Khảo sát yếu tố độc lập tiên lượng tăng nồng độ CRP-hs và Acid uric huyết tương ở bệnh nhân sau ghép thận

Download

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

Khảo sát yếu tố độc lập tiên lượng tăng nồng độ

CRP-hs và Acid uric huyết tương ở bệnh nhân

sau ghép thận

Lê Việt Thắng¹, Nguyễn Đức Lộc², Đào Bùi Quý Quyền³

¹Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân y

²Bệnh viện An Sinh, TP. Hồ Chí Minh

³Bệnh viện Chợ Rẫy, TP. Hồ Chí Minh

TÓM TẮT

Mục tiêu: Xác định yếu tố tiên lượng tăng nồng

độ hs-CRP và acid uric (AU) huyết tương ở bệnh ghép là một vấn đề tồn tại lâu dài do đặc điểm người

nhân sau ghép thận. bệnh sau ghép cũng như tác dụng không mong

ĐẶT VẤN ĐỀ

Các yếu tố nguy cơ tim mạch ở người bệnh sau

Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu trên muốn của thuốc chống thải ghép gây nên [1],[2].

115 bệnh nhân sau ghép thận. Tất cả các bệnh nhân Những yếu tố này làm gia tăng tỷ lệ mất chức năng

đều được định lượng nồng độ hs-CRP và acid uric thận ghép, tăng tần suất xuất hiện bệnh thận mạn

huyết tương và xác định yếu tố độc lập tiên lượng tính sau ghép cũng như tỷ lệ tử vong ở nhóm bệnh

tăng nồng độ hs-CRP và acid uric huyết tương.

nhân này. Trong các yếu tố nguy cơ tim mạch thì

Kết quả: Tỷ lệ tăng nồng độ hs-CRP là 1,7%, viêm (đánh giá thông qua nồng độ hs-CRP) và tăng

tăng AU chiếm 47,0%. Bệnh nhân sử dụng thuốc acid uric là những yếu tố nguy cơ mới nổi, có giá

ức chế miễn dịch Cyclosporin có nồng độ hs-CRP trị tiên lượng mất chức năng thận ghép cũng như tỷ

và AU cao hơn có ý nghĩa so nhóm sử dụng thuốc lệ tử vong ở bệnh nhân sau ghép thận [3],[4],[5].

Tacrolimus, p< 0,05. Tăng huyết áp là yếu tố độc lập Cũng có nhiều yếu tố nguy cơ liên quan đến tăng

liên quan đến tăng hs-CRP, giảm MLCT là yếu tố nồng độ hs-CRP và Acid uric ở bệnh nhân sau ghép

độc lập liên quan tăng AU, p< 0,05.

thận. Việc tìm ra những yếu tố độc lập tiên lượng

Kết luận: Tăng HA và giảm MLCT là những tăng nồng độ 2 chất này có ý nghĩa về mặt lâm sàng.

yếu tố độc lập tiên lượng tăng hs-CRP và AU ở Từ những lý do trên chúng tôi thực hiện đề tài với

người bệnh sau ghép thận.

mục tiêu: Khảo sát yếu tố độc lập tiên lượng tăng nồng

Từ khóa: hs-CRP huyết tương, Acid Uric huyết độ CRP-hs và acid uric huyết tương ở bệnh nhân sau

tương, yếu tố tiên lượng, ghép thận.

ghép thận.

Ngày nhận bài: 18/6/2020

Ngày phản biện: 5/8/2020

Ngày chấp nhận đăng: 10/8/2020

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 18/2020

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

+ Bệnh nhân được hỏi bệnh sử, khám lâm sàng.

+ Các xét nghiệm cận lâm sàng bao gồm: xét

nghiệm công thức máu, sinh hoá máu các chỉ số:

glucose, ure, creatinine, protein, cholesterol và

triglyceride.

+ĐịnhlượngCRP-hshuyết tương: Lấymáu tĩnh

mạch lúc đói, cùng thời điểm khi làm xét nghiệm

sinh hoá khác. Định lượng hs-CRP theo nguyên lý

đo độ đục phản ứng miễn dịch kháng nguyên kháng

thể tăng cường trên hạt Latex. Đơn vị tính: mg/l.

Chẩn đoán tăng nồng độ CRP-hs khi > 5,0 mg/L.

+ Định lượng acid uric (AU) huyết tương: Lấy

máu tĩnh mạch cùng thời điểm máu làm xét nghiệm

hs-CRP. Nồng độ AU máu định lượng theo phương

pháp enzyme. Chẩn đoán tăng AU ở nam khi > 420

µmol/L và nữ: >360 µmol/L.

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng là 115 bệnh nhân sau ghép thận được

theo dõi và điều trị tại Khoa ận - Lọc máu, Bệnh

viện Quân y 103. ời gian nghiên cứu từ tháng

10/2019 đến tháng 02/2020.

- Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân:

+ Bệnh nhân ghép thận do mọi nguyên nhân.

+ ời gian sau ghép ≥ 6 tháng.

+ Các bệnh nhân đều được áp dụng theo một

phác đồ điều trị chống thải ghép, thiếu máu...theo

hướng dẫn của Bộ Y tế Việt Nam, cá thể hóa từng

bệnh nhân.

+ Bệnh nhân đồng ý tham gia nghiên cứu.

- Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân:

+ Bệnh nhân bệnh gút nguyên phát trước khi

ghép thận.

+ ực hiện sàng lọc các yếu tố có liên quan đơn

lẻ để xác định các yếu tố độc lập tiên lượng tăng

nồng độ hs-CRP và AU.

+ Bệnh nhân tại thời điểm nghiên cứu nghi ngờ

mắc bệnh ngoại khoa.

+ Số liệu được xử lý bằng thuật toán thống kê y

sinh học theo chương trình SPSS 20.0.

+ Bệnh nhân viêm nhiễm nặng như viêm phổi,

nhiễm khuẩn huyết hoặc viêm phúc mạc...

+ Bệnh nhân đang được dùng các thuốc làm

giảm nồng độ acid uric máu.

+ Bệnh nhân không hợp tác.

+ Các bệnh nhân không đủ tiêu chuẩn nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Tuổi trung bình 40,33 11,29 tuổi, tỷ lệ nam là

68,7%, nữ chiếm 31,3%, thời gian ghép thận trung

bình là 29,43 tháng, MLCT trung bình là 60,97

14,93 ml/phút, có 47,0% bệnh nhân có MLCT <

60 ml/phút.

+ Nghiên cứu tiến cứu, mô tả, cắt ngang nhóm

bệnh nhân nghiên cứu.

Bảng 1. Phân bố bệnh nhân theo tỷ lệ tăng hs-CRP và AU huyết tương

Chỉ số Số bệnh nhân

Tỷ lệ (%)

1,7

Trung bình

Tăng

0,74 (0,43 - 1,63)

Hs-CRP (mg/L)

AU (µmol/l)

Trung bình

Tăng

396,8 (346 - 478,83)

47,0

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 18/2020

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

Trong số 115 bệnh nhân chỉ có 1,7% bệnh nhân có nồng độ CRP-hs > 5 mg/l. Ngược lại, tỷ lệ bệnh nhân

tăng nồng độ AU huyết tương là tương đối phổ biến chiếm tới 47,0%.

Bảng 2. Liên quan nồng độ hs-CRP, AU với loại thuốc CIN sử dụng

Cyclosporin

(n=28)

Tacrolimus

(n=87)

Chỉ số

1,09

(0,52 - 2,44)

0,71

(0,33 - 1,51)

Hs-CRP (mg/l)

< 0,05

484,52

(364,41 - 551,64)

388,64

(388,41 - 452,11)

Trung vị

Tỷ lệ tăng

< 0,01

AU (µmol/l)

20 (71,4)

34 (39,1)

Nhóm bệnh nhân sử dụng thuốc cyclosporin có nồng độ hs-CRP cao hơn có ý nghĩa so với nhóm bệnh

nhân sử dụng tacrolimus, p< 0,05. Với AU, nhóm bệnh nhân sử dụng cyclosporin có nồng độ AU cao hơn

có ý nghĩa, tỷ lệ bệnh nhân tăng nồng độ AU cao hơn có ý nghĩa so với nhóm bệnh nhân sử dụng tacrolimus,

p< 0,01.

Bảng 3. Phân tích hồi qui đa biến xác định yếu tố độc lập tiên lượng tăng hs-CRP

Yếu tố

Tuổi ≥ 60

Odds ratio (OR)

0,784

Khoảng tin cậy 95%

0,089 - 6,9

> 0,05

< 0,05

> 0,05

Giới nam

0,461

0,175 - 1,216

0,735 - 111,637

1,481 - 72,26

0,251 - 3,138

0,194 - 1,392

0,966 - 12,279

0,458 - 2,895

0,939 - 7,984

0,584 - 3,79

Đái tháo đường

Tăng huyết áp

9,059

10,346

0,887

iếu máu

MLCT < 60 ml/phút

BMI ≥ 23

0,520

3,444

ời gian ghép thận ≥ 60 tháng

Rối loạn lipid máu

Tăng AU

1,152

2,738

1,487

Protein niệu (+)

2,884

0,669 - 12,426

Phân tích đa biến chỉ thấy THA là liên quan độc lập với mức hs-CRP ở phân tăng nguy cơ tim mạch cao

và trung bình, p< 0,05.

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 18/2020

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

Bảng 4. Phân tích hồi qui đa biến xác định yếu tố độc lập tiên lượng tăng AU

Yếu tố

Tuổi ≥ 60

Odds ratio (OR)

3,121

Khoảng tin cậy 95%

0,417 - 23,36

0,604 - 4,344

0,022 - 1,713

0,167 - 2,916

0,629 - 8,316

1,974 - 13,073

0,367 - 4,502

0,380 - 2,743

0,311 - 2,519

0,601 - 3,826

0,914 - 26,61

> 0,05

< 0,01

> 0,05

Giới nam

1,620

Đái tháo đường

Tăng HA

0,192

0,698

iếu máu

2,288

MLCT < 60 ml/phút

BMI ≥ 23

5,080

1,285

ời gian ghép thận ≥ 60 tháng

Rối loạn lipid máu

Tăng hs-CRP

1,021

0,886

1,516

Protein niệu (+)

4,932

Phân tích đa biến chỉ thấy giảm MLCT < 60 ml/ tăng nồng độ AU trong nghiên cứu này, chúng tôi

phút là liên quan độc lập với tăng AU, p< 0,05.

cho rằng AU xuất hiện trên bệnh nhân sau ghép với

sự xuất hiện của các yếu tố nguy cơ tim mạch khác

như THA, ĐTĐ và rối loạn lipid máu. Mặt khác

giảm MLCT, tổn thương thận ghép là những

BÀN LUẬN

Đặc điểm nồng độ hs-CRP và AU

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy nồng nguyên nhân gây tăng AU ở nhóm bệnh nhân

độ hs-CRP trung bình là 0,74 mg/l trong mức bình nghiên cứu của chúng tôi.

thường. Tỷ lệ bệnh nhân có tăng nồng độ hs-CRP

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy,

chỉ là 1,7%. Ở bệnh nhân sau ghép có những nguy bệnh nhân sử dụng thuốc cyclosporine A có nồng

cơ tim mạch còn tồn tại liên quan phản ứng viêm độ hs-CRP, AU cao hơn nhóm bệnh nhân sử dụng

không nhiễm trùng như: THA, ĐTĐ, rối loạn lipid Tacrolimus, p< 0,05. Chúng tôi cho rằng mối liên

máu…Tuy nhiên, bệnh nhân sau ghép thận các yếu quan giữa 2 loại thuốc CNI gây nên sự khác biệt về

tố liên quan đến viêm nhiễm đã mất do vậy, nồng nồng độ AU cũng như hs-CRP bắt nguồn từ việc

độ hs-CRP thường ở mức bình thường. Điều này bệnh nhân bị ĐTĐ. Ở bệnh nhân ĐTĐ cả trước và

cho thấy việc ghép thận để điều trị thay thế thận suy sau ghép đều được khuyến cáo dàng cyclosporine

mạn tính là tốt cho bệnh nhân.

A, do vậy ĐTĐ là yếu tố ảnh hưởng đến sự khác biệt

Đặc điểm nồng độ AU cho thấy có 47,0% bệnh này [6].

nhân có tăng AU huyết tương, nồng độ AU huyết Yếu tố độc lập tiên lượng tăng hs-CRP và AU

tương trung bình là 396,8 µmol/l, nằm trong giới

Kết quả phân tích đa biến của chúng tôi cho

hạn bình thường cho cả nam và nữ. Tăng acid uric là thấy THA là yếu tố liên quan độc lập với tăng tỷ lệ

yếu tố nguy cơ cho bệnh tim mạch và là yếu tố nguy BN có mức hs-CRP ở mức nguy cơ tim mạch cao

cơ độc lập của tử vong tim mạch. Lý giải cho việc và trung bình. Với tăng AU máu thì giảm MLCT

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 18/2020

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

< 60 ml/phút là yếu tố liên quan độc lập, p< 0,05. rõ tình trạng giảm thải AU qua thận ở nhóm bệnh

Tofano RJ và cộng sự [7] đã làm rõ mối liên quan nhân này. Việc giảm AU máu là cần thiết cho bệnh

giữa tăng hs-CRP với THA thông qua suy chức nhân sau ghép thận để giảm tổn thương thận do AU

năng nội mạch và hình thành mảng vữa xơ mạch máu gây, tuy nhiên giữa tăng AU và giảm MLCT

máu ở bệnh nhân THA. Hs-CRP là một phân tử 5 luôn có mối liên hệ song hành do vậy cần thiết

tiểu đơn vị 1,15 kDa là chất phản ứng trong phase phải xem xét các yếu tố gây tổn thương thận, giảm

cấp kinh điển, được tạo ra từ gan khi đáp ứng với MLCT bên cạnh điều chỉnh chế độ ăn và chế độ

kích thích viêm từ cytokine (interleukin-6). Tuy sinh hoạt cũng như sử dụng thuốc giảm AU hợp lý

nhiên gần đây, các nhà nghiên cứu nhận thấy các mô cho bệnh nhân sau ghép thận [8].

khác như tổn thương xơ vữa ở người, tế bào cơ trơn

mạch vành, tế bào nội mô ĐMC, tế bào mỡ thận, KẾT LUẬN

neuron, đại thực bào phế nang cũng tham gia tạo

Qua khảo sát yếu tố độc lập tiên lượng tăng nồng

CRP. Hs-CRP không chỉ là một dấu ấn sinh học của độ CRP-hs và AU huyết tương ở 115 bệnh nhân sau

tình trạng viêm mà còn là yếu tố tham gia trực tiếp ghép thận, chúng tôi rút ra một số nhận xét sau:

vào quá trình xơ vữa động mạch. Mức độ hs-CRP

+ Tỷ lệ bệnh nhân tăng nồng độ CRP-hs là

tăng là một dấu hiệu cho mức độ nghiêm trọng và 1,7%, tăng AU chiếm 47,0%. Nhóm bệnh nhân

tiến triển của quá trình xơ vữa động mạch. Ở bệnh uống thuốc ức chế miễn dịch cyclosporine A có

nhân THA, hs-CRP liên quan với cả những yếu tố nồng độ hs-CRP, AU cao hơn nhóm uống tacrolimus,

nguy cơ cũng như hậu quả của quá trình THA gây p< 0,05.

nên, đặc biệt tổn thương động mạch.

+ Tăng huyết áp là yếu tố độc lập tiên lượng tăng

Ở bệnh nhân sau ghép thận, MLCT giảm là yếu hs-CRP, giảm MLCT là yếu tố độc lập tiên lượng

tố liên quan độc lập với tăng AU, điều này phản ánh tăng AU huyết tương, p< 0,05.

SUMMARY

Survey on independent factors predicting for increasing of plasma CRP-hs and Uric Acid concentration

in patients afer kidney transplantation

Objectives: Determine prognostic factors for increasing concentration plasma CRP-hs and Uric Acid

(AU) in patients afer kidney transplantation.

Methods: Study on 115 patients afer kidney transplantation. All patients were assessed for serum

CRP-hs and uric acid levels and identiﬁed independent prognostic factors for increased plasma CRP-hs

and uric acid levels.

Results: Ratio of patients with increased CRP-hs is only 1.7%, with increased AU is 47.0%. Patients

using Cyclosporin immunosuppressants had signiﬁcantly higher CRP-hs and AU levels than Tacrolimus,

p <0.05. Hypertension is an independent factor related to increased CRP-hs, decreased Glomerular

Filltration Rate (GFR) is an independent factor related to increased AU, p<0.05.

Conclucsion: Hypertension and decreased GFR are independent prognostic factors for increased

CRP-hs and AU in patients afer kidney transplantation.

Keywords: Kidney transplantation, Plasma CRP-hs, Plasma AU, Prognostic Factors.

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 18/2020

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ballesteros F., Allard J., Durand C., et al. (2017). Kidney Transplant Recipients' Perspectives on

Cardiovascular Disease and Related Risk FactorsAfer Transplantation: A Qualitative Study. Transplant

Direct. 2017 May 12;3(6):e162. doi: 10.1097/TXD.0000000000000679. eCollection.

2. Rahamimov R., van Dijk T.Y., Molcho M., et al. (2019). Acute Kidney Injury and Long-Term

Risk for Cardiovascular Events in Patients afer KidneyTransplantation. Kidney Blood Press Res.

2019;44(5):1149-1157.

3. Seifert M.E., Mannon R.B. (2015). Modernization of Chronic Allograf Injury Research: Beter

Biomarkers, Beter Studies, Beter Outcomes. Clin Transpl. 2015;31:211-225.

4. Seifert M.E., Yanik M.V., Feig D.I., et al. (2018). Subclinical inﬂammation phenotypes and long-term

outcomes afer pediatric kidney transplantation. Am J Transplant. 2018 Sep;18(9):2189-2199.

5. Folkmane I., Tzivian L., Folkmane E., et al. (2020). Predictors of Hyperuricemia afer Kidney

Transplantation: Association with Graf Function. Medicina (Kaunas). 2020 Feb 25;56(3). pii: E95. doi:

10.3390/medicina56030095.

6. Cantarin M.P., Keith S.W., Lin Z., et al. (2016). Association of Inﬂammation prior to Kidney

Transplantation with Post-Transplant Diabetes Mellitus. Cardiorenal Med. 2016 Aug;6(4):289-300.

7. Tofano R.J., Barbalho S.M., Bechara M.D., et al. (2017). Hypertension, C Reactive Protein and

Metabolic Proﬁle: What is the Scenario in Patients Undergoing Arteriography? J Clin Diagn Res. 2017

Aug;11(8):BC19-BC23.

8. Han M., Lee J.P., Park S., et al. (2017). Early onset hyperuricemia is a prognostic marker for kidney

graf failure: Propensity score matching analysis in a Korean multicenter cohort. PLoS One. 2017 May

3;12(5):e0176786.

TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM SỐ 18/2020

6 trang yennguyen 15/04/2022 4120

Download

Bạn đang xem tài liệu "Khảo sát yếu tố độc lập tiên lượng tăng nồng độ CRP-hs và Acid uric huyết tương ở bệnh nhân sau ghép thận", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

File đính kèm:

khao_sat_yeu_to_doc_lap_tien_luong_tang_nong_do_crp_hs_va_ac.pdf