Tiểu luận Khoán biên chế và kinh phí quản lý hành chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập

BỘ NỘI VỤ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI

TÌNH HUỐNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC

LỚP BỒI DƯỠNG KIẾN THỨC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC

CHƯƠNG TRÌNH CHUYÊN VIÊN CHÍNH

TẠI HÀ NỘI

Tên tình huống: “Khoán biên chế và kinh phí quản lý hành chính

đối với đơn vị sự nghiệp công lập - thực trạng và giải pháp”

Học viên : ……………

Chức vụ: Chuyên viên

Đơn vị:

…………….

Hà Nội, năm 2017

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành tiểu luận tình huống này, tôi xin chân thành cảm ơn

sự hướng dẫn của ……………. cùng các Thầy, Cô giảng viên, cán bộ quản

lý Trường Đại học Nội vụ Hà Nội cũng như sự động viên, hỗ trợ từ các

bạn đồng nghiệp.

Rất mong được sự góp ý của các Thầy, Cô và các bạn.

Xin trân trọng cảm ơn.

2

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

I. NỘI DUNG TÌNH HUỐNG

3

4

1.1. Hoàn cảnh xuất hiện tình huống

1.2. Mô tả tình huống

4

II. PHÂN TÍCH TÌNH HUỐNG

2.1. Mục tiêu phân tích tình huống

2.2. Cơ sở lý luận

6

2.3. Phân tích diễn biến tình huống

2.4. Nguyên nhân dẫn đến tình huống

2.5. Hậu quả của tình huống

III. XỬ LÝ TÌNH HUỐNG

3.1. Mục tiêu xử lý tình huống

3.2. Đề xuất các phương án

3.3. Các giải pháp thực hiện phương án đã chọn

IV. KIẾN NGHỊ

4.1. Kiến nghị với các cơ quan Đảng, Nhà nước

4.2. Kiến nghị với các cơ quan quản lý cấp trên

KẾT LUẬN

16

17

18

21

23

25

26

27

TÀI LIỆU THAM KHẢO

3

MỞ ĐẦU

Đơn vị sự nghiệp công lập do cơ quan nhà nước có thẩm quyền

quyết định thành lập là đơn vị có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công,

phục vụ quản lý nhà nước (sau đây gọi là đơn vị sự nghiệp công). Đơn vị

này dự toán độc lập, có con dấu và tài khoản riêng, tổ chức bộ máy kế toán

theo quy định của Luật kế toán, hoạt động trong các lĩnh vực sự nghiệp

giáo dục đào tạo; dạy nghề; y tế; văn hóa, thể thao và du lịch; thông tin

truyền thông và báo chí; khoa học và công nghệ; sự nghiệp kinh tế và sự

nghiệp khác. Hiện có các loại hình đơn vị sự nghiệp công lập sau: Đơn vị

sự nghiệp tự bảo đảm chi phí hoạt động; Đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm

một phần chi phí hoạt động; Đơn vị sự nghiệp do ngân sách nhà nước bảo

đảm toàn bộ chi phí hoạt động.

Nguồn tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập hình thành từ: kinh

phí ngân sách nhà nước, kinh phí ngoài ngân sách nhà nước (nguồn thu hoạt

động sự nghiệp, nguồn viện trợ, tài trợ, quà biếu, tặng, cho theo quy định

của pháp luật và các nguồn khác: nguồn vốn vay, nguồn vốn liên doanh,

liên kết theo quy định của pháp luật).

Qua hơn 20 năm thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng cộng sản

Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, các đơn vị sự nghiệp công lập đã có

nhiều đóng góp tích cực cho sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội của

đất nước. Cơ chế, chính sách tài chính của nhà nước đối với loại hình này

4

cũng có nhiều chuyển biến, từng bước tạo điều kiện nâng cao hiệu lực

hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập.

Qua thời gian học tập lớp “Bồi dưỡng kiến thức quản lý Nhà nước

chương trình chuyên viên chính” do Trường Đại học Nội vụ Hà Nội giảng

dạy và tìm hiểu thực tế, tôi lựa chọn tình huống “Khoán biên chế và kinh

phí quản lý hành chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập - thực trạng và

giải pháp” làm chủ đề tiểu luận tình huống cuối khóa học.

I. NỘI DUNG TÌNH HUỐNG

1.1. Hoàn cảnh xuất hiện tình huống

Vào một ngày năm 2017, trong cuộc họp giao ban, tôi được đồng chí

lãnh đạo giao nhiệm vụ trực tiếp tham gia tìm hiểu tình hình triển khai thực

hiện Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ quy định

cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập nhằm phục vụ cho việc lập

đề án phát triển hoạt động của các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Thông tin và

Truyền thông Hà Nội (Sở TT&TT) trong tình hình mới. Chúng tôi xác định

đây là việc khó nhưng cần thiết vì nó góp phần cung cấp những thông tin

chính xác, trung thực từ hoạt động thực tế, làm căn cứ để điều chỉnh và xây

dựng các chính sách quản lý, góp phần thúc đẩy các đơn vị sự nghiệp phát

triển, đóng góp ngày càng nhiều hơn vào sự phát triển của Sở TT&TT Hà

Nội nói riêng và cả nước nói chung.

1.2. Mô tả tình huống

Trong khuôn khổ thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành

chính nhà nước giai đoạn 2016 - 2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số

16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 quy định quy định cơ chế tự chủ của đơn

vị sự nghiệp công lập. Đây là một trong những quy định nhằm mục đích

5

trao quyền tự chủ cho Thủ trưởng các đơn vị sự nghiệp công lập (gọi tắt là

đơn vị sự nghiệp) do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thành

lập trong việc tổ chức công việc, sử dụng lao động và các nguồn lực tài

chính của cơ quan một cách chủ động và hiệu quả nhất.

Qua khảo sát, nắm tình hình triển khai thực hiện Nghị định số

16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 tại Trung tâm đào tạo Công nghệ thông

tin, kết quả như sau:

- Số biên chế thực hiện giảm so với số biên chế được giao trung

bình là 8 – 12 người;

- Số kinh phí tiết kiệm hàng năm là 260 – 490 triệu đồng;

- Thu nhập của người lao động tăng bình quân một triệu

đồng/người/tháng.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy bên cạnh những kết quả đạt được thể

hiện tính tích cực, đáng khích lệ, cũng đã bộc lộ một số vấn đề cần điều

chỉnh. Đây cũng chính là nhiệm vụ và mục tiêu cần tìm hiểu nhằm giúp cho

việc đề xuất những điều chỉnh về chính sách, chế độ cho phù hợp.

6

II. PHÂN TÍCH TÌNH HUỐNG

2.1. Mục tiêu phân tích tình huống

Xác định những điểm bất cập hay chưa phù hợp để phục vụ cho

công tác đề xuất những điều chỉnh về chính sách, chế độ trong từng giai

đoạn phát triển hoạt động của các đơn vị sự nghiệp có thu tại Trung tâm

đào tạo Công nghệ thông tin thuộc Sở TT&TT Hà Nội.

2.2. Cơ sở lý luận

Để triển khai thực hiện Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày

14/02/2015 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp

công lập, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 695/QĐ-TTg

ngày 21/5/2015 về Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị định số

16/2015/NĐ-CP, trong đó quy định cụ thể các nội dung công việc, thời hạn,

tiến độ hoàn thành và trách nhiệm của các bộ, địa phương. Hiện nay các bộ

đang xây dựng để trình Chính phủ ban hành các Nghị định quy định cơ chế

tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập trong các lĩnh vực chuyên ngành; các

bộ, cơ quan trung ương và địa phương cũng đang khẩn trương xây dựng

danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng NSNN thuộc lĩnh vực quản lý,

quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập cung ứng dịch vụ

công, định mức kinh tế kỹ thuật dịch vụ công do nhà nước quản lý, tiêu

chuẩn dịch vụ công, cơ chế đặt hàng, đấu thầu cung cấp dịch vụ công.

Thực hiện Quyết định số 695/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ,

Bộ tài chính đã có công văn số 1931/BTC-HCSN ngày 03/02/2016 gửi các

tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc đẩy nhanh tiến độ thực

hiện nhiệm vụ được giao theo Nghị định số 16/2015/NĐ-CP. Theo đó, Bộ

Tài chính đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong

khi chưa ban hành hoặc sửa đổi Nghị định quy định cơ chế tự chủ của đơn

7

vị sự nghiệp công lập trong từng lĩnh vực cụ thể, các đơn vị sự nghiệp

công lập trong từng lĩnh vực được tiếp tục thực hiện cơ chế tự chủ theo

Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ quy định

quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy,

biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập và phương án tự

chủ đã được cấp thẩm quyền phê duyệt cho đến khi Chính phủ ban hành

các Nghị định quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập trong

từng lĩnh vực cụ thể.

Nhà nước trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho đơn vị sự

nghiệp công lập trong việc tổ chức công việc, sắp xếp lại bộ máy, sử

dụng lao động và nguồn lực tài chính để hoàn thành nhiệm vụ được giao;

phát huy mọi khả năng của đơn vị để cung cấp dịch vụ với chất lượng cao

cho xã hội; tăng nguồn thu nhằm từng bước giải quyết thu nhập cho người

lao động theo hướng thực hiện chủ trương xã hội hoá trong việc cung cấp

dịch vụ, huy động sự đóng góp của xã hội để phát triển các hoạt động sự

nghiệp, từng bước giảm dần bao cấp từ ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, Nhà nước vẫn quan tâm đầu tư để hoạt động sự nghiệp

ngày càng phát triển, bảo đảm cho các đối tượng chính sách - xã hội, đồng

bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn được cung

cấp dịch vụ theo quy định ngày càng tốt hơn và có sự phân biệt rõ cơ chế

quản lý nhà nước đối với đơn vị sự nghiệp với cơ chế quản lý nhà nước

đối với cơ quan hành chính nhà nước.

Các yêu cầu đặt ra đối với đơn vị sự nghiệp công lập được Nhà

nước giao quyền tự chủ là:

- Hoàn thành nhiệm vụ được giao: Đối với hoạt động sản xuất hàng

hoá, cung cấp dịch vụ phải phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao,

phù hợp với khả năng chuyên môn và tài chính của đơn vị.

- Thực hiện công khai, dân chủ theo quy định của pháp luật.

8

- Thực hiện quyền tự chủ phải gắn với tự chịu trách nhiệm trước cơ

quan quản lý cấp trên trực tiếp và trước pháp luật về những quyết định của

mình; đồng thời chịu sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan nhà nước có

thẩm quyền.

- Bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền, nghĩa vụ của tổ chức, cá

nhân theo quy định của pháp luật.

Trong khuôn khổ được giao tự chủ, các đơn vị sự nghiệp công lập

được phép:

- Tự chủ trong xây dựng kế hoạch: Kế hoạch thực hiện nhiệm vụ

của đơn vị sự nghiệp bao gồm phần kế hoạch do đơn vị tự xác định phù

hợp với chức năng, nhiệm vụ, năng lực của đơn vị theo quy định của pháp

luật và phần kế hoạch theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

+ Đối với dịch vụ sự nghiệp không sử dụng kinh phí ngân sách

nhà nước: đơn vị sự nghiệp tự xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ, báo

cáo cơ quan quản lý cấp trên để theo dõi, kiểm tra và giám sát việc thực

hiện;

+ Đối với dịch vụ sự nghiệp sử dụng kinh phí ngân sách nhà

nước: đơn vị sự nghiệp công xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ báo

cáo cơ quan quản lý cấp trên để phê duyệt và quyết định phương thức giao

kế hoạch cho đơn vị thực hiện.

- Phân bổ và giao dự toán:

+ Việc phân bổ và giao dự toán của cơ quan quản lý cấp trên

cho đơn vị sự nghiệp thực hiện theo quy định của Luật Ngân sách nhà

nước.

+ Căn cứ lộ trình tính giá dịch vụ công, cơ quan quản lý cấp

trên thực hiện đặt hàng đối với đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm chi thường

xuyên và chi đầu tư và đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm chi thường xuyên; đặt

hàng, giao kinh phí hỗ trợ từ ngân sách nhà nước đối với đơn vị sự nghiệp

tự bảo đảm một phần chi thường xuyên (do giá, phí dịch vụ sự nghiệp

9

công chưa kết cấu đủ chi phí, được Nhà nước đặt hàng, giao nhiệm vụ

cung cấp dịch vụ sự nghiệp công theo giá, phí chưa tính đủ chi phí).

+ Đối với đơn vị sự nghiệp do Nhà nước bảo đảm chi thường

xuyên (theo chức năng, nhiệm vụ được cấp có thẩm quyền giao, không có

nguồn thu hoặc nguồn thu thấp): Cơ quan quản lý cấp trên thực hiện giao

dự toán ổn định trong thời gian 3 năm và được điều chỉnh khi Nhà nước

thay đổi nhiệm vụ, cơ chế chính sách theo quy định.

- Tự chủ về tổ chức thực hiện nhiệm vụ:

+ Quyết định các biện pháp thực hiện nhiệm vụ theo kế hoạch

của đơn vị, kế hoạch của cơ quan quản lý cấp trên giao, đảm bảo chất

lượng, tiến độ;

+ Tham gia đấu thầu cung ứng các dịch vụ công phù hợp với

lĩnh vực chuyên môn của đơn vị được cấp có thẩm quyền giao;

+ Liên doanh, liên kết với các tổ chức, cá nhân để hoạt động

dịch vụ đáp ứng nhu cầu của xã hội theo quy định của pháp luật.

- Đơn vị sự nghiệp được quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể

các đơn vị không thuộc cơ cấu tổ chức các đơn vị cấu thành theo quyết

định của cơ quan có thẩm quyền, khi đáp ứng các tiêu chí, điều kiện, tiêu

chuẩn theo quy định của pháp luật; xây dựng phương án sắp xếp lại các

đơn vị cấu thành trình cơ quan có thẩm quyền quyết định.

- Riêng đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi thường xuyên và

đơn vị sự nghiệp do ngân sách nhà nước bảo đảm toàn bộ chi thường

xuyên: xây dựng phương án sắp xếp, kiện toàn cơ cấu tổ chức của đơn vị

trình cơ quan có thẩm quyền quyết định.

- Đối với nhiệm vụ nhà nước giao hoặc đặt hàng, đơn vị được chủ

động quyết định các biện pháp thực hiện để đảm bảo chất lượng, tiến độ.

- Đối với các hoạt động khác, đơn vị được quyền tự chủ, tự chịu

trách nhiệm về những công việc:

10

+ Tổ chức hoạt động dịch vụ phù hợp với lĩnh vực chuyên

môn, khả năng của đơn vị và đúng với quy định của pháp luật;

+ Liên doanh, liên kết với các tổ chức, cá nhân để hoạt động

dịch vụ đáp ứng nhu cầu của xã hội theo quy định của pháp luật;

- Đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động còn

được:

+ Quyết định mua sắm tài sản, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất

từ quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, vốn huy động, theo quy hoạch

được cấp có thẩm quyền phê duyệt;

+ Tham dự đấu thầu các hoạt động dịch vụ phù hợp với lĩnh

vực chuyên môn của đơn vị;

+ Sử dụng tài sản để liên doanh, liên kết hoặc góp vốn liên

doanh với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước để đầu tư xây dựng,

mua sắm máy móc thiết bị phục vụ hoạt động dịch vụ phù hợp với chức

năng, nhiệm vụ của đơn vị theo quy định hiện hành của nhà nước.

- Đơn vị sự nghiệp xây dựng vị trí việc làm và cơ cấu viên chức theo

chức danh nghề nghiệp trình cấp có thẩm quyền phê duyệt; tuyển dụng, sử

dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật và quản lý viên chức,

người lao động theo quy định của pháp luật; thuê hợp đồng lao động để

thực hiện nhiệm vụ.

- Đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư và

đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên quyết định số lượng

người làm việc; đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi thường xuyên

đề xuất số lượng người làm việc của đơn vị trình cơ quan có thẩm quyền

quyết định; đơn vị sự nghiệp do ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường

xuyên đề xuất số lượng người làm việc trên cơ sở định biên bình quân 05

năm trước và không cao hơn số định biên hiện có của đơn vị, trình cơ quan

có thẩm quyền quyết định (đối với các đơn vị sự nghiệp mới thành lập,

11

thời gian hoạt động chưa đủ 05 năm thì tính bình quân cả quá trình hoạt

động).

- Trường hợp đơn vị sự nghiệp chưa xây dựng được vị trí việc làm

và cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp, số lượng người làm việc

được xác định trên cơ sở định biên bình quân các năm trước theo hướng dẫn

của Bộ Nội vụ.

- Căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, nhu cầu công việc thực tế,

định mức chỉ tiêu biên chế và khả năng tài chính của đơn vị, Thủ trưởng

đơn vị xây dựng kế hoạch biên chế hàng năm gửi cơ quan chủ quản trực

tiếp để tổng hợp, giao theo thẩm quyền. Thủ trưởng đơn vị được quyết

định ký hợp đồng thuê, khoán công việc đối với những công việc không

cần thiết bố trí biên chế thường xuyên; ký hợp đồng và các hình thức hợp

tác khác với chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước để đáp ứng yêu

cầu chuyên môn của đơn vị. Thủ trưởng đơn vị được quyết định việc

tuyển dụng cán bộ, viên chức theo hình thức thi tuyển hoặc xét tuyển;

quyết định bổ nhiệm vào ngạch viên chức (đối với chức danh tương đương

chuyên viên chính trở xuống), ký hợp đồng làm việc với những người đã

được tuyển dụng, trên cơ sở bảo đảm đủ tiêu chuẩn của ngạch cần tuyển

và phù hợp với cơ cấu chức danh nghiệp vụ chuyên môn theo quy định của

pháp luật; Quyết định việc điều động, biệt phái, nghỉ hưu, thôi việc, chấm

dứt hợp đồng làm việc, khen thưởng, kỷ luật cán bộ, viên chức thuộc

quyền quản lý theo quy định của pháp luật; Quyết định việc nâng bậc

lương đúng thời hạn, trước thời hạn trong cùng ngạch và tiếp nhận,

chuyển ngạch các chức danh tương đương chuyên viên chính trở xuống

theo điều kiện và tiêu chuẩn do pháp luật quy định.

- Đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư phải

thành lập Hội đồng quản lý để quyết định những vấn đề quan trọng trong

quá trình hoạt động của đơn vị. Căn cứ vào điều kiện cụ thể, yêu cầu quản

lý và pháp luật chuyên ngành, trường hợp cần thiết, các Bộ, cơ quan ngang

12

Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc

Trung ương quy định việc thành lập Hội đồng quản lý đối với các đơn vị

sự nghiệp loại khác.

- Hội đồng quản lý quyết định về chiến lược, kế hoạch trung hạn và

hàng năm của đơn vị; quyết định chủ trương đầu tư mở rộng hoạt động,

thành lập, tổ chức lại, giải thể các đơn vị trực thuộc; quyết định chủ

trương lớn về tổ chức, nhân sự (bổ nhiệm, khen thưởng, kỷ luật viên

chức); thông qua quy chế tổ chức và hoạt động của đơn vị để trình cấp có

thẩm quyền quyết định; thông qua báo cáo quyết toán tài chính hàng năm,

thực hiện kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch, việc triển khai quy

chế dân chủ, quyết định các vấn đề quan trọng khác của đơn vị theo quy

định của pháp luật.

- Hội đồng quản lý có từ 05 đến 11 thành viên; Chủ tịch và các thành

viên của Hội đồng quản lý do cơ quan có thẩm quyền quyết định thành lập

đơn vị bổ nhiệm; Hội đồng quản lý có đại diện của cơ quan quản lý cấp

trên.

- Thủ tục thành lập, vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu

tổ chức và phê duyệt quy chế hoạt động của Hội đồng quản lý trong đơn

vị sự nghiệp, mối quan hệ giữa Hội đồng quản lý với người đứng đầu đơn

vị sự nghiệp và cơ quan quản lý cấp trên theo hướng dẫn của Bộ Nội vụ.

- Về quản lý tài chính, đơn vị sự nghiệp công lập có các hoạt động

dịch vụ phải đăng ký, kê khai, nộp đủ các loại thuế và các khoản khác,

được miễn, giảm thuế theo quy định của pháp luật. Được huy động vốn

của cán bộ, viên chức trong đơn vị để đầu tư mở rộng và nâng cao chất

lượng hoạt động sự nghiệp, tổ chức hoạt động dịch vụ phù hợp với chức

năng, nhiệm vụ và tự chịu trách nhiệm trả nợ vay; Thực hiện đầu tư, mua

sắm, quản lý, sử dụng tài sản nhà nước theo quy định của pháp luật về

quản lý tài sản nhà nước tại đơn vị sự nghiệp. Đối với tài sản cố định sử

dụng vào hoạt động dịch vụ phải thực hiện trích khấu hao thu hồi vốn theo

13

quy định áp dụng cho các doanh nghiệp nhà nước. Số tiền trích khấu hao tài

sản cố định và tiền thu từ thanh lý tài sản thuộc nguồn vốn ngân sách nhà

nước đơn vị được để lại bổ sung Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp. Số

tiền trích khấu hao, tiền thu thanh lý tài sản thuộc nguồn vốn vay được

dùng để trả nợ vay.

- Đơn vị sự nghiệp được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao thu

phí, lệ phí phải thực hiện thu đúng, thu đủ theo mức thu và đối tượng thu

do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định. Trường hợp nhà nước có

thẩm quyền quy định khung mức thu, đơn vị căn cứ nhu cầu chi phục vụ

cho hoạt động, khả năng đóng góp của xã hội để quyết định mức thu cụ

thể cho phù hợp với từng loại hoạt động, từng đối tượng, nhưng không

được vượt quá khung mức thu do cơ quan có thẩm quyền quy định. Đơn vị

thực hiện chế độ miễn, giảm cho các đối tượng chính sách - xã hội theo

quy định của nhà nước.

- Đối với sản phẩm hàng hoá, dịch vụ được cơ quan nhà nước đặt

hàng thì mức thu theo đơn giá do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy

định; trường hợp sản phẩm chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền

quy định giá, thì mức thu được xác định trên cơ sở dự toán chi phí được cơ

quan tài chính cùng cấp thẩm định chấp thuận.

- Đối với những hoạt động dịch vụ theo hợp đồng với các tổ

chức, cá nhân trong và ngoài nước, các hoạt động liên doanh, liên kết, đơn

vị được quyết định các khoản thu, mức thu cụ thể theo nguyên tắc bảo

đảm đủ bù đắp chi phí và có tích luỹ.

- Căn cứ vào nhiệm vụ được giao và khả năng nguồn tài chính,

đối với các khoản chi thường xuyên, Thủ trưởng đơn vị được quyết định

một số mức chi quản lý, chi hoạt động nghiệp vụ cao hoặc thấp hơn mức

chi do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định. Căn cứ tính chất công

việc, thủ trưởng đơn vị được quyết định phương thức khoán chi phí cho

từng bộ phận, đơn vị trực thuộc.

14

- Lộ trình tính giá dịch vụ công sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước:

+ Lộ trình tính giá dịch vụ công: Đến năm 2016: tính đủ chi phí

tiền lương, chi phí trực tiếp (chưa tính chi phí quản lý và chi phí khấu hao

tài sản cố định); Đến năm 2018: tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp

và chi phí quản lý (chưa tính chi phí khấu hao tài sản cố định); Đến năm

2020: tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp, chi phí quản lý và chi phí

khấu hao tài sản cố định;

+ Căn cứ vào tình hình thực tế, các đơn vị sự nghiệp được

thực hiện trước lộ trình giá dịch vụ công theo phê duyệt của cấp thẩm

quyền;

+ Các Bộ, cơ quan Trung ương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh căn

cứ quy định về giá dịch vụ công, khả năng cân đối ngân sách nhà nước và

khả năng chi trả của người hưởng thụ, quy định lộ trình tính giá dịch vụ

công trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền.

- Danh mục dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước:

+ Danh mục dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước do cơ

quan nhà nước có thẩm quyền ban hành: Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan

Trung ương xác định danh mục dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước

của ngành, lĩnh vực quản lý trình Thủ tướng Chính phủ quy định, sau khi có

ý kiến của Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Chủ tịch Ủy ban nhân

dân cấp tỉnh quyết định danh mục dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà

nước theo phân cấp thuộc phạm vi quản lý của địa phương (trừ danh mục

dịch vụ sự nghiệp công Thủ tướng Chính phủ ban hành).

+ Căn cứ danh mục dịch vụ công do cơ quan nhà nước có thẩm

quyền ban hành, các Bộ, cơ quan Trung ương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

quyết định hoặc phân cấp cho cơ quan cấp dưới lựa chọn đơn vị sự nghiệp

công để cung ứng dịch vụ công theo hình thức giao nhiệm vụ, đặt hàng

hoặc đấu thầu.

- Phân phối kết quả tài chính trong năm:

15

+ Hàng năm, sau khi hạch toán đầy đủ các khoản chi phí, nộp

thuế và các khoản nộp ngân sách nhà nước khác (nếu có) theo quy định,

phần chênh lệch thu lớn hơn chi thường xuyên (nếu có), đơn vị được sử

dụng theo trình tự như sau: Trích tối thiểu 25% để lập Quỹ phát triển hoạt

động sự nghiệp; Trích lập Quỹ bổ sung thu nhập: Đơn vị được tự quyết

định mức trích Quỹ bổ sung thu nhập (không khống chế mức trích); Trích

lập Quỹ khen thưởng và Quỹ phúc lợi tối đa không quá 3 tháng tiền lương,

tiền công thực hiện trong năm của đơn vị; Trích lập Quỹ khác theo quy

định của pháp luật;

+ Phần chênh lệch thu lớn hơn chi còn lại (nếu có) sau khi đã

trích lập các quỹ theo quy định được bổ sung vào Quỹ phát triển hoạt động

sự nghiệp.

- Sử dụng các quỹ:

+ Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp: Để đầu tư xây dựng cơ

sở vật chất, mua sắm trang thiết bị, phương tiện làm việc; phát triển năng

lực hoạt động sự nghiệp; chi áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật công

nghệ; đào tạo nâng cao nghiệp vụ chuyên môn cho người lao động trong

đơn vị; góp vốn liên doanh, liên kết với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài

nước (đối với đơn vị được giao vốn theo quy định) để tổ chức hoạt động

dịch vụ phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao và các khoản chi khác

(nếu có).

+ Quỹ bổ sung thu nhập: Để chi bổ sung thu nhập cho người

lao động trong năm và dự phòng chi bổ sung thu nhập cho người lao động

năm sau trong trường hợp nguồn thu nhập bị giảm. Việc chi bổ sung thu

nhập cho người lao động trong đơn vị được thực hiện theo nguyên tắc gắn

với số lượng, chất lượng và hiệu quả công tác. Hệ số thu nhập tăng thêm

của chức danh lãnh đạo đơn vị sự nghiệp công tối đa không quá 2 lần hệ

số thu nhập tăng thêm bình quân thực hiện của người lao động trong đơn

vị.

16

+ Quỹ khen thưởng: Để thưởng định kỳ, đột xuất cho tập thể,

cá nhân trong và ngoài đơn vị (ngoài chế độ khen thưởng theo quy định của

Luật Thi đua khen thưởng) theo hiệu quả công việc và thành tích đóng góp

vào hoạt động của đơn vị. Mức thưởng do thủ trưởng đơn vị quyết định

theo quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị.

+ Quỹ phúc lợi: Để xây dựng, sửa chữa các công trình phúc

lợi; chi cho các hoạt động phúc lợi tập thể của người lao động trong đơn

vị; trợ cấp khó khăn đột xuất cho người lao động, kể cả trường hợp nghỉ

hưu, nghỉ mất sức; chi thêm cho người lao động thực hiện tinh giản biên

chế.

+ Mức trích cụ thể của các quỹ quy định tại Điểm a Khoản

này và việc sử dụng các quỹ do thủ trưởng đơn vị quyết định theo quy chế

chi tiêu nội bộ và phải công khai trong đơn vị.

- Quản lý tài sản Nhà nước và quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị sự

nghiệp công:

+ Đơn vị sự nghiệp có trách nhiệm quản lý, sử dụng tài sản

nhà nước theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản nhà

nước.

+ Đơn vị sự nghiệp công có trách nhiệm xây dựng và ban hành

Quy chế chi tiêu nội bộ, gửi cơ quan quản lý cấp trên. Trong thời hạn 15

ngày kể từ ngày nhận được Quy chế, trường hợp Quy chế có quy định

không phù hợp với quy định của Nhà nước, cơ quan quản lý cấp trên có ý

kiến bằng văn bản yêu cầu đơn vị điều chỉnh lại cho phù hợp. Sau thời hạn

nêu trên, nếu cơ quan quản lý cấp trên không có ý kiến, đơn vị triển khai

thực hiện theo Quy chế, đồng thời gửi cơ quan tài chính cùng cấp để theo

dõi, giám sát thực hiện, Kho bạc Nhà nước nơi đơn vị mở tài khoản giao

dịch để làm căn cứ kiểm soát chi.

2.3. Phân tích diễn biến tình huống

17

Qua khảo sát thực tế, có thể nhận thấy sau 03 năm thực hiện Nghị

định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ quy định cơ chế tự

chủ của đơn vị sự nghiệp công lập, đã từng bước thu được một số kết quả

nhất định:

Hoạt động quản lý của các đơn vị được thực hiện giao quyền tự chủ

đã được nâng lên một bước về chất lượng; quy trình xử lý công việc được

xây dựng mới hợp lý, khoa học, giảm thời gian chờ đợi của người dân,

giảm thủ tục hành chính phiền hà; công khai những nội dung, tiêu chuẩn

thủ tục theo yêu cầu quản lý. Nhiều đơn vị tổ chức trưng cầu ý kiến của

người dân, làm sổ để dân góp ý kiến, nhờ vậy thực hiện được công khai

dân chủ cơ sở, được nhân dân đồng tỉnh ủng hộ.

Các đơn vị đã chủ động sắp xếp lại cơ cấu tổ chức theo hướng tinh

gọn, giảm đầu mối tổ chức gắn với cải cách thủ tục hành chính theo mô

hình một cửa, một dấu, từ đó sắp xếp lại biên chế, giảm những người

không đạt tiêu chuẩn. Đồng thời, đã xây dựng nhiệm vụ, chức năng của

từng phòng, ban, từng chức danh, từ đó bố trí hợp lý lao động và phân công

nhiệm vụ sát hơn, khoa học, rõ ràng hơn đối với từng cán bộ, viên chức,

vừa tinh giản được biên chế, vừa nâng cao được chất lượng, hiệu suất

công việc.

Một trong những mục đích của cơ chế khoán biên chế và kinh phí

quản lý hành chính là chống lãng phí, thực hành tiết kiệm. Các đơn vị được

khảo sát đã cân nhắc trong việc cử cán bộ đi công tác và tổ chức hội nghị,

không mua sắm những tài sản đắt tiền và không thật cần thiết, xây dựng

tiêu chuẩn văn phòng phẩm, xây dựng quy chế sử dụng điện thoại công vụ

và định mức cước phí điện thoại, quy chế sử dụng ô tô đi công tác, quy chế

sử dụng điện và thiết bị điện như máy pho to, đèn điện, máy điều hóa,

không dùng điện thoại của cơ quan trao đổi việc riêng... nhờ những giải

pháp trên, các đơn vị sự nghiệp công lập được giao tự chủ đã tiết kiệm chi

khoảng từ 3% đến 20% tổng kinh phí được giao khoán.

18

Từ những kết quả nêu trên về đổi mới phương thức quản lý, sắp

xếp cơ cấu tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, chống lãng phí, thực hiện

tiết kiệm, các đơn vự sự nghiệp có thu được khảo sát đã tạo được nguồn

kinh phí để tăng thêm thu nhập cho công chức quản lý và viên chức, người

lao động.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, thực tế cho thấy ở các đơn vị

được khảo sát còn bộc lộc một số tồn tại và cũng còn gặp phải một số khó

khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện tự chủ. Đó là:

- Chưa chú trọng đến các yêu cầu về đổi mới cơ chế quản lý và đảm

bảo trách nhiệm cho cơ quan, đơn vị trong việc tổ chức sắp xếp bộ máy,

thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí, nâng cao hiệu suất làm việc, hiệu quả

công tác;

- Văn bản hướng dẫn xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị sự

nghiệp công lập chưa hướng dẫn rõ;

- Việc chấp hành chế độ báo cáo của các đơn vị sự nghiệp công lập

còn chậm.

- Có nhiều khó khăn trong khi tiến hành xác định khoán chi cũng như

công tác hạch toán, quyết toán.

2.4. Nguyên nhân dẫn đến tình huống

Để có thể đề xuất giải pháp đồng bộ nhằm giải quyết có hiệu quả

những vướng mắc trên cần xác định chính xác những nguyên nhân một số

khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện tự chủ, khoán

biên chế và kinh phí quản lý hành chính cho đơn vị sự nghiệp công lập. Có

thể thấy như sau:

- Trong các đơn vị sự nghiệp công lập được khảo sát, một số công

chức quản lý, viên chức, người lao động nhận thức chưa đúng tinh thần

của Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ quy định

cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập mà chỉ đơn thuần coi việc

19

thực hiện tự chủ là để tăng thu nhập cho công chức quản lý, viên chức,

người lao động do vậy chưa chú trọng đến yêu cầu về đổi mới cơ chế

quản lý, tăng quyền tự chủ và trách nhiệm cho cơ quan, đơn vị trong việc

tổ chức sắp xếp bộ máy, thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí, nâng cao

hiệu suất làm việc, hiệu quả công tác.

- Cơ chế, chính sách tạo điều kiện cho việc thực hiện cơ chế khoán

chưa đồng bộ. Định mức dự toán và chế độ chi tiêu hành chính chưa hoàn

chỉnh. Chức năng, nhiệm vụ, phạm vi quản lý nhà nước của một số cơ

quan hành chính nhà nước chưa được cơ quan có thẩm quyền ban hành kịp

thời.

- Yêu cầu đối với cơ quan thực hiện khoán là phải xây dựng đề án

khoán và quy chế chi tiêu nội bộ làm căn cứ để thực hiện khoán. Nhưng do

các văn bản hướng dẫn hiện hành chưa có hướng dẫn rõ về việc xây dựng

quy chế chi tiêu nội bộ nên trong quá trình thực hiện một số cơ quan thực

hiện khoán còn lúng túng.

- Cấp uỷ Đảng ở các đơn vị đã nhận thức được ý nghĩa quan trọng

của Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ quy định

cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập, song lại chưa tập trung chỉ

đạo trực tiếp thực hiện cơ chế mới này nên kết quả còn hạn chế. Ngoài ra

cơ quan tài chính đồng cấp và cơ quan chủ quản kết hợp chưa chặt chẽ và

kịp thời để tham mưu cho cấp thẩm quyền trong thực hiện phê duyệt đề án

giao quyền tự chủ về tổ chức, bộ máy, biên chế và thực hiện khoán chi

hành chính cho đơn vị sự nghiệp công lập.

- Việc chấp hành chế độ báo cáo của đơn vị sự nghiệp công lập đôi

lúc còn chậm, số liệu báo cáo đôi khi không nhất quán, do đó dẫn đến sự

đánh giá thiếu khách quan của các cơ quan chức năng về tình hình thực

hiện cũng như kết quả công tác của đơn vị sự nghiệp, từ đó làm hạn chế

hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành.

20

Tiểu luận Khoán biên chế và kinh phí quản lý hành chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập - Thực trạng và giải pháp