Chuyển giá và chống chuyển giá - Kinh nghiệm quốc tế và những khuyến nghị cho Việt Nam
KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI
CHUYEÅN GIAÙ VAØ CHOÁNG CHUYEÅN GIAÙ - KINH NGHIEÄM
QUOÁC TEÁ VAØ NHÖÕNG KHUYEÁN NGHÒ CHO VIEÄT NAM
GS,TS. NGUYỄN ĐÔNG PHONG1
PGS, TS. NGUYỄN KHắC QUốC BẢO2
huật ngữ chuyển giá ở Việt Nam được hiểu là việc thực hiện các thủ thuật tài chính đối với
giá cả hàng hóa, dịch vụ và tài sản được chuyển dịch giữa các công ty con, trong đó có công
ty liên doanh tại Việt Nam không theo giá thị trường nhằm tối thiểu hóa số thuế phải nộp
T
cho Chính phủ Việt Nam. Mục tiêu của bài nghiên cứu này là đề xuất các kiến nghị nhằm
hạn chế và góp phần phòng chống chuyển giá tại Việt Nam trên cơ sở các kết quả nghiên cứu của chúng tôi
trước đây đã phát hiện các động cơ tiến hành chuyển giá của các công ty đa quốc gia. Vì vậy, phương pháp
tiếp cận của bài nghiên cứu này là đưa ra các giải pháp nhằm hạn chế hoặc phần nào triệt tiêu các động
cơ chuyển giá, khiến cho việc tiến hành chuyển giá của các công ty đa quốc gia trở nên không khả thi hoặc
kém hiệu quả. Ngoài ra, chúng tôi cũng đúc kết một số các vấn đề có tính học thuật hoặc các hướng nghiên
cứu về chuyển giá hiện nay trên thế giới.
Từ khóa: Chuyển giá, khuyến nghị, Việt Nam
Fighting against transfer pricing - international experience and recommendations for Vietnam
e term transfer pricing in Vietnam is understood as the implementation of financial tricks on prices of
goods, services and assets transferred between subsidiaries, including joint ventures in Vietnam at market
prices to minimize the tax payable to the Government of Vietnam. e objective of this paper is to propose
recommendations to limit and contribute to the prevention of transfer pricing in Vietnam based on the
findings of our previous study which have identified the incentives for transfer pricing of multinational
companies. us, the approach taken by this study is to provide solutions that limit or partially eliminate
transfer pricing incentives, making transnational pricing practices of multinational companies ineffective.
In addition, the authors have outlined some of the academic issues or current research on transfer pricing
in the world.
key words: Transfer pricing, recommendations, Vietnam
1. Giới thiệu chung về chuyển giá
các công ty đa quốc gia (MNC) thực hiện các thủ
thuật tài chính để tạo ra các khoản bù đắp cho chi
phí hoạt động ở nước ngoài và đạt được các lợi thế
cạnh tranh. Ngoài ra, thao túng giá chuyển giao
(Transfer Pricing Manipulation – TPM) là chiến
lược thiết lập giá chuyển giao cao hơn hoặc thấp
hơn chi phí cơ hội để “tránh” sự kiểm soát của
Chính phủ và những khác biệt trong luật thuế giữa
Định giá chuyển giao (Transfer Pricing) hay
thường được gọi tắt là “chuyển giá” - thuật ngữ
nhằm ám chỉ hành vi thiết lập mức giá cho những
giao dịch nội bộ (giữa những đơn vị trong cùng
một hệ thống) đối với hàng hóa, dịch vụ, tài sản
vô hình và dòng vốn trong các công ty đa quốc gia
(Eden 2003). Các giao dịch nội bộ này cho phép
1Hiệu trưởng - Trường Đại học Kinh tế TP. HCM; 2Trưởng Khoa Tài chính - Trường Đại học Kinh tế TP. HCM
74 Số 129 - tháng 7/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
các quốc gia (Horst 1971; Eden 1998). Điều này
có nghĩa là định giá chuyển giao gắn liền việc với
chuyển dịch lợi nhuận giữa những khu vực có thuế
suất khác nhau.
(3) Việc quyết định chính sách giá giao dịch
giữa các thành viên trong nhóm liên kết không
thay đổi tổng lợi ích chung nhưng có thể làm thay
đổi tổng nghĩa vụ thuế của họ. ông qua việc định
giá, nghĩa vụ thuế được chuyển từ nơi bị điều tiết
cao sang nơi bị điều tiết thấp hơn và ngược lại. Tồn
tại sự khác nhau về chính sách thuế của các quốc
gia là điều không tránh khỏi do chính sách kinh tế
- xã hội của họ không thể đồng nhất, cũng như sự
hiện hữu của các quy định ưu đãi thuế khác nhau
là điều tất yếu. Chênh lệch mức độ điều tiết thuế vì
thế luôn luôn xảy ra.
Ở một khía cạnh khác, chuyển giá được xem là
hành vi của các MNC thực hiện nhằm thay đổi giá
trị trao đổi hàng hóa, dịch vụ trong quan hệ với các
công ty con hoặc các công ty liên kết. Có ba lý do
khiến cho các MCS tác động làm sai lệch giá cả của
những giao dịch này bao gồm:
(1) Xuất phát từ quyền tự do định đoạt trong
kinh doanh, các MNC hoàn toàn có quyền quyết
định giá cả của một giao dịch. Do đó, họ hoàn toàn
có quyền mua hay bán hàng hóa, dịch vụ với giá mà
họ mong muốn.
Từ ba lý do này, các nhà nghiên cứu đưa đến kết
luận chuyển giá chỉ có thể được thực hiện khi các
MNC thiết lập được một chính sách về giá mà ở đó
giá chuyển giao có thể được định ở mức cao hay
thấp tùy vào lợi ích đạt được từ những giao dịch cụ
thể. Các đối tượng này nắm bắt và vận dụng được
những quy định khác biệt về thuế giữa các quốc
gia, các ưu đãi trong quy định thuế để hưởng lợi.
Nếu chỉ nhìn bề ngoài thì hành vi này có vẻ như
(2) Xuất phát từ mối quan hệ gắn bó chung về
lợi ích giữa các bên liên kết nên sự khác biệt về giá
giao dịch được thực hiện giữa các chủ thể kinh
doanh có cùng lợi ích không làm thay đổi lợi ích
tổng thể.
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 129 - tháng 7/2018 75
KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI
hoàn toàn hợp pháp. Tuy nhiên, nếu xem xét sâu
hơn thì chuyển giá đã gây ra sự bất bình đẳng trong
việc thực hiện nghĩa vụ thuế do xác định không
chính xác nghĩa vụ thuế, dẫn đến bất bình đẳng về
lợi ích, tạo ra sự cách biệt trong ưu thế cạnh tranh.
công ty con, trong đó có công ty liên doanh tại Việt
Nam không theo giá thị trường nhằm tối thiểu hóa
số thuế phải nộp cho Chính phủ Việt Nam.
2. Động cơ và điều kiện thực hiện chuyển giá
của các công ty đa quốc gia
Ở Việt Nam, trong quá trình thực hiện đổi mới
kinh tế và mở cửa thu hút đầu tư thì song song với
làn sóng FDI ồ ạt chảy vào đã làm dấy lên những hồ
nghi về kết quả kinh doanh rất bất hợp lý của các
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong quá
trình hoạt động tại Việt Nam và dần dần Cơ quan
uế đã phát hiện hành vi chuyển giá tại nhiều
doanh nghiệp loại này. Bằng chứng là Cơ quan
uế ở các tỉnh thành đã tiến hành truy thu số thuế
đôi khi lên đến hàng trăm tỷ đồng liên quan đến
hiện tượng “lời thật lỗ giả” tại các công ty này. Vì
vậy, vấn đề chuyển giá ở Việt Nam được hiểu là việc
thực hiện các thủ thuật tài chính đối với giá cả hàng
hóa, dịch vụ và tài sản được chuyển dịch giữa các
2.1. Động cơ chuyển giá
Chúng tôi cho rằng để có thể đề xuất các giải
pháp nhằm phát hiện và phòng chống hành vi
chuyển giá của các MNC thì điều quan trọng là
chúng ta cần phải biết được đâu là những động cơ
khiến họ thực hiện hành vi này. Khi đó, việc hạn
chế hoặc thậm chí triệt tiêu được các động cơ này
sẽ là phương pháp tiếp cận phòng chống chuyển
giá hiệu quả nhất. Trong các nghiên cứu về chuyển
giá đã được công bố trên thế giới mà chúng tôi
khảo sát thì chúng tôi phát hiện rất nhiều động cơ
khiến các MNC thực hiện hành vi chuyển giá, khái
quát toàn bộ trong sơ đồ sau:
76 Số 129 - tháng 7/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
2.2. Các điều kiện thúc đẩy chuyển giá qua
thực tiễn quốc tế
công ty 100% vốn ước ngoài. Lúc này công ty con
đã đủ tiềm lực cộng với một chỗ dựa rất lớn từ công
ty mẹ sẽ nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần.
Từ các kết quả nghiên cứu này, kinh nghiệm
quốc tế đã cho thấy sau đây là những điều kiện
chính thúc đẩy các MNC thực hiện hành vi
chuyển giá.
San sẻ việc thua lỗ với các công ty con tại một
nước khác trong cùng một MNC. Khi một (hay
nhiều) công ty con (đang trong giai đoạn tăng
trưởng hay bão hòa) tại một (hay nhiều) quốc
gia bất kì của một MNC bị thua lỗ trầm trọng do
việc sử dụng đòn bẩy tài chính hay đòn bẩy kinh
doanh quá mức, điều này nhiều khả năng sẽ dẫn
đến một cái nhìn thiếu thiện cảm đối với các cổ
đông và cả các trái chủ của công ty con lẫn công
ty mẹ. Để tránh rắc rối này, công ty mẹ có thể chỉ
thị cho các công ty con khác tiến hành chuyển lợi
nhuận sang các công ty con bị thua lỗ này thông
qua chuyển giá.
Chênh lệch trong mức thuế suất thuế thu nhập
doanh nghiệp (TNDN). Như chúng tôi đã phân tích
ở trên, đây là động cơ cơ bản nhất thúc đẩy các
MNC tiến hành chuyển giá. Nói chung, mức chênh
lệch trong thuế suất thuế TNDN và các điều kiện
ưu đãi khác càng lớn thì lợi ích mang lại trong việc
chuyển giá càng nhiều.
Các hạn chế trong việc chuyển lợi nhuận về nước.
Việc áp dụng các loại thuế về chuyển lợi nhuận
hay việc quy định việc chuyển lợi nhuận ra nước
ngoài phải phụ thuộc vào nguồn ngoại tệ sẵn có sẽ
là một động lực to lớn thúc đẩy các MNC tiến hành
chuyển giá để tránh né các hạn chế này.
Nhìn lại các động lực trên có thể thấy các MNC
tiến hành chuyển giá có khi là vì để lách các quy định
về kiểm soát lợi nhuận quá gắt gao của nước chủ nhà
(chuyển giá lúc này như là một phương pháp mang
lại sự công bằng cho họ), có khi là do họ chủ động
thực hiện để thực hiện các mục tiêu của mình (tối
đa hóa lợi nhuận, chiếm lĩnh thị trường, che giấu
lỗ). Trong thực tế, ngoại trừ một vài MNC ưa thích
hình thành và duy trì mối quan hệ thân thiện với cơ
quan thuế thì hầu hết đều tiến hành chuyển giá. Do
vậy, có thể kết luận chừng nào chuyển giá còn mang
lại lợi ích cho các MNC thì chừng đó các MNC còn
chuyển giá, chỉ là tùy vào từng hoàn cảnh mà mức
độ chuyển giá của họ sẽ khác nhau mà thôi.
Lạm phát cao. Lạm phát quá cao tại nước chủ
nhà sẽ làm cho lợi nhuận của MNC giảm đi đáng
kể nếu so sánh về sức mua với các đồng tiền có mức
lạm phát thấp khác. Vấn đề này có thể sẽ dẫn đến
việc các MNC sẽ chuyển lợi nhuận sang các nước
có lạm phát thấp.
Các bất ổn tại nước chủ nhà. Đây có thể là các
bất ổn về chính trị, xã hội như nội chiến, các phe
phái chống nhau, tấn công khủng bố, biểu tình, bạo
động hay một nguy cơ sẽ bị quốc hữu hóa cao mà
không có sự đền bù hợp lý. Những rủi ro về hoạt
động kinh doanh rất cao này khiến cho các MNC
tiến hành chuyển giá một cách rất mạnh mẽ, cố
gắng thu lợi nhuận càng nhanh càng tốt vì không
biết bao giờ họ sẽ phải “bỏ của chạy lấy người”.
3. Một số đề xuất để hạn chế và phòng chống
chuyển giá tại Việt Nam
Dựa trên các kết quả nghiên cứu phát hiện được
về hành vi chuyển giá tại các MNC của Việt Nam
cũng như thông qua việc phân tích, đánh giá thực
trạng hệ thống luật pháp liên quan đến thuế và
kiểm soát vốn, chúng tôi đề xuất một số các giải
pháp sau để hạn chế và góp phần phòng chống
chuyển giá ở Việt Nam.
am gia vào liên doanh. Công ty con của các
MNC vì các lý do về tiếp cận thị trường, về các
quy định của nước chủ sẽ có thể sẽ tham gia vào
liên doanh với các đối tác nước chủ nhà. Tiến
hành chuyển giá trong trường hợp này giúp giảm
lợi nhuận trong liên doanh trong khi phần lớn lợi
nhuận đã chuyển về cho công ty mẹ. Phía đối tác
trong liên doanh sẽ mất dần vốn, cuối cùng có thể
phải rút lui khỏi liên doanh, liên doanh trở thành
3.1. Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý liên quan
đến hoạt động chống chuyển giá
Tại Việt Nam, ông tư 74/1997/TT-BTC hướng
dẫn về thuế đối với nhà đầu tư nước ngoài là văn
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 129 - tháng 7/2018 77
KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI
bản pháp lý đầu tiên đề cập đến vấn đề chuyển giá.
ông tư này cho thấy cơ quan thuế tại Việt Nam
đã bắt đầu quan tâm đến tình trạng chuyển giá. Tuy
nhiên, trên thực tế các quy định vẫn chưa được áp
dụng vì thiếu các hướng dẫn cụ thể. Sau đó, ông
tư 89/1999/TT-BTC, ông tư 13/2001/TT-BTC
và ông tư 117/2005/TT-BTC tiếp tục bổ sung
và hoàn thiện các quy định về chống chuyển giá.
Những quy định ban hành dần trở nên sát với các
thông lệ về chống chuyển giá của OECD, vừa dựa
trên phương pháp định giá chuyển giao của OECD
vừa dựa trên nguyên tắc giá thị trường (APL). Về
cơ bản, các văn bản nói trên đều cho rằng xử lý
vấn đề chuyển giá là xác định lại giá chuyển giao
theo nguyên tắc giá thị trường. Tuy nhiên, các văn
bản nói trên chỉ dừng lại ở đối tượng áp dụng là
các doanh nghiệp FDI mà chưa áp dụng đối với các
doanh nghiệp trong nước, tức là mới chú trọng vấn
đề chống chuyển giá quốc tế, chứ chưa có giải pháp
chống chuyển giá nội địa.
phù hợp với thông lệ quốc tế và phù hợp với thực
tiễn tại Việt Nam.
Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng trong dài hạn,
các cơ quan chức năng có thẩm quyền tại Việt
Nam cần xây dựng Luật Phòng chống chuyển giá,
đồng thời sửa đổi bổ sung các văn bản pháp luật
có liên quan như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư,
Luật ương mại, Luật Cạnh tranh, Luật uế thu
nhập doanh nghiệp, nhằm đáp ứng những yêu cầu
trong công tác phòng và chống hoạt động chuyển
giá tại Việt Nam.
3.2. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra,
kiểm soát hoạt động chuyển giá
Cơ quan chức năng có thẩm quyền cần tập trung
thanh tra, kiểm tra giá chuyển giao đối với các tập
đoàn có nhiều công ty thành viên; các công ty hoạt
động trong các lĩnh vực có dấu hiệu rủi ro lớn về
thuế do hành vi chuyển giá; các công ty đã và đang
tiến hành tái cơ cấu có khả năng lợi dụng chuyển giá
để tránh thuế; các công ty liên tục kê khai lỗ kéo dài
mà vẫn đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh.
Năm 2010, ông tư 66/2010/TT-BTC ra đời
đánh dấu việc lần đầu tiên ở Việt Nam một văn
bản pháp lý về chống chuyển giá được áp dụng
cho tất cả các loại hình doanh nghiệp, cả doanh
nghiệp FDI và các doanh nghiệp khác. êm vào
đó, những hạn chế, bất cập của ông tư 117/2005/
TT-BTC đã được khắc phục. ông tư 66/2010/
TT-BTC quy định phương pháp xác định giá thị
trường cho các giao dịch mua, bán, trao đổi, thuê,
cho thuê, chuyển giao hoặc chuyển nhượng hàng
hóa, dịch vụ trong quá trình kinh doanh (được
gọi chung là giao dịch kinh doanh) giữa các bên
có quan hệ liên kết đã phù hợp với thông lệ quốc
tế. Như vậy, thông tư này đã mở rộng phạm vi áp
dụng cho các giao dịch có quan hệ liên kết: Các
giao dịch liên kết không chỉ được thực hiện bởi các
công ty đa quốc gia, các doanh nghiệp có vốn đầu
tư trực tiếp nước ngoài (doanh nghiệp FDI), mà nó
còn được thực hiện bởi các công ty có nhiều công
ty con chỉ hoạt động kinh doanh trong nước hoặc
thậm chí được thực hiện bởi các công ty là các chủ
thể kinh tế độc lập song chủ sở hữu của chúng lại
có mối quan hệ thân nhân với nhau. Nhìn chung,
ông tư 66/2010/TT-BTC phù hợp với hướng dẫn
của Tổ chức hợp tác phát triển kinh tế (OECD),
Xây dựng quy trình triển khai thực hiện và các
kỹ năng dành riêng cho nghiệp vụ thanh tra đối với
hoạt động chuyển giá; xây dựng bộ tiêu chí phân
tích, đánh giá rủi ro, cách thức lựa chọn những
công ty nên được thanh tra giá chuyển giao để áp
dụng chung thống nhất trên toàn quốc. Trong một
số trường hợp, cần phối hợp với các cơ quan chức
năng như Công an, Tài chính; phối hợp với Cơ
quan uế các nước để nắm bắt thông tin về giao
dịch kinh tế của các doanh nghiệp nhằm xác định
đúng giá trị giao dịch.
Tăng cường các nghiệp vụ thanh tra theo quy định
của pháp luật như: Khảo sát thực tế; thu thập thông
tin (từ các tổ chức cá nhân là đối tác mua hàng, bán
hàng; từ nhân viên đã từng làm việc tại các công ty;
từ các cơ quan nhà nước có liên quan như Hải quan,
Sở Công thương); tổ chức đối thoại với các công ty có
dấu hiệu chuyển giá và tiến hành kiểm tra tại trụ sở
công ty. Đồng thời, tăng cường rà soát, lập danh sách
và theo dõi chặt chẽ những công ty thuộc diện phải kê
khai thông tin giao dịch liên kết.
3.3. Tăng mức xử phạt hành chính đối với hành
78 Số 129 - tháng 7/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
vi chuyển giá
phạm hành chính đối với các hành vi chuyển giá,
nghiên cứu bổ sung định nghĩa về hành vi chuyển
giá theo hướng xem chuyển giá là tội hình sự, hình
phạt như tội trốn thuế.
Hiện nay, mức độ xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực thuế đối với các trường hợp chuyển
giá còn quá nhẹ, được quy định chung với các hành
vi vi phạm khác về thuế (quy định tại Luật Quản lý
thuế, Nghị định số 98/2007/NĐ-CP và ông tư số
61/2007/TT-BTC) mà chưa có hình thức xử phạt
riêng, nghiêm khắc hơn nên chưa đủ sức răn đe
đối với người nộp thuế có hành vi chuyển giá tránh
thuế. Cụ thể, trường hợp Cơ quan uế thanh tra,
kiểm tra công ty liên kết, thực hiện điều chỉnh giá
làm giảm lỗ của công ty thì cũng không có chế tài
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế
đối với công ty; trường hợp Cơ quan uế thanh
tra, kiểm tra công ty liên kết, thực hiện điều chỉnh
giá làm tăng số thuế thu nhập doanh nghiệp công
ty phải nộp thì cũng chỉ xử phạt kê khai sai (10%)
và phạt chậm nộp (0,05%/1 ngày chậm nộp). Các
trường hợp chuyển giá dẫn tới số lỗ lũy kế bằng
hoặc vượt số vốn chủ sở hữu thì cũng chưa có quy
định bắt buộc người nộp thuế không được hoàn
thuế giá trị gia tăng hoặc phải giải thể công ty.
3.4. Kiện toàn tổ chức bộ máy của Cơ quan uế
Nhằm kiện toàn bộ máy hoạt động để đáp ứng
yêu cầu trong công tác phòng và chống hoạt động
chuyển giá của các MNC, chúng tôi nhận thấy Cơ
quan uế Việt Nam cần thực hiện một số biện
pháp như sau:
ành lập bộ phận chuyên trách quản lý thuế
đối với hoạt động chuyển giá. Hiện nay, Tổng cục
uế đã thành lập Tổ Quản lý thuế đối với hoạt
động chuyển giá. Tuy nhiên, để tiến tới thành lập
bộ phận chuyên trách quản lý thuế đối với hoạt
động chuyển giá tại các Cục uế cần có những
công chức có đủ năng lực về chuyên môn nghiệp
vụ, ngoại ngữ và tin học.
Nghiên cứu giao quyền điều tra cho Cơ quan
uế. Trước mắt, có thể chỉ giao quyền điều tra cho
Cơ quan uế cấp Tổng cục. Tuy nhiên, về dài hạn,
khi lực lượng công chức ngành thuế đã được đào
tạo, bồi dưỡng đáp ứng được đòi hỏi của chức năng
điều tra thì có thể mở rộng quyền điều tra cho Cơ
Do đó, luật thuế cần có sức răn đe hơn nữa trong
việc xử phạt các hành vi chuyển giá như: Nâng thời
hạn xử phạt vi phạm về thuế, tăng mức xử phạt vi
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Số 129 - tháng 7/2018 79
KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI
quan uế cấp tỉnh. Việc giao quyền điều tra không
chỉ giúp Cơ quan uế có điều kiện thực hiện tốt
hoạt động chống chuyển giá mà còn tạo điều kiện
thực hiện quản lý thuế một cách hiệu quả. Giao cho
các Hiệp hội, tổ chức xã hội tham gia vào phản biện
về giá trần, giá sàn, hàng rào kỹ thuật, công nghệ,
do các tổ chức này có thể hiểu sâu được những lĩnh
vực mà họ hoạt động.
thế giới, góp phần làm giảm áp lực về thuế cho các
nhà đầu tư, từ đó góp phần giảm động cơ thực hiện
hành vi chuyển giá của các công ty đa quốc gia.
Căn cứ các hiệp định tránh đánh thuế trùng này,
Cơ quan uế của các quốc gia có thể cung cấp
cho nhau các số liệu liên quan đến các vấn đề về
thuế, doanh thu, chi phí, lợi nhuận, giá cả hàng hóa
của các công ty đa quốc gia có trụ sở tại các quốc
gia khác nhau. ông qua các hiệp định này thì các
quốc gia sẽ tăng cường phối hợp với nhau trong
công tác kiểm soát và chống chuyển giá.
Đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực Ngành
uế. Hiện nay, hoạt động chuyển giá đã và đang
diễn ra tương đối phổ biến và ngày càng tinh vi
hơn. Do đó, Ngành uế cần chuẩn bị bổ sung lực
lượng công chức thuế có năng lực về nghiệp vụ,
ngoại ngữ và tin học làm công tác quản lý thuế đối
với hoạt động chuyển giá tại tất cả các cấp; tăng
cường đào tạo đội ngũ công chức thuế về kỹ năng
quản lý giá chuyển giao; tổ chức các hội nghị, hội
thảo để các cục thuế trao đổi kinh nghiệm trong
công tác quản lý thuế đối với hoạt động chuyển giá;
tổ chức khảo sát, học tập kinh nghiệm thanh tra,
kiểm tra giá chuyển nhượng tại các quốc gia đã gặt
hái được nhiều thành công trong quản lý thuế đối
với hoạt động chuyển giá.
kết luận
Chúng ta có thể nhận thấy rằng có rất nhiều
động lực khiến các MNC tiến hành chuyển giá, có
khi là để tránh các quy định về kiểm soát lợi nhuận
quá gắt gao của nước chủ nhà hoặc để tối đa hóa lợi
nhuận, chiếm lĩnh thị trường, che giấu lỗ, v.v. Do
vậy, có thể kết luận rằng chừng nào còn tồn tại các
lổ hỗng hoặc bất cập trong chính sách thuế hoặc
kiểm soát vốn của các quốc gia thì các MNC vẫn sẽ
thu được lợi ích từ hành vi này và do vậy họ sẽ vẫn
tiến hành chuyển giá. Vì vậy, mà chuyển giá được
xem là một cuộc đấu tranh không bao giờ kết thúc
giữa một bên là các công ty MNC với mục tiêu là
tối đa hoá lợi nhuận và giá trị cổ đông, một bên
là các Cơ quan uế với mục tiêu là bảo vệ quyền
lợi của quốc gia. Chính vì vậy, để ngăn chặn và
phòng chống chuyển giá hiệu quả thì điều cốt lõi là
năng lực chuyên môn và trách nhiệm của Cơ quan
uế phải được đặt lên hàng đầu bên cạnh với việc
không ngừng hoàn thiện và nâng cao hiệu quả của
hệ thống luật pháp nói chung và luật thuế nói riêng.
3.5. Hoàn thiện hệ thống thông tin kinh tế
ngành và xây dựng cơ sở dữ liệu giá cả cho các
giao dịch
Trước yêu cầu thực tế khách quan về xây dựng
kho dữ liệu thông tin về người nộp thuế, Cơ quan
uế cần và phải từng bước xây dựng kho dữ liệu
thông tin về từng đối tượng nộp thuế lớn, về các
giao dịch để làm cơ sở cho việc xác định giá chuyển
giao của các công ty liên kết. Đồng thời cần phải
xây dựng được một cơ sở dữ liệu về giá cả của các
loại hàng hóa được giao dịch giữa các công ty độc
lập và các công ty liên kết với nhau. Khi đó, nếu có
một nghiệp vụ mua bán nội bộ xảy ra, các cơ quan
chức năng sẽ tìm kiếm được một nghiệp vụ mua
bán tương đương để so sánh xem nghiệp vụ mua
bán nội bộ này có tuân thủ theo nguyên tắc giá thị
trường hay không.
Tuy nhiên, nếu vì mục tiêu phòng chống
chuyển giá mà chúng ta lại thiết lập một hàng rào
các giải pháp nghiêm ngặt đi kèm với công tác
thanh tra, kiểm tra gắt gao thì điều này vô hình
chung lại tác động tiêu cực lên môi trường đầu tư
của Việt Nam. Có thể là bên này thì chúng ta thu
thêm được một số tiền thuế nhưng bên khác thì
chúng ta lại để mất đi những cơ hội thu hút đầu
tư. Vì vậy, mà kinh nghiệm thế giới đến bây giờ
vẫn còn tiếp tục tranh cãi về hiệu quả và những
tác động không mong muốn của các biện pháp
phòng chống chuyển giá.
3.6. Tăng cường hợp tác quốc tế trong hoạt
động phòng, chống chuyển giá
Việt Nam đã ký Hiệp định tránh đánh thuế
trùng với hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ trên
80 Số 129 - tháng 7/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
7 trang
18/04/2022
1260
Bạn đang xem tài liệu "Chuyển giá và chống chuyển giá - Kinh nghiệm quốc tế và những khuyến nghị cho Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- chuyen_gia_va_chong_chuyen_gia_kinh_nghiem_quoc_te_va_nhung.pdf
