Một số vấn đề về xây dựng trường Trung học Phổ thông chất lượng cao trên địa bàn thành phố Hà Nội trong bối cảnh hiện nay
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 60-66
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ XÂY DỰNG TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
CHẤT LƯỢNG CAO TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
Lê Xuân Trung - Trường Trung học phổ thông Lê Lợi, quận Hà Đông, TP. Hà Nội
Ngày nhận bài: 03/4/2019; ngày chỉnh sửa: 16/4/2019; ngày duyệt đăng: 27/4/2019.
Abstract: The article presents some issues about building high-quality high schools in Hanoi City
in the current context. The research results are a theoretical framework for education managers to
design the contents of surveying current situation for each locality, thereby proposing effective
solutions to this problem.
Keywords: High school, high-quality, high-quality high school.
xét trên mọi yếu tố về môi trường, xã hội, thể chế, tài
chính và các yếu tố khác là một câu hỏi tới nay chưa có
lời giải đáp cụ thể. Chính vì vậy, bài viết trình bày một
số vấn đề về xây dựng trường THPT CLC trên địa bàn
TP. Hà Nội trong bối cảnh hiện nay.
1. Mở đầu
Thực hiệnLuật Thủ đô, ngày 24/6/2013, UBND TP.
Hà Nội đã ra Quyết định số 20/2013/QĐ-UBND, ban
hành Quy định cụ thể tiêu chí về cơ sở vật chất, đội ngũ
giáo viên (GV), chương trình, phương pháp giảng dạy,
dịch vụ giáo dục chất lượng cao (CLC) áp dụng tại một
số cơ sở giáo dục mầm non và giáo dục phổ thông CLC
[1]; đồng thời ra quyết định số 21/2013/QĐ-UBND, ban
hành Quy định về việc bổ sung chương trình giảng dạy
nâng cao, ngoài chương trình giáo dục mầm non, phổ
thông để áp dụng đối với cơ sở giáo dục mầm non, phổ
thông CLC [2]. Ngay sau đó, ngày 17/7/2013, HĐND
thành phố đã ra Nghị quyết số 15/2013/NQ-HĐND về
cơ chế tài chính áp dụng đối với các cơ sở giáo dục công
lập CLC trên địa bàn Thủ đô [3].
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Một số khái niệm
2.1.1. Khái niệm “Trường trung học phổ thông chất
lượng cao”
Theo thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT, “Trường
THPT” là một cấp học trong hệ thống giáo dục ở Việt
Nam hiện nay, cao hơn tiểu học và trung học cơ sở.
Trung học phổ thông kéo dài 3 năm (từ lớp 10 đến lớp
12). Để tốt nghiệp cấp học này, HS phải vượt qua kì thi
tốt nghiệp THPT vào cuối năm học lớp 12. Trường
THPT là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục
quốc dân. Trường có tư cách pháp nhân, có tài khoản và
con dấu riêng” [4].
ViệcxâydựngtrườngCLClàchủtrươngxãhộihóacủa
thành phố nhằm đáp ứng nhu cầu học tập CLC của xã hội
vàđàotạonguồnnhânlực.Vớisựhỗtrợcủathànhphố,thời
gianqua, hoạt động các trường CLC bước đầu đạt hiệu quả.
Tuy nhiên, để phát triển, trường CLC cần nâng cao nhận
thức tính tự chủ trong việc nâng cao chất lượng giáo dục,
đến đầu tư cơ sở vật chất để thu hút học sinh (HS).
Trường trung học phổ thông (THPT) CLC ra đời trở
thành đối trọng với hệ thống trường chuyên, trường quốc
tế, trở thành loại hình trường gánh vai trò mũi nhọn trong
đào tạo nhân tài, phát triển nguồn nhân lực CLC trong hệ
thống giáo dục quốc dân. Mô hình này lại càng trở nên
quan trọng khi nó được xây dựng trên địa bàn Thủ đô Hà
Nội - nơi được coi là trung tâm văn hóa, chính trị, giáo dục
của cả nước, là đầu tàu cho ngành Giáo dục nước nhà.
Chính vì vậy, việc xây dựng trường THPT CLC trên địa
bàn TP. Hà Nội là một trong những vấn đề then chốt trong
định hướng giáo dục nói riêng, trong tiến bộ xã hội nói
chung ở thời điểm hiện tại và trong những năm sắp tới.
Khoản 3 - Điều 12 của Luật Thủ đô ngày 21/11/2012
nêu rõ: “Xây dựng một số cơ sở giáo dục mầm non, giáo
dục phổ thông CLC trên địa bàn thủ đô theo các tiêu chí
về cơ sở vật chất, đội ngũ GV, chương trình, phương pháp
giảng dạy và dịch vụ giáo dục. Việc theo học tại các cơ sở
giáo dục CLC theo nguyên tắc tự nguyện” [5].
Trường THPT CLC phải đáp ứng được đầy đủ, đúng
các quy định của Bộ GD-ĐT về trường trung học chuꢀn
quốc gia; tiêu chuꢀn đánh giá chất lượng giáo dục trường
trung học và các chuꢀn khác về đội ngũ, chương trình;
đồng thời bổ sung một số tiêu chí sau về cơ sở vật chất;
đội ngũ cán bộ, GV; chương trình giảng dạy; phương
pháp giảng dạy; các dịch vụ CLC trong giáo dục.
2.1.2. Khái niệm “Xây dựng trường trung học phổ thông
chất lượng cao”
Một thực tế dễ nhận thấy là nhu cầu học tập của con
em nhân dân thủ đô ngày càng đa dạng, người dân thủ đô
cũng ngày càng nhận thức rõ xu thế giáo dục tiên tiến
Song, việc xây dựng trường THPT CLC cần được
thực hiện như thế nào cho phù hợp với điều kiện thực tế,
60
Email: xuantrungle.leloi@gmail.com
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 60-66
trên thế giới. Rất nhiều cha mẹ HS mong muốn cho con BGDĐT ngày 10/8/2018 của Bộ GD-ĐT về nhiệm vụ
em mình được học tập, rèn luyện trong môi trường giáo năm học 2018-2019 [7]. Trong đó, tiếp tục rà soát bổ
dục hiện đại, tiên tiến, được thụ hưởng các điều kiện về sung, hoàn thiện quy hoạch mạng lưới trường học đáp
cơ sở vật chất và giáo dục CLC, giống như những cơ sở ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông,
giáo dục có yếu tố nước ngoài nhưng chi phí thấp hơn, tham mưu UBND TP. Hà Nội phê duyệt điều chỉnh, bổ
phù hợp với điều kiện kinh tế của gia đình. Bởi vậy, xây sung quy hoạch hệ thống mạng lưới trường học trên địa
dựng mô hình trường THPT CLC là một chủtrương hoàn bàn thành phố; đồng thời đề xuất xây dựng phương án,
toàn đúng đắn của TP. Hà Nội , phù hợp với xu thế phát giải pháp công nhận mới, công nhận lại trường học đạt
triển của giáo dục, đáp ứng nhu cầu học tập của HS thủ chuꢀn quốc gia đến năm 2020 và giải quyết việc thiếu
đô. Tuy nhiên, để được học tập trong môi trường và điều trường, lớp học tại một số địa phương, nhất là ở các quận
kiện như vậy cần phải có cơ chế, chính sách hỗ trợ theo trung tâm; đánh giá kết quả xây dựng, đề xuất giải pháp
phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”. Cũng xây dựng trường CLC đến năm 2020.
từ năm 2007 đến nay, ngành Giáo dục thủ đô đã có 18
Có thể thấy, việc xây dựng và quy hoạch các trường
trường thực hiện thí điểm mô hình trường CLC được phụ
THPT CLC sao cho phù hợp với điều kiện, bối cảnh cụ
huynh, HS và GV ghi nhận và đánh giá cao. Các mô hình
thể của TP. Hà Nội là một trong những công tác trọng
trường này đã và đang bổ sung cho nhu cầu học tập đa
điểm, đóng vai trò then chốt nhằm đꢀy mạnh chất lượng
dạng của con em các gia đình sống trên toàn địa bàn TP.
giáo dục, hướng nghiệp và định hướng phân luồng trong
Hà Nội. Xây dựng trường THPT CLC là một đòi hỏi
giáo dục phổ thông gắn với thựctiễn sản xuất, kinh doanh
khách quan trong sự phát triển giáo dục THPT.
trên địa bàn thủ đô; nhằm phát triển nguồn nhân lực CLC
Từ đó, có thể hiểu: Xây dựng trường THPT CLC là
tổng hợp các tác động của chủ thể quản lí đến các trường
THPT, nhằm phát triển trường THPT theo các tiêu chí
của trường CLC, góp phần đổi mới, nâng cao chất lượng
giáo dục THPT.
để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động.
Các chủ thể quản lí vì thế cần quan tâm đến số lượng
trường THPT CLC cũng như sự phân bố của các trường
đối với từng quận, huyện của Thành phố.
2.2.2. Xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp trong xây
dựng trường trung học phổ thông chất lượng cao
Như vậy, chủ thể xây dựng trước tiên là UBND
Thành phố - cơ quan trực tiếp thành lập (các) trường
THPT CLC trên địa bàn. Trên cơ sở chỉ đạo của UBND
TP. Hà Nội, Sở GD-ĐT Hà Nội là cơ quan trực tiếp thực
thi, quản lí sát sao về mọi mặt đối với các đơn vị trường
THPT CLC được xây dựng, đóng trên địa bàn.
Xây dựng các cơ chế, chính sách phù hợp là một nội
dung quan trọng trong xây dựng trường THPT CLC. Để
tiếp tục thực hiện mục tiêu kiên cố hóa trường, lớp học,
có chính sách hỗ trợ để có mặt bằng xây dựng trường;
từng bước hiện đại hóa cơ sở vật chất kĩ thuật, đặc biệt là
hạ tầng công nghệ thông tin. Thủ tướng Chính phủ đã
ban hành Quyết định số 1625/QĐ-TTg ngày 11/9/2014
về phê duyệt Đề án Kiên cố hóa trường, lớp học và nhà
công vụ cho GV giai đoạn 2014-2015 và lộtrình đến năm
2020 [8]. Bộ GD-ĐT cũng chỉ đạo địa phương, trong đó
có thủ đô Hà Nội, lồng ghép các nguồn vốn ODA, các đề
án, dự án và các nguồn tài trợ khác với ngân sách Nhà
nước, chương trình mục tiêu quốc gia và chương trình
kiên cố hóa, để tăng cường đầu tư có hiệu quả; phấn đấu
xóa bỏ phòng học 3 ca, phòng học xuống cấp, phòng học
tạm, phòng học nhờ, ưu tiên cho xây dựng trường đạt
Chuꢀn quốc gia. Đây cũng là tiền đề cho việc xây dựng
cơ sở vật chất cho trường THPT CLC.
2.2. Nội dung xây dựng trường trung học phổ thông
chất lượng cao
Xây dựng trường THPT CLC được tiến hành trên
nhiều nội dung. Tiếp cận ở góc độ quản lí thì việc xây
dựng trường THPT CLC được tiến hành trên các nội
dung sau:
2.2.1. Quy hoạch các trường trung học phổ thông chất
lượng cao phù hợp với điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội,
giáo dục của thành phố
Nội dung xây dựng trường THPT CLC trước hết phải
đề cập đến việc quy hoạch các trường THPT CLC cho
phù hợp với điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục
của Thành phố.
Về các chính sách tài chính, có những đơn vị giáo dục
mặc dù đã được công nhận CLC nhưng khi đi vào hoạt
động vẫn gặp phải một số khó khăn cần tháo gỡ về cơ
chế tự chủ tài chính, tuyển sinh đầu cấp và phát triển quy
mô trường.
Tháng 10/2018, UBND TP. Hà Nội ban hành Chỉ thị
số 10/CT-UBND về nhiệm vụ chủ yếu năm học 2018-
2019 của ngành GD-ĐT TP. Hà Nội [6]. Theo đó, Chỉ
thị yêu cầu Sở GD-ĐT Hà Nội chủ trì, phối hợp với các
sở, ban, ngành liên quan và UBND các quận, huyện, thị
xã tổ chức quán triệt và chỉ đạo các đơn vị GD-ĐT trên
Đối với các trường thực hiện thí điểm CLC, cần được
địa bàn thành phố thực hiện nghiêm Chỉ thị số 2919/CT- kéo dài thời gian thí điểm từ 1-2 năm để hoàn thiện cơ sở
61
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 60-66
vật chất; những trường đã được công nhận CLC đề nghị nói riêng, chất lượng GD-ĐT của thành phố và quốc gia
xin kéo dài thời gian hỗ trợ ngân sách thêm một năm. Sở nói chung. GD-ĐT là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp
GD-ĐT Hà Nội đề nghị UBND thành phố chỉ đạo các của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo
ngành, các cấp (đặc biệt UBND quận, huyện, thị xã) trên dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các
địa bàn quan tâm dành quỹ đất và nguồn vốn để xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển KT-XH. Phát triển GD-
các trường CLC mới. Đồng thời, quan tâm ưu tiên đầu tư ĐT là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân
có trọng điểm bước đầu cho các trường hiện đang hoạt tài; chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị
động chuyển thành CLC về cơ sở vật chất, trang thiết bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phꢀm chất
và bồi dưỡng đội ngũ (kể cả các trường ngoài công lập); người học; học đi đôi với hành; lí luận gắn với thực tiễn;
chỉ đạo các quận, huyện, thị xã tiếp tục đầu tư, xây dựng giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo
trường học đạt chuꢀn quốc gia giai đoạn 2015-2020; giữ dục xã hội. Phát triển GD-ĐT phải gắn với nhu cầu phát
nguyên mức trần thu học phí đối với các trường thí điểm triển KT-XH và bảo vệ Tổ quốc; với tiến bộ khoa học và
và trường đã được công nhận CLC.
công nghệ; phù hợp quy luật khách quan. Chuyển phát
triển GD-ĐT từ chủ yếu theo số lượng sang chú trọng
chất lượng và hiệu quả, đồng thời đáp ứng yêu cầu số
lượng. Đây cũng chính là hướng đi của các trường THPT
CLC trên địa bàn TP. Hà Nội cũng như cả nước.
Như vậy, các chủ thể quản lí cần phải quan tâm xây
dựng các cơ chế, chính sách; đảm bảo cho hoạt động xây
dựng trường THPT CLC mang lại hiệu quả cao.
2.2.3. Phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức, các lực lượng
trong xây dựng trường trung học phổ thông chất lượng cao
Phát huy vai trò của các trường THPT CLC vừa là
mục tiêu, vừa là biện pháp để xây dựng trường THPT
CLC. Do vậy, đây là một nội dung quan trọng của xây
dựng trường THPT CLC.
Xây dựng trường THPT CLC là một hoạt động đòi
hỏi sự tham gia của mọi tổ chức, mọi lực lượng. Sự
nghiệp giáo dục là của toàn xã hội, mọi người cùng làm
giáo dục, nhà nước và xã hội, trung ương và địa phương
cùng làm giáo dục, tạo ra phong trào học tập trong toàn
dân. Xã hội hóa giáo dục nâng cao trách nhiệm của mọi
người đối với giáo dục thế hệ trẻ, từng xã/phường thực
hiện cơ chế “đại hội giáo dục”, tạo ra môi trường giáo
dục thống nhất, tích cực cho cả xã hội, gia đình, nhà
trường; xã hội hóa giáo dục cũng tăng thêm các nguồn
lực, nhất là nguồn tài chính cho giáo dục, động viên tinh
thần và vật chất tạo ra động lực cho người dạy; khen
thưởng HS giỏi, giúp đỡ HS khó khăn, khuyến khích các
HS chăm học. Xã hội hóa giáo dục gắn với đa dạng hoá
các nguồn lực, nguồn đầu tư cho giáo dục.
2.2.5. Kiểm tra, đánh giá xây dựng trường trung học phổ
thông chất lượng cao
Kiểm tra, đánh giá là một chức năng cơ bản của quản
lí. Kiểm tra, đánh giá xây dựng trường THPT CLC là rất
cần thiết. Kiểm tra, đánh giá xây dựng trường THPT
CLC nhằm phát hiện các sai sót để điều chỉnh kịp thời và
rút kinh nghiệm trong quá trình xây dựng trường THPT
CLC. Công tác kiểm tra, đánh giá xây dựng trường
THPT CLC được Sở GD-ĐT Hà Nội tích cực triển khai
và mang lại những kết quả tốt đẹp, góp phần đưa hoạt
động quản lí đi vào nề nếp, giữ vững kỉ cương trong hoạt
động giáo dục của các trường THPT CLC nói riêng cũng
như ngành Giáo dục Thủ đô nói chung.
Sự phối hợp các lực lượng xã hội, xã hội hóa giáo
dục, một mặt là sự tham gia của xã hội với nhà trường
trong hoạt động giáo dục, mặt khác đòi hỏi ngành Giáo
dục và nhà trường phải đáp ứng được các yêu cầu của xã
hội. Mối quan hệ giữa nhà trường và xã hội là mối quan
hệ hai chiều phải được quan tâm thường xuyên và giải
quyết kịp thời theo hướng phát triển của xã hội. Cần chú
ý những việc trọng tâm sau đây: Mối quan hệ giữa nhà
trường với chính quyền địa phương; Huy động cộng
đồng; Xây dựng môi trường giáo dục phù hợp với yêu
cầu của địa phương.
2.2.6. Quản lí kết quả xây dựng trường trung học phổ
thông chất lượng cao
Kết quả xây dựng bám sát theo quy định tiêu chí về
cơ sở vật chất, đội ngũ GV, chương trình, phương pháp
giảng dạy, dịch vụ giáo dục CLC áp dụng tại một số cơ
sở giáo dục mầm non, phổ thông CLC, ban hành kèm
theo Quyết định số 20/2013/QĐ-UBND ngày 24/6/2013
của UBND TP. Hà Nội.
2.3. Tiêu chí trường trung học phổ thông chất lượng
cao
Các chủ thể quản lí phải phối hợp chặt chẽ và phát
huy tốt vai tròcủa các tổchức, các lực lượngcó liên quan.
2.3.1. Về cơ sở vật chất
- Nhà trường cần có sân chơi, khung cảnh, khuôn
viên, cảnh quan trường lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn và
thân thiện với HS. Sân chơi và bãi tập chiếm diện tích
2.2.4. Phát huy vai trò của các trường trung học phổ
thông chất lượng cao trong đổi mới giáo dục
Mục đích cuối cùng của xây dựng trường THPT CLC chủ yếu trong trường, đủ không gian cho HS vui chơi,
là nhằm đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục THPT luyện tập các bộ môn giáo dục thể chất và tổ chức các
62
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 60-66
hoạt động tập thể cho HS toàn trường. Hệ thống cây trình độ tin học B, số còn lại có trình độ tin học A, có khả
xanh, vườn hoa, cỏ… cần được quan tâm, chăm sóc tạo năng giáo tiếp một ngoại ngữ; 100% GV xếp loại khá trở
khung cảnh luôn xanh, sạch, đẹp và thân thiện.
lên về Chuꢀn nghề nghiệp GV trung học, trong đó 80%
xếp loại xuất sắc; 100% GV được công nhận dạy giỏi cấp
trường; 40% GV được công nhận dạy giỏi cấp Thành phố.
- Các phòng học của HS cần phải được đảm bảo các
điều kiện nhiệt độ, ánh sáng phù hợp, đáp ứng yêu cầu
hoạt động giáo dục của nhà trường, các phòng học của
trường đều phải được trang bị các thiết bị trợ giảng hiện
đại như màn chiếu, máy chiếu; hệ thống bàn ghế được
thiết kế phù hợp, tiện dụng cho HS. Các phòng học đều
trang trí đẹp, thân thiện, có đầy đủ hệ thống khꢀu hiệu,
ảnh Bác, nội quy…
Để đạt được điều này và không ngừng cải thiện, nâng
cao trình độ cho người giảng dạy, phải xây dựng được
chương trình đào tạo bồi dưỡng tham quan học tập trong
nước hoặc ngoài nước với các chuyên gia. Bên cạnh đó,
nhà trường cũng cần xây dựng cho mình một đội ngũ
chuyên gia trong và ngoài nước tham gia giảng dạy và
hỗi trợ chuyên môn các nội dung về chương trình nâng
cao cần thiết; có GV dạy được song ngữ một số môn
khoa học cơ bản.
- Nhà trường THPT CLC phải có đủ các phòng chức
năng, phòng bộ môn, khu giáo dục thể chất, nhà thể chất
đảm bảo cơ bản các hoạt động giáo dục toàn diện cho HS.
Về đội ngũ quản lí, 80% đội ngũ cán bộ quản lí phải
có bằng Thạc sĩ trở lên. Đánh giá hiệu trưởng, phó hiệu
trưởng hàng năm theo Quy định Chuꢀn hiệu trưởng, phó
hiệu trưởng trường trung học đạt loại xuất sắc.
- Mỗi bộ môn Vật lí, Hóa học, Sinh học và Công nghệ
đều phải có phòng thực hành và phòng chuꢀn bị. Các
phòng thí nghiệm được trang bị đầy đủ để phục vụ thực
hành theo chương trình của Bộ, bàn thí nghiệm, hệ thống
điện, nước…
MỗitrườngTHPTCLCphảicóđủsốlượngnhânviên,
kế toán, thủ quỹ, thư viện, văn thư, y tế được đào tạo theo
từngvịtrí quyđịnhvà 100%hoànthànhtốtnhiệmvụđược
giao. Trong đó, nhân viên kế toán, thủ quỹ, thư viện, văn
thư, y tế có trình độ trung cấp trở lên; viên chức làm công
tác thiết bị dạy học có trình độ đại học theo đúng chuyên
môn; các nhân viên khác được bồi dưỡng về nghiệp vụ
theo vị trí công việc đảm bảo quy định.
- Nhà Thể chất có sân tập đáp ứng được nhu cầu học
tập và rèn luyện thể chất; nhà thể chất còn có thể được sử
dụng làm nơi sinh hoạt các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ,
nơi thi đấu các bộ môn thể dục, thể thao.
- Mỗi trường THPT CLC đều phải có thư viện đạt
chuꢀn quốc gia với lượngsáchvàtài liệuthamkhảophong
phú, đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu của HS và GV.
2.3.3. Về chương trình giảng dạy
- Các thiết bị giáo dục, đồ dùng dạy học, trang thiết
bị đồng bộ phải được trang bị đáp ứng các hoạt động dạy
và học; các trang thiết bị văn phòng phục vụ tốt cho công
tác quản lí dạy và học.
Trên cơ sở chương trình chung của Bộ GD-ĐT, nhà
trường xây dựng chương trình bổ sung nâng cao theo
hướng tiếp cận năng lực và phù hợp với khả năng phát
triển của HS ở các môn: Toán học, Ngữ văn, Ngoại ngữ,
Vật lí, Hóa học để HS lựa chọn. Trong đó, chú trọng môn
Ngoại ngữ, Tin học cho cả HS và GV.
- Hệ thống công nghệ thông tin kết nối Internet trong
trườngphảiđápứngyêucầuquảnlídạyvà học;cówebsite
thông tin trên mạng Internet hoạt động thường xuyên, hỗ
trợ hiệu quả cho công tác dạy học và quản lí nhà trường.
Chương trình dạy Tiếng Anh có sự tham gia của GV,
chuyên viên người bản ngữ. Trong đó, cả GV và đội ngũ
cán bộ công nhân viên cũng được đào tạo tiếng Anh.
Trọng tâm tăng cường giảng dạy môn Tiếng Anh, coi
Tiếng Anh là môn học được ưu tiên hàng đầu trong việc
nâng cao chất lượng học tập với yêu cầu hội nhập quốc
tế cho cả GV và HS.
- Mỗi nhà trường còn phải được trang bị các phương
tiện phòng chống cháy nổ, có cổng thoát hiểm đủ chiều
cao cho xe cứu hỏa vào, ra, các phương án phòng chống
cháy nổ được tập huấn, triển khai và được công an phòng
cháy, chữa cháy phê duyệt và kiểm tra hàng năm, đảm
bảo an ninh trật tự và an toàn cho GV và HS.
- Cần có các phòng Tin học, phòng Ngoại ngữ với
các trang thiết bị hiện đại, phù hợp để phục vụ cho công
tác giảng dạy chuyên nghiệp ở hai bộ môn này; phòng
Hội thảo, nhà ăn, sân chơi, bãi tập phải đảm bảo đạt tiêu
chuꢀn trường CLC.
Tổ chức lớp học song ngữ ở một số môn khoa học
căn bản như: Toán học, Vật lí, Hóa học, Sinh học; các
GV trong các bộ môn này tiếp tục được tiếp cận với
Ngoại ngữ, cách thức tổ chức… để có thể dạy được song
ngữ. Dần dần sẽ là các bộ môn còn lại.
2.3.2. Về đội ngũ cán bộ, giáo viên và nhân viên
Hàng năm, thực hiện ít nhất các chương trình giao lưu
Tăng cường đội ngũ GV để đảm bảo việc giảng dạy với HS trong nước ở một số trường trung học cơ sở,
chương trình dạy học tiếp cận năng lực HS; trong đó: ít THPT, đại học, cao đẳng trong địa bàn thành phố hoặc
nhất trên 50% GV đạt trình độ trên chuꢀn; 100% GV có các địa phương khác và chương trình giao lưu với HS
kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thông tin, 50% GV có nước ngoài.
63
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 60-66
Các hoạt động văn hóa, văn nghệ thể dục, thể thao, mỗi học kì một lần về phương pháp dạy học có sự hướng
nghệ thuật, kĩ năng sống được tổ chức dưới nhiều hình dẫn của chuyên gia trong nước và ngoài nước.
thức phong phú, sáng tạo, sinh động, hấp dẫn và phù hợp
với tâm lí lứa tuổi cũng như nguyện vọng của HS. Trong
năm học có thể tổ chức các cuộc thi hùng biện, kể
chuyện, ngày hội nói Tiếng Anh, liên hoan ca múa nhạc
cho HS toàn trường… Bên cạnh đó, mỗi nhà trường
thành lập các câu lạc bộ thể dục thể thao ở một số môn
như: Bóng đá, bóng rổ, cầu lông, đá cầu, cờ vua, cờ
tướng, vẽ và một số môn khác dựa vào nhu cầu và
nguyện vọng của HS và phụ huynh. Thông qua các hoạt
động giáo dục toàn diện để rèn luyện những kĩ năng sống
cho HS cùng với tổ chức các lớp dạy kĩ năng sống.
- Sử dụng các phương pháp dạy học mở để HS có khả
năng trải nghiệm, khám phá và làm quen với công tác
nghiên cứu khoa học:
+ Để có được những giờ lên lớp theo phương pháp
dạy học mới, GV của trường chủ động thiết kế bài giảng
linh hoạt, khoa học, sắp xếp hợp lí các hoạt động của GV
và HS. Thường xuyên kiểm tra giáo án của các GV theo
hướng đổi mới phương pháp dạy học, được trao đổi, dự
giờ rút kinh nghiệm.
+ Hàng năm có các sản phꢀm dự thi những cuộc thi
nghiên cứu khoa học tiêu biểu như “Cuộc thi nghiên cứu
khoa học, kĩ thuật dành cho HS trung học” (Intel ISEF).
Các môn Vật lí, Hóa học, Sinh học, Giáo dục công
dân, Lịch sử, Địa lí là những môn sẽ được chútrọng trước
hết trong việc tiếp cận với thực tế và học tập theo chuyên
đề. Sau mỗi năm học, nhà trường tổng kết đúc rút kinh
nghiệm. Các môn Vật lí, Hóa học, Sinh học cần được tích
cực tổ chức để HS được làm việc trong phòng thí nghiệm
thực hành.
- Các tiết dạy đổi mới phương pháp dạy học theo
hướng dẫn của Bộ và Sở GD-ĐT, đảm bảo các mục tiêu
về kiến thức, kĩ năng và thái độ:
+ Mỗi nhà trường cần đặt ra yêu cầu lấy chất lượng
là một trong những tiêu chí sống còn nên để luôn quan
tâm, đầu tư cho hoạt động chuyên môn trong đó hoạt
động đổi mới phương pháp là nhiệm vụ trọng tâm theo
hướng dẫn của Bộ GD-ĐT và Sở GD-ĐT Hà Nội, đảo
bảo yêu cầu tối thiểu về mục tiêu, chương trình bám sát
các mục tiêu về kiến thức, kĩ năng và thái độ.
+ Trên cơ sở các mục tiêu về kiến thức, kĩ năng và
thái độ ở mỗi bộ môn, các tổ, nhóm chuyên môn dưới sự
chỉ đạo của Ban Giám hiệu nhà trường tiến hành rà soát
nội dung chương trình và sách giáo khoa hiện hành để
loại bỏ những thông tin không thật sự cần thiết, đồng thời
bổ sung, cập nhật thông tin mới phù hợp. Phát hiện và xử
lí sao cho trong phạm vi cấp học không còn những nội
dung dạy học trùng nhau trong từng môn học và giữa các
môn học; những nội dung, bài học tập, câu hỏi trong sách
giáo khoa không phù hợp với mục tiêu giáo dục hoặc yêu
cầu vận dụng kiến thức quá sâu, không phù hợp với nhận
thức của lứa tuổi HS.
+ Cấu trúc, sắp xếp lại nội dung dạy học của từng môn
trong chương trình hiện hành định hướng phát triển năng
lực HS thành những bài học mới, có trọng tâm, có chủ đề
lồng ghép một số vấn đề gắn với thực tiễn đời sống.
+ Tích cực xây dựng các chủ đề liên môn, đꢀy mạnh
công tác tích hợp liên môn sâu rộng hơn để HS thấy rõ
được sự tổng hòa của kiến thức, phối kết hợp với các
phương pháp giảng dạy ở các bộ môn khác nhau để đưa
đến bài giảng hay nhất nhằm truyền tải tới HS.
2.3.4. Về phương pháp giảng dạy
- Tiếp cận phương pháp dạy học tích cực phù hợp với
đặc thù bộ môn, gắn kiến thức phổ thông với thực tiễn,
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS trong
dạy học:
+ Đội ngũ GV được tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng
thường xuyên để GV luôn nỗ lực, chủ động tiếp cận
phương pháp dạy học tích cực phù hợp với đặc thù bộ
môn, phát huy tính tích cực, chủ động của HS trong quá
trình tiếp cận, khám phá tri thức. Tiếp cận phương pháp
giảng dạy tích cực còn thể hiện ở việc GV tăng cường
các hoạt động thí nghiệm, thực hành cho HS, giao bài tập
và hướng dẫn HS tự học ở nhà, tự tìm tòi kiến thức và
tóm tắt theo chuyên đề GV yêu cầu.
+ Thường xuyên tổ chức các hoạt động nhóm trong
giờ học ở lớp và ở ngoài nhà trường. Áp dụng phương
pháp nhằm mục đích phát huy tính tích cực chủ động
sáng tạo của HS, có khả năng áp dụng vào thực tiễn như:
phương pháp bàn tay nặn bột, phương pháp dạy và học
theo dự án, phương pháp thực hành - thí nghiệm…
+ Các tổ/nhóm chuyên môn tích cực đổi mới các hình
thức sinh hoạt chuyên môn, chú trọng vào việc xây dựng
các bài giảng mẫu, tháo gỡ các bài giảng, chuyên đề khó,
quan tâm thích đáng đến những chuyên đề đổi mới
phương pháp dạy học, coi trọng việc ứng dụng công nghệ
+ Đꢀy mạnh và đổi mới việc giảng dạy bộ tài liệu
thông tin trong dạy học, đưa vấn đề ứng dụng công nghệ “Nếp sống thanh lịch, văn minh” góp phần giữ gìn và
thông tin trong dạy học thành một trong những tiêu chí phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống Thủ đô, giáo dục
thi đua cá nhân, của tổ nhóm chuyên môn. Mỗi năm học, cho HS lòng tự hào về Thăng Long - Hà Nội, từ đó xây
mỗi tổ, nhóm chuyên môn có ít nhất 02 chuyên đề được dựng phong cách HS Hà Nội văn minh, thanh lịch, tạo sự
thảo luận sâu, nhà trường thảo luận và tọa đàm ít nhất chuyển biến mạnh mẽ về lối sống, đạo đức cho HS.
64
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 60-66
- Có phương pháp đặc thù khuyến khích sự chuyên phối kết hợp với gia đình và các đoàn thể khác ngoài nhà
cần, rèn luyện khả năng tự học của HS:
trường nhằm tư vấn cho các em HS lựa chọn đúng với
khả năng và phong cách suy nghĩ của HS.
+ Ngoài các tiết dạy và học trên lớp, một trường
THPT CLC cần tổ chức được các lần học GV và HS ở
một số môn sẽ có những chuyến đi tham quan thực tế,
giúp HS gắn liền giữa lí thuyết và thực tế. Qua mỗi
chuyến đi, có thể yêu cầu mỗi HS viết bài về những điều
thực tế các em quan sát thấy và học hỏi từ chuyến đi như
vậy. Đây là một trong những tiêu chí để GV đánh giá HS
nhằm khuyến khích sự chuyên cần, rèn luyện khả năng
tự học của HS.
+Songsong với đó, GVtíchcựcgiaocác bài tậpvề nhà
có trọng tâm, trọng điểm, có kiểm tra, đánh giá một cách
nghiêm túc. Giáo viên trên lớp tích cực tổ chức các phương
pháp nhằm đánh giá được khả năng tự học của HS.
+ Chỉ đạo việc tăng cường hướng dẫn HS tự học, tự
nghiên cứu thông qua việc giao trách nhiệm cho cá nhân
hoặc nhóm những đơn vị kiến thức cần tìm hiểu, hướng
dẫn HS cách tổng hợp và làm báo cáo.
+ Môn Ngoại ngữ cần phải được nhà trường tập trung
và đꢀy mạnh mà tiên phong là môn Tiếng Anh; vì vậy
xây dựng đề thi, kiểm tra theo ma trận, các câu hỏi trắc
nghiệm khách quan nhiều lựa chọn, kiểmtra phần tự luận
với 4 kĩ năng nghe, nói đọc, viết. Đánh giá các chỉ số trí
tuệ (IQ, AQ, EQ, …).
+ Tăng cường bồi dưỡng GV về kĩ năng ra đề, soạn
đáp án và chấm bài thi, kiểm tra bằng hình thức tự luận,
trắc nghiệm các cấp độ: Nhận biết, thông hiểu, vận dụng
nâng cao; nên dành tối thiểu 50% cho các nội dung thông
hiểu, vận dụng nâng cao.
+ Thường xuyên tổ chức các kì thi để chọn lọc những
HS giỏi bổ sung vào đội tuyển HS giỏi của nhà trường, các
cuộc thi khác do Sở GD-ĐT Hà Nội tổ chức như: Chuyên
đề Tích hợp giáo dục nếp sống Thanh lịch - Văn minh cho
HS; Hội thao Giáo dục - Quốc phòng an ninh; cuộc thi
Khoa học kĩ thuật và vận dụng kiến thức liên môn để giải
quyết tình huống trong thực tiễn dành cho HS.
+ Tăng cường các hoạt động của thư viện, có các biện
pháp thúc đꢀy HS tìm tòi sách thư viện của nhà trường.
Những tài liệu tham khảo tại thư viện sẽ là một kênh
thông tin hữu ích cho HS tìm tòi tài liệu đối với những
bài tập và GV giao bên cạnh những phương tiện và tài
liệu tham khảo khác.
- GV chủ động thiết kế bài giảng linh hoạt, khoa học,
sắp xếp hợp lí các hoạt động của GV và HS; phối hợp tốt
giữa làm việc cá nhân và theo nhóm:
+ Trường THPT CLC cần đầu tư các phòng học chức
năng, hệ thống máy chiếu, máy tính đủ mạnh, liên tục
cập nhật và cài đặt các phần mềm để mỗi nhóm chuyên
môn thiết kế bài giảng được thuận lợi, trao đổi, học hỏi
kinh nghiệm của đồng nghiệp một cáchcó hiệu quả. Giáo
viên tích cực tự tìm tòi khám phá các phương pháp mới
thông qua đồng nghiệp, sách báo, trên Internet… để làm
phong phú bài giảng của mình.
+ Các tổ/ nhóm chuyên môn cần thường xuyên dự
giờthămlớptrú trọng coi việc chủ động thiết kế bài giảng
linh hoạt, khoa học, sắp xếp hợp lí các hoạt động của GV
và HS; phối hợp tốt giữa làm việc cá nhân và theo nhóm
trong việc đánh giá tiết dạy của GV.
- Đổi mới cách kiểm tra, đánh giá HS theo hướng coi
trọng đánh giá để giúp đỡ HS về phương pháp học tập,
động viên sự cố gắng, hứng thú học tập của các em trong
quá trình dạy học:
+ Trên cơ sở quá trình đổi mới phương pháp dạy học,
đội ngũ GV của một trường THPT CLC cần thực hiện
đổi mới cách kiểm tra, đánh giá HS theo hướng coi trọng
đánh giá để giúp đỡ HS về phương pháp học tập, động
viên sự cố gắng, hứng thú của các em trong quá trình tiếp
cận kiến thức. Cách kiểm tra, đánh giá được thay đổi một
cách linh hoạt trong mỗi giờ lên lớp, sau mỗi chương và
mỗi đơn vị kiến thức, tùy thuộc vào năng lực tiếp thu và
vận dụng trong các hoạt động học của HS.
2.3.5. Về tiêu chí các dịch vụ chất lượng cao trong giáo dục
- Đủ khả năng tổ chức đưa đón HS: Trường THPT
CLC cần được xây dựng sao cho có đủ điều kiện tổ chức
đưa đón trẻ tùy vào nhu cầu thực tế.
+ Bên cạnh đó, GV chú trọng đánh giá quá trình phấn
đấu rèn luyện trên lớp của HS bằng hồ sơ, bằng nhận xét;
đánh giá thông qua các bài tiểu luận, đánh giá qua các dự
ánởcảhoạtđộngnhómlẫncá nhâncủatừngHS;hayđánh
giá qua khả năng thuyết trình, khả năng hùng biện một vấn
đề, khả năng sử dụng sơ đồ tư duy, khả năng sắm vai, khả
năng hội họa, tổ chức các hoạt động nhóm... thông qua đó
kịp thời hướng dẫn, góp ý, điều chỉnh nâng cao chất lượng
các hoạt động học tập và rèn luyện của HS.
- Cần xây dựng để có bán trú cho HS với các điều
kiện sinh hoạt hiện đại, khoa học: + Trường THPT CLC
cần đủ khả năng tổ chức học bán trú cho HS tại trường.
Để đảm bảo cho HS học 2 buổi/ ngày, nhà trường cần
xây căng tin, quản lí giờ ăn trưa với những thực phꢀm đa
dạng đảm bảo an toàn vệ sinh và đảm bảo HS nghỉ trưa
+ Đánh giá HS không những thông qua các hoạt động tại trường một cách an toàn; + Nhà trường phải bố trí cán
trên lớp mà còn phối kết hợp với công tác Đoàn Thanh bộ chuyên trách để phục vụ nhu cầu bán trú của HS. Lên
niên nhà trường về lối sống, cách suy nghĩ phù hợp với lịch một cách khoa học, thay đổi các khꢀu phần ăn đa
lứa tuổi bằng cáchthông qua các hoạt động giáo dục khác dạng đầy đủ năng lượng cho HS; + Nhà trường cần có
65
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 60-66
các nhà tập đa năng, thành lập các câu lạc bộ thể dục thể tiêu chí cụ thể về cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ, GV,
thao, HS có thể tập luyện và thi đấu tại trường, đảm bảo chương trình giảng dạy, phương pháp giảng dạy và các
HS có thời gian giải trí và luyện tập thể dục thể thao; tiêu chí về dịch vụ CLC trong giáo dục. Việc xây dựng
+ Nên xây dựng cả những khu vui chơi khác như phòng trường THPT CLC đòi hỏi sự có mặt, chung sức và phối
chiếu phim dành cho HS;
hợp giữa UBND Thành phố, Sở GD-ĐT với các phòng
ban trực thuộc ở các cấp quận, huyện, thị xã, với các đơn
vị trường thực hiện việc xây dựng mô hình THPT CLC
và với nhân dân địa phương. Việc xây dựng này cần được
thực hiện theo một lộ trình cụ thể, khoa học, từng bước
hoàn thiện các tiêu chí đề ra cho một trường THPT CLC.
Nó cũng đòi hỏi công tác thanh tra, giám sát nghiêm ngặt
của các cấp chính quyền nhằm đảm bảo việc xây dựng đi
đúng đường lối, chính sách, được hiệu quả, đúng lộ trình
và tạo được sự đóng góp tích cực trong việc nâng cao
chất lượng giáo dục phổ thông.
- HS phải được tiếp cận với thực tế và học tập theo
chuyên đề, làm quen với phòng thí nghiệm thực hành:
+ Các hoạt động khác như ngoại khóa, dạy kĩ năng sống,
xã hội, giáo dục hướng nghiệp, tư vấn du học được nhà
trường trú trọng và tích cực triển khai tới HS. Giáo viên
hướng dẫn HS hướng tới mỗi HS là một “đại sứ thân
thiện”; + Hàng năm, thực hiện tổ chức các chương trình
giao lưu với HS trong nước ở một số trường trung học cơ
sở, THPT, đại học, cao đẳng trong địa bàn thành phố
hoặc các địa phương khác và nước ngoài tùy theo tình
hình cụ thể; + Ngoài các chuyên đề trên, lớp ở từng bộ
môn, HS còn được thực tập thực tế bên ngoài trường học,
mỗi năm học phải có các chuyến đi thực tế theo chuyên
đề; + 100% HS toàn trường được tham gia thí nghiệm
thực hành theo yêu cầu chung của Bộ GD-ĐT. Đổi mới
phương pháp dạy học, trong đó có cả đổi mới phương
pháp dạy thực hành, nhằm nâng cao khả năng ứng dụng
thực tiễn của HS, là bước đi đầu tiên để hình thành nhà
khoa học trong tương lai.
Tài liệu tham khảo
[1] UBND thành phố Hà Nội (2013). Quyết định số
20/2013/QĐ-UBND ngày 24/6/2013 về ban hành
Quy định cụ thể tiêu chí về cơ sở vật chất, đội ngũ
giáo viên, chương trình, phương pháp giảng dạy,
dịch vụ giáo dục chất lượng cao áp dụng tại một số
cơ sở giáo dục mầm non và giáo dục phổ thông chất
lượng cao.
- Cam kết chất lượng giáo dục và các điều kiện đảo
bảo chất lượng giáo dục: Trong quá trình xây dựng
những năm đầu tiên, vẫn phải đảm bảo chất lượng giáo
dục toàn diện, có HS giỏi cấp thành phố và quốc gia; học
lực khá giỏi 90%, không có HS yếu kém; hạnh kiểm
100% xếp loại khá, tốt; không có HS nào bỏ học, lưu ban;
100% HS đỗ tốt nghiệp trong tổng số HS tham dự kì thi;
100% HS được tham gia các chương trình học kĩ năng
sống, hoạt động xã hội; kết quả giáo dục hướng nghiệp,
nghề đạt 100% khá, giỏi; trên 90% HS đỗ nguyện vọng
1 vào các trường đại học trong nước; hướng tới có HS du
học người nước; mức độ hài lòng của phụ huynh đạt 80%
đánh giá tốt trở lên về mối quan hệ giữa nhà trường, gia
đình và chất lượng giáo dục.
[2] UBND thành phố Hà Nội (2013). Quyết định số
21/2013/QĐ-UBND ngày 24/6/2013 về ban hành
Quy định về việc bổ sung chương trình giảng dạy
nâng cao, ngoài chương trình giáo dục mầm non,
phổ thông để áp dụng đối với cơ sở giáo dục mầm
non, phổ thông chất lượng cao.
[3] HĐND thành phố Hà Nội (2013). Nghị quyết số
15/2013/NQ-HĐND ngày 17/7/2013 về Cơ chế tài
chính áp dụng đối với các cơ sở giáo dục công lập
chất lượng cao trên địa bàn Thủ đô.
[4] Bộ GD-ĐT (2011). Theo thông tư số 12/2011/TT-
BGDĐT ngày 28/3/2011 về Ban hành điều lệ trường
trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và
trường phổ thông có nhiều cấp học.
Mỗi năm nhà trường tổchức ít nhất 3 cuộc họp với cha
mẹ HS. Hàng tháng, cha mẹ HS nhận được kết quả thông
báo về tình hình học tập và rèn luyện đạo đức của từng HS
trong tháng đó và tình hình hoạt động của tháng tới. Nhà
trường xây dựng hệ thống sổ liên lạc điện tử tới từng GV,
cán bộ nhân viên và từng phụ huynh HS trong nhà trường
đảm bảo cho việc thông tin liên lạc được xuyên suốt. Bên
cạnh đó, trong những ngày lễ trọng đại, các hoạt động giáo
dục của nhà trường đều có sự chung vui của Ban đại diện
cha mẹ HS và nhiều cha mẹ HS các lớp.
[5] Quốc hội (2012). Luật Thủ đô (Luật số:
25/2012/QH13 ngày 21/11/2012).
[6] UBND thành phố Hà Nội (2013). Chỉ thị số 10/CT-
UBND ngày 25/10/2018 về nhiệm vụ chủ yếu năm
học 2018-2019củangànhGD-ĐT thành phốHàNội.
[7] Bộ GD-ĐT (2018). Chỉ thị số 2919/CT-BGDĐT
ngày 10/8/2018 về nhiệm vụ chủ yếu năm học 2018-
2019 của ngành Giáo dục.
[8] Thủ tướng Chính phủ (2014). Quyết định số
1625/QĐ-TTg ngày 11/9/2014 về phê duyệt Đề án
Kiên cố hóa trường, lớp học và nhà công vụ cho
giáo viên giai đoạn 2014-2015 và lộ trình đến năm
2020.
3. Kết luận
Như vậy, trường THPT CLC là một trường THPT
với đầy đủ chức năng, quyền hạn và đáp ứng được những
66
7 trang
16/04/2022
1100
Bạn đang xem tài liệu "Một số vấn đề về xây dựng trường Trung học Phổ thông chất lượng cao trên địa bàn thành phố Hà Nội trong bối cảnh hiện nay", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- mot_so_van_de_ve_xay_dung_truong_trung_hoc_pho_thong_chat_lu.pdf
