Nghiên cứu sinh khả dụng của viên nén Capecitabine 500 mg trên chó bằng phương pháp sắc ký lỏng khối phổ LC/MS/MS

Download

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

Nghiên cứu sinh khả dụng

của viên nén Capecitabine 500 mg trên chó

bằng phương pháp sắc ký lỏng khối phổ LC/MS/MS

Nguyễn Thị Thanh Hằng¹, Hồ Anh Sơn¹, Đỗ Quyết¹

Nguyễn Văn Chuyên¹, Vũ Đình Tiến², Chử Văn Mến¹

¹Học viện Quân y

²Khoa Dược, Bệnh viện K

TÓM TẮT

Trong nghiên cứu này chúng tôi đánh giá sinh

ĐẶT VẤN ĐỀ

Capecitabine là hoạt chất được nghiên cứu và

khả dụng của viên nén bao phim Capecitabine 500 phát triển bởi tập đoàn dược phẩm Hofmann-La

mg trên chó bằng máy sắc ký khối phổ siêu hiệu Roche, dùng làm thuốc uống hóa trị, sử dụng trong

năng UPLC-MS/MS. Điều kiện của sắc ký khối điều trị ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày và

phổ gồm cột sắc ký (C₁₈; 50 × 2,1 mm; 1,7 µm), ung thư vú di căn. Tỷ lệ ung thư ở Việt Nam có xu

pha động MeCN – CH₃COONH₄5 mM (90:10), hướng tăng trong những năm gần đây, tuy nhiên giá

tốc độ dòng: 0,2 mL/ phút, thể tích tiêm: 5 µL. thành của thuốc Xeloda nhập lại khá cao. Ở Việt

Phương pháp được áp dụng đánh giá dược động Nam đã nghiên cứu và bào chế thành công viên

học của viên nén Capecitabine 500 mg trên chó nén chứa Capecitabine 500mg. Tuy nhiên, để đảm

thực nghiệm. Các giá trị C_max,T_max, và AUC_0-24hcủa bảo hiệu quả điều trị cần phải có đánh giá so sánh

viên nén Capecitabine 500 mg (thuốc thử) trên chó với biệt dược gốc Xeloda để chứng minh thuốc

thực nghiệm và viên Xeloda (Capecitabine 500 mg) đảm bảo chất lượng.Vì vậy việc nghiên cứu định

(thuốc chứng) đã được lưu hành trên thị trường lượng Capecitabine trên huyết tương có ý nghĩa

lần lượt là 6209,90 2553,31 (ng/ml), 6033,20 quan trọng.

1960,53 (ng/ml); 1,69 0,29 giờ; 1,63 0,30

Sắc ký lỏng khối phổ LC-MS/MS được đánh

giờ; 12632,40 3851,64 (ngh/ml) và 12066,87 giá là phương pháp có độ nhạy cao, phân tích nhanh,

3992,88 (ngh/ml). Khoảng tin cậy CI 90% của chính xác đang được ứng dụng nhiều trong phân

giá trị T_max, C_max, MRT và AUC_0-∞đều nằm trong tích, định lượng các chất trong dịch sinh học [2,3].

khoảng cho phép, từ 0,8 – 1,25 hay 80 đến 125 %. Trong nghiên cứu trước, chúng tôi đã xây dựng và

Như vậy, các giá trị Cmax, MRT và AUC_0-∞tương thẩm định phương pháp định lượng capecitabine

ứng giữa thuốc thử T và thuốc chứng R là tương trong huyết tương chó sử dụng phương pháp LC/

đương nhau theo quy định của FDA.

MS/MS cho kết quả tốt [1]. Điều kiện của khối

Từ khóa: Capecitabine, LC/MS/MS, huyết phổ gồm cột sắc ký: (C₁₈; 50 × 2,1 cm; 1,7 µm),

tương chó, sinh khả dụng.

pha động: MeOH –CH₃COONH₄5 mM (90:10),

Ngày nhận bài: 27/10/2020

Ngày phản biện: 02/12/2020

Ngày chấp nhận đăng: 16/12/2020

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 21/2021

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

tốc độ dòng: 0,2 mL/phút, thể tích tiêm: 5µL.

Các dung môi bao gồm Methanol, Isopropanol,

Phương pháp của chúng tôi đã trình bày kết quả Ethylacetat, Acid formic…đạt độ tinh khiết theo

khả quan về độ nhạy, độ chính xác và độ thu hồi tiêu chuẩn của LC-MS được mua từ công ty Merk

của Capecitabine phân tích định lượng trong huyết (Đức).

tương. Phương pháp nhanh chóng, độ tin cậy và lặp

- iết bị: Hệ thống sắc ký lỏng khối phổ LC-

lại tốt có thể phân tích chính xác Capecitabine trong MS Xevo TQD (Water – Mỹ), Cân phân tích MS

các nghiên cứu dược động học. Phương pháp này 205 DU (Metler Toledo – ụy Sĩ), iết bị dung

có thể ứng dụng trong nghiên cứu sinh khả dụng và môi có cấp khí N₂(ermo – Mỹ), Máy sinh khí

tương đương sinh học cho các chế phẩm có chứa nitơ (PEAK – Mỹ), Máy lắc vortex (IKlabdancer,

Capecitabine[1]. Trong nghiên cứu này, chúng tôi Đức); Máy lắc ngang (IK HS 260 basic, Đức). Tất

áp dụng phương pháp xây dựng được để đánh giá cả các thiết bị và dụng cụ phân tích được hiệu chuẩn

sinh khả dụng, so sánh các thông số dược động học theo quy định của ISO/IEC 17025 và GLP.

của viên nén Capecitabine 500 mg do Việt Nam sản

- Động vật thí nghiệm: chó giống đực, khỏe

xuất và chế phẩm Xeloda (Capecitabine 500 mg) mạnh, cân nặng 10 - 12 kg.

của Roche sản xuất trên chó thực nghiệm. Kết quả Phương pháp nghiên cứu

này sẽ bước đầu đánh giá được chất lượng chế phẩm Điều kiện sắc ký:

viên nén Capecitabine do Việt Nam sản xuất.

iết bị phân tích: Hệ thống sắc ký lỏng khối

phổ Xevo TQD Water, CBIC/EQm.01.01, cột sắc

NGUYÊN VẬT LIỆU, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG ký: (C₁₈; 50 × 2,1 mm; 1,7 µm), pha động: MeCN

PHÁP NGHIÊN CỨU

Nguyên liệu, thiết bị và động vật nghiên cứu

- Nguyên vật liệu:

– CH₃COONH₄5 mM (90:10), tốc độ dòng: 0,2

mL/phút, thể tích tiêm: 5 µL. Điều kiện khối phổ

được trình bày ở bảng 1.

Mẫu trắng: Huyết tương chó - Ban Động vật,

Học viện Quân y.

Bảng 1. ông số của detector khối phổ

Chất chuẩn: Capecitabine chuẩn do Công

ty TNHH dịch vụ thương mại Phạm Nguyễn

cung cấp. Hãng SX: U.S Pharmacopeia, Số lô SX:

R014M0, HSD: 30/04/2021; Độ tinh khiết: 100%.

Chuẩn nội Felodipin (99,30%) được cung cấp bởi

Viện kiểm nghiệm thuốc Trung ương.

Chất phân tích

ông số

Capecitabine

(Felodipin)

Chế độ ion hoá

ESI (+)

ế mao quản (kV)

ế Cone (V)

uốc thử (T): viên nén Capecitabine 500

mg; Nơi SX: Công ty CP Dược - TB tế Bình

Định (BIDIPHAR); Số lô SX: 0118; Ngày SX:

26/09/2018; HSD: 3 năm.

uốc đối chứng (R): viên nén bao phim

Xeloda hàm lượng Capecitabine 500 mg; Nơi

SX: Roche, ụy Sỹ; Số đăng ký: VN- 17939-14;

Số lô SX: X4893B03; NSX: 06/07/2017; HSD:

06/07/2020.

Nhiệt độ khử solvat (^oC)

350

Tốc độ khí khử solvat

(L/H)

850

Tốc độ khí Cone (L/H)

Năng lượng va chạm (V)

Ion mẹ (Dalton)

360,5

244,02

384,10

352,18

Ion con (Dalton)

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 21/2021

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

Phương pháp xử lý mẫu

100 phút; 140 phút, 160 phút, 3h, 3,5 h, 4h, 4,5h,

Lấy 0,5 mL mẫu huyết tương sau khi để rã đông, 5h, 5,5h, 6h, 8h và 9h sau khi uống thuốc. Sau mỗi

thêm 20 µL dung dịch chuẩn nội làm việc. Lắc xoáy. lần lấy máu cho chó uống khoảng 10ml nước hoặc

êm hỗn hợp ethyl acetat. Lắc trong 5 phút. Ly dung dịch glucose 5%. Sau khi lấy máu, mẫu máu

tâm với tốc độ 3000 vòng/phút trong 5 phút. Hút được ly tâm tách huyết tương với tốc độ 5000 vòng/

2,2 mL lớp dịch trong phía trên, bốc hơi dung môi phút trong 10 phút ở nhiệt độ phòng. Huyết tương

dưới dòng khí nitơ ở 400C, hòa tan cắn trong 0,5mL được bảo quản lạnh -40^oC cho đến khi tiến hành

pha động, tiêm sắc ký.

iết kế nghiên cứu - Bố trí thí nghiệm

phân tích. ời gian bảo quản huyết tương không

quá 29 ngày. ời gian giữa 2 đợt thử thuốc cách

Tiến hành nghiên cứu: thực hiện trên 24 cá thể nhau 3 ngày.

chó đực, khỏe mạnh được chia ngẫu nhiên thành

+ Xác định các thông số dược động học và đánh

2 nhóm, mỗi nhóm 12 con. Bố trí thí nghiệm theo giá kết quả: Định lượng Capecitabine trong các mẫu

phương pháp chéo đôi, ngẫu nhiên, đơn liều, 2 giai huyết tương chó sau khi uống thuốc bằng phương

đoạn, bố 2 đợt cách nhau 3 ngày (do thời gian bán pháp phân tích đã được thẩm định. Phân tích mẫu

thải của Capecitabine là 0,55-2,0 h, nên khoảng thời được bắt đầu ngay sau khi lấy đủ các mẫu. Toàn bộ

gian thuốc được coi đào thải hoàn toàn khỏi cơ thể lượng mẫu (mẫu thuốc thử/thuốc chứng) được

là 10 giờ).

phân tích trong cùng một ngày. Quá trình phân tích

tuân thủ theo hướng dẫn về phân tích mẫu trong

học của USA – FDA. Từ nồng đã định lượng được

trong các mẫu huyết tương, vẽ đường cong nồng

độ thuốc – thời gian của từng cá thể. Xác định các

thông số dược động học (DĐH) của thuốc thử và

thuốc chứng: C_maxvà T_maxxác định trực tiếp từ các

số liệu thực nghiệm thu được. AUC_0-tnxác định gần

đúng bằng phương pháp hình thang, tính từ thời

điểm 0 đến thời điểm t_n(điểm cuối cùng có thể xác

định được bằng nồng độ thuốc trong huyết tương

của từng cá thể) theo công thức:

Động vật

thí nghiệm

Giai đoạn 1

Giai đoạn 2

Nhóm 1

Nhóm 2

uốc thử T

uốc đối chiếu R

uốc thử T

uốc đối chiếu R

+ Chọn cá thể chó đực khỏe mạnh, cân nặng 10

- 12 kg/con, được theo dõi trước khi tiến hành thí

nghiệm 1 tuần. Bữa tối trước ngày dùng thuốc, cho

chó ăn nhẹ trước đêm. Ngày dùng thuốc, không

cho chó ăn sáng, cho chó uống 1 viên thuốc còn

nguyên vẹn với 50 ml nước trong tình trạng không

gây mê và cho chó ăn vào thời điểm 8 giờ kể từ sau

khi uống thuốc.

n−1

(

C_i+ C_i+1

)

(

t_i+1−t_i

)

[

AUC =

]

∑

i=0

Với C_ilà nồng độ Capecitabine tại thời điểm lấy

mẫu t_i.

AUC_0-∞= AUC_0-tn+ C_n/K_e. Với C_nlà nồng độ

Capecitabine tại thời điểm lấy mẫu cuối cùng và K_e:

Hằng số tốc độ thải trừ.

Đánh giá tương đương sinh học: Đánh giá SKD

viên nén bao Capecitabine bào chế được với viên

đối chứng thông qua so sánh các thông số DĐH

+ Lấy máu và bảo quản mẫu huyết tương: Dùng

kim vô khuẩn lấy máu tĩnh mạch cẳng chân sau của

chó, mỗi lần lấy khoảng 3ml máu. Lấy máu chó cho

vào các ống ly tâm sạch đã đánh số có chứa các chất

chống đông. Mẫu máu được lấy ngay trước khi cho

chó uống thuốc (0 giờ) và sau khi uống thuốc vào

các khoảng thời gian 10 phút; 20 phút; 30 phút; 40

phút; 50 phút; 60 phút; 65 phút; 90 phút; 105 phút;

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 21/2021

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

như: C_max, AUC_0-∞, MRT và T_maxtheo quy định.

Hai chế phẩm được coi là tương đương sinh học

nếu khoảng tin cậy CI 95% của tỷ lệ các giá trị trung

bình của C_maxvà AUC_0-∞(đã chuyển logarit) giữa

thuốc thử và thuốc chứng nằm trong khoảng từ 0,8

– 1,25 và T_maxkhác nhau không có ý nghĩa thống kê.

Phương pháp xử lý số liệu

Giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, độ lệch chuẩn

tương đối, phương trình hồi quy, hệ số tương quan

hồi quy được xác định bằng phần mềm Microsof

Excel 2010.

Kết quả định lượng Capecitabine trong huyết

tương chó sau khi uống thuốc thử và thuốc đối

chứng

Tiến hành xác định nồng độ thuốc tại các thời

điểm trước khi cho chó uống thuốc (0 giờ) và sau

khi uống thuốc vào các khoảng thời gian 15 phút,

30 phút; 60 phút; 90 phút; 120 phút; 3h, 4h, 5h, 6h,

8h, 10h, 12h và 24 h. Kết quả biến thiên nồng độ

Capecitabine trong huyết tương chó được thể hiện

ở hình 1.

8000

6000

4000

2000

VTB1

LTB1

Time (h)

Hình 1. Đường cong nồng độ thuốc trung bình theo thời gian của 24 cá thể chó sau khi uống thuốc thử T và

thuốc chứng

Nhận xét:

giờ đến trước 24 giờ, nồng độ Capecitabine trong

- Đường cong biểu diễn nồng độ thuốc – thời huyết tương chó uống thuốc đối thuốc thử thấp

gian của thuốc thử và thuốc chứng có các điểm lấy hơn rõ rệt.

mẫu phân bố đều và phù hợp. Nồng độ Capecit- Tại mỗi thời lấy mẫu, có sự dao động nhỏ giữa

abine trong máu nhóm chó uống thuốc thử hầu hết các cá thể, cả khi uống chế phẩm thử cũng như chế

đều thấp hơn so với chó uống thuốc chứng.

phẩm đối chứng.

Tại thời điểm 0,25 giờ, nồng độ Capecitabine

Tất cả các mẫu huyết tương của chó uống thuốc

đã định lượng được trong hầu hết các mẫu huyết đều có nồng độ Capecitabine nằm trong khoảng

tương chó. tuyến tính khảo sát, không điểm nào nằm ngoài

Từ thời điểm 0,25-10 giờ, nồng độ Capecitabine đường chuẩn. Như vậy, phương pháp đã xây dựng

trung bình trong huyết tương chó uống thuốc thử là phù hợp với thực tế trong thử nghiệm đánh giá

thấp hơn thuốc đối chứng không đáng kể và từ 10 SKD.

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 21/2021

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

Kết quả phân tích DĐH và so sánh SKD giữa trong huyết tương chó và dựa vào phương pháp

thuốc thử và thuốc đối chứng.

xác định các thông số DĐH đã ghi ở phần phương

pháp, xác định được một số thông số DĐH cơ bản

- Xác định các thông số dược động học

Từ kết quả định lượng nồng độ Capecitabine của Capecitabine. Kết quả được trình bày ở bảng 2.

Bảng 2. Tóm tắt số liệu so sánh sinh khả dụng thuốc ử so với thuốc Chứng

Giá trị trung bình

thuốc ử

Giá trị trung bình

thuốc Chứng

Tỷ lệ giá trị trung bình

thuốc ử/Chứng (%)

ông số

Khoảng tin cậy 90%

C_max

6209,90

12632,4

12632,6

6013,20

12066,9

12067,0

102,9

104,7

100,9 – 103,5

100,2 – 100,8

AUC_0-t

AUC_0-∞

Kết quả ở bảng 2 cho thấy:

giữa các nhóm và các cá thể chó lựa chọn ngẫu

Giá trị C_maxtrong huyết tương chó trung bình nhiên để nghiên cứu, giữa mẫu thuốc thử và mẫu

khi uống thuốc thử là 6209,90 2553,31 (ng/ml) thuốc chứng, giữa các giai đoạn thử thuốc đến các

và thuốc chứng là 6033,20 1960,53 (ng/ml). biến phụ thuộc ln[AUC_0-∞], ln[C_max] và ln[MRT]

Như vậy, C_maxdao động nhỏ giữa nhóm chó uống là khác nhau không có ý nghĩa thống kê với giá trị p

thuốc thử (CV = 41,12 %) và nhóm chó uống thuốc > 0,05. Nghĩa là, mức độ hấp thu Capecitabine vào

chứng (CV = 32,50%). Sự khác biệt giữa 2 nhóm máu, nồng độ cực đại trong máu chó thực nghiệm

không có ý nghĩa thống kê.

và thời gian lưu trú trung bình của Capecitabine khi

Giá trị AUC_0-24khi uống thuốc thử là 12632,40 uống thuốc thử (T) và thuốc chứng (R) là tương

3851,64 (ng.h/ml), khi uống thuốc chứng là đương nhau, khác nhau không có ý nghĩa thống kê.

12066,87 3992,88 (ng.h/ml). Như vậy, giá trị

Khoảng tin cậy CI 90% của giá trị Tmax, C_max,

AUC_0-24có sự dao động. Giá trị CV của AUC_0-24của MRT và AUC_0-∞đều nằm trong khoảng cho phép,

nhóm uống thuốc thử và thuốc chứng lần lượt là từ 0,8 – 1,25 hay 80 đến 125 %. Như vậy, các giá trị

30,49 % và 33,09%. Tỷ lệ (%) giữa AUC_0-24/AUC_0-∞C_max, MRT và AUC_0-∞tương ứng giữa thuốc thử (T)

trung bình đạt trên 99%. Như vậy, thời gian lấy mẫu và thuốc chứng (R) là tương đương nhau theo qui

cuối cùng (24 giờ) đã thoả mãn yêu cầu về đánh định của FDA.

SKD theo quy định của FDA.

ời gian để đạt nồng độ cực đại trong huyết KẾT LUẬN

tương chó T_maxtrung bình khi uống thuốc thử và

thuốc chứng lần lượt là 1,69 0,29 giờ và 1,63

Trong nghiên cứu này chúng tôi đánh giá sinh

khả dụng của viên nén bao phim Capecitabine 500

0,30 giờ. T_maxcủa thuốc thử và thuốc chứng đều mg trên chó bằng máy sắc ký khối phổ siêu hiệu

dao động từ 1 đến 2 giờ. Từ kết quả các thông số năng UPLC-MS/MS. Phương pháp được áp dụng

DĐH cho thấy: Các chó lựa chọn cho thí nghiệm đánh giá dược học của viên nén Capecitabine 500

tương đối đồng đều nhau, có sự dao động nhỏ giữa mg trên chó thực nghiệm. Các giá trị C_max,T_max,

các cá thể.

và AUC_0-24hcủa viên nén Capecitabine 500 mg

Ảnh hưởng của sự khác nhau giữa trình tự thử, (thuốc thử) trên 24 chó thực nghiệm và viên

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 21/2021

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

Xeloda (Capecitabine 500 mg) (thuốc chứng) đã giá trị T_max, C_max, MRT và AUC_0-∞đều nằm trong

được lưu hành trên thị trường lần lượt là 6209,90

khoảng cho phép, từ 0,8 – 1,25 hay 80 đến 125 %.

2553,31; 6033,20 1960,53 (ng/ml); 1,69 0,29; Các giá trị Cmax, MRT và AUC_0-∞tương ứng giữa

1,63 0,30 giờ; 12632,40 3851,64 và 12066,87 thuốc thử (T) và thuốc chứng (R) là tương đương

3992,88 (ngh/ml). Khoảng tin cậy CI 90% của nhau theo quy định của FDA.

ABSTRACT

Assessment of the bioavailability of capecitabine 500 mg tablet in canines using LC/MS/MS method

In this study, we evaluated the bioavailability of a 500 mg Capecitabine ﬁlm-coated tablet in canines using

LC/MS/MS method. Conditions of liquid chromatography-mass spectrometry include chromatographic

column: (C₁₈; 50 × 2.1 mm; 1.7 µm), mobile phase: MeCN - CH₃COONH₄5 mM (90:10), ﬂow: 0.2 mL

/ min, injection volume: 5µL. e method was applied on pharmacokinetic assessment of Capecitabine

tablets 500 mg in canines. C_max, T_max, and AUC_0-24hvalues of Capecitabine 500 mg tablets (T) in canines and

Xeloda tablets (Capecitabine 500 mg-R) that have been circulated in the market are 6209.90 2553.31(ng/

ml), 6033.20 1960.53 (ng/ml); 1.69 0.29 hours; 1.63 0.30 hours; 12632.40 3851.64 (ng / ml) and

12066.87 3992.88 (ng / ml), respectively. Conﬁdent interval of 90% of T_max, C_max, MRT and AUC_0-∞

values are within the allowed range, from 0.8 to 1.25 or 80 to 125%. us, the values of T_max, C_max, MRT and

AUC_0-∞, respectively between T and R group are equivalent according to FDA regulations.

Keywords: Capecitabine, LC/MS/MS, canine plasma, bioavailability.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Chử Văn Mến, Vũ Đình Tiến (2020), “Nghiên cứu xây dựng quy trình định lượng capecitabine trong

huyết tương chó bằng phương pháp sắc ký lỏng khối phổ”, số 1&2 tháng 1, năm 2020, trang 120-124.

2. Xiumei Lu., Lingyun Chen., Dong Wang., Juan Liu., Yanjuan Wang., Famei Li (2008),

“Quantiﬁcation of Clarithromycin in Human Plasma by UPLC - MS - MS”, Shenyang Pharmaceutical

University, June 2008.

3. Syed N. Alvi., Saleh Al Dgither and Muhamad M. Hammami (2016), “Rapid Determination of

Clarithromycin in Human Plasma by LCMS/MS Assay”, Pharmaceutical Analytical Chemistry Open

Access, pp 2471 - 2695.

4. Guidance for industry - Bioanalytical method validation, FDA 2018.

5. Guidance on Bioanalytical method validation, EMA 2012.

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 21/2021

6 trang yennguyen 15/04/2022 3840

Download

Bạn đang xem tài liệu "Nghiên cứu sinh khả dụng của viên nén Capecitabine 500 mg trên chó bằng phương pháp sắc ký lỏng khối phổ LC/MS/MS", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

File đính kèm:

nghien_cuu_sinh_kha_dung_cua_vien_nen_capecitabine_500_mg_tr.pdf