Vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT các tỉnh Đông Nam Bộ trong bối cảnh đổi mới giáo dục

Vấn đề phát triển ...

VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CBQL TRƯỜNG THPT

CÁC TỈNH ĐÔNG NAM BỘ TRONG BỐI CẢNH

ĐỔI MỚI GIÁO DỤC - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

Phan Minh Tiến^*

Phạm Ngọc Hải^**

TÓM TẮT

Sự đổi mới giáo dục nói chung và giáo dục Trung học phổ thông nói riêng trong những năm

qua đã có sự thay đổi lớn từ mục tiêu, nội dung đến phương pháp giáo dục. Trước những yêu cầu

mới của giáo dục đòi hỏi phải có một đội ngũ cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông có đủ

năng lực, tầm nhìn để quản lý sự thay đổi đó, đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực trong điều

kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Từ khóa: Phát triển, trừng THPT, cán bộ quản lý, đổi mới giáo dục

SOME THOUGHTS ABOUT HIGH SCHOOL MANAGEMENT

STAFF OF THE PROVINCES IN THE EAST OF THE

SOUTH IN THE BACKGROUND OF EDUCATION

INNOVATION - REALITY AND SOLUTIONS

SUMMARY

The innovation in education in general and in Upper Secondary School education in

particular has had great changes from targets, contents to educational methods for the past years.

With the new requirements of education, Upper Secondary School management staffs are required

to be well-qualiied with foresight to manage those changes, meeting the requirements of training

human resources in the condition of local, socio - economic development.

Key words: Development, secondary school, management staffs, education innovation.

1. Xu thế đổi mới giáo dục hiện nay

người học đến cách tổ chức quá trình và hệ

thống GD. Nhà trường từ chỗ khép kín chuyển

1.1. Xu thế đổi mới nền giáo dục

Đổi mới giáo dục (GD) đang diễn ra trên sang mở cửa rộng rãi, đối thoại với xã hội và

quy mô toàn cầu. Bối cảnh đổi mới đó đã tạo gắn bó chặt chẽ với nghiên cứu khoa học, công

nên những thay đổi sâu sắc trong GD, từ quan nghệ và ứng dụng, nhà giáo thay vì chỉ truyền

niệm về chất lượng GD, xây dựng nhân cách đạt tri thức, chuyển sang cung cấp cho người

^*PGS.TS. Khoa Tâm Lý – Giáo dục trường Đại học Sư phạm. ĐH Huế. Email: tienpm58@gmail.com.

^**ThS. Phòng Giáo dục và Đào tạo, huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh, Email: phamngochai1967@gmail.com.

73

Taïp chí Kinh te - Ky thuat

học phương pháp thu nhận thông tin một cách

hệ thống, có tư duy phân tích và tổng hợp. Đầu

tư cho GD từ chỗ được xem là phúc lợi xã hội

chuyển sang đầu tư cho phát triển. Vì vậy, các

quốc gia, từ những nước đang phát triển đến

những nước phát triển đều nhận thức được vai

trò và vị trí hàng đầu của GD, đều phải đổi mới

GD để có thể đáp ứng một cách năng động hơn,

hiệu quả hơn, trực tiếp hơn những nhu cầu của

sự phát triển đất nước.

Tóm lại, đổi mới GD để phát huy những

lợi thế, vượt qua thách thức, tranh thủ thời

cơ xây dựng một nền GD tiên tiến, hiện đại,

hướng tới một xã hội học tập, nhằm đáp ứng

nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao

phẩm chất toàn cầu của con người Việt Nam

trong thời đại mới. Đứng trước yêu cầu đổi

mới nêu trên, xã hội đặt ra yêu cầu cao đối với

năng lực và phẩm chất của người CBQLGD,

trong đó đổi mới công tác QLGD là quan

trọng nhất. Ngành GD – ĐT phải không

ngừng xây dựng và nâng cao chất lượng đội

ngũ nhà giáo và CBQLGD để đáp ứng với

những đặc điểm của thời đại ngày nay.

1.2. Xu thế đổi mới GDTHPT

Sự đổi mới và phát triển GD đang diễn

ra ở quy mô toàn cầu, tạo cơ hội tốt để GD

Việt Nam nhanh chóng tiếp cận với các xu

thế mới, tri thức mới, những cơ sở lý luận,

phương thức tổ chức, nội dung giảng dạy hiện

đại và tận dụng các kinh nghiệm quốc tế để

đổi mới và phát triển. Coi trọng việc trao đổi,

học tập kinh nghiệm phát triển GD của các

nước tiên tiến, trước hết là các nước trong khu

vực; đổi mới toàn diện từ mục tiêu, nội dung,

phương pháp của quá trình GD; tăng cường

đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học;

xây dựng bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán

bộ quản lý giáo dục (CBQLGD); tăng cường

công tác quản lý, xã hội hóa GD, đa dạng hóa

các loại hình GD.

Đổi mới mục tiêu GD phổ thông là giúp

học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí

tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản

nhằm hình thành nhân cách con người Việt

Nam XHCN. Đổi mới nội dung GD: xây

dựng nội dung dạy học theo hai xu hướng:

xây dựng chương trình cốt lõi với các yêu cầu tối

thiểu về tri thức và kỹ năng; tích hợp các môn

học cổ truyền, hình thành các môn học mới

như: khoa học tự nhiên, khoa học nhân văn,

khoa học phục vụ đời sống và gia đình.

Đổi mới phương pháp GD THPT: xu

hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay

là cải tiến các phương pháp dạy học truyền

thống theo hướng tác động vào thái độ học;

tăng cường khả năng làm việc độc lập; chủ

động và khả năng tự học của HS; thử nghiệm

các phương pháp dạy học hiện đại để xác định

mức độ phù hợp với đối tượng và điều kiện,

hoàn cảnh cụ thể nhằm xác định và điều chỉnh

cách sử dụng cho có hiệu quả.

Đổi mới GD nhằm đáp ứng yêu cầu về

con người và nguồn nhân lực là nhân tố quyết

định sự phát triển đất nước trong thời kỳ công

nghiệp hóa - hiện đại hóa (CNH - HĐH), cần

tạo sự chuyển biến cơ bản và toàn diện về

GD. Vì vậy, cần phải: tạo bước chuyển biến

cơ bản về chất lượng GD theo hướng tiếp cận

với trình độ tiên tiến của thế giới, phù hợp với

thực tiễn GD Việt Nam; ưu tiên nâng cao chất

lượng đào tạo nhân lực, đặc biệt chú trọng

nhân lực, khoa học công nghệ trình độ cao,

CBQL, kinh doanh giỏi và công nhân kỹ thuật

lành nghề. Trong đó, đổi mới QLGD tạo cơ sở

pháp lý và phát huy nội lực để phát triển GD.

Từ những yêu cầu đổi mới trên, người

Hiệu trưởng nhà trường THPT phải có đủ

năng lực, tầm nhìn để quản lý sự thay đổi

đó.

74

Vấn đề phát triển ...

2. Thực trạng đội ngũ CBQL trường

THPT các tỉnh Đông Nam Bộ

xứng tầm cùng với thành phố Hồ Chí Minh

và Đồng Nai, tạo thành trung tâm GD – ĐT và

nghiên cứu khoa học lớn của khu vực Đông

Nam Bộ và của Việt Nam vào năm 2020. Tuy

nhiên, qua khảo sát thực tế, theo dõi trong

công tác quản lý chỉ đạo và kết quả từng mặt

khi đánh giá CBQL theo chuẩn vẫn còn một

số CBQL tuy đã có trình độ đào tạo đạt chuẩn

nhưng vẫn còn bất cập ở khả năng xây dựng

các kế hoạch dài hạn, khả năng xây dựng kế

hoạch chiến lược, xây dựng chương trình, đề

án để triển khai các mục tiêu lớn của ngành.

y Về lý luận chính trị, nghiệp vụ quản lý,

tin học, ngoại ngữ

2.1. Thực trạng về số lượng, trình độ đào

tạo đội ngũ CBQL trừng THPT các t̉nh

Đông Nam Bộ

Với hệ thống 90 trường THPT công lập

phân bổ trong 3 tỉnh Đông Nam Bộ, được

phân bổ từ đồng bằng, thành thị đến miền

núi, các Sở GD – ĐT đã tham mưu cho Ủy

ban nhân dân tỉnh bố trí khá đầy đủ đội ngũ

GV và CBQL cho các đơn vị. Đồng thời, để

phát triển sự nghiệp GD, các tỉnh đã triển

khai nhiều giải pháp phát triển đội ngũ nhà

giáo và CBQLGD nói chung, đội ngũ CBQL

trường THPT nói riêng. Do đó, đội ngũ CBQL

trường THPT đã được tăng cường về số lượng

lẫn chất lượng, có những bước phát triển về

trình độ chuyên môn và năng lực quản lý nhà

trường, cơ bản đáp ứng được các tiêu chí của

chuẩn. Tuy nhiên, đứng trước tình hình phát

triển rất nhanh về kinh tế - xã hội (KT - XH),

sự đô thị hóa của các tỉnh Đông Nam Bộ nên

đội ngũ CBQL trường THPT vẫn còn nhiều

bất cập.

Qua khảo sát thực trạng, tỉ lệ CBQL đa số

có trình độ trung cấp chính trị trở lên (89,2%),

số còn lại cần được tiếp tục bồi dưỡng (chiếm

10,8%). Về nghiệp vụ quản lý: số CBQLGD

chưa qua bồi dưỡng nghiệp vụ QLGD và

quản lý nhà nước còn khá cao (QLGD chiếm

16,1%; quản lý nhà nước chiếm 29,7%),

chứng tỏ khâu quy hoạch, dự nguồn, đào tạo,

bồi dưỡng trước khi đề bạt, bổ nhiệm còn bất

cập. Hầu hết CBQL đều có trình độ A tin học,

trình độ B còn ít, bên cạnh đó còn một số ít

chưa đạt chuẩn về tin học. Về ngoại ngữ từ

trình độ A trở lên chiếm tỉ lệ 59,5% (trong đó,

trình độ B, C và Cử nhân rất ít), còn lại 40,5%

chưa đạt yêu cầu chuẩn.

Hiện nay, CBQL các trường THPT công

lập cần có là 329 người. Như vậy, số lượng

CBQL trường THPT còn thiếu, cần được bổ

sung 50 người. Nguyên nhân: một số nghỉ hưu

trước tuổi do năng lực hạn chế, do sức khỏe

yếu; một số chuyển công tác khác theo yêu

cầu của địa phương và do công tác quy hoạch,

tạo nguồn từ cơ sở còn chậm so với yêu cầu.

y Về trình độ đào tạo: CBQL trường

THPT đạt chuẩn 100%, trong đó trên chuẩn

22,6%, cho thấy đội ngũ CBQL luôn phấn đấu

học tập nâng cao trình độ để đáp ứng yêu cầu

phát triển của thời kỳ hội nhập nhằm nâng cao

chất lượng GD – ĐT trong khu vực của vùng

kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước, tạo

điều kiện liên kết mở rộng đào tạo quốc tế,

Đây là nguyên nhân dẫn đến một số CBQl

chưa xử lý tốt tình huống QLGD trong thực

tiễn quản lý ở các nhà trường. Một số CQBL

chưa quan tâm công tác GD chính trị cho đội

ngũ cán bộ giáo viên (GV), chưa triển khai tốt

ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý,

khai thác, thu thập thông tin, dữ liệu phục vụ

công tác chỉ đạo, vì vậy các Sở GD – ĐT và cá

nhân CBQL phải quan tâm đào tạo, bồi dưỡng

nhằm đảm bảo các tiêu chuẩn chức danh

CQBL (trước, trong và sau khi bổ nhiệm).

75

Taïp chí Kinh te - Ky thuat

2.2. Thực trạng về cơ cấu đội ngũ CBQL

trừng THPT các t̉nh Đông Nam Bộ

chiếm 23,7% trong khi đó ở bộ môn xã hội

chiếm 76,3%. Do đó trong công tác bổ nhiệm

CBQL yêu cầu chú trọng đến sự cân đối giữa

bộ môn tự nhiên và xã hội nhằm tạo điều kiện

thuận lợi trong công tác chỉ đạo chuyên môn

của các nhà trường.

y Về cơ cấu độ tuổi: độ tuổi của CBQL

trường THPT có sự phân bố không hợp lý,

đối tượng cao tuổi và trẻ tuổi có tỉ lệ chênh

lệch nhau: trên 50 tuổi chiếm 30,1%; dưới 30

tuổi chiếm 3,6%; độ tuổi từ 31 đến 40 chiếm

38,7%; từ 41 đến 50 tuổi chiếm 27,6%. Sự

phân hóa không hợp lý các thế hệ CBQL

trường THPT không bảo đảm tính kế thừa

giữa các thế hệ, không bảo đảm cho sự ổn

định. Cần phải tăng cường trẻ hóa đội ngũ để

thích ứng với điều kiện phát triển KT – XH

hiện nay.

y Về th̀i gian giảng dạy trước khi bổ

nhiệm: đội ngũ CBQL trường THPT đều

được phát triển từ GV giảng dạy, số CBQL

trước khi bổ nhiệm dạy 3 đến 5 năm chiếm

tỉ lệ 0%; 5 đến 10 năm chiếm 19,4%; trên 10

năm chiếm 80,6%. Qua khảo sát thực trạng

cho thấy CBQL có thâm niên giảng dạy chiếm

tỉ lệ rất lớn trước khi được bổ nhiệm, điều này

cũng giải thích vì sao có nhiều CBQL ở độ

tuổi từ 41 đến 50 chiếm đa số nhưng thời gian

tham gia làm CBQL thì lại ngắn.

y Về cơ cấu giới tính: đội ngũ CBQL

trường THPT chưa đảm bảo cân đối về giới

tính, tỉ lệ nữ chỉ chiếm 13,3%, trong khi đó tỉ

lệ nam chiếm 86,7%. Đặc biệt những trường

ở vùng biên giới giáp ranh Campuchia (Tây

Ninh, Bình Phước), vùng miền núi (Bình

Phước) tỉ lệ nữ lại càng thấp hơn, trong khi tỉ

lệ GV nữ các trường THPT lại cao (68%). Để

giải quyết thực trạng này các Sở GD – ĐT cần

chú trọng và làm tốt hơn công tác quy hoạch,

đào tạo, bồi dưỡng đối với GV nữ.

2.3. Thực trạng về phẩm chất chính trị,

đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ CBQL

trừng THPT các t̉nh Đông Nam Bộ

Đội ngũ CBQL trường THPT các tỉnh

Đông Nam Bộ có lập trường, tư tưởng vững

vàng, chấp hành tốt chủ trương, đường lối và

chính sách của Đảng, Nhà nước, các quy định

của ngành và của địa phương, có khả năng

phân tích đúng, sai và thể hiện rõ quan điểm

trước sự thay đổi. Có đạo đức, lối sống tốt,

trung thực, thẳng thắn, có trách nhiệm cao

trong công tác, vượt qua khó khăn để vươn

lên hoàn thành nhiệm vụ được giao. Gương

mẫu trong lối sống và hành động, sống giản

dị, quan hệ gần gũi, chân tình, cởi mở, tôn

trọng đồng nghiệp, yêu thương HS, giữ gìn uy

tín nhà giáo. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn một

bộ phận CBQL hạn chế về tác phong làm việc

và giao tiếp, ứng xử, chưa đáp ứng được yêu

cầu đổi mới QLGD.

y Về cơ cấu dân tộc: Về cơ cấu dân tộc,

tỉ lệ CBQL là người dân tộc thiểu số còn rất ít

so với tỉ lệ GV dân tộc thiểu số của các trường

THPT. Đây là vấn đề đặt ra trong công tác đào

tạo tuyển dụng, sử dụng GV là người dân tộc

thiểu số trong những năm qua. Cần bổ sung

CBQL là người dân tộc để có điều kiện phát

triển GD ở vùng núi, vùng biên giới, vùng đặc

biệt khó khăn để tiến tới thực hiện phổ cập

GD trung học trong khu vực theo đề án phát

triển GD của các tỉnh đến năm 2015 và 2020.

y Về cơ cấu bộ môn: bộ môn của CBQL

được đào tạo trước khi bổ nhiệm có sự phân

bố không đồng đều giữa bộ môn tự nhiên và

bộ môn xã hội, CBQL ở bộ môn tự nhiên chỉ

2.4. Thực trạng về năng lực chuyên môn

và nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ CBQL

trừng THPT các t̉nh Đông Nam Bộ

76

Vấn đề phát triển ...

Đội ngũ CBQL trường THPT nắm được

chương trình, phương pháp đặc trưng của các

môn học, đã chỉ đạo đổi mới nội dung, phương

pháp giảng dạy phù hợp với HS các vùng miền

trong khu vực Đông Nam Bộ, từng bước nâng

cao chất lượng dạy và học. Tuy nhiên, ý thức

học tập nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học còn

hạn chế, một bộ phận CBQL kiến thức, năng lực

chuyên môn, năng lực tự học, sáng tạo, đổi mới

còn ở mức thấp, chưa đáp ứng được đổi mới căn

bản, toàn diện của GD hiện nay.

Phát triển đội ngũ CBQL trường THPT

bao gồm các nội dung: quy hoạch, đào tạo, bồi

dưỡng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, luân chuyển,

đánh giá, tạo điều kiện…, nhằm tạo ra những

thay đổi về số lượng và chất lượng của đội

ngũ Hiệu trưởng, phó Hiệu trưởng các trường

THPT đáp ứng những yêu cầu đặt ra trong bối

cảnh đổi mới GD hiện nay.

3.1. Công tác xây dựng kế hoạch, quy

hoạch phát triển đội ngũ cán bộ quản lý

trừng trừng trung học phổ thông

2.5. Thực trạng về năng lực quản lý nhà

trừng của đội ngũ CBQL trừng THPT các

t̉nh Đông Nam Bộ

“Công tác xây dựng kế hoạch, quy

hoạch phát triển đội ngũ CBQL trừng

THPT”: trong những năm qua, công tác

xây dựng kế hoạch, quy hoạch phát triển

đội ngũ CBQL nói chung của các tỉnh Đông

Nam Bộ và quy hoạch CBQL của ngành GD

– ĐT nói riêng được các cấp quan tâm. Tuy

nhiên, một số ít đơn vị trường học, quy trình

quy hoạch cán bộ chưa thống nhất, số lượng

cán bộ được quy hoạch vào các chức danh

chưa cụ thể, công tác quy hoạch chưa tuân

thủ quy trình chung theo văn bản hướng dẫn

của Đảng.

Hầu hết CBQL trường THPT đã nắm được

nguyên tắc quản lý, có khả năng giải quyết

các tình huống trong thực tiễn, xây dựng được

môi trường học tập thân thiện, có khả năng

quản lý hành chính văn phòng, quản lý tốt

hoạt động của tổ chuyên môn và giảng dạy

của giáo viên, tập hợp được cán bộ, GV để

xây dựng tập thể đoàn kết nhất trí cao, thực

hiện tốt nhiệm vụ chính trị. Bên cạnh những

kết quả đạt được, đội ngũ CBQL trường

THPT vẫn còn một số hạn chế: khả năng phân

tích, dự báo chưa tốt, chưa xây dựng được kế

hoạch chiến lược, tình trạng mất mát tài sản,

lãng phí của công, lãng phí tài chính còn xảy

ra ở một số đơn vị trường học.

Công tác quy hoạch CBQL cấp THPT tuy

được Sở GD – ĐT chỉ đạo khá cụ thể, nhưng

nhiều đơn vị vẫn thực hiện chưa đạt yêu cầu,

do đó nguồn CBQL chưa được bổ sung đầy đủ

theo quy định, số CBQL là phó Hiệu trưởng

các trường THPT còn thiếu nhiều, CBQL

người dân tộc chưa được quan tâm, nguồn bổ

sung phó Hiệu trưởng cho các trường THPT

bị hẫng hụt, lúng túng khi cần bổ sung CBQL

cho các trường.

3. Thực trạng công tác phát triển đội

ngũ cán bộ quản lý trường trung học phổ

thông các tỉnh Đông Nam Bộ

Thực hiện đề án nâng cao chất lượng nhà

giáo và CBQL, các Sở GD – ĐT các tỉnh

Đông Nam Bộ đã triển khai nhiều giải pháp

phát triển đội ngũ CBQL trường THPT, do đó

đội ngũ CBQL ngày càng được tăng cường số

lượng và chất lượng. Tuy nhiên, hiệu quả của

các giải pháp đang thực hiện được đánh giá

chưa cao.

3.2. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ

cán bộ quản lý các trừng trung học phổ

thông các t̉nh Đông Nam Bộ

Kết quả đạt được ở mức độ tốt, tuy nhiên

ở một số trường còn có các hạn chế ở việc

chỉ đạo, quản lý việc đào tạo nâng chuẩn về

77

Taïp chí Kinh te - Ky thuat

lý luận chính trị, ngoại ngữ, tin học, khuyến

khích tự học, tự bồi dưỡng.

theo chuẩn hiện nay còn gặp nhiều khó khăn

do thu thập không đầy đủ minh chứng trong

đánh giá.

Trong những năm qua, công tác đào tạo,

bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ và lý luận

chính trị cho đội ngũ CBQL của các Sở GD

– ĐT các tỉnh Đông Nam Bộ tuy có thực hiện

nhưng thiếu đồng bộ, số lượng CBQL được

cử đi học các lớp bồi dưỡng chuyên môn,

chính trị trong và ngoài tỉnh còn hạn chế. Một

số CBQL có nguyện vọng đi học để nâng cao

trình độ nhưng không sắp xếp được do chưa

có người thay thế, một số do hoàn cảnh khó

khăn nên chưa thực hiện được quyết định của

lãnh đạo các Sở GD – ĐT.

3.4. Công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, miễn

nhiệm, sử dụng và luân chuyển đội ngũ cán

bộ quản lý trừng trung học phổ thông

Trong những năm qua công tác bổ nhiệm,

bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, luân chuyển CBQL

được Sở GD – ĐT quan tâm, hàng năm số

CBQL các đơn vị được xem xét thực hiện quy

trình bổ nhiệm lại theo quy định tại Quyết

định số 27/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính

phủ. Việc luân chuyển CBQL theo tinh thần

Nghị quyết 11/NQ của Trung ương đã được

các Sở GD – ĐT thực hiện có hiệu quả, được

dư luận trong đội ngũ giáo viên đồng tình ủng

hộ.

3.3. Công tác đánh giá, xếp loại đội ngũ

cán bộ quản lý các trừng trung học phổ

thông các t̉nh Đông Nam Bộ

Việc đánh giá chất lượng đội ngũ CBQL

các trườngTHPTđược các Sở GD – ĐThướng

dẫn các đơn vị thực hiện vào cuối năm học.

Kết quả đánh giá dựa trên việc từng CBQL tự

đánh giá, tập thể hội đồng thi đua trường đánh

giá, đề nghị và đánh giá xếp loại của ngành.

Mặc dù đã có kết quả đánh giá xếp loại nhưng

các Sở GD – ĐT vẫn không có biện pháp tác

động nên đội ngũ CBQL trường THPT ít có

sự chuyển biến tích cực. Do đó cần có giải

pháp đối với đội ngũ CBQL sau khi có kết

quả đánh giá xếp loại đội ngũ CBQL trường

THPT vào cuối năm học.

3.5. Thực hiện chế độ chính sách, tạo

động lực cho hoạt động của đội ngũ cán bộ

quản lý trừng trung học phổ thông các t̉nh

Đông Nam Bộ

Thực trạng về việc thực hiện các chế độ,

chính sách đối với đội ngũ CBQL trường

THPT các tỉnh Đông Nam Bộ bước đầu đã có

tác dụng thiết thực trong việc nâng cao đời

sống vật chất và tinh thần, động viên khuyến

khích đội ngũ CBQL nỗ lực lao động sáng

tạo, cống hiến cho ngành, cho địa phương.

Tuy nhiên, hệ thống chế độ, chính sách còn

nhiều bất cập, bị động, thiếu đồng bộ, chưa

tạo được động lực để tập hợp, thu hút nhân

tài, chưa khuyến khích những người đang

công tác ở vùng sâu, vùng xa có điều kiện

KT – XH đặc biệt khó khăn yên tâm công

tác. Một số chế độ, chính sách chưa phù hợp

yêu cầu thực tế, không đảm bảo nhu cầu tối

thiểu của đời sống. Cơ chế quản lý, việc xây

dựng, ban hành và tổ chức thực hiện chính

sách còn chồng chéo, thiếu nhất quán. Vì

vậy cần được điều chỉnh, bổ sung hoàn thiện

Qua trao đổi, phỏng vấn, một số HT đều

cho rằng việc đánh giá CBQL và GV theo

chuẩn là một việc làm rất khoa học, nếu làm

tốt sẽ mang lại kết quả quan trọng trong công

tác xây dựng đội ngũ. Thông qua đánh giá

CBQL và GV (dự nguồn) thấy được điểm

mạnh, điểm yếu, nhất là sự thiếu hụt về phẩm

chất và kiến thức, kỹ năng so với chuẩn. Từ

đó, có kế hoạch để từng bước hoàn thiện bản

thân. Tuy nhiên, việc đánh giá CBQL và GV

78

Vấn đề phát triển ...

nhằm tác động thiết thực vào đội ngũ CBQL

trường THPT để đem lại hiệu quả quản lý

cao hơn.

phát triển giáo dục và chấn hưng đất nước.

Vì vậy cần thực hiện đề xuất các giải pháp

phát triển đội ngũ CBQL trường THPT các

tỉnh Đông Nam Bộ.

3.6. Sự lãnh đạo của Đảng và chính

quyền địa phương đối với việc phát triển đội

ngũ cán bộ quản lý các trừng trung học

phổ thông

4. Các giải pháp đề xuất

4.1. Giải pháp “Nâng cao nhận thức và

sự phối hợp giữa Sở GD – ĐT với cấp ủy địa

phương về công tác phát triển CBQL trừng

THPT”

Những năm qua, Đảng bộ các tỉnh Đông

Nam Bộ đã triển khai thực hiện tốt các Nghị

quyết Đại hội VIII, IX, X và XI của Trung

ương và nghị quyết Đại hội tỉnh đảng bộ Tây

Ninh, Bình Dương, Bình Phước. Trong đó,

việc lãnh đạo thực hiện các nhiệm vụ chính

trị của địa phương, Ban thường vụ Tỉnh ủy

luôn quan tâm chỉ đạo các hoạt động trên lĩnh

vực GD và đào tạo, triển khai quán triệt và

thực hiện nghiêm túc đường lối, chủ trương,

giải pháp chiến lược của Đảng về GD – ĐT

như nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc qua

các khóa và các chỉ thị của Bộ Chính trị về

lĩnh vực GD – ĐT, Chỉ thị 40/CT-TW ngày

15/6/2004 của Ban bí thư Trung ương về việc

xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà

giáo và CBQLGD; Quyết định số 09/2005/

QĐ-TTg ngày 11/01/2005 của Thủ tướng

Chính phủ về việc phê duyệt đề án “Xây

dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo

và CBQLGD giai đoạn 2005-2010”; Chiến

lược phát triển GD giai đoạn 2011 – 2020 của

Bộ GD – ĐT, Nghị quyết Đại hội tỉnh Đảng

bộ của các tỉnh về GD – ĐT và phương hướng

phát triển GD từ nay đến năm 2020.

Làm cho cấp ủy, chính quyền, các cấp

quản lý ngành GD và đội ngũ nhận thấy rõ

tầm quan trọng của CBQL; từ đó xây dựng

cơ chế phối hợp giữa Sở GD – ĐT với cấp ủy

địa phương trong công tác xây dựng đội ngũ

CBQL trường THPT. Có thể nói rằng, việc

chuyển biến nhận thức của đội ngũ CBQL,

GV các trường THPT là điều kiện cần, nhưng

chưa đủ. Để đổi mới nhằm nâng cao tính bền

vững chất lượng GD, sẽ không thể thiếu sự

quan tâm, hỗ trợ, tạo điều kiện, thúc đẩy mà

thực ra đó cũng chính là nhiệm vụ, trách nhiệm

của lãnh đạo các cấp. Vấn đề đặt ra, muốn có

sự nhận thức đúng về nhà trường thì ngoài sự

nỗ lực của đội ngũ, rất cần sự cộng đồng trách

nhiệm của lãnh đạo các cấp quản lý và sự phối

hợp chặt chẽ với các ngành hữu quan.

Như trên đã nêu, trường THPT là đơn vị

trực thuộc Sở GD – ĐT, CBQL các trường

THPT do Giám đốc Sở GD – ĐT bổ nhiệm.

CBQL các trường THPT vừa chịu sự lãnh

đạo của Sở vừa chịu sự lãnh đạo của huyện

ủy, UBND huyện. Theo qui định, công tác xây

dựng đội ngũ CBQL trường THPT do Sở GD

– ĐT có trách nhiệm chính, đồng thời phối hợp

với cấp ủy địa phương để đảm bảo nguyên tắc

Đảng lãnh đạo công tác cán bộ. Do đó, để công

tác xây dựng đội ngũ CBQL các trường THPT

được chặt chẽ, khả thi, giữa Sở GD – ĐT và

cấp ủy địa phương cần xây dựng qui chế phối

hợp.

Nhìn chung, việc tăng cường sự lãnh đạo

của Đảng đối với nhiệm vụ phát triển đội ngũ

CBQL trường THPT các tỉnh Đông Nam Bộ

đã được thực hiện sâu sát, kịp thời, đúng trọng

tâm, thể hiện sự quyết tâm của Đảng bộ, chính

quyền, nhân dân và ngành GD – ĐT các tỉnh

Đông Nam Bộ trong việc thực hiện đường lối

chiến lược của Đảng, thực hiện chiến lược

79

Taïp chí Kinh te - Ky thuat

4.2. Giải pháp 2 “Tăng cừng sự lãnh

đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, của

chính quyền địa phương đối với công tác

phát triển đội ngũ CBQL các trừng THPT”

Đảng định ra đường lối, chính sách cán bộ

và quyết định bố trí, quản lý đội ngũ cán bộ.

Đây là vấn đề có tính nguyên tắc. Tăng cường

sự lãnh đạo của Đảng trong việc phát triển đội

ngũ CBQL trường THPT là yếu tố quan trọng

có ý nghĩa quyết định, đảm bảo cho đội ngũ

CBQL trường THPT đủ về số lượng, đồng bộ

về cơ cấu, mạnh về chất lượng, ngang tầm với

yêu cầu nhiệm vụ, phù hợp với xu thế phát

triển chung, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao

của sự nghiệp giáo dục trong công cuộc đẩy

mạnh CNH - HĐH đất nước.

CBQL chậm tiến, có những dấu hiệu tiêu cực,

không hoàn thành tốt nhiệm vụ GD – ĐT,

những khuyết điểm trong lối sống đạo đức,…

Muốn chuẩn bị đội ngũ CBQL kế cận

sẵn sàng thay thế các CBQL khi có nhu cầu,

thì công tác quy hoạch cán bộ là nhiệm vụ

quan trọng trong chiến lược phát triển đội ngũ

CBQL của Sở GD – ĐT. Làm tốt công tác quy

hoạch giúp cho công tác cán bộ đi vào nề nếp,

kỷ cương, chủ động, tránh được tình trạng

tùy tiện trong bố trí cán bộ. Thực hiện công

tác quy hoạch theo qui trình khoa học, công

khai, minh bạch có tách dụng kích thích sự nỗ

lực, phấn đấu của cán bộ, GV; đồng thời thúc

đẩy đội ngũ CBQL đương chức không ngừng

phấn đấu theo yêu cầu phát triển xã hội.

4.4. Giải pháp 4 “Tăng cừng công tác

đào tạo, bồi dưỡng CBQL theo chuẩn Hiệu

trưởng trừng THPT”

Xây dựng và phát triển đội ngũ CBQLGD

là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước

ta. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý

Nhà nước đối với đội ngũ CBQL, xem công

tác này là nhiệm vụ trọng tâm của các cấp ủy

đảng, chính quyền, là một bộ phận công tác

cán bộ của Đảng và Nhà nước. Ngành GD giữ

vai trò tham mưu và tổ chức thực hiện công

tác quy hoạch và phát triển đội ngũ nhà giáo,

CBQL. Tiếp tục quán triệt và tăng cường công

tác chính trị, tư tưởng, củng cố tổ chức đảng,

đoàn thể, quần chúng và phát triển đảng viên

trong các trường học.

Giải pháp này nhằm khai thác tiềm lực

đào tạo sẵn có của địa phương và việc chuẩn

hoá đội ngũ Hiệu trưởng các trường THPT

của các tỉnh Đông Nam Bộ, theo phương

châm địa phương hoá hoạt động đào tạo, bồi

dưỡng đội ngũ Hiệu trưởng trường THPT, gắn

nhiệm vụ của các trường đại học địa phương

với công tác đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD

trường THPT.

a) Định kỳ tổ chức đào tạo, bồi dưỡng

đội ngũ CBQL trừng THPT theo chuẩn HT

tại trừng Đại học địa phương

4.3. Giải pháp 3 “Xây dựng kế hoạch,

quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL trừng

THPT các t̉nh Đông Nam Bộ”

Qua khảo sát, điều tra theo chuẩn Hiệu

trưởng trường THPT, cho thấy đội ngũ CBQL

trường THPT của các tỉnh Đông Nam Bộ còn

một bộ phận chưa đạt chuẩn, một bộ phận

chưa đạt một số tiêu chí của chuẩn cần phải

tổ chức đào tạo, bồi dưỡng để đảm bảo toàn

bộ CBQL trường THPT đều đạt chuẩn đầy đủ

trong thời gian sớm nhất. Quy trình, nội dung

triển khai thực hiện theo trình tự các bước như

Xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng

và luân chuyển CBQL trường THPT là công

việc mà cấp QLGD là Sở GD – ĐT cần tiến

hành thường xuyên hàng năm, hoặc trước yêu

cầu đột xuất của công tác cán bộ. Yêu cầu của

khảo sát đánh giá phải chính xác, khách quan,

có hồ sơ lưu lại theo hệ thống, có luân chuyển

hoặc bố trí công việc khác đối với những

80

Vấn đề phát triển ...

sau: Xác định nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng;

Lập kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng; Xây dựng

chương trình đào tạo, bồi dưỡng; Thực hiện

kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng; Kiểm tra, đánh

giá kết quả đào tạo, bồi dưỡng.

mặt yếu để tự điều chỉnh và hoàn thiện mình

nhằm đạt chuẩn và vượt chuẩn; hình thành

thói quen tự kiểm tra, tự đánh giá trong quá

trình quản lý nhà trường, phát huy ưu điểm,

khắc phục thiếu sót để không ngừng vươn lên

đạt chuẩn ở mức cao hơn. Sở GD – ĐT là chủ

thể thực hiện giải pháp này cần triển khai các

công việc sau đây: Xây dựng kế hoạch kiểm

tra, đánh giá; Tổ chức triển khai kế hoạch

kiểm tra, đánh giá thường kỳ năng lực quản lý

của CBQL trường THPT theo chuẩn.

b) Thiết kế và thực thi môn học quản lý

giáo dục trong chương trình đào tạo giáo

viên tại trừng Đại học của t̉nh

Xây dựng sự thống nhất quan điểm đưa

môn học về QLGD vào chương trình đào tạo

giáo viên THPT của nhà trường; Ra quyết

định thành lập tổ bộ môn và xây dựng chương

trình chi tiết môn học QLGD; Tuyển chọn,

đào tạo, bồi dưỡng GD dạy môn QLGD.

4.5. Giải pháp 5 “Thực hiện tốt công tác

tuyển chọn, bổ nhiệm, miễn nhiệm, phân

công, bố trí và sử dụng có hiệu quả đội ngũ

CBQL trừng THPT”

Như vậy, qua kết quả thanh tra, kiểm tra

giúp cho CBQL biết được bản thân mình chỉ

đạo tốt hoặc chưa tốt ở khâu nào, từ đó giúp

cho CBQL tự ý thức và nâng cao năng lực

quản lý nhà trường. Các kết quả thanh tra,

kiểm tra là cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch

bồi dưỡng, đào tạo CBQL của Sở GD – ĐT

nhằm phát triển đội ngũ CBQL trường THPT

đáp ứng yêu cầu đổi mới GD trong giai đoạn

hiện nay.

Tuyển chọn, bổ nhiệm CBQL là một

công việc rất quan trọng nhằm phát hiện và

lựa chọn được những CBQL có đủ đức, đủ

tài để xây dựng đội ngũ CBQL làm nòng cốt,

đồng thời bố trí đúng người, đúng việc sử

dụng hợp lý và phát huy tối đa vai trò và khả

năng của đội ngũ CBQL các trường THPT,

tạo điều kiện thuận lợi để phát huy năng lực

của CBQL trong công tác lãnh đạo, quản lý

trường học: Phát hiện tạo nguồn; Thực hiện

công tác tuyển chọn, bổ nhiệm và miễn nhiệm

đội ngũ CBQL; Bố trí sử dụng CBQL.

4.7. Giải pháp 7 “Thực hiện tốt chế độ

chính sách, tạo động lực hoạt động cho đội

ngũ CBQL trừng THPT”

Thực hiện nghiêm túc chế độ chính sách

của Đảng, Nhà nước và của địa phương đối

với đội ngũ CBQL, tạo điều kiện để CBQL

yên tâm, phấn khởi công tác, nhằm tạo động

lực thu hút, động viên đội ngũ CBQLGD toàn

tâm, toàn ý phục vụ sự nghiệp GD. Có chế độ

phụ cấp ưu đãi thích hợp cho CBQLGD phát

huy năng lực của CBQL góp phần nâng cao

chất lượng GD THPT trong toàn tỉnh. Thực

hiện nghiêm túc chính sách ưu đãi, thu hút và

sử dụng nhân tài là nhằm động viên, khuyến

khích, tạo điều kiện thuận lợi để những người

có tài năng phát huy tốt nhất năng lực, trí tuệ

của mình, yên tâm gắn bó với nhiệm vụ được

giao, đóng góp có hiệu quả vào sự nghiệp CNH

- HĐH của địa phương, của đất nước.

Chúng ta phải nhận thức rằng: dù cán bộ

được đào tạo, bồi dưỡng cơ bản đến đâu nhưng

việc bố trí, bổ nhiệm, sử dụng không hợp lý,

không đúng năng lực sở trường thì hiệu quả

công tác sẽ thấp, thậm chí phản tác dụng.

4.6. Giải pháp 6 “Tăng cừng công tác

thanh tra, kiểm tra, đánh giá, xếp loại hàng

năm đối với CBQL các trừng THPT”

Công tác kiểm tra, đánh giá còn giúp đội

ngũ CBQLtrường THPT thấy được mặt mạnh,

81

Taïp chí Kinh te - Ky thuat

Chế độ, chính sách do con người tạo ra, trong việc tham mưu cho cấp có thẩm quyền

nhưng đồng thời nó lại tác động trực tiếp, bố trí nguồn lực xây dựng và phát triển nhà

mạnh mẽ đến con người. Chế độ, chính sách trường. Chính đội ngũ CBQL, trong đó vai

đúng, hợp lý sẽ thúc đẩy, tạo động lực cho trò chủ yếu của CBQL nhà trường, phải xây

sự phát triển, khuyến khích tính tích cực, sự dựng được kế hoạch đầu tư, mua sắm hợp lý,

hăng hái, phấn khởi, cố gắng, yên tâm với tiết kiệm, đầu tư đón đầu nhu cầu phát triển

công việc, nâng cao tinh thần trách nhiệm của theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, tránh

cán bộ, phát huy được sáng tạo, thu hút được lãng phí, làm đi làm lại. Đội ngũ CBQL còn

nhân tài, làm cho nội bộ đoàn kết nhất trí, mọi phải biết huy động các nguồn lực đóng góp,

người đồng tâm hiệp lực.

hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân ngoài xã hội

4.8. Giải pháp 8 “Tăng cừng cơ sở vật cùng chăm lo xây dựng cơ sở vật chất trường

chất, phương tiện phục vụ dạy - học; phương học. Đây là một nội dung cần thiết trong việc

tiện hoạt động giúp CBQL hoàn thành tốt thực hiện xã hội hóa GD.

nhiệm vụ”

Trong quá trình thực hiện công tác phát

Để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao triển đội ngũ CBQL trường THPT các tỉnh

thì các điều kiện phục vụ công tác có ý nghĩa Đông Nam Bộ phải tùy theo yêu cầu của đội

rất quan trọng bởi nếu có đầy đủ các điều ngũ CBQL với thực trạng của ngành GD và

kiện, phương tiện làm việc thì CBQL mới tình hình KT – XH của địa phương mà tổ

chủ động được công việc của mình. Điều kiện chức thực hiện từng giải pháp phát triển đội

ở đây được hiểu là các điều kiện để CBQL ngũ CBQL các trường THPT vào những thời

nâng cao được chuyên môn, nghiệp vụ, có điểm thích hợp để đạt hiệu quả cao.

điều kiện để thực hiện các ý tưởng về quản

Sự đổi mới GD nói chung và GD THPT

lý để đáp ứng yêu cầu mới của GD cũng như nói riêng trong những năm qua đã có sự thay

thời kỳ CNH - HĐH đất nước. Tăng cường đổi lớn từ mục tiêu, nội dung đến phương pháp

cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật cho nhà GD. Trước những yêu cầu mới của GD đòi hỏi

trường để CBQL có điều kiện làm việc tốt phải có một đội ngũ CBQL trường THPT có đủ

hơn, ngoài sự đầu tư của Nhà nước, sự quan năng lực, tầm nhìn để quản lý sự thay đổi đó,

tâm của chính quyền địa phương, thì chính đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực trong

đội ngũ CBQL có vai trò hết sức quan trọng điều kiện phát triển KT – XH của địa phương.

82

Vấn đề phát triển ...

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Sở Giáo dục và Đào tạo Tây Ninh (2010), Chương trình hành động số 287/CTr-SGDĐT ngày 11

tháng 2 năm 2011 về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực giai đoạn 2011- 2015 và định hướng đến

năm 2020.

[2]. Ủy ban nhân dân Tỉnh Bình Dương (2009), Quyết định số 96/2009/QĐ-UBND ngày 31 tháng 12

năm 2009, Ban hành Quy định về chính sách thu hút, chế độ hỗ trợ đào tạo và phát triển nguồn

nhân lực tỉnh Bình Dương.

[3]. Ủy ban nhân dân Tỉnh Bình Dương (2009), Quyết định số 3759/QĐ-UBND ngày 18 tháng 8 năm

2009, Về việc điều chỉnh quy hoạch phát triển ngành Giáo dục – Đào tạo tỉnh Bình Dương đến năm

2020.

[4]. Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Phước (2012), Quyết định số 2454/QĐ-UBND ngày 06 tháng 12 năm

2012, Về việc phê duyệt diều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển giáo dục và đào tạo tỉnh Bình

Phước đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020.

[5]. Ủy ban nhân dân Tỉnh Tây Ninh (2004), Quyết định số 231/2004/QĐ-UB, ngày 28 tháng 10 năm

2004, Về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Chỉ thị 40-CT/TW của Ban Bí thư và Kế hoạch số 83-

KH/TU của Tỉnh ủy về xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục.

[6]. Ủy ban nhân dân Tỉnh Tây Ninh (2009), Quyết định số 59/2009/QĐ - UBND ngày 12 tháng 11 năm

2009, Về việc ban hành quy hoạch tổng thể phát triển giáo dục và đào tạo tỉnh Tây Ninh giai đoạn

2009 - 2020.

[7]. Bùi Minh Hiền (chủ biên), Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo (2006), Quản lý giáo dục, NXB Đại học

Sư phạm, Hà Nội.

[8]. Bộ Giáo dục (2011), Thông tư số 29/2009/TT - BGDĐT ngày 22/10/2009, Ban hành quy định chuẩn

Hiệu trưởng trường Trung học cơ sở, trường Trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều

cấp học.

[9]. Chính phủ nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2011), Quyết định số 579/QĐ-TTg ngày 19

tháng 4 năm 2011, Về việc phê duyệt chiến lược phát triển nhân lực Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020.

[10].Chính phủ nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2012), Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13

tháng 6 năm 2012, Về việc phê duyệt chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 – 2020.

83

Vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT các tỉnh Đông Nam Bộ trong bối cảnh đổi mới giáo dục - Thực trạng và giải pháp