Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi thi công công trình không có giấy phép xây dựng, sai nội dung giấy phép xây dựng
BÀN VỀ DỰ ÁN LUẬT
xỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI HÀNH VI THI CÔNG CÔNG TRÌNH
KHÔNG CÓ GIẤY PHéP xÂY DỰNG, SAI NỘI DUNG GIẤY PHéP xÂY DỰNG
Nguyễn Thị Bé Ngoan
Đại-học-Luật-Tp.-Hồ-Chí-Minh
Thông tin bài viết:
Tóm tắt:
Từ khóa: Trật tự xây dựng, vi
phạm hành chính, xử phạt vi phạm
hành chính.
Trong những năm qua, tốc độ đô thị hóa ở nước ta diễn ra nhanh chóng.
Trước sức ép lớn về nhu cầu xây dựng, tình trạng xây dựng công trình
không có giấy phép, sai nội dung giấy phép xây dựng diễn ra phổ biến
và nghiêm trọng, gây khó khăn trong công tác quản lý nhà nước. Để bảo
đảm trật tự xây dựng thì xử phạt vi phạm hành chính được xem là một
giải pháp hữu hiệu. Hiện nay, các vi phạm về trật tự xây dựng được quy
định khá chi tiết, là cơ sở pháp lý cho người có thẩm quyền thực hiện
việc xử phạt đối với hành vi tổ chức thi công công trình không có giấy
phép, sai nội dung giấy phép xây dựng. Trong phạm vị bài viết này, tác
giả phân tích một số bất cập trong quy định xử phạt vi phạm hành chính
đối với hành vi tổ chức thi công công trình không có giấy phép, sai nội
dung giấy phép xây dựng và đưa ra giải pháp hoàn thiện.
Lịch sử bài viết:
Nhận bài
Biên tập
Duyệt bài
: 06/9/2020
: 14/9/2020
: 16/9/2020
Article Infomation:
Key words: Construction order,
Abstract:
administrative
sanctioning of administrative
violations.
violation,
In recent years, the speed of urban areas in our country has taken place
rapidly. Facing great pressure on the above-mentioned construction
demand, over the past years, construction of works without a permit, the
wrong content of the construction permit is widespread and serious,
causing difficulties in management state. In order to ensure construction
order, sanctioning of administrative violations is considered an effective
solution. Currently, violations of the construction order are regulated
quite in detail, thereby creating a legal basis for the person who has the
authority to sanctioning violations of the construction organization
without permits, wrong contents of construction permits. This article
provides analysis of shortcomings in the regulations on sanctioning
administrative violations for the organization of the construction of
works without a permit, the misconducts of the construction permit, and
at the same time offering a complete solution.
Article History:
Received
Edited
: 06 Sep. 2020
: 14 Sep. 2020
: 16 Sep. 2020
Approved
1. Thực trạng tổ chức thi công công trình
không có giấy phép, sai nội dung giấy
phép xây dựng trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh
sinh xu hướng xây dựng các công trình cao
hơn, đẹp hơn, bề thế hơn nhằm phục vụ nhu
cầu cư trú của người dân. Trước sức ép lớn
về nhu cầu xây dựng nêu trên, trong những
năm qua, tình trạng xây dựng công trình
không có giấy phép, sai nội dung giấy phép
xây dựng diễn ra phổ biến và nghiêm trọng,
gây khó khăn trong công tác quản lý nhà
Trong những năm qua, với việc đô thị
hóa ngày càng nhanh ở nước ta, dưới áp lực
dân số tăng cao, cũng như nhu cầu về nhà ở
của người dân ngày càng lớn đã làm phát
NLẬGHPIÊPNHCÁỨPU
37
Số 18 (418) - T9/2020
BÀN VỀ DỰ ÁN LUẬT
nước. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, mỗi năm
có hàng nghìn công trình xây dựng không
phép, sai phép, sai quy hoạch đã được phát
hiện và xử lý. Cụ thể, trong năm 2017 có
2.856 công trình vi phạm, bình quân 7,8 vụ
sai phạm/ngày; năm 2018 có 2.419 công
trình vi phạm, bình quân 6,6 vụ sai
phạm/ngày; trong 6 tháng đầu năm 2019 có
1.550 công trình vi phạm, bình quân 8,5
vụ/ngày. Mức độ sai phạm 6 tháng đầu năm
2019 tăng hơn 28% so với năm 20181.
nhiên, chỉ có gần 5.000 quyết định được thực
hiện. Số lượng quyết định xử phạt còn tồn
đọng chưa thể thi hành khoảng 4.700 quyết
định. Nguyên nhân là do các đối tượng vi
phạm không có khả năng nộp phạt, việc tháo
dỡ công trình, bộ phận công trình vi phạm
ảnh hưởng đến nơi ở, làm việc của đối tượng
vi phạm. Hơn nữa, việc cưỡng chế tháo dỡ
công trình rất phức tạp, dễ gây mất an ninh,
trật tự nên Ủy ban nhân dân cấp huyện, xã
chưa quyết liệt tổ chức cưỡng chế3.
Tính đến tháng 7/2020 (thống kê từ
15/12/2019 đến 25/7/2020) 2, tổng số công
trình vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn
Thành phố Hồ Chí Minh là 463 công trình.
Trong đó, số công trình xây dựng sai phép
là 189/463 trường hợp (chiếm tỷ lệ 40,8%
tổng số vi phạm); số công trình xây dựng
không phép là 274/463 trường hợp (chiếm
tỷ lệ 59,2% tổng số vi phạm). Bình quân số
vụ vi phạm là 2,1 vụ/ngày. Nếu so sánh với
6 tháng đầu năm 2019 là 8,5 vụ/ngày thì số
vụ vi phạm trong 7 tháng đầu năm 2020
giảm 6,4 vụ/ngày, tỷ lệ giảm là 75,3%. Trong
tổng số 24 quận, huyện trên địa bàn Thành
phố Hồ Chí Minh có 10 quận, huyện không
đạt chỉ tiêu giảm 65% tỷ lệ vi phạm xây
dựng không phép, sai phép so với 6 tháng
đầu năm 2019.
Do vậy, ngày 25/7/2019, Ban Thường vụ
Thành ủy đã ban hành Chỉ thị số 23-CT/TU
về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu
quả công tác quản lý nhà nước về trật tự xây
dựng trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh, tiến tới
chấm dứt tình trạng xây dựng không phép, sai
phép mà không bị xử lý theo quy định của
pháp luật; làm tiền đề thực hiện hiệu quả Nghị
quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ X
về Chương trình chỉnh trang và phát triển đô
thị giai đoạn 2016 - 2020, ổn định an ninh,
trật tự để phát triển Tp. Hồ Chí Minh.
Nhằm triển khai thực hiện hiệu quả Chỉ
thị số 23-CT/TU của Ban Thường vụ Thành
ủy, Ủy ban nhân dân Tp. Hồ Chí Minh đã
ban hành Kế hoạch số 3333/KH-UBND vào
ngày 12/8/2019 để triển khai các giải pháp
tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản
lý nhà nước về trật tự xây dựng trên địa bàn
Tp. Hồ Chí Minh. Nội dung của Kế hoạch
đã nêu ra 07 nhóm giải pháp cơ bản để đấu
tranh, ngăn chặn các vi phạm hành chính
liên quan đến xây dựng không phép, sai
phép gồm: i) Giải pháp về quy hoạch đô thị,
quy hoạch sử dụng đất; ii) Giải pháp về tổ
Theo thống kê của Sở Xây dựng Tp. Hồ
Chí Minh, từ năm 2013 đến năm 2019 có
9.724 vụ vi phạm xây dựng liên quan đến
hành vi xây dựng không phép, sai phép bị
phát hiện và xử phạt. Cơ quan chức năng đã
ban hành 9.724 quyết định xử phạt hành
chính với tổng số tiền gần 174 tỷ đồng. Tuy
1 Công văn số 8603/SXD-TT ngày 30/7/2020 của Sở Xây dựng Tp. Hồ Chí Minh gửi Sở Văn hóa và Thể
thao về báo cáo tham luận “Kinh nghiệm trong công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn Thành phố Hồ
Chí Minh”.
2 Báo cáo số 8823/BC-SXD-TT ngày 05/8/2020 của Sở Xây dựng Tp. Hồ Chí Minh báo cáo kết quả thực
hiện Chỉ thị số 23-CT/TU ngày 25/7/2019 của Ban Thường vụ Thành ủy.
3 Phan Anh, Sỹ Hưng, “TPHCM vất vả xử lý công trình vi phạm”, tại website https://nld.com.vn/thoi-su/vat-
va-xu-ly-cong-trinh-vi-pham-2020031621154118.htm, truy cập ngày 31/8/2020.
NLẬGHPIÊPNHCÁỨPU
38
Số 18 (418) - T9/2020
BÀN VỀ DỰ ÁN LUẬT
chức bộ máy; iii) Giải pháp về công tác phối
hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong
việc thủ tục hành chính về đầu tư xây dựng;
iv) Giải pháp về tăng cường công tác thanh
tra, kiểm tra, xử lý vi phạm; v) Giải pháp về
quản lý hoạt động hành nghề của các tổ chức
tham gia hoạt động xây dựng; vi) Giải pháp
về kiểm tra, giám sát về công nghệ; vii) Giải
pháp về nhà ở cho người có thu nhập thấp.
Qua hơn 01 năm triển khai các văn bản
nêu trên, số lượng vi phạm hành chính về
trật tự xây dựng liên quan đến hành vi xây
dựng công trình sai phép, không phép đã có
sự giảm thiểu đáng kể ở tất cả các quận,
huyện. Trong 08 tháng đầu năm 2020, có
504 công trình vi phạm trật tự xây dựng,
bình quân mỗi ngày có 1,9 vụ, giảm hơn
77% so với cùng kỳ năm trước (8,5 vụ mỗi
ngày). Trong đó, số trường hợp xây dựng
không phép là 293 vụ, còn lại là số vụ xây
dựng sai phép. Những địa phương có số vụ
vi phạm giảm mạnh như: Quận 2 (từ 111 vụ
6 tháng năm 2019 sang 8 tháng đầu năm
2020 chỉ còn 27 vụ, Quận 9 (244 vụ còn 81
vụ), Quận 12 (175 còn 45 vụ), Quận Bình
Tân (164 vụ còn 28 vụ), Quận Thủ Đức (262
vụ còn 61 vụ). Một số quận ít xảy ra vi phạm
trong 8 tháng đầu năm 2020, như: Quận 4 (6
vụ), Quận 5 (7 vụ), Quận 6 (5 vụ), Quận Tân
Phú (7 vụ), Quận Phú Nhuận (3 vụ)4.
thời, thường xuyên đã góp phần quan trọng
trong công tác đấu tranh phòng, chống các
vi phạm này. Hiện nay, việc xừ lý hành vi vi
phạm về tổ chức thi công công trình không
có giấy phép, sai nội dung giấy phép xây
dựng được quy định tại Nghị định số
139/2017/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung
năm 2020) của Chính phủ (Nghị định số
139). Theo đó, Điều 15 Nghị định số 139 đã
dành năm khoản riêng biệt để quy định về
hành vi vi phạm và chế tài xử phạt, trong đó
có ba khoản quy định về hành vi tổ chức thi
công công trình sai nội dung giấy phép xây
dựng (khoản 2, khoản 4) và không có giấy
phép (khoản 5). Ngoài ra, Nghị định này còn
hai khoản (khoản 8, khoản 9) quy định về xử
phạt đối với hành vi tổ chức thi công công
trình không có giấy phép, sai nội dung giấy
phép xây dựng đã bị lập biên bản vi phạm
mà vẫn tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm
và tổ chức thi công công trình không có giấy
phép, sai nội dung giấy phép xây dựng đã bị
xử phạt mà còn tái phạm.
Nhìn chung, quy định về xử phạt vi
phạm hành chính về tổ chức thi công công
trình không có giấy phép, sai nội dung giấy
phép xây dựng đã được điều chỉnh khá chi
tiết. Các vi phạm về tổ chức thi công công
trình không có giấy phép, sai nội dung giấy
phép xây dựng đã được định danh cụ thể và
có các chế tài tương ứng, từ đó tạo ra cơ sở
pháp lý cho người có thẩm quyền thực hiện
việc xử phạt trên thực tế. Tuy nhiên, bên
cạnh những kết quả đạt được, các quy định
về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành
vi tổ chức thi công công trình không có giấy
phép, sai nội dung giấy phép xây dựng vẫn
còn bất cập. Những bất cập này đã gây khó
khăn cho công tác xử phạt vi phạm hành
chính trong thực tiễn.
Những kết quả nêu trên đã góp phần giữ
gìn và bảo đảm trật tự quản lý nhà nước về
trật tự xây dựng trên địa bàn Tp. Hồ Chí
Minh. Số vụ vi phạm liên quan đến hành vi
xây dựng không phép, sai phép có sự giảm
thiểu đáng kể xuất phát từ sự tích cực của
các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn
Tp. Hồ Chí Minh trong việc tích cực kiểm
tra, thanh tra và xử lý vi phạm. Công tác xử
phạt vi phạm hành chính được tiến hành kịp
4 Báo cáo số 8823/BC-SXD-TT ngày 05/8/2020 của Sở Xây dựng Tp. Hồ Chí Minh báo cáo kết quả thực
hiện Chỉ thị số 23-CT/TU ngày 25/7/2019 của Ban Thường vụ Thành ủy.
NLẬGHPIÊPNHCÁỨPU
39
Số 18 (418) - T9/2020
BÀN VỀ DỰ ÁN LUẬT
2. Bất cập trong quy định của pháp luật về
xử phạt vi phạm hành chính đối với hành
vi tổ chức thi công công trình không có
giấy phép, sai nội dung giấy phép xây dựng
Thứ nhất, pháp luật xử lý vi phạm hành
chính hiện hành không quy định áp dụng
biện pháp khắc phục hậu quả “buộc nộp lại
số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện vi
phạm hành chính” đối với một số vi phạm
hành chính về tổ chức thi công xây dựng
công trình không có giấy phép xây dựng, sai
nội dung giấy phép xây dựng có làm phát
sinh “số lợi bất hợp pháp”.
Đối với vi phạm hành chính về tổ chức
thi công xây dựng công trình không có giấy
phép xây dựng, sai nội dung giấy phép xây
dựng, Điều 15 Nghị định số 139 chỉ quy
định hình thức xử phạt chính là phạt tiền và
áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả “buộc
tháo dỡ công trình, phần công trình xây
dựng vi phạm” mà không quy định áp dụng
biện pháp “buộc nộp lại số lợi do thực hiện
vi phạm hành chính” đối với chủ thể thực
hiện hành vi “tổ chức thi công xây dựng
công trình không có giấy phép xây dựng, sai
nội dung giấy phép xây dựng”.
Trên thực tế, xuất hiện nhiều trường hợp
tổ chức thi công xây dựng công trình không
có giấy phép xây dựng dưới dạng nhà cho
thuê. Sau khi hoàn tất, người vi phạm cho thuê
với số tiền thuê lên đến vài chục triệu đồng
một tháng. Trong một khoảng thời gian nhất
định, số tiền thuê nhà có thể lên đến con số vài
trăm triệu đồng. Đây là số lợi bất hợp pháp có
được từ việc thực hiện hành vi tổ chức thi
công xây dựng công trình không có giấy phép
xây dựng5. Tuy nhiên, do thiếu vắng quy định
của pháp luật nên người có thẩm quyền không
thể áp dụng biện pháp “buộc nộp lại số lợi do
thực hiện vi phạm hành chính”. Bất cập này
làm giảm tính răn đe của biện pháp xử lý vi
phạm hành chính, bởi lẽ, số lợi nhận được từ
hành vi vi phạm nhiều khi còn lớn hơn mức
tiền phạt phải bỏ ra6.
Thứ hai, pháp luật xử lý vi phạm hành
chính hiện hành không quy định biện pháp
khắc phục hậu quả “buộc tháo dỡ công trình,
phần công trình xây dựng vi phạm” đối với
hành vi “tổ chức xây dựng công trình sai nội
dung giấy phép xây dựng, không có giấy
phép xây dựng đã bị lập biên bản vi phạm
hành chính nhưng chưa ra quyết định xử phạt
mà vẫn tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm”.
Như đã trình bày, đối với hành vi tổ
chức xây dựng công trình sai nội dung giấy
phép xây dựng, không có giấy phép xây
dựng thì sau khi lập biên bản vi phạm hành
chính, pháp luật cho phép trong thời hạn 60
ngày kể từ ngày lập biên bản, tổ chức, cá
nhân vi phạm làm thủ tục đề nghị cơ quan
có thẩm quyền điều chỉnh hoặc cấp giấy
phép xây dựng. Như vậy, trong khoảng thời
gian này, tổ chức, cá nhân vi phạm phải
ngừng thực hiện hành vi vi phạm. Trường
hợp tổ chức, cá nhân có hành vi “tiếp tục tổ
chức xây dựng công trình sai nội dung giấy
phép xây dựng, không có giấy phép xây
dựng sau khi đã bị lập biên bản nhưng chưa
ra quyết định xử phạt” thì cấu thành một vi
phạm độc lập. Trong trường hợp này, về
nguyên tắc, người có thẩm quyền sẽ lập biên
bản về hành vi “tiếp tục tổ chức xây dựng
công trình sai nội dung giấy phép xây dựng,
không có giấy phép xây dựng sau khi đã bị
lập biên bản nhưng chưa ra quyết định xử
5 Tài liệu số 02/TTXD của Thanh tra Sở xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 17/8/2019.
6 Báo Xây dựng, “Khu ẩm thực xây trái phép 17 năm không bị xử lý tại TP.HCM”, ngày 06/09/2020;
cập ngày 06/09/2020.
NLẬGHPIÊPNHCÁỨPU
40
Số 18 (418) - T9/2020
BÀN VỀ DỰ ÁN LUẬT
phạt” và tiến hành xử phạt theo khoản 8
Điều 15 Nghị định số 139.
chức”. Cách quy định chưa hợp lý, không
thống nhất với Luật Xử lý vi phạm hành
chính năm 2012 (Luật Xử lý VPHC). Cụ thể,
điểm i khoản 1 Điều 24 Luật Xử lý VPHC
quy định mức phạt cao nhất là 500.000.000
đồng đối với cá nhân, nhưng khoản 1 Điều
4 Nghị định số 139 lại quy định mức phạt
trong lĩnh vực xây dựng cao nhất là
1.000.000.000 đồng đối với tổ chức, sau đó
quy định mức phạt đối với cá nhân bằng ½
mức phạt đối với tổ chức.
Tuy nhiên, do khoản 8 Điều 15 Nghị
định số 139 không quy định áp dụng biện
pháp khắc phục hậu quả “buộc tháo dỡ công
trình, phần công trình xây dựng vi phạm”
nên dẫn đến bất cập là không có khả năng
khôi phục lại trật tự ban đầu như trước khi
xảy ra vi phạm.
Thứ ba, quy định về mức xử phạt hành
chính của Nghị định số 139 chưa thống nhất
với Luật Xử lý vi phạm hành chính.
3. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật
Thứ nhất, sửa đổi Nghị định số 139 theo
hướng bổ sung thêm biện pháp khắc phục
hậu quả “buộc tháo dỡ công trình, phần
công trình xây dựng vi phạm” đối với vi
phạm quy định tại khoản 8 Điều 15 Nghị
định này. Theo đó, điểm d khoản 11 Điều 15
Nghị định số 139 được viết lại như sau:
“11. Biện pháp khắc phục hậu quả:
d) Buộc tháo dỡ công trình, phần công
trình xây dựng vi phạm đối với hành vi quy
định tại khoản 2, khoản 4, khoản 5 (mà hành
vi vi phạm đã kết thúc), khoản 6, khoản 7,
khoản 8 Điều này”.
Thứ hai, sửa đổi khoản 3 Điều 4 Nghị
định số 139 theo hướng quy định thống nhất
với quy định về mức xử phạt như Luật Xử
lý VPHC là cá nhân trước, tổ chức sau. Theo
đó, khoản 3 Điều 4 Nghị định số 139 được
viết lại như sau: “Mức phạt tiền quy định tại
Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với
cá nhân. Đối với cùng một hành vi vi phạm
hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức
Hiện nay, cách quy định mức phạt trong
các nghị định rất khác nhau, không theo một
quy chuẩn cụ thể. Đa số các nghị định quy
định mức phạt đối với cá nhân; sau đó, quy
định đối với tổ chức bằng hai lần mức phạt
đối với cá nhân (Nghị điṇ h số 167/2013/NĐ-
CP xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh
vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng,
chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa
cháy; phòng, chống bạo lực gia đình7, Nghị
định số 155/2016/NĐ-CP xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi
trường8). Bên cạnh đó, có nghị định quy định
mức phạt đối với tổ chức, sau đó quy định
mức phạt đối với cá nhân bằng ½ mức phạt
đối với tổ chức. Một trong những nghị định
quy định theo chiều đảo ngược này là Nghị
định số 139. Theo đó, khoản 3 Điều 4 Nghị
định số 139 quy định: “mức phạt tiền quy
định tại Nghị định này là mức phạt áp dụng
đối với tổ chức. Đối với cùng một hành vi vi
phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với
cá nhân bằng 1/2 mức phạt tiền đối với tổ
bằng 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân”
n
7 Khoản 2 Điều 4 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP quy định:“mức phạt tiền quy định tại Chương II Nghị định
này là mức phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng
hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 (hai) lần mức phạt tiền đối với cá nhân”.
8 Khoản 1 Điều 5 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định: “mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm hành
chính quy định tại Chương II của Nghị định này là mức phạt tiền quy định đối với hành vi vi phạm hành
chính của cá nhân, mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm hành chính của tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền
với cùng hành vi vi phạm hành chính của cá nhân”.
NLẬGHPIÊPNHCÁỨPU
41
Số 18 (418) - T9/2020
5 trang
20/04/2022
1880
Bạn đang xem tài liệu "Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi thi công công trình không có giấy phép xây dựng, sai nội dung giấy phép xây dựng", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- xu_phat_vi_pham_hanh_chinh_doi_voi_hanh_vi_thi_cong_cong_tri.pdf
