Khóa luận Kiểm soát nội bộ đối với quy trình cho vay tại Ngân Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ

KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

KIỂM SOÁT NỘI BỘ ĐỐI VỚI QUY TRÌNH CHO VAY TẠI NGÂN

HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN – CHI

NHÁNH HUYỆN PHÚ VANG

LÊ THỊ THUẦN

Niên khóa: 2016 - 2020

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ

KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

KIỂM SOÁT NỘI BỘ ĐỐI VỚI QUY TRÌNH CHO VAY TẠI NGÂN

HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN – CHI NHÁNH

HUYỆN PHÚ VANG

Sinh viên thực hiện:

Lê Thị Thuần

Giảng viên hướng dẫn

ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

Lớp: K50A Kiểm toán

Niên khóa: 2016 - 2020

Huế, tháng 12 năm 2019

Khóa luận tốt nghiệp

GVHS: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và được sự hướng dẫn

khoa học của giảng viên – Ths Phạm Thị Hồng Quyên. Những số liệu phục vụ cho việc

phân tích được tác giả thu thập trong quá trình nghiên cứu. Ngoài ra những nhận xét,

đánh giá cũng như số liệu của các tác giả khác cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và

chú thích nguồn gốc.

Đây là công trình nghiên cứu chưa từng được công bố bất kỳ dưới hình thức nào

trước đây.

Thừa Thiên Huế, tháng 12 năm 2019

Sinh viên

Lê Thị Thuần

SVTH: Lê Thị Thuần

i

Khóa luận tốt nghiệp

GVHS: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

LỜI CẢM ƠN

Thực hiện khóa luận tốt nghiệp là một dấu mốc quan trọng của mỗi một sinh

viên, là kết quả tích lũy được trên ghế nhà trường và cũng là những bước đi đầu

tiên đến với thực tế tại một doanh nghiệp, đơn vị cơ quan hành chính. Để hoàn

thành khóa luận, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự quan

tâm giúp được của nhiều tập thể và cá nhân trong và ngoài trường.

Trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể Quý thầy, cô giáo Trường Đại

Học Kinh Tế Huế đã tận tình truyền đạt những kiến thức trong thời gian học vừa

qua và tạo điều kiện về mọi mặt trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc, chân thành nhất tới Ths. Phạm Thị

Hồng Quyên, cô là người đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình cho tôi trong

suốt quá trình thực hiện khóa luận này.

Xin chân thành cảm ơn các cô, chú, anh, chị trong chi nhánh NHNo&PTNT

huyện Phú Vang đã giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để tôi có thể hoàn

thành tốt quá trình thực tập tại chi nhánh.

Cuối cùng, tôi xin được cảm ơn gia đình, bạn bè đã luôn sát cánh bên tôi, luôn

động viên, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực tập. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng

biết ơn tới bố mẹ là chỗ dựa vững chắc cho tôi trong suốt thời gian học tập tại giảng

đường và trong thời gian làm khóa luận.

Một lần nửa tôi xin được chân thành cảm ơn!

Huế, Tháng 12 năm 2019

Sinh Viên

Lê Thị Thuần

SVTH: Lê Thị Thuần

ii

Khóa luận tốt nghiệp

GVHS: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

DANH MUC CHỮ VIẾT TẮT

Agribank

BCĐXCV

BCTC

BCTĐTD

BGĐ/HĐQT

CBTD

CIC

Ngân hàng nông nhiệp và phát triên nông thôn

Báo cáo đề cuất cho vay

Báo cáo tài chính

Báo cáo thẩm định tín dụng

Ban giám đốc/ Hội đồng quản trị

Cán bộ tín dụng

Trung tâm thông tin tín dụng

Mã số khách hàng

CIF

CN

Chi nhánh

DN

Doanh nghiệp

DNTN

ĐVT

Doanh nghiệp tư nhân

Đơn vị tính

GĐ/PGĐ

HĐTD

IPCAS

KSNB

KH

Giám đốc/ Phó giám đốc

Hợp đồng tín dụng

Hệ thống thanh toán nội bộ và kế toán khách hàng

Kiểm soát nội bộ

Khách hàng

NH

Ngân hàng

NHNN

NHNo

NHTM

NHTW

Ngân hàng nhà nước

Ngân hàng nông nhiệp và phát triên nông thôn

Ngân hàng thương mại

Ngân hàng trung ương

SVTH: Lê Thị Thuần

i

Khóa luận tốt nghiệp

GVHS: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

NQH

Nợ quá hạn

NPV

Giá trị hiện tại ròng

PASDV

PP

Phương án sử dụng vốn

Thời gian hoàn vốn

TDNH

TPTD/PPTD

TSĐB

IRR

Tín dụng ngân hàng

Trưởng phòng tín dụng/Phó phòng tín dụng

Tài sản đảm bảo

Tỷ suất hoàn vốn nội bộ

Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu

ROE

SVTH: Lê Thị Thuần

ii

Khóa luận tốt nghiệp

GVHS: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2. 1 Tình hình lao động tại Agribank chi nhánh huyện Phú Vang giai đoạn 2016

– 2018............................................................................................................................58

Bảng 2. 2 Tình hình tài sản nguồn vốn tại Agribank chi nhánh Phú Vang giai đoạn 2016

– 2018............................................................................................................................61

Bảng 2.3 Quy mô, cơ cấu và tốc độ tăng trưởng của nguồn vốn huy động tại Agribank

chi nhánh huyện Phú vang Giai đoạn 2016-2018 .........................................................65

Bảng 2.4 Kết quả hoạt động kinh doanh tại Agribank Chi Nhánh Huyện Phú Vang giai

đoạn 2016 – 2018.........................................................................................................70

Bảng 2. 5 Tình hình cho vay của NHNo & PTNT chi nhánh huyện Phú Vang – tỉnh

Thừa Thiên Huế Giai đoạn 2016 – 2018.......................................................................75

Bảng 2. 6 Tình hình nợ quá hạn và nợ xấu của NH Agribank Chi Nhánh Huyện Phú

Vang qua 3 năm 2016 - 2018 ........................................................................................79

SVTH: Lê Thị Thuần

iii

Khóa luận tốt nghiệp

GVHS: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, LƯU ĐỒ

Sơ đồ 1. 1 Sơ đồ quy trình cho vay..............................................................................34

Sơ đồ 1. 2 Cơ cấu tổ chức của Agribank chi nhánh Phú Vang.....................................55

Biểu đồ 2.1 Lợi nhuận trước thuế Agribank giai đoạn 2016-2018 ...............................51

Biểu đồ 2. 2 Tình hình huy động vốn theo nguồn kinh tế tại Agribank Chi Nhánh

Huyện Phú Vang qua 3 năm 2016-2018 .......................................................................67

Lưu đồ 2.1: Lưu đồ quy trình cho vay tại Agribank chi nhánh huyện Phú Vang.........84

SVTH: Lê Thị Thuần

iv

Khóa luận tốt nghiệp

GVHS: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

MỤC LỤC

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..............................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................................2

3. Đối tượng nghiên cứu..................................................................................................3

4. Phạm vi nghiên cứu.....................................................................................................3

5. Nội dung nghiên cứu:..................................................................................................3

6. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................................3

6.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu......................................................................3

6.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý và phân tích số liệu...................................................4

7. Kết cấu luận văn..........................................................................................................5

PHẦN II: NỘI DỤNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .............................................6

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ QUY TRÌNH

CHO VAY TRONG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.......................................6

1.1Tổng quan về NHTM.................................................................................................6

1.1.1Khái niệm NHTM ...................................................................................................6

1.1.2Vai trò của NHTM ..................................................................................................6

1.1.3Chức năng của NHTM............................................................................................7

1.1.4 Các nghiệp vụ chủ yếu của NHTM........................................................................8

1.2Những vấn đề cơ bản của hệ thống kiểm soát nội bộ.................................................9

1.2.1Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ......................................................................9

1.2.2Mục tiêu và vai trò của hệ thống kiểm soát nội bộ ...............................................10

1.2.3Sự cần thiết của hệ thống kiểm soát nội bộ...........................................................11

1.2.4Các yếu tố của hệ thống kiểm soát nội bộ.............................................................12

1.2.5Hạn chế tiềm tàng của hệ thống kiểm soát nội bộ.................................................19

1.3Kiểm soát nội bộ quy trình cho vay tại NHTM .......................................................20

1.3.1Đặc điểm cơ bản của hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại ...................20

1.3.1.1Khái niệm cho vay ngân hàng thương mại.........................................................20

1.3.1.2Vai trò của hoạt động tín dung NHTM ..............................................................22

SVTH: Lê Thị Thuần

v

Khóa luận tốt nghiệp

GVHS: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

1.3.1.3Các hình thức tín dụng ngân hàng......................................................................22

1.3.1.4Rủi ro tín dụng ngân hàng..................................................................................25

1.3.2Những vấn về kiểm soát nội bộ quy trình cho vay của ngân hàng thương mại....26

1.3.2.1Khái niệm...........................................................................................................26

1.3.2.2Nội dung kiểm soát nội bộ quy trình cho vay của NHTM.................................27

1.3.2.3Những nguyên tắc và điều kiện áp dụng đối với hoạt động cho vay tại NHTM.........30

1.3.2.4Quy trình cho vay tại NHTM.............................................................................33

1.3.2.5Những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động cho vay của NHTM .........................39

1.4Kinh nghiệm về kiểm soát nội bộ tại các ngân hàng thương mại và bài học kinh nhiệm

cho Agribank chi nhánh huyện Phú Vang.....................................................................41

1.4.1Kinh nghiệm của Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) ............41

1.4.2Kinh nghiệm của Ngân hàngTMCP Công Thương Việt Nam (Vietinbank) ........46

1.4.3Bài học kinh nghiệm cho Agribank chi nhánh huyện Phú Vang ..........................48

CHƯƠNG 2: KIỂM SOÁT NỘI BỘ ĐỐI VỚI QUY TRÌNH CHO VAY TÍN

DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NN&PTNT CHI NHÁNH HUYỆN PHÚ VANG ......50

2.1 Tổng quan về ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam và Chi

nhánh huyện Phú Vang .................................................................................................50

2.1.1 Vài nét về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam .............50

2.1.2Lịch sử hình thành và phát triển của Agribank chi nhánh Phú Vang....................52

2.1.2 Lĩnh vực hoạt động của ngân hàng Agribank chi nhánh huyện Phú Vang..........54

2.1.3Cơ cấu tổ chức và nhiệm vụ của các phòng ban ...................................................55

2.1.4Các nguồn lực hoạt động của đơn vị.....................................................................57

2.1.4.1Tình hình về lao động ........................................................................................57

2.1.4.2Tình hình về tài sản, nguồn vốn.........................................................................60

2.1.4.3Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2016 – 2018.......................................64

2.1.5Chế độ kế toán và chính sách áp dụng ..................................................................73

2.1.6Tình hình hoạt động cho vay của ngân hàng Agribank chi nhánh huyện Phú Vang

.......................................................................................................................................74

2.2 Thực trạng công tác kiểm soát nội bộ quy trình cho vay tại ngân hàng NN & PTNT-

Chi nhánh huyện Phú Vang...........................................................................................80

SVTH: Lê Thị Thuần

vi

Khóa luận tốt nghiệp

GVHS: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

2.2.1Quy trình cho vay của NH Agribank chi nhánh huyện Phú Vang........................80

2.2.2Kiểm soát nội bộ quy trình cho vay tại Chi nhánh Agribank Phú Vang...............84

2.2.2.1 Kiểm soát trước cho vay ...................................................................................85

2.2.2.2 Kiểm soát trong cho vay....................................................................................98

2.2.2.3 Kiểm soát sau cho vay.....................................................................................106

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KIỂM SOÁT NỘI BỘ QUY

TRÌNH CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG NN & PTNT CHI NHÁNH HUYỆN PHÚ

VANG.........................................................................................................................115

3.1Đánh giá hoạt động kiểm soát nội bộ quy trình cho vay tại ngân hàng Agribank huyện

Phú Vang.....................................................................................................................115

3.1.1Ưu điểm...............................................................................................................115

3.1.2Tồn tại và nguyên nhân.......................................................................................116

3.2Một số giải pháp đề xuất nằm nâng cao chất lượng kiểm soát nội bộ quy trình cho

vay tại Agribank huyện Phú Vang ..............................................................................118

3.2.1Biện pháp hoàn thiện môi trường kiểm soát .......................................................118

3.2.3Biện pháp hoàn thiện hoạt động kiểm soát cho vay............................................121

3.2.4.................... Biện pháp nâng cao kênh truyền thông, thông tin nội bộ và khác hàng

.....................................................................................................................................123

3.2.5Biện pháp giám sát thu lãi và nợ sau cho vay của mỗi khách hàng....................124

3.3Định hướng phát triển hệ thống kiểm soát nội bộ quy trình cho vay của ngân hàng

Agribank chi nhánh huyện Phú Vang .........................................................................126

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...............................................................128

1. Kết luận ...................................................................................................................128

2. Kiến nghị.................................................................................................................129

TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................130

SVTH: Lê Thị Thuần

vii

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong những năm gần đây, nền kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng

ngày càng phát triển, tỷ lệ doanh nghiệp tăng lên đáng kể. Theo Bộ trưởng Kế hoạch và

Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, giai đoạn 2016-2018 là "thời kỳ phát triển mạnh mẽ nhất của

doanh nghiệp trong lịch sử", với số lượng và quy mô doanh nghiệp thành lập mới liên

tiếp đạt mức kỷ lục. Trung bình mỗi năm có gần 123.000 doanh nghiệp gia nhập thị

trường với số vốn đăng ký đạt khoảng 1,2 triệu tỷ đồng, tăng 49,3% về số lượng và

156% về số vốn so với giai đoạn 3 năm trước đó. Hơn thế nữa, các cá nhân, hộ gia đình

ngày càng tham gia nhiều vào các hoạt động sản xuất kinh doanh và nhu cầu chi tiêu

của họ cũng ngày càng tăng lên một cách mạnh mẽ. Trước tình hình đó, hoạt động tín

dụng và đặc biệt là mảng cho vay đang được các NHTM tập trung khai thác và phát

triển nó.

Hoạt động tín dụng bao gồm nhiều hình thức cấp tín dụng khác nhau như: Cho

vay, chiết khấu, bảo lãnh, cho thuê tài chính, trong đó chiếm đa số cả về số lượng nghiệp

vụ cũng như tổng số tiền giải ngân hàng năm chính là hoạt động cho vay. Cho vay là

một hoạt động mang lại lợi nhuận kinh doanh chủ yếu của ngân hàng thương mại. Vì

vậy, nó ẩn chứa rất nhiều rủi ro. Trong đó, rủi ro cho vay là đặc trưng tiêu biểu nhất, dễ

xảy ra nhất trong hoạt động ngân hàng. Nguyên nhân của thực trạng đó là do chủ quan

từ phía ngân hàng (năng lực, tổ chức hoạt động kinh doanh...) và khách quan từ phía

khách hàng (với những hành vi lừa đảo để vay vốn ngân hàng ngày càng xuất hiện với

những hình thức tinh vi hơn; kinh doanh thua lỗ; do thay đổi chính sách; tình trạng đầu

tư vốn vào những dự án hiệu quả kinh tế thấp...) hoặc các yếu tố khách quan khác như

thiên tai, dịch bệnh.

Hệ thống kiểm soát nội bộ là tập hợp các cơ chế, chính sách, quy trình, quy định

nội bộ, cơ cấu của tổ chức tín dụng nhằm kiểm soát, phòng ngừa, phát hiện, xử lý kịp

thời rủi ro và đạt được yêu cầu đề ra. Vậy nên, để đảm bảo chiến lược kinh doanh đi

đúng mục tiêu, hoạt động kinh doanh của ngân hàng có hiệu quả, hạn chế được rủi ro

SVTH: Lê Thị Thuần

1

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

cho vay đến mức thấp nhất có thể thì các ngân hàng cần phải thiết lập một hệ thống

KSNB chặt chẽ từ giai đoạn đầu của quy trình cho vay là tìm hiểu khách hàng đến cuối

cùng là thanh lý hợp đồng.

Với xu thế chung đó, trên địa bàn thành phố Huế, các ngân hàng thương mại nói

chung, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh huyện Phú Vang –

Thừa Thiên Huế nói riêng, trong thời gian qua cũng đã quan tâm đến việc nâng cao hiệu

quả kiểm soát nội bộ hoạt động cho vay, từng bước có những cải thiện rõ rệt, đóng góp

đáng kể cho mục tiêu phát triển kinh tế xã hội toàn huyện và thành phố. Cụ thể giai đoạn

2016 – 2019 thì lợi nhuận đạt được đều tăng, tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn đều giảm dần qua

các năm tại chi nhánh thành phố Huế nói chung và chi nhánh huyện Phú Vang nói riêng.

Tuy nhiên, thực trạng kiểm soát nội bộ đối với quy trình cho vay của Ngân hàng Nông

nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh huyện Phú Vang vẫn cần được nghiên cứu để

đưa để có thể thay đổi phù hợp với nền kinh tế phát triển như hiện nay, từ đó đưa ra giải

pháp khắc phục nhược điểm còn tồn tại và phát huy những ưu điểm để giúp nâng cao

chất lượng, hiệu quả cho vay của ngân hàng.

Nhận thức được sự cần thiết và vai trò của kiểm soát nội bộ đối với quy trình cho

vay cùng với kiến thức đã được trang bị trong quá trình 4 năm học tại trường, bản thân

mạnh dạn chọn đề tài " Kiểm soát nội bộ đối với quy trình cho vay tại Ngân Hàng

Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn – Chi nhánh Huyện Phú Vang " làm đề tài

nghiên cứu, hy vọng có đóng góp nhất định vào việc tìm hiểu công tác kiểm soát nội bộ

quy trình cho vay hiện tại của ngân hàng nhằm biết được những điều đạt được và những

điều tồn tại để có biện pháp cụ thể để hạn chế rủi ro, nâng cao chất lượng cho vay tại

ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh huyện huyện Phú Vang - Thừa

Thiên Huế.

2. Mục tiêu nghiên cứu

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động cho vay và kiểm soát nội

bộ quy trình cho vay của ngân hàng thương mại để nắm được lý thuyết cũng như có cái

nhìn khái quát về hoạt động cho vay và kiểm soát quy trình cho vay tại ngân hàng

Agribank chi nhánh huyện Phú Vang – tỉnh TT Huế

SVTH: Lê Thị Thuần

2

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

- Phân tích, đánh giá thực trạng cho vay và kiểm soát quy trình cho vay tại ngân

hàng Agribank chi nhánh huyện Phú Vang – tỉnh TT Huế

- Đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ

quy trình cho vay tại ngân hàng Agribank chi nhánh huyện Phú Vang – tỉnh TT Huế.

3. Đối tượng nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu công tác kiểm soát nội bộ quy trình cho vay tại ngân

hàng Agribank chi nhánh huyện Phú Vang ở 3 giai đoạn : Trước cho vay, trong khi cho

vay và sau cho vay.

4. Phạm vi nghiên cứu

- Thời gian nghiên cứu: Từ ngày 16/09/2019 đến ngày 22/12/2019.

- Địa điểm nghiên cứu: Ngân hàng Agribank chi nhánh huyện Phú Vang – tỉnh TT

Huế ( Thị trấn Phú Đa, Phú Vang, TT Huế)

5. Nội dung nghiên cứu:

- Tìm hiểu hoạt động cho vay và kiểm soát quy trình cho vay của NHTM.

- Nghiên cứu, phân tích hệ thống kiểm soát nội bộ quy trình cho vay tại ngân hàng

Agribank chi nhánh huyện Phú Vang – tỉnh TT Huế, trên cơ sở đó đưa ra một số giải

pháp nâng cao hiệu quả cho vay tại ngân hàng.

6. Phương pháp nghiên cứu

6.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu

+ Các nội dụng cơ bản của hệ thống KSNB theo khuôn mẫu của COSO nói chung

và công tác KSNB trong quy trình cho vay nói riêng.

+ Các thông tư, quy định của Ngân hàng Agribank Việt Nam liên quan đến hoạt

động tín dụng; các báo cáo tài chính (2016-2018) và tình hình nhân lực của Agribank

chi nhánh Phú Vang; các quyết định của Agribank chi nhánh huyện Phú Vang về việc

cho vay và kiểm soát việc cho vay; các chứng từ trong hoạt động cho vay.

+ Thu tập số liệu từ phòng kinh doanh, phòng kế toán trong giai đoạn 2016-2018

của NHNo&PTNT chi nhánh huyện Phú Vang.

SVTH: Lê Thị Thuần

3

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

+ Quan sát và ghi chép lại công việc và cách thức làm việc của CBTD: CBTD tiếp

xúc, trao đổi, phục vụ khách hàng như thế nào? Thái độ cử chỉ ra sao? Quy trình lập hồ

sơ và kiểm tra hồ sơ cho vay, giải ngân trải qua những giai đoạn nào? Những người phê

duyệt, kiểm soát các khoản vay là ai? TPTD, GĐ/PGĐ kiểm tra, phê duyệt khoản vay

dựa trên những tiêu chí nào? Để từ đó có cái nhìn tổng thể về hoạt động cho vay và công

tác KSNB diễn ra trên thực tế như nào?

+ Phỏng vấn: Tiến hành hỏi những vấn đề mình chưa hiểu sau khi đã đọc các thông

tư, quyết định liên quan đến hoạt động cho vay và KSNB đối với quy trình cho vay.

Trao đổi trực tiếp với CBTD về những điều còn thắc mắc và những hạn chế của ngân

hàng, về thực trạng quy trình kiểm soát trong hoạt động tín dụng tại Agribank chi nhanh

Phú Vang.

+ Thu thập thông tin từ một số sách báo, khóa luận, bài giảng liên quan đến tín

dụng ngân hàng…

http://www.agribank.com.vn

http://tailieu.vn...

 Phương pháp này giúp em có được những thông tin cần thiết về hoạt động cho

vay cũng như công tác KSNB đối với quy trình cho vay.

6.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý và phân tích số liệu

+ Tổng hợp và xử lý: Tổng hợp, chon lọc và tiến hành phân loại các số liệu đã thu

thập được, sau đó sử dụng công cụ hỗ trợ của excel để xử lý.

+ Thu thập thông tin từ một số website:

+ Phương pháp phân tích: Đây là giai đoạn sử dụng kết hợp nhiều phương pháp,

bao gồm: Phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp, phương pháp thống kê, phương

pháp phân tích kinh tế, phương pháp sử dụng đồ thị thống kê.

SVTH: Lê Thị Thuần

4

Khóa luận tốt nghiệp

7. Kết cấu luận văn

GVHD: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

Ngoài phần mở đầu và kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn

kết cấu thành ba chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát nội bộ quy trình cho vay trong

các ngân hàng thương mại

Chương 2: Kiểm soát nội bộ đối với quy trình cho vay tại ngân hàng NN&PTNT

chi nhánh huyện Phú Vang

Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm soát nội bộ quy trình cho vay tại

ngân hàng NN & PTNT chi nhánh huyện Phú Vang

SVTH: Lê Thị Thuần

5

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

PHẦN II: NỘI DỤNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ QUY

TRÌNH CHO VAY TRONG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1 Tổng quan về NHTM

1.1.1 Khái niệm NHTM

Ngân hàng là một trong những tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền kinh tế

với tư cách là một trung gian tài chính, là một doanh nghiệp kinh doanh tiền tệ. “Ngân

hàng là các tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng -

đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm, dịch vụ thanh toán và thực hiện nhiều chức năng tài chính

nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế” (PGS.TS Phan Thị

Thu Hà 2007).

Theo quy định khoản 3 và khoản 12 điều 4 Luật các tổ chức tín dụng (Luật số

02/1997/QH10) thì “Ngân hàng thương mại là một tổ chức tín dụng thực hiện toàn bộ

hoạt động của Ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan. Trong đó hoạt

động ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung

thường xuyên là nhận tiền gửi, sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung ứng các dịch

vụ thanh toán”. Như vậy NHTM là một doanh nghiệp kinh doanh tiền tệ, là một tổ chức

tín dụng thực hiện huy động vốn nhàn rỗi từ các chủ thể trong nền kinh tế để tạo lập

nguồn vốn tín dụng và cho vay phát triển kinh tế, tiêu dùng cho xã hội.

1.1.2 Vai trò của NHTM

Cùng với sự phát triển của nhiều ngành nghề khác nhau, từ khi ra đời và phát triển

NHTM đã đóng góp vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng và phát triển nền kinh tế

thế giới. Ở tất cả các nước, hệ thống NHTM luôn không ngừng phát triển, đóng vai trò

trung gian tài chính, là cầu nối giữa những cá nhân, đơn vị thừa vốn và thiếu vốn. Đó

chính là quá trình huy động vốn và sử dụng vốn của các NHTM. Bằng hoạt động của

mình NHTM đã đóng góp một lượng vốn đáng kể và hàng loạt các dịch vụ Ngân hàng

khác cho nền kinh tế. Do đó, vai trò của Ngân hàng thương mại được thể hiện qua các

nội dung sau:

SVTH: Lê Thị Thuần

6

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

•NHTM là nơi cấp tín dụng cho nền kinh tế

•NHTM là cầu nối giữa các doanh nghiệp với thị trường

•NHTM là công cụ để Nhà Nước điều tiết nền kinh tế vĩ mô

•NHTM là cầu nối giữa nên tài chính quốc gia và nền tài chính quốc tế

1.1.3 Chức năng của NHTM

❖ Chức năng trung gian tín dụng:

Chức năng trung gian tín dụng được xem là chức năng quan trọng nhất của NHTM.

Khi thực hiện chức năng trung gian tín dụng, NHTM đóng vai trò là cầu nối giữa người

thừa vốn và người có nhu cầu về vốn. Với chức năng này, NHTM vừa đóng vai trò là

người đi vay, vừa đóng vai trò là người cho vay và hưởng lợi nhuận là khoản chênh lệch

giữa lãi suất nhận gửi và lãi suất cho vay và góp phần tạo lợi ích cho tất cả các bên tham

gia: người gửi tiền và người đi vay.

❖ Chức năng trung gian thanh toán:

Ở đây NHTM đóng vai trò là thủ quỹ cho các doanh nghiệp và cá nhân, thực hiện

các thanh toán theo yêu cầu của khách hàng như trích tiền từ tài khoản tiền gửi của họ

để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ hoặc nhập vào tài khoản tiền gửi của khách hàng

tiền thu bán hàng và các khoản thu khác theo lệnh của họ. Các NHTM cung cấp cho

khách hàng nhiều phương tiện thanh toán tiện lợi như séc, ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu,

thẻ rút tiền, thẻ thanh toán, thẻ tín dụng... Tùy theo nhu cầu, khách hàng có thể chọn cho

mình phương thức thanh toán phù hợp. Nhờ đó mà các chủ thể kinh tế không phải giữ

tiền trong túi, mang theo tiền để gặp chủ nợ, gặp người phải thanh toán dù ở gần hay xa

mà họ có thể sử dụng một phương thức nào đó để thực hiện các khoản thanh toán. Do

vậy các chủ thể kinh tế sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí, thời gian, lại đảm bảo thanh

toán an toàn. Chức năng này của NHTM đã và đang góp phần thúc đẩy lưu thông hàng

hóa, đẩy nhanh tốc độ thanh toán, tốc độ lưu chuyển vốn, từ đó góp phần phát triển kinh

tế.

SVTH: Lê Thị Thuần

7

Khóa luận tốt nghiệp

❖ Chức năng tạo tiền:

GVHD: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

Tạo tiền là một chức năng quan trọng, phản ánh rõ bản chất của NHTM. Với mục

tiêu là tìm kiếm lợi nhuận như là một yêu cầu chính cho sự tồn tại và phát triển của mình,

các NHTM với nghiệp vụ kinh doanh mang tính đặc thù của mình đã vô hình chung thực

hiện chức năng tạo tiền cho nền kinh tế. Chức năng tạo tiền được thực thi trên cơ sở hai

chức năng nói trên của NHTM là chức năng trung gian tín dụng và trung gian thanh toán.

Thông qua chức năng trung gian tín dụng, ngân hàng sử dụng số vốn huy động được để

cho vay, số tiền cho vay lại được khách hàng sử dụng để mua hàng hóa, thanh toán dịch

vụ trong khi số dư trên tài khoản tiền gửi thanh toán của khách hàng vẫn được coi là một

bộ phận của tiền giao dịch, được họ sử dụng để mua hàng hóa, thanh toán dịch vụ. Với

chức năng này, hệ thống NHTM đã làm tăng tổng phương tiện thanh toán trong nền kinh

tế, đáp ứng nhu cầu thanh toán, chi trả của xã hội.

1.1.4 Các nghiệp vụ chủ yếu của NHTM

Ngân hàng kinh doanh tiền tệ dưới hình thức huy động, cho vay, đầu tư và cung

cấp các dịch vụ thanh toán khác. Dưới đây là các nghiệp vụ chủ yếu của NHTM.

❖ Nghiệp vụ huy động vốn

Huy động vốn - hoạt động tạo nguồn vốn cho NHTM để từ đó có thể thực hiện các

hoạt động khác như cấp tín dụng và các dịch vụ ngân hàng khác, đóng vai trò rất quan

trọng ảnh hưởng tới chất lượng hoạt động của ngân hàng.

NHTM phải có một số vốn ban đầu (vốn điều lệ) nhất định tùy theo quy định của

NHNN từng thời kỳ. Vốn điều lệ này có thể được huy động bằng nhiều hình thức khác

nhau tùy theo loại hình ngân hàng tuy nhiên đối với các ngân hàng số vốn này thường

không lớn, chỉ đủ cho ngân hàng mua sắm trang thiết bị, máy móc, văn phòng cho trụ

sở... chứ chưa đủ vốn để ngân hàng tiến hành hoạt động kinh doanh. Như vậy ngân hàng

cần phải có chiến lược huy động vốn từ các tổ chức kinh tế, cá nhân trong nền kinh tế

một cách có hiệu quả thông qua các dịch vụ như: huy động tiền gửi tiết kiệm của dân

cư, tiền gửi có kỳ hạn, kỳ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi. Bên cạnh đó, khi có nhu

cầu cấp bách về vốn ngân hàng có thể tiến hành huy động vốn thông qua các hình thức

SVTH: Lê Thị Thuần

8

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

khác như: vay trên thị trường liên ngân hàng, vay trên thị trường tài chính hay vay của

NHNN. Ngoài ra nguồn vốn của ngân hàng còn có một số nguồn khác như nguồn vốn

ủy thác nhưng chiếm tỷ trọng nhỏ.

❖ Nghiệp vụ sử dụng vốn

NHTM sử dụng nguồn vốn huy động được để cấp tín dụng cho tổ chức, cá nhân

dưới các hình thức cho vay, chiết khấu thương phiếu và các giấy tờ có giá khác, bảo

lãnh, cho thuê tài chính và các hình thức khác như sử dụng nguồn vốn của mình để đầu

tư chứng khoán, thực hiện các hoạt động ngân quỹ…theo quy định của Nhà nước. Đây

là nghiệp vụ sinh lợi chủ yếu cho ngân hàng trong đó các NHTM. Trong các hoạt động

cấp tín dụng thì hoạt động cho vay là hoạt động mang lại lợi nhuận nhiều nhất, chiếm tỷ

trọng lớn nhất cũng như là hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất cho ngân hàng do vậy

các NHTM luôn đặc biệt thận trọng, quản lý chặt chẽ đối với hoạt động này.

Ngoài các nghiệp vụ chủ yếu nói trên, các NHTM còn có các nghiệp vụ trung gian

khác như: Nghiệp vụ tư vấn, nghiệp vụ thanh toán, chuyển tiền, các nghiệp vụ ngân

hàng trong nước và quốc tế. Cùng với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của nền kinh tế

thị trường cũng như xu hướng của thời kỳ hội nhập toàn cầu thì hoạt động thanh toán

ngày càng đóng vai trò quan trọng và chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong cơ cấu thu

nhập của ngân hàng. Hiện tại ở các nước phát triển thì hầu như mọi hoạt động thanh

toán, chi trả của con người đều thông qua hệ thống ngân hàng.

1.2 Những vấn đề cơ bản của hệ thống kiểm soát nội bộ

1.2.1 Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ

Theo Báo cáo COSO (Committee of Sponsoring Organizations of Treadway

Commission - 1992) - Khung thống nhất về KSNB được sử dụng phổ biến tại Hoa Kỳ,

KSNB được định nghĩa: KSNB là một quá trình do con người quản lý, Hội đồng quản

trị, các nhà quản lý và các nhân viên khác của một tổ chức chi phối, được thiết kế để

cung cấp một sự đảm bảo hợp lý trong việc thực hiện các mục tiêu:

-

Hoạt động hữu hiệu và hiệu quả.

BCTC đáng tin cậy.

SVTH: Lê Thị Thuần

9

Khóa luận Kiểm soát nội bộ đối với quy trình cho vay tại Ngân Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn – Chi nhánh Huyện Phú Vang