Công tác cố vấn học tập trong trường đại học
CÖNG TAÁC CÖË VÊËN HOÅC TÊÅP
TRONG TRÛÚNÂ G ÀAÅI HOÅC
.
Nguyïîn Duy Möång Ha*â
TOÁM TÙÆT
Cöng taác cöë vêën hoåc têåp laâ mötå yïëu töë quan troång cênì àûúåc xem xeát àuáng mûác khi caác
trûúâng àaiå hoåc Viïåt Nam aáp duång hoåc chïë tñn chó, àùåc biïtå trong thúiâ àaåi höåi nhêåp vaâ kinh
tïë thõ trûúâng vúái xu hûúáng lêëy ngûúâi hoåc laâm trung têm, nêng cao chêët lûúång daåy vaâ hoåc.
Nhiïìu trûúâng àaåi hoåc úã Viïtå Nam vêîn conâ àang gùåp nhûäng khoá khùn khaách quan vaâ chuã
quan nhêët àõnh trong viïåc vêån haânh hiïåu quaã hïå thöëng cöë vêën hoåc têåp.
Baâi viïët têåp trung phên tñch hïå thöëng cöë vênë hoåc têåp úã caác nûúác tiïn tiïën vaâ nhûäng yïu
cêìu àöëi vúái cöng taác naây. Tûâ àoá àûa ra möåt söë gúåi múã, àïì xuêët mötå söë biïån phaáp khaã thi
nhùçm àêíy maånh cöng taác cöë vêën hoåc têåp úã caác trûúâng àaåi hoåcViïåt Nam, tûnâ g bûúác nêng
cao nhêån thûác cuãa giaãng viïn, sinh viïn vaâ caác cêëp quaãn lyá vïì cöng taác naây.
Tûâ khoáa: cöë vêën hoåc têåp, tñn chó, giaáo duåc àaåi hoåc.
1. Böëi caãnh giaáo duåc àaåi hoåc hûúáng vïì
ngûúâi hoåc
yïu cêìu thûcå tiïîn cuãa xaä höåi vaâ thõ trûúâng lao
àöång. Chêët lûúång daåy vaâ hoåc vêîn luön laâ àoâi hoãi
têët yïëu cuãa ngûúiâ hoåc vaâ caã xaä höiå .
Hiïån nay, trong thúâi àaiå höåi nhêåp vaâ toaân cêìu
hoáa, giaáo duåc àaåi hoåc trïn thïë giúiá coá xu hûúná g
têåp trung vaâo ngûúâi hoåc. Tñnh àaiå chuáng hoáa
cuãa giaáo duåc àaåi hoåc múã röång cú höåi hoåc àaåi
hoåc cho nhiïìu ngûúâi. Nhòn chung, söë lûúång ngûúâi
hoåc, trûúâng hoåc, nganâ h hoåc vêîn khöng ngûâng
tùng lïn úã nhiïìu nûúác trïn thïë giúiá . Tuy nhiïn,
mêu thuêîn giûäa quy mö vaâ chêët lûúnå g àaâo taåo
vêîn coân laâ möåt vêën àïì lúán úã nhiïuì nûúác àang
phaát triïín.
Hoåc chïë tñn chó giuáp taoå sûå liïn thöng dïî daâng,
thuêån tiïån cho ngûúâi hocå vaâ viïåc kiïím àõnh chêët
lûúång nhùmç àaãm baão lúiå ñch cuãa ngûúâi hoåc laâ
hai yïëu töë quan troång cho sûå töìn taåi vaâ phaát triïín
bïìn vûäng cuãa giaáo duåc àaåi hoåc. Hai yïëu töë naây
luön àoâi hoiã sûå höî trúå töëi àa cho ngûúiâ hoåc àïí hoå
traãi qua àûúåc quaá trònh àaâo taåo hiïuå quaã, phaát
triïín àûúåc nhûäng nùng lûcå cêìn thiïët àïí thñch nghi
àûúåc vúái xaä höåi ngaây caâng àa daång vaâ nhiïìu aáp
lûåc caånh tranh.
Coá nhiïìu hònh thûác höî trúå ngûúiâ hoåc rêët àa
daång, trûcå tiïëp cuäng nhû giaán tiïpë , trong chñnh
khoáa cuäng nhû trong caác chûúng trònh ngoaåi
khoáa, trong trûúâng lúáp cuäng nhû ngoaâi lúáp hoåc,
Bïn caånh àoá, do aáp lûcå cuãa böëi caãnh kinh tïë,
tñnh hiïåu quaã vaâ töëi ûu hoáa àûúåc quan têm trong
àaâo taåo úã bêåc àaåi hoåc, nhùçm tiïët kiïåm töëi àa chi
phñ, tiïìn baåc vaâ cöng sûcá boã ra cho viïåc àaâo taåo
nhûng vêîn àaåt kïët quaã mong àúåi, àapá ûáng àûúåc
* ThS. Phoâng Khaão thñ & Àaãm baão chêët lûúång, Trûúâng ÀHKHXH&NV-ÀHQG-TP.HCM.
68♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N
qua àöåi nguä giaãng viïn cuäng nhû qua caác àöåi
nguä höî trúå khaác,... Àöiå nguä tû vênë hoåc têåp, caác
chuyïn gia vïì cöë vêën hocå têåp úã trûúnâ g àaåi hoåc
taåi möåt söë nûúác tiïn tiïën, àùåc biïtå úã Hoa Kyâ vaâ
caác nûúácTêy Êu, thûúâng rêët phong phuá, àa daång
vúái nhiïìu chûác danh vaâ nhiïåm vuå khaác nhau.
Thûåc tïë cho thêëy, sinh viïn caâng nhênå àûúåc nhiïìu
sûå höî trúå kõp thúâi vaâ hiïåu quaã, chêtë lûúång hoåc
têåp vaâ nghiïn cûáu cuäng nhû sûå phaát triïín vïì moåi
mùåt cuãa sinh viïn caâng cao, dêîn àïën sûå haâi loâng
tùng núi sinh viïn (SV) àöië vúái viïåc àaâo taåo cuãa
nhaâ trûúâng.
taåo chñnh vaâ phuå. Hoå nùmæ rêët roä cêuë truác vaâ nöåi
dung chûúng trònh hoåc, trònh tûå húpå lyá caác mön
hoåc bùæt buöåc cuäng nhû tûå choån phuâ húåp vúái tûâng
àõnh hûúná g àêìu ra khaác nhau trong HCTC, kïí
caã thûåc têåp chuyïn mön,... àïí tû vêën cho SV khi
bùæt àêìu nhêpå hoåc, chuêní bõ vaâo giai àoaån chuyïn
ngaânh hay khi sùæp kïët thuác chûúng trònh hoåc,
hoåc thïm sau àaåi hoåc,... [Davis 1993: 504-509].
2.2. Cöë vêën hûúáng nghiïåp (Career
Adviser)
Àïën khi bûúác vaâo giai àoaån chuyïn ngaânh,
SV cêìn phaiã àõnh hûúáng ngaânh nghïì phuâ húåp.
SV vùn bùçng möåt chûa coá kinh nghiïåm vïì caác
ngaânh nghïì vaâ yïu cêìu cuãa thõ trûúnâ g lao àöång
cêìn sûå hûúáng dêîn cuãa àöåi nguä tû vêën hûúáng
nghiïåp. Ngûúâi tû vêën hûúáng nghiïpå giuáp SV tòm
hiïíu cú höiå nghïì nghiïpå vaâ viïåc hocå têåp tiïëp
theo, hûúná g chuyïn ngaânh heåp sau àaåi hoåc,…
Hoå thûúâng am hiïíu vïì cacá yïu cêìu cuaã thõ trûúnâ g
lao àöång àöëi vúái nganâ h nghïì, coá quan hïå vúái
caác hiïåp höåi ngaânh nghïì, nùæm bùæt thöng tin cêåp
nhêåt vïì kinh tïë, xaä höåi,... [Davis 1993: 504-509].
2.3. Cöë vêën hoaåt àöång ngoaåi khoáa
(Extracurricular Adviser)
Ngoaâi ra, SV khöng hocå theo mötå lúáp cöë àõnh
trong suötë khoáa hocå nhû úã hïå niïn chïë maâ hoåc
theo nhiïìu lúáp khaác nhau, khoá coá àiïìu kiïån gùæn
kïët vúái cacá SV khaác, dïî coá caãm giacá laåc loäng.
Vò vêåy, ngoaâi giúâ lïn lúáp, hoå conâ coá nhu cêìu
tham gia vaoâ caác hoaåt àöång ngoaåi khoáa àïí múã
röång caác möëi quan hïå bïn caånh caác nhu cêìu cuãa
cuöåc söëng haâng ngaây nhû ùn, úã, giaãi trñ, laâm
thïm,... nhêët laâ àöëi vúiá nhûäng SV úã xa nhaâ thûúnâ g
gùåp nhiïuì khoá khùn.
Cöë vêën hoaåt àöång ngoaåi khoáa thûúâng tû vêën
cho nhoám SV,... àùåc biïåt cho caác tên sinh viïn
(freshmen). Caác trûúâng àaåi hoåc úã Hoa Kyâ thûúâng
coá tuêìn giúái thiïåu vïì möi trûúâng hocå têåp cho tên
SV vaâo tuêìn àêìu tiïn khi SV nhêåp hoåc
(Orientation week), dênî hoå ài tham quan trûúâng
hoåc, caác cú súã vêåt chêët cuãa trûúâng vaâ hûúáng dêîn
caách sûã dunå g caác trang thiïët bõ hoåc têåp, caác núi
töí chûác caác hoaåt àöång ngoaåi khoáa cho SV,...
[Davis 1993: 504-509].
2. Phaát triïín àöåi nguä cöë vêën hocå têåp trong
hoåc chïë tñn chó
Caác trûúâng àaåi hoåc úã nûúác ta lêìn lûúåt aáp duång
hoåc chïë tñn chó (HCTC) trong thúâi gian gêìn àêy
theo xu hûúáng höåi nhêåp vò loaåi hònh quaãn lyá àaâo
taåo theo HCTC coá nhiïuì ûu àiïím, àem laåi hiïåu
quaã cao. Cöng taác cöë vênë hoåc têåp laâ möåt àiïìu
kiïån khöng thïí thiïuë àûúåc khi apá duång HCTC
nhûng coân khaá múái meã úã nûúác ta. Vò vêåy, viïåc
nêng cao nhênå thûác cuãa ngûúâi daåy, ngûúâi hoåc,
àöåi nguä quaãn lyá vïì têmì quan troång vaâ lúåi ñch to
lúán cuãa cöng taác naây cuäng nhû hoåc têåp kinh
nghiïåm vïì cöng taác tû vêën hoåc têåp taåi möåt söë
nûúác tiïn tiïën trïn thïë giúái laâ àiïìu rêtë cêìn thiïët.
Trûúác hïët, viïåc hoåc têåp theo HCTC úã
trûúâng àaåi hoåc àoâi hoiã SV tûå chuã àöång xêy dûnå g
kïë hoaåch hoåc têåp cho riïng mònh phuâ húåp vúái
hoaân caãnh, àiïìu kiïån, nùng lûåc, sûác khoãe, vaâ thúâi
gian caá nhên àïí coá thïí hoaân thaânh khoáa hoåc möåt
caách töët nhêët, nhanh nhêët theo àuná g quy chïë.
SV dïî bõ caãm giaác luáng tuáng trûúác quaá nhiïìu cú
höåi lûåa choån, nhêët laâ trûúác xu hûúná g liïn thöng
vaâ caác mön hoåc tûå chonå ngaây caâng nhiïìu nïn coá
nhu cêìu àõnh hûúáng trong suöët quaá trònh hoåc têåp
rêët lúán. Vò vêåy, viïåc tû vêën cho SV ngay tûâ luác
bùæt àêìu khoáa hoåc nhùmç xêy dûång kïë hoaåch hoåc
têåp húåp lyá vaâ àiïìu chónh kïë hoaåch hoåc têåp khi
cêìn thiïët laâ àiïìu têët yïëu. SV nïn àûúåc cung cêëp
cú höåi giuáp àúä, tû vêën,… tûâ giaãng viïn (GV) vaâ
àöåi nguä höî trúå maâ hoå tûå nguyïån vaâ chuã àöång xin
gùåp theo quyïnì lúåi cuãa hoå.
2.1. Cöë vêën hoåc têpå (Academic Adviser)
ÚÃ nhiïìu nûúác tiïn tiïën, Cöë vêën hocå têåpthûúnâ g
tû vêën cho SV vïì choån khoáa hoåc, ngaânh hoåc
phuâ húåp vúái nùng lûåc vaâ súã thñch cuãa SV, tû vêën
vaâ xeát duyïåt kïë hoaåch hoåc têåp cuaã SV, trong àoá
coá viïåc tùng hay giaãm mön hoåc, chonå ngaânh àaâo
2.4. Cöë vêën nhiïìu kinh nghiïmå (Mentor)
ÚÃ Hoa Kyâ vaâ möåt söë nûúác Têy Êu nhû Àûác,
Mentor laâ ngûúâi tû vênë daây daån kinh nghiïåm
trong cöng viïåc giaãng daåy, hoåc têpå , nghiïn cûáu
vaâ caác laänh vûåc khaác. "Mentor" thûúâng khaác
K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦69
"adviser" úã chöî laâ coá möëi quan hïå möåt àöëi möåt
àang diïîn ra möåt caách liïn tuåc (on going one-
to-one relationship): möåt caá nhên coá nhiïìu kinh
nghiïåm hún tû vêën, giuáp àúä cho ngûúâi ñt kinh
nghiïåm hún. Möëi quan hïå naây coá 3 yïuë töë chñnh:
nêng àúä vïì mùåt têm lyá, giuáp àúä trûcå tiïëp vïì sûå
phaát triïín chuyïn mön, nghïì nghiïpå vaâ àoáng vai
laâm mêîu. "Mentor" coá thïí gùåp SV àõnh kyâ, cuâng
ài ùn uöëng hoùåc thêåm chñ múâi àïën nhaâ,... nhûng
hoå phaãi chuá yá tïë nhõ trong nhiïìu tònh huöëng,
phaãi cöng khai, cöng bùnç g àïí traánh hiïíu lêìm
[Davis 1993: 511].
viïån àiïån tûã, múâi hocå viïn cao hocå (HVCH) hay
nghiïn cûuá sinh (NCS) àïën trònh bayâ caác hûúná g
nghiïn cûuá sau àaåi hoåc hay chuyïn sêu àïí SV
coá thïí àõnh hûúáng nghïì nghiïåp hay hoåc tiïëp.
Ngûúâi àön àöëc hoåc têåp thò coá nhiïmå vuå theo doäi
quaá trònh hoåc têåp cuaã SV, àön àöcë SV, hoåc viïn
cao hoåc àêyí nhanh tiïnë àöå hoåc têåp theo kïë hoaåch
àõnh ra vaâ tû vêën giuáp hoå thaáo gúä möåt söë vûúáng
mùæc coá thïí gùåp trong quaá trònh hoåc têåp.
2.7. Gianã g viïn (GV) chuã nhiïåm lúáp/nhoám
(Instructor-in-charge)
GV chuã nhiïmå lúáp/nhomá laâ hònh thûác höî trúå,
theo doäi hoaåt àöång hocå têåp cuãa SV phöí biïën úã
nûúác ta theo hònh thûác hoåc niïn chïë. Àöëi vúái
möåt söë nhoám SV nûúác ngoaâi hoåc theo lúáp daânh
riïng cöë àõnh (nhû úã Phaáp, Àûác,...), GV chuã
nhiïåm àûúcå phên cöng theo doäi hoatå àöång hoåc
têåp cuãa nhoám SV vaâ àõnh kyâ gùåp gúä nhoám SV
naây, tû vênë cho hoå vïì viïåc hoåc chuyïn mön vaâ
hoåc ngoaiå ngûä, cunä g nhû caác vêën àïì khaác coá
liïn quan àïnë hoåc têåp.
2.5. Ngûúâi phuå àaåo, trúå giaãng (Tutor,
Teaching Assistant hay TA)
HCTC àoâi hoãi SV tûå hoåc nhiïìu vúái söë giúâ
lïn lúáp ñt hún so vúái hònh thûác hocå niïn chïë;
hònh thûác töí chûác daåy hoåc vaâ àaánh giaá hoåc têåp
cuäng àa daång hún; phûúng tiïån tûå hoåc, tû liïåu
hoåc têåp vúái sûå höî trúå cuãa ngaânh CTTT-TT ngaây
caâng höî trúå ngûúâi hocå nhiïìu hún. Trong suöët
quaá trònh hoåc têåp, khi SV gùåp khoá khùn trong
viïåc tiïëp thu baâi giaãng maâ khöng coá cú höåi nhêån
sûå giuáp àúä trûåc tiïëp cuaã GV nhêët laâ àöëi vúái möåt
lúáp hoåc àöng thò vai troâ cuãa trúå giaãng vö cuâng
quan troång.
2.8. Trúå lyá giaáo vuå, trúå lyá khoa/böå mön
(Academic Assistant, Faculty Assistant)
ÚÃ nhiïìu trûúâng àaåi hoåc cuãa Anh, Singapore,
Thaái Lan… trúå lyá khoa thûúâng laâ nhûäng ngûúâi
coá nhiïìu kinh nghiïåm vïì chûúng trònh àaâo taåo,
caách thûác töí chûác chûúng trònh hocå , hònh thûác
hoåc têåp vaâ kiïím tra àaná h giaá úã àaiå hoåc, danh
muåc caác mön hoåc, cacá thöng tin chung cho SV,
biïët caách phöëi húåp tötë vúái caác phoâng ban cuãa
trûúâng,... thûúâng coá thïí tiïëp SV vaoâ bêët kyâ luác
naâo trong giúâ haânh chaánh.
Àöåi nguä tû vêën úã caác trûúâng àaåi hoåc caác nûúác
tiïn tiïën kïí trïn rêët àa daång, phong phuá, ngoaâi
kinh nghiïåm chuyïn mön, hoå coân àûúåc cûã ài
têåp huêën vïì cöng taác tû vêën hoåc têåp, quaãn lyá hoåc
vuå,... giuáp SV hoåc theo HCTC vaâ SV quöëc tïë
trong thúâi höåi nhêåp khaá hiïåu quaã. Coá caã chuyïn
gia tû vêën cho tûâng nhomá SV quöëc tï.ë Sau cuâng,
cöng taác cöë vêën hoåc têpå coân giuáp cho GV vaâ nhaâ
trûúâng nhênå àûúåc phaãn höìi cuãa SV vïì chêët lûúång
àaâo taåo vaâ cú höåi nùmæ bùæt têm tû nguyïån vonå g
cuãa SV, vûaâ thïí hiïån tñnh dên chuã trong giaáo duåc
àaåi hoåc.
Hoåc viïn cao hoåc hay nghiïn cûáu sinh, nhûäng
ngûúâi àang laâm trúå lyá hay höî trúå caác giaáo sû
trong NCKH úã nhiïìu trûúâng àaåi hocå caác nûúác
tiïn tiïën cuäng thûúâng àûúåc têåp huêën àïí kiïm
nhiïåm cöng taác laâm trúå giaãng (gianã g daåy möåt
phêìn, töí chûác thaão luêån, thûåc haânh, laâm baâi têåp,
thñ nghiïåm,...), giuáp hoå àoáng vai trúå giaãng hay
cöë vêën hiïåu quaã, àöìng thúâi vêîn hoaân têët töët luêån
vùn/luêån aán cuãa mònh.
2.6. Àiïìu phöëi viïn vaâ ngûúâi àön àöëc hoåc
têåp (Coordinator, Promotor)
Trong thúâi àaåi höåi nhêpå , söë lûúång du hoåc sinh
úã nhiïìu nûúác nhòn chung coá xu hûúáng tùng. SV
nûúác ngoaâi thûúâng gùåp nhiïìu khoá khùn, trúã ngaåi
vïì ngön ngûä vaâ vùn hoaá nïn cêìn sûå höî trúå àùåc
biïåt.
ÚÃ caác trûúnâ g àaåi hoåc cuãa Bó vaâ mötå söë trûúâng
àaåi hoåc khaác úã chêu Êu, àùåc biïåt trong caác
chûúng trònh àaâo taåo quöëc tïë, Ngûúiâ àiïìu phöëi
chûúng trònh coá möåt söë tiïët lïn lúáp haâng tuêìn àïí
gùåp gúä, tiïëp xuác SV, giúái thiïåu vïì chûúng trònh
àaâo taåo, quy trònh laâm nghiïn cûáu, giaáo duåc yá
thûác traánh àaåo vùn, caách trñch dênî khi nghiïn
cûáu, viïët baâi, tòm taâi liïåu trïn caác thû viïån, thû
3. Möåt söë yïu cêìu àöië vúái cöng taác cöë vêën
hoåc têåp úã trûúâng àaåi hoåc
Nhùçm àaåt yïu cêìu vïì chêët lûúång vaâ hiïåu quaã,
caác trûúâng àaåi hoåc úã nûúác ngoaâi thûúâng àùåt ra 3
yïu àöëi vúái cöng tacá cöë vêën hoåc têåp:
70♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N
Trûúác tiïn, cöng taác cöë vêën hoåc têpå phaãi àuáng
luác, kõp thúâi, mang tñnh caá nhên hoáa phuâ húåp
tûâng àöëi tûúång/nhoám àöië tûúång, àönì g thúâi cunä g
phaãi àa daång vaâ linh hoatå vïì thúâi gian, àõa àiïím
vaâ hònh thûác nhùçm giupá hoå giaãi quyïët ngay caác
khoá khùn trong hoåc têåp vaâ àúâi söëng, nïëu khöng
SV seä bõ mêët cú höåi phatá triïín liïn tuåc vaâ nhû
vêåy seä vö tònh laâm tùng tyã lïå boã hocå . Theo möåt
cuöåc khaão saát nhoã bùnç g hònh thûcá phoãng vêën
möåt söë cûåu du hoåc sinh, caác hònh thûác cöë vêën
hoåc têåp úã nhiïìu nûúcá tiïn tiïnë nhû úã Hoa Kyâ,
Anh, Thaái Lan, Àûác, Àaiâ Loan, UÁc, Bó… coá thïí
diïîn ra trong giúâ trïn lúáp hoåc hoùcå ngoaâi giúâ
trïn lúáp nhùçm taåo àiïìu kiïån töët nhêtë giuáp àúä àïí
SV hoaân thaânh töët nhiïåm vuå cuãa mònh.
Giúâ tiïëp xuác SV trïn lúáp thûúâng àûúåc thïí
hiïån qua caác tiïët hocå nhû daång keâm cùåp, phuå
àaåo, giaãi àaáp thùæc mùæc vaâ sûãa baâi têåp (tutorial)
thûúâng do trúå giaãng hûúáng dêîn theo àõnh kyâ,
chùèng haån nhû 2-3 tiïët/tuêìn hay möåt thaáng/lêìn,
àöëi vúái SV quöëc tïë thò àõnh kyâ thûúâng xuyïn
hún.
Giúâ tiïëp SV ngoaâi lúáp hoåc hiïån nay laâ rêët phöí
biïën úã nhiïìu trûúâng àaiå hoåc cuãa Hoa Kyâ, UÁc vaâ
Chêu Êu. Nhiïìu giaãng viïn, giaáo sû àöìng thúâi
cuäng coá traách nhiïåm hay vai troâ laâ ngûúâi tû vêën,
nhêët laâ cöë vêën chuyïn vïì hoåc têåp vaâ chûúng trònh
hoåc, vaâ coá lõch heån thûúâng xuyïn, cöë àõnh vúái
SV ngoaâi lúáp hoåc, thûúnâ g laâ taåivùn phoâng (trong
giúâ haânh chaánh hay àïnë theo lõch heån riïng hay
theo giúâ tiïëp SV) hoùåc taåi núi khacá (nhû kyá tuác
xaá, khuön viïn àaåi hoåc, quaán nûúác, cùn tin
trûúâng, thû viïån, phoâng àoåc saách, chöî tûå hoåc,…).
Hiïån nay, vúái sûå phatá triïín manå h cuãa CNTT,
viïîn thöng, giúâ tiïëp SV coân àûúåc thûcå hiïån giaán
tiïëp thöng qua caác phûúng tiïån àiïån tûã, viïîn
thöng. Caác hònh thûác trao àöíi, tû vênë , hûúáng dêîn
giuáp àúä tûâ xa ngaây canâ g phöí biïnë , àa daång nhû
qua Email, diïîn àaân, chat, Facebook, muåc hoãi
àaáp trïn website (Q&A)...
Ba muåc tiïu chñnh cho viïåc GV tûúng taác
vúái SV ngoaâi lúáp hoåc laâ nhùçm giaãi àaáp caác thùæc
mùæc cuãa SV vïì hoåc haânh, thi cûã, nghïì nghiïåp;
caác quan hïå tûúng tacá giuáp lamâ tùng àöång cú
hoåc têåp tñch cûåc cuãa SV, àöìng thúâi giuáp GV nhêån
phaãn höìi cuãa SV vïì mön hoåc vaâ taâi liïåu hoåc têåp,
giuáp GV coá caãm nhênå chñnh xacá hún vïì nùng
lûåc hoåc têåp cuãa SV. GV thûúâng phaiã tïë nhõ khi tû
vêën, gùåp gúä nhûäng SV àa daång, chunã g töåc, vùn
hoáa, vúái kiïën thûác vaâ muåc tiïu hoåc têåp, nhu
cêìu,… khacá nhau, nhêtë laâ úã cacá chûúng trònh
quöëc tïë. [Davis 1993: 491-495].
Thûá hai, yïu cêìu vïì nùng lûåc cuaã àöåi nguä tû
vêën, cöë vênë hoåc têåp úã trûúâng àaåi hocå laâ rêët quan
troång nhùmç àaåt hiïåu quaã tû vêën vaâ goáp phêìn
nêng cao chêtë lûúång àaoâ taåo. Àöåi nguä tû vêën
hoåc têåp thûúâng coá kinh nghiïåm qua quaá trònh
laâm viïåc lêu daâi vúái trûúâng, khoa hocå coá thïí traãi
qua möåt söë khoáa têåp huêën vïì tû vênë , giao tiïpë ,
quaãn lyá hocå vuå,… trong vaâ ngoaâi trûúâng,… Hoå
phaãi àaáp ûná g caác yïu cêuì kiïën thûcá hiïíu biïët vïì
chuyïn mön, phaãi am hiïuí vïì caác lanä h vûåc liïn
quan àïën hoåc têåp nhû chûúng trònh àaâo taåo cuãa
khoa/böå mön, caác nganâ h nghïì àêuì ra, yïu cêìu
cuãa nhaâ tuyïín duång, cêpå nhêåt caác yïu cêìu vïì kyä
nùng cêìn thiïët cuãa nhaâ tuyïín duång, caác hûúáng
àêìu ra khacá nhau, caác thaânh tûåu khoa hoåc kyä
thuêåt múiá nhêët trong laänh vûåc ngaânh nghïì…;
caác hònh thûác vaâ yïu cêuì vïì kiïím tra, àaánh giaá,
laâm tiïíu luêån, luêån vùn, luêån aán, quy àõnh, quy
trònh vïì thi cûã, luêån vùn, caách tuên thuã quy àõnh
trñch dêîn, caác thuã tuåc quy trònh àùng kyá mön
hoåc,...; phûúng phaáp nghiïn cûáu vaâ hoåc têåp,
phûúng phapá tûå hoåc, tûå nghiïn cûáu,...; taâi liïåu
hoåc têåp, taiâ nguyïn hoåc têåp, thû viïnå ,... caác taåp
chñ chuyïn ngaânh, caác cûaã haâng baán saách, chûúng
trònh höî trúå saách cho SV,...; caác khoaá hoåc ngoaåi
khoáa, hoåc ngoaåi ngûä, tin hoåc, caác khoáa hoåc nêng
caáo kyä nùng, kyä nùng mïmì , tûå hoåc,... caác vêën àïì
liïn quan àïnë thûåc têåp thûåc tïë, liïn hïå, tòm hiïíu
núi thûåc têåp, quy trònh thûcå têåp,...
Bïn caånh àoá, caác hiïuí biïët chung khaác bao
göìm kiïën thûác hiïíu biïët vïì caác laänh vûåc liïn
quan àïën àúiâ söëng SV nhû hiïíu biïët vïì caác phoâng
ban, caác trung têm trong trûúâng àïí giúái thiïåu
cho SV àïën liïn hïå khi cênì thiïët (vùn, thïí, myä,
àúâi söëng,... caác thöng tin vïì kyá tuác xaá,...), hiïíu
biïët vïì cacá töí chûác ngoaâi trûúâng maâ SV coá thïí
liïn hïå liïn quan àïën hoåc têåp nhû caác trung têm
ngoaåi ngû,ä viïån nghiïn cûáu, höåi SV, thû viïån
thaânh phöë… caác núi liïn hïå vïì thuã tucå haânh chaná h
khaác (visa, àùng kyá chöî ú,ã ...); hiïíu biïët vïì caác
chñnh saách hoåc böíng, höî trúå khaác,... hoùåc hiïíu
biïët vïì cacá núi giúái thiïåu viïåc laâm, trung têm
tuyïín duång, hiïåp höåi nghïì nghiïåp,...; hiïíu biïët
vïì caác vênë àïì liïn quan àïën quy àõnh, quy chïë,
chïë àöå chñnh saách, giuáp phêìn naâo giaãi quyïët
nhûäng khoá khùn trong àúâi söëng sinh hoaåt haâng
K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦71
ngaây, trong caác thùæc mùcæ , khiïëu naiå ; caác trûúnâ g
húåp SV tûå yá boã hoåc.
cuöëi, hoùåc HVCH, NCS tham gia cöng taác tû
vêën hoåc têpå , trúå giaãng, àõnh hûúáng ngaânh hoåc,…
cho caác SV giai àoaån àaåi cûúng hoùåc chuyïn
ngaânh úã nhiïìu trûúâng àaåi hoåc Hoa Kyâ coân àûúåc
tñnh söë tñn chó hoåc têåp cho viïåc hocå sau àaåi hoåc
cuãa mònh trong thúâi gian laâm tû vênë hoåc têåp.
Hiïåu quaã tû vêën hoåc têpå seä laâ cú súã àaánh giaá cho
söë tñn chó hoåc têåp cuaã àöåi nguä tû vêën naây.
Yïu cêìu vïì kyä nùng tû vêën vaâ giao tiïëp cuãa
àöåi nguä tû vêën laâ rêët cênì thiïët vò hoå phaãi thûúâng
xuyïn tiïëp xuác, gùåp gúä caác SV àa danå g vïì àöång
cú, nùng lûåc nguyïån voång, súã thñch, hoaân caãnh...
khaác nhau. Cöë vêën hoåc têåp àûúåc yïu cêìu phaãi coá
kyä nùng giao tiïëp töët, kheáo leáo, nhanh nheån, hoaåt
baát, coá khaã nùng phaán àoaán, phên tñch nùæm bùæt
vêën àïì nhanh, biïët lùæng nghe yá kiïën SV, àùåc biïåt
àöëi vúái SV nûúác ngoaâi phaãi toã ra kiïn nhêîn, traánh
kyâ thõ,... Coá khi coá thïí tû vêën giupá giaãi quyïët
phêìn naâo xung khùæc, mêu thuêîn hay hiïíu lêìm
trong SV hay mêu thuêîn, hiïíu lêìm giûäa GV-
SV,..., tòm hiïíu nhûäng khiïëu naåi thùæc mùæc cuãa
SV,... Hoå phaãi nùæm àûúcå caác nguyïn tùæc têm lyá
trong cöng taác tû vêën. Ngoaâi ra, phêmí chêët àaåo
àûác töët cuäng laâ möåt yïu cêìu àùåc biïtå àöëi vúái àöåi
nguä tû vêën. Caác cöë vêën hoåc têåp phaiã nhiïåt tònh,
hïët loâng vúái SV, quan têm àïën lúiå ñch cuãa SV,
khöng laâm àiïìu gò gêy thiïåt haåi cho SV, coá tinh
thêìn traách nhiïåm vaâ kyã luêåt cao, giûä àuáng lõch
heån vúái SV, biïët giûä gòn nhûäng àiïuì bñ mêåt riïng
tû cuãa SV… luön giûä tû caách cuãa ngûúâi thêìy, cû
xûã àuáng mûåc phuâ húåp, àuáng mûåc àïí laâm gûúng
cho SV, traánh nhûäng hiïíu lêìm gêy tai tiïëng hay
giaãm uy tñn cho khoa, böå mön, cöng bùçng, khaách
quan. Trong quyïìn haån coá thïí àûúåc, hoå luön laâm
hïët sûác mònh àïí giuáp àúä SV hoùåc hûúáng dêîn SV
tòm àïën sûå giuáp àúä cuãa nhûäng ngûúiâ khaác. Phaãn
höìi cuãa SV vïì cöng tacá tû vêën hocå têåp coá thïí
àûúåc gúãi vaâo höåp thû gopá yá hoùåc qua phiïëu khaão
saát. [Davis 1993: 491-496].
Thûá ba, cênì phaãi coá chñnh saách cú chïë quaãn
lyá vaâ àiïìu kiïån höî trúå nhùçm àaãm baoã quyïìn lúåi
cuãa cuãa àöåi nguä tû vênë úã trûúâng àaåi hoåc. Àöåi
nguä tû vêën hoåc têåp àûúåc phên cöng phuå traách
cöng taác naây möåt caách chuyïn nghiïpå hoùåc kiïm
nhiïåm.Tuy nhiïn úã nhiïuì nûúác tiïn tiïën, duâ kiïm
nhiïåm, hoå cuäng àûúåc hûúãng möåt söë quyïìn lúåi
vïì phuå cêëp, thuâ lao traách nhiïåm, tuây theo khaã
nùng cuãa trûúâng. Hoå cunä g àûúåc àaná h giaá àïí tuây
theo tûâng trûúâng húåp coá thïí àûúåc khen thûúãng,
böí nhiïåm chûác vuå,… hoùcå kyá húåp àönì g laâm viïåc
lêu daâi nïëu hoaân thaânh töët nhiïåm vuå cöë vêën hoåc
têåp cuãa mònh vaâ àûúåc SV phaãn höìi töët. Giúâ tham
gia cöng taác cöë vêën hoåc têåp cuãa GV thûúâng
xuyïn, theo àõnh kyâ coá thïí àûúåc tñnh vaâo tiïët
nghôa vuå. Àöåi nguä tû vênë hoåc têåp laâ caác SV nùm
4. Gúåi múã cho cöng taác tû vêën hoåc têåp úã
caác trûúâng àaiå hoåc Viïåt Nam
Theo caác yïu cêìu cú banã vïì cöng taác cöë vêën
hoåc têåp àûúcå àùåt ra nhû trïn, hiïån nay, caác trûúâng
àaåi hoåc úã nûúác ta phênì lúán coân gùpå nhiïìu khoá
khùn trong cöng taác töí chûác vaâ triïín khai cöng
taác cöë vênë hoåc têåp trong HCTC. Ngoaiâ viïåc nhiïìu
SV vaâ GV coân thuå àönå g, chûa àûúåc nêng cao
nhêån thûác vïì hoaåt àöång tû vêën, sûå thiïëu thöën vïì
cú súã vêåt chêët laâ möåt nguyïn nhên lúán haån chïë
viïåc àa danå g hoáa vaâ linh hoaåt hoáa cöng taác cöë
vêën hoåc têpå vïì thúâi gian, àõa àiïím vaâ hònh thûác.
Diïån tñch phoâng öëc chêtå heåp khiïnë cho àa phêìn
caác GV, kïí caã caác giaoá sû cú hûäu cuäng nhû thónh
giaãng, thûúâng khöng coá vùn phoâng riïng àïí tiïëp
SV ngoaâi giúâ lïn lúáp. Viïåc sùæp xïëp àïí möåt nhoám
GV, nhoám tû vêën cuâng duâng chung möåt vùn
phoâng cuäng àaä khoá. Cacá website trûúâng thûúâng
chûa coá mucå hoãi àaáp höî trúå giaãi àaáp thùæc mùæc
cho SV, thöng tin chung cung cêpë cho SV trïn
website nhiïìu khi coân khöng àêìy àuã vaâ cêåp nhêåt,
hïå thöëng maång chûa hoaåt àöång hiïåu quaã,…
Khoá khùn vïì nhên lûcå vaâ viïåc böìi dûúnä g
àaâo taåo nhên lûåc àaáp ûná g caác yïu cêìu cuãa möåt
cöë vêën chuyïn nghiïåp vïì kiïën thûcá , kyä nùng vaâ
phêím chêët cuäng aãnh hûúnã g rêët lúán àïën hiïåu quaã
tû vêën. Àöiå nguä tû vênë kiïm nhiïmå , coân phaãi
bûún chaiã laâm thïm, daåy thïm do àöìng lûúng
khiïm töën phêìn naâo haån chïë thúâi gian vaâ sûå nhiïåt
tònh cuãa hoå daânh cho cöng taác tû vêën cuãa GV
caác trûúâng àaiå hoåc úã nûúác ta.
Sau cuâng, nguöìn taiâ chaánh eo heåp, cú chïë
chñnh saách khöng roä ranâ g vïì cöng taác tû vêën SV
cuãa caác trûúâng àaåi hocå úã nûúác ta chûa goáp phêìn
àêíy maånh cöng taác naây trong thúâi àiïím hiïån nay.
Qua viïåc tòm hiïíu cöng taác tû vênë hoåc têåp úã
möåt söë nûúcá vaâ thûåc traång töíng quaát tònh hònh
trong nûúcá nhû trïn, chuáng töi àïì xuêët möåt söë
kiïën nghõ trong viïåc xêy dûång vaâ caiã tiïën cöng
taác tû vênë hoåc têpå úã nûúác ta nhû sau:
Trûúác tiïn, cêìn tòm caách nêng cao nhêån thûác
72♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N
cuãa àöåi nguä quaãn lyá, GV, toaân thïí caán böå GV vaâ
caã SV vïì têìm quan tronå g cuãa cöng taác tû vêën
SV noái chung vaâ cöë vênë hoåc têåp (CVHT) noái
riïng qua viïåc tuyïn truyïìn, têåp huêën cuäng nhû
caác cú chïë töí chûác vaâ triïín khai phuâ húåp. Vai troâ
cuãa CVHT vaâ giaãng viïn chuã nhiïåm, tû vêën
hûúáng nghiïåp cêìn àûúåc chuá troång vaâ hoå cêìn àûúåc
phên cöng nhiïåm vuå roä raâng, cuå thï,í àöìng thúâi
cöng viïåc cuãa hoå cêìn àûúåc àõnh kyâ xem xeát, àaánh
giaá búãi ban chuã nhiïmå khoa, nhaâ trûúâng,… Nïn
böë trñ àïí SV nùm thûá nhêët àûúåc gùåp gúä caác
CVHT ngay tûâ ngaây nhêpå trûúâng (töëi àa 150SV/
CVHT), kiïím tra, giaám saát vaâ àaánh giaá cöng taác
CVHT vaâo cuöëi hoåc kyâ/cuöëi nùm hocå àïí xeát danh
hiïåu thi àua, xeát khen thûúãng vaâ kyã luêåt; tham
mûu cho laänh àaåo trûúnâ g, khoa vaâ böå mön caác
vêën àïì liïn quan àïën cöng taác quaãn lyá àaâo taåo,
nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ àaâo taåo theo nhu cêìu xaä
höåi; coá thïí khaão saát yá kiïën cuãa SV vïì cöng taác
cöë vêën hoåc têåp.
Kïë àïën, nïn àa daång hoáa caác thanâ h phêìn vaâ
hònh thûác tû vêën hoåc têpå .Tuây theo tònh hònh thûåc
tïë cuãa caác àún võ àaâo taoå , coá thïí töí chûác maång
lûúái cöë vêën hoåc têåp úã caác khoa/böå mön. Cöë vêën
hoåc têåp laâ caán böå gianã g daåy coá kinh nghiïåm vïì
chûúng trònh àaâo taåo vaâ giaãng dayå seä giuáp SV
lûåa choån hoåc phêìn/mön hoåc phuâ húpå , vaåch kïë
hoaåch húåp lyá àïí àaáp ûná g muåc tiïu töët nghiïåp vaâ
khaã nùng tòm àûúåc viïcå laâm thñch húåp. Cöë vêën
hoåc têåp laâ caán böå treã coá thïí àön àöëc, theo doäi
thaânh tñch hoåc têåp cuaã SV nhùçm giuáp SV àiïìu
chónh kõp thúâi trong quaá trònh hoåc têpå , tû vêën vïì
phûúng phaáp hoåc têåp, nghiïn cûáu khoa hoåc hoùåc
quaãn lyá, hûúáng dêîn, chó àaåo lúáp àûúåc phên cöng
phuå traách. Cöë vêën hoåc têåp cuäng coá thïí laâ nhên
viïn giaáo vuå hay trúå lyá khoa ngoaâi cöng viïåc thuã
tuåc haânh chaánh, höì sú SV, phöëi húåp, liïn hïå caác
àún võ vaâ GV,... cêìn àûúcå têåp huêën kyä vïì chûúng
trònh àaâo taåo, nùæm àûúåc quy àõnh, yïu cêìu vaâ
hònh thûác giaãng daåy cunä g nhû thi cû,ã xïëp loaåi
hoåc lûåc, reân luyïån, tuã saách tham khaoã , lõch trûåc
hay lõch heån cuãa àöåi nguä laänh àaoå vaâ GV, àùng
kyá mön hoåc, hoåc phñ, hocå böíng... vaâ caã caác lanä h
vûåc khaác (xaä höåi, reân luyïån nhên caách, kyä nùng
mïìm, hoaåt àöång ngoaåi khoáa,...) nhùçm tû vêën kõp
thúâi cho SV hoåc theo HCTC. Trïn hïët nïn coá
Höåi àöìng cöë vêën hoåc têpå cêëp trûúâng (göìm laänh
àaåo caác phoâng Àaâo taoå , Cöng taác chñnh trõ vaâ
Quaãn lyá sinh viïn, Àoaân thanh niïn & Höåi SV
chñnh, phonâ g Nghiïn cûuá khoa hoåc,... Phoá Hiïåu
trûúãng phuå traách àaâo taoå coá thïí laâ Chuã tõch höåi
àöìng).
Àêìu tû vïì cú súã vêåt chêtë vaâ höî trúå kinh phñ laâ
àiïìu khöng thïí traánh khoiã nhùçm taåo àiïìu kiïån höî
trúå cöng tacá tû vêën SV. Àöiå nguä tû vêën cêìn töí chûác
buöíi tiïëp SV ngoaâi giúâ taåi vùn phonâ g khoa/böå
mön, trong khuön viïn trûúâng ñt nhêët 1 giúâ/tuêìn
àïí tiïëp SV. Vò vêåy, trûúnâ g hoåc nïn múã röång hoùåc
böí sung thïm phoâng cho caác khoa àïí CVHT coá
chöî tiïëp xuác gùåp gúä SV ngoaâi giúâ lïn lúáp möåt
caách thoaãi maái dïî daâng, nhùçm giuáp àúä, giaãi àaáp
thùæc mùæc vaâ tòm hiïíu nguyïån voång cuaã SV. Coá thïí
sùæp xïëp cuöåc gùåp gúä àõnh kyâ vúái SV haâng thaáng,
raâ soaát tònh hònh chêëp haânh quy àõnh hoåc têåp,…
múã cûãa phoâng hoåc coá àùng kyá trûúác àïí CVHT
laâm viïåc vúái lúáp. Tênå duång thïë maånh cuãa CNTT
- viïîn thöng nhùçm tùng cûúâng cacá cú höåi giao
tiïëp vúái SV ngoaâi giúâ trïn lúáp nhû qua maång,
diïîn àaân,... Khuyïën khñch SV xêy dûnå g thoái quen
trao àöíi vúái GV bùçng nhiïìu hònh thûác nhû qua
viïåc heån lõch gùåp ngoaâi giúâ trïn lúáp, trao àöíi qua
maång,... chuêín bõ cêu hoiã trao àöíi roä raâng, cuå thïí
vaâ chuã àönå g hún trong viïåc gùåp gúä cöë vêën hoåc
têåp. Cung cêëp taâi liïåu, cöng cuå, phûúng tiïån höî
trúå cêìn thiïët cho cöng tacá cöë vêën hocå têåp (söí tay
SV, chûúng trònh hoåc, quy chïë, biïíu mêuî , taâi liïåu
hûúáng dêîn hoåc böíng, dõch vuå, hûúáng nghiïåp,…).
Cêìn coá têåp huêën thûúâng xuyïn trau döìi
chuyïn mön vaâ nghiïåp vuå tû vêën cho àöåi nguä GV
treã, giaáo vuå khoa àïí hoå nùæm àûúåc vai troâ, nhiïåm
vuå vaâ quyïnì haån cuãa cöë vêën hoåc têpå , giuáp SV tòm
caách thaoá gúä nhûäng khoá khùn vûúná g mùæc trong
quaá trònh hoåc têåp, cêpå nhêåt têm tû nguyïån vonå g
cuãa SV. Hoå cêìn thûúâng xuyïn hoåp rutá kinh nghiïåm
vaâ trau döìi hiïíu biïët thïm vïì caác lanä h vûåc tû vêën
àa daång vaâ rêët cêëp thiïët hiïån nay nhû viïåc hoåc
ngoaåi ngû,ä tham gia cacá chûúng trònh ngoaåi khoáa
giao lûu khaác, cêåp nhêtå thöng tin, töí chûác giao
lûu vúái caác lúáp àaân anh,... Àöìng thúiâ , nhaâ trûúnâ g
nïn coá trúå cêëp, phuå cêpë àïí khuyïnë khñch hoå trong
cöng taác naây vò àa söë phaãi laâm kiïm nhiïåm.
Ngoaâi ra, nhaâ trûúâng cuäng nïn khuyïën khñch
SV têån duång caác kïnh trao àöíi, phaãn höìi vúái àöåi
nguä tû vênë , chuã àönå g tòm kiïëm sûå tû vêën àûúåc
trûúâng vaâ khoa àïì xuêtë , tùng cûúnâ g vai troâ cuãa
trúå giaãng trong caác hoaåt àöång giaãng dayå , tû vêën,...
cho SV. Àùåc biïåt, caác GV lúán tuöíi coá kinh nghiïåm
nïn coá kïë hoaåch tûâng bûúác dêîn dùtæ GV treã, trúå
K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦73
giaãng àïí tûâng bûúác phaát triïín chuyïn mön, nùng
lûåc sû phaåm vaâ àùåc biïtå laâ nùng lûcå tû vêën. Àêíy
maånh cöng taác trúå gianã g cho caác hònh thûác hoåc
têåp khaác nhau nhû hònh thûác: cineáma, buöíi giaãi
àaáp thùæc mùæc, tham quan thûåc tïë, laâm thñ
nghiïåm,… àöìng thúâi, phöëi húåp nhiïìu hún vúái
caác doanh nghiïåp, cú quan bïn ngoaiâ nhùçm taåo
cú höåi thûåc têpå , thûåc tïë cho SV.
***
Hy voång cacá trûúâng àaiå hoåcViïåt Nam seä tûâng
bûúác khùcæ phuåc cacá khoá khùn, tûnâ g bûúác nêng
cao hiïåu quaã cuãa cöng taác tû vêën hocå têåp trong
thïë kyã XXI, thïë kyã toanâ cêìu hoáa, höåi nhêåp vaâ
kinh tïë tri thûác.
TAÂI LIÏåU THAM KHAÃO
1. Davis, B.Gross (1993), Tools for Teaching, Jossey-Bass; San Francisco.
2. Hortsch, Hanno, Didaktik der Berufsbildung, Technical University of Dresden, Germany.
3. Höåi nghõ Nêng cao vai troâ cöë vêën hoåc têpå , trûúâng Àaåi hoåc Cênì Thú, thaná g 6-2011.
SUMMARY
The Academic Advising in Higher Education in Vietnam
.
Nguyen Duy Mong Ha, M.A
Academic advising is an important factor which needs to be taken into serious
consideration when the Vietnamese Universities adopt the credit-based system. In the
era of integration and market economy, great emphasis is placed on student-centered
tendency as well as the quality of teaching and learning. ManyVietnamese Universities
still face a lot of difficulties in setting up an effective academic advising system.
The paper will focus on analyzing the academic advising system in some advanced
countries and the requirements for this system. Then, some implications will be drawn
and some feasible measures will be suggested to promote the academic advising system
in higher education inVietnam and step by step increase the staff and students’awareness
of its importance.
Key words: Academic advising, credit-based system, higher education
74♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N
Bạn đang xem tài liệu "Công tác cố vấn học tập trong trường đại học", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- cong_tac_co_van_hoc_tap_trong_truong_dai_hoc.pdf