Về từ Hán Việt trong sách giáo khoa Tiếng Việt bậc Tiểu học
VÏÌ TÛÂ HAÁN VIÏÅT TRONG SAÁCH GIAÁO KHOA
TIÏËNG VIÏÅT BÊÅC TIÏÍU HOÅC
.
Lï Thõ Ngoåc Àiïåp*
1. Àùåt vêën àïì
Tûâ Haán Viïåt laâ nhûnä g tûâ göcë Haán du nhêåp
vaâo tiïëngViïåt trong giai àoaån hai, maâ ngûúâiViïåt
àaä àoåc êm chuêín (Trûúâng An) cuaã chuáng theo
hïå thöëng ngûä êm cuãa mònh. Caách àoåc àoá àûúåc
duy trò (vúiá nhûäng biïën àöíi ñt nhiïìu) cho àïën têån
ngaây nay. Vñ duå: traâ, maä, troång, khinh, vûúång,
cêån, nam, nûä…
Tïn goåi "tûâ HaánViïåt" coân bao gömì caã nhûäng
tûâ vöën khöng phaãi laâ göëc Haán, maâ do ngûúâi Haán
mûúån möåt ngön ngûä khacá , ngûúâiViïåt vay mûúån
laåi röìi àocå theo êm Haná Viïåt nhû caác tûâ Haán
Viïåt khaác. Vñ duå: phuåc vuå, mô thuêåt, kinh tïë, khaái
quaát, thuã tuåc...
Bïn caånh àoá, nhûäng tûâ do ngûúâi Viïåt taåo ra
nhûng sûã dunå g yïëu töë cêuë taåo coá nguöìn göëc Haán
thò cuäng àûúåc coi laâ tûâ Haán Viïåt, chùèng haån: y
sô, cöng an, àaåi àöåi, hiïím ngheâo, ca ngúåi, taâu
thuyã, taâu hoaã…
Trong baáo caáo, chuáng töi choån àïì taâi Vïì tûâ
Haán Viïåt trong saách giaáo khoa bêåc tiïíu hoåc àïí
trònh baây kïët quaã nghiïn cûáu cuãa chuná g töi vïì tûâ
Haán Viïåt àûúåc sûã dunå g trong sacá h giaáo khoa.
Qua khaão saát böå saách giaáo khoa Tiïëng Viïåt
bêåc tiïíu hocå (göìm 10 têpå ), chuáng töi nhêån thêëy
tûâ Haán Viïtå chiïëm tó lïå 4.1% trong töíng söë lûúåt
tûâ àûúåc sûã duång. Caác baâi Têåp àocå trong sacá h
giaáo khoa Tiïëng Viïåt Tiïíu hoåc coá võ trñ rêët quan
troång. Noá chûáa àûång hêuì hïët caác ngûä liïåu, laâm
Chûúng trònh tiïíu hocå hiïån hanâ h úã nûúác ta
àûúåc thûåc hiïån thöëng nhêët trïn toanâ quöëc tûâ nùm
hoåc 2002 - 2003. Hoåc sinh caã nûúcá cuâng hoåc
möåt böå saách giaáo khoa. Trong söë caác mön hoåc
àûúåc qui àõnh trong chûúng trònh tiïíu hoåc, mön
Tiïëng Viïåt chiïëm thúâi lûúång nhiïuì nhêët (40.7%
so vúái töíng thúâi lûúång cuãa chûúng trònh bêåc hoåc).
Trong quaá trònh thûåc hiïån àïì taâi luêån aán Àùåc
àiïím ngön ngûä hoåc cuãa caác àún võ ngön ngûä
trong saách giaáo khoa bêcå tiïíu hoåc úã Viïåt Nam,
chuáng töi àaä nghiïn cûáu böå saách giaoá khoaTiïëng
Viïåt bêåc tiïíu hoåc vaâ nhêån thêëy vïì goác àöå nguöìn
göëc, ngoaâi tûâ thuêìn Viïåt, saách giaoá khoa Tiïëng
Viïåt bêåc tiïíu hoåc coân àûa vaâo möåt söë tûâ vay
mûúån göëc chêu Êu vaâ tûâ Haán Viïåt; trong àoá, söë
lûúång tûâ Haán Viïåt chiïëm tó lïå nhiïìu hún so vúái
tûâ göëc chêu Êu. Àiïìu naây cuäng dïî hiïuí , búãi tiïnë g
Viïåt àaä traãi qua quaá trònh tiïëp xuác vúái tiïëng Haán
tûâ rêët lêu àúâi, thöng qua nhiïìu con àûúâng vaâ
bao göìm nhiïìu giai àoanå khaác nhau. Coá thïí chia
quaá trònh tiïëp xuác Haán - Viïåt thaânh hai giai àoaån
lúán: möåt laâ giai àoanå tûâ àêìu cöng nguyïn àïën
àêìu àúâi Àûúâng (àêìu thïë kóVIII); hai laâ giai àoaån
tûâ àúâi Àûúâng (thïë kó VIII - thïë kó X) trúã vïì sau.
Hai lêìn tiïëp xuác lúán naây cung cêëp cho tûâ vûång
tiïëng Viïåt hai nguöìn tûâ göëc Haán maâ nhû trûúác
nay ta vêîn quen goåi laâ tûâ Haán cöí vaâ tûâ Haán Viïåt.
* NCS chuyïn ngaânh Ngön ngûä hoåc so saánh (khoaá 2006-2009)
K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦85
cú súã àïí hoåc sinh hocå caác phên mön khaác nhû:
Chñnh taã, Têåp viïët, Têåp laâm vùn, Kïí chuyïån,
Luyïån tûâ vaâ cêu. Vò vêyå , trong phamå vi nghiïn
cûáu, chuáng töi têåp trung xem xeát tûâ Haán Viïåt
trong têët caã caác baâi têpå àoåc trong böå saách giaáo
khoa mön Tiïëng Viïtå tûâ lúáp 1 àïën lúáp 5.
Dûåa trïn kïët quaã nghiïn cûáu vïì tûâ Haán Viïåt
trong saách giaáo khoa Tiïëng Viïåt bêcå tiïíu hoåc,
chuáng töi seä ài àïën phên tñch, nhêån xeát vïì mùåt
söë lûúång, caách sûã duång, vai troâ vaâ vêën àïì giaãi
nghôa tûâ Haán Viïåt trong böå saách naây àïí tûâ àoá coá
sûå ghi nhêån vïì tñnh húpå lñ hay chûa húåp lñ trong
viïåc biïn soaån. Qua ào,á chuáng töi àûa ra möåt söë
kiïën nghõ mang tñnh chêtë trao àöíi vïì viïåc biïn
soaån, chónh lñ saách giaoá khoa Tiïëng Viïåt, àöìng
thúâi àïì xuêët möåt söë giaãi phaáp àïí chûúng trònh
giaáo duåc vaâ nöåi dung saách giaáo khoa mön Tiïëng
Viïåt bêåc Tiïíu hoåc ngayâ caâng àûúåc hoaân thiïnå ,
phuâ húåp vúái lûáa tuöíi hoåc sinh, àapá ûáng àûúåc
nhu cêìu phaát triïín cuãa xaä höåi vaâ àûúcå moåi ngûúâi
sùén saâng tiïëp nhêån.
tûâ (2.4%).
ÚÃ giai àoanå hoåc êm vaâ hoåc vêìn cuaã lúáp 1, tûâ
Haán Viïåt àûúåc àûa vaâo sûã duång tûâ baâi 17 trúã ài.
Raãi raác úã caác baâi chó coá tûâ 1 àïën 2 tûâ. Nhûäng tûâ
Haán Viïåt àûúåc choån locå àïí àûa vaoâ saách giaáo
khoa Tiïëng Viïåt lúáp 1 khöng cùn cûá vaâo nghôa
cuãa tûâ maâ chó dûåa vaâo caác êm, vêìn hoåc sinh àaä
àoåc. Hai tûâ Haán Viïåt àêuì tiïn àûúåc àûa vaâo saách
lúáp 1 laâ thûá tû vaâ thuã àö. Chuáng àûúcå giúái thiïåu
àöåc lêåp, khöng àûáng trong vùn baãn cuå thïí. Thûá
tû vaâ thuã àö àûúåc àûa vaâo sûã duång trong baâi 17
(SGK TV L1 T1, tr.36), nhùçm giúái thiïåu tûâ ûáng
duång cho hoåc sinh, trong tûâ coá êm u vaâ êm û laâ
hai êm hoåc sinh múái hoåc.
Tûúng tûå, khi hoåc êm x, ngoaâi cacá tûâ thuêìn
Viïåt, tûâ vay mûúån göcë ÊËn - Êu, hocå sinh àûúåc
giúái thiïuå tûâ thõ xa;ä hoåc vêìn iïu, vêìn yïu, hoåc
sinh biïët thïm tûâ yïu cêuì , giúái thiïuå ; hoåc vêìn
öng thò coá tûâ cöng viïn...
Nhûäng tûâ Haán Viïåt àûúåc àûa vaoâ saách lúpá 1
thûúâng laâ nhûäng tûâ àûúcå sûã duång úã mûác àöå thuêìn
thuåc trong quaá trònh Viïtå hoaá (thuênì thuåc úã àêy
àûúåc hiïíu laâ khaã nùng àûúåc sûã duång möåt caách tûå
do vaâ tûå nhiïn trong lúiâ noái Viïtå ). Vñ duå: höiå ,
hûúng, trung thu, thöng minh, bònh minh, bïånh
viïån, caãm ún, thúâi tiïët, lûåc sô, baác sô, hoaå sô, böå
àöåi, tiïm chuãng, lïî phepá , hoaâ thuêån, àiïån thoaiå ,
taâu hoaã, taâu thuyã, haiã caãng, phuå huynh, nöng
2. Vïì tûâ Haán Viïåt trong saách giaáo khoa
Tiïëng Viïåt bêåc tiïíu hoåc
2.1. Söë lûúång vaâ viïcå sûã duång tûâ Haán Viïåt
trong saách giaáo khoa Tiïëng Viïtå Tiïíu hoåc
2.1.1. Baãng thöëng kï töíng söë lûúåt tûâ trong
saách giaáo khoaTiïëngViïtå Tiïíu hoåc xetá tûâ goác àöå
nguöìn göëc
Lúáp
Haán Viïåt
Thuêìn Viïåt
Töíng söë lûúåt tûâ
Loaåi tûâ
Lúáp 1
Lúáp 2
Lúáp 3
Lúáp 4
Lúáp 5
SL
114
368
560
529
775
%
SL
%
2.4
3.0
3.9
4.5
5.6
4.1
4 705
11 833
13 831
11 267
13 072
54 708
97.6
97.0
96.1
95.5
94.4
95.9
4 819
12 201
14 391
11 796
13 847
57 054
Töíng cöång 2 346
2.1.2. Nhênå xeát vïì söë lûúång vaâ cacá h sûã duång
tûâ HaánViïåt trong saách giaáo khoaTiïnë gViïåtTiïíu
hoåc
Trong saách giaáo khoaTiïëngViïåt, tûâ HaánViïåt
àûúåc àûa vaâo sûã duång ngay tûâ lúáp 1. Tó lïå tûâ Haán
Viïåt so vúái tûâ thuêìn Viïåt laâ rêët thêëp: 114/ 4819
dên, phi cöng, lao àöång, luyïån têåp, hoåc têåp,
chuêín bõ, du lõch, àöång taác…
Têìn söë sûã duång tûâ Haná Viïåt trong saách giaáo
khoa Tiïëng Viïåt lúáp 1 khöng theo möåt qui tùæc
nhêët àõnh. Caác tûâ àûúåc sûã duång nhiïìu hay ñt tuyâ
thuöåc vaâo nöåi dung baiâ hoåc. Coá nhûäng tûâ chó
86♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N
xuêët hiïån möåt lêìn, chùnè g haån: thûá tûå, àöång tacá .
Nhiïìu tûâ àûúåc sûã dunå g hún hai lênì , vñ duå: tûâ
hûúng mang nghôa "muâi thúm" àûúåc xuêët hiïån
saáu lêìn trong saách giaoá khoa Tiïëng Viïåt lúáp 1,
têåp 2. Caác tûâ khaác nhû: höåi, lïî phepá , caãm ún...
cuäng àûúåc sûã duång nhiïìu lêìn.
Sang lúáp 2, tûâ Haán Viïåt àûúåc sûã duång khaá
àïìu àùån trong caã hai têåp saách. Coá 368 tûâ Haán
Viïåt, chiïëm tó lïå 3.0%.
Möåt söë tûâ Haán Viïåt àaä àûúåc giúái thiïåu úã lúáp
1 cuäng àûúåc tiïëp tuåc àûa vaâo àïí sûã duång úã lúáp 2:
hûúng, thöng minh, lïî pheáp, böå àöiå , chuêín bõ,
hoaâ thuêån, baác sô, hoaâ bònh, bònh minh, trung
thu, caãm ún, du lõch, nöng dên, chuêní bõ, luyïån
têåp... Coá möåt sûå lùåp laåi úã lúáp 1 trong viïåc sûã
duång möåt söë tûâ nhû: tûâ hûúng àûúcå xuêët hiïån
saáu lêìn trong saách giaoá khoa Tiïëng Viïåt lúáp 1,
cuäng àûúåc xuêët hiïån saáu lêìn trong saách lúáp 2.
Àiïìu naây khöng gêy chuá yá cho hoåc sinh, búãi vò
tûâ hûúng àûúåc duâng trong nhûäng vùn baãn khaác
nhau, nghôa cuãa tûâ cuâng àûúåc hiïíu laâ "muâi thúm".
Vñ duå:
Viïåc lùåp laåi möåt söë tûâ Haán Viïåt trong caác baâi
têåp àoåc laâ do ngêîu nhiïn. Nhûng cuäng coá möåt
söë tûâ coá têìn söë xuêët hiïån nhiïìu hún do nghôa cuãa
tûâ phuâ húpå vúái chuã àiïím maâ hoåc sinh àang hoåc.
Vñ duå: hiïëu thaão, nhên hêuå , caãm àöång, hoaâ thuêån,
lïî pheáp... phuâ húåp vúiá caác chuã àiïím Em laâ hoåc
sinh, baån beâ, thêìy cö, öng baâ, cha meå. Nhûäng tûâ
nhû: töí tiïn, dên töåc, böå àöåi, chiïnë sô, hi sinh,
baão vïå, quan saát, nhiïmå vuå, tûå haoâ , non söng,
gêëm voác... phuâ húåp vúái chuã àiïím Nhên dên.
Bïn caånh nhûäng tûâ Haná Viïåt quen thuöåc, sacá h
giaáo khoa Tiïëng Viïåt lúpá 2 coân coá nhûäng tûâ lõch
sûã maâ hoåc sinh ñt biïët àïën. Vñ duå: cêìn vuå, sûá
thêìn, bïå kiïën, vûúng hêìu, thûúång khêín, hiïím
ngheâo… Coá tûâ mang nghôa khaái quaát, khoá hiïíu:
caách maång, tûúång trûng, lïì, löëi, lõch sûã, vaån tuïë,
thiïng liïng, bêng khuêng...
Trong saách giaáo khoa Tiïëng Viïtå lúáp 3, tûâ
Haán Viïåt chiïëm tó lïå 3.9% (560/14391 tûâ). Söë
lûúång tûâ Haán Viïåt tùng dêìn trong möîi baâi. Àùåc
biïåt, coá baâi chûáa àïnë 25 tûâ Haán Viïåt (20.2%),
chûa tñnh nhûäng tûâ àûúcå xuêët hiïnå 2, 3 lêìn trong
cuâng möåt baâi. Vñ duå: baâi Ngoån lûaã Ö-lim-pñch
(SGK TV L3 T2, tr. 103):
- Gioá àûa thoaãng hûúng nhaâi (Cö giaáo lúáp
em, SGK TV L2 T1, tr.60).
- Trïn bêåc tam cêëp, hoa daå hûúng chûa àúm
böng, nhûng hoa nhaâi trùæng mõn, hoa möåc, hoa
ngêu kïët chuâm àang toaã hûúng ngaoâ ngaåt (Cêy
vaâ hoa bïn lùng Baác, SGK TV L2 T2, tr. 111).
Coá luác tûâ hûúng àûúcå sûã duång riïng leã, coá
luác àûúåc ài keâm vúái tûâ thúm. Vñ duå:
- "… Thêìn Gioá thûúnâ g àïën thùm öng, àem
cho ngöi nhaâ khöng khñ maát laânh tûâ biïín caã vaâ
hûúng thúm ngaâo ngaåt cuãa caác loaâi hoa" (Öng
Maånh thùæng Thêìn Gioá, SGK TV L2 T2, tr.13).
Tûúng tûå nhû lúáp 1, nhûäng tûâ Haná Viïåt àûúåc
sûã duång úã lúáp 2 thûúnâ g coá nghôa gêìn guäi, dïî
hiïíu. Coá nhiïìu tûâ àaä àûúåc hoåc sinh sûã duång
thûúâng xuyïn ngay khi chûa bûúác chên vaâo lúáp
1. Vñ duå: hoåc sinh, baão vïå, baác sô, thaânh phöë,
nöng thön, ûúác mong, bñ mêåt, haâi loâng, hoan
hö, caãm ún, thiïëu nhi, nhi àöìng, àöìng yá, sinh
nhêåt…
"Tuåc lïå töí chûác Àaåi höåi Thïí thao Ö-lim-
pñch àaä coá tûâ gêìn 3000 nùm trûúcá úã nûúác Hi
Laåp cöí.
Àaåi höåi àûúåc töí chûcá böën nùm mötå lêìn, vaâo
thaáng 7, thûúâng keáo daâi nùm, saáu ngayâ .Trai traná g
tûâ khùæp núi trïn àêët nûúác Hi laåp àöí vïì thaânh
phöë Ö-lim-pi-a thi chayå , nhaãy, bùnæ cung, àua
ngûåa, neám àôa, neám lao, àêëu vêåt… Nhûäng ngûúâi
àoaåt giaãi àûúåc têëu nhacå chuác mûâng vaâ àûúåc àùåt
möåt voâng nguyïåt quïë lïn àêìu tûúnå g trûng cho
vinh quang, chiïën thùæng. Trong thúâi gian lïî höåi,
moåi cuöåc xung àöåt àïìu phaãi taåm ngûâng. Thaânh
phöë Ö-lim-pi-a trúã nïn àöng àuác, tûng bûâng,
naáo nhiïtå vò sûå coá mùåt cuãa ngûúâi tûá xûá.
Tûâ nùm 1894, tuåc lïå töët àeåp nayâ àûúåc khöi
phuåc vaâ töí chûác trïn phamå vi toaân thïë giúái. Ngoån
lûãa mang tûâ thaânh phöë Ö-lim-pi-a túiá àûúåc thùæp
saáng trong giúâ khai maåc, baáo hiïåu bùtæ àêìu nhûäng
cuöåc àua taâi theo tinh thêìn hoaâ bònh vaâ hûäu
nghõ".
Möåt söë tûâ Haán Viïåt àûúåc sûã duång nhiïìu lêìn,
nhû tûâ ngaåc nhiïn. Trong caã hai têåp saách lúáp 2,
tûâ ngaåc nhiïn àûúåc xuêtë hiïån 14 lênì . Coá baâi, tûâ
naây àûúåc lùåp laåi hai lêìn (Chiïëc buát mûåc, SGK
TV L2 T1, tr.40); vaâ mötå söë tûâ khacá nhû: giaãi
thñch, xuêët hiïån, thïí duåc, baão vï,å sung sûúáng,
thïë giúái…
(Theo Nhûnä g mêíu chuyïån lõch sûã thïë giúái)
Tûâ HaánViïtå múái xuêët hiïån lêìn àêuì trong saách
lúáp 3 (chûa àûúåc sûã duång úã lúáp 1 vaâ lúáp 2) chiïëm
söë lûúång khaá nhiïìu. Nhûäng tûâ nayâ cuäng àûúåc
lûåa choån theo nöåi dung baâi têåp àocå àïí phuâ húåp
K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦87
vúái chuã àiïím. Vñ duå: úã chuã àiïím Mùng non, coá
caác tûâ Àöåi, thiïëu niïn, tiïìn phong, chó huy, liïn
àöåi, phuå tracá h, àiïìu lï,å töí chûác, thûåc hiïån, tuên,
danh dûå, can àaãm; úã chuã àiïím Cönå g àöìng coá
caác tûâ: gia àònh, àönì g chñ, nhên gian, thûúng
caãm, àöëi phûúng…
118), Ngùmæ trùng (SGKTV L4T1, tr.137), Con
chim chiïìn chiïån (SGK TV L4 T1, tr.76).
Tûâ Haán Viïåt xuêët hiïnå trong cacá baâi têåp àoåc
úã saách giaoá khoa Tiïëng Viïåt lúáp 5 nhiïìu vaâ àïìu
àùån hún. Trong toaân böå 67 baâi, chó coá duy nhêët
möåt baâi Mêìm non (SGK TV L5 T1, tr.98) laâ
khöng coá tûâ Haán Viïåt.
Àa söë tûâ Haán Viïåt àûúåc àûa vaâo saách giaáo
khoa Tiïëng Viïåt lúáp 4, 5 laâ nhûäng tûâ àaä xuêët
hiïån trong saách giaáo khoa Tiïëng Viïtå lúáp 1, 2, 3,
chùèng haån: töí quöëc, thuã àö, thaânh phöë, gia àònh,
àöìng baâo, àöìng chñ, hoaâ bònh, tûå haoâ , duäng camã ,
hi sinh, nhên hêuå , hoåc haânh...
Caác baâi têpå àoåc lúáp 4 vaâ lúáp 5 chûaá söë lûúång
tûâ HaánViïtå nhiïìu hún cacá baâi têåp àocå úã lúáp dûúiá .
Trung bònh möîi baâi coá chûáa 20 Tûâ Haná Viïåt. Coá
nhiïìu baâi chûáa trïn 35 tûâ Haán Viïtå , vñ duå: Sûå
suåp àöí cuaã chïë àöå a-paác-thai (SGK TV L5 T1,
tr.54) coá 44/178 tûâ, Nhaâ taâi trúå àùåc biïåt cuãa caách
maång (SGK TV L5 T2, tr.20) coá 37/195 tûâ. Caá
biïåt, baâi Luêåt baão vïå, chùm soác vaâ giaáo duåc treã
em (SGK TV L5 T2, tr. 145) coá 63 tûâ Haán Viïåt,
chiïëm tó lïå 35% trïn töní g söë tûâ àûúåc sûã duång
trong baâi (63/180 tûâ).
Coá nhûäng tûâ Haán Viïtå àûúåc chuyïín àöíi trêåt
tûå tûâ nhûng vêîn giûä nguyïn nghôa ban àêìu, chùèng
haån: giaä tû,â diïåu kò hoùcå coá nhûäng tûâ thuêìnViïåt
ài keâm vúái tûâ Haán Viïtå nhû nuái non, non söng,
phoâng traánh, phoâng ngûâa...
Àùåc biïåt, cuåm tûâ hùnç g haâ sa söë cuäng àûúåc
àûa vaâo sacá h giaáo khoaTiïëngViïåt lúáp 5 àïí miïu
taã sûå truâ phuá cuãa rûâng àûúác Caâ Mau: "Àûúác
moåc san satá àïën têån muiä àêët cuöëi cuâng, thùèng
àuöåt nhû hùçng haâ sa söë cêy duâ xanh cùæm trïn
baäi" (Àêët Caâ Mau, SGK TV L5 T1, tr.89).
2.2.Vai troâ cuãa tûâ Haná Viïåt trong saách giaáo
khoa Tiïëng Viïtå bêåc Tiïíu hoåc
Cuâng vúái caác tûâ ngûä trong möîi baiâ têåp àoåc,
nhûäng tûâ Haán Viïåt àûúcå sûã duång theo tûâng chuã
àiïím àaä gopá phêìn giaoá duåc hoåc sinh tònh yïu
thûúng con ngûúâi, biïët quñ troång vaâ àöëi xûã töët
vúái nhûäng ngûúâi xung quanh, àöìng thúâi giaáo
duåc caác em tònh yïu quï hûúng àêtë nûúác möåt
caách nheå nhaâng nhûng sêu lùæng.
Möåt àiïìu khaác hùèn úã lúáp 1 vaâ lúpá 2 laâ saách
giaáo khoa Tiïëng Viïåt lúpá 3 xuêët hiïnå möåt söë tûâ
Haán Viïåt laâ tûâ lõch sû.ã Vñ duå: Àûcá Vua, trêîm, xa
giaá, ngûå giaá, haå lïånh, muön têu, troång thûúãng,
sûá giaã, thuã lônh, tûúáng sô, chuã tûúáng, quên tûúáng,
viïn tûúáng, viïn quan, cung àiïån, khêm phuåc,
ngoaåi xêm, àöå höå, voä nghïå, trêíy quên, giaáp phuåc,
thaânh trò, khúãi nghôa... Trong cuöcå söëng, hoåc
sinh ñt àûúåc nghe àïën nhûäng tûâ naây, ngoaåi trûâ
nhûäng em àaä tûâng àûúcå xem tuöìng cöí caãi lûúng
hoùåc xem phim vïì thúâi phong kiïën trûúác àêy úã
Viïåt Nam vaâ caác nûúác lên cêån; hoùåc nhûäng em
thûúâng àoåc truyïån kïí lõch sûã. Nhûnä g tûâ naây tuy
nghe húi laå àöëi vúái treã nhûng mang nghôa cuå
thïí, dïî hiïíu. Do àoá, hoåc sinh cunä g khöng gùåp
trúã ngaåi khi luyïån àoåc vaâ tòm hiïíu vïì nghôa cuãa
chuáng.
Thûåc ra, trïn thûåc tï,ë àaä coá nhiïìu treã em úã
nöng thön tûâng hoåp nhomá vaâ töí chûcá troâ chúi
"quên sô", àaánh "giaáp laá caâ" vúái nhau. Caác em
cuäng àaä tûâng phên vai "vua", "quan", "quên
lñnh", àïí thïí hiïån nhûnä g trñch àoanå "tûå biïn, tûå
diïîn". Baâi têåp àoåc Ngûúâi lñnh dunä g caãm (SGK
TV L3 T1, tr.38) cuäng àaä chûáng minh àûúåc àiïìu
naây. Nhû vêåy, chuáng ta cuäng khöng phaãi bùn
khoùn nhiïìu vïì nghôa cunä g nhû khaã nùng sûã duång
cuãa nhûäng tûâ Haán Viïtå vûâa nïu khi chuáng àûúåc
àûa vaâo saách giaáo khoa tiïëng Viïåt lúáp 3.
Khaác vúái giai àoaån àêìu (lúáp 1, 2, 3), úã giai
àoaån hai (lúáp 4 vaâ lúáp 5), tûâ HaánViïtå coá söë lûúnå g
nhiïìu hún vaâ àûúåc xuêtë hiïån thûúnâ g xuyïn trong
möîi baâi têåp àoåc. Mùåc duâ söë lûúåt tûâ Haán Viïåt
àûúåc sûã duång trong sacá h Tiïëng Viïtå lúáp 4 coá ñt
hún söë lûúåt tûâ HaánViïtå àûúåc sûã dunå g trong sacá h
Tiïëng Viïåt lúáp 3 laâ 31 tûâ nhûng tó lïå tûâ Haán Viïåt
àûúåc sûã duång úã lúáp 4 nhiïìu hún lúpá 3. Coá 529 tûâ
Haán Viïåt trong saách giaáo khoa Tiïnë g Viïåt lúpá 4
(chiïëm tó lïå 4.5%), sacá h giaáo khoa Tiïëng Viïåt
lúáp 5 coá 775 tû Haán Viïåt (chiïëm tó lïå 5.6%).
Trong saách giaáo khoa Tiïëng Viïåt lúpá 4, chó coá 4/
66 baâi têåp àoåc hoaân toanâ khöng coá tûâ Haán Viïåt:
Nïëu chuáng mònh coá pheáp laå (SGK TV L4 T1,
tr.76), Doâng söng mùcå aáo (SGK TV L4 T1, tr.
Vúái tó lïå sûã duång tuy rêët thêëp nhûng tûâ Haán
Viïåt àaä goáp phêìn cung cêëp vöën tûâ ngûä phong
phuá cho hocå sinh tiïuí hoåc vïì tûå nhiïn, xaä höåi,
con ngûúâi; vïì lao àöång sanã xuêët, baão vïåTöí quöëc;
vïì vùn hoa,á vùn hoåc cuãaViïåt Nam vaâ nûúác ngoaâi.
88♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N
Àöëi vúái lúáp 1, nhúâ àûúåc böí sung möåt söë tûâ
Haán Viïåt nïn hoåc sinh àûúåc giúái thiïåu thïm tûâ
múái vaâ coá àiïìu kiïån luyïån àoåc thïm möåt söë tûâ
coá mang vêìn khoá nhû: doanh traåi, thu hoaåch, kïë
hoaåch (SGK TV L1 T2, tr.26), huên chûúng
(SGK TV L1 T2, tr.36), phuå huynh (SGK TV
L1T2, tr.40), luyïån têåp (SGKTV L1T2, tr.42)…
Ngoaâi viïåc sûã duång tûâ Haán Viïåt (cuâng vúái tûâ
thuêìnViïåt) àïí luyïån hocå sinh phaát êm, saách giaáo
khoa Tiïëng Viïåt tiïíu hoåc coân giupá hoåc sinh múã
röång vöën tûâ theo tûâng chuã àïì vúái nhûäng tûâ Haán
Viïåt thñch húåp. ÚÃ phên mön Luyïnå tûâ vaâ cêu,
hoåc sinh àûúåc thûåc haânh taåo lêåp tûâ múái vúái möåt
tûâ cho trûúác, chùèng hanå : vúái nhûnä g tûâ cho trûúác
coá yïëu töë göëc Haán nhû nhên, quöëc..., hoåc sinh
seä tòm nhûäng tûâ phuâ húåp àïí gheáp vaâo caác tûâ naây,
taåo nïn nhûäng tûâ múái coá nghôa thuöåc chuã àïì
Nhên dên, àêët nûúác. Hoùåc hoåc sinh coá thïí dûåa
vaâo tûâ "trung" àïí taåo nïn tûâ múái thïí hiïån àûác
tñnh töët àeåp cuãa con ngûúâi (trung thaânh, trung
thûåc, trung kiïn...).
Bïn caånh nhûäng tûâ Haná Viïåt thöng duång, vêîn
coá nhûäng tûâ Haán Viïåt tuy quen thuöcå vúái ngûúâi
lúán nhûng laåi xa laå vúiá hoåc sinh tiïíu hoåc, àùåc
biïåt laâ hocå sinh lúáp 1. Chùèng haån: vaån tuïë, vaån
thoå, tuyïn ngön, àöåc lêpå , cöí kñnh, thanh khiïët,
uyã ban, huyânh quang, nghïå thuêåt, khai hoang…
Nhûäng tûâ naây àûúåc àûa vaâo sûã duång trong saách
lúáp 1 nhûng hoaân khöng coá phêìn giaiã nghôa tûâ úã
cuöëi baâi. Àöëi vúái treã 6 tuöíi, nhûäng tûâ mang tñnh
chñnh trõ, xaä höåi nhû uyã ban, tuyïn ngön thò quaã
thêåt laâ khoá hiïíu!
Khaác vúái lúáp 1, saách lúáp 2 coá phênì chuá thñch
nghôa cuãa tûâ Haán Viïåt úã cuöëi möîi baâi. Tuy phêìn
giaãi nghôa tûâ khöng àêyì àuã lùæm nhûng cuäng giuáp
hoåc sinh tûå tòm hiïíu trûúác úã nhaâ nhûäng tûâ khoá
àöëi vúái caác em.
Trong quaá trònh nghiïn cûáu, chuná g töi nhêån
thêëy nhûäng tûâ Haán Viïtå àûúåc sûã dunå g quaá quen
thuöåc trong cuöåc söëng thò khöng àûúcå giaãi thñch
trong saách giaáo khoa, mùåc duâ chuná g múái xuêët
hiïån lêìn àêìu úã saách giaáo khoa lúpá 2, lúáp 3. Vñ
duå: thiïuë nhi, nöng dên, dên töåc, caãm ún, nhên
aái, höëi hênå , ngaåc nhiïn, mûu kïë, thûåc hiïån...
Nïëu xeát vïì nghôa, tûâ Haán Viïåt àûa vaâo sûã
duång úã lúpá 3 coá nghôa khaái quaát hún caác tûâ Haán
Viïåt àaä sûã duång úã lúpá 1 vaâ lúáp 2. Chó khaão saát
trong phaåm vi cuãa baâi têåp àoåc Ngonå lûãa Ö-lim-
pñch trïn àêy, chuáng ta cuäng dïî daâng nhêån ra
möåt söë tûâ xa laå vaâ khoá hiïíu àöëi vúái hoåc sinh lúáp
3. Caác em seä luáng tuáng vúái nhûäng tûâ nhû: tuåc lïå,
àaåi höåi, tûúång trûng, khöi phuåc, tinh thêìn, hûäu
nghõ. Àêy laâ möåt baâi coá nhiïìu tûâ khoá vïì nghôa.
Saách giaoá khoa chó giaiã thñch cacá tûâ têëu nhacå ,
xung àöåt, naáo nhiïåt, khöi phuåc. Tuy nhiïn, sûå
giaãi thñch cuäng rêët àún giaãn, chûa àuã àïí hoåc sinh
coá thïí tûå àocå vaâ tûå hiïíu:
Bïn caånh àoá, tûâ Haán Viïåt trong saách Tiïëng
Viïåt àaä giuáp hoåc sinh tòm hiïíu vaâ phatá triïín vöën
tûâ theo daång tûâ àöìng nghôa, tûâ traái nghôa rêët hiïåu
quaã. Vñ duå:
- Baâi têåp 1 (SGK TV L4 T2, tr.73), hoåc sinh
tòm nhûäng tûâ cuâng nghôa vúái tûâ dunä g caãm trong
caác tûâ: gan daå, thên thiïtë , hoaâ thuêån, hiïëu thaão,
anh huâng, anh duäng, chùm chó, lïî pheáp, chuyïn
cêìn, can àaãm, can trûúnâ g, gan goác, gan lò, têån
tuåy, thaáo vaát, thöng minh, baåo gan, quaã caãm.
- Baâi têåp 2 (SGK TV L5 T1, tr.18), hoåc sinh
tòm thïm nhûäng tûâ àöìng nghôa vúái tûâ Töí quöëc.
- Baâi têåp 3 (SGK TV L5 T1, tr.39), hoåc sinh
tòm tûâ traái nghôa vúái möiî tûâ sau:hoaâ bònh, thûúng
yïu, àoaân kïët, giûä gòn.
Nhû vêåy, ngoaâi viïåc goáp phêìn cung cêëp vöën
tûâ cho hoåc sinh, tûâ Haán Viïåt àûúåc sûã duång trong
saách giaáo khoa Tiïëng Viïåt tiïíu hocå coân tham gia
giuáp hoåc sinh reân kô nùng vêån duång, phaát triïín
tû duy vaâ khaã nùng saáng taåo trong quaá trònh hoåc
têåp mön Tiïëng Viïåt.
2.3. Vêën àïì giaãi nghôa tûâ Haán Viïåt trong
saách giaáo khoa Tiïëng Viïåt Tiïíu hoåc
Tûâ Haán Viïåt àûúåc àûa vaâo sûã dunå g tûâ lúáp 1.
Tuy nhiïn, do lûúång kiïnë thûác cuaã hoåc sinh lúáp
1 coân quaá ñt nïn viïåc chuá giaãi nghôa cuãa tûâ noái
chung vaâ tûâ Haán Viïåt noái riïng chûa àûúåc saách
giaáo khoa thïí hiïån àêìy àuã.
- Têëu nhaåc: nöíi nhaåc lïn
- Xung àöåt: yá noái chiïën tranh
- Naáo nhiïåt: önì aâo, söi àöång
- Khöi phucå : lêåp laåi
Nhûäng tûâ múái xuêët hiïån úã giai àoaån lúáp 4, 5
khaá nhiïìu: diïîn thuyïtë , sa hoaâng, thùng thiïn,
muåc àöìng, khaát voång, chiïën haåm, hoanâ cêìu, kiïën
thiïët, cûúâng quöëc, vûúng quöëc, cû dên, kinh
doanh, thûúng lûúång… Tûúng tûå nhû saáchTiïëng
Viïåt lúáp 2, vaâ lúáp 3, tuy múái xuêët hiïnå lêìn àêìu úã
saách lúáp 4, 5 nhûng khöng ñt tûâ Haná Viïåt khöng
àûúåc saách giaáo khoa chuá thñch nghôa cuãa tûâ, vñ
duå: tuyïn truyïìn, têåp quaán, canh taác, chuyïn
K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦89
quyïìn, tû saãn, lêm thêm, huyïìn thoaåi, maänh liïåt,
thêìn bñ, chuãng töåc, chïë àöå, tinh thênì thûúång voä…
Nhû vêåy, hoåc sinh phaãi tûå tòm hiïíu nghôa cuãa tûâ
hoùåc nhúâ giaáo viïn giaãi thñch.
Àöëi vúái nhûäng tûâ Haná Viïåt àûúcå chuá thñch
dûúái möîi baâi têåp àoåc, àöi luác sacá h giaáo khoa
giaãi nghôa theo vùn canã h nhûng chûa roä raâng,
chûa àêìy àuã, phaát sinh thïm tûâ múiá mang nghôa
trûâu tûúång hún, vñ duå:
- Huâng têm khñ phaách: loâng quaã caãm vaâ khñ
phaách maånh meä.
(Ngûúâi cöng dên söë möåt, SGK TV L5 T2,
tr.10)
àûúåc sûã duång úã caác lúáp 2, 3, 4, 5 laâ phuâ húåp,
riïng úã lúpá 1 cêìn giamã búát tûâ Haná Viïåt trong
giai àoaån hocå êm vaâ vêìn.
Ngoaâi nhûnä g trûúâng húåp tûâ mang nghôa trûâu
tûúång, xa laå àöëi vúái hocå sinh tiïíu hoåc àûúåc nïu
trïn àêy, chuáng töi nhênå thêëy cacá tûâ Haán Viïåt
àûúåc giúái thiïåu trong caác baâi hoåc vêìn hoùåc têåp
àoåc thûúâng laâ nhûäng tûâ thöng duång. Àiïìu naây
phuâ húåp vúiá yïu cêìu kiïën thûác maâ chûúng trònh
Tiïíu hoåc àaä qui àõnh. Tuy nhiïn, khaã nùng tû
duy ngön ngûä cuãa hoåc sinh lúáp 1 coân haån chïë, vò
vêåy cêìn thay thïë nhûnä g tûâ Haán Viïåt coá nghôa
khaái quaát, khoá hiïíu trong saách giaáo khoa lúáp 1
bùçng nhûäng tûâ mang nghôa cuå thïí hún.
Trong sûå tiïëp xuác giûäa caác ngön ngûä, hiïån
tûúång vay mûúån lêîn nhau àïí phaát triïín laâ möåt
hiïån tûúång bònh thûúâng vaâ phöí biïnë . Sûå phaát
triïín cuãa tiïëng Viïåt trong mêëy chuåc nùm qua laâ
toaân diïnå trïn caác mùtå ngûä êm, tûâ vûång vaâ ngûä
phaáp. Viïcå sûã duång tûâ Haán Viïåt trong saách giaáo
khoa bêåc tiïíu hoåc nhû chuáng töi àaä nïu trïn àêy
laâ hoaân toaân húåp lñ. Tuy nhiïn, taác giaã biïn soaån
saách giaáo khoa cêìn lûu yá thïm vïì viïåc chuá thñch
nghôa cuãa tûâ HaánViïåt àïí giuáp ngûúâi daåy vaâ ngûúâi
hoåc hiïíu àuáng hún nghôa cuãa chuáng trong tûâng
trûúâng húpå cuå thïí. Àïí giuáp hoåc sinh tiïíu hoåc
nùæm bùæt nghôa cuãa tûâ Haná Viïåt möåt caách dïî daâng
vaâ coá hiïuå quaã, saách giaáo khoa Tiïnë g Viïåt cêìn
böí sung phênì chuá giaãi thêåt roä raâng úã cuöëi möîi
baâi Têåp àocå àöëi vúái nhûnä g tûâ khoá múiá xuêët hiïån
lêìn àêìu.
Ngaây nay, tiïëngViïåt àaä phaát triïní phong phuá,
giaâu vaâ àepå , coá àuã khaã nùng laâm cöng cuå phaãn
aánh moåi lônh vûåc vùn hoaá, khoa hocå , kô thuêtå ,
nghïå thuêtå … Chuáng ta cêìn goáp phêìn giûä gòn
baãn sùæc àepå àeä, àöåc àaoá cuãa tiïëng Viïåt qua viïåc
daåy cho hocå sinh tûâng con chûä, tûnâ g êm, vêìn;
giuáp caác em nghe àuáng, àoåc àuáng, viïët chñnh
xaác vaâ biïtë sûã duång tiïëng meå àeã phuâ húåp trong
nhûäng giúâ thûåc haânh trïn lúáp vaâ trong giao tiïëp
haâng ngayâ . Coá nhû thï,ë hoåc sinh múái caãm nhêån
àûúåc hïët caiá hay, caái àepå , sûå trong saáng vaâ giaâu
àeåp cuãa ngön ngûä dên töåc.
- Danh lúåi: àõa võ vaâ quyïìn lúiå caá nhên.
(Thêìy thuöëc nhû meå hiïìn, SGK TV L5
T1, tr. 153)
Nhû vêåy, khi giaãi nghôa tûâ HaánViïtå theo saách
giaáo khoa, àïí giuáp hocå sinh hiïíu roä hún nghôa
cuãa tûâ, giaáo viïn phaiã giaãi nghôa thïm caác tûâ
múái: loâng quaã caãm, khñ phaách, àõa võ nhû vñ duå
àaä nïu trïn. Àiïìu naây laâm tùng thïm àöå khoá cho
baâi têåp àoåc. Hoåc sinh seä gùåp trúã ngaåi trong quaá
trònh tiïëp xuác vúái tûâ vaâ dô nhiïn àoiâ hoãi sûå àêìu
tû rêët nhiïìu cuãa giaáo viïn trong viïcå soaån baâi.
Trïn thûåc tïë, giaáo viïn àaä boã nhiïìu cöng sûác
àïí tra tòm nghôa cuãa tûâ Haán Viïåt àûúåc sûã duång
trong saách giaáo khoa. Tuy nhiïn, viïåc tòm hiïíu
nghôa cuãa tûâ khöng khoá bùçng viïåc giaãi nghôa tûâ
cho hoåc sinh hiïíu möåt caách àún gianã nhûng àêìy
àuã vaâ chñnh xaác, àùåc biïtå laâ àöëi vúiá lûáa tuöíi hoåc
sinh tiïíu hoåc. Vïì vêën àïì naây, khöng phaãi giaáo
viïn naâo cuäng coá khaã nùng diïnî àaåt tötë !
3. Kïët luêån
Qua nghiïn cûáu kïët quaã thöëng kï, chuáng töi
nhêån thêëy têìn söë sûã dunå g tûâ Haán Viïåt àûúåc tùng
dêìn theo möîi lúáp. Söë lûúång tûâ Haná Viïåt àûúåc
duâng úã lúáp 2 nhiïìu hún söë lûúång tûâ Haán Viïåt úã
lúáp 1 laâ 254 tûâ. Söë lûúnå g tûâ Haán Viïåt àûúåc sûã
duång úã lúáp 3 nhiïìu hún söë lûúång tûâ Haán Viïåt úã
lúáp 2 laâ 192 tûâ. Söë lûúnå g tûâ Haán Viïåt àûúåc sûã
duång úã lúáp 5 nhiïìu hún söë lûúång tûâ Haán Viïåt úã
lúáp 4 laâ 246 tûâ. Têìn söë vaâ söë lûúång tûâ Haán Viïåt
TAÂI LIÏÅU THAM KHAÃO
Tiïëng Viïåt
1. Anh Àaâo, 2000, Daåy yïëu töë Haán Viïåt cho hoåc sinh, Tc. Ngön ngûä, Söë 10.
2. Böå Giaáo duåc vaâ Àaâo taåo, 2000, Chûúng trònh tiïuí hoåc, Nxb. Giaáo ducå , Haâ Nöiå .
3. Bûãu Kïë, 1999, Tûâ àiïín Haán Viïtå tûâ nguyïn, Nxb. Thuêån Hoaá, TP. HCM.
90♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N
4. Chu Thõ Haâ Thanh, Möåt söë vêën àïì Vùn - Tiïëng Viïåt chûúng trònh vaâ sacá h giaáo khoa Tiïíu hoåc, Taâi liïåu Höåi thaão
khoa hoåc Nhûäng vêën àïì vïì Saách giaáo khoa Tiïëng Viïtå Tiïíu hoåc - 2000.
5. Àaâo Duy Anh, 1931, Haán Viïåt tûâ àiïín, Trûúnâ g Thi, Saâi Gonâ .
6. Àöî Àònh Hoan, 2002, Möåt söë vênë àïì cú banã cuãa chûúng trònh Tiïíu hocå múái, Nxb. Giaáo duåc.
7. Àöî Hûäu Chêu, Buâi Minh Toaán, 2001, Àaåi cûúng Ngön ngûä hoåc, T.1, Nxb. Giaáo ducå , Haâ Nöåi.
8. Àöî Hûäu Chêu, 1998, Àaåi cûúng Ngön ngûä hoåc, T.2, Nxb. GD, Haâ Nöåi.
9. Hoaâng Phï (cb), 1994, Tûâ àiïní tiïëng Viïåt, Nxb. KHXH, Haâ Nöiå .
10.Höì Lï, 1998, Tiïëng Viïåt úã bêcå Tiïíu hocå - Möåt cacá h tiïëp cênå , Tc. Ngön ngûä, Söë 4.
11.Hûäu Quyânh, 1979, Cú súã ngön ngûä hoåc, T.1, Nxb. Giaáo duåc, Haâ Nöåi.
12.Hûäu Quyânh, 1979, Cú súã ngön ngûä hoåc, T.2, Nxb. Giaáo duåc, Haâ Nöåi.
13.Lï Àònh Khêín, 2002, Tûâ vûång göëc Haán trong tiïëng Viïtå , Nxb. ÀHQG TP. HCM.
14.Mai Ngoåc Chûâ, Vuä Àûác Nghiïåu, HoaângTronå g Phiïën, 2003, Cú súã ngön ngûä hoåc vaâ tiïëng Viïåt, Nxb. Giaoá duåc, Haâ Nöiå .
15.Nguyïîn Kim Thaãn, Nguyïnî Troång Baáu, Nguyïîn Vùn, 1982, Tiïëng Viïåt trïn àûúâng phatá triïín, Nxb. KHXH, Haâ Nöåi.
16.Nhûä Thaânh, 1977, Nhêån xetá vïì ngûä nghôa cuãa tûâ Haán - Viïtå , Tc. Ngön ngûä, Söë 2.
17.Phan Ngoåc, 2000, Meoå giaãi nghôa tûâ Haán Viïtå vaâ chûäa löîi chñnh ta,ã Nxb. Thanh niïn, Haâ Nöiå .
Tiïëng nûúác ngoaâi
18.Katz J.J, 1966, The Philosophy of Language, Harper and Row, N.Y.
19.Lyons J, 1983, Semantics, Cambridge University Press.
20.Ogden C.K. and Richards I.A, 1923, The Meaning of Meaning, London, Routlege.
SUMMARY:
VIETNAMESE WORDS OF CHINESE ORIGIN USED IN
TEXTBOOKS FOR PRIMARY EDUCATION
.
M.A. Lï Thõ Ngoåc Àiïåp
In the curriculum for primary education, the subject of Vietnamese language takes
up the most time compared with other subjects (about 40.7%). In terms of word origin,
in Vietnamese language textbooks for primary schools, Vietnamese words of Chinese
origin occupy about 4.1% of lexical items beside the pure Vietnamese ones.
Words of Chinese origin are introduced mainly in the reading texts and the number
of words in each lesson increases by level. The pupils learn these words as naturally as
they do with their mother tongue vocabulary because the teachers explain the meaning
of those words without mentioning their origin.
Despite their very low ratio, the Vietnamese words of Chinese origin also increase
the pupils' vocabulary of many fields such as nature, society, mankind, working, national
defense, Vietnamese and foreign literatures. Moreover, the use of these words in the
textbooks for primary schools also help students to explore and develop their vocabulary
in finding synonyms and antonyms.
While doing the research, we found that the use of Vietnamese words of Chinese
origin in primary textbooks is appropriate. However, the authors of textbooks need to
pay more attention to the annotation of these words so that teachers and learners could
be able to understand more clearly in such particular cases.
K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦91
Bạn đang xem tài liệu "Về từ Hán Việt trong sách giáo khoa Tiếng Việt bậc Tiểu học", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- ve_tu_han_viet_trong_sach_giao_khoa_tieng_viet_bac_tieu_hoc.pdf