Bài giảng Hóa đại cương - Chương 7: Thế đẳng áp và chiều của các quá trình hóa học - Huỳnh Kỳ Phương Hạ
CHÖÔNG 7
THEÁ ÑAÚNG AÙP VAØ CHIEÀU CUÛA
CAÙC QUAÙ TRÌNH HOÙA HOÏC
ENTROPI
• Döïa vaøo nguyeân lyù 2, nghieân cöùu söï lieân heä giöõa
löôïng nhieät maø heä thu vaøo vôùi coâng maø heä thöïc
hieän khi chuyeån töø nhieät ñoä cao ñeán nhieät ñoä thaáp,
ngöôøi ta ñöa ra khaùi nieäm entropi, S.
• YÙ nghóa vaät lyù:
– Entropi laø thöôùc ño ñoä hoãn loaïn traïng thaùi cuûa heä.
– Entropi laø thöôùc ño xaùc suaát cuûa traïng thaùi ñaõ cho cuûa
heä.
– Entropi tieâu chuaån: S0 , xaùc ñònh ôû 250C,1atm, vôùi khí
ñöôïc xem laø lyù töôûng,vôùi dung dòch thì noàng ñoä baèng
moät ñôn vò.
• Entropi cuõng nhö U, H, laø haøm traïng thaùi cuûa
heä. Trong quaù trình maø heä thöïc hieän, löôïng
nhieät thoaùt ra hay thu vaøo duøng ñeå laøm bieán
thieân entropi.
S = S2 – S1 = SC – SÑ
Neáu quaù trình TN : S = QTN/T
Neáu quaù trình baát TN : S = QBTN/T
Toång quaùt
S Q/T
VÔÙI HEÄ COÂ LAÄP
• Quaù trình TN S = 0
• Quaù trình baát TN S > 0
– Nghóa laø entropi taêng.
• Trong heä coâ laäp, nhöõng quaù trình töï xaûy ra
laø nhöõng quaù trình coù keøm theo söï taêng S.
• Ñôn vò entropi: cal(J)/mol.K
ÑÒNH LUAÄT NERNST
(Nguyeân lyù 3 cuûa nhieät ñoäng hoïc)
• Entropi cuûa taát caû caùc tinh theå tinh khieát ôû
0K ñeàu baèng 0.
– Vôùi caùc chaát khaùc, nguyeân lyù phaùt bieåu nhö sau:
• Khi moät heä tieán ñeán 0K, taát caû caùc quaù trình
döøng laïi vaø entropy cuûa heä ñaït ñeán cöïc tieåu,
tieán ñeán 0.
• Phaân töû caøng phöùc taïp, S caøng lôùn.
– Ví duï:
S0O = 38.47 , S0O2 = 49.0, S0O3 = 57.08 (cal/mol.K)
• Chaát caøng raén S caøng nhoû
– Ví duï ôû 500K :
SBi = 17, SW =11.1, Skimcöông=2 (cal/mol.K)
• Nhieät ñoä taêng thì S taêng, nhöng p taêng thì S
giaûm.
DS = SC - Sñ = Rln
SÖÏ THAY ÑOÅI ENTROPI VÔÙI MOÄT SOÁ QUAÙ TRÌNH
Vôùi caùc phaûn öùng hoùa hoïc
• Vôùi caùc phaûn öùng hoùa hoïc maø V>0
S>0 , coøn khi S<0 V<0.
• Tính söï thay ñoåi entropi
S = SC – SÑ = Ssaûn phaåm - Staùc chaát
(Nhaân vôùi heä soá tæ löôïng)
aA + bB = pC + qD
SA
SB
SC
SD
Sp.ö = cSC + dSD – (aSA + bSB)
• Ví duï: Vôùi phaûn öùng
C (gr) + CO2 (k) = 2CO (k)
ÔÛ 298K ta coù
S0 = 2S– (S+ S)
p.ö
CO
C
CO2
= 2x47.22 –(1.37 + 51.06)= 42.01 cal/mol.K
Vôùi quaù trình chuyeån pha, hoøa tan
Vôùi quaù trình TN ñaúng nhieät S = Q/T
Ví duï: Vôùi nöôùc ñaù, Qnc ôû O0C laø 1436.3
cal/mol.
S = Q/T = 1436.3/273.16 = 5.2583 cal/molK
Söï phuï thuoäc cuûa S vaøo nhieät ñoä
Q
U
V
V= const
P = const
Ta coù
S
T
T
Q P
T
H
S
T
T1
S
C d ln T
S 2
S 1
P
T2
T2
S T
S T
C d ln T
S T
S T
C d ln T
P
P
2
1
2
1
T 2
T1
C
const
S C ln
Vôùi khoaûng nhieät ñoä nhoû
P
P
THEÁ ÑAÚNG AÙP VAØ CHIEÀU CUÛA QUAÙ TRÌNH HOÙA HOÏC
Theá ñaúng aùp
• Xeùt quaù trình t,p=const, ngöôøi ta ñöa ra moät
ñaïi löôïng phoái hôïp giöõa H vaø S, goïi laø naêng
löôïng töï do Gibbs, hay theá ñaúng aùp ñaúng
nhieät, goïi ngaén goïn laø theá ñaúng aùp.
G = H – TS
• G laø haøm traïng thaùi , ñôn vò truøng vôùi H
(kcal(kJ)/mol).
• Ñoä thay ñoåi G (trong ñieàu kieän t, p = const)
ñöôïc xaùc ñònh:
G = H – T S
Ñaây laø phuông trình cô baûn cuûa nhieät ñoäng
hoùa hoïc (baûng G0 trong SGK).
• Coøn coù theá ñaúng tích ñaúng nhieät (V,T =
const) hay naêng löôïng töï do Helmholtz.
F = U – TS
F = U – T S
Tính G
• G = GC – GÑ (tæ leä thuaän vôùi löôïng chaát
phaûn öùng).
aA + bB = cC + dD
G
A
B
C
D
G0 = c G0 + d G0 – (a G0 + b G0 )
p.ö
C
D
A
B
• Theá ñaúng aùp tieâu chuaån cuûa caùc ñôn chaát
baèng 0.
• Ví duï: Cho phaûn öùng
N2 (k) + 3H2 (k) = 2NH3 (k)
S 0
2 S 0
S 0
3S 0
298
NH
N
H
2
3
2
0
0
H
G
0
0 0
29
3
0
0
2 G
298
tt
NH
3
• ÔÛ khoaûng nhieät ñoä khoâng lôùn laém
0
0
G
H
T S 0
T
298
298
CHIEÀU DIEÃN BIEÁN CUÛA PHAÛN ÖÙNG THEO G
• Theo nguyeân lyù 1 vaø 2, ngöôøi ta chöùng minh
ñöôïc A’ - G.
– A’: Coâng coù ích ñaúng nhieät.
• Quaù trình TN A’max = - G
• Phaûn öùng töï xaûy ra A’> 0 G< 0.
• Phaûn öùng khoâng xaûy ra A’< 0 G> 0.
• Phaûn öùng töï xaûy ra G<0 ( H<0, S>0).
• Phaûn öùng khoâng töï xaûy ra G>0 ( H>0,
S<0).
• ÔÛ ñieàu kieän caân baèng G=0.
• Khi T caøng lôùn thì S caøng aûnh höôûng ñeán
chieàu quaù trình.
• Khi T nhoû thì H quyeát ñònh chieàu quaù trình.
• Neáu T trung bình phaûi xeùt G = H – T S
• Noùi theâm: khi bieát haèng soá caân baèng Kp ta
tính (vôùi R = 1.987)
G0 = -RTlnKp
• Thöïc nghieäm
– G< -10 kcal/mol (hay -40 kJ/mol) phaûn öùng xaûy
ra theo 1 chieàu thuaän.
– G> +10 kcal/mol (hay +40 kJ/mol) phaûn öùng
xaûy ra theo 1 chieàu nghòch.
– -10 kcal/mol < G< +10 kcal/mol : Phaûn öùng TN,
caøng gaàn 0 caøng tieán ñeán caân baèng.
Bạn đang xem tài liệu "Bài giảng Hóa đại cương - Chương 7: Thế đẳng áp và chiều của các quá trình hóa học - Huỳnh Kỳ Phương Hạ", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bai_giang_hoa_dai_cuong_chuong_7_the_dang_ap_va_chieu_cua_ca.pdf