Đồ án Tìm hiểu phương pháp điều khiển dự báo bộ biến tần nguồn áp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÕNG

ISO 9001:2015

TÌM HIỂU PHƢƠNG PHÁP ĐIỀU KHIỂN DỰ

BÁO BỘ BIẾN TẦN NGUỒN ÁP

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY

NGÀNH ĐIỆN TỰ ĐỘNG CÔNG NGHIỆP

HẢI PHÕNG - 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÕNG

ISO 9001:2015

TÌM HIỂU PHƢƠNG PHÁP ĐIỀU KHIỂN DỰ

BÁO BỘ BIẾN TẦN NGUỒN ÁP

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY

NGÀNH ĐIỆN TỰ ĐỘNG CÔNG NGHIỆP

Sinh viên: Trần Việt Hà

Ngƣời hƣớng dẫn: GS.TSKH Thân Ngọc Hoàn

HẢI PHÕNG - 2019

Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Độc lập – Tự Do – Hạnh Phúc

----------------o0o-----------------

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÕNG

NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP

Sinh viên : Trần Việt Hà

Lớp : ĐC1801

Tên đề tài : Tìm hiểu phƣơng pháp điều khiển dự báo bộ biến tần nguồn áp

MSV : 1412102040

Ngành Điện Tự Động Công Nghiệp

NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI

1. Nội dung và các yêu cầu cần giải quyết trong nhiệm vụ đề tài tốt nghiệp

(về lý luận, thực tiễn, các số liệu cần tính toán và các bản vẽ).

.............................................................................................................................

2. Các số liệu cần thiết để thiết kế, tính toán

.............................................................................................................................

3. Địa điểm thực tập tốt nghiệp..........................................................................:

CÁC CÁN BỘ HƢỚNG DẪN ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP

Ngƣời hƣớng dẫn thứ nhất:

Họ và tên

:

Thân Ngọc Hoàn

Học hàm, học vị

Cơ quan công tác

GS.TSKH

:

Trƣờng Đại học dân lập Hải Phòng

Toàn bộ đề tài

Nội dung hƣớng dẫn :

Ngƣời hƣớng dẫn thứ hai:

Họ và tên

:

Học hàm, học vị

Cơ quan công tác

:

Nội dung hƣớng dẫn :

Đề tài tốt nghiệp đƣợc giao ngày 15 tháng 10 năm 2018.

Yêu cầu phải hoàn thành xong trƣớc ngày 07 tháng 1 năm 2019

Đã nhận nhiệm vụ Đ.T.T.N

Sinh viên

Đã giao nhiệm vụ Đ.T.T.N

Cán bộ hƣớng dẫn Đ.T.T.N

Trần Việt Hà

GS.TSKH Thân Ngọc Hoàn

Hải Phòng, ngày........tháng........năm 2019

HIỆU TRƢỞNG

GS.TS.NGƢT TRẦN HỮU NGHỊ

CỘNG HÕA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

PHIẾU NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN TỐT NGHIỆP

Họ và tên giảng viên: ...................................................................................................

Đơn vị công tác:

........................................................................ ..........................

Họ và tên sinh viên:

.......................................... Chuyên ngành: ...............................

Nội dung hƣớng dẫn: .......................................................... ........................................

....................................................................................................................................

1. Tinh thần thái độ của sinh viên trong quá trình làm đề tài tốt nghiệp

....................................................................................................................................

2. Đánh giá chất lƣợng của đồ án/khóa luận (so với nội dung yêu cầu đã đề ra

trong nhiệm vụ Đ.T. T.N trên các mặt lý luận, thực tiễn, tính toán số liệu…)

....................................................................................................................................

.............................................................................................................................

3. Ý kiến của giảng viên hƣớng dẫn tốt nghiệp

Đƣợc bảo vệ

Không đƣợc bảo vệ

Điểm hƣớng dẫn

Hải Phòng, ngày … tháng … năm 2019

Giảng viên hƣớng dẫn

(Ký và ghi rõ họ tên)

QC20-B18

CỘNG HÕA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

PHIẾU NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN CHẤM PHẢN BIỆN

Họ và tên giảng viên: ..............................................................................................

Đơn vị công tác:

Họ và tên sinh viên:

Đề tài tốt nghiệp:

........................................................................ .....................

...................................... Chuyên ngành: ..............................

......................................................................... ....................

....................................................................................................................................

1. Phần nhận xét của giáo viên chấm phản biện

....................................................................................................................................

2. Những mặt còn hạn chế

....................................................................................................................................

3. Ý kiến của giảng viên chấm phản biện

Đƣợc bảo vệ

Không đƣợc bảo vệ

Điểm hƣớng dẫn

Hải Phòng, ngày … tháng … năm 2019

Giảng viên chấm phản biện

(Ký và ghi rõ họ tên)

QC20-B18

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU................................................................................................ 1

CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ BIẾN TẦN................................................ 3

1.1. TỔNG QUAN VỀ BỘ BIẾN TẦN .......................................................... 3

1.1.2 Bộ chỉnh lưu ...................................................................................... 4

1.1.2.1 Bộ chỉnh lưu tia ba pha ............................................................... 4

1.2.2.2 Bộ chỉnh lưu cầu ba pha............................................................. 5

1.1.3 Bộ nghịch lƣu ..................................................................................... 5

1.1.3.1 Bộ nghịch lưu áp.......................................................................... 6

1.1.3.2 Bộ nghịch ba pha hai bậc ............................................................ 6

1.1.3.3 Bộ nghịch lưu ba pha ba bậc....................................................... 7

1.1.4. Các phƣơng pháp điều khiển bộ nghịch lƣu đa bậc ........................... 8

1.1.5. BBT gián tiếp ba pha nguồn áp: ...................................................... 12

1.1.6. Biến tần trực tiếp: ............................................................................ 15

1.1.7. Bộ biến tần 2 bậc: ............................................................................ 16

1.1.8 bộ biến tần 3 bậc npc ........................................................................ 29

1.2. KẾT QUẢ MÔ PHỎNG ........................................................................ 47

1.1.1.bộ biến tần 2 bậc............................................................................... 47

1.2.2.Bộ biến tần 3 bậc npc ....................................................................... 57

1.3 SỬ DỤNG BIẾN TẦN TRONG ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ CÓ LỢI ÍCH

GÌ?................................................................................................................. 64

1.3.1 Tiện ích sử dụng của biến tần INVT................................................. 64

1.3.2 Phạm vi sử dụng ............................................................................... 65

1.3.3. Nối mạng và truy cập từ xa.............................................................. 66

1.3.4. Lập trình thông minh ....................................................................... 67

1.3.5. Điều khiển phân tán......................................................................... 67

CHƢƠNG 2 BIẾN TẦN NGUỒN ÁP VÀ MỘT SỐ NGUYÊN TẮC

ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ ....................................... 69

2.1 BIẾN TẦN BÁN DẪN ........................................................................... 69

2.1.1 Cấu trúc biến tần bán dẫn ................................................................. 69

2.1.2 Phƣơng pháp PWM thông thƣờng .................................................... 71

2.1.3 Phƣơng pháp PWM điều chế véctơ không gian................................ 74

2.2 CHIẾN LƢỢC ĐIỀU KHIỂN TẦN SỐ ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ

....................................................................................................................... 78

2.2.1 Giới thiệu chung ............................................................................... 78

2.2.2 Nguyên lý điều khiển điện áp tần số U/f........................................... 80

2.2.3 Điều khiển vectơ............................................................................... 84

2.2.4 Giới thiệu nguyên tắc điều khiển trực tiếp mô men (DTC): ............. 88

CHƢƠNG 3:PHƢƠNG PHÁP ĐIỀU KHIỂN DỰ BÁO BỘ BIẾN TẦN

NGUỒN ÁP.................................................................................................. 94

3.1 PHƢƠNG PHÁP ĐIỀU KHIỂN CỔ ĐIỂN .......................................... 94

3.1.1 Điều khiển dòng điện trễ................................................................... 94

3.1.2. Điều khiển dòng điện tuyến tính PWM .......................................... 96

3.2 MIÊU TẢ SỰ ĐIỀU KHIỂN DÕNG ĐIỆN DỰ BÁO ......................... 96

3.2.1. Phƣơng pháp điều khiển .................................................................. 96

3.2.2. Giá trị hàm số .................................................................................. 97

3.2.2. Mô hình bộ biến tần........................................................................ 98

3.2.3. Mô Hình điện áp............................................................................. 99

3.2.4. Mô hình thời gian gián đoạn......................................................... 101

3.2.5. Việc lựa chọn vectơ điện áp.......................................................... 102

3.3. VIỆC THỰC HIỆN PHƢƠNG PHÁP ĐIỀU KHIỂN DỰ BÁO ........ 102

3.3.1. Sự suy xét phƣơng pháp ............................................................... 102

3.3.2. Thuật toán điều khiển ................................................................... 104

3.4. KẾT QUẢ SỰ MÔ PHỎNG ................................................................ 106

3.4.1. Ảnh hƣởng của sai số mô hình tải................................................ 108

3.5. KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM ................................................................... 108

3.6. CHÖ THÍCH VÀ KẾT LUẬN............................................................ 111

TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................... 112

LỜI MỞ ĐẦU

Điều khiển dòng điện của bộ biến tần 3 pha là một trong những điều

quan trọng và cơ bản nhất trong điện tử công suất và đã đƣợc nghiên cứu tổng

quát trong thập kỉ vừa qua. Phƣơng pháp phi tuyến tính , nhƣ điều khiển hiện

tƣợng trễ và phƣơng pháp tuyến tính, nhƣ bộ điều chỉnh tỉ lệ - tích phân sử

dụng điều biến độ rộng xung đƣợc dẫn chứng bằng tài liệu [1]-[3]

Với sự phát triển nhanh và mạnh mẽ của bộ xử lý, sự quan tâm ngày

càng tăng đã đƣợc dành cho sự điều khiển dòng điện dự báo. Trong phƣơng

pháp này, những mô hình tải vào và bộ biến tần đã đƣợc sử dụng để dự báo

hoạt động dòng điện và do đó có thể lựa chọn sự khởi động thích hợp nhất

theo tiêu chuẩn giám sát bất kì[4]-[11]. Phƣơng pháp dự báo có nội dung bao

quát và khác với các phƣơng pháp điều khiển đã đƣợc đƣa ra dƣới tên này. Sự

phân loại là một trong số đó đã đƣợc nêu ra ở [4].

Một phƣơng pháp sử dụng điều khiển dự báo để tính toán dòng điện tải

cần thiết để đánh giá hoạt động dòng điện. mới đây, bộ điều biến đƣợc sử

dụng để phát điện áp mong muốn. Trong phƣơng pháp này, bộ biến đổi chỉ

đơn giản là mô hình hóa nhƣ một sự tăng thêm. Phƣơng pháp này đã đƣợc sử

dụng trong điều khiển dòng điện cho bộ biến tần [6], [7], cũng nhƣ là cho bộ

chỉnh lƣu và bộ lọc [8]. Bộ biến đổi để phƣơng pháp này tính toán chu kì công

suất của PWM dao động cần thiết cho điều khiển dòng điện [9], [10]

Một trong những ƣu điểm của điều khiển dự báo là có thể bao gồm phi

tuyến tính của hệ thống trong mô Hình dự báo và do đó tính toán hoạt động

biến động cho trạng thái độ dẫn. đặc tính này đã đƣợc khai thác trong học tập

sớm hơn [12], nơi điều khiển dự báo đã đƣợc sự dụng để giảm tối thiểu sự

chuyển đổi tần số cho bộ biến tần năng lƣợng cao. Cũng trong [11], đặc tính

của điều khiển dự báo đƣợc sử dụng để đánh giá hoạt động sai số dòng điện

cho mỗi trạng thái chuyển đổi trong bộ lọc một pha.

Phƣơng pháp khác nhau đƣợc nêu ra trong [13], để điều khiển bộ

chuyện đổi mạng. mô Hình trong hệ thống đƣợc sử dụng để dự báo hoạt động

dòng điện tải đầu vào cho mỗi trạng thái chuyển đổi khác nhau của bộ biến

đổi mạng. trạng thái chuyển đổi mạng là giảm thiểu tối đa giá trị hàm số đƣợc

1

lựa chọ. Phƣơng pháp này chứng mình rằng sử dụng điều khiển dự báo có thể

ngăn ngừa cách sử dụng phƣơng pháp biến điệu phức tạp

Bài viết cho thấy phƣơng pháp đã giới thiệu ở [13] và đƣợc áp dụng

cho bộ biến tần 3 pha. Lời giải thích của phƣơng pháp đã đƣợc nêu ra, bao

gồm mô hình đã sử dụng cho sự dự báo dòng điện và giá trị hàm số đã sử

dụng cho việc lựa chọn trạng thái chuyển đổi mạng. sự mô phỏng xảy ra nhƣ

một kết quả sự so sánh đặc tính của phƣơng pháp đề ra với hiện tƣợng trễ và

điều khiển PWM đã đƣợc nêu ra. Cuối cùng, kết quả thực nghiệm đã đƣợc

nêu ra để thông qua học lý thuyết.

2

CHƢƠNG 1:

GIỚI THIỆU VỀ BIẾN TẦN

1.1. TỔNG QUAN VỀ BỘ BIẾN TẦN

Bộ biến tần dùng để chuyển đổi điện áp hoặc dòng điện xoay chiều ở

đầu vào từ một tần số này thành điện áp hoặc dòng điện có một tần số khác ở

đầu ra.

Bộ biến tần thƣờng đƣợc sử dụng để điều khiển vận tốc động cơ xoay

chiều theo phƣơng pháp điều khiển tần số, theo đó tần số của lƣới nguồn sẽ

thay đổi thành tần số biến thiên. Ngoài việc thay đổi tần số còn có sự thay đổi

tổng số pha. Từ nguồn lƣới một pha, với sự giúp đỡ của bộ biến tần ta có thể

mắc vào tải động cơ ba pha. Bộ biến tần còn đƣợc sử dụng rộng rãi trong kỹ

thuật nhiệt điện. Bộ biến tần trong trƣờng hợp này cung cấp năng lƣợng cho

lò cảm ứng.

Bộ biến tần đƣợc chia ra làm 2 loại:

+ Biến tần gián tiếp: trong mạch có chứa khâu trung gian một chiều.

Cấu tạo của bộ biến tần gián tiếp gồm có bộ chỉnh lƣu với chức năng chỉnh

lƣu điện áp xoay chiều với tần số cố định ở ngõ vào và bộ nghịch lƣu thực

hiện việc chuyển đổi điện áp (hoặc dòng điện) chỉnh lƣu sang dạng áp hoặc

dòng xoay chiều ở ngõ ra. Bằng cấu trúc nhƣ trên, ta có thể điều khiển tần số

ra một cách độc lập không phụ thuộc tần số vào

+ Biến tần trực tiếp (còn đƣợc gọi là cycloconvertor): trong mạch

không có khâu trung gian một chiều. Bộ biến tần trực tiếp-Cycloconverter, tạo

nên điện áp xoay chiều ở ngõ ra với trị hiệu dụng và tần số điều khiển đƣợc.

Nguồn điện áp xoay chiều với tần số và biên độ không đổi cung cấp năng

lƣợng cho bộ biến tần này.

+Bộ biến tần trực tiếp dùng để điều khiển truyền động động cơ điện

xoay chiều. Theo quá trình chuyển mạch, bộ biến tần trực tiếp đƣợc phân biệt

làm hai loại: bộ biến tần có quá trình chuyển mạch phụ thuộc và bộ biến tần

có quá trình chuyển mạch cƣỡng bức.

Trong phạm vi bài báo cáo này chúng ta chỉ xét trƣờng hợp bộ biến tần

gián tiếp với hai bộ phận chính là bộ chỉnh lƣu và bộ nghịch lƣu.

3

1.1.2 Bộ chỉnh lưu

Bộ chỉnh lƣu đƣợc sử dụng để đổi điện áp (dòng điện) xoay chiều một

pha hoặc ba pha thành điện áp (dòng điện) một chiều. Ở đây, chúng ta chỉ xét

đến trƣờng hợp bộ chỉnh lƣu ba pha. Bộ chỉnh lƣu ba pha đƣợc chia thành hai

loại: chỉnh lƣu tia và chỉnh lƣu cầu.

1.1.2.1 Bộ chỉnh lưu tia ba pha

Giả sử cho nguồn ba pha lý tƣởng:

V  V_mcos()

1

2

3

V₂ V_mcos( 

)

4

3

V₃ V_mcos( 

Khi dòng tải liên tục, điện áp tải chỉ phụ thuộc vào điện áp nguồn

và có độ lớn trị trung bình:



6



2



1

3 3

V_d

³V_mcosd 

V_m

_2

2

6

3

a. Bộ chỉnh lƣu tia ba pha.

b. Tín hiệu ngõ vào và ngõ ra.

Hình 1.1. Bộ chỉnh lƣu tia ba pha.

4

1.2.2.2 Bộ chỉnh lưu cầu ba pha

a. Bộ chỉnh lƣu cầu ba pha.

b. Dạng tín hiệu ngõ và ngõ ra.

Hình 1.2. Bộ chỉnh lƣu cầu ba pha.



2



A



3



6

3 2

1

(V)

V_LL

V_d



2V_LLcos(  )d 





6

3

V_m

Với V là điện áp dây:

V_LL

3

LL

2

1.1.3 Bộ nghịch lƣu

Bộ nghịch lƣu có nhiệm vụ chuyển đổi năng lƣợng từ nguồn điện một

chiều không đổi sang dạng năng lƣợng điện xoay chiều để cung cấp cho tải

xoay chiều.

Đại lƣợng đƣợc điều khiển ở ngõ ra là điện áp hoặc dòng điện, do đó

ngƣời ta thƣờng chia bộ nghịch lƣu ra làm hai loại: bộ nghịch lƣu áp và bộ

nghịch lƣu dòng.

+ Bộ nghịch lƣu áp: nguồn một chiều cung cấp cho bộ nghịch lƣu là

nguồn điện áp.

+ Bộ nghịch lƣu dòng: nguồn điện áp cung cấp cho bộ nghịch lƣu là

nguồn dòng điện.

Các bộ nghịch lƣu tạo thành bộ phận chủ yếu trong cấu tạo của bộ biến

tần. Ứng dụng quan trọng và tƣơng đối rộng rãi của chúng nhằm vào lĩnh vực

truyền động điện động cơ xoay chiều với độ chính xác cao. Trong lĩnh vực tần

số cao, bộ nghịch lƣu đƣợc dùng trong các thiết bị lò cảm ứng trung tần, thiết

bị hàn trung tần. Bộ nghịch lƣu còn đƣợc dùng làm nguồn điện xoay chiều

cho nhu cầu gia đình, làm nguồn điện liên tục UPS, điều khiển chiếu sáng, bộ

5

nghịch lƣu còn đƣợc ứng dụng vào lĩnh vực bù nhuyễn công suất phản kháng.

Các tải xoay chiều thƣờng mang tính cảm kháng (ví dụ động cơ không

đồng bộ, lò cảm ứng), dòng điện qua các linh kiện không thể ngắt bằng quá

trình chuyển mạch tự nhiên. Do đó, mạch bộ nghịch lƣu thƣờng chứa linh

kiện tự kích ngắt để có thể điều khiển quá trình ngắt dòng điện.

1.1.3.1 Bộ nghịch lưu áp

Bộ nghịch lƣu áp có rất nhiều loại cũng nhƣ nhiều phƣơng pháp điều

khiển khác nhau.

 Theo số pha điện áp đầu ra: nghịch lƣu áp 1 pha, 3 pha, …

 Theo số cấp giá trị điện áp giữa đầu pha tải đến một điểm điện thế

chuẩn trên mạch có: hai bậc (two-level), đa bậc (Multi_level – từ 3 bậc trở

lên).

 Theo cấu hình của bộ nghịch lƣu: dạng cascade (cascade inverter),

dạng nghịch lƣu chứa diode kẹp NPC (Neutral Point Clamped Multilevel

Inverter), ...

 Theo phƣơng pháp điều khiển:

 Phƣơng pháp điều rộng.

 Phƣơng pháp điều biên.

 Phƣơng pháp điều chế độ rộng xung (PWM)

 Phƣơng pháp điều chế độ rộng xung cải biến (Modified PWM).

 Phƣơng pháp điều chế vector không gian (SVPWM – Carrier Based

PWM).

Trong bài báo cáo này, ta chỉ xét phƣơng pháp điều chế độ rộng xung

(PWM) cho bộ nghịch lƣu ba pha hai bậc và ba bậc.

1.1.3.2 Bộ nghịch ba pha hai bậc

6

Hình 1.3. Bộ nghịch lƣu ba pha hai bậc.

Bộ nghịch lƣu hai bậc chứa hai khoá bán dẫn trên mỗi nhánh pha tải

đƣợc gọi chung là nghịch lƣu áp hai bậc ( two-level VSI ). Chúng đƣợc ứng

dụng rộng rãi trong phạm vi công suất vừa và nhỏ. Khái niệm hai bậc xuất

phát từ quá trình điện áp giữa đầu một pha tải đến một điểm điện thế chuẩn

trên mạch thay đổi giữa hai bậc giá trị khác nhau. Bộ nghịch lƣu áp hai bậc có

nhƣợc điểm là tạo điện áp cung cấp cho cuộn dây động cơ với độ dốc (dv/dt )

khá lớn và gây ra một số vấn đề khó khăn bởi tồn tại trạng thái khác zero của

tổng điện thế từ các pha đến tâm nguồn DC (hiện tƣợng common-mode

voltage).

Bộ nghịch lƣu áp đa bậc đƣợc phát triển để giải quyết các vấn đề gây ra

nêu trên của bộ nghịch lƣu áp hai bậc và thƣờng đƣợc sử dụng cho các ứng

dụng điện áp cao và công suất lớn.

1.1.3.3 Bộ nghịch lưu ba pha ba bậc

 Các Ƣu Điểm của bộ nghịch lƣu áp đa bậc:

Công suất của bộ nghịch lƣu áp tăng lên. Đối với tải công suất lớn, điện

áp cung cấp cho tải có thể đạt giá trị tƣơng đối lớn.

Điện áp đặt lên linh kiện bị giảm xuống nên công suất tổn hao do quá

trình đóng ngắt của linh kiện cũng giảm theo.

Với cùng tần số đóng ngắt, các thành phần sóng hài bậc cao của điện áp

ra giảm nhỏ hơn so với trƣờng hợp bộ nghịch lƣu áp hai bậc.

7

 Cấu hình bộ nghịch lƣu áp đa bậc

Theo cấu hình của bộ nghịch lƣu áp đa bậc ta có 2 dạng: dạng cascade

(cascade inverter), dạng nghịch lƣu chứa diode kẹp NPC (Neutral Point

Clamped Multilevel Inverter),…

a. Bộ nghịch lƣu ba bậc NPC.

b. Bộ nghịch lƣu ba bậc cascade.

Hình 1.4. Bộ nghịch lƣu đa bậc.

1.1.4. Các phƣơng pháp điều khiển bộ nghịch lƣu đa bậc

Dựa vào các kỹ thuật điều khiển đóng ngắt linh kiện trong bộ nghịch

lƣu ngƣời ta thƣờng chia thành các phƣơng pháp nhƣ điều biên, điều chế độ

rộng xung (PWM), điều chế vectơ không gian (SVM), …

 Phƣơng pháp điều khiển theo biên độ

Phƣơng pháp này đƣợc gọi tắt là phƣơng pháp điều biên. Trong phƣơng

pháp điều biên đòi hỏi điện áp nguồn dc phải điều khiển đƣợc. Độ lớn điện áp

ra đƣợc điều khiển bằng cách điều khiển nguồn điện áp DC. Chẳng hạn sử

dụng bộ chỉnh lƣu có điều khiển hoặc kết hợp bộ chỉnh lƣu không điều khiển

và bộ biến đổi điện áp DC.

Bộ nghịch lƣu áp thực hiện chức năng điều khiển tần số điện áp ra. Các

công tắc trong cặp công tắc cùng pha tải đƣợc kích đóng với thời gian bằng

nhau và bằng một nửa chu kỳ áp ra. Mạch điều khiển kích đóng các công tắc

trong bộ nghịch lƣu áp vì thế đơn giản.

Bộ nghịch lƣu áp ba pha điều khiển theo biên độ còn đƣợc gọi là bộ

nghịch lƣu áp 6 bƣớc ( six-step voltage inverter). Tần số áp cơ bản bằng tần

số đóng ngắt linh kiện. Các thành phần sóng hài bội ba và bậc chẵn không

xuất hiện trên áp dây cung cấp cho tải. Còn lại các sóng hài bậc (6k± 1),

8

k=1,2,3…. cần khử bỏ bằng các biện pháp lọc sóng hài.

 Phƣơng pháp điều chế độ rộng xung sin

Hình 1.5. Sơ đồ điều khiển bộ nghịch lƣu áp dùng phƣơng pháp SPWM.

Giản đồ kích đóng các công tắc dựa trên việc so sánh hai tín hiệu cơ

bản:

- Sóng mang u_p(carrier signal) tần số cao.

- Sóng điều khiển u_r(reference signal) hoặc sóng điều chế (modulating

signal) dạng sin.

Ví dụ u_r>u_pthì công tắc lẻ đƣợc kích đóng, khi u_r< u_pthì công tắc chẵn

đƣợc kích đóng.

Hình 1.6. Giản đồ xung kích của bộ nghịch lƣu phƣơng pháp SPWM

- Sóng mang u_pcó dạng tam giác , tần số u_pcàng cao thì lƣợng sóng hài

bậc cao bị khử càng nhiều.

- Sóng điều khiển u_rmang thông tin về độ lớn trị hiệu dụng và tần số

sóng hài cơ bản của điện áp ngõ ra.

9

f_sóngmang

Gọi m_flà chỉ số điều chế tần số:

m_f

f_{điêi khiên}

V_{mđiêi khiên}

Gọi m_alà tỉ số điều chế biên độ: m_a

V_{msóngmang}

Nếu m_a≤ 1 (biên độ sóng sin nhỏ hơn biên độ sóng mang) thì quan hệ

giữa biên độ thành phần cơ bản của áp ra và áp điều khiển là tuyến tính. Biên

độ áp pha hài cơ bản của bộ nghịch lƣu 3 pha là:

V

V_t(1)m m_a.

2

Nếu m_a>1 (biên độ tín hiệu điều chế lớn hơn biên độ sóng mang) thì

biên độ hài cơ bản điện áp ra tăng không tuyến tính theo biến m_a. Phƣơng

pháp SPWM đạt đƣợc chỉ số điều chế biên độ lớn nhất trong vùng tuyến tính

khi biên độ sóng mang bằng với biên độ sóng điều chế.

Ta có:

V

V_(1)m



4

2

m_{SPWM_ max}



 0.785

2

V_{(1)m _ sixsteps}

V



Hình 1.7. Thời gian xung kích S1 và chỉ số điều chế biên độ m_a.

10

 Phƣơng pháp điều chế độ rộng xung cải biến (Modified_ SPWM).

Hình 1.8.Thời gian sóng điều khiển và chỉ số điều chế biên độ.

Phƣơng pháp điều chế độ rộng xung sin (SPWM) chỉ thực hiện điều

khiển tuyến tính với phạm vi chỉ số điều chế là: 0  m  0.785. Khi đó biên độ

V

sóng hài cơ bản điện áp ra: 0  V_t(1)m



.

2

Phƣơng pháp Modified SPWM có chỉ số m lớn hơn: 0  m  0.907

.

V



2 3

3

2V

m_{SPWM_ max}



 0.907



Nguyên lý thực hiện: Giản đồ kích đóng linh kiện dựa vào kết quả so

sánh tín hiệu điều khiển và sóng mang tần số cao. Sóng điều khiển (u_r1, u_r2,

u_r3) đƣợc tạo thành bằng cách cộng thêm phần tín hiệu sin với một thành phần

sóng hài bội ba (thành phần thứ thự không). Khi tăng độ lớn sóng điều khiển

để đạt chỉ số điều chế m >0.907, quan hệ điều khiển trở nên phi tuyến.

11