Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh trong giảng dạy học Lịch sử ở Lớp 7 - Trung học cơ sở
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 17/2017
151
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO
CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
Ở LỚP 7 ꢀ TRUNG HỌC CƠ SỞ
Nguyꢀn Thꢁ Thanh Thúy1
Trưꢀng Đꢁi hꢂc Thꢃ ñô Hà Nꢄi
Tóm tꢅt: Đꢆ nâng cao chꢇt lưꢈng toàn diꢉn nꢊn giáo dꢋc nói chung, chꢇt lưꢈng môn Lꢌch
sꢍ nói riêng, giáo viên cꢎn phꢏi biꢐt ña dꢁng hóa các hình thꢑc tꢒ chꢑc dꢁy hꢂc. Tꢒ chꢑc
trꢏi nghiꢉm sáng tꢁo chính là cơ hꢄi ñꢆ hꢂc sinh ñưꢈc khám phá, tìm tòi, bꢄc lꢄ khꢏ năng
huy ñꢄng kiꢐn thꢑc, kĩ năng giꢏi quyꢐt các vꢇn ñꢊ gꢅn vꢓi cuꢄc sꢔng, mꢕ rꢄng không gian
nhà trưꢀng ra ngoài khuôn khꢒ lꢓp hꢂc. Trên cơ sꢕ tìm hiꢆu ñꢖc trưng, quy trình cꢃa
hoꢁt ñꢄng trꢏi nghiꢉm sáng tꢁo, tꢗ ñꢖc thù cꢃa bꢄ môn Lꢌch sꢍ, chúng tôi xin ñꢊ xuꢇt mꢄt
sꢔ hình thꢑc tꢒ chꢑc trꢏi nghiꢉm sáng tꢁo cho hꢂc sinh trong dꢁy hꢂc Lꢌch sꢍ ꢕ lꢓp 7 ꢘ
Trung hꢂc phꢒ thông.
Tꢗ khóa: lꢌch sꢍ, tꢒ chꢑc trꢏi nghiꢉm sáng tꢁo, trung hꢂc cơ sꢕ
1. Mꢂ ĐꢃU
Hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo hiꢃn không còn là xu hưꢄng hay mꢁt nꢁi dung cꢅn
khuyꢆn khích trong giáo dꢇc, mà ñã trꢈ thành bꢉt buꢁc vꢄi mꢁt sꢊ môn hꢋc ñꢌc thù sau khi
Dꢍ thꢂo Chương trình giáo dꢇc phꢎ thông tꢎng thꢏ ñưꢐc Bꢁ Giáo dꢇc và Đào tꢀo công bꢊ
ngày 12/4/2017. Thông qua hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo, ngưꢑi hꢋc có cơ hꢁi tiꢆp cꢒn
thꢍc tiꢓn, kiꢏm nghiꢃm các kiꢆn thꢔc mang tính lí thuyꢆt, kinh viꢃn, sách vꢈ, hình thành
các kĩ năng; nhꢑ ñó ghi khꢉc lâu hơn, sâu hơn ñiꢕu ñưꢐc hꢋc, ñưꢐc dꢀy trên lꢄp. ꢖ các
quꢊc gia phát triꢏn có nꢕn tꢂng lí luꢒn giáo dꢇc sâu sꢉc, cơ sꢈ vꢒt chꢗt, ñiꢕu kiꢃn phù hꢐp;
ñꢌc biꢃt, có triꢆt lí và sꢍ coi trꢋng giáo dꢇc, hꢋc trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo là mꢁt cꢗu phꢅn quan
trꢋng trong chương trình giáo dꢇc và ñưꢐc thꢍc hiꢃn tꢘ rꢗt sꢄm, thꢒm chí ngay tꢘ tuꢎi nhà
trꢙ, mꢚu giáo. ꢖ nưꢄc ta, do có nhiꢕu khó khăn, hꢀn chꢆ khách quan và chꢛ quan, viꢃc tꢎ
chꢔc hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo cho ngưꢑi hꢋc các lꢔa tuꢎi khác nhau chưa ñưꢐc quan
tâm ñúng mꢔc, chưa xây dꢍng ñưꢐc các mô hình, chương trình cꢇ thꢏ... nên chưa ñánh giá
1
Nhꢒn bài ngày 25.3.2017; gꢜi phꢂn biꢃn, chꢝnh sꢜa và duyꢃt ñăng ngày 25.7.2017
Liên hꢃ tác giꢂ: Nguyꢓn Thꢞ Thanh Thúy; Email: thuyntt@daihocthudo.edu.vn
152
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
ñưꢐc hiꢃu quꢂ cꢛa hoꢀt ñꢁng này. Nhꢟng biꢆn ñꢁng, ñꢎi thay cꢛa tình hình thꢆ giꢄi trong
xu thꢆ toàn cꢅu hóa sôi ñꢁng, phꢔc tꢀp hiꢃn nay ñã khꢠng ñꢞnh 4 trꢇ cꢁt cꢛa giáo dꢇc thꢆ
giꢄi thꢆ kꢝ XXI mà UNESCO ñꢕ xuꢗt (tꢘ năm 1996) là ñúng ñꢉn. Mꢇc ñích cꢛa sꢍ “hꢋc”,
xét ñꢆn cùng, là ñꢏ biꢆt, ñꢏ làm, ñꢏ chung sꢊng và ñꢏ khꢠng ñꢞnh bꢂn thân mình. Đây là các
giá trꢞ cꢊt lõi mà mꢋi ngưꢑi hꢋc ñꢕu cꢊ gꢉng và mꢋi nꢕn giáo dꢇc ñꢕu hưꢄng tꢄi. Các kiꢆn
thꢔc lí thuyꢆt, sách vꢈ có thꢏ bꢎ khuyꢆt thiꢆu hꢇt cho sꢍ “biꢆt”, nhưng không thꢡa mãn,
ñáp ꢔng các tiêu chí, yêu cꢅu còn lꢀi. Vꢒy nên, cꢅn thay ñꢎi tư duy, phương pháp, chương
trình; cꢅn nhꢒn thꢔc và ñánh giá ñúng vai trò, hiꢃu quꢂ cꢛa hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo
trong quá trình dꢀy dꢢ, giáo dꢇc hꢋc sinh phꢎ thông.
2. NꢄI DUNG
2.1. Bꢅn chꢆt và nꢇi dung cꢈa hoꢉt ñꢇng trꢅi nghiꢊm sáng tꢉo
Dꢍ thꢂo Chương trình giáo dꢇc phꢎ thông tꢎng thꢏcông bꢊ ngày 12/4/2017 xác ñꢞnh
rõ: “Hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo là hoꢀt ñꢁng giáo dꢇc, trong ñó hꢋc sinh dꢍa trên sꢍ
tꢎng hꢐp kiꢆn thꢔc cꢛa nhiꢕu lĩnh vꢍc giáo dꢇc và nhóm kꢣ năng khác nhau ñꢏ trꢂi nghiꢃm
thꢍc tiꢓn ñꢑi sꢊng nhà trưꢑng, gia ñình và tham gia hoꢀt ñꢁng phꢇc vꢇ cꢁng ñꢤng dưꢄi sꢍ
hưꢄng dꢚn và tꢎ chꢔc cꢛa nhà giáo dꢇc, qua ñó hình thành nhꢟng phꢥm chꢗt chꢛ yꢆu, năng
lꢍc chung và mꢁt sꢊ năng lꢍc thành phꢅn ñꢌc thù cꢛa hoꢀt ñꢁng này: năng lꢍc thiꢆt kꢆ và tꢎ
chꢔc hoꢀt ñꢁng; năng lꢍc thích ꢔng vꢄi sꢍ biꢆn ñꢁng cꢛa nghꢕ nghiꢃp và cuꢁc sꢊng.
Hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo ñưꢐc thꢍc hiꢃn xuyên suꢊt tꢘ lꢄp 1 ñꢆn lꢄp 12.
Nꢁi dung cơ bꢂn cꢛa chương trình Hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo gꢤm 5 lĩnh vꢍc:
Phát triꢏn cá nhân; Cuꢁc sꢊng gia ñình; Đꢑi sꢊng nhà trưꢑng; Quê hương, ñꢗt nưꢄc và
cꢁng ñꢤng xã hꢁi; Nghꢕ nghiꢃp và phꢥm chꢗt ngưꢑi lao ñꢁng. Nꢁi dung hoꢀt ñꢁng trꢂi
nghiꢃm sáng tꢀo ñưꢐc thiꢆt kꢆ theo nguyên tꢉc tích hꢐp, kꢆt hꢐp ñꢤng tâm và tuyꢆn tính;
các chꢛ ñꢕ ñưꢐc xây dꢍng mang tính chꢗt mꢈ vꢄi nhꢟng nꢁi dung hoꢀt ñꢁng bꢉt buꢁc cho
tꢗt cꢂ hꢋc sinh trong cꢂ nưꢄc và nꢁi dung mang tính phân hoá tuỳ theo nhu cꢅu, năng lꢍc,
sꢈ trưꢑng cꢛa hꢋc sinh cũng như ñiꢕu kiꢃn ñáp ꢔng cꢛa cơ sꢈ giáo dꢇc.
Trong chương trình giáo dꢇc phꢎ thông, nꢁi dung Hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo
ñưꢐc phân chia theo hai giai ñoꢀn.
ꢀ Giai ñoꢀn giáo dꢁc cơ bꢂn
Hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo thꢍc hiꢃn mꢇc tiêu hình thành các phꢥm chꢗt, thói
quen, kꢣ năng sꢊng,... thông qua sinh hoꢀt tꢒp thꢏ, các dꢍ án hꢋc tꢒp, các hoꢀt ñꢁng xã hꢁi,
thiꢃn nguyꢃn, hoꢀt ñꢁng lao ñꢁng, các loꢀi hình câu lꢀc bꢁ khác nhau,... Bꢦng hoꢀt ñꢁng
trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo cꢛa bꢂn thân, mꢢi hꢋc sinh vꢘa là ngưꢑi tham gia, vꢘa là ngưꢑi kiꢆn
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 17/2017
153
thiꢆt và tꢎ chꢔc các hoꢀt ñꢁng cho chính mình, qua ñó biꢆt cách tích cꢍc hoá bꢂn thân,
khám phá, ñiꢕu chꢝnh bꢂn thân, cách tꢎ chꢔc hoꢀt ñꢁng, tꢎ chꢔc cuꢁc sꢊng và làm viꢃc có
kꢆ hoꢀch, có trách nhiꢃm. ꢖ giai ñoꢀn này, mꢢi hꢋc sinh cũng bꢉt ñꢅu xác ñꢞnh ñưꢐc năng
lꢍc, sꢈ trưꢑng và chuꢥn bꢞ mꢁt sꢊ năng lꢍc cơ bꢂn cꢛa ngưꢑi lao ñꢁng tương lai và ngưꢑi
công dân có trách nhiꢃm.
ꢀ Giai ñoꢀn giáo dꢁc ñꢃnh hưꢄng nghꢅ nghiꢆp
Chương trình hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo tiꢆp tꢇc phát triꢏn nhꢟng năng lꢍc và
phꢥm chꢗt ñã hình thành tꢘ giai ñoꢀn giáo dꢇc cơ bꢂn và tꢒp trung vào viꢃc hình thành
năng lꢍc ñꢞnh hưꢄng nghꢕ nghiꢃp. ꢖ giai ñoꢀn này, chương trình có tính phân hoá và tꢍ
chꢋn cao. Hꢋc sinh ñưꢐc ñánh giá vꢕ năng lꢍc, sꢈ trưꢑng, hꢔng thú liên quan ñꢆn nghꢕ
nghiꢃp; ñưꢐc rèn luyꢃn phꢥm chꢗt và năng lꢍc ñꢏ thích ꢔng vꢄi nghꢕ nghiꢃp mai sau.
Như vꢒy, nꢁi dung cơ bꢂn cꢊt lõi cꢛa chương trình Giáo dꢇc phꢎ thông sau năm 2015
ñã thꢏ hiꢃn rõ vai trò ñꢁc lꢒp cꢛa hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo; ñꢤng thꢑi cũng sꢜa chꢟa
nhꢟng thiꢆu sót trong hꢃ thꢊng giáo dꢇc cũ.
Bên cꢀnh hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo chung như trên, ꢈ tꢘng môn hꢋc cũng có các
hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo mang tính ñꢌc trưng, ñꢌc thù riêng cꢛa môn hꢋc góp phꢅn
hình thành và phát triꢏn các năng lꢍc chuyên biꢃt cꢛa hꢋc sinh.
Tꢘ ñó, theo tôi hiꢏu: Hoꢁt ñꢄng trꢏi nghiꢉm sáng tꢁo trong dꢁy hꢂc lꢌch sꢍ ꢕ trưꢀng
phꢒ thông chính là nhꢙng hoꢁt ñꢄng thꢚc hành và thꢚc tꢐ nhꢛm hình thành và phát triꢆn
cho hꢂc sinh nhꢙng phꢜm chꢇt tư tưꢕng, ý chí tình cꢏm, giá trꢌ, kꢝ năng sꢔng và nhꢙng
năng lꢚc cꢎn có cꢃa con ngưꢀi.
Đꢊi vꢄi môn Lꢞch sꢜ, ñiꢕu ñó càng quan trꢋng, nhꢗt là trong bꢊi cꢂnh hiꢃn nay. Bꢈi vì,
muꢊn giáo dꢇc lꢞch sꢜ, giáo dꢇc truyꢕn thꢊng ý thꢔc cho hꢋc sinh, chúng ta cꢅn cho hꢋc
sinh sꢊng trong môi trưꢑng văn hóa lꢞch sꢜ. Nhà lí luꢒn văn hꢋc Mikhail Bakhtin ñã tꢘng
nói: văn hóa cũng là mꢁt hiꢃn tưꢐng và không thꢏ hiꢏu ñưꢐc nó nꢆu tách dꢑi nó ra khꢡi
mꢀch nguyên vꢧn cꢛa toàn bꢁ văn hóa mꢁt thꢑi ñꢀi trong ñó nó tꢤn tꢀi. Điꢕu ñó có nghĩa
là, ta không thꢏ ñꢌt lꢞch sꢜ tách khꢡi lꢞch sꢜ, tách dꢑi truyꢕn thꢊng yêu nưꢄc cꢛa lꢞch sꢜ
dân tꢁc.
ꢖ bài trưꢄc, tôi ñã ñꢕ cꢒp ñꢆn mꢁt sꢊ hình thꢔc tꢎ chꢔc hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo
cho hꢋc sinh trong dꢀy hꢋc lꢞch sꢜ ꢈ lꢄp 6 ꢨ THCS. Trong nghiên cꢔu này, căn cꢔ vào lí
thuyꢆt vꢕ hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo, căn cꢔ vào nꢁi dung chương trình sách giáo
khoa, căn cꢔ vào ñꢌc ñiꢏm ñꢊi tưꢐng hꢋc sinh, tôi tiꢆp tꢇc ñꢕ xuꢗt mꢁt sꢊ hình thꢔc tꢎ chꢔc
hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo trong dꢀy hꢋc lꢞch sꢜ ꢈ lꢄp 7 ꢨ THCS như: hình thꢔc ñóng
vai, hình thꢔc tham quan, hình thꢔc câu lꢀc bꢁ, hình thꢔc sân khꢗu hóa... vꢄi mong muꢊn
góp phꢅn nâng cao chꢗt lưꢐng dꢀy hꢋc lꢞch sꢜ ꢈ trưꢑng phꢎ thông.
154
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
2.2. Tꢋ chꢌc hoꢉt ñꢇng trꢅi nghiꢊm sáng tꢉo dưꢍi hình thꢌc ñóng vai
Đóng vai là phương pháp giáo dꢇc giúp hꢋc sinh thꢍc hành cách ꢔng xꢜ, bày tꢡ thái ñꢁ
trong nhꢟng tình huꢊng giꢂ ñꢞnh hoꢌc trên cơ sꢈ óc tưꢈng tưꢐng và ý nghĩ sáng tꢀo cꢛa các
em. Đóng vai thưꢑng không có kꢞch bꢂn cho trưꢄc mà hꢋc sinh mà hꢋc sinh tꢍ xây dꢍng
trong quá trình hoꢀt ñꢁng. Đây là phương pháp giúp hꢋc sinh suy nghĩ sâu sꢉc vꢕ mꢁt vꢗn
ñꢕ bꢦng cách tꢒp trung vào cách ꢔng xꢜ cꢇ thꢏ mà các em quan sát ñưꢐc.
Mꢇc ñích cꢛa phương pháp trên không phꢂi chꢝ ra cái cꢅn làm mà bꢉt ñꢅu cho mꢁt
cuꢁc thꢂo luꢒn. Đꢏ bꢉt ñꢅu cho cuꢁc thꢂo luꢒn thú vꢞ ngưꢑi ñóng vai nên làm mꢁt cái gì ñó
sai, hoꢌc phꢂi thꢍc hiꢃn nhiꢃm vꢇ vô cùng khó khăn. Nꢆu ngưꢑi ñóng vai làm ñúng mꢋi
chuyꢃn thì chꢠng có vꢗn ñꢕ gì ñꢏ thꢂo luꢒn.
Đóng vai có ý nghĩa rꢗt lꢄn trong viꢃc hình thành và phát triꢏn các kĩ năng giao tiꢆp
cho hꢋc sinh. Thông qua ñóng vai, hꢋc sinh ñưꢐc rèn luyꢃn, thꢍc hành nhꢟng kĩ năng ꢔng
xꢜ và bày tꢡ thái ñꢁ trong môi trưꢑng an toàn trưꢄc khi thꢍc hành trong thꢍc tiꢓn, tꢀo ñiꢕu
kiꢃn phát triꢏn óc sáng tꢀo cho các em, khích lꢃ thay ñꢎi thái ñꢁ và hành vi theo hưꢄng tích
cꢍc trưꢄc mꢁt vꢗn ñꢕ hay ñꢊi tưꢐng nào ñó.
Vꢕ mꢌt tâm lí hꢋc, thông qua hành vi, cá nhân nhꢒn thꢔc và giꢂi quyꢆt tꢊt hơn vꢗn ñꢕ
cꢛa bꢂn thân, vai trò lĩnh hꢁi ñưꢐc trong quá trình sꢉm vai cho phép hꢋc sinh thích ꢔng vꢄi
cuꢁc sꢊng tꢊt hơn. Thông qua các vai ñưꢐc ñóng, hꢋc sinh thꢏ hiꢃn ñưꢐc các khía cꢀnh
khác nhau trong tính cách như: sꢍ ưa thích, tình cꢂm, sꢍ hiꢏu biꢆt vꢕ nhân vꢒt mà các em
ñang ñóng vai.
ꢀ Các bưꢄc tiꢇn hành:
ꢨ Bưꢓc 1: Giáo viên nêu tình huꢊng ñóng vai (phù hꢐp vꢄi chꢛ ñꢕ hoꢀt ñꢁng; phꢂi là
tình huꢊng mꢈ; phù hꢐp vꢄi khꢂ năng hꢋc sinh).
ꢨ Bưꢓc 2: Cꢜ nhóm (cá nhân) chuꢥn bꢞ vai diꢓn.
ꢨ Bưꢓc 3: Thꢂo luꢒn sau khi ñóng vai: Khi ñóng vai kꢆt thúc, ngưꢑi dꢚn chương trình
(tùy thuꢁc) ñưa ra các câu hꢡi có liên quan ñꢕ hꢋc sinh thꢂo luꢒn.
ꢨ Bưꢓc 4: Đánh giá, nhꢒn xét (Ngưꢑi ñóng vai tꢍ ñánh giá vꢕ ñóng vai, cꢂm nhꢒn cꢛa
mình; ngưꢑi quan sát nhꢒn xét; toàn lꢄp thꢂo luꢒn, rút ra nhꢟng kiꢆn thꢔc tꢘ ñóng vai).
ꢀ Ưu ñiꢈm và nhưꢉc ñiꢈm:
ꢨ Ưu ñiꢆm: Kích thích óc sáng tꢀo cꢛa hꢋc sinh; là mꢁt chiꢆn lưꢐc giúp hꢋc sinh tham
gia hꢋc tꢒp tích cꢍc; ñꢊi nhꢟng hꢋc sinh cꢂm giác và tình cꢂm trong khi ñóng vai có vai trò
nhꢗt ñꢞnh trong các tình huꢊng ñꢑi thꢍc; có thꢏ kiꢏm chꢔng thái ñꢁ và cách ꢔng xꢜ cꢛa cá
nhân trong các tình huꢊng cꢇ thꢏ.
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 17/2017
155
ꢨ Nhưꢈc ñiꢆm: Mꢁt sꢊ hꢋc sinh quá mꢚn cꢂm ñꢏ tham gia mꢁt cách có hiꢃu quꢂ; nꢆu
ngưꢑi chơi không ñꢛ nghiêm túc có thꢏ dꢚn ñꢆn không ñꢀt hiꢃu quꢂ cao; có thꢏ phát triꢏn
thành tình huꢊng không có thꢒt.
Ví dꢋ 1: Khi dꢁy bài 14: “Ba lꢎn cuꢄc kháng chiꢐn chꢔng quân xâm lưꢈc Mông ꢘ
Nguyên (thꢐ kꢞ XIII)”, giáo viên có thꢆ thꢚc hiꢉn cho hꢂc sinh ñóng vai như sau:
Bưꢓc 1: Giáo viên nêu tình huꢊng ñóng vai và xác ñꢞnh rõ mꢇc tiêu cꢅn ñꢀt ñưꢐc cꢛa
bài hꢋc. Ví dꢇ: Hãy ñóng vai mꢁt ngưꢑi lính cꢛa Trꢅn Hưng Đꢀo ñꢏ nói lên vai trò, công
lao cꢛa ông trong cuꢁc kháng chiꢆn chꢊng quân Mông ꢨ Nguyên? Giáo viên ñưa ra mꢔc
thꢑi gian cho cꢂ lꢄp làm viꢃc hoꢌc cho cá nhân làm viꢃc (có thꢏ là bài nghiên cꢔu kiꢆn thꢔc
mꢄi hoꢌc áp dꢇng cho bài kiꢏm tra 15 phút hoꢌc 45 phút).
Bưꢓc 2: Cꢂ lꢄp làm viꢃc. Giáo viên hưꢄng dꢚn, giꢂi thích rõ ràng tình huꢊng và mꢇc
tiêu cho hꢋc sinh. Giáo viên có thꢏ ñưa ra mꢁt dꢚn chꢔng cꢇ thꢏ hoꢌc cung cꢗp tài liꢃu
tham khꢂo cho hꢋc sinh thꢍc hành.
Bưꢓc 3: Thꢂo luꢒn sau khi ñóng vai (ñꢊi vꢄi bài nghiên cꢔu kiꢆn thꢔc mꢄi).
Bưꢓc 4: Đánh giá, nhꢒn xét; rút ra nhꢟng kiꢆn thꢔc tꢘ ñóng vai.
Ví dꢋ 2: Khi dꢁy bài 28: “Sꢚ phát triꢆn cꢃa văn hóa dân tꢄc cuꢔi thꢐ kꢞ XVII ꢘ nꢍa ñꢎu
thꢐ kꢞ XIX”, giáo viên có thꢆ cho hꢂc sinh ñóng vai như sau:
Bưꢓc 1: Có mꢁt vꢞ khách nưꢄc ngoài, ông ta ñi du lꢞch ꢈ Huꢆ, ông ta muꢊn biꢆt các
công trình kiꢆn trúc ꢈ Huꢆ dưꢄi triꢕu Nguyꢓn. Bꢦng nhꢟng hiꢏu biꢆt cꢛa mình, hãy ñóng
vai mꢁt hưꢄng dꢚn viên du lꢞch ñꢏ hưꢄng dꢚn cho du khách nưꢄc ngoài vꢕ các công trình
kiꢆn trúc ꢈ Huꢆ thꢑi kì ñó?
Bưꢓc 2: Cꢂ lꢄp làm viꢃc. Giáo viên hưꢄng dꢚn, giꢂi thích rõ ràng tình huꢊng và mꢇc
tiêu cho hꢋc sinh. Giáo viên có thꢏ cung cꢗp tài liꢃu tham khꢂo cho hꢋc sinh thꢍc hành
hoꢌc gꢐi ý mꢁt sꢊ câu hꢡi ñꢏ hꢋc sinh suy nghĩ.
Bưꢓc 3: Hꢋc sinh báo cáo.
Bưꢓc 4: Đánh giá, nhꢒn xét; rút ra nhꢟng kiꢆn thꢔc tꢘ ñóng vai và giꢂi pháp cho tình
huꢊng nêu trên.
2.3. Tꢋ chꢌc hoꢉt ñꢇng trꢅi nghiꢊm sáng tꢉo cho hꢎc sinh bꢏng hình thꢌc tham
quan di tích lꢁch sꢐ Hoàng thành Thăng Long.
Đꢏ nâng cao chꢗt lưꢐng toàn diꢃn nꢕn giáo dꢇc nói chung, chꢗt lưꢐng môn Lꢞch sꢜ nói
riêng, giáo viên cꢅn phꢂi biꢆt ña dꢀng hóa các hình thꢔc tꢎ chꢔc dꢀy hꢋc. Bên cꢀnh hình
thꢔc tꢎ chꢔc dꢀy hꢋc trên lꢄp truyꢕn thꢊng, giáo viên cꢅn tăng cưꢑng các hình thꢔc hꢋc tꢒp
trꢂi nghiꢃm gꢉn hꢋc tꢒp vꢄi thꢍc tiꢓn, gꢉn giáo dꢇc trong nhà trưꢑng vꢄi giáo dꢇc ngoài xã
hꢁi, “phá vꢟ” không gian lꢄp hꢋc ñꢤng thꢑi có sꢍ tham gia cꢛa nhiꢕu nguꢤn lꢍc vào quá
156
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
trình giáo dꢇc. Đây là mꢁt hình thꢔc tꢎ chꢔc dꢀy hꢋc tꢀo ñiꢕu kiꢃn ñꢏ hꢋc sinh có nhꢟng
trꢂi nghiꢃm, khám phá mꢄi mꢙ, qua ñó góp phꢅn hình thành các năng lꢍc, kĩ năng làm viꢃc
nhóm, kĩ năng sưu tꢅm, ñánh giá tư liꢃu, sꢍ kiꢃn lꢞch sꢜ, phát triꢏn năng thꢍc hành bꢁ môn.
Tham quan là mꢁt hình thꢔc tꢎ chꢔc hꢋc tꢒp thꢍc tꢆ hꢗp dꢚn vꢄi hꢋc sinh. Vꢄi mꢇc
ñích là ñꢏ các em hꢋc sinh ñưꢐc ñi thăm, tìm hiꢏu và hꢋc hꢡi kiꢆn thꢔc, tiꢆp xúc vꢄi các cơ
sꢈ sꢂn xuꢗt, cơ quan ñoàn thꢏ, các thꢉng cꢂnh, các di tích lꢞch sꢜ, văn hóa, các công trình,
nhà máy hoꢌc mꢁt ñꢞa danh nꢎi tiꢆng cꢛa ñꢗt nưꢄc xa nơi các em ñang sꢊng, hꢋc tꢒp... giúp
các em có nhꢟng kinh nghiꢃm tꢘ thꢍc tꢆ, tꢘ các mô hình, cách làm hay và hiꢃu quꢂ trong
mꢁt lĩnh vꢍc nào ñó, tꢘ ñó có thꢏ áp dꢇng vào thꢍc tꢆ cuꢁc sꢊng cꢛa chính các em.
Các bưꢄc tiꢇn hành:
Bưꢓc 1: Chꢋn chꢛ ñꢕ và xác ñꢞnh mꢇc ñích cꢛa buꢎi trꢂi nghiꢃm
ꢨ Chꢋn chꢛ ñꢕ: Hoàng thành Thăng Long ꢨ giá trꢞ tiꢕm ꢥn”.
ꢨ Mꢇc ñích:
+ Kiꢆn thꢔc: Giúp hꢋc sinh thꢗt ñưꢐc sꢍ phát triꢏn rꢩ cꢛa văn hóa, nghꢃ thuꢒt kiꢆn trúc
và ñiêu khꢉc cꢛa thꢑi Lý, Trꢅn, Lê sơ; nhꢒn thꢔc ñưꢐc công lao to lꢄn trong viꢃc giꢟ gìn và
phát triꢏn các giá trꢞ văn hóa cꢛa nhân loꢀi.
+ Kĩ năng: Phát triꢏn kĩ năng phân tích, thu thꢒp và xꢜ lí thông tin, trình bày trưꢄc
công chúng; biꢆt tìm kiꢆm thông tin qua nhiꢕu phương tiꢃn khác nhau như sách, báo,
mꢀng...; giao tiꢆp giꢟa các nhóm, giꢟa mình vꢄi bꢀn bè và thꢅy cô, làm viꢃc hꢐp tác.
+ Thái ñꢁ: Hꢔng thú và say mê hꢋc môn lꢞch sꢜ; thêm tꢍ hào và kính trꢋng vꢕ nhꢟng
giá trꢞ văn hóa cꢛa nhân loꢀi; xác ñꢞnh trách nhiꢃm cꢛa các em trong viꢃc hꢋc tꢒp và rèn
luyꢃn.
Bưꢓc 2: Xác ñꢞnh nꢁi dung và phương pháp, phương tiꢃn, hình thꢔc cꢛa hoꢀt ñꢁng.
+ Nꢁi dung tham quan: Hꢋc sinh tìm hiꢏu theo nhóm vꢕ vꢗn ñꢕ văn hóa và nghꢃ thuꢒt
cꢛa nꢕn văn hóa Thăng Long (vai trò, ý nghĩa, thꢍc trꢀng và biꢃn pháp bꢂo tꢤn nꢕn văn hóa
ñó). Hꢋc sinh có vai trò là nhà sꢜ hꢋc giꢄi thiꢃu cho các bꢀn trong lꢄp vꢕ văn hóa Thăng
Long ꢨHà Nꢁi qua tranh, ꢂnh, phim, bài viꢆt, thơ...
+ Xác ñꢞnh hình thꢔc: tham quan hꢋc tꢒp.
+ Dꢍ kiꢆn sꢂn phꢥm cꢛa hꢋc sinh: Sꢂn phꢥm là bài giꢄi thiꢃu vꢕ văn hóa Thăng Long
theo nꢁi dung các nhóm ñã làm ñưꢐc.
+ Xác ñꢞnh thꢑi gian thꢍc hiꢃn dꢍ án: Thꢑi gian thꢍc hiꢃn dꢍ án hꢋc tꢒp là 1 tuꢅn.
+ Xây dꢍng phiꢆu hꢋc tꢒp:
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 17/2017
157
Nhiꢃm vꢇ 1: Khái quát vꢕ Hoàng thành Thăng Long: vꢞ trí ñꢞa lí, lꢞch sꢜ hình thành và
phát triꢏn, các hiꢃn vꢒt khꢂo cꢎ hꢋc khai quꢒt tꢀi Hoàng Thành Thăng Long.
Nhiꢃm vꢇ 2: Biꢏu hiꢃn cꢛa văn hꢋc và giáo dꢇc; tôn giáo ꢨ tín ngưꢩng thꢆ kꢝ XꢨXV.
Nhiꢃm vꢇ 3: Nghꢃ thuꢒt kiꢆn trúc và tꢀo hình (dꢗu tích thành Đꢀi La, ñꢤ gꢊm) Thăng
Long thꢆ kꢝ XꢨXV.
Nhiꢃm vꢇ 4: Khoa hꢋc kĩ thuꢒt, cách thꢔc bài trí và quy hoꢀch cung ñiꢃn thꢆ kꢝ XꢨXV.
Bưꢓc 3: Xây dꢍng kꢆ hoꢀch buꢎi trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo tꢀi Hoàng thành Thăng Long
(tꢀi lꢄp hꢋc trưꢄc khi thꢍc hiꢃn buꢎi trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo).
+ Xây dꢍng các tiꢏu chꢛ ñꢕ: Giáo viên ñꢌt các câu hꢡi vꢕ Hoàng thành Thăng Long;
giúp hꢋc sinh xác ñꢞnh các mꢇc tiêu cꢛa hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo tꢀi Hoàng thành
Thăng Long; yêu cꢅu hꢋc sinh bꢊc thăm theo sꢊ thꢔ tꢍ tꢘ 1 ñꢆn 6 (ñꢊi vꢄi lꢄp có khoꢂng
40 hꢋc sinh ꢨ tùy theo sꢊ hꢋc sinh cꢛa mꢢi lꢄp mà giáo viên chia nhóm nhiꢕu hay ít), hꢋc
sinh có cùng sꢊ thꢔ tꢍ sꢪ vào mꢁt nhóm.
+ Lꢒp kꢆ hoꢀch thꢍc hiꢃn: Hꢋc sinh chuꢥn bꢞ sꢎ ghi chép, nhóm trưꢈng sꢪ chia mꢢi
thành viên tìm hiꢏu mꢁt nꢁi dung, chuꢥn bꢞ các phương tiꢃn cꢅn thiꢆt như máy ꢂnh...
Bưꢓc 4: Thꢍc hiꢃn buꢎi tham quan hꢋc tꢒp trꢂi nghiꢃm.
+ Thu thꢒp thông tin: Giáo viên hưꢄng dꢚn hꢋc sinh ñi tham quan hꢋc tꢒp thu thꢒp
thông tin qua quan sát, phꢡng vꢗn trꢍc tiꢆp hưꢄng dꢚn viên. Các nhóm theo sꢍ hưꢄng dꢚn
cꢛa giáo viên, hưꢄng dꢚn tꢀi Hoàng thành tꢍ tìm hiꢏu vꢕ di tích Hoàng thành Thăng Long
theo nꢁi dung ñã ñưꢐc thông báo.Sau khi thu thꢒp thông tin, các nhóm tꢒp trung lꢀi ghi
chép vào phiꢆu hꢋc tꢒp.
+ Xꢜ lí thông tin: Sau khi thu thꢒp thông tin, hꢋc sinh phân tích, tꢎng hꢐp và ñưa ra
kꢆt luꢒn và các nhiꢃm vꢇ trong phiꢆu hꢋc tꢒp; nꢆu nhóm nào có khó khăn có thꢏ gꢌp giáo
viên ñꢏ xin ý kiꢆn giúp ñꢩ; sau ñó, các nhóm hoàn thành phiꢆu hꢋc tꢒp.
ꢨ Bưꢓc 5: Trình bày sꢂn phꢥm
+ Các nhóm ñưꢐc linh hoꢀt trong cách trình bày sꢂn phꢥm; có thꢏ là mꢁt tꢒp san ꢂnh
có phꢇ ñꢕ, mꢁt poster ñꢏ giꢄi thiꢃu quꢂng bá trong cꢁng ñꢤng...
+ Sau khi nhóm báo cáo, giáo viên và tꢒp thꢏ lꢄp ñưa ra các câu hꢡi ñꢏ trao ñꢎi vꢕ nꢁi
dung báo cáo.
ꢨ Bưꢓc 6: Đánh giá vꢕ hoꢀt ñꢁng tham quan hꢋc tꢒp trꢂi nghiꢃm.
Phꢅn viꢃc này nên ñꢏ cho cá nhân mꢢi hꢋc sinh tꢍ ñánh giá ñꢤng thꢑi giáo viên cũng
có nhꢟng quan sát và ñánh giá cꢛa riêng mình. Đꢏ hꢋc sinh tꢍ ñánh giá, giáo viên có thꢏ
ñưa ra cho các em mꢁt sꢊ câu hꢡi gꢐi ý như: Em ñã chăm chꢝ thꢍc hiꢃn công viꢃc mình
158
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
ñưꢐc giao chưa? Em ñã tích cꢍc tham gia các hoꢀt ñꢁng cꢛa nhóm chưa? Em ñã thiꢆt kꢆ
hay ñꢕ xuꢗt ý tưꢈng gì cho nhóm ñꢏ nhóm có thꢏ làm hiꢃu quꢂ công viꢃc ñưꢐc giao? Có
thꢍc hiꢃn công viꢃc mꢁt cách vui vꢙ không? Ý kiꢆn và cꢂm nghĩ cꢛa em sau khi thꢍc hiꢃn
buꢎi tham quan hꢋc tꢒp trꢂi nghiꢃm?
2.4. Tꢋ chꢌc hoꢉt ñꢇng trꢅi nghiꢊm sáng tꢉo cho hꢎc sinh thông qua hình thꢌc
câu lꢉc bꢇ
Câu lꢀc bꢁ là hình thꢔc sinh hoꢀt ngoꢀi khóa cꢛa nhꢟng nhóm hꢋc sinh cùng sꢈ thích,
nhu cꢅu, năng khiꢆu... dưꢄi sꢍ ñꢞnh hưꢄng cꢛa nhꢟng nhà giáo dꢇc nhꢦm tꢀo môi trưꢑng
giao lưu than thiꢃn, tích cꢍc giꢟa các hꢋc sinh vꢄi nhau và giꢟa hꢋc sinh vꢄi thꢅy cô giáo,
vꢄi nhꢟng ngưꢑi lꢄn khác. Hoꢀt ñꢁng câu lꢀc bꢁ tꢀo cơ hꢁi ñꢏ hꢋc sinh ñưꢐc chia sꢙ nhꢟng
kiꢆn thꢔc, hiꢏu biꢆt cꢛa mình vꢕ các lĩnh vꢍc mà các em quan tâm, qua ñó phát triꢏn các kꢣ
năng cꢛa hꢋc sinh như: kꢣ năng giao tiꢆp, kĩ năng lꢉng nghe và biꢏu ñꢀt ý kiꢆn, kꢣ năng
trình bày suy nghĩ, ý tưꢈng, kꢣ năng viꢆt bài, kꢣ năng chꢇp ꢂnh, kꢣ năng hꢐp tác, làm viꢃc
nhóm, kꢣ năng ra quyꢆt ñꢞnh và giꢂi quyꢆt vꢗn ñꢕ... Câu lꢀc bꢁ là nơi ñꢏ hꢋc sinh ñưꢐc
thꢍc hành các quyꢕn trꢙ em cꢛa mình như quyꢕn ñưꢐc hꢋc tꢒp, quyꢕn ñưꢐc tꢍ do kꢆt giao;
quyꢕn ñưꢐc vui chơi giꢂi trí và tham gia các hoꢀt ñꢁng văn hóa, nghꢃ thuꢒt; quyꢕn ñưꢐc tꢍ
do biꢏu ñꢀt; tìm kiꢆm, tiꢆp nhꢒn và phꢎ biꢆn thong tin... Thông qua hoꢀt ñꢁng cꢛa các câu
lꢀc bꢁ nhà giáo dꢇc hiꢏu và quan tâm hơn ñꢆn nhu cꢅu, nguyꢃn vꢋng và mꢇc ñích chính
ñáng cꢛa các em.
Câu lꢀc bꢁ hoꢀt ñꢁng theo nguyên tꢉc tꢍ nguyꢃn, thꢊng nhꢗt, có lꢞch sinh hoꢀt ñꢞnh kỳ
và có thꢏ ñưꢐc tꢎ chꢔc vꢄi nhiꢕu lĩnh vꢍc khác nhau: câu lꢀc bꢁ văn hóa nghꢃ thuꢒt, câu
lꢀc bꢁ thꢏ dꢇc thꢏ thao, câu lꢀc bꢁ hꢋc thuꢒt, câu lꢀc bꢁ các trò chơi dân gian...
Vꢄi ñꢌc trưng bꢁ môn Lꢞch sꢜ và ñꢌc ñiꢏm ñꢊi tưꢐng hꢋc sinh, tôi ñꢕ xuꢗt vꢒn dꢇng
hình thꢔc câu lꢀc bꢁ vào hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo cho hꢋc sinh trong dꢀy hꢋc Lꢞch
sꢜ ꢈ lꢄp 7 ꢨ THCS mang tên “Câu lꢀc bꢁ Sꢜ hꢋc”. “Câu lꢀc bꢁ Sꢜ hꢋc” sꢪ là mꢁt môi
trưꢑng mꢄi, bꢎ ích và lí thú, không chꢝ là sân chơi mà còn là nơi các em có thꢏ trau dꢤi
nhꢟng kĩ năng, có thêm nhꢟng kiꢆn thꢔc thú vꢞ vꢕ lꢞch sꢜ, bꢤi ñꢉp niꢕm tꢍ hào và tình yêu
ñꢊi vꢄi dân tꢁc, ñꢗt nưꢄc.
Chú ý, khi lꢍa chꢋn các thành viên tham gia câu lꢀc bꢁ cũng như khi tꢎ chꢔc các buꢎi
sinh hoꢀt câu lꢀc bꢁ cꢅn ñꢂm bꢂo mꢁt sꢊ nguyên tꢉc: tham gia trên tinh thꢅn tꢍ nguyꢃn,
không phân biꢃt ñꢊi xꢜ, ñꢂm bꢂo sꢍ công bꢦng, phát huy tính sang tꢀo, tôn trꢋng ý kiꢆn cꢛa
cá nhân hꢋc sinh, hꢋc sinh là chꢛ thꢏ quyꢆt ñꢞnh mꢋi vꢗn ñꢕ cꢛa câu lꢀc bꢁ.
Vꢕ cơ cꢗu, Câu lꢀc bꢁ cꢅn có mꢁt Ban cꢊ vꢗn (giáo viên Lꢞch sꢜ) và mꢁt Ban chꢛ
nhiꢃm câu lꢀc bꢁ (hꢋc sinh). Đꢏ thu hút các thành viên tham gia, ñꢅu năm hꢋc, Ban chꢛ
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 17/2017
159
nhiꢃm nên phát ñơn ñꢏ các bꢀn hꢋc sinh tꢍ nguyꢃn tham gia hoꢌc tꢎ chꢔc mꢁt cuꢁc phꢡng
vꢗn ngꢉn gꢋn vꢄi nꢁi dung như: vꢕ các nhân vꢒt lꢞch sꢜ, nhꢟng trꢒn ñánh cũng như các sꢍ
kiꢃn quan trꢋng cꢛa ñꢗt nưꢄc...
Ban cꢊ vꢗn và ban chꢛ nhiꢃm cꢅn có mꢁt kꢆ hoꢀch, chương trình hoꢀt ñꢁng cꢇ thꢏ, chi
tiꢆt, phù hꢐp vꢄi nhu cꢅu cꢛa hꢋc sinh. Theo ñó, câu lꢀc bꢁ có thꢏ sinh hoꢀt vào mꢁt thꢑi
gian nhꢗt ñꢞnh trong tuꢅn hoꢌc trong tháng. Nôi dung nên bám sát theo chꢛ ñiꢏm hang tuꢅn
hoꢌc nhꢟng ngày lꢓ lꢄn trong năm (Ngày thành lꢒp Đꢂng cꢁng sꢂn Viꢃt Nam, Ngày giꢂi
phóng hoàn toàn miꢕn Nam, Ngày thành lꢒp Đoàn, Ngày quꢊc tꢆ Phꢇ nꢟ...). Trong quá
trình sinh hoꢀt, Ban cꢊ vꢗn và Ban chꢛ nhiꢃm cꢅn phân công nhiꢃm vꢇ cꢇ thꢏ cho tꢘng
thành viên, trong ñó có ban chꢞu trách nhiꢃm nꢁi dung, ban ñꢊi ngoꢀi, ban ñꢑi sꢊng...
Trong ñó, ñꢌc biꢃt là ban nꢁi dung, có trách nhiꢃm soꢀn và truyꢕn tꢂi nꢁi dung trong buꢎi
sinh hoꢀt, ñꢞnh hưꢄng tꢎ chꢔc cách thꢔc tꢎ chꢔc buꢎi sinh hoꢀt... Mꢢi quý, Ban cꢊ vꢗn và
Ban chꢛ nhiꢃm cꢅn ngꢤi lꢀi ñꢏ rút kinh nghiꢃm nhꢟng viꢃc ñã ñꢀt ñưꢐc hoꢌc chưa ñꢀt
ñưꢐc, ñꢞnh hưꢄng cho thꢑi gian tꢄi.
Tham gia Câu lꢀc bꢁ sꢜ hꢋc là mꢁt cơ hꢁi tꢊt cho mꢢi thành viên tꢍ tìm hiꢏu, trau dꢤi
thêm kiꢆn thꢔc Lꢞch sꢜ và nhꢟng kꢣ năng cꢅn thiꢆt cho bꢂn than ngay tꢘ khi còn ngꢤi trên
ghꢆ nhà trưꢑng.
2.5. Tꢋ chꢌc hoꢉt ñꢇng trꢅi nghiꢊm sáng tꢉo cho hꢎc sinh dưꢍi hình thꢌc sân
khꢆu hóa lꢁch sꢐ
Sân khꢗu hóa là mꢁt hình thꢔc nghꢃ thuꢒt tương tác dꢍa trên hoꢀt ñꢁng diꢓn kꢞch,
trong ñó vꢈ kꢞch chꢝ có phꢅn mꢈ ñꢅu ñưa ra tình huꢊng, phꢅn còn lꢀi ñưꢐc sáng tꢀo bꢈi
nhꢟng ngưꢑi tham gia. Phꢅn trình diꢓn chính là mꢁt cuꢁc chia sꢙ, thꢂo luꢒn giꢟa nhꢟng
ngưꢑi thꢍc hiꢃn và khán giꢂ, trong ñó ñꢕ cao tính tương tác hay sꢍ tham gia cꢛa khán giꢂ.
Mꢇc ñích cꢛa hoꢀt ñꢁng này là nhꢦm tăng cưꢑng nhꢒn thꢔc, thúc ñꢥy ñꢏ HS ñưa ra
quan ñiꢏm, suy nghĩ và cách xꢜ lí tình huꢊng thꢍc tꢆ gꢌp phꢂi trong bꢗt kì nꢁi dung nào
cꢛa cuꢁc sꢊng. Thông qua sân khꢗu hóa sꢍ tham gia cꢛa HS ñưꢐc tăng cưꢑng và thúc ñꢥy,
tꢀo cơ hꢁi cho HS rèn luyꢃn nhꢟng kĩ năng như: kĩ năng phát hiꢃn vꢗn ñꢕ, kĩ năng phân
tích vꢗn ñꢕ, kĩ năng ra quyꢆt ñꢞnh và giꢂi quyꢆt vꢗn ñꢕ, khꢂ năng sáng tꢀo khi giꢂi quyꢆt
tình huꢊng và khꢂ năng ꢔng phó vꢄi nhꢟng thay ñꢎi cꢛa cuꢁc sꢊng,...
Sân khꢗu tương tác bao gꢤm sꢍ sáng tꢀo, tăng khꢂ năng hoꢀt ñꢁng tꢒp thꢏ cũng như
tính phꢂn ꢔng vꢄi tꢒp thꢏ. Sân khꢗu tương tác tꢀo ra nhꢟng trò chơi và nhꢟng bài tꢒp khác
nhau nhꢦm tăng cưꢑng sꢍ nhꢒn thꢔc cꢛa bꢂn thân và tính tꢍ chꢛ. Điꢕu này có thꢏ khꢈi ñꢅu
bꢦng kinh nghiꢃm cꢛa mꢁt cá nhân nhưng cuꢊi cùng phꢂi kꢆt thúc bꢦng kinh nghiꢃm cꢛa cꢂ
tꢒp thꢏ. Do vꢒy, trong môi trưꢑng này thì kinh nghiꢃm cá nhân là rꢗt quan trꢋng cho chính
160
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
bꢂn thân cꢛa cá nhân ñó cũng như là ñóng vai trò như mꢁt công cꢇ nhꢦm cꢛng cꢊ kinh
nghiꢃm nhóm.
Nꢁi dung cꢛa sân khꢗu tương tác là các vꢗn ñꢕ, nhꢟng ñiꢕu trꢍc tiꢆp tác ñꢁng tꢄi cuꢁc
sꢊng cꢛa HS. HS tꢍ chꢋn ra vꢗn ñꢕ, các em tꢍ xây dꢍng kꢞch bꢂn và cuꢊi cùng là chꢋn ra
nhꢟng diꢓn viên cho vꢈ diꢓn ñó ñꢏ thꢍc hiꢃn và sꢪ không có sꢍ trꢐ giúp tꢘ bên ngoài.
Sân khꢗu tương tác có thꢏ diꢓn ra trong phꢀm vi hꢧp (trong lꢄp hꢋc) hoꢌc rꢁng hơn
(phꢀm vi toàn trưꢑng).
Tꢎ chꢔc hình thꢔc này yêu cꢅu ñꢌt ra là kꢆt hꢐp nhuꢅn nhuyꢓn các yꢆu tꢊ như năng
khiꢆu, ñꢋc sách, trao ñꢎi, thꢂo luꢒn, nghe kꢏ chuyꢃn... ñꢏ cuꢁc thi thành công. Khi xác ñꢞnh
nꢁi dung cꢛa cuꢁc thi cꢅn phꢂi chꢋn lꢍa các phꢅn thi ñꢏ phꢊi hꢐp các hình thꢔc hoꢀt ñꢁng
ngoꢀi khóa cho phù hꢐp.
Đꢊi vꢄi các hoꢀt ñꢁng ngoꢀi khóa như kꢏ chuyꢃn, thi ñóng vai...chꢝ tiꢆn hành ñưꢐc cho
sꢊ lưꢐng có hꢀn. Hình thꢔc sân khꢗu hóa thu hút ñưꢐc ñông ñꢂo ngưꢑi theo dõi do tính hꢗp
dꢚn cꢛa nó. Nguyên tꢉc cꢛa cuꢁc thi này là phꢅn thi vꢕ tri thꢔc lꢞch sꢜ chiꢆm phꢅn lꢄn thꢑi
gian, các tiꢆt mꢇc văn nghꢃ chꢝ là xen kꢪ.
Cꢅn xác ñꢞnh nꢁi dung cꢇ thꢏ cꢛa các phꢅn thi, mꢢi phꢅn thi có thꢏ tương ꢔng vꢄi hình
thꢔc ra câu hꢡi khác nhau. Đꢏ tꢎ chꢔc tìm hiꢏu lꢞch sꢜ dưꢄi dꢀng sân khꢗu hóa, ban tꢎ chꢔc
phꢂi lꢍa chꢋn chꢛ ñꢕ cho phù hꢐp, có tác dꢇng bꢎ sung cho bài hꢋc nꢁi khóa. Sau khi lꢍa
chꢋn ñưꢐc chꢛ ñꢕ phꢂi xác ñꢞnh ñưꢐc các vòng thi, phꢅn thi, hình thꢔc cꢛa mꢢi vòng thi,
phꢅn thi. Trên cơ sꢈ các phꢅn thi ngưꢑi tꢎ chꢔc biên soꢀn hꢃ thꢊng câu hꢡi cho phù hꢐp
vꢄi chꢛ ñꢕ và hình thꢔc thi. Đây là phꢅn nꢁi dung cơ bꢂn và quan trꢋng nhꢗt quyꢆt ñꢞnh kꢆt
quꢂ cuꢁc thi, vì vꢒy câu hꢡi phꢂi phong phú, hꢗp dꢚn.
Các bưꢓc tiꢐn hành:
Bưꢓc 1: Mꢄt vài yꢐu tꢔ cꢎn xác ñꢌnh trưꢓc khi soꢁn thꢏo chương trình, nꢄi dung tác
phꢜm
ꢨ Nꢁi dung ñꢕ tài ñưꢐc lꢍa chꢋn:
Ví dꢇ: “Trꢅn Hưng Đꢀo ꢨ vꢞ tưꢄng kiꢃt xuꢗt cꢛa thꢑi ñꢀi”.
ꢨ Mꢇc ñích, ý nghĩa cꢛa buꢎi sinh hoꢀt, tꢘ ñó xác ñꢞnh mꢇc ñích, ý nghĩa cꢛa nꢁi dung
tác phꢥm sân khꢗu.
+ Kiꢆn thꢔc: Hiꢏu thêm vꢕ con ngưꢑi, sꢍ nghiꢃp cꢛa Trꢅn Hưng Đꢀo; hiꢏu thêm vꢕ vai
trò và công lao cꢛa Trꢅn Hưng Đꢀo ñꢊi vꢄi cuꢁc kháng chiꢆn chꢊng quân Nguyên Mông;
hiꢏu them vꢕ các cuꢁc kháng chiꢆn trong lꢞch sꢜ dân tꢁc.
+ Kĩ năng: Nâng cao kĩ năng phân tích, ñánh giá.
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 17/2017
161
+ Thái ñꢁ: Thêm yêu môn lꢞch sꢜ, yêu quê hương ñꢗt nưꢄc; trân trꢋng nhꢟng tinh hoa
cꢛa văn hóa ñꢗt nưꢄc; biꢆt quý trꢋng công lao cꢛa các vꢞ anh hung dân tꢁc.
ꢨ Xác ñꢞnh ñꢊi tưꢐng: khan giꢂ và nhꢟng ngưꢑi tham gia chương trình.
ꢨ Cơ sꢕ vꢠt chꢇt cꢎn thiꢐt phꢏi có: không gian, sân khꢗu; hꢃ thꢊng âm thanh, ánh sáng;
vꢒt liꢃu trang trí, hóa trang, ñꢀo cꢇ...; kinh phí thꢍc hiꢃn; thꢑi gian dành cho viꢃc sáng tác
kꢞch bꢂn và tꢒp diꢓn...; nhân lꢍc tham gia (vua Trꢅn Nhân Tông, Trꢅn Quang Khꢂi, Trꢅn
Hưng Đꢀo, quân sĩ...): sꢊ lưꢐng, trình ñꢁ, năng khiꢆu; thꢑi lưꢐng chương trình. Đó là
nhꢟng yꢆu tꢊ cꢅn xác ñꢞnh trưꢄc khi tiꢆn hành viꢆt kꢞch bꢂn, hình thành tác phꢥm sân khꢗu.
Bưꢓc 2. Viꢐt kꢌch bꢏn
Kꢞch bꢂn: là nꢁi dung câu chuyꢃn sân khꢗu (chuyꢏn tꢂi nꢁi dung buꢎi sinh hoꢀt) trong
ñó có: nhân vꢒt, hoàn cꢂnh câu chuyꢃn, “hành ñꢁng” cꢛa nhân vꢒt trong tꢘng tình cꢂnh câu
chuyꢃn... ñưꢐc trình bày bꢦng ký tꢍ văn hꢋc.
Mꢢi kꢞch bꢂn sân khꢗu bao giꢑ cũng phꢂi có:
ꢨ Loꢀi hình (kꢞch nói ꢨ cꢂi lương ꢨ kꢞch hát...).
ꢨ Tꢍa ñꢕ: tên cꢛa vꢈ kꢞch.
ꢨ Không gian, thꢑi gian, hoàn cꢂnh câu chuyꢃn bꢉt ñꢅu xꢂy ra tꢄi kꢆt thúc.
Ví dꢋ: Khi truyꢃn kꢏ “ngày xꢜa ngày xưa tꢀi mꢁt làng nꢋ...” – thì trên sân khꢗu không
gian, thꢑi gian ñó ñưꢐc thꢏ hiꢃn qua nghꢃ thuꢒt hꢁi hꢋa, ñiêu khꢉc, trang trí...
ꢨ Đꢏ công viꢃc dꢓ dàng hơn khi sáng tꢀo kꢞch bꢂn chúng ta nên ñi theo thꢔ tꢍ.
ꢨ Xác ñꢞnh nhân vꢒt ñiꢏn hình: hình tưꢐng xuyên suꢊt kꢞch bꢂn, làm nꢎi bꢒt ý nghĩa tư
tưꢈng mà ta xác ñꢞnh ban ñꢅu.
ꢨ Hoàn cꢂnh ñiꢏn hình.
ꢨ Nhân vꢒt phꢇ: có tác dꢇng bꢎ sung, làm nꢎi rõ tính cách sꢊ phꢒn,... cꢛa nhân vꢒt
ñiꢏn hình.
ꢨ Minh hꢋa âm thanh ꢨ ánh sáng ꢨ hóa trangꢨ hành ñꢁng... (trong kꢞch bꢂn thì phꢅn
minh hꢋa nꢦm trong dꢗu ñóng mꢈ ñơn () ñꢏ phân biꢃt).
ꢨ Viꢆt lꢑi thoꢀi (lꢑi bꢀt trong hoꢀt ñꢁng truyꢕn thꢊng).
Bưꢓc 3: Tꢠp diꢡn kꢌch
Khi kꢞch bꢂn ñã phân chia cꢂnh diꢓn hꢐp lý (bao nhiêu lꢄp, màn bao nhiêu cꢂnh) và
ñꢀo diꢓn ñã quy ñꢞnh nhꢟng hành ñꢁng cơ bꢂn cho nhân vꢒt, viꢃc tꢒp kꢞch phꢂi theo tꢘng
bưꢄc sau:
ꢨ Chꢋn diꢓn viên, phân vai diꢓn.
162
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
ꢨ Phát kꢞch bꢂn hoꢌc trình bày nꢁi dung kꢞch bꢂn cho tꢗt cꢂ diꢓn viên.
ꢨ Vꢄi sân khꢗu (kꢞch nói, hát...) diꢓn viên phꢂi thuꢁc lꢑi thoꢀi, lꢑi hát...
ꢨ Tꢒp thꢔ tꢍ tꢘng cꢂnh mꢁt (tꢘ ñꢅu tꢄi cuꢊi).
ꢨ Tꢒp theo tꢘng nhóm: có thꢏ có nhiꢕu nhóm tham gia như trong hoꢀt cꢂnh truyꢕn
thꢊng, lꢓ hꢁi (hát, múa, diꢓn kꢞch, âm thanh, ánh sáng...)
ꢨ Luôn có sꢍ kꢆt hꢐp âm thanh ánh sáng trong khi tꢒp ñꢏ tꢀo ra sꢍ sáng tꢀo hꢐp lý,
tăng thêm hꢗp dꢚn, ñꢤng thꢑi dꢓ nhꢄ cꢂnh diꢓn cꢛa ngưꢑi diꢓn viên.
ꢨ Tꢎng dꢐt chương trình: kꢆt hꢐp tꢘng cꢂnh, tꢘng nhóm thành mꢁt tác phꢥm hoàn chꢝnh.
ꢨ Có thꢏ thêm, bꢄt mꢁt vài chi tiꢆt không phù hꢐp trong khi chꢀy chương trình hoàn chꢝnh.
Phꢊi hꢐp âm thanh ꢨ ánh sáng ꢨ hóa trang ñꢀo cꢇ.
Bưꢓc 4: Trình bày, nhꢠn xét và ñánh giá
ꢨ Các nhóm tꢍ ñánh giá, nhꢒn xét cho nhau.
ꢨ Giáo viên ñánh giá tꢎng hꢐp, nhꢒn xét ưu nhưꢐc ñiꢏm cꢛa mꢢi thành viên và tꢘng nhóm.
3. KꢑT LUꢒN
Hꢋc qua trꢂi nghiꢃm sꢪ mꢈ ra các cơ hꢁi ñꢏ hꢋc sinh thꢍc sꢍ ñưꢐc khám phá, tꢍ hình
thành kiꢆn thꢔc bài hꢋc, rèn luyꢃn các kĩ năng và hình thành thái ñꢁ, hành vi ñúng ñꢉn,
thiꢆt thꢍc. Điꢕu ñó ñã khꢠng ñꢞnh tꢅm quan trꢋng cꢛa hình thꢔc dꢀy hꢋc này trong viꢃc
nâng cao chꢗt lưꢐng dꢀy và hꢋc hiꢃn nay. Tuy nhiên, ñꢏ tꢎ chꢔc hꢋc tꢒp trꢂi nghiꢃm sáng
tꢀo trong môn lꢞch sꢜ, mꢢi giáo viên cꢅn ñꢎi mꢄi tư duy dꢀy hꢋc, tăng cưꢑng tích hꢐp giꢟa
các bꢁ môn vꢄi nhau, ñꢅu tư cơ sꢈ vꢒt chꢗt, tꢀo ra nhꢟng nguꢤn lꢍc hꢢ trꢐ trong và ngoài
trưꢑng ñꢤng thꢑi linh hoꢀt trong viꢃc sꢉp xꢆp thꢑi khóa biꢏu ñꢏ giáo viên có thꢏ chꢛ ñꢁng
nhiꢕu hơn nꢟa trong viꢃc mꢈ rꢁng không gian hꢋc tꢒp, kích hoꢀt sꢍ sáng tꢀo cꢛa hꢋc sinh.
TÀI LIꢓU THAM KHꢔO
1. Chiꢐn lưꢈc phát triꢆn giáo dꢋc 2011ꢘ2020, phê duyꢃt ngày 13 tháng 6 năm 2012 theo Quyꢆt
ñꢞnh sꢊ 711/QĐ ꢨ TTg cꢛa Thꢛ tưꢄng Chính phꢛ.
2. Bꢁ Giáo dꢇc và Đào tꢀo (2006), Sách giáo khoa và sách giáo viên Lꢞch sꢜ 7, ꢨ Nxb Giáo dꢇc.
3. Bꢁ Giáo dꢇc và Đào tꢀo, (2017), Dꢚ thꢏo chương trình giáo dꢋc phꢒ thông ꢘ Chương trình
tꢒng thꢆ”, công bꢊ ngày 12/4/2017.
4. Đꢌng Vũ Hoꢀt (1996), Hoꢁt ñꢄng giáo dꢋc ngoài giꢀ lên lꢓp ꢕ trưꢀng Trung hꢂc cơ sꢕ, ꢨ Nxb
Giáo dꢇc.
5. Bùi Ngꢋc Diꢃp và các tác giꢂ (2009), Tài liꢉu tꢠp huꢇn giáo viên cꢔt cán hoꢁt ñꢄng giáo dꢋc
ngoài giꢀ lên lꢓp trưꢀng Trung hꢂc cơ sꢕ.
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 17/2017
163
6. Nguyꢓn Thꢞ Hꢦng, Nguyꢓn Thꢞ Kim Dung, “Quan niꢃm vꢕ hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo và
mꢁt sꢊ hình thꢔc tꢎ chꢔc hoꢀt ñꢁng trꢂi nghiꢃm sáng tꢀo cho hꢋc sinh phꢎ thông; Kꢢ yꢐu Hꢄi
thꢏo “Phát triꢆn Chương trình nhà trưꢀng: Nhꢙng kinh nghiꢉm thꢚc tiꢡn” (Sơ kꢆt mꢁt năm
thꢍc hiꢃn ñꢕ án “ Xây dꢍng trưꢈng phꢎ thông thꢍc hành Nguyꢓn Tꢗt Thành theo mô hình phát
triꢏn năng lꢍc hꢋc sinh ”, Hà Nꢁi, tháng 8 năm 2014.
ORGANIZING CREATIVE EXPERIENCES IN TEACHING HISTORY
FOR PUPILS OF GRADE 7 AT SECONDARY SCHOOLS
Abstract: In order to improve the quality of education in general and the History in
particular, teachers should diversify forms of teaching organization. Organizing creative
experiences is opportunity for students to find, discover and show their problem solving
skills outside school space. Basing on the process of the creative experiences, we propose
some kinds of organizing creative experiences in teaching history for pupils of grade 7 at
Secondary schools..
Keywords: History, organizing creative experiences, secondary schools.
13 trang
21/04/2022
1160
Bạn đang xem tài liệu "Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh trong giảng dạy học Lịch sử ở Lớp 7 - Trung học cơ sở", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- to_chuc_hoat_dong_trai_nghiem_sang_tao_cho_hoc_sinh_trong_gi.pdf
