449 (Kì 1 - 3/2019), tr 59-63
- SGK Tiếng Lào (lớp 4): do Viện Nghiên cứu Khoa
học giáo dục - Bộ GD-ĐT Lào ban hành từ năm học
2009-2010.
Cấu trúc của SGK Tiếng Lào được xây dựng dựa trên
các trụ cột chính tương ứng với các năng lực giao tiếp:
đọc, viết, nói và nghe. Các năng lực này sẽ được phân
giải thành những yêu cầu cần đạt theo độ khó tăng dần
và liên tục từ lớp dưới lên lớp trên. Nhờ vậy, học sinh có
cơ hội được rèn kĩ và đầy đủ các năng lực giao tiếp và
tăng cường khả năng tích hợp các kiến thức và kĩ năng
ngay trong cùng một bài học.
Để đạt được hiệu quả của chương trình theo định
hướng phát triển năng lực, SGK Lào đã tích hợp triệt để
tất cả kiến thức của môn học vào trung tâm của bài học
là văn bản nhằm giúp học sinh phát triển khả năng đọc,
viết, nói và nghe về nhiều kiểu loại văn bản đa dạng, cần
thiết cho cuộc sống, xung quanh những đề tài, chủ điểm
phù hợp với trải nghiệm và hứng thú của người học.
SGK Tiếng Lào mỗi lớp có 1 quyển, được cấu trúc
theo đơn vị bài học, mỗi năm học thực hiện trong 33 tuần
học. Ngoại trừ sách Tiếng Lào lớp 1 học về âm, vần,
tiếng, từ có cấu trúc riêng, SGK Tiếng Lào lớp 2, 3, 4, 5
có cấu trúc giống nhau, mỗi bài học được nhóm lại theo
mạch nội dung kiến thức, kĩ năng, không chia thành các
phân môn cụthể mà tích hợp vàotrong một bài học. Theo
mạch nội dung dạy - học, các hoạt động trong bài học
được phân thành bốn nhóm: hoạt động đọc, hoạt động
viết, hoạt động nghe - nói, hoạt động tìm hiểu kiến thức
ngôn ngữ và văn học. Mỗi nhóm hoạt động lại có thể
được chia tiếp thành các nhóm kĩ năng nhỏ hơn. Về điểm
này, SGK Lào có cấu trúc gần giống với Tài liệu Hướng
dẫn học VNEN của Việt Nam.
Dưới đây, chúng tôi xin trích dẫn ví dụ một bài học
trong SGK lớp 4 của Lào:
60
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số 449 (Kì 1 - 3/2019), tr 59-63
Dịch sang tiếng Việt:
BÀI THỨ 1
NGÀY KHAI GIẢNG
BÀI TẬP ĐỌC
Một ngày bắt đầu, bầu trời tươi sáng, không khí trong lành, ánh nắng mặt trời xuyên vào đến khuôn viên của
trường. Đúng lúc đó, có một cơn gió mát thổi nhẹ từ cánh đồng ùa đến. Cảnh đẹp của thiên nhiên làm cho các em
cảm thấy vui vẻ. Ngày 1 tháng 9 là ngày khai giảng mới của tất cả các trường trong toàn quốc.
Các em học sinh đã tập trung có mặt trên sân trường từ sáng sớm. Mọi người đều có vẻ mặt vui tươi, phấn khởi
khi được gặp bạn bè sau ba tháng nghỉ hè. Họ nói chuyện với nhau rất thân thiện. Sau khi chào cờ, thầy hiệu trường
đã đọc thư chúc mừng của Bộ Trưởng Bộ giáo dục gửi tới các thầy cô và học sinh trong nhân dịp ngày khai giảng.
Trong bức thư này, Bộ trưởng đã mong muốn mọi học sinh chăm chỉ học tập để làm cho kết quả học tập có chất
lượng cao. Sau đó, thầy hiệu trường đã có lời khuyên cho giáo viên mới và học sinh trong mọi lớp hiểu biết đầy đủ
mọi thông tin và giới thiệu về kế hoạch hoạt động của năm học này.
Trong ngày khai giảng, mọi học sinh đều cảm thấy tự hào. Ai cũng mong muốn bản thân sẽ quyết tâm học giỏi,
năng động, tôn trọng các nội quy nghiêm ngặt của trường để phù hợp của từ “thiếu niên quốc gia”.
GIẢI THÍCH TỪ
Giáo dục phổ thông: học từ cấp một đến cấp ba.
Bộ trưởng:
Ngặt:
người quản lí cao nhất trong Bộ.
lời hứa
Quy tắc:
quy định
Thiếu niên:
CÂU HỎI
trẻ em đang tuổi đi học
1. Khung cảnh thiên nhiên trong ngày khai giảng như thế nào?
2. Trong lá thư, Bộ trưởng mong muốn một năm học như thế nào?
3. Học sinh mong muốn bản thân sẽ như thế nào?
4. Nội dung của bài đọc trên nói về chuyện gì?
NGỮ PHÁP
Khái niệm Câu đơn
Câu đơn là câu nói có ý nghĩa đầy đủ và có dấu cấm cuối câu, dài hoặc ngắn tùy thuộc vào nội dung trong câu.
Ví dụ:
- Hôm nay, học sinh cảm thấy rất tự hào.
- Ngày 1 tháng 9 là ngày khai giảng.
VIẾT CHÍNH TẢ
Hãy viết chính tả bài tập đọc trên. Sau đó trả lời các câu hỏi sau:
1. Một năm, học sinh nghỉ hè trong bao lâu?
2. Ngày khai giảng mọi người cảm thấy thế nào?
3. Ai là người đọc lá thư chúc mừng?
4. Hãy tìm 2-3 câu đơn trong bài chính tả, sau đó chép lại vào vở.
KỂ CHUYỆN THEO BỨC TRANH
61
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số 449 (Kì 1 - 3/2019), tr 59-63
Thống nhất với mục tiêu của môn Tiếng Lào nói sinh thực hiện các bài học về danh từ, động từ, tính từ,
chung thì môn Tiếng Lào lớp 4 cũng góp phần hoàn
thành mục tiêu đã đặt ra là biên soạn SGK theo quan
điểm tích hợp nhằm giúp học sinh tiết kiệm thời gian học
tập, nâng cao hiệu quả giáo dục đồng thời góp phần tích
cực hóa hoạt động của học sinh để học sinh chủ động,
sáng tạo trong quá trình học tập.
đại từ, quan hệ từ cũng như hình thành cho học sinh các
kiến thức về câu như câu đơn, câu ghép, câu cảm thán...;
viết lại các câu thành một câu ghép có sử dụng quan hệ
từ; từ ngữ nào được lặp lại để nối các câu trong đoạn văn
bằng phép lặp hay trong đoạn văn từ ngữ nào được dùng
đế thay thế cho các từ ngữ khác.
Chương trình môn Tiếng Lào lớp 4 gồm có 33 tuần
với 66 bài học. Mỗi tuần học sinh học 2 bài, mỗi bài học
trong 3 tiết. Trừ 8 bài ôn tập giữa và cuối kì I, kì II, cả
năm học sinh được thực học 58 bài. Trong 58 bài học thì
tất cả các bài đều có phần Tập đọc, các bài tập đọc thuộc
các thể loại văn bản khác nhau, bao gồm 12 bài thơ và 46
bài văn xuôi. Các nội dung bài học còn lại đan xen dạy
viết Chính tả, Ngữ pháp, Tập làm văn và Kể chuyện.
Như vậy, rõ ràng chương trình Tiếng Lào giành nhiều
thời lượng học cho phần Tập đọc. Hơn nữa, bài Tập đọc
được coi là trọng tâm của các bài học và được tích hợp
với các nội dung các phân môn khác. Những kiến thức
của phân môn Tập đọc góp phần giúp học sinh học tập
tốt hơn trong các phân môn khác như Chính tả, Ngữ
pháp, Tập làm văn, Kể chuyện. Cụ thể như sau:
+ Tích hợp với phân môn Chính tả: học sinh được
luyện viết một số đoạn hoặc cả bài tập đọc. Sau khi viết
bài chính tả, học sinh tiếp tục làm bài tập trả lời một số
câu hỏi liên quan đến nội dung bài tập đọc; trong các câu
hỏi của phần viết chính tả cũng có những câu hỏi liên
quan đến nội dung của Ngữ pháp hoặc Tập làm văn.
Ví dụ, ở bài 1, học sinh học Ngữ pháp về Câu đơn thì
trong nội dung câu hỏi phần Chính tả có yêu cầu Hãy tìm
2-3 câu đơn trong bài chính tả, sau đó chép lại vào vở.
Hay ở bài 11, phần viết văn dạy về Văn miêu tả thì trong
Ví dụ: ở bài 5, học sinh được học về Câu ghép (Khái
niệm: Câu ghép là câu có từ 2 cụm C-V trở lên, có thể có
dấu phẩy hoặc có quan hệ từ và có dấu chấm vào cuối
câu) thì ví dụ minh họa được trích dẫn từ bài tập đọc Bảo
vệ rừng: Rừng có rất nhiều các loại gỗ quý hiếm mà con
người chúng ta có thể dùng để xây nhà, làm bàn ghế và
các loại tiện nghi...
+ Tích hợp với phân môn Kể chuyện: Các bài tập đọc
là ngữ liệu để học sinh kể lại các câu chuyện. Trong SGK
Tiếng Lào lớp 4, tất cả các bài kể chuyện đều có tranh
minh họa, miêu tả lại nội dung từng đoạn của bài tập đọc.
Học sinh dựa và tranh minh họa để kể lại câu chuyện đó.
Ngoài ra, hai kĩ năng nói và viết trong SGK cũng được
tích hợp chặt chẽ với nhau. Trong mỗi bài kể chuyện luôn
có yêu cầu học sinh viết lại nội dung câu chuyện vừa kể
vào vở.
Ví dụ: Bài 13, Tập đọc Con mèo màu xám, phần kể
chuyện có 2 bức tranh, yêu cầu học sinh dựa vào tranh và
kể lại câu chuyện, sau đó viết lại vào vở.
+ Tích hợp với phân môn Tập làm văn: Tập làm văn
là phân môn thể hiện rõ yêu cầu tích hợp. Các ngữ liệu
trong phần làm văn vừa hình thành vừa củng cố khái
niệm và cấu trúc của các dạng bài miêu tả, kể chuyện,
viết thư cho HS. Các bài tập đọc được viết bằng nhiều
nội dung bài tập chính tả có yêu cầu Viết chính tả bài đọc dạng văn bản phong phú là ngữ liệu để học sinh phân tích
Cây đại. Hãy kể đặc điểm của cây Đại và lá của nó.
+ Tích hợp với phân môn Ngữ pháp: việc tìm hiểu
nghĩa của từ và phân tích câu trong bài là ngữ liệu để học
và tìm hiểu để học sinh có thể viết các bài văn được sinh
động hơn, phát huy tối đa khả năng sử dụng ngôn ngữ
của học sinh.
62
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số 449 (Kì 1 - 3/2019), tr 59-63
Ví dụ, bài tập đọc 63 Gửi thư cho thầy giáo là nội [5] Hoàng Thị Tuyết (2017). Đào tạo, dạy học theo
dung bức thư của một học trò cũ đã theo gia đình chuyển
lên Thủ đô Viên chăn, viết thư về hỏi thăm thầy và kể về
ngôi trường mới nơi em đang theo học, cũng như lời hứa
với thầy sẽ chăm ngoan và học giỏi. Ở nội dung phần Tập
làm văn, học sinh được học về kết cấu 3 phần của bức
thư, dựa vào nội dung của bài tập đọc đã được tìm hiểu
trước đó.
quan điểm tích hợp - Chúng ta đang ở đâu?. Kỉ yếu
Hội thảo “Dạy học tích hợp ở tiểu học: Hiện tại và
Tương lai”, Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí
Minh, tr 13-30.
[6] Cao Văn Sâm (2006). Một số định hướng về dạy học
tích hợp. Hội giảng giáo viên dạy nghề toàn quốc,
Tổng Cục dạy nghề.
Có thể nói, cấu trúc bài học trong SGK Tiếng Lào
đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực cho học sinh, trước
hết là sự quán triệt nguyên tắc, quan điểm tích hợp nội
môn, nghĩa là các kiến thức, kĩ năng của các phân môn
cần cung cấp, rèn luyện cho học sinh được thống nhất,
hài hòa như những thành phần tất yếu trong từng đơn vị
bài học trên cơ sở khai thác và vận dụng tối đa văn bản
tập đọc. Hơn nữa, việc tích hợp dạy học Tập đọc với các
phân môn khác đã góp phần làm giảm tải khối lượng học
tập, nâng cao hiệu quả học tập và tiết kiệm thời gian học
tập để học sinh có thể đạt kết quả học tập tốt nhất.
[7] Trần Thanh Bình (2016). Tích hợp trong sách giáo
khoa Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực
học sinh. Tạp chí Giáo dục, số 383, tr 1-2; 15.
SO SÁNH NỘI DUNG KIẾN THỨC,...
(Tiếp theo trang 25)
KHTN và năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn, vì
vậy giáo viên phổ thông cần chú ý hướng dẫn học sinh
tự làm việc độc lập hoặc theo nhóm nhiều hơn.
3. Kết luận
Tài liệu tham khảo
Như vậy, theo quan điểm tích hợp, các phân môn
trong bài học Tiếng Lào được tập hợp lại xung quanh nội
dung các bài đọc; các nhiệm vụ cung cấp kiến thức và rèn
luyện kĩ năngcũng đã gắnbóchặt chẽ với nhauhơn trước.
Phần bài đọc sẽ là trung tâm của bài học, là ngữ liệu để
các kĩ năng khác dựa vào khai thác. Bài tập đọc, dù là thơ
hay truyện kể, văn bản miêu tả hay văn bản khoa học, văn
bản hành chính hay thư từ...đều có nội dung, cấu trúc và
các hiện tượng ngôn ngữ cần thiết (từ vựng và hình dạng
câu) để học sinh dựa vào đó tìm hiểu. Khi dạy học, giáo
viên cần phải thấy được mối liên hệ nội môn (đọc, viết,
nghe, nói), theo đó, thấy được nội dung dạy học có liên
quan và lặp lại ở các nội dung dạy viết, nói và nghe; kiến
thức và kĩ năng đọc hiểu mà học sinhtiếpnhận được trong
quá trình tìm hiểu văn bản tập đọc sẽ giúp cho kĩ năng
viết, nghe và nói của các em tốt hơn.
[1] Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số
29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn
diệngiáodụcvàđàotạo, đápứngyêucầucôngnghiệp
hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
[2] Bộ GD-ĐT (2017). Chương trình giáo dục phổ
thông - Chương trình tổng thể.
[3] Bộ GD-ĐT (2018). Chương trình giáo dục phổ
thông môn Khoa học tự nhiên.
[4] Bộ GD-ĐT (2006). Chương trình giáo dục phổ
thông - những vấn đề chung (Cấp trung học phổ
thông) - Môn Sinh học.
[5] Đinh Quang Báo - Phan Thị Thanh Hội (2018). Bồi
dưỡng giáo viên Sinh học đáp ứng chương trình
giáo dục phổ thông mới. Báo cáo khoa học về lí luận
và phương pháp dạy học bộ môn Sinh học. Hội thảo
quốc gia lần thứ 1, Huế, 18/8/2018, tr 3-11.
Tài liệu tham khảo
[1] Bộ GD-ĐT - Viện Nghiên cứu Khoa học giáo dục
(2010). Chương trình giáo dục cấp Tiểu học (bản
[6] Trần Quốc Dung - Trần Văn Giang - Nguyễn Thị
Kim Cơ - Nguyễn Thị Tường Vy (2018). Các năng
lực của giáo viên thế kỉ XXI. Báo cáo khoa học về lí
luận và phương pháp dạy học bộ môn Sinh học. Hội
thảo quốc gia lần thứ 1, Huế, 18/8/2018, tr 106-112.
[2] Bộ GD-ĐT - Viện Nghiên cứu Khoa học giáo dục
(2009). Sách giáo khoa Tiếng Lào lớp 4.
[3] Bộ GD-ĐT - Dự án Mô hình Trường học mới
(2016). Phương pháp dạy học Tiếng Việt ở tiểu học.
NXB Đại học Sư phạm.
[7] Nguyễn Thị Thanh Thủy - Mai Sỹ Tuấn (2018).
Sách giáo khoa môn Khoa học tự nhiên - Kinh
nghiệm quốc tế và bài học đối với Việt Nam. Báo cáo
khoa học về lí luận và phương pháp dạy học bộ môn
Sinh học. Hội thảo quốc gia lần thứ 1, Huế,
18/8/2018, tr 37-50.
[4] Nguyễn Minh Thuyết (chủ biên, 2006). Hỏi đáp
về dạy học Tiếng Việt 2, 3, 4, 5. NXB Giáo dục
Việt Nam.
63
5 trang
16/04/2022
5120
Bạn đang xem tài liệu "Định hướng tích hợp trong sách giáo khoa Tiếng Lào Lớp 4", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- dinh_huong_tich_hop_trong_sach_giao_khoa_tieng_lao_lop_4.pdf
