Thực hành nghi thức Tống ôn tại đình thần Chánh Mỹ, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
THỰC HÀNH NGHI THỨC TỐNG ÔN TẠI ĐÌNH THẦN CHÁNH MỸ,
THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG
y Đinh Thanh Huy(*)
Tóm tắt
Nghi thức Tống Ôn tại đình thần Chánh Mỹ là một trong những lễ tục lâu đời của người dân địa
phương. Trước kia, nghi thức Tống Ôn là tín ngưỡng dân gian hoạt động độc lập với các thiết chế tâm
linh tín ngưỡng khác như: đình thần, miếu, miếu thờ Tiên Sư, đền… Hiện nay, nghi thức Tống Ôn không
còn là một thiết chế riêng biệt và phổ biến như trước nữa mà được cộng sinh và trở thành một trong
những nghi lễ trong nghi thức cúng đình, cúng miếu, cúng miếu thờ Tiên Sư, cúng đền… Đình thần Chánh
Mỹ là một trong những cơ sở tín ngưỡng dân gian điển hình còn duy trì khá bài bản và quy củ nghi thức
Tống Ôn. Theo như lệ cũ, nghi thức Tống Ôn được tổ chức định kỳ vào tháng 3 Âm lịch hàng năm. Ngoài
công tác chuẩn bị, nghi thức Tống Ôn tại đình thần Chánh Mỹ gồm có 10 nghi lễ: Thỉnh Thành Hoàng,
Thỉnh Tổ, Thỉnh Binh, Nghinh Thành Hoàng, Thiết Binh, Phát Lương, Phát Khiển, Nghinh Ôn Bộ, Đưa
Ôn và Tạ Tổ. Nghi thức Tống Ôn là lệ cúng định kỳ của nhân dân phường Chánh Mỹ nhằm khao tế và
tống tiễn ôn hoàng, dịch lệ ra khỏi địa bàn cư trú của người dân địa phương. Đây là một trong những
tục lệ truyền thống được duy trì qua nhiều thế hệ cư dân sinh sống trên vùng đất Chánh Mỹ.
Từ khoá: Tống Ôn, nghi thức Tống Ôn, đình thần Chánh Mỹ.
1. Đặt vấn đề
gian. Nghi thức Tống Ôn được thực hiện bởi 2 thầy
pháp (thường được gọi là thầy cúng hay pháp sư).
Hiện nay, nghi thức Tống Ôn đã giảm bớt nghi lễ,
hội hè, nghệ thuật xướng lễ, các lễ vật khao tế và
thời gian tổ chức. Nghi thức Tống Ôn tại đình thần
Chánh Mỹ là một trong những lễ tục hy hữu còn
thực hành quy củ, bài bản và được tổ chức riêng
biệt, không gộp chung vào 2 lệ cúng Kỳ Yên và
Kỳ Bông của đình thần.
Nghi thức Tống Ôn là một lễ tục trong thiết
chế tâm linh tín ngưỡng dân gian xuất hiện khá sớm
trên đất Bình Dương. Nó được phôi thai và ra đời
gắn với thời kỳ khai phá lập làng của bộ phận cư
dân Nam tiến vào khoảng cuối thế kỷ XVII - đầu
thế kỷ XVIII. Đối mặt với sức ép của các chúa
Trịnh ở phía Bắc, các chúa Nguyễn không ngừng
mở rộng lãnh thổ về phía Nam. Trong bối cảnh ấy,
một bộ phận dân cư gồm nhiều giai tầng khác nhau
đã di dân vào Nam để tránh chiến tranh loạn lạc.
Trên vùng đất mới, những lớp cư dân đầu tiên vào
Nam khai phá lập làng thường xuyên phải đối mặt
với nhiều nguy hiểm luôn rình rập cướp đi sinh
mạng của người dân. Trong đó yếu tố thời tiết, khí
hậu, thổ nhưỡng cũng là đe doạ lớn, nhất là thời
điểm chuyển giao giữa mùa Xuân và mùa Hạ. Đó
là cao điểm bùng phát bệnh dịch truyền nhiễm dễ
mắc phải. Trình độ y học lúc bấy giờ vẫn chưa tìm
ra được nguyên nhân gây bệnh. Đã vậy, đội ngũ
Đình thần Chánh Mỹ toạ lạc ở toạ độ
10059’26’’N - 106038’33’’N, tại khu phố Chánh
Lộc, phường Chánh Mỹ, thành phố Thủ Dầu Một,
tỉnh Bình Dương. Trước kia, đình thần Chánh Mỹ
có tên gọi là đình thần Chánh Thiện toạ lạc cách
đình mới khoảng 200 mét (Nằm trong khuôn viên
trường Sỹ quan Công Binh - số 229B, đường Bạch
Đằng, phường Phú Cường, thành phố Thủ Dầu
Một, tỉnh Bình Dương). Đêm ngày 9 tháng 3 năm
1945, Nhật bất ngờ tấn công đồn lính Pháp tại thành
Săn Đá. Chỉ sau 2 giờ liên tiếp nả đạn pháo, Nhật
triệt hạ nhanh gọn 200 lính Pháp trong thành Săn
Đá. Đình thần Chánh Thiện hứng chịu đạn pháo
của Nhật trong trận chiến ấy nên bị hư hỏng nặng.
Cuối năm 1945, nhân dân xin phép chính quyền
sở tại cho tái lập đình ở vị trí hiện nay. Từ ngày tái
lập đến nay, Ban Tổ chức đình thần Chánh Mỹ đã
sửa chữa, tôn tạo nhiều lần và duy trì ổn định các
lệ cúng diễn ra tại đình.
Ngoài 2 lệ cúng Kỳ Yên (16/2 Âm lịch) và
Kỳ Bông (16/8 Âm lịch), đình thần Chánh Mỹ còn
duy trì ổn định lệ cúng Tống Ôn vào tháng 3 Âm
lịch hàng năm. Nghi thức Tống Ôn tại đình thần
Chánh Mỹ mang đậm màu sắc của Đạo giáo dân
(*) Bảo tàng tỉnh Bình Dương.
48
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
thầy lang còn quá mỏng ở các nơi tụ cư nên khi Ban Tổ chức đình Chánh Mỹ sang nhà thầy Tô
Văn Mong (tên thường gọi là thầy Hai Mẻ) tại số
nhà 1684A, Tỉnh lộ 8, xã Hoà Phú, huyện Củ Chi,
thành phố Hồ Chí Minh để xem ngày tốt tổ chức
nghi thức Tống Ôn. Ngày tốt thường là ngày chư
Phật, chư Thần chứng - nghĩa là ngày có Phật, Thần
chứng giám. Đồng thời ngày cúng phải tránh các
yếu tố kiêng kỵ như tránh các ngày sát chủ âm,
sát chủ dương; ngày sát chủ, sát khách; ngày ô uế;
ngày thọ, tử; ngày vãng vong,...
Sau khi chọn được ngày tốt tổ chức nghi thức
Tống Ôn, thầy Hai liên hệ với thầy Ba chuẩn bị các
văn cúng, khoa cúng và bài vị. Hiện nay, thầy Ba
sử dụng bút lông cứng và giấy bản khổ A3 để viết
văn cúng. Trong nghi thức Tống Ôn có 7 loại văn
cúng chính bao gồm: Tráp Thành Hoàng, Ý Tống
Ôn, Điệp Tá Binh, Hịch Tấu Phát Chùa, Hịch Tấu
Phát Đình, Hịch Tấu Phát Tam Kỳ, Điệp Tống Ôn.
Khoa cúng gồm có 5 loại: Thuyết tướng khoa nghi
(nay không còn thực hành), Thuyết binh khoa nghi,
Nghinh Thành Hoàng Khoa, Truy tam đạo khoa,
Tống ôn tống khách khoa nghi. Bài vị gồm 3 cái:
Hòa Ôn chúa tướng, Thành Hoàng bổn xứ Cao
Các đại vương và Hành binh hành khiến đương
niên. Hiện nay văn cúng vẫn còn được viết bằng
chữ Hán bằng bút long cứng, mực màu đen trên
giấy bản màu trắng hoặc màu vàng. Thầy Ba cho
rằng viết văn cúng không đơn thuần sao chép lại
là được, để văn cúng có giá trị trong cúng tế thì
ngoài nội dung văn cúng đúng còn phải phê đúng
và đảm bảo tính thẩm mỹ.
Để văn cúng đảm bảo hình thức và nội dung,
thầy Ba dùng bút lông cứng màu đỏ phê các nét
sổ mốc vào 2 chữ ở đầu câu nhằm mục đích kiểm
duyệt nội dung của văn cúng. Tiếp đến, thầy Ba phê
thêm các chữ vào tháng, ngày và những chỗ được
chừa sẵn. Viết chữ gì tuỳ thuộc vào ngày viết văn
cúng, ví dụ như: các ngày bắt đầu bằng can Giáp,
Ất (thuộc hành mộc) thì viết chữ Thử Ngưu Đề; các
ngày bắt đầu bằng can Bính, Đinh (thuộc hành hoả)
thì viết chữ Hổ Pháo Bê; các ngày bắt đầu bằng
can Mậu, Kỷ (thuộc hành thổ) thì viết chữ Long Xà
Mã; các ngày bắt đầu bằng can Canh, Tân (thuộc
hành kim) thì viết chữ Dương Hầu Kê; các ngày
bắt đầu bằng can Nhâm, Quý (thuộc hành thuỷ) thì
viết chữ Trư Tổ Dụng.
dịch bệnh xảy ra, người dân rất hoang mang lo sợ
phải đối diện với tử thần. Trước sự bất lực của giới
hương chức và các thầy lang, người dân gửi trọn
niềm tin trị khỏi bệnh dịch vào giới đạo sỹ hay còn
gọi là thầy cúng, thầy pháp hoặc pháp sư và các
đấng thần thánh siêu nhiên.
Theo thầy pháp Võ Văn Trị (tên thường gọi là
thầy Ba): ông sơ của thầy người gốc miền Trung
vào Củ Chi lập nghiệp vào năm Nhâm Dần (1842).
Trong những ngày đầu khai phá trên xứ Củ Chi,
người dân trong làng hay bị chết do mắc bệnh dịch
và thậm chí chết cả nhà. Lúc đầu, những người hàng
xóm đứng ra chôn cất nhưng về sau có hiện tượng bị
lây bệnh dịch nên những người ở gần nhà có bệnh
dịch cũng tránh xa để không mang hoạ về nhà. Do
vậy, cứ đến đỉnh điểm bệnh dịch xảy ra, Trùm biện
là người đứng đầu xóm ấp sai dân binh trai tráng
đào huyệt ở nơi xa dân cư hoặc đào huyệt ngay
giữa nhà người xấu số chôn cất và đốt luôn cả nhà
nhằm thiêu cháy bệnh dịch. Sau đó, Trùm biện van
vái định ra lệ cúng Tống Ôn hàng năm để tiêu trừ
bệnh dịch. Trước đây, nghi thức Tống Ôn thường
được tổ chức tại các chợ làng, nhà làng, đình thần
làng, nhà dân hoặc ngả ba đường cái.
Ông Út Trăng - Trưởng Ban Tổ chức đình thần
Chánh Mỹ cho rằng nghi thức Tống Ôn có từ thời
khai phá, lập làng. Từ năm 1845 đến nay, nghi thức
Tống Ôn là một lệ cúng định kỳ của dân làng vào
tháng 3 Âm lịch hàng năm. Cũng như trước kia,
nghi thức Tống Ôn tại đình thần Chánh Mỹ mang
ý nghĩa tống đi tai ương, bệnh dịch, cầu cho quốc
thái, dân an, nhà nhà ấm no và hạnh phúc.
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Công tác chuẩn bị trước khi diễn ra
nghi thức Tống Ôn
Cũng như những năm trước, sau khi kết thúc
lễ Kỳ Yên vào ngày 16 tháng 2 Âm lịch, Ban Tổ
chức đình thần Chánh Mỹ ngồi lại họp bàn và phân
công nhiệm vụ cho từng thành viên trong Ban Nghi
lễ. Theo đó, ông Út Trăng sẽ đi xem ngày cúng,
ông Nguyễn Văn Chuyền làm thuyền tống ôn, ông
Nguyễn Thanh Sơn sửa sang và sắp xếp các bàn
cúng và cô Sáu Hồng chuẩn bị các lễ vật cúng tế.
Vào đầu tháng 3 Âm lịch hàng năm, Trưởng
49
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
Nếu như văn cúng viết từ ngày 1 đến ngày Khiển; Các lễ vật bàn Ngũ phương Ôn bộ gồm:
10 thì phê chữ Ất (乙) phía bên phải từ tháng đến 1 mâm đựng đầu heo và lòng heo luộc, 3 bộ tam
ngày. Năm nay, cúng Tống Ôn vào ngày Đinh Dậu sên, đĩa muối gạo, đĩa trầu cau vàng mã, đĩa xôi,
nên thầy Ba phê 4 chữ: Thành Tâm Như Ý (誠心 đĩa bún, đĩa giá đỗ, đĩa bánh bò, đĩa bánh phồng
如意) bên phải chữ khể thủ, đốn thủ ngay đầu Ý tôm, chén nước mắm, khay ngũ quả, bình bông, lư
Tống Ôn. Sau khi phê xong văn cúng, thầy Ba triện hương. Bên cạnh để 1 mâm gồm có: vàng mã, chén
dấu thầy pháp vào chữ đốn thủ bách bái và năm gạo, chén muối, thuốc lá, bài Tây dùng để đặt trên
cúng lên Ý Tống Ôn; triện vào năm cúng và chữ thuyền trong nghi lễ Đưa Ôn. Ở dưới chiếu làm lễ
chức lục pháp sư lên tráp và 2 điệp và 3 hịch tấu. trước bàn Ngũ phương Ôn bộ có để 1 khay đựng 2
cây đèn, 1 bát hương, một ly nước và lá trầu.
Về phía Ban Tổ chức đình thần Chánh Mỹ,
sau khi xem và chọn được ngày tốt, ông Nguyễn
2.2. Diễn tiến nghi thức Tống Ôn tại đình
Văn Chuyền được phân công làm thuyền tống ôn. thần Chánh Mỹ
Thuyền tống ôn là một phương tiện không thể thiếu
trong nghi thức Tống Ôn tại đình thần Chánh Mỹ.
Theo nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng và Trương
Ngọc Tường: Việc thả bè tống cô hồn xuống sông
có lẽ bắt nguồn từ vũ trụ luận của Phật giáo, theo
đó, địa ngục ở dưới chân núi Thiết Vi bao quanh
bảy lớp biển Hương hải xa tít tắp hằng hà sa số do
tuần. Nói cách khác là địa ngục ở ngoài biển xa và
sông là đường ra biển cũng là đường đến trú sở
của các cô hồn, ma quỷ,…[3, tr. 245]. Thuyền tống
ôn được cấu tạo gồm 5 phần chính: thân thuyền,
boong thuyền, khoan lái, mái che và cột treo cờ.
Thuyền có kích thước: dài khoảng 1,8 mét, rộng
khoảng 0,7 mét và cao khoảng 1,2 mét.
Hiện nay, nghi thức Tống Ôn ở đình thần
Chánh Mỹ gồm có 10 nghi lễ bao gồm: Trình
Thành Hoàng, Thỉnh Tổ, Thỉnh Binh, Nghinh
Thành Hoàng, Thiết Binh, Phát Lương, Phát Khiển,
Nghinh Ôn Bộ, Đưa Ôn và Tạ Tổ.
Nghi lễ trình Thành Hoàng diễn ra trước bàn
thờ thần. Mục đích nghi lễ là để cầu xin Thành
Hoàng bổn xứ Cao Các đại vương, Tả ban liệt vị
tôn thần, Hữu ban liệt vị tôn thần cho phép nhân
dân phường Chánh Mỹ thiết lập đàn tràng giải trừ
ôn hoàng, dịch lệ. Bắt đầu nghi lễ, Ban Nghi lễ
niệm hương khấn xin thần thành hoàng Cao Các
Đại Vương cho phép Ban Nghi lễ mời thầy pháp
về thực hiện nghi thức Tống Ôn theo tục lệ của
làng. Tiếp đến, Ban Nghi lễ bái lạy chư Thiên, Hư
Vô Chiếu Giám và thành hoàng bổn xứ Cao Các
đại vương. Sau đó, thầy pháp văn niệm hương,
làm phép tẩy uế, đọc tráp Thành Hoàng, thần tráp,
thần chú đốt tráp và thần chú thỉnh thành hoàng
Kỷ Tín Cao Các đại vương. Nội dung tráp, các bài
thần chú mang hàm ý cầu xin được sự che chở và
giúp đỡ của thần để nhân dân tránh được tai ương,
dịch bệnh. Kết thúc nghi lễ Trình Thành Hoàng,
thầy pháp võ mượn cặp Thanh Long đao của thần
thành hoàng Cao Các đại vương để làm pháp khí
sử dụng trong nghi lễ Đưa Ôn.
Lễ vật chính trong nghi thức Tống Ôn tại đình
Chánh Mỹ trước kia thường là heo sống nguyên
con. Từ năm 1976 trở lại đây, lễ vật chính chỉ là đầu,
đuôi, chân và lòng heo luộc chín. Cụ thể: Bàn thờ
thần Thành Hoàng gồm có: hoa, quả, đèn, nhang,
khay đựng rượu, trầu cau, đĩa giá đỗ, đĩa rau và
nước; Các bàn thờ Tả Ban, Hữu Ban, Tiền Hiền,
Hậu Hiền, miếu Bà Chúa Xứ chỉ bày biện hoa,
quả, đèn, nhang, nước. Riêng bàn thờ Ông Hổ đặt
thêm 1 tợ thịt sống; Các lễ vật bàn Tổ gồm: 3 tợ thịt
luộc, 3 bộ tam sên, chén gạo, chén muối, chén nước
mắm, đĩa bún, đĩa xôi, đĩa bánh bò, đĩa giá đỗ, 3 ly
nước, 1 ly rượu, trầu, cau, thuốc lá, hoa, quả, đèn,
nhang; Các lễ vật bàn Binh gồm: 2 tợ thịt luộc, 2
bộ tam sên, chén gạo, chén muối, chén nước mắm,
1 đĩa bún, 1 đĩa xôi, 1 đĩa bánh bò, 1 đĩa giá đỗ,
3 ly nước, 1 ly rượu, trầu, cau, thuốc lá, hoa, quả,
đèn, nhang. Bên cạnh bàn Binh còn để thêm mâm
lễ gồm: 3 con dao bầu, 3 cây đèn cầy, đĩa tam sên
và 1 tợ thịt luộc được sử dụng trong nghi lễ Phát
Nghi lễ Thỉnh Tổ diễn ra tại dãy nhà Đông lang
của đình thần Chánh Mỹ. Đây là nghi lễ mời Phật
Tổ, Tổ pháp giáng hạ pháp đàn phù trợ thầy pháp
độ vong oan hồn cửu ngục, trấn quỷ, diệt tà ma và
đưa ôn hoàng, dịch lệ đi về biển Đông để dân làng
được bình an. Nghi lễ được bắt đầu bởi nghi niệm
hương và làm phép giải uế bằng cách dùng lá trầu
vẩy nước đã được thư hương theo 5 hướng: trời,
50
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
đất, người, tà quỷ và bàn Tổ. Tiếp đến, thầy pháp thầy pháp văn dùng lá trầu vẩy nước phép giải uế để
bấm ấn mời tam thiên ngự giáng đàn tràng và đọc đón tiếp Thành Hoàng. Tiếp đến, thầy pháp võ tụng
Ý Tống Ôn để trình bày lý do của lệ cúng. Sau đó, bài thần chú Nhất niệm thông tam giới và đọc tiếp
thầy pháp văn vừa đọc thần chú vừa đả 3 hồi trống Nghinh Thành Hoàng khoa với nội dung triệu hồi
mời Phật Tổ giáng lâm phù hộ cho nhân dân bá quan quân, binh tướng giáng hạ pháp đàn. Sau đó,
tánh được bình an.
Để giữ yên ổn cho xóm làng, thầy pháp văn
dùng khăn ấn, lệnh bài và hương khấn niệm mời
đọc Ý Tống Ôn để nhờ binh lính Thành Hoàng tiêu
trừ ôn hoàng dịch lệ và ban phước cho nhân dân.
Thiết Binh là nghi lễ khao tế nhằm mục đích
Tề Huyền Đô tam thánh hiển linh phù hộ pháp đàn. mượn binh của các vị Hoà Ôn chúa tướng, tam vị
Thầy pháp văn thư hương chữ giải uế (繲穢), nẹc chúa ôn, ngũ vị chúa ôn, cùng Khương phụ Hoà
khăn ấn và trịch lệnh bài để tiêu diệt ma quỷ, tiêu ôn chúa tướng, ngũ phương ôn tướng, ngũ bộ ôn
tan tà khí. Tiếp đến, thầy pháp võ tụng bài thần chú binh để giải trừ ôn hoàng, dịch lệ.
thỉnh Tổ và chiêu Binh để cầu xin Tổ cho phép thầy
pháp mời binh về giải trừ ôn hoàng dịch lệ.
Trình tự nghi lễ cũng được bắt đầu bằng nghi
tam bái: chư Thiên, Hư Vô Chiếu Giám và Hoà
Thỉnh Binh là nghi lễ khao tế binh lính của các Ôn chúa tướng do thầy pháp văn làm xướng quan.
chúa tướng làm nhiệm vụ giải trừ ôn hoàng dịch lệ Tiếp theo, thầy pháp văn tụng bài thần chú Động
để mang lại cuộc sống yên ổn cho người dân. Bắt trung huyền hư và làm phép giải uế trước khi mời
đầu nghi lễ, thầy pháp võ khấn niệm: mời binh lính chư thần giáng hạ chứng kiến. Trọng tâm của nghi
của Khương Phụ Hoà Ôn chúa tướng, ngũ phương lễ này là bài tụng Thuyết Binh khoa với nội dung
ôn tướng, ngũ bộ ôn binh; mời binh lính của Hoà Ôn chủ yếu là mời: Hoà Ôn chúa tướng, Khang Phụ
chúa tướng, Thuỷ Bộ ôn binh, Đệ Cao thiên tướng, tiên sinh, chư tướng ngũ phương sở trị, thập loại
nội binh cấp ngoại binh sai, thiên thiên lực sỹ, vạn cô hồn, thập tam đẳng đạo, thiện trác tinh binh,
vạn tinh binh nhanh chóng đến đàn tràng nhận lễ thổ công, thổ địa, liệt vị uy linh, thiên thiên lực sĩ,
vật khao tế. Đồng thời phù hộ nhân dân được bình vạn vạn tinh binh đồng hành tốc đáo đàn tràng thụ
an, mạnh giỏi và tật bệnh tiêu trừ.
hưởng lễ vật khao tế.
Bắt đầu nghi lễ, Chánh bái lễ tam bái: chư
Thầy pháp văn đọc Ý Tống Ôn truyền tải nội
Thiên, Hư Vô Chiếu Giám và các vị chúa Ôn theo dung nói về lý do thực hiện nghi thức Tống Ôn tại
lời xướng của thầy pháp võ. Sau đó, thầy Hai đọc đình thần Chánh Mỹ. Thầy pháp văn khấn niệm, nẹc
bài thần chú thỉnh binh bằng giọng luyện để gọi khăn ấn và dùng hương viết chữ 擲 (Trịch) xuống
binh giúp thầy pháp trảm quỷ, tiêu diệt tà ma và đất, rồi vừa niệm chú vừa trịch ấn 3 lần xuống đất
giải trừ ôn hoàng, dịch lệ. Để tránh bị quấy nhiễu để triệu hồi âm binh. Tiếp đến, thầy pháp văn tiếp
trong khi làm pháp sự, thầy pháp võ tụng bài thần tục tụng thuyết binh khoa và đọc Điệp Tá Binh để
chú thỉnh tam vị chúa ôn, ngũ vị chúa ôn đem binh mượn binh lính của chư tướng làm nhiệm vụ tống
tới trấn giữ và che chở đàn tràng. Tiếp đến, thầy ôn hoàng, dịch lệ đi xa. Trước khi kết thúc nghi lễ
pháp võ đọc bài kệ tưởng diêm mễ để tưởng nhớ về này, thầy pháp võ niệm hương dặn dò binh sỹ làm
gốc tích gạo muối. Đồng thời, thư hương lên gạo nhiệm vụ tống ôn.
muối 4 chữ thiên biến vạn hoá, bấm ấn, đọc luyện
bài thần chú phù diêm mễ và bài thần chú đốt tiền
mã nhằm biến hoá gạo muối cho đủ số lượng để
khao tế binh tướng.
Phát Lương là nghi lễ cấp gạo, muối, tiền mã
cho binh lính mà thầy pháp mượn các chúa tướng
trấn giữ ở ngũ phương để giải tống thiên ôn và
cấp gạo muối cho nhân binh trên thuyền, cùng các
Nghinh Thành Hoàng là nghi lễ đón tiếp âm binh là cô hồn, các đảng quanh quẩn ở trong
Thành Hoàng và binh lính của Thành Hoàng về làng. Bắt đầu nghi lễ Phát Lương, thầy pháp võ
nhận lễ khao tế, trừ ôn hoàng, dịch lệ. Sau khi thực khấn xin chư Phật, chư Thiên, Hoà Ôn chúa tướng
hiện xong nghi tam bái, thầy pháp văn đọc Nghinh và Hậu tổ chứng kiến nghi lễ Phát Lương. Đồng
Thành Hoàng khoa, tụng bài thần chú Động trung thời, mời Hoà Ôn chúa tướng, chư vị Phật tổ, nội
huyền hư. Sau khi thư hương lên ly nước làm phép, binh cấp ngoại binh sai, thiên thiên lực sỹ, vạn
51
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
vạn tinh binh phò hộ và giúp đỡ nhân dân giải trừ
ôn hoàng, dịch lệ.
Sau khi thầy pháp văn thực hiện xong cúng
khoa phát khiển, thầy pháp võ xướng lễ tam bái và
nói lối phát Hịch Tam Đạo. Trong khi nói lối phát
hịch, thầy pháp võ thư hương và nẹc khăn ấn để
kết thúc 1 lời thỉnh cầu. Sau đó thầy pháp võ sai
người phát hịch tấu lần lược theo 3 hướng: chùa,
đình và ngả ba đường cái. Người nhận nhiệm vụ
phát hịch nhận lấy đèn cầy, dao và hịch tấu đi theo
hướng thầy chỉ. Người phát hịch đi chừng hơn 10
mét thì dừng lại, đem con dao cắm xuống đất trấn
yểm và đốt hịch để kết thúc nghi lễ Phát Khiển.
Nghinh Ôn Bộ là nghi lễ đón tiếp, khao tế ngũ
Chánh bái khấu bái chư Thiên, Hư Vô Chiếu
Giám, Phật Tổ cùng các quan tướng theo lời xướng
của thầy pháp võ. Tiếp đến, thầy pháp nói lối nghinh
binh để đón mời binh lính, vừa nói lối thầy pháp võ
vừa nẹc khăn ấn đón tiếp binh về từ các hướng. Khi
binh tướng đủ đầy, thầy pháp võ nói Xuân nữ, đọc
kệ tưởng diêm mễ để nhớ về gốc tích gạo muối. Vì
số lượng binh lính rất đông trong khi lương khao
tế có hạn nên thầy pháp võ làm phép biến hoá gạo
muối bằng cách đọc thần chú phù diêm mễ giọng
luyện, thư hương, bấm ấn, đốt tiền mã để biến hoá phương ôn tướng, ngũ bộ ôn binh trước sự chứng
gạo, muối, tiền mã chia đủ khắp muôn ngàn quân kiến của chư Thiên, Hư Vô Chiếu Giám, Kim niên
binh ăn no và đợi lệnh thầy truyền.
Trong từng của phát lương, thầy pháp võ vận
dụng khéo léo 3 làn điệu cổ: nói lối, nói Xuân nữ,
Thổ hiền hành trình, Việt Vương hành khiến và
Thiên Cẩu hành binh.
Nghi lễ Nghinh Ôn Bộ cũng bắt đầu bởi nghi
hát Nam và nẹc khăn ấn để thực hiện nghi phát tam bái. Tiếp đến, thầy pháp văn tụng bài thần chú
lương. Phát lương được thực hiện theo trình tự Động trung huyền hư và làm phép giải uế. Sau đó,
từ trong ra ngoài theo thứ tự: Đông, Nam, Tây, thầy pháp văn tụng lần lượt các bài thần chú Nhất
Bắc, Trung ương ở đàn nội và đàn ngoại tại thuyền niệm thông tam giới, tụng Tống Ôn Tống Khách
tống ôn.
khoa, Ý Tống Ôn và đọc Điệp Tống Ôn. Cuối
cùng, thầy pháp văn chuyển sang đọc Tống ôn
Tống khách khoa bằng giọng luyện. Nội dung của
các bài thần chú, Ý Tống Ôn, Điệp Tống Ôn, Tống
Ôn Tống Khách khoa nhằm thông báo cho ngũ
phương ôn tướng, ngũ bộ ôn binh được biết về lý
do nghi lễ Nghinh Ôn Bộ. Đồng thời, dâng hiến lễ
vật khao tế và tờ trình tống ôn để ngũ phương ôn
tướng, ngũ bộ ôn binh chứng giám. Trong tờ trình
tống ôn (Điệp Tống Ôn) có ghi rõ số lính ở từng
phương được mời khao tế.
Trước khi lệnh truyền âm binh, ôn hoàng, dịch
lệ lên thuyền, thầy pháp võ thực hiện khai quang,
điểm nhãn các hình nhân binh và thuyền trưởng để
canh giữ và lái thuyền tống ôn đi đến nơi đến chốn.
Thầy pháp đặt tên cho người hầu trên thuyền là Ma
Văn Gánh, Ma Văn Vác, Ma Thị Gánh, Ma Thị
Vác đi theo hầu hạ Việt Vương hành khiến, Thiên
Bá, Thành Tào hành binh, Ngũ phương Ôn tướng,
Ngũ bộ Ôn binh. Đồng thời, người hầu cũng gánh
vác luôn lạnh, nóng, ốm đau, bệnh tật để nhân dân
trong vùng được bình an.
Phát Khiển là nghi lễ sai người phát hịch tống
ôn tới chùa, đình và ngả ba đường cái. Thầy Hai
niệm hương khấn mời chư vị Phật tổ, Hoà Ôn chúa
tướng, Quan Âm Phật Bà, nội binh cấp, ngoại binh
sai, thiên thiên lực sỹ, vạn vạn tinh binh nhận lễ
chứng minh và phò hộ cho nhân dân bá tánh được
bình an.
Sau khi niệm hương khấn xin chư vị công
đồng Phật tự, công đồng đình miễu, công đồng
tam kỳ cảm ứng chứng minh nghi thức Tống Ôn
tại đình thần Chánh Mỹ, thầy pháp văn xướng lễ
cho Chánh bái khấu lạy: chư Thiên, Hư Vô chiếu
giám, Công đồng Phật tự, Công đồng đình miễu,
Công đồng tam kỳ và Ngũ phương Ngũ bộ kỳ quán.
Thầy pháp văn tụng bài thần chú Động trung
huyền hư và làm phép giải uế 3 con dao sử dụng
để phát hịch tam đạo. Tiếp đến, tụng bài thần chú
Nhất niệm thông tam giới, tụng Truy Tam Đạo và
đọc Ý Tống Ôn nhằm thông báo lý do của buổi lễ
đến các Công đồng Phật tự, Công đồng đình miếu
và Công đồng tam kỳ. Sau đó, thầy pháp võ lần
lượt đọc Hịch phát tấu chùa, Hịch phát tấu đình
và Hịch phát tấu tam kỳ nhằm truyền ý chỉ tống
ôn tới 3 công đồng.
Thầy pháp võ đặt Điệp Tống Ôn và bài vị
Việt Vương hành khiến, Thiên Bá, Thành Tào
hành binh lên thuyền. Điệp Tống Ôn để trên
52
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
thuyền mang ý nghĩa như giấy thông hành để và hàn huyên tâm sự. Họ cùng nhau ôn lại những
thuyền không bị cản trở. Sau khi các hình nhân kỷ niệm buồn vui về những người tiền nhiệm và
trên thuyền tống ôn được khai quang điểm nhãn thầy pháp quá vãng. Họ chia sẻ những khó khăn
xong, thầy pháp văn nhắc nhở những người tham trong cuộc sống, rồi cũng đến lúc chia tay nhau và
gia buổi lễ: ai bị hạn tam tai, mộc ách thì bỏ tiền hẹn ước năm sau hội ngộ.
lẻ lên thuyền tống hạn tam tai, mộc ách và những
xui xẻo đi xa theo thuyền.
3. Kết luận
Hiện nay, nghi thức Tống Ôn đình thần Chánh
Mỹ còn duy trì thực hành khá bài bản và quy cũ.
Nghi thức Tống Ôn là một trong những hoạt động
tâm linh tín ngưỡng dân gian truyền thống mang
đậm bản sắc văn hoá của cư dân Nam Bộ xưa. Nghi
thức Tống Ôn là hoạt động tâm linh tín ngưỡng của
một bộ phận dân cư sinh sống tại phường Chánh
Mỹ, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.
Nghi thức Tống Ôn tồn tại song hành hoặc gắn liền
Đưa Ôn là nghi lễ đưa thuyền tống ôn đi thả
xuống sông Sài Gòn. Thầy pháp võ cầm Thanh
Long đao khấn niệm. Tiếp đến, thầy pháp vừa đọc
bài thần chú rao binh Tống Ôn Đưa Khách vừa múa
Thanh Long đao trảm quỷ, trừ tai ương. Song, thầy
pháp ra lệnh cho âm binh nhận xong lương thảo
đứng thành 2 hàng ngăn nắp chờ khi thuyền quay
đầu ra cổng đình thì lần lượt lên thuyền đi biệt xứ.
Đoàn đưa ôn bắt đầu khiên thuyền đi thả với thực hành tín ngưỡng thờ thần Thành Hoàng
xuống sông Sài Gòn. Đi đầu đoàn đưa ôn là 2 trong thiết chế văn hoá đình thần ở Bình Dương
người vừa khiên vừa đánh trống chiêng. Tiếp đến nói riêng và ở Nam Bộ nói chung.
là 4 người khiên thuyền tống ôn và đi sau cuối là
thầy pháp. Khi đoàn đưa thuyền tống ôn đi tới cổng
đình, thầy pháp đưa Thanh Long cho một thành viên
trong Ban Nghi lễ để tiếp tục vung đao chém tà ma,
yêu quái, tiêu trừ dịch bệnh và tai ương.
Nghi thức Tống Ôn mang ý nghĩa trước hết
là một lễ tục lâu đời của cư dân Chánh Mỹ, nhằm
đáp ứng nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng của người
dân địa phương. Mặc dù, điều kiện sống của người
dân đã có những chuyển biến nhất định, nhất là sự
Đoàn rước khiên thuyền đi đến giữa cầu Phú phát triển của hệ thống y tế các cấp và những thành
Cường trên sông Sài Gòn thì dừng lại. Các thành tựu của y học hiện nay. Do vậy, hiện tượng bệnh
viên trong đoàn đưa buộc dây neo và thả thuyền dịch truyền nhiễm tràn lan trong lúc giao mùa đã
tống ôn xuống sông. Trước khi thả thuyền tống ôn được khắc phục và không còn là nỗi ám ảnh của
xuống sông Sài Gòn, một người trong ban nghi lễ người dân. Tuy nhiên, trong bối cảnh công nghiệp
hô to “Tây hồ trực chỉ” để hướng thuyền ra biển hoá và hiện đại hoá ngày nay, cuộc sống của người
cả. Sau đó thả thuyền xuống sông trôi theo nước. dân vẫn còn nhiều rủi ro và bất trắc. Vì vậy, họ vẫn
còn niềm tin vào các đấng khuất mày khuất mặt,
họ tôn thờ và cúng tế để cầu mong được bình an
trong cuộc sống.
Nghi lễ Tạ Tổ được thực hiện khi đoàn đưa ôn
đưa thuyền tống ôn thả xuống sông Sài Gòn quay
trở lại đình. Thầy pháp võ mang trả lại cặp Thanh
Long đao cho thần thành hoàng Kỷ Tín Cao Các
Sự ra đời và tồn tại nghi thức Tống Ôn gắn
đại vương ở trong chánh điện. Sau đó, thầy pháp liền với lịch sử phát triển của vùng đất Chánh Mỹ.
quay trở ra bàn Tổ niệm hương lễ tạ chư y Kiến Nghi thức Tống Ôn không chỉ là hoạt động tâm linh
Thức Thông Đạt linh quan tướng cung, chánh thập tín ngưỡng dân gian mà còn có giá trị cố kết cộng
nhị vị tổ tiền lai và binh thầy đã giúp đỡ cho nhân đồng dân cư trong làng xã nông thôn. Điều đó biểu
dân bá tánh giải tống thiên ôn, tiêu trừ bệnh tật. hiện qua hoạt động có tổ chức và có tôn ti trật tự.
Đây cũng là nghi lễ cuối cùng của nghi thức Tống Trưởng Ban Tổ chức thường là người cao tuổi, có
Ôn tại đình thần Chánh Mỹ.
uy tín và được cộng đồng dân cư kính trọng. Thông
qua thực hành nghi thức Tống Ôn nói riêng và tín
ngưỡng thờ cúng thần Thành Hoàng nói chung,
Trưởng Ban Tổ chức có tiếng nói nhất định trong
tập hợp và phân công nhiệm vụ cho các thành viên
mỗi khi có lệ cúng. Đồng thời, các thành viên trong
Sau một buổi làm việc nghiêm túc, nghi thức
Tống Ôn tại đình thần Chánh Mỹ đã diễn ra thành
công tốt đẹp. Ban Tổ chức, hai thầy pháp và những
người tham dự nghi thức Tống Ôn tại đình thần
Chánh Mỹ ngồi lại với nhau ăn bữa cơm thân mật
53
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
Ban Tổ chức luôn hướng những người tham gia kỳ an. Pháp đàn nhất diên tư đắc thử trừ ôn hoàng,
hướng đến điều thiện, điều tốt và sẵn sàng giúp đỡ y khoa tu phụng hợp hành tu thiệp thỉnh tiền sự lý
những người hoạn nạn.
tật tốc phương ngung sơn xuyên dã huyện đô đại
Thành Hoàng hợp thuộc chân tư cảm lệnh tri uỷ
thống trị Nam phương sơn hữu vệ tiền lai tiễn trừ
quỷ tặc khu trục ôn hoàng trừ ác tiêu vong.
Đơn pháp diên chi thành tựu an nhân lợi vật
các bảo tiêu ninh túc vu thánh chân giáng lâm tiến
tịch vô di thời tắc điểm đáo phụng hành tân vật khể
trệ tu chí điệp giả hữu điệp thỉnh thiên hạ đô đại
Thành Hoàng đại vương tư chủ giả chiếu giám thi
hành cẩn điệp. Tuế thứ Mậu Tuất niên, tam nguyệt,
nhị thập nhật thời điệp kim bổn thôn khấu bái: Ngọc
Thanh đại động thần tiêu, Ngọc Khu kim khuyết,
chức lục pháp sư tự bảo linh thừa hành tam thiên
phù giáo phụ nguyên đại pháp thiên sư chánh nhất
tĩnh ứng hiển hữu chân quân.
Phụ lục:
Tráp Thành Hoàng văn:
Nguyên văn chữ Hán:
靈寶大法司箚付城隍土地正神本司處.
共和社会主義越南國,平陽省,巿社守油
沒,正美社居奉.道眞錄保安迎祥請福今爲本村
会同儀礼念百性男婦老幼大小等性旨祈異請祈
筳生安人利物吉祥主照言念生居中界ꢀ著.蒼天
頓,乾坤覆載之恩感聖神照(臨)之德以於.戊戌
年三月二十日到例犒祭一筳窃念情旨祈爲懇求
人物願得平安,除災兇延去切慮溟天春節孟月
良晨有例迎瘟送客之禮.
取於本月是日請命道流就于亭處修說靈寶
太上禳除送瘟及部下祈安,法坛一筳司得此除
瘟癀,依科修奉合行修帖請前事理疾速方隅山
川野縣都大城隍合属眞司感令知委統値南方山
祐衛前來剪除鬼賊驅逐瘟癀除惡消忘.
單法筳之成就安人利物各保消寧肅迂聖眞
降臨進席毋遺時則牒到奉行辛物稽滯須至牒
者右牒請天下都大城隍大王司主者照鍳施行
謹牒.歲次戊戌年,三月,二十日時牒今本村叩
拜:玉清大峝神霄玉摳金闕職錄法師字保零承
行三天扶教輔元大法天師正一靖應顯祐眞君.
Phiên âm:
Ý tống ôn:
Nguyên văn chữ Hán:
稽首頓首百拜字保齡奉爲.
共和社会主義越南國平陽省巿社守油沒正
美社居奉.
道眞錄保安迎祥集福.今爲本村会同儀礼
合百性男婦老幼大小等性旨祈爲.請祈筳生安
人利物各相主照言念生居中界ꢀ著蒼天頓.乾坤
覆載之恩感三元照臨之德迆於.
戊戌年,三月,二十日,到例犒祭一筳不記
日忽被天瘟,有德物命或被之譴責,或逢下鬼
之訴諛,或獨犯神明或土氣安行於,妖氣等衆
於,所犯未犯撰魘事欲得平安.皈投靈寶禳除
乞請道士就于亭處修說靈寶禳除瘟独,鼠法坛
一筳依科修設逐處宣行建立坛儀驅除瘟疫滿
散貨財送归上界.仰憑道力保佑鄉人,牛,馬,
成群但瘟独之退散伏願全社百性人物.請福來
除災但,曰富,曰康,曰寧茂應百祥凡在時中永
蒙道蔭.歲次.
Linh bảo đại pháp ty tráp phó Thành Hoàng
thổ địa chánh thần bổn tư xứ.
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quốc,
Bình Dương tỉnh, thị xã Thủ Dầu Một, Chánh Mỹ
xã cư phụng. Đạo chân lục bảo an nghinh tường
thỉnh phúc kim vi bổn thôn hội đồng nghi lễ niệm
bách tính nam phụ lão ấu đại tiểu đẳng tính chỉ kỳ
dị thỉnh kỳ diên sanh an nhân lợi vật cát tường chủ
chiếu ngôn niệm sanh cư trung giới vạn trứ.
Thương thiên đốn, càn khôn phúc tải chi ân
cảm thánh thần chiếu (lâm) chi đức dĩ ư. Mậu Tuất
niên, tam nguyệt, nhị thập nhật đáo lệ khao tế nhất
diên thiết niệm tình chỉ kỳ vi khẩn cầu nhân vật
戊戌年,三月,二十日,時意今本村叩拜.
Phiên âm:
Khể thủ đốn thủ bách bái tự Bảo Linh phụng vị.
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quốc,
nguyện đắc bình an, trừ tai hung diên khứ thiết lự Bình Dương tỉnh, thị xã Thủ Dầu Một, Chánh Mỹ
minh thiên xuân tiết mạnh nguyệt lương thần hữu lệ xã cư phụng. Đạo chân lục bảo an nghinh tường tập
nghinh ôn tống khách chi lễ. Thủ ư bổn nguyệt thị phúc. Kim vi bổn thôn hội đồng nghi lễ hợp bách
nhật thỉnh mệnh đạo lưu tựu vu đình xứ tu thuyết tính nam phụ lão ấu đại tiểu đẳng tính chỉ kỳ vi.
linh bảo thái thượng nhương trừ tống ôn cập bộ hạ Thỉnh kỳ diên sanh an nhân lợi vật các tương chủ
54
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
chiếu ngôn niệm sinh cư trung giới vạn trứ thương
Phụng vị đệ tử tự Bảo Linh thừa hành
niên đốn. Càn khôn phúc tải chi ân cảm tam nguyên thượng tấu.
chiếu lâm chi đức dĩ ư.
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quốc,
Bình Dương tỉnh, thị xã Thủ Dầu Một, Chánh Mỹ
xã Cư phụng. Đạo chân lục bảo an nghinh tường
tập phúc, kim vi bổn thôn Hội đồng nghi lễ hợp
bách tính nam phụ lão ấu đại tiểu đẳng, tính chỉ kỳ
vi thỉnh kỳ diên sinh an nhân lợi vật các tương chủ
chiếu ngôn niệm sinh cư trung giới vạn trứ thương
thiên đốn. Càn khôn phúc tải chi ân cảm tam quang
chiếu lâm chi đức dĩ ư.
Mậu Tuất niên, tam ngoạt, nhị thập nhật đáo
lệ khao tế nhất diên bất ký nhật hốt bị thiên ôn, hữu
đức vật mệnh hoặc bị chi khiển trách, hoặc phùng
hạ quỷ chi tố du, hoặc độc phạm thần minh, hoặc
thổ khí an hành ư yêu khí đẳng chúng ư, sở phạm,
thị phạm chọn yểm sự dục đắc bình an. Quy đầu
Bảo Linh nhương trừ khất thỉnh đạo sỹ tựu vu đình
xứ tu thuyết linh bảo nhương trừ ôn độc, thử pháp
đàn nhất diên y khoa tu thiết trục xứ tuyên hành
khiến lập đàn nghi khu trừ ôn dịch mãn tán hoá tài
tống quy thượng giới. Ngưỡng bằng đạo lực bảo
hữu hương nhân, ngưu, mã thành quần đãn ôn độc
chi thối tán phục nguyện toàn xã bách tính nhân
vật. Thỉnh phúc lai trừ tai đãn, viết phú, viết khang,
viết ninh mậu ứng bách tường phạm tại thời trung
vĩnh mông đạo ấm.
Mậu Tuất niên, tam nguyệt, nhị thập nhật đáo
lệ khao tế nhất diên. Bảo Tính Hoà Chân Tĩnh,
Khai Minh Đạt Nguyên Chân đàn ứng quan, quân,
tướng soái, lại binh quốc lai tốc giáng uy linh.
Đông phương Man Lôi cửu bách cửu vạn thiên
binh tốc đáo đàn sở. Tây phương Man Lôi sứ giả
bát bách vạn nhị thập thiên binh tốc đáo đàn tràng.
Nam phương Man Lôi thất bách thất thập nhị vạn
thiên binh tốc (đáo) đàn tràng. Bắc phương Man
Lôi ngũ bách ngũ thập nhị vạn thiên binh tốc đáo
đàn trường. Trung ương Man Lôi kim khuyết lục
bách lục thập nhị vạn thiên binh tốc đáo đàn tràng.
Kim chuẩn hữu điệp thỉnh Bảo Tính Hoà
Chân Tĩnh, Khai Minh Đạt Nguyên Chân đàn ứng
quan, tướng, soái, lại, binh tật tốc âm binh ngô
kim nhương tống ôn hoàng chi lệ pháp đàn. Nhất
diên thâu tróc ôn hoàng dịch lệ lai tựu đình trung
thụ ẩm hiến lễ khu trần tống khứ tha phương, bất
khả xâm phạm nhân vật thôn trung chi nội tội can
huyền hiến tu chí điệp giả.
Tuế thứ Mậu Tuất niên, tam ngoạt, nhị thập,
thời ý kim bổn thôn khấu bái.
Điệp tá binh:
Nguyên văn chữ Hán:
奉爲第子字保齡承行上奏.
共和社会主義越南國平陽省巿社守油沒正
美社居奉.道錄保安迎祥集福今爲本村会同儀
礼合百性男婦老幼大小等,性旨祈爲請祈莚生
安人利物各相主照言念生居中界ꢀ著蒼天頓.乾
坤覆載之恩感三光照臨之德迤於.
戊戌年三月二十日到例犒祭一莚.保性和
眞靖,開明達元眞,坛應官,君,將,帥,吏,兵國
來降威灵.東方蛮雷九百九萬千兵速到坛所.西
方蛮雷使者八百萬二十千兵速到坛場.南方蛮
雷七百七十二萬千兵速(到)坛場.北方蛮雷五
百五十二萬千兵速到坛塲.中央蛮雷金缺六百
六十二萬千兵速到坛場.
Tuế thứ Mậu Tuất niên, tam nguyệt, nhị thập
nhật thời ý kim bổn thôn khấu bái: Ngọc Thanh đại
động, Ngọc Khu kim khuyết, chức lục pháp sư tự
Bảo Linh thừa hành tam thiên phù giáo phụ nguyên
đại sư chánh nhất tĩnh ứng nguyện hữu chân quân.
Hịch phát tấu chùa:
今準右牒請保性和眞靖,開明達元眞坛應
官,將,帥,吏,兵疾速陰兵吾今禳送瘟癀之例
法坛.一筳收捉瘟癀疫疠來就亭中受飮献礼驅
塵送去他方,不可侵犯人物村中之內罪干玄憲
須至牒者.
Nguyên văn chữ Hán:
上清正一風火院.灵官元帥速現威灵伏望
玉皇上帝敕奉爲.会同儀礼社正美設立坛送瘟
癀收捉五方瘟部等ꢀ除瘟癀疫疠等保護生人平
安,不得眷恋容情隱匿火急奉行須至指揮檄者,
右檄仰玉衝天破動橫天.馬朱程三元帥部領天
逢部下非魔走鬼.二大使者及六大火吏兵等衆
遍行東西南北花果之下井灶之中.
歲次戊戌年,三月,二十日時意今本村叩
拜:玉清大峝,玉區金闕,職錄法師字保齡承行
三天扶教輔元大師正一靖應願祐眞君.
Phiên âm:
55
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
公同佛寺收捉五方瘟部及部下同來獻礼所 願祐眞君.
有台訶敕奉收等瘟癀,疫疠等等陰兵遊遺時刻
依應奉行箬逆帝令來請本坛憲送酆都依應治罪
故檄.歲次戊戌年三月二十日時意今本村叩拜:
玉清大峝玉區金闕職錄法師字保齡承行三天扶
教輔元大師正一靖應願祐眞君.
Phiên âm:
Thượng thanh chánh nhất phong hoả viện.
Linh quan nguyên soái tốc hiện uy linh phục vọng
Ngọc Hoàng thượng đế sắc phụng vị. Hội đồng nghi
lễ xã Chánh Mỹ thiết lập đàn tống ôn hoàng thâu
tróc ngũ phương ôn bộ đẳng thệ trừ Ôn Hoàng, dịch
Phiên âm:
Thượng thanh chánh nhất phong hoả viện. lệ đẳng bảo hộ sanh nhân bình an, bất đắc quyến
Linh quan nguyên soái tốc hiện uy linh phục vọng luyến dung tình ẩn nặc hoả cấp phụng hành tu chí
chỉ huy hịch giả hữu hịch ngưỡng Ngọc xung thiên
phá động hoành thiên. Mã Châu Trình tam nguyên
suất bộ lĩnh thiên phùng bộ hạ phi ma tẩu quỷ. Nhị
đại sứ giả cập lục đại hoả lại binh đẳng chúng biến
hành Đông Tây Nam Bắc hoa quả chi hạ tỉnh táo
chi Trung.
Công đồng miếu mạo thu tróc Ngũ phương Ôn
bộ Ôn Hoàng, dịch lệ cập bộ hạ đồng lai hiến lễ
sở hữu đài ha. Sắc phụng Ôn Hoàng dịch lệ thiên
thiên lực sĩ vạn vạn tinh binh du di thời khắc y ứng
phụng hành nhược nghịch đế lệnh lai thỉnh bổn đàn
hiến tống phong đô y ứng trị tội cố hịch. Tuế thứ
Mậu Tuất niên, tam nguyệt, nhị thập nhật thời ý
kim bổn thôn khấu bái: Ngọc Thanh đại động, Ngọc
Khu kim khuyết, chức lục pháp sư tự Bảo Linh thừa
hành tam thiên phù giáo phụ nguyên đại sư chánh
nhất tĩnh ứng nguyện hữu chân quân.
Ngọc Hoàng thượng đế sắc phụng vị. Hội đồng nghi
lễ xã Chánh Mỹ thiết lập đàn tống ôn hoàng thâu
tróc Ngũ phương Ôn bộ đẳng thệ trừ ôn hoàng dịch
lệ đẳng bảo hộ sanh nhân bình an, bất đắc quyến
luyến dung tình ẩn nặc hoả cấp phụng hành tu chí
chỉ huy hịch giả, hữu hịch ngưỡng Ngọc Xung
thiên phá động hoành thiên. Mã Châu Trình tam
nguyên suất bộ lĩnh thiên phùng bộ hạ phi ma tẩu
quỷ. nhị đại sứ giả cập lục đại hoả lại binh đẳng
chúng biến hành Đông Tây Nam Bắc hoa quả chi
hạ tỉnh táo chi trung.
Công đồng phật tự thu tróc Ngũ phương Ôn bộ
cập bộ hạ đồng lai hiến lễ sở hữu đài ha sắc phụng
thâu đẳng Ôn Hoàng, dịch lệ đẳng đẳng âm binh
du di thời khắc y ứng phụng hành nhược nghịch
đế lệnh lai thỉnh bổn đàn hiến tống phong đô y ứng
trị tội cố hịch. Tuế thứ Mậu Tuất niên tam nguyệt
nhị thập nhật thời ý kim bổn thôn khấu bái: Ngọc
thanh đại động, Ngọc Khu kim khuyết, chức lục
pháp sư tự Bảo Linh thừa hành tam thiên phù giáo
phụ nguyên đại sư chánh nhất tĩnh ứng nguyện
hữu chân quân.
Hịch phát tấu đình:
Nguyên văn chữ Hán:
上清正一風火院.灵官元帥速現威灵伏望
玉皇上帝敕奉爲.会同儀礼社正美設立坛送瘟
癀收捉五方瘟部等ꢀ除瘟癀疫疠等保護生人平
安不得眷恋容情隱匿火急奉行須至指揮檄者
右檄仰玉衝天破動橫天.馬朱程三元帥部領天
逢部下非魔走鬼.二大使者及六大火吏兵等衆
遍行東西南北花果之下井灶之中.
Hịch phát tấu đình:
Nguyên văn chữ Hán:
上清正一風火院.灵官元帥速現威灵伏望
玉皇上帝敕奉爲.会同儀礼社正美設立坛送瘟
癀收捉五方瘟部等ꢀ除瘟癀疫疠等保護生人平
安不得眷恋容情隱匿火急奉行須至指揮檄者
右檄仰玉衝天破動橫天.馬朱程三元帥部領天
逢部下非魔走鬼.二大使者及六大火吏兵等衆
遍行東西南北花果之下井灶之中.
公同三岐收捉五方瘟部瘟癀,疫疠及部下
同來獻礼所有台訶.敕奉瘟癀疫疠千千萬萬精
兵遊遺時刻依應奉行箬逆帝令來請本坛憲送酆
都依應治罪故檄.歲次戊戌年,三月,二十日時
意今本村叩拜:玉清大峝玉區金闕職錄法師字
保齡承行三天扶教輔元大師正一靖應願祐眞君.
Phiên âm:
Thượng thanh chánh nhất phong hoả viện.
Linh quan nguyên soái tốc hiện uy linh phục vọng
Ngọc Hoàng thượng đế sắc phụng vị. Hội đồng nghi
lễ xã Chánh Mỹ thiết lập đàn tống ôn hoàng thâu
公同廟庿收捉五方瘟部瘟癀,疫疠及部下
同來獻礼所有台訶.敕奉瘟癀疫疠千千力士萬
萬精兵遊遺時刻依應奉行箬逆帝令來請本坛
憲送酆都依應治罪故檄.歲次戊戌年,三月,二
十日時意今本村叩拜:玉清大峝玉區金闕職錄
法師字保齡承行三天扶教輔元大師正一靖應
56
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
tróc ngũ phương ôn bộ đẳng thệ trừ Ôn Hoàng, dịch
lệ đẳng bảo hộ sanh nhân bình an, bất đắc quyến
luyến dung tình ẩn nặc hoả cấp phụng hành tu chí
chỉ huy hịch giả hữu hịch ngưỡng Ngọc xung thiên
phá động hoành thiên. Mã Châu Trình tam nguyên
suất bộ lĩnh thiên phùng bộ hạ phi ma tẩu quỷ. Nhị
đại sứ giả cập lục đại hoả lại binh đẳng chúng biến
hành Đông Tây Nam Bắc hoa quả chi hạ tỉnh táo
chi Trung.
清大峝,玉區金闕,職錄法師字保齡承行三天扶
教輔元大師正一靖應願祐眞君.
Phiên âm:
Thái thượng nhương tống ôn hoàngkỳ an pháp
nhất diên kim cứ.
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quốc,
Bình Dương tỉnh, thị xã Thủ Dầu Một Chánh Mỹ
xã cư phụng. Đạo chân lục bảo an nghinh tường tập
phúc, kim vi bổn thôn hội đồng nghi lễ hợp bách
tính nam phụ lão ấu đại tiểu đẳng thiết niệm tình
chỉ kỳ vi, khẩn cầu nhân vật nguyện đắc bình an,
trừ tai ương hung tống pháp thiết lự tư đáo minh
thiên xuân tiết quý nguyệt lương thần hữu lệ tống
Công đồng Tam kỳ thâu tróc Ngũ phương Ôn
bộ Ôn Hoàng, dịch lệ cập bộ hạ đồng lai hiến lễ
sở hữu đài ha. Sắc phụng Ôn Hoàng, dịch lệ thiên
thiên vạn vạn tinh binh du di thời khắc y ứng phụng
hành nhược nghịch đế lệnh lai thỉnh bổn đàn hiến ôn hoàng chi lễ. Cẩn thủ kim nguyệt cát nhật thỉnh
mệnh pháp sư tựu vu đình xứ tu thuyết Thái thượng
giải trừ tai ương hung thần ác sát ôn hoàng, độ tật
kỳ an pháp đàn nhất diên dĩ kim sự cảnh kỳ hữu lễ
vật phi nghi văn giả túc dụng long chu nhất chích
trư nhất thủ kim ngân tiền tài đẳng vật túc dụng.
Hữu điệp cấp, kim niên Việt Vương hành
khiển Thiên Cẩu hành binh chi thần Thành Tào
phán quan ma tặc quỷ vương. Đông phương Thanh
Đế cửu di quân quan cửu thập vạn nhân binh nam
phương xích đế bát man quân tam thiên vạn nhân
binh. Tây phương Bạch đế Lục Nhung quân quan
ngũ thiên vạn nhân binh. Bắc phương Hắc đế ngũ
địch quân quan thất thiên vạn nhân binh. Trung
ương Hoàng đế tam tần quân quan lục thiên vạn
nhân binh. Ngũ phương Ôn bộ đạo lộ thần quan tứ
thời bát tiết nhất thiết hung hàn, chư ban tả trệ hung
hại sinh nhân hung oan trái tử, hành bệnh, hành hàn,
hành nhiệt tứ thời phúc kiếp đao thương tử lộ hổ
lang xà giảo trầm nịch bị đảo lạc đầu sa tỉnh hành
dịch hành ôn thiên thiên dịch lệ vạn vạn ôn hoàng
binh tả binh hữu hùng anh. Kim niên hành khiển
thổ địa chánh thần nhất thiết đẳng thần uy linh ứng
đáo ôn hoàng bảo hộ dịch lệ chứng tri minh giáng
phúc trừ tai ương, ương thôn nội bình an kỳ lê thứ
niên niên lai phúc thọ nguyệt nguyệt tống hung
thần viễn khứ thi hành điệp đáo thần minh chi chí
chuyển điệp giả cẩn điệp.
tống phong đô y ứng trị tội cố hịch. Tuế thứ Mậu
Tuất niên, tam nguyệt, nhị thập nhật thời ý kim bổn
thôn khấu bái: Ngọc Thanh đại động, Ngọc Khu
kim khuyết, chức lục pháp sư tự Bảo Linh thừa
hành tam thiên phù giáo phụ nguyên đại sư chánh
nhất tĩnh ứng nguyện hữu chân quân.
Điệp tống ôn:
Nguyên văn chữ Hán:
太上禳送瘟癀祈安法一筳今據.
共和社会主義越南國,平陽省,巿社守油
沒,正美社居奉.道眞錄保安迎祥集福,今爲本
村会同儀礼合百性男婦老幼大小等窃念情旨
祈爲,懇求人物願得平安,除災央兇送法窃慮
思到溟天春節季月良晨有例送瘟癀之礼.謹取
今月吉日請命法師就于亭處修說太上解除災
殃兇神惡煞瘟癀,度疾祈安法坛一筳以今事境
祈有礼物菲儀聞者足用龍舟一隻猪一首金銀
錢財等物足用.
右牒給,今年越王行遣天狗行兵之神成曹
判官魔賊鬼王.東方青帝九夷君官九十萬人兵
南方赤帝八蛮君三千萬人兵.西方白帝六戎君
官五千萬人兵.北方黑帝五狄君官七千萬人兵
中央黃帝三秦君官六千萬人兵.五方瘟部道路
神官四時八節一切兇寒諸,班瀉滯兇害生人兇
冤債死,行病,行寒,行熱四時福劫刀蒼死路虎
狼蛇咬沉溺被禱落頭沙井行疫行瘟千千疫疠
萬萬瘟癀兵左兵右雄英.今年行遣土地正神一
切等神威靈應到瘟癀保護疫疠証知明降福除災
殃村內平安祈黎庶年年來福壽月月送兇神遠去
施行牒到神明之至轉牒者謹牒.
Tuế thứ Mậu Tuất niên tam nguyệt nhị thập
nhật thời ý kim bổn thôn khấu bái. Ngọc thanh đại
động, Ngọc Khu kim khuyết, chức lục pháp sư tự
Bảo Linh thừa hành tam thiên phù giáo phụ nguyên
đại sư chánh nhất tĩnh ứng nguyện hữu chân quân./.
歲次戊戌年三月二十日時牒本村叩拜.玉
57
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑOÀNG THAÙP
Tap chí Khoa hoc so 38 (06-2019)
Tài liệu tham khảo
[1]. Sở Văn hoá - Thông tin tỉnh Bình Dương (1998), Sơ khảo về tín ngưỡng, lễ hội dân gian và
truyền thống tỉnh Bình Dương, Xí nghiệp in tỉnh Bình Dương.
[2]. Huỳnh Ngọc Trảng, Trương Ngọc Tường (1990), Đình Nam bộ xưa & nay, NXB Đồng Nai.
[3]. Nguyễn Đình Tư (2017), Địa chí hành chính các tỉnh Nam kỳ thời Pháp thuộc 1859-1954,
NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh.
[4]. Hồ Tường (cb), Nguyễn Hữu Thế (2005), Đình ở thành phố Hồ Chí Minh, NXB Trẻ, Thành
phố Hồ Chí Minh.
[5]. Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương (2010), Địa chí Bình Dương, tập 1, NXB Chính trị Quốc
gia, Hà Nội.
PERFORMING TONG ON RITUALAT CHANH MY GOD TEMPLE IN
THU DAU MOT CITY, BINH DUONG PROVINCE
Summary
Tong On ritual at Chanh My God Temple is one of the local people’s aged-old practices. In the
past, it was a folk religion operating independently of other spiritual institutions such as god temples,
shrines, Master worshipping shrine, temples, etc. Currently, Tong On ritual is no longer an independent
popular institution as before, but it has been embedded in the worshipping ceremonies in temples,
shrines, Master shrines, etc. Chanh My God Temple is one of the typical folk religions still maintaining
the regular rituals of Tong On. As an old-established rule, Tong On ritual is held periodically in the third
lunar month every year. In addition to the preparation work, Tong On ritual at Chanh My God Temple
consists of 10 ceremonials: the Thanh Hoang greeting, Ancestors greeting, Soldiers greeting, Thanh
Hoang celebrating, Soldiers forming, Food distribution, Papers distribution, On Bo celebrating, On
farewelling and Ancestors thanking. Tong On is the annual ritual of Chanh My ward people to banquet
and farewell the On Bo off the local residence. This is one of the traditional practices preserved for
generations of Chanh My residence.
Keywords: Tong On, Tong On ritual, Chanh My god temple.
Ngày nhận bài: 14/01/2019; Ngày nhận lại: 20/3/2019; Ngày duyệt đăng: 18/4/2019.
58
11 trang
21/04/2022
640
Bạn đang xem tài liệu "Thực hành nghi thức Tống ôn tại đình thần Chánh Mỹ, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- thuc_hanh_nghi_thuc_tong_on_tai_dinh_than_chanh_my_thanh_pho.pdf
