Một số biện pháp nâng cao chất lượng tự học môn Giáo dục học cho sinh viên ở trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 305-309
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TỰ HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC
CHO SINH VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM LẠNG SƠN
Đinh Thị Tình - Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn
Ngày nhận bài: 03/4/2019; ngày chỉnh sửa: 19/4/2019; ngày duyệt đăng: 14/5/2019.
Abstract: Self-study plays a special role in determiningthe learning outcomes of the learners. Self-
study activities are expressed in the process of awareness, attitude, skills of each individual. The
Education is one of the theoretical subjects of compulsory pedagogy for students of pedagogical
colleges. However, it is considered a quite dry subject with many difficult terms, students often do
not have the interest to study, and their result of studying this subject is not high. Therefore, finding
out the causes and difficulties in self-study of students in order to set out appropriate measures to
help students know how to learn and have interest in this subject it is extremely necessary today.
Keywords: Education, self-study activities, method, student.
nhận thức được ý nghĩa, tác dụng của môn học, việc học
của SV còn manh tính chất chiếu lệ, cốt để trải qua thi cử
chứ không gây được hứng thú, không thiết thực và không
có tác dụng. Tình trạng học thụ động, đối phó vẫn là hiện
tượng khá phổ biến, SV chưa có phương pháp và kĩ năng
học tập, vì vậy kết quả tự học của SV thường không cao.
Vấn đề này đã được nhiều giảng viên trong tổ bộ môn
Tâm lí học - GDH quan tâm nghiên cứu và đã đề cập
trong nhiều buổi hội thảo, ngoại khóa, sinh hoạt chuyên
1. Mở đầu
Chỉ thị số 15/1999/CT-BGDĐT của Bộ GD-ĐT về
việc đꢀy mạnh hoạt động đổi mới phương pháp giảng dạy
và học tập trong các trường sư phạm có nêu: “Đổi mới
mạnh mẽ phương pháp GD-ĐT, khắc phục lối truyền thụ
một chiều, rèn luyện thói quen, nền nếp tư duy sáng tạo
của người học” [1]. Đây là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến
lược vô cùng quan trọng của ngành Giáo dục trong việc
đào tạo ra những con người có đủ phꢀm chất năng lực,
có tư duy độc lập, năng động, tự chủ, sáng tạo, thích ứng đề... nhưng làm thế nào để SV học tập một cách tích cực,
với sự biến đổi không ngừng của xã hội. Để thực hiện
được nhiệm vụ đó, trong quá trình dạy học các môn học
ở nhà trường, bên cạnh việc đổi mới nội dung, vận dụng
các phương pháp dạy học mới cần bồi dưỡng cho sinh
viên (SV) các kĩ năng tự học, tự nghiên cứu góp phần
nâng cao chất lượng dạy học bởi tự học là con đường
phát triển nội lực của mỗi cá nhân, là động lực chính của
quá trình GD-ĐT.
Trong nhà trường sư phạm, Giáo dục học (GDH) là
một môn khoa học quan trọng, giúp SV hiểu biết nghiệp
vụ của giáo viên, rèn luyện cho họ những kĩ năng sư
phạm, hình thành ý thức đạo đức và tình cảm nghề
nghiệp. Song, việc giảng dạy môn GDH trong nhà trường
sư phạm còn nhiều bất cập như nặng về lí thuyết, nhẹ về
thực hành; nặng về kiến thức, nhẹ về kĩ năng. Do đó, đòi
hỏi cần phải đổi mới phương pháp dạy và học để SV có
thể nắm chắc được kiến thức cốt lõi, có khả năng khái
quát kiến thức để họ có thể vận dụng trong quá trình học
tập và công tác sau này.
tự giác hơn , nâng cao hiệu quả học tập của SV... Nhiều
biện pháp đã đưa ra nhưng mức độ chuyển biến chưa
đáng kể . Vì vậy vấn đề tự học để nâng cao kết quả học
tập môn GDH vẫn luôn là vấn đề mới, có tính cấp bách
thiết thực cho SV và đặc biệt là đối với tổ bộ môn.
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Hoạt động tự học
2.1.1. Bản chất hoạt động tự học của sinh viên trong các
trường cao đẳng sư phạm
Bản chất của quá trình tự học ở các trường cao đẳng
sư phạm được xem là quá trình nhận thức độc đáo của
SV mang tính chất nghiên cứu. Hoạt động tự học của SV
là một nhân tố của quá trình dạy học, là quá trình tiếp thu,
gia công, lưu giữ thông tin từ giảng viên để tự mình chế
biến, chuyển hoá thành sản phꢀm trí tuệ của bản thân; đó
là sự phản ánh khách quan thông qua chủ quan của SV
trong đó mục đích, nhiệm vụ của quá trình dạy học đã trở
thành mục đích, nhiệm vụ của quá trình tự học của SV.
Quá trình tự học là quá trình vận động của người học
từ chỗ chưa biết đến chỗ biết và biết ngày càng đầy đủ,
sâu sắc, hoàn thiện hơn. Từ chỗ nắm tri thức đến chỗ nắm
vững kĩ năng, kĩ xảo và ngày càng ở mức độ cao hơn
cũng như từ chỗ vận dụng những điều đã học vào các tình
huống quen thuộc đến chỗ vận dụng chúng vào những
Thực tiễn dạy học môn GDH nói riêng và các môn
học khác nói chung ở Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng
sơn hiện nay cho thấy SV thường rất thờ ơ trong việc
trang bị tri thức, lười đọc sách, không chịu tìm tòi kiến
thức, chưa thực sự quantâm đến công tác dạy học và giáo
dục sau này nhất là đối với môn GDH. SV hầu như chưa
305
Email: duyentinh76@gmail.com
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 305-309
tình huống mới trên cơ sở đó ngày càng hoàn thiện các 2.1.2. Vai trò của hoạt động tự học
nănglực và phꢀm chất đạo đức, trí tuệ, thế giới quan khoa
Khi bàn về vai trò của tự học, Tổng Bí thư Đỗ Mười
học và phꢀm chất đạo đức khác.
đã phát biểu: “Tự học, tự đào tạo là con đường phát triển
suốt cuộc đời của mỗi người, trong điều kiện kinh tế, xã
hội nước ta hiện nay và cả mai sau đó cũng là truyền
thống quý báu của người Việt Nam và dân tộc Việt Nam.
Chất lượng và hiệu quả giáo dục được nâng cao khi tạo
ra được năng lực sáng tạo của người học, khi biến được
quá trình giáo dục thành tự giáo dục. Quy mô giáo dục
được mở rộng khi có phong trào “toàn dân tự học”“
(Trích thư gửi Hội thảo khoa học nghiên cứu phát triển
tự học, tự đào tạo ngày 06/01/1998).
Vậy yếu tố nào đã thúc đꢀy hoạt động tự học của SV?
Quá trình tự học cũng giống như quá trình dạy học đều
có động lực là kết quả của việc giải quyết các mâu thuẫn
vốn có trong quá trình tự học của SV. Trong quá trình
phải kể đến mâu thuẫn cơ bản giữa một bên là yêu cầu,
nhiệm vụ nhận thức, rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo tự học với
một bên là khả năng hiện có của người học. Giải quyết
được mâu thuẫn này trong quá trình tự học sẽ giúp SV
phát triển về mặt nhận thức nói riêng và nhân cách nói
chung. Từ đó, có thể nói thực chất của hoạt động tự học
của SV là quá trình học tập, một quá trình nhận thức
không có sự điều khiển trực tiếp của giảng viên mà chỉ
tổ chức hướng dẫn một cách gián tiếp hoạt động cho SV.
Đó là một quá trình học tập vất vả hơn nhiều so với quá
trình học tập có sự lãnh đạo, điều khiển trực tiếp của
người dạy bởi lẽ người học phải tự đặt ra cho mình mục
đích, nhiệm vụ, phải tự xây dựng cách học, phải sử dụng
linh hoạt, hợp lí các hình thức điều kiện, phương tiện học
tập để đạt kết quả mong muốn.
Quá trình học tập ở cao đẳng, đại học đòi hỏi SV phải
tiếp thu một khối lượng kiến thức lớn và khó cho nên
ngoài thời gian học trên lớp SV phải tự học, tự nghiên
cứu ngoài để mở rộng và đào sâu tri thức. Cũng chính
thông qua hoạt động tự học này đã giúp rất nhiều cho SV
trong quá trình học tập.
Tự học giúp SV nắm vững tri thức, kĩ năng, kĩ xảo và
nghề nghiệp trong tương lai. Quá trình tự học của SV đã
từng bước biến vốn kinh nghiệm của loài người thành
vốn tri thức riêng của bản thân. Hoạt động tự học tạo điều
kiện cho SV hiểu sâu tri thức, mở rộng kiến thức, củng
cố ghi nhớ vững chắc tri thức, biết vận dụng tri thức vào
giải quyết các nhiệm vụ học tập mới.
Chủ thể của quá trình tự học là bản thân người học,
do vậy kết quả của nó phụ thuộc phần lớn vào mức độ
tích cực, độc lập sáng tạo trong hoạt động nhận thức của
chính người học. Tính tích cực nhận thức biểu hiện ở chỗ
huy động ở mức độ cao các chức năng tâm lí, đặc biệt là
chức năng tư duy. Tính tích cực nhận thức là một phꢀm
chất của cá nhân, là thái độ của chủ thể (học sinh - SV)
đối với khách thể (hoạt động học tập) thông qua sự huy
động ở mức độ cao các chức năng tâm lí để giải quyết
nhiệm vụ học tập. Tính tích cực nhận thức vừa là mục
đích của hoạt động, vừa là phương tiện, vừa là điều kiện
để đạt mục đích, vừa là kết quả của hoạt động.
Tự học không những giúp SV không ngừng nâng cao
chất lượng và hiệu quả học tập khi còn ngồi trên ghế nhà
trường mà còn giúp họ có được hứng thú, thói quen và
phương pháp tự học thường xuyên để làm phong phú
thêm, hoàn thiện hơn vốn hiểu biết của mình. Giúp họ
tránh được sự lạc hậu trước những biến đổi không ngừng
của khoa học và công nghệ trong thời đại ngày nay.
Tự học thường xuyên, tích cực, tự giác, độc lập
không chỉ giúp SV mở rộng, đào sâu kiến thức mà còn
giúp hình thành được những phꢀm chất trí tuệ và rèn
luyện nhân cách của mình; tạo cho họ có nếp sống và
làm việc khoa học, rèn luyện ý chí phấn đấu, đức tính
kiên trì, óc phê phán, hứng thú học tập và lòng say mê
nghiên cứu khoa học.
Tính tích cực nhận thức tồn tại dưới 2 dạng: bên trong
và bên ngoài.
Bên trong như là thái độ của chủ thể hoạt động, đó là
sự tự nguyện, tự giác, có nhu cầu hứng thú đối với việc
học tập, có sự nỗ lực cố gắng, kiên trì, khắc phục khó
khăn trong quá trình nắm tri thức, có khả năng định
hướng đối với nhiệm vụ nhận thức.
Trong quá trình học tập ở trường, nếu bồi dưỡng
được ý chí và năng lực tự học cần thiết thì sẽ khơi dậy
được ở SV tiềm năng to lớn vốn có trong họ, tạo nên
động lực nội sinh của quá trình học tập, vượt lên trên mọi
khó khăn, trở ngại bên ngoài. Khả năng tự học chính là
nhân tố nội lực, nhân tố quyết định chất lượng đào tạo.
Bên ngoài là sự huy động cao nhất các chức năng tâm
lí để chiếm lĩnh kiến thức, biểu hiện ra ngoài của nó là
những trạng thái hoạt động tích cực như: sự tập trung chú
ý, sự căng thẳng trí tuệ, sựtận dụng thời gian để thực hiện
kế hoạch học tập, khả năng giải quyết tình huống một
cách sáng tạo,... Tuỳ theo mức độ huy động các chức
năng tâm lí trong quá trình nhận thức mà có những mức
độ khác nhau của tính tích cực nhận thức, thể hiện từ thấp
đến cao.
2.2. Một số biện pháp nâng cao chất lượng tự học môn
Giáo dục học cho sinh viên ở Trường Cao đẳng Sư
phạm Lạng Sơn
Thực tế hoạt động tự học môn GDH của SV Trường
Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn cho thấy, hoạt động tự học
306
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 305-309
của SV là một vấn đề rất quan trọng và cần thiết, góp hoạch đó phải đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ học tập
phần nâng cao chất lượng đào tạocủa nhà trường. Cụ thể: chung và môn GDH nói riêng. Phải đảm bảo sự cân đối,
hợp lí trong việc sử dụng thời gian vào các hoạt động học
tập, lao động, vui chơi, giải trí, dự kiến được các tình
huống, các biến động có thể xảy ra làm ảnh hưởng đến
việc thực hiện kế hoạch.
2.2.1. Nâng cao nhận thức của sinh viên về vị trí, vai trò
và tác dụng của môn Giáo dục học
Trong nhà trường sư phạm, GDH là môn nghiệp vụ
sư phạm quan trọng, trang bị cho SV kiến thức cơ bản về
giáo dục và những kĩ năng nghề nghiệp nhất định. Việc
nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò, tác dụng của môn
học sẽ giúp SV có thái độ và hành vi học tập đúng đắn.
Cụ thể, SV sẽ tự giác, tích cực suy nghĩ, tìm tòi, khám
phá tri thức để hoàn thành các nhiệm vụ học tập, thỏa
mãn nhu cầu nhận thức của bản thân và vững vàng trong
công tác sau này. Vì vậy, có thể khẳng định, hoạt động
học tập của người học chỉ có thể đạt được kết quả khi xây
dựng trên cơ sở nhận thức đúng đắn về vị trí, tác dụng
của môn học, về nội dung phương pháp và những kĩ năng
cần thiết. Để giúp SV nâng cao nhận thức và nhận thức
một cách đúng đắn và đầy đủ về vị trí, ý nghĩa của môn
học thì giảng viên trong quá trình giảng dạy, ngay từ buổi
học đầu tiên cần làm rõ cho SV thấy được lợi ích và sự
cần thiết của môn GDH đối với cuộc sống và nghề
nghiệp. Qua đó, xây dựng cho SV có tình cảm, thái độ
đúng đắn, kích thích SV tích cực học tập và rèn luyện,
SV phải xác định được tất cả các công việc phải thực
hiện, căn cứ vào nhiệm vụ học tập của mình; dự kiến thời
gian thực hiện công việc và lập kế hoạch cụ thể theo
ngày, tuần, tháng, học kì, năm học. Khi đã lập được kế
hoạch học tập, yêu cầu SV phải thực hiện bằng được kế
hoạch đã đề ra. Việc thực hiện này đòi hỏi SV phải có sự
kiên trì, nhẫn nại, quyết tâm cao, có sự nỗ lực lớn, tập
trung tư tưởng, hướng mình vào hoạt động học tập để
thực hiện kế hoạch đề ra bởi vì đây là một quá trình biến
những điều dự định thành hiện thực, là sự tiến hành trong
thực tiễn các hành động theo phương thức đã lựa chọn.
Chính giai đoạn này thể hiện rõ nét đặc trưng của cá nhân
trong học tập. Thực hiện được như vậy thì không những
chất lượng tự học môn GDH của SV được nâng cao mà
chất lượng học tập các môn học nói chung cũng được
nâng lên đáng kể.
Giảng viên có thể giao nhiệm vụ cho SV xây dựng kế
đồng thời đưa ra những yêu cầu, đòi hỏi về kiến thức, kĩ hoạch tự học các môn học trong ngày/tuần/tháng/học kì
năng, thái độ mà SV phải thực hiện.
hoặc một năm theo các bước sau:
2.2.2. Hướng dẫn sinh viên biết xây dựng kế hoạch và
thực hiện kế hoạch tự học một cách có hiệu quả
Xây dựng kế hoạch và thực hiện kế hoạch là một
công việc quan trọng và cần thiết đối với SV trong quá
trình tự học. Nhờ có kế hoạch mà SV có thể học tập một
cách chủ động, dễ dàng, bố trí công việc và phân phối
- Bước 1: Thống kê các công việc cần làm (các công
việc cụ thể trong năm, trong học kì, trong tháng hoặc
trong tuần. Bước này căn cứ vào kế hoạch học tập,
nhiệm vụ học tập được giao, các công việc của lớp, tổ,
cá nhân...).
- Bước 2: Xác định quỹ thời gian tự học ở nhà, ở lớp,
thời gian một cách hợp lí, khoa học và khi có biến cố, có ở thư viện...
sự thay đổi trong lịch học, SV có thể linh hoạt điều chỉnh
cho phù hợp với điều kiện hoàn cảnh mà không ảnh
hưởng đến kế hoạch chung. Có thể nói, kế hoạch học tập
tạo điều kiện thuận lợi cho học tập đạt kết quả cao. Tuy
nhiên, trong thực tế, SV Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng
Sơn xây dựng và thực hiện kế hoạch chưa hiệu quả, chưa
thấy được mức độ quan trọng của việc xây dựng và thực
hiện kế hoạch. Vì vậy, giảng viên cần hướng dẫn cho SV
biết cách xây dựng và thực hiện kế hoạch dựa trên kế
hoạch chung của nhà trường. Kế hoạch phải có mục đích,
nội dung cụ thể, có tính khả thi và phù hợp với khả năng
thực hiện của cá nhân và thời gian tự học cho phép. Kế
- Bước 3: Xác định khối lượng và yêu cầu đạt được
của mỗi công việc, chú ý đến những công việc quan
trọng nhất; xác định mốc thời gian, mức độ hoàn thành
công việc.
- Bước 4: Sắp xếp và phân phối thời gian cho từng
công việc.
- Bước 5: Kiểm tra lại sự hợp lí của kế hoạch.
Ví dụ: Mẫu kế hoạch học tập về thời gian tự học của
cá nhân trong tuần
2.2.3. Hướng dẫn rèn luyện các kĩ năng tự học cần thiết
- Hướng dẫn SV kĩ năng đọc sách và tài liệu tham khảo
Ngày
giờ
Chủ
Nhật
Buổi
Thứ Hai
Thứ Ba
Thứ Tư Thứ Năm Thứ Sáu Thứ Bảy
Ghi chú
Sáng
Chiều
Tối
307
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 305-309
Sách và tài liệu tham khảo là nguồn tri thức vô tận, đa những vấn đề đặt ra nhằm củng cố và làm sáng tỏ tri thức,
dạng và phong phú, giúp người học mở rộng, đào sâu tri góp phần tìm ra tri thức mới và giúp người học nắm kiến
thức,tăngvốnhiểubiếtcủamìnhvàthỏamãnnhucầunhận thức một cách đầy đủ, sâu sắc hơn.
thứccủabảnthân.Tuynhiên, đọcsáchvàtàiliệuthamkhảo
phụcvụchohoạtđộnghọctậpkhôngđơngiảnnhưđọcsách
báo mang tính chất giải trí mà đọc ở đây là đọc nghiên cứu,
đọc hiểu, phải có tư duy phân biệt đúng sai, có thái độ phê
phán, có sự tập trung cao độ hay nói cách khác là phải có kĩ
năng đọc sách thì mới mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, không
phảiSVnàocũngdễdàngthựchiệnđượcchonêntrongdạy
học, giảng viên cần hướng dẫn cho SV kĩ năng đọc sách,
đọc tài liệu khoa học. Điều này không chỉ có lợi trong quá
trìnhhọc tậpmà còncógiátrịtolớntrong nhữngnămtháng
sau này để SV có thể tự học liên tục suốt đời.
Giải bài tập nhận thức luôn được thực hiện trong quá
trình tự học, sau khi học xong một bài, một chương, kiểm
tra và thi,... Nắm được kĩ năng giải bài tập nhận thức giúp
SV biết cách làm bài tập, trả lời câu hỏi, bài kiểm tra.
Hình thức bài tập nhận thức cao nhất đối với SV cao
đẳng, đại học đó là bài tập nghiên cứu khoa học. Bài tập
nghiên cứu khoa học là hình thức rèn luyện kĩ năng tự
học ở mức độ cao bởi vì nó luôn đặt SV vào tình huống
có vấn đề phải giải quyết.
Để có thể vận dụng kĩ năng này một cách có hiệu quả,
SV cần phải nắm vững kiến thức về lí thuyết, nghiên cứu
kĩ vấn đề, tình huống đặt ra, phân tích cái đã cho và cái
- Hướng dẫn SV kĩ năng ghi chép tài liệu
Ghi chép tài liệu là một kĩ năng cần thiết và quan trọng cần tìm, xác định rõ hướng cần giải quyết cũng như mối
giúp người đọc có thể kiểm tra được mức độ lĩnh hội tài liên hệ giữa chúng để vận dụng đúng, phù hợp và đưa ra
liệu của mình, tạo cơ sở để người đọc ghi nhớ kiến thức và được những kết luận chính xác.
giữ lại được tư liệu khi cần thiết. Đây là một kĩ năng đơn
giản, dễthựchiệntuynhiênSVthườngcóthói quenkhông
ghi chépnênsaukhi đọc xong hoặc saumột thời gianngắn
là có thể quên và khi cần thì không tái hiện lại được. Vì
vậy, để giúp SV khi đọc sách, tài liệu, giảng viên cần
hướng dẫn cho SV biết cách ghi chép thông qua một số
hình thức như: trích tài liệu để ghi lại nguyên văn, lập đề
cương khi đọc sách, viết tóm tắt những nội dung cơ bản,
viết dưới dạng thu hoạch. Đây là những hình thức ghi chép
giúpSVcóthể ghi nhớvà khicầnthì dễ dàngnhớlại được.
Để SV có thể ghi chép hiệu quả trong quá trình đọc sách,
người đọc phải có sự phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá,
khái quát hóa để làm nổi bật những ý trọng tâm cơ bản cần
ghi chép và việc ghi chép sẽ có hệ thống, khoa học rõ ràng.
Ngoài những kĩ năng tự học nêu trên, còn nhiều kĩ
năng khác là những công việc cụ thể trong hoạt động tự
học của SV, giúpSVhoànthành nhiệmvụhọc tậpvà nâng
cao chất lượng tự học. Vì vậy, cần hướng dẫn và rèn luyện
cho SV biết sử dụng các kĩ năng một cách có hiệu quả.
2.2.4. Đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá chất
lượng học tập của sinh viên
Song song với việc đổi mới phương pháp giảng dạy,
giảng viên cần cải tiến phương pháp kiểm tra, đánh giá
chất lượng học tập của SV. Nếu việc kiểm tra, đánh giá
khách quan, công bằng, chính xác thì điểm số không chỉ
phản ánh đúng năng lực học tập qua mức độ nắm tri thức
kĩ năng của mỗi SV mà còn phản ánh kết quả tự học của
SV. Vì vậy, không thể đánh giá kết quả thực học môn
GDH của SV bằng những kiến thức học thuộc từng câu,
từng ý mà khi soạn câu hỏi thi, kiểm tra giảng viên cần
chú trọng đòi hỏi sự thể hiện kiến thức tìm tòi, nghiên
cứu của SV. Thông thường câu hỏi kiểm tra, thi chỉ đòi
hỏi SV phân tích, trình bày hoặc nêu một nội dung cụ thể,
chưa có những câu hỏi đòi hỏi sự khái quát, hệ thống đi
sâu vấn đề một cách thực sự, ít chú trọng cơ sở thực tiễn
(nguồn gốc thực tiễn, luận giải, chứng minh thực tiễn, rút
ra quy luật thực tiễn) mà vấn đề thực tiễn được hỏi như
một vế phụ dưới dạng liên hệ, vận dụng hoặc ý nghĩa
như: Phân tích/ Trình bày/ Nêu + Vấn đề hỏi + Liên hệ/
Vận dụng ý nghĩa.
-HướngdẫnSVkĩnănghệthốnghoá,kháiquáthoátàiliệu
Đây là kĩ năng rất quan trọng giúp người học phát
triển năng lực nhận thức của bản thân, có khả năng khái
quát, hệ thống hoá tài liệu dưới hình thức làm dàn ý, đề
cương, sơ đồ, mô hình và giúp họ dễ dàng nắm được tài
liệu nghiên cứu một cách tổng quát, hệ thống và toàn
diện. Nhiều SV chưa thực hiện tốt được kĩ năng này vì
để thực hiện được SV phải có sự nỗ lực của tư duy ở mức
độ cao để khái quát, hệ thống hóa kiến thức thành những
yếu tố cơ bản có cùng thuộc tính, sắp xếp theo một trật
tự nhất định bằng những từ ngữ ngắn gọn dễ hiểu. SV
phải đọc, nghiên cứu kĩ tài liệu để hiểu sâu sắc vấn đề thì
mới khái quát được và phải tuỳ theo khả năng của mình
để khái quát hóa, hệ thống hóa vấn đề dưới dạng dàn ý,
đề cương hay sơ đồ cho phù hợp.
Do đó, câu hỏi kiểm tra, thi kiểu này đã hạn chế cách
học sáng tạo, ít kích thích được tính tích cực tự học cũng
như rènluyện kĩ năng và phương pháp tự học cho SV. Cần
cải tiến câu hỏi kiểm tra, thi theo hướng đòi hỏi SV phải
thể hiện sự hiểu biết sâu, rộng của kiến thức đã học, phong
- Hướng dẫn SV giải bài tập nhận thức trong hoạt
động tự học
Giải bài tập nhận thức là quá trình SV vận dụng kiến cách tư duy độc lập, cách giải quyết vấn đề học tập theo
thức đã tiếp thu được vào giải quyết những tình huống, cách riêng, câu hỏi chú trọng cả tính lí luận và tính thực
308
VJE
Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 305-309
tiễn của vấn đề. Hệ thống câu hỏi kiểm tra, thi phải dẫn học pháttriểnrộngkhắptrongtoànthể SV, BanGiámhiệu
đến việc thúc đꢀy SV tự học tích cực, thúc đꢀy việc đọc cần động viên, khen thưởng kịp thời, chỉ đạo sâu sát đến
sách, tài liệu tham khảo, tích cực tranh luận, tích luỹ kiến các lực lượng liên quan, giúp đỡ SV có đủ điều kiện cả về
thức, trăn trở tìm ra hướng giải quyết vấn đề học tập đặt ra. phương tiện vật chất lẫn tinh thần để họ tham gia các
phong trào hoạt động tự học một cách tự giác.
Dạng câu hỏi này cần đạt được các tiêu chí sau:
- Không nhắc lại y nguyên kiến thức đã học; - Thể hiện
diện rộng, độ sâu của kiến thức; - Sức khái quát tổng hợp
cao; - Gắn kết lí luận với thực tiễn.
Tạo điều kiện thuận lợi để SV điều chỉnh đổi mới cách
thức tự học của mình như rút kinh nghiệm về cách học sau
khi kiểm tra, thi; đặt ra tình huống cho SV suy nghĩ, giải
đáp, đọc thêm tài liệu tham khảo để sau mỗi lần kiểm tra,
thi mang lại cho SV những kinh nghiệm tự học tốt nhất.
Kiểm tra, đánh giá tạo điều kiện thúc đꢀy SV học hợp
tác, tranh luận trao đổi các vấn đề học tập, kích thích tính
tích cực tự học và hứng thú trong nghiên cứu của họ.
Hiện nay, càng nhấn mạnh vai trò chủ thể, trung tâm của
SV trong dạy học thì càng phải chú trọng đánh giá hoạt
động tự học của họ. Có thể khẳng định, kiểm tra, đánh
giá là một yếu tố của quá trình dạy học, gắn liền và tiến
hành thường xuyên trong dạy học. Nếu biết khai thác,
yếu tố này sẽ có tác dụng không nhỏ đến việc nâng cao
chất lượng tự học của SV.
3. Kết luận
Có thể khẳng định, hoạt động tự học có vai trò quan
trọng, quyết định kết quả học tập môn học của SV. Việc
hướng dẫn SV những hướng đi, biện pháp tự học hợp lí
đối với môn GDH đã góp phần làm thay đổi nhận thức
cũng như kết quả học tập của các em. Xuất phát từ thực
trạng hoạt động tự học môn GDH của SV Trường Cao
đẳng Sư phạm Lạng Sơn và những yêu cầu của đòi hỏi
về đổi mới GD-ĐT hiện nay của nhà trường, từ nhiều
năm học qua, chúng tôi đã triển khai những biện pháp
trên trong thực tiễn dạy học môn GDH ở Trường và đã
thu được những kết quả thực sự khả quan.
Tài liệu tham khảo
[1] Bộ GD-ĐT (1999). Chỉ thị số 15/1999/CT-BGDĐT
ngày 20/04/1999 Về việc đẩy mạnh hoạt động đổi
mới phương pháp giảng dạy và học tập trong các
trường sư phạm.
2.2.5. Phát động các phong trào tự học trong sinh viên
[2] Nguyễn Thị Thanh Trà (2018). Đánh giá kết quả học
tập của sinh viên đại học sư phạm theo tiếp cận năng
lực qua môn Giáo dục học. NXB Giáo dục Việt Nam.
Có thể thấy rằng, các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể
dục thể thao,... ở Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn rất
được quan tâm và đầu tư thích đáng, nhưng ngược lại các
phong trào tự học của SV lại chưa được khuấy động một
cách mạnh mẽ. Chỉ có SV của một số lớp tự phối hợp với
Đoàn Thanh niên thành lập câu lạc bộ như: câu lạc bộ văn
thơ, câu lạc bộ toán học, câu lạc bộ tiếng Anh và mang tính
chuyên môn nên ít người tham gia. Nhà trường cần khuyến
khích phát động mạnh mẽ các phong trào tự học trong SV
như: tổ chức các hội thảo khoa học, hội thảo về đổi mới
phương pháp dạy học; các buổi trao đổi kinh nghiệm học
tập;gặpgỡtròchuyệntraođổivớicácnhàkhoahọc;tổchức
thi nghiệp vụ, kiến thức xã hội, pháp luật,... Đây là môi
trường rộng lớn, thu hút đông đảo SV tham gia một cách tự
giác,tựnguyệnkhônggòbó,épbuộcvàtạonhiềuđiềukiện,
cơ hội cho SV có thể tự học ở mọi nơi, mọi lúc.
Đoàn Thanh niên, liên chi đoàn khoa, chi đoàn lớp là
trungtâmphát độngcácphongtràotựhọc gắnvớicác hoạt
động của Đoàn như: “Vì ngày mai lập nghiệp”, phong trào
tự học thi đua chào mừng các ngày lễ, kỉ niệm trong năm
học. Đoàn Thanh niên trong trường sẽ chỉ đạo các phong
trào đến từ cơ sở và phát động sâu rộng đến toàn bộ các
đoàn viên trong nhà trường để SV tự giác, tích cực tham
[3] Nguyễn Cảnh Toàn (2001). Tuyển tập tác phẩm (tập
1): Tự giáo dục, tự học, tự nghiên cứu. Trường Đại
học Sư phạm Hà Nội.
[4] Thái Duy Tuyên (2001). Giáo dục học hiện đại.
NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
[5] Lê Khánh Bằng (2007). Một số vấn đề nâng cao
hiệu quả của quá trình dạy và học ở đại học, cao
đẳng và trung học chuyên nghiệp (tập 1). NXB Đại
học Sư phạm.
[6] Đặng Vũ Hoạt (chủ biên) - Hà Thị Đức (2003). Lí
luận dạy học đại học. NXB Đại học Sư phạm.
[7] Nguyễn Thị Tính (2004). Các biện pháp tổ chức
hoạt động tự học môn Giáo dục học cho sinh viên
các trường đại học sư phạm. Luận án tiến sĩ Giáo
dục học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
[8] NguyễnCôngTâm(2016).Pháthuytínhtíchcựcnhận
thức của sinh viên sư phạm Trường Đại học Tây Bắc
trong quá trình dạy học môn Giáo dục học. Tạp chí
Giáo dục, số đặc biệt kì 3 tháng 6, tr 249-251; 254.
gia, phát huy năng lực tự học của bản thân. Ngoài các lực [9] Nguyễn Đăng Trung (2016). Quy trình thiết kế và tổ
lượng trên, Ban Giám hiệu là người chịu trách nhiệm cao
nhất đối với chất lượng đào tạo của trường, ban chủ nhiệm
khoa là người quản lí trực tiếp. Muốn tạo ra phong trào tự
chức dạy học môn Giáo dục học theo quan điểm tích
hợp ở trường đại học sư phạm. Tạp chí Giáo dục, số
373, tr 49-51.
309
5 trang
16/04/2022
1240
Bạn đang xem tài liệu "Một số biện pháp nâng cao chất lượng tự học môn Giáo dục học cho sinh viên ở trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- mot_so_bien_phap_nang_cao_chat_luong_tu_hoc_mon_giao_duc_hoc.pdf
