Cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch cộng đồng tại tỉnh Hà Tĩnh
34
Trần Thu Thủy
Cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch cộng đồng
tại tỉnh Hà Tĩnh
Trần Thu Thủy
Trường Đại học Hà Tĩnh
Email liên hệ: thuy.tranthu@htu.edu.vn
Tóm tắt: Bài viết này tập trung phân tích yếu tố cộng đồng dân cư trong phát triển du
lịch cộng đồng tại tỉnh Hà Tĩnh. Thông qua phân tích các dữ liệu thứ cấp và kết quả phân tích
mô hình định lượng đánh giá khả năng phát triển du lịch cộng đồng tại tỉnh Hà Tĩnh, bài viết
đã phát hiện các yếu tố cộng đồng dân cư tại địa phương đóng vai trò quan trọng trong phát
triển loại hình du lịch này.
Từ khóa: cộng đồng, phát triển, du lịch, Hà Tĩnh
Local people in community-based tourism development in Ha Tinh province
Abstract: This article focuses on analyzing local people’s roles in community-based
tourism development in Ha Tinh province. Utilizing secondary data and results of quantitative
model analysis in assessing possibilities of community-based tourism development in the
province, the article indicates that local communities play an important role in promoting this
type of tourism.
Keywords: community, development, tourism, Ha Tinh
Ngày nhận bài: 22/02/2020
Ngày duyệt đăng: 10/01/2021
1. Đặt vấn đề
Để tồn tại và phát triển du lịch cộng đồng (DLCĐ), mức độ tham gia của cộng đồng dân
cư có ý nghĩa quan trọng hàng đầu. Cộng đồng dân cư trong nghiên cứu này chỉ bao gồm
những người dân địa phương đang sinh sống làm ăn trong hoặc liền kề với các khu vực chứa
tài nguyên du lịch, không bao gồm những người hay các doanh nghiệp từ nơi khác đến làm
việc hay kinh doanh. Cộng đồng dân cư là những người tham gia vào việc tổ chức cung cấp
các dịch vụ để phát triển du lịch đồng thời tham gia vào quá trình bảo vệ, bảo tồn tài nguyên
thiên nhiên, môi trường và bản sắc văn hóa của cộng đồng. Hà Tĩnh là một tỉnh nhiều tiềm
năng để phát triển du lịch: Lợi thế biển, rừng, cảnh đẹp tự nhiên và nhiều di tích lịch sử, di sản
văn hóa vật thể và phi vật thể cấp quốc gia, thế giới. Bên cạnh đó, Hà Tĩnh còn có truyền thống
văn hoá, lịch sử lâu đời, nhiều làng nghề truyền thống, nhiều phong tục tập quán trong đời
sống sinh hoạt tinh thần cũng như trong đời sống sản xuất, là những nét đẹp cần bảo tồn và
phát huy, với khoảng 80% dân số sinh sống ở nông thôn và hoạt động sản xuất nông nghiệp
là chủ yếu, hình thành nên những làng quê nông nghiệp trù phú, mang đậm bản sắc vùng
quê với những sản phẩm vật chất và tinh thần đặc trưng. Tuy nhiên, việc đầu tư cho du lịch
của tỉnh hiện chưa cao, các dịch vụ kinh doanh du lịch vẫn còn yếu so với các địa phương khác
trong cả nước. Đặc biệt, người dân và chính quyền địa phương vẫn chưa quan tâm nhiều đến
35
Tạp chí Khoa học xã hội miền Trung, Số 01 (69) - 2021
loại hình du lịch tương đối phổ biến và hiệu quả hiện nay là DLCĐ để khai thác tiềm năng và
lợi thế du lịch địa phương. Bài viết trên cơ sở các dữ liệu thứ cấp và sơ cấp từ điều tra khảo sát
cộng đồng dân cư tại tỉnh Hà Tĩnh nhằm phân tích yếu tố cộng đồng dân cư trong phát triển
du lịch cộng đồng tại tỉnh Hà Tĩnh.
2. Tổng quan về du lịch cộng đồng, mô tả mẫu điều tra
Nghiên cứu các nhân tố thuộc về cộng đồng dân cư trong phát triển DLCĐ được thực
hiện khá đa dạng, phổ biến. Toson và Timothy (2003) đã nêu bật vai trò và tầm quan trọng
của sự tham gia của cộng đồng trong phát triển du lịch, theo đó sự tham gia của cộng đồng
vào du lịch là tất yếu và việc tham gia vào DLCĐ ở địa phương mang tính tự nguyện dựa trên
sự trao đổi và thống nhất giữa ban quản lý DLCĐ địa phương với các hộ gia đình. Từ các tài liệu
hướng dẫn phát triển DLCĐ cho thấy có 3 mô hình phát triển DLCĐ tại một địa phương: i)
Mô hình thứ nhất: cả cộng đồng cùng tham gia vào DLCĐ; ii) Mô hình thứ hai: một bộ phận
cộng đồng hoặc hộ gia đình tham gia vào DLCĐ; và iii) Mô hình thứ ba: liên doanh giữa cộng
đồng hoặc một số thành viên cộng đồng và đối tác kinh doanh. Mức độ tham gia trong một
dự án DLCĐ của cộng đồng có thể khác nhau tùy theo từng nơi. Một số lựa chọn cho cộng
đồng địa phương tham gia như: Cá nhân sản xuất và bán hàng địa phương; Doanh nghiệp
du lịch tư nhân; Một số cá nhân tham gia vào hoạt động kinh doanh du lịch một cách không
chính thức; Các doanh nghiệp do cộng đồng cùng sở hữu và điều hành (doanh nghiệp cộng
đồng); Liên doanh giữa cộng đồng và doanh nghiệp tư nhân;… Wearing và McDonald (2002)
cho rằng để lập kế hoạch ở khu vực nông thôn và biệt lập phải có sự tăng cường của các tổ
chức xã hội và quá trình ra quyết định trong cộng đồng. Nếu toàn bộ hoặc một bộ phận cộng
đồng lựa chọn một trong các phương pháp này, thì cần phải phát triển một chiến lược rõ ràng
được thông qua không chỉ bởi các thành viên của cộng đồng địa phương mà còn bởi các bên
liên quan khác có quan tâm đến DLCĐ. Nhiều nghiên cứu trong và nước đã đề cập đến phát
triển DLCĐ, như: Nghiên cứu của Perdue và các cộng sự (1990) về các cộng đồng nông thôn ở
Colorado; Michael (1990) đề xuất mô hình đánh giá sự tham gia của cộng đồng địa phương và
tham gia trong ngành du lịch; Okazaki (2008) với công trình nghiên cứu“A Community-based
Tourism Model: Its conception and Use”; Breugel (2013) đã công bố công trình «Community-
based Tourism: Local articipation and Perceived Impacts, a Comparative Study between two
Communities in Thailand”; Bùi Thị Hải Yến và cộng sự (2012) công bố công trình «Du lịch cộng
đồng”; Phạm Xuân An (2014) qua công trình “Nghiên cứu phát triển du lịch dựa vào cộng
đồng tại cù lao Ông Hổ, An Giang;... Các công trình nghiên cứu trên đã chứng minh DLCĐ
mang lại rất nhiều ý nghĩa, nhưng ý nghĩa được cộng đồng dân cư nhìn thấy rõ nhất là việc họ
có việc làm thường xuyên mang lại thu nhập, chất lượng cuộc sống được nâng cao; các hành
vi ứng xử văn hóa, văn minh được phát triển.
Hình thức và địa bàn điều tra: trên địa bàn 13 huyện, thị xã, thành phố Hà Tĩnh. Tại mỗi
huyện, 01 xã được chọn để điều tra các hộ dân căn cứ vào các điều kiện du lịch sẵn có để điều
tra. Cụ thể, các xã được lựa chọn điều tra gồm: Xã Thạch Hạ, thành phố Hà Tĩnh; xã Thuận
Lộc, thị xã Hồng Lĩnh; Xã Kỳ Ninh, thị xã Kỳ Anh; xã Sơn Kim 2, huyện Hương Sơn; Xã Thái Yên,
huyện Đức Thọ; Xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân; Xã Mỹ Lộc, huyện Can Lộc; Xã Phúc Trạch,
huyện Hương Khê; Xã Nam Hương, huyện Thạch Hà; Xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên; xã
Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh; Xã Đức Bồng, huyện Vũ Quang; Xã Hồng Lộc, huyện Lộc Hà. Danh sách
các hộ được lấy từ Ủy ban nhân dân xã tương ứng. Trung bình mỗi xã điều tra 16 hộ dân. Tổng
mẫu sử dụng cho phân tích là 200.
36
Trần Thu Thủy
3. Đặc điểm của cộng đồng địa phương trong phát triển du lịch cộng đồng tại Hà Tĩnh
Cộng đồng địa phương là một trong những yếu tố rất quan trọng để hình thành và phát
triển DLCĐ. Tỉnh Hà Tĩnh có 13 đơn vị hành chính cấp huyện và tương đương, gồm 1 thành
phố (Hà Tĩnh), 2 thị xã (Hồng Lĩnh, Kỳ Anh) và 10 huyện: Hương Sơn, Đức Thọ, Nghi Xuân, Can
Lộc, Hương Khê, Thạch Hà, Cẩm Xuyên, Vũ Quang, Kỳ Anh, Lộc Hà với diện tích 6055,6 km2, dân
số năm 2019 là hơn 1,3 triệu người, trong đó người dân tộc Kinh chiếm chủ yếu (chiếm tới 99%
dân số của tỉnh). Ngoài ra, có các dân tộc Thái, Mường (hơn 400 người), Chứt (hơn 100 người),
Lào (hơn 600 người), thường sống xen ghép tại một số xã thuộc huyện Hương Khê, Hương
Sơn, Vũ Quang. Về tôn giáo, Hà Tĩnh có số đông đồng bào theo Phật giáo, Công giáo và các tôn
giáo khác như đạo Mẫu, đạo Nho, đạo Phật và tín ngưỡng thờ Thành Hoàng, với hàng trăm
đền, chùa, miếu mạo như tháp Cửa Diêu, chùa Hương Tích, đền Tam Lang,… Hà Tĩnh cũng là
nơi sản sinh ra nhiều danh nhân, nhà yêu nước nổi tiếng tiêu biểu như: danh y Hải Thượng Lãn
Ông, đại thi hào Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Trần Phú, Hà Huy Tập, Ngô Đức Kế, Huy Cận…
Con người Hà Tĩnh nổi tiếng với truyền thống yêu nước, đóng góp nhiều vào công cuộc đấu
tranh giữ nước của dân tộc. Đây cũng là cái nôi văn hóa dân gian, sản sinh ra làn điệu Dân ca
ví, giặm đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Về
phân bố dân cư, mật độ dân số tỉnh Hà Tĩnh là 214 người/km2. Dân số của tỉnh có phân bố
chênh lệch giữa thành thị và nông thôn, dân số tại khu vực nông thôn chiếm đến 75% dân số
toàn tỉnh. Dân cư nông thôn chủ yếu sinh kế bằng nông nghiệp.
Kết quả điều tra tại bảng 1 cho thấy, người dân ở các địa phương tỉnh Hà Tĩnh rất ủng hộ
phát triển DLCĐ tại địa phương và họ rất vui mừng được đón khách du lịch ghé thăm và lưu trú
tại làng, xã của mình. Theo đó, có đến 96,5% người dân khẳng định sẵn sàng cung cấp các sản
phẩm/dịch vụ cho khách du lịch; 97% sẵn sàng tham gia và các lễ hội, sinh hoạt văn hóa cộng
đồng phục vụ khách du lịch; 91,4% sẵn sàng cho khách du lịch thuê phòng ngủ/chỗ ở; 97%
sẵn sàng đón khách du lịch tại nhà hoặc trang trại/vườn hoa/vườn rau; 98% sẵn sàng tham gia
các cuộc họp của địa phương về phát triển du lịch; 90% sẵn sàng gìn giữ và duy trì nghề thủ
công truyền thống để thu hút khách du lịch tới địa phương; 99,3% sẵn lòng kêu gọi, thuyết
phục những người khác trong cộng đồng tham gia vào hoạt động du lịch tại địa phương. Đặc
biệt không có ý kiến nhận định người dân bản địa có thái độ thờ ơ, lạnh nhạt với việc phát
triển DLCĐ tại địa phương, chỉ có một tỷ lệ nhất định đánh giá ở mức bình thường hoặc không
có ý kiến cụ thể. Kết quả trên cho thấy, sự ủng hộ của người dân địa phương là yếu tố quan
trọng và là điều kiện thuận lợi để triển khai xây dựng mô hình du lịch cộng động tại Hà Tĩnh.
Bảng 1. Mức độ sẵn sàng ủng hộ phát triển du lịch cộng đồng
tại địa phương của người dân
Tỷ lệ đồng ý và hoàn Ghi
TT
Nhận định
toàn đồng ý (%)
chú
1
Tôi sẵn sàng cung cấp các sản phẩm/dịch vụ du lịch
cho khách du lịch
96,5
2
Tôi sẵn sàng tham gia vào các lễ hội, sinh hoạt văn
hóa cộng đồng phục vụ khách du lịch
97
3
4
Tôi sẵn sàng cho khách thuê phòng ngủ/chỗ ở
Tôi sẵn sàng đón khách du lịch tại nhà hoặc trang
trại/vườn hoa (rau)
91,4
97
37
Tạp chí Khoa học xã hội miền Trung, Số 01 (69) - 2021
5
6
7
Tôi sẵn sàng tham gia các cuộc họp của địa phương
về phát triển du lịch
Tôi sẵn sàng gìn giữ và duy trì nghề thủ công truyền
thống để thu hút khách du lịch tới địa phương
Tôi sẵn lòng kêu gọi, thuyết phục những người khác
trong cộng đồng tham gia vào hoạt động du lịch tại
địa phương
98
90
99,3
(Nguồn: Tổng hợp điều tra khảo sát, 2019)
Số liệu điều tra người dân đã tham gia vào hoạt động du lịch và DLCĐ tại địa phương
dưới các hình thức khác nhau cho thấy, người dân có gặp gỡ, trò chuyện, giúp đỡ khách du
lịch nhưng không thường xuyên (79,5%); họ chủ yếu tham gia các hoạt động du lịch vào các
dịp lễ, tết hoặc khi có khách du lịch đến (87,1%). Những hoạt động du lịch mà người dân (gia
đình hoặc thành viên trong gia đình) thường tham gia như: tham gia các cuộc họp cộng đồng,
đóng góp ý kiến về các vấn đề liên quan đến phát triển du lịch của địa phương (61,4%); Cung
cấp thông tin, trả lời các câu hỏi trong phiếu điều tra, bảng phỏng vấn về các vấn đề liên quan
đến phát triển du lịch địa phương (44,2%); Cung cấp hàng hóa, thực phẩm cho các cơ sở kinh
doanh du lịch (20,8%); Cung cấp dịch vụ du lịch một cách tự phát (18,8%). Tham gia vào các
hoạt động khác có tỷ lệ trả lời “có” là rất thấp. Như vậy, việc tham gia cung cấp các dịch vụ du
lịch (có thể cung cấp tự phát hoặc có tổ chức) của người dân còn ít. Họ chủ yếu tham gia vào
các dịp có lễ hội địa phương, trình diễn văn hóa địa phương; các hoạt động mang bản sắc văn
hóa và cách thức trình diễn (dệt, học làm nông nghiệp, âm nhạc, làm thủ công, nấu ăn,…).
Ngoài ra, họ cũng đã tham gia các dịch vụ khác như: hướng dẫn, chuyên chở, dẫn đường, đón
tiếp khách du lịch tại nhà/trang trại/vườn. Tuy nhiên, người dân tham gia cung cấp dịch vụ
lưu trú, dịch vụ ăn uống còn rất hạn chế. Điều này chứng tỏ người dân chưa thực sự tham gia
một cách đầy đủ vào DLCĐ.
Bảng 2. Các dịch vụ du lịch mà người dân đã từng cung cấp
Tỷ lệ trả lời Tỷ lệ trả lời
TT
Nhận định
có (%)
23,3
18,7
17,9
31,7
13,1
16,1
81,0
không (%)
76,7
1
2
3
4
5
6
7
Hướng dẫn khách du lịch
Chuyên chở khách du lịch
Dẫn đường cho khách du lịch
Đón tiếp khách du lịch tại nhà/trang trại/vườn rau (hoa)
Cung cấp dịch vụ lưu trú cho khách du lịch
Cung cấp dịch vụ ăn uống cho khách du lịch
Tham gia vào các lễ hội địa phương phục vụ khách du
lịch/Trình diễn văn hóa địa phương
81,3
82,1
68,3
86,9
83,9
29,0
8
Các bản sắc văn hóa và cách thức trình diễn (dệt, học
làm nông nghiệp, âm nhạc, làm thủ công, nấu ăn…)
53,3
46,7
(Nguồn: Tổng hợp điều tra khảo sát, 2019)
4. Tác động của du lịch cộng đồng đến phát triển kinh tế - xã hội địa phương và
nhận thức của cộng đồng dân cư
Kết quả điều tra tại bảng 3 cho thấy, cộng đồng dân cư địa phương nhận định những
tác động tích cực nhất của hoạt động DLCĐ đó là: đóng góp bảo tồn và phát triển du lịch, góp
38
Trần Thu Thủy
phần nâng cao hình ảnh của địa phương và quốc gia, tạo điều kiện để phát triển kinh tế địa
phương thông qua việc bán sản phẩm và dịch vụ du lịch. Tuy nhiên, người dân đánh giá các
đóng góp đó chỉ ở mức độ trung bình.
Bảng 3. Đánh giá của cộng đồng địa phương về những tác động tích cực
của du lịch cộng đồng
TT
Nhận định
Điểm Độ lệch chuẩn
1
Tạo thêm việc làm cho cộng đồng địa phương
3,32
0,930
2
Tạo điều kiện để phát triển kinh tế địa phương thông qua
việc bán sản phẩm và dịch vụ du lịch
3,41
0,798
3
4
5
Đóng góp bảo tồn và phát triển du lịch
3,44
3,33
3,45
0,826
0,766
0,808
Cung cấp thị trường cho hàng hóa và dịch vụ địa phương
Góp phần nâng cao hình ảnh của địa phương và quốc gia
(Nguồn: Số liệu điều tra khảo sát của nhóm tác giả, 2019)
Kết quả điều tra tại bảng 4 cho thấy, do hoạt động DLCĐ tại Hà Tĩnh còn sơ khai và tự
phát nên tác động tiêu cực của nó đến đời sống kinh tế xã hội địa phương nhìn chung là
không lớn. Các tác động tiêu cực chủ yếu gồm: ô nhiễm nước và không khí do nước thải, chất
thải, khí thải của phương tiện vận tải như tàu, thuyền, ô tô, xe máy, cơ sở dịch vụ du lịch; các
hoạt động du lịch có thể tạo ra các vấn đề xã hội cần giải quyết, phương hại đến hệ sinh thái
tự nhiên.
Bảng 4. Đánh giá của cộng đồng địa phương về những tác động tiêu cực
của du lịch cộng đồng
TT
1
Nhận định
Giá cả tăng, tăng chi phí sinh hoạt và giá đất
Phá vỡ môi trường tự nhiên
Điểm
2,59
2,47
2,66
2,56
2,63
Độ lệch chuẩn
0,965
2
0,869
3
Ô nhiễm và rác thải
0,906
4
Gia tăng tiếng ồn, tắc nghẽn giao thông…
0,890
5
Nguy cơ về các vấn đề xã hội (tội phạm, đánh mất bản
sắc cộng đồng, xuống cấp các giá trị văn hóa…)
0,883
(Nguồn: Số liệu điều tra khảo sát của nhóm tác giả, 2019)
Bảng 5 cho thấy, đa số người dân được khảo sát đều mong muốn phát triển du lịch
cộng đồng tại địa phương mình, đồng thời mong muốn nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ từ các
cấp chính quyền địa phương, các tổ chức bên ngoài cộng đồng và các doanh nghiệp du lịch
để cung cấp những sản phẩm, dịch vụ du lịch đáp ứng nhu cầu du khách và mang lại lợi ích
cho cộng đồng. Đặc biệt, người dân địa phương mong muốn được các cấp chính quyền hỗ
trợ về các mặt như: xúc tiến quảng bá hình ảnh du lịch địa phương, cải thiện cơ sở hạ tầng để
phát triển du lịch địa phương, hỗ trợ về kiến thức, nghiệp vụ, kỹ năng kinh doanh du lịch, hỗ
trợ về vốn, được cung cấp tài liệu, hướng dẫn về quản lý kinh doanh du lịch,…
39
Tạp chí Khoa học xã hội miền Trung, Số 01 (69) - 2021
Bảng 5. Mức độ mong đợi của cộng đồng địa phương về phát triển du lịch cộng đồng
tại địa phương
TT
Nhận định
Điểm
Độ lệch chuẩn
1
Tôi mong muốn có nhiều hơn nữa khách du lịch đến
địa phương
4,32
0,796
2
3
4
Tôi mong muốn hình ảnh địa phương được biết đến
nhiều hơn nữa
4,31
4,27
4,25
0,812
0,833
0,856
Tôi mong muốn được hỗ trợ xúc tiến quảng bá hình ảnh
du lịch địa phương
Tôi mong muốn cải thiện hệ thống cơ sở hạ tầng ở địa
phương (đường, điện, nước, hệ thống thông tin liên
lạc…) để phát triển du lịch tại địa phương
5
6
7
8
9
Tôi mong muốn được hỗ trợ về vốn để kinh doanh du
lịch
3,87
3,91
4,15
3,91
3,99
4,03
4,11
0,953
0,968
0,739
0,925
0,882
0,852
0,849
Tôi mong muốn được hỗ trợ về kỹ thuật để kinh doanh
du lịch
Tôi mong muốn được hỗ trợ về kiến thức, nghiệp vụ, kỹ
năng kinh doanh du lịch
Tôi mong muốn được cung cấp tài liệu, hướng dẫn về
quản lý kinh doanh du lịch
Tôi mong muốn được tham gia vào các quyết định phát
triển du lịch cộng đồng tại địa phương
10 Tôi mong muốn trích một phần tiền thu được từ khách
du lịch cho việc duy trì điểm du lịch tại địa phương
11 Tôi ủng hộ việc cộng đồng cùng tham gia hoạt động du
lịch tại địa phương
(Nguồn: Số liệu điều tra khảo sát của nhóm tác giả, 2019)
5. Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng phát triển du lịch cộng đồng tại
tỉnh Hà Tĩnh: Tiếp cận từ nhận thức của cộng đồng dân cư
Trên cơ sở bộ dữ liệu điều tra sơ cấp cộng đồng cư dân, bài báo sử dụng mô hình Binary
Logistic để kiểm tra một số nhân tố có ảnh hưởng quan trọng đến khả năng phát triển du
lịch cộng đồng tại tỉnh Hà Tĩnh. Kết quả thực hiện phân tích Cronbach’s Alpha (bảng 6) cho
thấy thang đo các biến là đảm bảo tin cậy. Biến phụ thuộc của mô hình là Khả năng phát triển
DLCĐ tại địa phương (Nhận giá trị 1 nếu đánh giá có; nhận giá trị 0 nếu đánh giá không); các
biến độc lập gồm ba nhóm nhân tố: 1 - Yếu tố sẵn sàng và mong muốn 1 (FAC1_1); 2 – Yếu tố
sẵn sàng và mong muốn 3 (FAC3_1); Yếu tố đánh giá tài nguyên, môi trường, cơ sở hạ tầng địa
phương (FAC1_2).
40
Trần Thu Thủy
Bảng 6. Kết quả kiểm định thang đo các tập biến
Số biến
TT Tập biến
Cronbach’s Alpha
1
Mức độ sẵn sàng và mong đợi của cộng đồng về
phát triển DLCĐ tại địa phương
18
0,861
2
Đánh giá của cộng đồng về tài nguyên, môi
trường; yếu tố cơ sở hạ tầng tại địa phương trong
phát triển DLCĐ
3
0,894
(Nguồn: Phân tích số liệu điều tra, 2019)
Kết quả hồi quy rút gọn được trình bày trong bảng 7 cho thấy, hai nhóm nhân tố có ảnh
hưởng có ý nghĩa thống kê dưới 5% tới khả năng phát triển DLCĐ của tỉnh Hà Tĩnh gồm: Yếu
tố sẵn sàng và mong muốn của cộng đồng dân cư và Yếu tố tài nguyên, môi trường, cơ sở hạ
tầng địa phương. Kết quả ước lượng này cho thấy, ngoài những yếu tố tài nguyên du lịch, cơ
sở hạ tầng địa phương, mức độ sẵn sàng và nhiệt huyết của người dân địa phương đóng vai
trò quan trọng trong khả năng phát triển loại hình DLCĐ.
Bảng 7. Kết quả hồi quy
STT Biến độc lập
Độ lệch chuẩn
1,577
2,181
Giá trị
4,840
7,082
Mức ý nghĩa
P = 0,019<0,05
P = 0,00<0,05
1
2
FAC1_1
FAC1_2
χ
2 = 9,285; P = 0,02<0,05
-2LL = 18,985
Hệ số R2 = 0,985
(Nguồn: Phân tích số liệu điều tra, 2019)
6. Kết luận và hàm ý chính sách
Bài viết này tập trung phân tích yếu tố cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch cộng
đồng tại tỉnh Hà Tĩnh. Thông qua phân tích các dữ liệu thứ cấp và kết quả phân tích mô hình
định lượng đánh giá khả năng phát triển du lịch cộng đồng tại tỉnh Hà Tĩnh, bài viết đã phát
hiện các yếu tố cộng đồng dân cư tại địa phương đóng vai trò quan trọng trong phát triển
loại hình du lịch này. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, bài báo đề xuất một số hàm ý chính sách
để phát triển DLCĐ tại Hà Tĩnh trong thời gian tới như sau: Một là, Chú trọng hơn trong phát
triển DLCĐ trên cơ sở khai thác tối đa lợi thế về tài nguyên du lịch tại các địa phương. Đặc
biệt, cần đánh giá và lựa chọn điểm DLCĐ phù hợp, xây dựng mô hình DLCĐ phù hợp, xây
dựng cơ chế tổ chức, quản lý kinh doanh DLCĐ gắn với các thành phần tham gia DLCĐ; Hai
là, Thu hút vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, nâng cấp cơ sở hạ tầng các tuyến, điểm du lịch
và hình thành mô hình phát triển DLCĐ; Ba là, Tăng cường công tác đào tạo cho cộng đồng
cư dân tham gia DLCĐ; Bốn là, Tập trung triển khai mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng
đồng gắn với công tác giảm nghèo thông qua các loại hình du lịch sinh thái, du lịch văn hóa
tại một số huyện nghèo có tài nguyên du lịch; Năm là, Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch tại
địa phương cần phối hợp với các ban ngành liên quan tiếp tục hoàn thiện, ban hành đồng bộ
các chính sách phát triển du lịch cộng đồng, ban hành cơ chế thuận lợi tạo động lực cho phát
triển du lịch cộng đồng; Sáu là, Nâng cao nhận thức người dân về tầm quan trọng của DLCĐ,
của môi trường tự nhiên. Về kinh tế, nâng cao nhận thức cho người dân về ý nghĩa của việc
41
Tạp chí Khoa học xã hội miền Trung, Số 01 (69) - 2021
tham gia hoạt động DLCĐ địa phương trong nâng cao thu nhập hộ gia đình, giảm sinh kế lệ
thuộc vào khai thác tài nguyên thiên nhiên. Về văn hóa - xã hội, nâng cao nhận thức về DLCĐ
để nâng cao sự gắn kết các giá trị văn hóa, truyền thống của cộng đồng với môi trường, giúp
cộng đồng địa phương tiếp tục các hoạt động văn hóa truyền thống vừa đảm bảo bảo tồn và
phát huy các giá trị văn hóa truyền thống vừa phục vụ phát triển du lịch địa phương.
Tài liệu tham khảo
HoàngTrọng, Chu Nguyễn Mộng Ngọc. (2005). Phân tích dữ liệu với SPSS. NxbThống kê. Hà Nội
Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Tĩnh. (2017). Nghị quyết quy định một số chính sách phát triển
du lịch Hà Tĩnh đến năm 2025 và những năm tiếp theo. Nghị quyết số 81/2017/NQ-HĐND ngày
13 tháng 12 năm 2017.
php?nv=news&op=SO-TAY-DU-LICH ngày 07/9/2015.
Nguyễn Thị Thanh Kiều. (2016). Nghiên cứu phát triển du lịch cộng đồng tại huyện Đơn
Dương, tỉnh Lâm Đồng. Luận văn thạc sỹ Du lịch. Đại học Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn.
Hà Nội.
Nguyễn Thị Thu Nhàn. (2010). Phát triển du lịch gắn với cộng đồng dân tộc thiểu số ở
Sapa theo hướng phát triển bền vững. Luận văn thạc sỹ ngành Du lịch học. Đại học Khoa học
Xã hội và Nhân văn. Hà Nội.
Nguyễn Văn Đính và cộng sự. (2010). Tiềm năng và những giải pháp phát triển du lịch Hà
Tĩnh. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh. Sở KH&CN và Sở VHTT&DL Hà Tĩnh.
Phạm Đức Ban. (2008). Nghiên cứu, định hướng bảo tồn và phát huy giá trị hệ thống di tích
trên địa bàn Hà Tĩnh. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh. Sở KH&CN và Sở VHTT&DL Hà Tĩnh.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Tĩnh. (2012). Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh
Hà Tĩnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Tĩnh. (2017). Báo cáo kết quả hoạt động du lịch năm
2018, báo cáo ngày 21 tháng 12 năm 2017. Hà Tĩnh.
Stephen Wearing và Matthew McDonald (2002). The Development of Community-based
Tourism: Re-thinking the Relationship Between Tour Operators and Development Agents as
Intermediaries in Rural and Isolated Area Communities. Journal of Sustainable Tourism, 10(3), 191-206.
Thủ tướng chính phủ. (2013). Quyết định số 201/QĐ-TTg ngày 22/1/2013 của Thủ tướng
Chính phủ về việc Phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm
nhìn đến năm 2030. Hà Nội.
Tỉnh ủy HàTĩnh. (2017). Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về phát triển du lịch Hà Tĩnh đến
năm 2025 và những năm tiếp theo. Nghị quyết số 06/NQ-TU của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh
ngày 07 tháng 12 năm 2017.
Timothy, D. J., & Tosun, C. (2003). Arguments for community participation in the tourism
development process. Journal of Tourism Studies, 14(2), 2-15.
Trần Thị Thủy, Đậu Quang Vinh. (2015). Phát triển du lịch cộng đồng miền Tây Nghệ An.
Nxb Nghệ An.
Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh. (2019). Kết nối đầu tư phát triển du lịch Hà Tĩnh, Hội thảo
khoa học cấp quốc gia. Hà Tĩnh.
8 trang
15/04/2022
3540
Bạn đang xem tài liệu "Cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch cộng đồng tại tỉnh Hà Tĩnh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- cong_dong_dan_cu_trong_phat_trien_du_lich_cong_dong_tai_tinh.pdf
