Giải pháp thúc đẩy phát triển du lịch sinh thái ở Hoành Bồ, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI Ở HOÀNH
BỒ, THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH
Nguyễn Thị Thúy Anh, Lê Thanh Tùng
Khoa Du lịch
Email: anhntt@dhhp.edu.vn
Ngày nhận bài: 22/9/2020
Ngày PB đánh giá: 27/10/2020
Ngày duyệt đăng: 06/11/2020
TÓM TẮT: Trong những thập kỉ gần đây, các quốc gia và vùng lãnh thổ đã quan tâm đến việc vừa khai
thác tài nguyên để phát triển du lịch, vừa hạn chế các tác động đến môi trường sinh thái. Du lịch sinh
thái không những là một hướng đi hiệu quả để song hành hai yếu tố trên mà còn giúp hoạt động du lịch
trở nên có ích với môi trường và đem lại nhiều lợi ích cho cộng đồng dân cư tại địa phương diễn ra hoạt
động du lịch sinh thái. Hoành Bồ là một huyện mới sáp nhập vào thành phố Hạ Long. Đây là một khu
vực miền núi nằm ở bờ phía bắc của vịnh Cửa Lục, nằm ở sát vùng trung tâm địa lý của Quảng Ninh,
tiếp giáp với các thành phố lớn của tỉnh. Hoành Bồ sở hữu rất nhiều tài nguyên du lịch đa dạng nhưng
trong những năm vừa qua, dù đã triển khai hoạt động khai thác du lịch và đạt được một số thành quả
nhất định nhưng Hoành Bồ lại chưa phát huy được tối đa các tiềm năng về du lịch của mình. Du lịch
sinh thái là một hướng đi vô cùng hợp lý để Hoành Bồ phát triển tương xứng và tận dụng tối đa những
tài nguyên du lịch vốn có.
Từ khóa: Du lịch sinh thái, phát triển du lịch sinh thái, Hoành Bồ
SOLUTIONS TO PROMOTING ECOTOURISM DEVELOPMENT
IN HOANH BO, HA LONG CITY, QUANG NINH PROVINCE
ABSTRACT: In recent decades, many countries and regions have cared about both exploiting resources
to develop tourism and limiting negative impacts on the ecological environment. Ecotourism would
not only be an effective way to combine the above factors, but also make tourism activities become
more environmentally friendly and bring benefits for local communities where ecotourism activities
take place. Hoanh Bo is a new district merged into Ha Long city. This is a mountainous area which
is located on the northern bank of Cua Luc Bay, close to the geographical center of Quang Ninh, and
adjacent to the major cities of the province. Hoanh Bo possesses a lot of diverse tourism resources. In
recent years, although it has deployed tourism activities and had some achievements, Hoanh Bo has not
fully promoted its tourism potentials. Ecotourism is a very strategic direction for Hoanh Bo to develop
adequately and make the most of its available tourism resources.
Keyword: Ecotourism, ecotourism development, Hoanh Bo
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
sinh thái là loại hình du lịch dựa vào thiên
nhiên, gắn với bản sắc văn hoá địa phương,
có sự tham gia của cộng đồng dân cư, kết hợp
giáo dục về bảo vệ môi trường” [6].
Theo Luật Du lịch Việt Nam năm 2017
của Quốc hội Việt Nam ban hành số 09/2017/
QH14, Chương I, Điều 3, Khoản 6, “Du lịch
TẠP CHÍ KHOA HỌC, Số 44, tháng 01 năm 2021
119
Phạm Trung Lương, một nhà nghiên
cứu chuyên sâu đối với du lịch sinh thái
đã có những nhận định về các đặc trưng
của du lịch sinh thái: “Du lịch sinh thái
là một dạng của hoạt động du lịch, vì vậy
nó cũng bao gồm tất cả những đặc trưng
cơ bản của hoạt động du lịch nói chung,
bao gồm: Tính đa ngành, tính thành phần,
tính đa mục tiêu, tính liên vùng, tính mùa
vụ, tính chi phí, tính xã hội hóa [5, tr.17-
19]. Ngoài những đặc điểm gắn liền với
đặc điểm chung của du lịch, tác giả Phạm
Trung Lương còn đưa ra 3 đặc trưng riêng
của du lịch sinh thái bao gồm: tính giáo
dục cao về môi trường, góp phần bảo tồn
các nguồn tài nguyên thiên nhiên và duy
trì tính đa dạng sinh học, thu hút sự tham
gia của cộng đồng địa phương.
Tác giả căn cứ vào những nhận định của
nhà nghiên cứu Phạm Trung Lương để đưa
ra một số nhận định của cá nhân và làm rõ
những đặc trưng của du lịch sinh thái trong
xu hướng phát triển mới của du lịch sinh thái
thế giới, có thể khái quát bằng sơ đồ sau:
Hình 1. Đặc trưng của du lịch sinh thái
(Nguồn: Trình bày của tác giả)
Hoành Bồ là một huyện miền núi
nằm ở bờ phía bắc của vịnh Cửa Lục, nằm
ở sát vùng trung tâm địa lý của Quảng
Ninh, tiếp giáp với các thành phố lớn
của tỉnh. Hoành Bồ sở hữu rất nhiều tài
nguyên du lịch đa dạng. Trong những năm
vừa qua, dù đã triển khai hoạt động khai
thác du lịch và đạt được một số thành quả
nhất định nhưng huyện lại chưa phát huy
được tối đa các tiềm năng về du lịch của
mình. Trong các tài nguyên để phát triển
du lịch tại Hoành Bồ có sự đa dạng của
tài nguyên tự nhiên như tài nguyên nước
mặt với những ngọn thác, con suối, sông
và hồ khá dày đặc; Hoành Bồ cũng sở
hữu vùng rừng núi rộng lớn với khu bảo
tồn thiên nhiên Đồng Sơn – Kỳ Thượng;
văn hóa bản địa của Hoành Bồ là một kho
tàng phong phú của những phong tục tâp
quán các dân tộc thiểu số; các sản vật từ
nền kinh tế nông - lâm nghiệp địa phương
cũng vô cùng đa dạng;… Du lịch sinh thái
là một hướng đi vô cùng hợp lý để Hoành
Bồ phát triển tương xứng và tận dụng tối
đa những tài nguyên du lịch vốn có.
Trong khuôn khổ bài viết tác giả tập
trung phân tích, đánh giá hiện trạng phát
triển du lịch sinh thái ở Hoành Bồ trong
thực tại và đề xuất giải pháp thúc đẩy
phát triển du lịch sinh thái của địa phương
trong tương lai.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG
120
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
bằng, dạng địa hình đồi sót cấu tạo đá vôi.
- Khí hậu và Thủy văn
2.1. Thực trạng phát triển du lịch sinh
thái ở Hoành Bồ, Hạ Long, Quảng Ninh
Khí hậu: Hoành Bồ thuộc vùng khí
hậu nhiệt đới gió mùa, chịu ảnh hưởng sâu
sắc từ vị trí Đông Bắc và nằm sát phía biển.
2.1.1. Khái quát nguồn lực phát triển du
lịch sinh thái ở Hoành bồ
Nhiệt độ không khí: trung bình ở
ngưỡng 22-290C, cao nhất là 380 C, thấp
nhất là 50C – đây là mức nhiệt khá lý tưởng
cho sinh hoạt của con người. Nhìn chung
nhiệt độ phân bố đồng đều giữa các tháng.
Mùa đông Hoành Bồ có nhiệt độ biến đổi
từ 15-210C, thường khô và lạnh, ít mưa và
có sương muối. Mùa hè có nhiệt độ từ 26-
280 C, mưa nhiều, nhiệt độ và độ ẩm khá
cao, có khi còn có mưa đá. Lượng mưa
trung bình năm: khá lớn 2.016mm, năm
mưa cao nhất 2.818mm, thấp nhất 870mm.
Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10, chiếm
tới 89% tổng lượng mưa năm. Mùa khô từ
tháng 11 đến tháng 4 năm sau, tháng ít mưa
nhất là tháng 12.
2.1.1.1. Nguồn lực tài nguyên du lịch
tự nhiên
- Vị trí địa lý
Hoành Bồ là một khu vực miền núi nằm
ở phía bắc tỉnh Quảng Ninh, diện tích lớn
(844,6km vuông), cách trung tâm thành phố
Hạ Long khoảng 10 km về phía nam, với
toạ độ địa lý: từ 20054’đến 21015’vĩ độ bắc,
từ 106050’ đến 107015’ kinh độ đông [12].
Phía Đông bắc giáp huyện Ba Chẽ (Quảng
Ninh), huyện Sơn Động (Bắc Giang); Phía
Nam giáp vịnh Cửa Lục – Thành phố Hạ
Long; Phía Đông giáp thành phố Cẩm Phả;
Phía Tây giáp thành phố Uông Bí và thị xã
Quảng Yên.
Sông suối: Sông suối chịu tác động
mạnh của địa hình, bắt nguồn từ các dãy
núi cao phân nhánh làm 2 hệ thống dòng
chảy chính theo hướng bắc - nam, sông
suối phía bắc sẽ chảy về huyện Ba Chẽ đổ
ra sông Ba Chẽ, phía nam chảy về vịnh
Cửa Lục và suối Míp chảy về hồ Yên Lập
rồi đổ ra vịnh Hạ Long. Ngoài ra, Hoành
Bồ còn có 12 hồ, đập, trong đó có 2 hồ lớn
(Hồ Yên Lập và hồ Cao Vân)
Với vị trí địa lý trên, Hoành Bồ nằm
liền kề với các trung tâm du lịch lớn của
tỉnh Quảng Ninh như: Di sản thiên nhiên
thế giới Vịnh Hạ Long, Khu du lịch Bãi
Cháy, Đảo Tuần Châu, Khu di tích Danh
thắng Yên Tử - Uông Bí, suối khoáng
nóng Quang Hanh - Cẩm Phả,…
- Địa hình
Hoành Bồ có địa hình đa dạng, thuộc
loại địa hình đồi núi tiếp giáp biển. Đại bộ
phận nằm trong hệ thống cánh cung bình
phong Đông Triều - Móng Cái. Địa hình
thấp dần từ Bắc xuống Nam, càng gần
biển thì đồi núi càng thấp dần và xen kẽ
vùng đất bằng, tạo ra một sự đa dạng và
kết hợp giữa phát triển kinh tế miền núi
với trung du ven biển, có thể phân chia
thành các dạng địa hình như địa hình núi
thấp, địa hình thung lũng, địa hình đồng
- Tài nguyên động – thực vật
Hoành Bồ hiện là địa phương duy nhất
trong tỉnh Quảng Ninh đến nay còn gìn giữ
được rừng tự nhiên lâu năm, có 66.483,76
ha rừng chiếm 78,81% tổng diện tích tự
nhiên toàn huyện, đây được coi là lá phổi
xanh cho toàn thành phố Hạ Long.
Ngoài ra, Hoành Bồ còn có khoảng
30km đường bờ biển vịnh Cửa Lục với
TẠP CHÍ KHOA HỌC, Số 44, tháng 01 năm 2021
121
nhiều bãi cạn, gắn với hệ sinh thái rừng
ngập mặn phong phú, phân bố chủ yếu
tại 2 xã Lê Lợi và Thống Nhất. Hoành Bồ
cũng có hệ động – thực vật vô cùng phong
phú, trong đó có các giống loài mang tính
đặc thù bản địa của huyện.
cũng gìn giữ các làn ca điệu múa được
truyền dạy từ xa xưa. Cùng nhiều dân tộc
khác, Hoành Bồ hiện vẫn lưu giữ, bảo tồn
được nhiều nét đặc trưng văn hóa đa dạng,
hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.
- Di tích lịch sử, văn hóa
- Một số điểm tài nguyên hấp dẫn của
Hoành Bồ
Hoành Bồ còn có nhiều di tích lịch sử
văn hoá, cách mạng và các di tích văn hoá
tộc người độc đáo với 37 di tích lịch sử, văn
hoá, danh thắng đã được UBND tỉnh Quảng
Ninh đưa vào danh mục được bảo vệ.
+ Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn
- Kỳ Thượng (Đồng Sơn)
+ Núi Đá Chồng (xã Bằng Cả)
- Chợ phiên vùng cao của xã Đồng Sơn
+ Thác Khe Mực, thác Khe Khô, thác
Dông Lụt (xã Tân Dân)
Đây là một nét sinh hoạt văn hóa của
đồng bào dân tộc Dao nơi đây. Chợ diễn
ra vào các ngày 8, 18 và 28 âm lịch hàng
tháng với rất nhiều các sản phẩm hàng hóa
phong phú và đa dạng… Mỗi phiên chợ
thu hút rất đông các tiểu thương từ các
thôn đến buôn bán và trao đổi hàng hóa.
Các mặt hàng chủ yếu là nông sản, cây
trồng và vật nuôi, các dụng cụ lao động
(nhất là dụng cụ đi rừng), các mặt hàng
tiêu dùng, may mặc,…
+ Đập tràn suối Tiên Vũ Oai (xã Vũ Oai)
+ Hồ Yên Lập (xã Bằng Cả, Quảng
La, Dân Chủ)
+ Rừng ngập mặn vịnh Cửa Lục (xã
Lê Lợi, Thống Nhất)
2.1.1.2. Nguồn lực tài nguyên du lịch
văn hóa
- Văn hóa các dân tộc thiểu số
Hoành Bồ là nơi lưu giữ các lễ hội, các
hình thức sinh hoạt cộng đồng, các hình
thức canh tác,… mang tính đặc trưng của
các dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn
huyện như dân tộc Dao với những thiết kế
riêng biệt trong bộ quần áo và những chiếc
mũ xếp bản địa vẫn được giữ nguyên bản.
Nét truyền thống còn thể hiện trong những
họa tiết may thêu cầu kì, phản ánh đời
sống tín ngưỡng văn hóa của người Dao.
Kĩ năng thêu là do “mẹ truyền, con nối”,
là kĩ năng bắt buộc với người phụ nữ Dao
để đánh giá sự trưởng thành. Tuy vậy, dân
tộc Dao ở mỗi vùng tại Hoành Bồ lại có
những nét văn hóa khác nhau. Bên cạnh
đó còn có dân tộc Sán Dìu xã Sơn Dương.
Người dân nơi đây còn lưu giữ đặc trưng
về trang phục truyền thống bởi chiếc váy
đen, quấn xà cạp màu trắng hoặc nâu. Họ
- Các sản vật là đặc sản địa phương
Trong giới hạn của khả năng tìm hiểu
và giới hạn bài viết, tác giả xin giới thiệu một
số sản vật là đặc sản ẩm thực mang tính đặc
trưng nhất của Hoành Bồ như gà bang Trới
(gà Trới) và gà 6 cựa; ruốc lỗ Cửa Lục (ruốc
chân dài); thịt trâu rừng Hoành Bồ; các loại
thuỷ sản được khai thác từ sông, suối tại các
xã vùng núi rừng
- Thuốc ngâm và rượu truyền thống
Chủ yếu là những sản phẩm thuốc gia
truyền từ cây cỏ dân gian, mật ong rừng,
bí quyết chế biến rượu chua, rượu ngọt,
rượu Bâu, rượu sim, rượu ngâm củ và rễ
cây (có thể làm thuốc),...
Các dẫn chứng trên cho thấy, về các
sản phẩm có thể phục vụ cho du lịch sinh
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG
122
thái nói riêng và du lịch nói chung, huyện
Hoành Bồ đang sở hữu các sản phẩm nông
sản là thực phẩm, trái cây đã có uy tín trên
thị trường trong tỉnh. Ngoài các sản phẩm
thực phẩm trên, Hoành Bồ còn nhiều vùng
trồng hoa như Thiên đường hoa Quảng La;
các điểm phụ trợ trang trại hoa lan Đồng
Ho (xã Sơn Dương); cánh đồng rau - hoa
chất lượng cao xã Lê Lợi... là nơi cung cấp
các loại hoa và cây cảnh phục vụ nhu cầu
của các địa phương và trong tỉnh.
thành đô thị xanh, sinh thái, khu phát triển
kinh tế năng động, phát triển bền vững,
kết hợp với thành phố Hạ Long trở thành
trung tâm dịch vụ du lịch quốc tế” và các
đề án chiến lược khác.
2.1.2. Tình hình phát triển du lịch sinh
thái huyện Hoành Bồ
2.1.2.1. Về tuyến, điểm du lịch sinh
thái và các loại hình du lịch sinh thái
Các tuyến du lịch sinh thái
2.1.1.3. Nguồn lực cơ sở vật chất kỹ
thuật và cơ sở hạ tầng
Theo Đề án phát triển du lịch sinh
thái, văn hóa, dân tộc huyện Hoành Bồ
giai đoạn 2011 - 2015, định hướng đến
năm 2020, du lịch Hoành Bồ phát triển
gồm 4 tuyến.
Quốc lộ 279 ở vùng phía Tây và Tây
Nam của huyện, chạy qua huyện và kết
nối với tỉnh Bắc Giang, đường dẫn cầu
Bang nối liền với thành phố Hạ Long. Tỉ
lệ đường giao thông được nhựa hóa, bê
tông hóa từ 13.1% (năm 2011) lên 84.2%
(2019). Hoành Bồ được coi là huyện có
những cung đường nối liền hành lang
Đông - Tây của Quảng Ninh với 4 con
đường chính: đường tỉnh lộ DT326 kéo
dài từ Tây sang Đông, nối liền thành phố
Uông Bí - huyện Hoành Bồ (thành phố Hạ
Long) - thành phố Cẩm Phả; đường Vành
đai phía Bắc nối liền thị trấn Trới và Vũ
Oai, nối liền các vùng đất nhô ra phía bên
bờ Vịnh Cửa Lục; đường cao tốc Hà Nội
- Hạ Long - Móng Cái; đường cao tốc Hải
Phòng - Hạ Long - Móng Cái. Hệ thống
bến thuỷ nội địa nằm bên sông Diễn Vọng
và có 3 bến cảng biển có thể tiếp nhận tàu
15.000 tấn, tiếp giáp với cảng nước sâu
Cái Lân, là cửa ngõ quan trọng của khu
vực phía bắc.
-Tuyến 1: Lấy khu bảo tồn người Dao
thanh y Bằng Cả làm nơi kết nối các tour
du lịch từ thành phố Hạ Long đi Uông Bí
và Cẩm Phả.
- Tuyến 2: Du lịch văn hóa tâm linh,
đi qua các điểm di tích lịch sử, văn hóa,
tâm linh tại thị trấn Trới và các xã Lê Lợi,
Thống Nhất.
- Tuyến 3: Du lịch sinh thái xã Đồng
Sơn với điểm dừng là khu bảo tồn thiên
nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng.
- Tuyến 4: Du lịch sinh thái xã Kỳ
Thượng với điểm nhấn là khu bảo tồn
thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, đèo
Dài, trung tâm xã Kỳ Thượng.
Ngày 9 tháng 5 năm 2016, tỉnh Quảng
Ninh đã ra văn bản số 1398/QĐ-UBND,
Quyết định về việc công nhận tuyến, điểm
du lịch trên địa bàn huyện Hoành Bồ, tỉnh
Quảng Ninh [10].
Địa phương đang hoàn thành và triển
khai ngay Quy hoạch chung xây dựng khu
vực phía Nam huyện Hoành Bồ đến năm
2040, tầm nhìn đến năm 2050, với tầm
nhìn phát triển “Xây dựng Hoành Bồ trở
Trong đó có 2 tuyến du lịch trên địa
bàn huyện Hoành Bồ như sau:
- Tuyến 1: Tuyến du lịch sinh thái,
văn hóa dân tộc
TẠP CHÍ KHOA HỌC, Số 44, tháng 01 năm 2021
123
+ Các điểm du lịch: Điểm du lịch
sinh thái Thiên đường Hoa Quảng La (xã
Quảng La); khu bảo tồn bản văn hóa người
Dao Thanh Y Bằng Cả (xã Bằng Cả).
ngoài trời, khu cắm trại là nơi tổ chức vui
chơi và sinh hoạt tập thể; cánh đồng hoa,
vườn thực vật, vườn cây thuốc quý; khu
nhà ươm cây giống; khu cánh đồng là nơi
diễn ra các hoạt động trồng trọt, chăm sóc,
thu hoạch cây trồng; khu mê cung là một
cánh đồng ngô rộng 1,5 ha; khu nhà xưởng
sản xuất sơ chế dược liệu; khu nhà hàng
truyền thống, quán bar, khu nghỉ ngơi là
nơi đáp ứng mọi nhu cầu của du khách.
+ Các điểm phụ trợ: Chợ nông sản
(chợ Trung tâm thị trấn Trới), Trang trại
hoa Lan (thôn Đồng Ho, xã Sơn Dương);
khu trồng cây ăn quả chất lượng cao (xã
Dân Chủ); các gia đình Nghệ nhân làm
rượu Bâu (xã Bằng Cả); Khu căn cứ chống
Pháp (xã Bằng Cả); rừng Lim của Già làng
Triệu Tài Cao (xã Tân Dân).
Du khách ngoài những hoạt động
ngắm cảnh, chụp ảnh, thăm quan, vui chơi
tại thiên đường hoa Quảng La vào những
mùa hoa cũng có thể trải nghiệm các
dịch vụ thực tế như ươm mầm, chăm sóc
và thu hoạch cây trồng, đồng thời có thể
mua những sản phẩm từ vườn hoa như giá
thể trồng cây, hoa cảnh, hạt giống và cây
giống,… hay thư giãn bằng dịch vụ ngâm
chân dược liệu thuốc nam.
- Tuyến 2: Tuyến du lịch sinh thái,
văn hóa, tâm linh.
+ Các điểm du lịch: Quần thể Danh
lam thắng cảnh Núi Mằn (xã Thống Nhất);
Đền thờ Tiến sỹ Vũ Phi Hổ (xã Lê Lợi);
Chùa Yên Mỹ (xã Lê Lợi); Đền thờ Vua
Lê Thái Tổ (xã Lê Lợi).
+ Các điểm du lịch phụ trợ: Đình Trới
(thị trấn Trới); chùa Vân Phong (thị trấn
Trới); Chùa Quýt (xã Thống Nhất); cánh
đồng sản xuất rau hoa chất lượng cao (xã
Lê Lợi).
- Khu đô thị sinh thái và biệt thự nghỉ
dưỡng hồ An Biên (xã Lê Lợi)
Khu đô thị nằm ở hồ đập An Biên, thị
trấn Trới, xã Lê Lợi. Nơi đây là tập hợp
những khu đồi thấp cao trung bình 30-
40m, có quy mô 145ha, có cảnh quan đẹp
và có tầm nhìn lý tưởng hướng ra vịnh Cửa
Lục (Hạ Long), dân số dự kiến là 3.000-
4.000 người. Đồng thời, nằm ở vị trí địa lý
thuận lợi về giao thông: gần các nút giao
lên cao tốc Hạ Long - Vân Đồn (Cách nút
giao Đại Yên khoảng 12km), gần các cung
đường lớn (QL-279, TL-326, TL-328).
Sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội
thông qua về việc sắp xếp các đơn vị hành
chính thuộc tỉnh Quảng Ninh, Thường
trực Tỉnh ủy đã chỉ đạo Ban Cán sự Đảng
UBND tỉnh Quảng Ninh tổ chức lễ công
bố sáp nhập huyện Hoành Bồ vào thành
phố Hạ Long trở thành phường Hoành
Bồ, thuộc thành phố Hạ Long vào ngày
12/01/2020. Sau lễ công bố sáp nhập, các
tuyến, điểm du lịch sinh thái ở Hoành Bồ
vẫn được giữ nguyên.
- Rừng Lim cổ của hộ ông Triệu Tài
Cao (thôn Bằng Anh, xã Tân Dân)
Ông Triệu Tài Cao là một già làng của
dân tộc Dao Thanh Phán tại thôn Bằng Anh,
xã Tân Dân, huyện Hoành Bồ. Với hơn mấy
năm trồng và giữ rừng, hiện rừng của gia
đình ông có trên 27/32ha là rừng tự nhiên
với trên 3.000 cây bầu dó, cùng các cây gỗ
Các điểm du lịch sinh thái
- Thiên đường hoa Quảng La (Thôn 6,
xã Quảng La, Hoành Bồ)
Thiên đường hoa được phân bố gồm
những khu vực chính như: Khu vui chơi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG
124
quý như: đinh, lim, sến, táu, vàng tâm, dé,
dẻ…. có giá trị. Nằm ở ngay phía bên hông
căn nhà bằng gỗ lim đã lâu đời của gia đình,
khu rừng lim được ông Cao trồng từ những
cây lim non vào năm 1969, sau khi hưởng
ứng lời kêu gọi của chủ tịch Hồ Chí Minh
về Tết trồng cây. Cho đến nay, khu rừng đã
có khoảng 600 cây lim, trong đó có đến 200
cây to, đường kính khoảng từ 45 đến 50cm.
Cánh rừng đã tạo nên nguồn sinh khí trong
lành, là động lực để người dân nơi đây cùng
chăm sóc và bảo vệ rừng.
2.1.2.2. Về khách du lịch tham gia
vào hoạt động du lịch sinh thái
Bảng 1. Thống kê số lượng khách du lịch đến Hoành Bồ từ năm 2014 đến năm 2019
Năm
Lượt khách
2014
5.200
2015
5.400
2016
12.000
2017
20.050
2018
29.000
2019
39.300
Số lượt khách tăng so với
năm trước
Tỉ lệ tăng so với năm
trước (%)
100
200
6.600
8.050
67,08
7.950
39,90
11.300
40,36
1,96
3,85
122,22
(Nguồn: Phòng VH-TT huyện Hoành Bồ)
Theo dõi xu hướng về lượng khách của
Hoành Bồ qua các năm, có thể nhận định
về số lượng khách du lịch đến Hoành Bồ
gia tăng không đều. Tuy nhiên, dễ dàng
nhận thấy rằng từ những năm 2016, du
lịch Hoành Bồ đã phát triển sang một giai
đoạn mới, với số lượng khách tăng lên trên
10.000 lượt, tăng lên đến 39.300 lượt khách
vào năm 2019. Lượng khách tăng trưởng
trung bình hàng năm trong giai đoạn 2014-
2015 đạt 150 lượt, trung bình tăng 2,91 %
mỗi năm. Đây là số lượng vô cùng hạn chế
với tiềm năng vốn có tại Hoành Bồ. Tuy
nhiên, lượng khách tăng trưởng trung bình
hằng năm trong giai đoạn 2016 - 2019 đạt
8.475 lượt, trung bình tăng 67, 39 % mỗi
năm, duy trì tỉ lệ tăng trưởng khá ổn định
trong các năm sau đó. Điều này chứng minh
cho hiệu quả rất lớn của các chính sách quy
hoạch và thúc đẩy du lịch của huyện.
dạng, Hoành Bồ có thời vụ du lịch khá
dài. Mùa du lịch tại Hoành Bồ diễn ra vào
khoảng tháng 1 đến tháng 10 hàng năm,
trong đó, mùa xuân và mùa hè là thời điểm
có lượng du khách lớn nhất, sau đó có xu
hướng tăng chậm lại vào những tháng cuối
xuân và cuối thu. Thành phần khách có cả
khách du lịch quốc tế, khách du lịch tự do,
đi về trong ngày và khách du lịch nội địa.
Các địa điểm du lịch chủ yếu của du khách
là khu du lịch sinh thái thiên đường hoa
Quảng La và khu bảo tồn văn hóa người
Dao Thanh Y, các thác nước trên địa bàn
huyện và nhiều danh thắng, di tích lịch sử.
Du khách trong chính vụ du lịch Hoành
Bồ chủ yếu đi theo đoàn nhỏ hoặc gia đình,
sử dụng dịch vụ trong ngày. Phần lớn du
khách trong thời điểm chính vụ là du khách
trong huyện và lượng khách du lịch từ ngoài
huyện có xu hướng tăng dần theo các năm.
Với tài nguyên du lịch vô cùng đa
2.1.2.3. Về doanh thu từ du lịch
Bảng 2. Doanh thu du lịch Hoành Bồ
Năm
2015
4
0,74
2016
10
0,83
2017
16
0,8
2018
26
0,9
2019
37
0,94
Doanh thu (tỷ VNĐ)
Doanh thu/khách (triệu VNĐ)
(Nguồn: Phòng VH-TT huyện Hoành Bồ)
TẠP CHÍ KHOA HỌC, Số 44, tháng 01 năm 2021
125
Qua bảng doanh thu từ hoạt động du
lịch tại Hoành Bồ, có thể nhận định về việc
gia tăng đều tổng doanh thu qua các năm,
trong giai đoạn 5 năm từ 2015 đến 2019,
tổng doanh thu đã tăng lên 33 tỉ đồng. Tuy
nhiên, doanh thu du lịch tính trên mỗi du
khách lại vô cùng khiêm tốn và tỉ lệ tăng
không đáng kể, lượng du khách Hoành
Bồ theo các tuyến du lịch với các điểm du
lịch khác ngoài huyện chiếm phần lớn, tuy
nhiên, chi tiêu cho du lịch của họ ở Hoành
Bồ lại không lớn vẫn tập trung ở những nơi
có tần suất dịch vụ cao hơn tại các điểm
du lịch ngoài huyện. Qua đó, đòi hỏi sự đa
dạng trong dịch vụ du lịch, khai thác và
kích thích nhu cầu tiêu dùng dịch vụ một
cách tối đa hơn để cân đối với tiềm năng tài
nguyên du lịch mà Hoành Bồ hiện có.
Quy hoạch tập trung, xây dựng làng
dân tộc thiểu số nông thôn mới, phát triển
các loại hình du lịch kết hợp du lịch sinh
thái. Huyện Hoành Bồ đã lập ra các dự án
tập trung, xây dựng làng dân tộc thiểu số
nông thôn mới như dân tộc Dao Thanh y (xã
Bằng Cả), Dao Thanh phán (thôn Đất Đỏ, xã
Tân Dân), Sán Dìu (xã Sơn Dương) mà bước
đầu là dự án khu bảo tồn văn hóa người Dao
Thanh Y đã phát triển trở thành trung tâm
sinh hoạt cộng đồng của người Dao Thanh
Y và thu hút một lượng lớn khách du lịch
đến tìm hiểu, tham quan và trải nghiệm.
Việc xây dựng làng dân tộc thiểu số
vừa đáp ứng yếu tố phù hợp với quy hoạch
và xây dựng nông thôn mới của Hoành Bồ
vừa phải đảm bảo các yếu tố về việc duy
trì, bảo tồn, phát huy các nét đẹp trong
phong tục, tập quán truyền thống của các
dân tộc thiểu số thuộc vùng quy hoạch
có những địa điểm sinh hoạt tín ngưỡng,
phong tục truyền thống. Đây chính là nơi
lưu giữ giá trị văn hóa độc đáo riêng biệt
của đồng bào dân tộc như: nhà ở, đồ dùng
sinh hoạt, dụng cụ lao động, trang phục
truyền thống, nghề truyền thống...
2.2. Giải pháp đẩy mạnh phát triển du lịch
sinh thái ở Hoành Bồ, Hạ Long, Quảng Ninh
2.2.1. Nâng cao công tác tổ chức, quản lý
và quy hoạch
Đẩy nhanh việc hoàn thành các dự
án định canh, định cư có quy hoạch; áp
dụng biện pháp khoanh vùng dân cư và
có thể hướng tới biện pháp di dân tập
trung, ổn định dân cư, hạn chế và tiến tới
chấm dứt tình trạng di cư tự phát, nhất
là các vùng gần tài nguyên du lịch, tài
nguyên rừng như vùng dân tộc thiểu số
tại các xã vùng đồi núi con hoang sơ
thuộc khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn
- Kỳ Thượng. Đồng thời, việc tập trung
dân cư có thể tạo thuận lợi cho việc tập
trung các nguồn lực, các biện pháp hỗ trợ
và tạo điều kiện để phát triển kinh tế địa
phương, nhất là các hộ có hoàn cảnh khó
khăn, các hộ là gia đình chính sách; hình
thành vùng văn hoá bản địa đặc sắc, tạo
thành nguồn lực về văn hoá để phát triển
du lịch sinh thái.
2.2.2. Hoàn thiện cơ sở vật chất kỹ thuật và
hạ tầng du lịch sinh thái
Việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng du lịch
sinh thái phải bắt đầu từ xây dựng các cung
đường giao thông thuận tiện, nhất là các con
đường liên xã, liên thôn và các cung đường
khác thuận lợi cho cư dân địa phương và
khách du lịch di chuyển; tạo thuận lợi cho
việc vận chuyển các nguồn lực phát triển
hạ tầng an sinh đến với cư dân địa phương
như công trình thuỷ lợi, chợ, trường học,
trạm y tế, nhà văn hoá phải được kiên cố
hoá… từ đó, tạo thuận lợi cho vận chuyển
các nguồn lực phát triển du lịch sinh thái.
Việc xây dựng thêm các dự án hạ tầng
giao thông và các tuyến đường giao thông
giúp rút ngắn khoảng cách di chuyển giữa
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG
126
2.2.5. Đẩy mạnh quảng bá và xúc tiến du lịch
các điểm du lịch, nối liền các trung tâm
du lịch của thành phố Hạ Long với các
trung tâm du lịch và các điểm du lịch tiềm
năng tại Hoành Bồ; phát triển các tuyến
du lịch liên kết giữa các điểm du lịch tại
Hoành Bồ (trong đó có các điểm du lịch
sinh thái), giữa các điểm du lịch sinh thái
tại Hoành Bồ với các điểm du lịch khác tại
thành phố Hạ Long, thuận lợi cho việc lên
ý tưởng và triển khai phương án liên kết
các tuyến du lịch trên ý tưởng liên kết các
vùng du lịch giữa Hoành Bồ - Uông Bí,
“biển Hạ Long – rừng Hoành Bồ”,…
Thành lập và hỗ trợ hoạt động cho các
văn phòng xúc tiến du lịch. Qua đó có thể kêu
gọi đầu tư và hợp tác với các nhà kinh doanh
dịch vụ du lịch và các công ty lữ hành; hợp
tác với các nhà kinh doanh dịch vụ du lịch và
các công ty lữ hành trong việc quảng bá du
lịch; xây dựng và liên kết các tour du lịch có
hoạt động du lịch sinh thái Hoành Bồ;…
Hoành Bồ vẫn cần thành lập các kênh
thông tin riêng về du lịch tại địa phương
dưới dạng trang web, hiệu quả nhiều vẫn là
trên các trang mạng xã hội nhằm cung cấp
thông tin về du lịch, tăng khả năng tương
tác giữa các đối tượng du khách, người dân
địa phương, các nhà kinh doanh dịch vụ du
lịch,… Việc tạo hiệu ứng truyền thông từ
các trang mạng xã hội sẽ trở lên rất hiệu quả
nếu đánh đúng vào tâm lý của du khách.
2.2.3. Phát triển nguồn nhân lực
Huy động cư dân địa phương tại các
vùng có điều kiện về tài nguyên du lịch
sinh thái trở thành lao động du lịch thông
qua các chương trình đào tạo ngắn hạn và
dài hạn. Ngoài nguồn nhân lực tiềm năng
từ cư dân Hoành Bồ có thể tìm kiếm nguồn
nhân lực tại các địa phương khác, giúp đa
dạng hóa nguồn nhân lực, cải thiện chất
lượng phục vụ.
Đẩy mạnh các hoạt động quảng bá
tại các điểm du lịch, trên các chuyến xe lữ
hành; phát huy tính liên kết giữa các điểm
du lịch tại thành phố Hạ Long và Hoành Bồ
thông qua các băng zôn, biển quảng cáo;…
Tận dụng các sự kiện, hội họp để
quảng bá, thu hút đầu tư du lịch sinh thái
huyện Hoành Bồ.
2.2.4. Khai thác đi đôi với bảo vệ môi
trường tài nguyên du lịch sinh thái
Có các biện pháp phòng ngừa và xử
lý các ảnh hưởng của phát triển du lịch
sinh thái tới tài nguyên du lịch; hợp tác
với các chuyên gia và các bộ phận về
quan trắc môi trường sinh thái và văn hoá;
đánh giá tác động của phát triển du lịch
sinh thái đến tài nguyên du lịch sinh thái
trong và sau mỗi giai đoạn của quá trình
phát triển du lịch sinh thái để có những
biện pháp tác động kịp thời; phối hợp giữa
canh tác cây trồng xen canh trên nền đất
rừng, phát triển du lịch sinh thái gắn với
diện tích rừng, các diện tích vườn cây
trồng khác; đặt ra các quy định và chỉ dẫn
về bảo vệ môi trường cùng tài nguyên du
lịch tại điểm du lịch sinh thái.
Người dân, du khách gọi sản vật hay
tài nguyên gắn với địa danh để tác động
đến trí nhớ của họ về một đặc trưng của
địa danh đó, ví dụ: ruốc lỗ Cửa Lục, ổi
Hoành Bồ, núi Đá Chồng Hoành Bồ, thiên
đường hoa Quảng La, KBT người Dao
Thanh Y Bằng Cả,... tuy đơn giản nhưng
sự lặp lại những danh từ kèm theo nhiều
bài viết chất lượng sẽ kích thích trí tò mò
của du khách, khiến cho địa danh Hoành
Bồ ngày càng được nhiều người biết đến.
2.2.6. Đa dạng hóa các sản phẩm du lịch
sinh thái
Ngoài các sản phẩm du lịch sinh thái
đã có, Hoành Bồ nên tận dụng các nông
TẠP CHÍ KHOA HỌC, Số 44, tháng 01 năm 2021
127
địa giới hành chính, không gian phát triển của TP
Hạ Long và huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh.
sản trên địa bàn để phát triển du lịch sinh
thái, thu hút khách du lịch trong và ngoài
nước. với những sản phẩm du lịch sau:
2. Thế Đạt (2003), Du lịch và du lịch sinh
thái, NXB Lao động, Hà Nội.
- Phát triển nông nghiệp kết hợp du
3. Phạm Việt Hưng (2008), Nghiên cứu phát
triển du lịch sinh thái tỉnh Cà Mau, Bộ GD-ĐT Đại
học sư phạm thành phố Hồ Chí Minh.
lịch sinh thái.
- Canh tác nông-lâm nghiệp kết hợp
du lịch sinh thái.
4. Hội đồng Nhân dân huyện Hoành Bồ (2019),
Nghị quyết số 20/NQ-HĐND:Nghị quyết về việc
thông qua Đề án Phát triển du lịch huyện Hoành Bồ
đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
- Quy hoạch tập trung diện tích đất
trồng cây ăn quả có khả năng liên kết, tạo
điểm đến du lịch sinh thái khôi phục và phát
triển các ngành nghề thủ công kết hợp phát
triển du lịch sinh thái.
5. Phạm Trung Lương, Hoàng Hoa Quân,
Nguyễn Ngọc Khánh, Nguyễn Văn Than, Đỗ Quốc
Thông (2002), Du lịch sinh thái – Những vấn đề về
lí luận và thực tiễn phát triển ở Việt Nam, NXB
Giáo dục, Hà Nội.
- Phát triển sản phẩm du lịch sinh thái
từ ẩm thực địa phương.
Các biện pháp kết hợp trên góp phần
phát triển và làm phong phú thêm sản phẩm
du lịch sinh thái của địa phương, nhất là các
sản phẩm du lịch mang tính đặc thù đồng
thời tạo thêm việc làm và thu nhập ổn định
cho cư dân địa phương. Có thể thấy, văn
hóa địa phương tại Hoành Bồ có ý nghĩa vô
cùng quan trọng trong việc giảm thiểu ảnh
hưởng của yếu tố thời vụ và đem lại những
sản phẩm du lịch sinh thái đa dạng, phong
phú, độc đáo, hấp dẫn…
6. Quốc hội nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam, Luật du lịch (2017), NXB Chính trị
Quốc gia, Hà Nội.
7. Thủ tướng chính phủ (2016), Nghị quyết số
2085/QĐ-TTg: Quyết định Phê duyệt chính sách
đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng dân
tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2017 – 2020.
8. Thủ tướng chính phủ (2019), Quyết định
số 702/QĐ-TTg: Phê duyệt điều chỉnh quy hoạch
chung thành phố Hạ Long đến năm 2040, tầm nhìn
đến năm 2050.
3. KẾT LUẬN
9. UBND tỉnh Quảng Ninh (2014), Nghị
quyết số 1418/QĐ-UBND: Quyết định phê duyệt
quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Quảng
Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Việc đẩy mạnh phát triển du lịch sinh
thái Hoành Bồ ý nghĩa sâu sắc đặc biệt
hướng tới việc bảo vệ môi trường và phát
triển kinh tế địa phương. Hoạt động phát
triển du lịch sinh thái nơi đây đã đạt được
những thành công nhất định nhưng vẫn chưa
tương xứng với tiềm năng vốn có. Vì vậy,
một số giải pháp trên thiết nghĩ sẽ góp phần
khắc phục những tồn tại, phát huy thế mạnh
của địa phương và giúp cho điểm đến du lịch
này phát triển một cách thuận lợi, bền vững.
10. UBND tỉnh Quảng Ninh (2016), Nghị
quyết số 1398/QĐ-UBND: Quyết định về việc
công nhận tuyến, điểm du lịch trên địa bàn huyện
Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh 2.
11. UBND tỉnh Quảng Ninh (2016), Nghị
quyết số 2886/QĐ-UBND: Quyết định Ban hành
quy định quản lý theo đồ án quy hoạch xây dựng
huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030,
tầm nhìn đến năm 2050.
12. UBND tỉnh Quảng Ninh (2019), Nghị
quyết số 1983/QD-UBND: Quyết định Phê duyệt
quy hoạch chung xây dựng khu vực phía Nam
huyện Hoành Bồ đến năm 2040, tầm nhìn 2050.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh
(2019), Nghị quyết số 18-NQ/TU về việc mở rộng
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG
128
10 trang
16/04/2022
3580
Bạn đang xem tài liệu "Giải pháp thúc đẩy phát triển du lịch sinh thái ở Hoành Bồ, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- giai_phap_thuc_day_phat_trien_du_lich_sinh_thai_o_hoanh_bo_t.pdf
