Giáo dục lối sống – văn hóa giao tiếp cho sinh viên trường Đại học Phú Yên
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 7 * 2014
17
GIÁO DỤC LỐI SỐNG – VĂN HÓA GIAO TIẾP
CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHÚ YÊN
Nguyễn Thế Dân*
Tóm tắt
Lối sống của sinh viên được thể hiện trong văn hóa giao tiếp - ứng xử, giáo dục lối sống
cũng chính là giáo dục văn hóa giao tiếp - ứng xử. Trong nhà trường đại học, bên cạnh những
lối sống đẹp, giao tiếp - ứng xử có văn hóa của đa số sinh viên vẫn còn tồn tại những hiện
tượng tiêu cực trong lối sống và những hành vi thiếu văn hóa trong giao tiếp cần được nhà
trường và các lực lượng giáo dục quan tâm và có biện pháp giáo dục phù hợp. Giáo dục lối
sống, văn hóa giao tiếp cho sinh viên cần phải được tiến hành trên cả ba mặt: nâng cao nhận
thức, giáo dục thái độ, hình thành hành vi và thói quen hành vi hợp chuẩn mực, cần có sự phối
hợp thống nhất của gia đình, nhà trường, xã hội, đặc biệt là sự nỗ lực tu dưỡng, rèn luyện của
bản thân mỗi sinh viên.
Từ khóa: lối sống, văn hóa giao tiếp, ứng xử, sinh viên.
văn hóa giao tiếp trong công việc cũng như
cuộc sống hàng ngày.
1. Đặt vấn đề
Trong hội thảo khoa học với chủ đề:
giáo dục văn hóa giao tiếp trong nhà trường
diễn ra tại Trường Đại học Sư phạm Thành
phố Hồ Chí Minh từ ngày 10 đến
12/02/2010, GS.TSKH Lê Ngọc Trà đã
khẳng định: giao tiếp có mối quan hệ chặt
chẽ với giáo dục. Hay nói một cách cụ thể
hơn thì ở phương diện nào đó giáo dục
chính là giao tiếp. Không có giao tiếp
không có giáo dục. Ngoài ra giao tiếp
không chỉ là hình thức, phương tiện của
giáo dục mà còn là một nội dung quan
trọng của giáo dục. Theo giáo sư, giáo dục
văn hóa giao tiếp trong nhà trường hiện nay
có hai điểm cần lưu ý. Thứ nhất là truyền
thống và hiện đại. Thứ hai là dân tộc và
quốc tế. Thạc sĩ Nguyễn Thị Cúc (Đại học
An Giang) cho rằng: ngoài việc gắn chặt
giáo dục với giao tiếp thì giáo dục văn hóa
giao tiếp trong học đường cũng cần gắn
chặt với giáo dục đạo đức học đường.
Trong đó, mỗi giảng viên nhà trường phải
phấn đấu là tấm gương mẫu mực thể hiện
________________________
Mỗi dân tộc đều có những giá trị văn
hóa truyền thống riêng tạo nên bản sắc tính
đa dạng làm cho dân tộc này khác với dân
tộc khác. Những giá trị văn hóa truyền
thống cần phải được các thế hệ sau bảo tồn
và phát triển. Văn hóa giao tiếp tạo nên một
lối sống, nếp sống chuẩn mực của mỗi
người trong đó chứa đựng những giá trị văn
hóa, đạo đức, thẩm mỹ phù hợp với bản sắc
của dân tộc, đó chính là sự kết hợp giữa giá
trị truyền thống và hiện đại, giữa dân tộc và
quốc tế.
Đánh giá một người có văn hóa hay
không người ta thường đánh giá họ qua
giao tiếp với người khác như thế nào.
Trong giao tiếp, có người ứng xử một cách
tế nhị, lịch sự, khéo léo phù hợp với chuẩn
mực xã hội làm cho người được tiếp xúc
cảm thấy hài lòng, dễ chịu, thoải mái từ đó
đem lại hiệu quả cao trong công việc. Trái
lại, có người ứng xử một cách cục cằn, thô
lỗ, ngôn ngữ thiếu văn hóa, bất lịch sự làm
cho người khác khó chịu, mất cảm tình,
cảm thấy mình bị xúc phạm và làm xấu đi
* ThS, Trường Đại học Phú Yên
18
TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHÚ YÊN
mối quan hệ, công việc kém hiệu quả.
tiếp - ứng xử của cộng đồng bị xáo trộn và
ít nhiều cũng ảnh hưởng tới lối sống và văn
hóa - giao tiếp của sinh viên ở trong và
ngoài nhà trường. Do nhận thức không
đúng hoặc do các nguyên nhân khách quan
khác, không ít sinh viên đã tiếp thu các tư
tưởng văn hóa nước ngoài một cách máy
móc thiếu chọn lọc, sống đua đòi buông
thả, chạy theo lối sống vật chất tầm thường,
thiếu tôn trọng các giá trị văn hóa truyền
thống của dân tộc. Để sinh viên có lối sống
đẹp, giao tiếp - ứng xử có văn hóa cần phải
kết hợp cả gia đình, nhà trường và xã hội,
trong đó vai trò của nhà trường đặc biệt
quan trọng.
Lối sống và văn hóa giao tiếp - ứng
xử của con người có mối quan hệ mật thiết
với nhau. Có lối sống lành mạnh, con người
sẽ ứng xử với nhau một cách nhân ái trên
tình đồng loại như “Bầu ơi thương lấy bí
cùng...”, “Lá lành đùm lá rách”, đoàn kết,
tương thân tương ái giúp đỡ lẫn nhau.
Ngược lại, nếu lối sống không lành mạnh
“Nhà nào biết nhà đó”, “Đèn nhà ai nhà ấy
rạng”, họ sẽ sống thờ ơ lãnh đạm, ích kỉ,
hẹp hòi khi người khác gặp khó khăn hoạn
nạn. Một lối sống đẹp phải là lối sống hòa
nhập và hợp tác, đề cao tính cộng đồng vì
lợi ích của tập thể và của xã hội, dám phê
phán đấu tranh với những cái xấu, cái tiêu
cực để bảo vệ, giữ gìn những giá trị chuẩn
mực chung của xã hội
2. Thực trạng, nguyên nhân lối sống và
văn hóa giao tiếp của sinh viên Trường
Đại học Phú Yên
Trong xu thế hội nhập của đất nước,
Khảo sát 300 sinh viên Trường Đại
học Phú Yên về thực trạng lối sống và văn
hóa giao tiếp trong nhận thức, thái độ và
biểu hiện trong học tập, quan hệ với giáo
viên, với bạn bè, với bản thân, với xã hội và
một số mặt trong đời sống xã hội qua một
số tiêu chí. Tổng hợp kết quả thu được như
sau:
đời sống vật chất và tinh thần của sinh viên
ngày càng được nâng cao, điều kiện học
tập, sinh hoạt giải trí ngày càng phong phú,
đa dạng và phức tạp. Những mặt trái, mặt
tiêu cực của nền kinh tế thị trường đã làm
cho một số giá trị được xem là những
chuẩn mực trong lối sống và văn hóa giao
Nhận thức, thái độ và biểu hiện về lối sống và văn hóa giao tiếp
của sinh viên Trường Đại học Phú Yên
Kết quả
STT
Tiêu chí
Số
Tỷ lệ
lượng
%
Cần thiết phát triển văn hóa giao tiếp
262
87,3
12,7
1.Nhận thức về
vai trò của VHGT
Không cần thiết phát triển văn hóa giao tiếp
38
Để có tri thức, có nghề nghiệp, có cơ hội thành
đạt
243
57
81
19
2. Về mục đích
học tập
Để có bằng cấp, có địa vị xã hội
3. Về thái độ học Nghiêm túc, đúng đắn trong học tập, thực hiện
tập, thi cử quy chế thi
172
57,3
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 7 * 2014
19
Lười học, đi học trễ, trốn học, vi phạm quy chế
thi: trao đổi, chép bài của bạn, sử dụng tài liệu
128
42,7
Tôn trọng thầy cô giáo
258
42
86
14
4. Thái độ đối với
giáo viên
Có thái độ xem thường, ngạo mạn
Quan hệ , ứng xử đúng mực với bạn bè
232
77,3
5. Thái độ đối với
bạn bè
Ít quan tâm chia sẻ với bạn bè, nói năng thiếu
văn hóa (nói tục, chửi thề)
68
22,7
72,7
Quan tâm, chia sẻ giúp đỡ người khác khi họ khó
khăn
218
6. Thái độ đối với
người khác
Ít quan tâm
82
195
115
247
53
27,3
65
Lên án, phê phán
7. Đối với những
hành vi xấu
Không tỏ thái độ, hoặc dung túng, bao che
Kiên quyết từ chối không xem
Xem để biết
35
82,3
17,7
85,3
8. Với văn hóa
phẩm độc hại
Chi tiêu tiết kiệm hợp với hoàn cảnh của gia đình
256
9. Lựa chọn cuộc
sống vật chất
Đua đòi, chưng diện, chạy theo mốt, tiêu xài lãng
phí không có kế hoạch
44
223
77
14,7
74,3
25,7
67
Tham gia nhiệt tình, có trách nhiệm các hoạt
động, phong trào của trường, lớp
10. Tham gia các
hoạt động của
trường, lớp
Không tham gia hoặc tham gia vì có lợi cho bản
thân
Học thêm ngoại ngữ, vi tính, tham gia công tác
xã hội
201
99
11. Sử dụng thời
gian rảnh rỗi
Đọc báo, xem ti vi, tán gẫu với bạn bè lúc rảnh
rỗi
33
Qua bảng số liệu trên chúng tôi nhận thấy:
- Đa phần sinh viên đều nhận thức
Hoạt động học là hoạt động chủ đạo
của sinh viên, phần lớn sinh viên vào học
đại học với mục đích là để có tri thức và
nghề nghiệp ổn định (81%) và cũng là điều
kiện để thành đạt trong cuộc sống. Đó cũng
là động cơ chính đáng phản ánh được yêu
cầu của sự phát triển xã hội, đây là một sự
định hướng đúng của sinh viên vì muốn có
nghề nghiệp thì phải có tri thức, có tri thức
mới có nghề nghiệp và có cơ hội để thành
đúng đắn về các giá trị văn hóa giao tiếp và
sự cần thiết phát triển văn hóa giao tiếp và
biểu hiện tương đối phù hợp (87,3%). Tuy
nhiên, còn một bộ phận sinh viên (12,7%)
nhận thức chưa đúng, chưa đầy đủ về vấn
đề này nên trong lối sống, trong giao tiếp -
ứng xử còn có những biểu hiện lệch lạc
chưa phù hợp với chuẩn mực.
20
TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHÚ YÊN
đạt. Số sinh viên học với mục đích để có
bằng cấp, có địa vị xã hội chiếm tỷ lệ ít
(19%).
hại. Điều đó chứng tỏ đa số sinh viên đã
biết làm chủ được bản thân để không bị lôi
cuốn vào những cái xấu. Số sinh viên tò mò
“xem để biết” mặc dù không nhiều (17,7%)
nhưng cũng cần có biện pháp giáo dục ngay
để khắc phục lối giải trí thiếu lành mạnh
trong đời sống của sinh viên.
Về thái độ học tập, thi cử: Số lượng
sinh viên có thái độ nghiêm túc, đúng đắn
trong học tập, thực hiện quy chế thi chưa
cao (57,3%), hiện tượng sinh viên lười học,
đi học trễ, trốn học, vi phạm quy chế thi:
trao đổi, chép bài của bạn, sử dụng tài liệu
còn diễn ra khá phổ biến (42,7%). Đây thực
sự là vấn đề đáng lo ngại và cần phải được
quan tâm vì nó ảnh hưởng đến “thương
hiệu”,chất lượng đào tạo của nhà trường.
Trong giao tiếp - ứng xử, phần lớn
sinh viên đã có cách ứng xử đúng mực với
thầy cô (86%), với bạn bè (77,3%), với
người khác (72,7%). Tuy nhiên, hiện tượng
xem thường, vô lễ ngạo mạn với thầy cô
giáo (14%), nói năng thiếu văn hóa, nói tục,
chửi thề trong quan hệ với bạn bè (22,7%),
ít quan tâm đến người khác (27,3%), số
lượng không nhiều nhưng cũng ảnh hưởng
không nhỏ đến văn hóa giao tiếp của sinh
viên trong nhà trường đại học.
Trước những hành vi xấu xảy ra
trong nhà trường và ngoài xã hội, số sinh
viên tỏ thái độ phê phán, lên án khá cao
(65%), điều này cũng thể hiện tính thẳng
thắn, cương trực của sinh viên thời nay. Số
sinh viên không tỏ thái độ, hoặc dung túng,
bao che chiếm tỷ lệ thấp (35%) số sinh viên
này có thể họ sợ hậu quả xấu, sợ liên lụy
đến bản thân (tránh voi chẳng xấu mặt nào)
hoặc họ cho rằng đó không phải việc của
mình.
Sinh viên Trường Đại học Phú Yên
hầu hết đến từ nhiều huyện thị khác nhau
trong tỉnh, một số từ các tỉnh, thành phố
khác trong nước, gia đình nhiều em còn
khó khăn khi học xa nhà. Do vậy, trong lựa
chọn cuộc sống vật chất, nhiều sinh viên có
ý thức tiết kiệm, chi tiêu có kế hoạch phù
hợp với hoàn cảnh của gia đình (85,3%).
Trong các hoạt động của trường, lớp sinh
viên tham gia nhiệt tình (74,3%) và coi đó
là trách nhiệm của mình, đó cũng là một nét
nổi bật của sinh viên ngày nay, số sinh viên
không tham gia hoặc tham gia vì có lợi cho
bản thân chiếm tỷ lệ thấp (25,7%).
Ngoài thời gian học tập, sinh viên
cũng có những hình thức sinh hoạt, giải trí
khác nhau. Số lượng sinh viên chọn học
thêm tin học, ngoại ngữ khá cao (67%), các
em đã xác định được những việc làm có ích
cho bản thân và cho xã hội.
Qua số liệu trên cũng có thể thấy
được số đông sinh viên của Trường đại học
Phú Yên có nhận thức đúng về sự cần thiết
về văn hóa giao tiếp, có lối sống tích cực và
có trách nhiệm với xã hội. Tuy nhiên, trong
sự thống nhất giữa nhận thức với thái độ,
với hành vi và thói quen hành vi chưa cao.
Sự hạn chế về văn hóa giao tiếp của sinh
viên trong lối sống của sinh viên có thể do
nhiều nguyên nhân khác nhau:
Sống trong thời kì “mở cửa”, sinh
viên có điều kiện, phương tiện để mở rộng
tri thức và cũng có cơ hội tiếp xúc với
nhiều loại văn hóa phẩm không lành mạnh
làm suy thoái nhân cách của một số sinh
viên. Tuy nhiên, qua số liệu cho thấy có
82,3% sinh viên kiên quyết từ chối không
xem, không đọc các loại văn hóa phẩm độc
* Nguyên nhân chủ quan: : Phần lớn
sinh viên trong nhà trường còn thiếu những
kiến thức cơ bản về giao tiếp (85,7%).
Trong các yếu tố hình thành lối sống và văn
hóa giao tiếp - ứng xử không thể thiếu yếu
tố tự giáo dục, chỉ khi bản thân mỗi sinh
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 7 * 2014
21
viên nhận thức rõ sự cần thiết phải tự rèn
luyện, tự tu dưỡng thì mới có một lối sống
lành mạnh và đó cũng là cơ sở để phát triển
văn hóa giao tiếp. Ở nhà trường phổ thông
học sinh chưa được trang bị những kiến
thức giao tiếp một cách cơ bản và có hệ
thống. Trong nhà trường đại học, vì là học
phần tự chọn nên chỉ có một số ít khoa, lớp
(CC10QT-KD; CC12GCD01; C11GTH01,02;
DC11SSI01; DC12SSI01), chọn học phần
“nhập môn khoa học giao tiếp và kỹ năng
giao tiếp”
trong chương trình giảng dạy và học tập
cho sinh viên, số đông sinh viên có cơ hội
được học là rất ít. Vốn ngôn ngữ hạn chế,
thiếu từ ngữ để biểu đạt (chiếm tỷ lệ
78,9%), đặc điểm tính cách của bản thân là
những thuộc tính tâm lý khó thay đổi
(chiếm tỷ lệ 65,7%) cũng ảnh hưởng đến
lối sống văn hóa giao tiếp của sinh viên.
* Nguyên nhân khách quan: Ngoài
Việc quản lý sinh viên nhất là sinh viên
ngoại trú mặc dù đã có sự phối hợp giữa
nhà trường và chính quyền địa phương, các
chủ nhà trọ nhưng cũng còn gặp nhiều khó
khăn nên còn nhiều sinh viên trong sinh
hoạt còn thiếu ngăn nắp, sống tùy tiện, dễ
dãi, buông thả, đua đòi chơi bời, lãng phí
thời gian, tiền bạc.
Trên đây là những nguyên nhân chủ
yếu dẫn đến những hành vi lệch chuẩn
trong lối sống và văn hóa giao tiếp - ứng xử
của sinh viên. Để khắc phục những hiện
tượng tiêu cực trên cần phải có biện pháp
giáo dục một cách thống nhất, đồng bộ của
cả nhà trường, gia đình và xã hội vào các
mặt nhận thức, thái độ và hành vi của sinh
viên.
3. Biện pháp giáo dục lối sống và văn hóa
giao tiếp cho sinh viên Trường Đại học
Phú Yên
Lối sống, văn hóa giao tiếp - ứng xử
của con người được hình thành bằng nhiều
con đường khác nhau: thông qua quá trình
giáo dục của nhà trường và xã hội; qua quá
trình tích lũy kinh nghiệm của mỗi cá nhân;
thông qua truyền thống văn hóa của dân
tộc, vùng miền, gia đình, làng, xã...Mỗi
người trong quá trình phát triển văn hóa
giao tiếp cần phải luôn trau dồi, học hỏi để
tự hoàn thiện bản thân. Từ thực trạng và
những nguyên nhân nêu trên, chúng tôi
nhận thấy muốn giáo dục lối sống và văn
hóa giao tiếp cho sinh viên Trường Đại học
Phú Yên cần phải giáo dục trên cả ba mặt:
giáo dục ý thức, giáo dục thái độ, niềm tin
và giáo dục kỹ năng văn hóa giao tiếp cho
sinh viên.
nguyên nhân chủ quan nêu trên, môi trường
và tính chất học ở đại học có đặc điểm
riêng (chiếm tỷ lệ 54,2%), đặc biệt đối với
những sinh viên năm thứ nhất mới bước
vào trường đại học với nhiều điều mới lạ,
chưa quen với phương pháp dạy và học
mới. Môi trường giao tiếp hạn chế cũng là
nguyên nhân khách quan được sinh viên đề
cập (chiếm tỷ lệ 45,4%), vì sống xa gia
đình, bạn bè thân không nhiều, với sự quản
lí chặt chẽ của nhà trường (nhất là sinh viên
nội trú) thì phạm vi và các mối quan hệ
giao tiếp cũng bị hạn chế. Ngoài ra việc tập
dượt các kỹ năng giao tiếp cho sinh viên
thông qua các hoạt động cũng chưa được
đặc biệt coi trọng, thường mang tính chất
phong trào. Trong môi trường giáo dục của
nhà trường, gia đình và xã hội còn tồn tại
những hiện tượng thiếu gương mẫu trong
lối sống, cách nói năng, hành vi ứng xử, ăn
mặc... của một số bậc phụ huynh, thầy, cô
giáo, viên chức trong và ngoài nhà trường.
3.1. Giáo dục ý thức về lối sống, văn hóa
giao tiếp
Muốn có hành vi và thói quen hành
vi văn hóa, sinh viên cần nắm được các giá
trị chuẩn mực chung của xã hội về văn hóa
giao tiếp, đó là cơ sở để họ có được những
22
TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHÚ YÊN
hành vi phù hợp với các chuẩn mực xã hội.
- Trong quá trình dạy học, nhà
tiếp - ứng xử.
- Để nâng cao ý thức về lối sống, văn
hóa giao tiếp, mỗi sinh viên cần tự đánh giá
được những ưu nhược điểm của bản thân,
biết lựa chọn cho mình một lối sống phù
hợp, biết tự kiềm chế, tự kiểm soát, biết
làm chủ bản thân, tự bảo vệ được mình
trước những ảnh hưởng tiêu cực từ môi
trường xã hội.
trường, các khoa quản lý sinh viên cần
nghiên cứu để đưa những học phần về giao
tiếp, giao tiếp sư phạm, kỹ năng giao tiếp...
vào trong chương trình chính khóa, phối
hợp với Đoàn thanh niên, Hội Sinh viên,
Khoa Tâm lý – Giáo dục để tổ chức các
buổi hội thảo, câu lạc bộ, báo cáo chuyên
đề... về các nội dung liên quan đến lối sống,
văn hóa giao tiếp cho sinh viên nhằm trang
bị hệ thống tri thức về các chuẩn mực văn
hóa giao tiếp cho sinh viên trong nhà
trường. Kịp thời nêu những gương tốt của
sinh viên trong học tập, tu dưỡng rèn luyện
để các em chuyển thành hành động cụ thể
của bản thân trong quá trình sống và hoạt
động.
3.2. Giáo dục thái độ về lối sống, văn hóa
giao tiếp
Giáo dục ý thức về lối sống, văn hóa
giao tiếp chỉ là điều kiện cần nhưng chưa
đủ. Nhận thức đúng là cơ sở để hình thành
tình cảm, thái độ, niềm tin cho sinh viên,
niềm tin là động lực, là sức mạnh để
chuyển hóa ý thức thành hành vi. Trong
nhiều trường hợp có nhận thức đúng chưa
chắc đã có hành động đúng, có khi còn
xuyên tạc, bóp méo sự vật (yêu nên tốt,
ghét nên xấu; Yêu nhau củ ấu cũng tròn;
không ưa thì dưa hóa dòi…). Vì vậy, cần
phải bồi dưỡng những tình cảm, thái độ
đúng đắn, tốt đẹp cho sinh viên bằng các
biện pháp sau:
- Xây dựng môi trường văn hóa giao
tiếp lành mạnh thông qua sự gương mẫu
của cán bộ, giảng viên, qua các hoạt động
văn hóa trong trường, tăng cường đối thoại
với sinh viên về công tác đào tạo và đạo
đức nghề nghiệp, về văn hóa giao tiếp, cách
ứng xử, thái độ phục vụ của nhân viên để
khắc phục những hạn chế và giải quyết
những vướng mắc khi gặp phải.
- Tích cực hóa hoạt động học tập của
sinh viên bằng cách đổi mới phương pháp
dạy học, tạo điều kiện cho sinh viên thực
hiện nhiệm vụ học tập thông qua hoạt động,
qua sự tương tác với các thành viên khác
trong tập thể. Đó chính là cơ hội để sinh
viên có điều kiện để thể hiện mình, rèn
luyện ngôn ngữ, học tập kinh nghiệm giao
tiếp của người khác, đối chiếu mình với bạn
để tự hoàn thiện bản thân.
- Gia đình là trường học đầu tiên
của mỗi người, ở đó mỗi cá nhân học được
cách sống, cách đối nhân xử thế, học cách
làm người. Lối sống, cách ứng xử của các
thành viên trong gia đình được phản ánh
qua lối sống, cách ứng xử của từng thành
viên. Gia đình cần trang bị cho các em khả
năng phân biệt giữa cái xấu và cái tốt, nhận
biết được những cái xấu, cái tiêu cực đang
tác động vào cuộc sống của các em. Cần
quan tâm theo dõi, động viên khi các em có
những hành vi tốt trong văn hóa giao tiếp
đồng, kịp thời nhắc nhở nghiêm khắc con
em mình khi các em có sự nhận thức lệch
lạc, thiếu văn hóa trong lối sống, cách giao
- Các khoa quản lý sinh viên, Phòng
Công tác học sinh sinh viên, cố vấn học tập
các lớp cần chú trọng xây dựng tập thể sinh
viên vững mạnh, đoàn kết thân ái, thẳng
thắn góp ý giúp nhau trong hoạt động để
cùng tiến bộ. Xây dựng dư luận xã hội
đúng đắn lành mạnh, đẩy mạnh phong trào
phê bình và tự phê bình trong tập thể sinh
viên, có những hình thức khen thưởng động
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 7 * 2014
23
viên kịp thời những cá nhân có thành tích
tốt trong học tập, sinh hoạt và kỷ luật
nghiêm với những cá nhân có lối sống, giao
tiếp - ứng xử thiếu văn hóa.
- Trong đánh giá sinh viên cần công
bằng, khách quan, chính xác, kịp thời tạo
cho sinh viên có thái độ đúng và niềm tin
vững chắc vào các lực lượng giáo dục trong
nhà trường.
- Gia đình cần quan tâm đến lối sống,
quan hệ, cách ứng xử của con em mình.
Duy trì mối liên hệ với nhà trường và chủ
các nhà trọ (với sinh viên ngoại trú) nơi con
em mình sống, học tập và sinh hoạt để tăng
cường công tác quản lý sinh viên.
của bản thân trong việc rèn luyện đạo đức,
tác phong, lối sống, tự giác hành động theo
những chuẩn mực đạo đức chung của xã
hội, trong đó có các chuẩn mực về lối sống,
văn hóa giao tiếp - ứng xử.
- Trong dạy học, giảng viên có thể
đưa ra các tình huống giao tiếp ứng xử (các
bài tập đoán tâm trạng qua cử chỉ, điệu bộ,
nét mặt, lời nói; các bài tập xử lý tình
huống trong giao tiếp - ứng xử) nhằm tạo
cơ hội cho sinh viên tập luyện, thể nghiệm
để hình thành kỹ năng giao tiếp, ứng xử có
văn hóa.
- Mỗi giảng viên phải thực sự là tấm
gương tốt trong lối sống, hành vi giao tiếp -
ứng xử để sinh viên noi theo. Xây dựng
mối quan hệ tốt đẹp giữa giảng viên, với
sinh viên trong nhà trường, tạo bầu không
khí dân chủ, lành mạnh trong các hoạt động
sư phạm.
- Bản thân mỗi sinh viên cần nhận
thức rõ sự cần thiết của văn hóa giao tiếp,
tự giác kiên trì rèn luyện, tu dưỡng, phấn
đấu không ngừng để hoàn hiện nhân cách
của bản thân đáp ứng yêu cầu của xã hội
trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước.
- Giảng viên cần chú trọng đổi mới
phương pháp dạy học, kết hợp tốt giữa lý
thuyết và thực hành, coi trọng các giờ thảo
luận, xêmina do sinh viên tổ chức, điều
khiển. Khắc phục những hiện tượng tiêu
cực trong học tập, thi cử, nhắc nhở, uốn
nắn, xử lý nghiêm những sinh viên vi phạm
những quy định chung của nhà trường.
4. Kết luận: Lối sống, văn hóa giao tiếp
của một dân tộc, một xã hội là những
nguyên tắc, những chuẩn mực văn hóa, đạo
đức, thẩm mỹ... được biểu hiện ở lối sống,
phong tục, tập quán, truyền thống văn hóa
chung của xã hội, dân tộc đó. Những
nguyên tắc, chuẩn mực trên là cơ sở để mỗi
cá nhân, mỗi nhóm người xây dựng cho
3.3. Giáo dục kỹ năng văn hóa giao tiếp -
ứng xử
Nhận thức, thái độ, niềm tin được thể
hiện trong hành vi văn hóa giao tiếp. Hành
vi, thói quen văn hóa là mục đích cuối cùng
của quá trình giáo dục, là kĩ năng cuộc
sống, là kết quả của nhận thức, là biểu hiện
cụ thể và sinh động của thái độ, niềm tin
của con người. Để có sự thống nhất giữa
nhận thức, thái độ, niềm tin và hành vi đạo
đức trong lối sống, văn hóa giao tiếp của
sinh viên đó là một quá trình lâu dài, phức
tạp có sự tác động giáo dục thường xuyên
và thống nhất của tất cả các lực lượng giáo
dục trong và ngoài nhà trường.
- Nâng cao nhu cầu, mở rộng phạm
vi giao tiếp bằng cách lôi cuốn sinh viên
tích cực tham gia vào các hoạt động (vui
chơi giải trí, văn hóa văn nghệ, thể dục thể
thao...) với nhiều hình thức đa dạng, hấp
dẫn, lành mạnh. Thường xuyên tổ chức,
khích lệ sinh viên tham gia các hoạt động
xã hội (chăm sóc người tàn tật, neo đơn
không nơi nương tựa; hoạt động đền ơn đáp
nghĩa, hướng về cội nguồn...) nhằm khơi
dậy, phát huy tinh thần vì cộng đồng qua đó
làm thay đổi nhận thức, thái độ, hành vi của
sinh viên, nâng cao tinh thần trách nhiệm
24
TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHÚ YÊN
mình một lối sống phù hợp. Giáo dục lối
sống, văn hóa giao tiếp cho sinh viên -
những chủ nhân tương lai của đất nước
trong nhà trường đại học là một nhiệm vụ
rất quan trọng. Công việc này cần phải
được tiến hành trên cả ba mặt: nâng cao
nhận thức, giáo dục thái độ, hình thành
hành vi và thói quen hành vi hợp chuẩn
mực, cần có sự phối hợp thống nhất của gia
đình, nhà trường, xã hội, đặc biệt là sự nỗ
lực tu dưỡng, rèn luyện của bản thân mỗi
sinh viên
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Hoàng Anh, Nguyễn Thanh Bình, Vũ Kim Thanh (2003), Giáo trình tâm lý học giao
tiếp, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội.
[2] Nguyễn Thanh Bình (2007), Giáo trình giáo dục kỹ năng sống, Nxb Đại học Sư
phạm.
[3] Phạm Minh Hạc, Phan Huy Lê, Vũ Văn Tảo, Lê Hữu Tăng (1996), Vấn đề con người
trong sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa, Nxb Chính trị Quốc gia.
[4] Trần Tuấn Lộ (1994), Tâm lý học giao tiếp, Nxb Đại học Sư phạm.
[5] Phùng Đình Mẫn (2008), Giáo dục đạo đức cho học sinh sinh viên trong bối cảnh nền
kinh tế thị trường và hội nhập của nước ta hiện nay, Tạp chí tâm lý học số 11, Công
ty in Thủy Lợi.
[6] Hải Yến, Mạnh Quỳnh (2006), Nghệ thuật ứng xử sư phạm, Nxb Đại học Quốc gia.
Abstract
Educating the lifestyle and communicative culture for the students at Phu Yen University
Students’ lifestyles are shown in their communicative - behavior cultural activities,
teaching the lifestyles is also teaching how to conduct communicative - behavior culture. In the
universities, besides the good lifestyles, students’ communicative - behavior culture still remains
some negative signals and lacks of cultural behavior in communication. This requires much
attention and appropriate educational measures by schools and educational institutes. Teaching
lifestyles and communicative culture for students must be carried out in three ways: raising
their awareness, educating their attitudes and building up the standard habits and behaviors.
There should be a combination among the family, the school, and the society and especially the
efforts in the training process of each individual student.
Keyword: Lifestyle, communicative culture, behavior, students
8 trang
16/04/2022
1840
Bạn đang xem tài liệu "Giáo dục lối sống – văn hóa giao tiếp cho sinh viên trường Đại học Phú Yên", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- giao_duc_loi_song_van_hoa_giao_tiep_cho_sinh_vien_truong_dai.pdf
