Tiểu luận Kỹ năng lắng nghe

BOÄ GIAÙO DUÏC &ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG TRUNG CAÁP BEÁN THAØNH

KỸ NĂNG GIAO TIẾP

TRƯỜNG TRUNG CẤP BẾN THÀNH

LỚP: TC24T

GV: NGUYỄN ĐẶNG DUNG

SV: NGUYỄN THỊ LÊ NA

Bài tiểu luận:

Kỹ năng

LẮNG NGHE

Mục lục:

I.

Lời mở đầu

II.

Khái niệm

III.

IV.

V.

Tầm quan trọng

Lơi ích của việc lắng nghe

Những yếu tố cản trở việc lắng nghe

Mức độ lắng nghe

VI.

VII.

Kỹ năng lắng nghe có hiệu quả

VIII. Kết luận

I, Lời Mở Đầu

Ở mọi thời đại,mọi xã hội,giao tiếp ứng xử giữa con người và con người diễn ra liên tục

trên mọi lĩnh vực của cuộc sống,trong sinh hoạt đời thường cũng như trong công việc.

Giao tiếp vừa biểu hiện văn hóa của mỗi con người vừa biểu hiện mức độ văn minh của

xã hội.

“Nói là bạc, im lặng là vàng, lắng nghe là kim cương”

Lắng nghe là một kỹ năng quan trọng trong giao tiếp.Giao tiếp vừa là một khoa học,vừa

là một nghệ thuật. muốn thành công trong giao tiếp chúng ta không những cấn nắm vững

kiến thức cơ bản trong lĩnh vực này mà cần phải vận dụng những kiến thức đó vào thực

tiễn hoạt động giao tiếp của mình.Trong đó việc lắng nghe góp phần lớn đem lại nhiều lợi

ích của giao tiếp: “có mắt không đồng nghĩa với nhìn thấy, có trí não không đồng nghĩa

với biết nghĩ, có tai không đồng nghĩa với việc biết lắng nghe”. Ngạn ngữ Nga cũng có

câu:

"Con người mất 3 tuổi để học nói nhưng phải mất cả cuộc đời để học lắng nghe".

II, Khái niệm

Nói là gieo,nghe là gặt.

Nghe thấy

Nghĩa

Sóng âm

Màng nhĩ

Não

Lắng nghe

Chú ý - Hiểu -

- Hồi đáp - Ghi nhớ

Như vậy lắng nghe là quá trình tập trung chú ý để giải mã sóng âm thanh thành ngữ

nghĩa.

"Ba tuổi đủ để học nói nhưng cả cuộc đời không đủ để biết lắng nghe". Có miệng không

có nghĩa là biết nói. Có mắt không có nghĩa là biết đọc. Có tay không có nghĩa là biết

viết. Vậy có tai đâu có nghĩa là biết lắng nghe. Ta được học nói, học đọc, học viết rất

nhiều. Vậy ta học lắng nghe ở đâu và ai dạy ta? Một kỹ năng mà chiếm đến 53% thời

gian giao tiếp lại không được dạy. Từ bé ta được dạy nói, dạy đọc, dạy viết rất nhiều.

Nhưng lắng nghe ta chỉ được dạy vẻn vẹn có vài câu: "Con phải biết nghe lời bố mẹ!",

"Có nghe không thì bảo?!" Nhưng làm thế nào để nghe hiệu quả thì không bao giờ được

dạy. Khi ta có kỹ năng lắng nghe tốt thì công việc sẽ thuận lợi hơn, cuộc sống gia đình

vui vẻ hơn, giải quyết xung đột dễ dàng hơn.

"Nói là gieo, nghe là gặt". Nhưng một thực tế đáng buồn là ta dùng hơn một nửa thời gian

giao tiếp cho lắng nghe mà hiệu quả chỉ đạt 25 – 30%. Nếu ta thực tế ta đi gặt mà như

vậy thì chắc là... chết đói. Vậy ta còn 75% tiềm năng nữa chưa khai thác. Nếu bạn là nhà

đầu tư khôn ngoan thì tôi tin chắc bạn sẽ đầu tư vào mảnh đất tiềm năng 75% này.

Không phải ngẫu nhiên mà câu thành ngữ "Nói là bạc, im lặng là vàng, lắng nghe là kim

cường" được mọi người công nhận là đúng. Biết lắng nghe - điều này có vẻ đơn giản

nhưng không phải ai cũng có thể làm được vì lắng nghe là một hoạt động thường nhật

hàng ngày, cho nên chỉ có một số ít người quan tâm tới việc phát triển kỹ năng nghe của

mình.

Lắng nghe là tập trung vào việc phản ánh một loại

âm thanh nào đó,các âm thanh khác bỏ ngoài tai.

III, Tầm quan trọng

Lắng nghe quan trọng như thế nào? Câu hỏi này có vẻ hơi lạ đối với bạn? Ai mà

chẳng biết lắng nghe! Lắng nghe là một trong những kỹ năng quan trọng nhất mà mỗi

người cần có. Khả năng lắng nghe của bạn có ảnh hưởng rất lớn đến công việc và mối

quan hệ với những người chung quanh.

Chúng ta thường lắng nghe vì những mục đích sau: thu thập thông tin, hiểu được điều

người khác muốn nói, giải trí và học hỏi.

Với những mục đích trên, bạn nghĩ khả năng lắng nghe của bạn đã tốt lắm rồi. Nhưng các

cuộc nghiên cứu mới đây cho biết người ta chỉ có thể nhớ khoảng 25% đến 50% những gì

họ đã nghe.

Điều đó có nghĩa là khi chúng ta nói chuyện với sếp, đồng nghiệp, khách hàng hay thậm

chí với vợ chồng của chúng ta trong vòng 10 phút, thì họ chỉ thật sự nghe được từ 1 đến 5

phút là tối đa.

Ngược lại, điều đó cũng có nghĩa là khi bạn nói chuyện với người khác, bạn cũng không

nghe hết những gì họ nói. Bạn chỉ có thể nắm bắt được khoảng 25-50% những điều quan

trọng đó.

Rõ ràng lắng nghe là một kỹ năng mà nếu cố gắng trau dồi chúng ta sẽ thu được những

lợi ích to lớn. Bằng cách trở thành một người lắng nghe tốt, bạn sẽ cải thiện được năng

suất làm việc của mình, gây ảnh hưởng, thuyết phục và thương lượng thành công với

người khác. Hơn nữa, bạn cũng sẽ tránh được những mâu thuẫn và hiểu nhầm đáng tiếc.

Hãy ý thức tầm quan trọng của lắng nghe, và bạn sẽ tạo được ấn tượng tốt và lâu dài với

mọi người xung quanh. Nếu bạn cảm thấy cực kì khó khăn để tập trung vào những gì

người khác đang nói, hãy cố nhẩm lại những gì họ nói – điều này sẽ củng cố thêm thông

điệp của họ và giúp bạn kiểm soát được ý nghĩ của mình.

Trên thực tế, các cuộc nghiên cứu chứng minh rằng người ta lắng nghe nội dung chỉ được

25% hoặc ít hơn, hầu hết mọi người thích nói hơn là nghe. Chúng ta chưa học được cách

lắng nghe có hiệu quả vì thế khi một ai đó hỏi chúng ta về những điều vừa nghe thì họ sẽ

nhận được những câu trả lời lộn xộn, không đúng với nội dung câu hỏi. Hoặc trong khi

giao tiếp, nếu chúng ta cứ "thao thao bất tuyệt" sẽ gây sự nhàm chám với người đối diện.

Lắng nghe một cách hiệu quả là một cách tốt nhất để cải thiện khả năng giao tiếp của

mình và thăng tiến.

Mục đích của việc lắng nghe là nắm bắt được nội dung vấn đề, thu thập được nhiều thông

tin, đánh giá nội dung thông tin và tương tác qua lại trong quá trình diễn đạt. Song song

đó, lắng nghe sẽ tạo sự liên kết giữa người với người, đó là liên kết về xúc cảm. Lúc này

sự lắng nghe lại có thêm những mục đích mới tích cực về cảm xúc hơn như: tạo ra mối

quan hệ tốt đẹp với mọi người, chia sẻ sự cảm thông với người khác và khám phá ra

những tính cách mới mẻ của một người đã quen. Ngoài ra, lắng nghe là một biện pháp

hữu hiệu để giải quyết xung đột, mâu thuẫn; bằng sự chú tâm và chân thành khi lắng nghe

bạn sẽ khiến đối phương cảm thấy được tôn trọng và họ cũng sẽ cởi mở với bạn hơn rồi

sau đó những nút thắt của vấn đề sẽ được tháo gỡ một cách nhanh chóng. Những người

biết lắng nghe là những người biết tiếp nhận những thông tin mới, những ý kiến mới, vì

thế họ sống sáng suốt và thấu hiểu mọi việc xung quanh, thành quả mà họ thu được sẽ là

lòng tin của mọi người, khả năng nắm được thông tin, khả năng cập nhật hóa thông tin và

khả năng giải quyết được vấn đề.

IV, Lợi ích của việc lắng nghe

Trong giao tiếp thông thường, lắng nghe có những lợi ích sau :

1, Thoả mãn nhu cầu của đối tượng. Không có gì chán bằng khi mình nói mà không

ai thèm nghe. Vì vậy, khi bạn lắng nghe người ta nói, chứng tỏ bạn biết tôn trọng người

khác và có thể thoả mãn nhu cầu tự trọng của anh ta.

2, Thu thập được nhiều thông tin hơn. Bằng cách khuyến khích người ta nói bạn sẽ

có được nhiều thông tin, từ đó có cơ sở mà quyết định. Bạn càng có được nhiều thông tin

thì quyết định của bạn càng chính xác.

3, Tạo ra mối quan hệ tốt đẹp với người khác. Khi một người tìm được một người có

cảm tình lắng nghe thì sẽ nảy sinh một mối quan hệ tốt đẹp. Lắng nghe giúp tình bằng

hữu tăng trưởng và kết quả sẽ là sự hợp tác trong hoạt động.

4, Tìm hiểu được người khác một cách tốt hơn. Lắng nghe giúp bạn nắm bắt được

tính cách, tính nết và quan điểm của họ, vì họ sẽ bộc lộ con người của họ trong khi nói.

5, Giúp người khác có được một sự lắng nghe có hiệu quả. Bằng cách tạo dựng một

không khí lắng nghe tốt, bạn sẽ thấy rằng những người nói chuyện với bạn trở thành

những người lắng nghe có hiệu quả.

6, Lắng nghe giúp chúng ta giải quyết được nhiều vấn đề. Có nhiều vấn đề, nhiều sự

mâu thuẫn không giải quyết được chỉ vì hai bên không chịu lắng nghe để hiểu nhau. Bằng

sự cởi mở của mình và bằng cách khuyến khích người ta nói, hai bên sẽ phát hiện ra

những nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn và cùng nhau đưa ra các giải pháp để thoát sự

xung đột đó.

V, Những yếu tố cản trở việc lắng nghe

Nhưng một thực tế đáng buồn là ta dùng hơn một nửa thời gian giao tiếp cho lắng

nghe mà hiệu quả chỉ đạt 25 – 30%.Vậy điều gì làm ta nghe không hiệu quả.

• Thái độ lắng nghe chưa tốt: Điếc hơn người điếc là người không muốn nghe.

Ta thường hay ngộ nhận là ta biết rồi nên không muốn nghe hoặc chỉ nghe một

phần, nhưng đến khi cần nhắc lại thì ta lại không nhớ. Tệ hại hơn nữa là ta chỉ

nghe xem đối tác có gì sai, xấu để phản ứng lại.

• Không chuẩn bị: Để nói một điều gì ta chuẩn bị rất kỹ tất cả các phương án.

vậy mà trong giao tiếp ta chưa bao giờ chuẩn bị lắng nghe cả. Không chuẩn bị

là chuẩn bị cho thất bại. Đó chính là nguyên nhân làm ta nghe kém hiệu quả.

Những yếu tố tác động khác:

• Tốc độ suy nghĩ

Mọi người cứ tưởng rằng khi người ta nói mình nghe rất chăm chú, nhưng thực tế tốc độ

tư duy của chúng ta cao hơn nhiều so với tốc độ người ta nói, nên rất dễ bị phân tán tư

tưởng, vì thời gian dư ra thường được dùng để suy nghĩ về một cái gì khác. Một sự quan

tâm đến những vấn đề khác cần thiết hơn sẽ không tập trung được tư duy và là lý do của

những thói quen nghe kém.

• Sự phức tạp của vấn đề

Chúng ta thường dễ nghe người mà chúng ta thích và những vấn đề mà mình quan tâm

hơn. Khi có sự khó khăn trong sự theo dõi một vấn đề, người ta thường chọn con đường

dễ nhất là bỏ đi, không thèm để ý tới nó nữa.

• Không được tập luyện

Đa số người ta nghe không có hiệu quả vì không bao giờ được dạy về cách lắng nghe. Từ

nhỏ cho tới lúc trưởng thành, thường thì người ta dành nhiều thời gian cho việc tập nói,

tập viết, tập đọc, chứ còn tập lắng nghe thì không. Đó là một nghịch lý, vì như chúng ta

đã biết vì trong giao tiếp thì thời gian để nghe rất nhiều.

• Thiếu sự quan tâm và sự kiên nhẫn

Thiếu sự quan tâm và sự kiên nhẫn đối với ý nghĩ của người khác, hoặc không hợp với

họ, làm cho nhiều người trở thành nghe kém. Với tình cảm như vậy thì các từ sẽ đi từ tai

này sang tai kia và bay luôn ra ngoài.

• Thiếu sự quan sát bằng mắt

Khi nghe cần phải nắm bắt được cả những thông tin không bằng lời, như ánh mắt, nét

mặt, dáng điệu, cử chỉ…, để biết thêm về thái độ và cảm nghĩ của đối tượng.

• Những thành kiến tiêu cực

Thường người ta có khuynh hướng lắng nghe một cách chủ quan, nên những thành kiến

tiêu cực khiến người ta không chú ý lắng nghe nữa. Những thành kiến đó có thể xuất phát

từ cách ăn mặc, tóc tai, dáng vẻ bên ngoài, giọng nói, cách sử dụng từ ngữ… của đối

tượng. Chủng tộc và giới tính đôi khi cũng cản trở tới việc lắng nghe. Khi đã có những

thành kiến tiêu cực thì người ta thường dùng thì giờ tìm những lý lẽ để bác bỏ và những

câu hỏi để gây cản trở cho người nói. Những việc làm đó đều làm ngăn cản sự lắng nghe.

• Uy tín của người nói

Thường uy tín làm tăng sức ám thị, nên khi chúng ta nghe một người có uy tín nói về

những vấn đề mình quan tâm, thì chúng ta dễ mất tính phê phán và nghe một cách mù

quáng.

• Do những thói quen xấu khi lắng nghe

Giả bộ chú ý, hay cắt ngang, đoán trước thông điệp, nghe một cách máy móc, buông trôi

sự chú ý.

Những nguyên nhân khiến chúng ta sao nhãng việc lắng nghe:

- Lười lắng nghe: Như đã nói ở phần trên, phần lớn chúng ta thích nói hơn là thích lắng

nghe. Một người trung bình chỉ nhớ một nửa những gì đã nghe trong vòng mười phút nói

chuyện và quên đi một nửa trong vòng bốn mươi tám tiếng đồng hồ. Chúng ta có khuynh

hướng nhàm chán những chủ đề khô khan, không chú ý lắng nghe nếu người nói trình

bày dở, thiếu sự tập trung khi nghe người khác nói (suy nghĩ lan man, lo ra)... Chính

những phản xạ có điều kiện này sẽ giết chết cái tôi biết lắng nghe trong bạn

- Thái độ lắng nghe thiếu tích cực: Thái độ này xuất phát từ sự ích kỷ, vị kỷ trong mỗi

con người chúng ta. Những lúc này cái tôi của bạn quá lớn, bạn cứ cho rằng bạn là người

biết tất cả rồi, những vấn đề của họ chẳng thấm vào đâu so với bạn nên không cần quan

tâm đến vấn đề mà người khác đang nói hay tiêu cực hơn là bạn chỉ chăm chăm nghe để

tìm lỗi sai của người nói để phản bác lại. Vì thế bạn cũng đừng ngạc nhiên khi nhận lấy

hậu quả từ thái độ này: bạn sẽ chẳng có thêm chút kiến thức nào cả, nếu có chỉ là sự hài

lòng một cách ngộ nhận về kiến thức của bản thân; bạn sẽ làm mếch lòng rất nhiều người

nếu thái độ này tiếp diễn ngày càng nhiều và điều này sẽ tệ hơn khi bạn gặp một người

nói có bản lĩnh cũng phản bác lại ý kiến mà bạn đã chống đối họ một cách xác đáng, lúc

này bạn sẽ vô cùng ê chề giống như chúa sơn lâm bị một con kiến quật ngã.

- Một rào cản phổ biến khác là lắng nghe có chọn lọc. Bạn đã có kinh nghiệm lắng

nghe có chọn lọc nếu bạn đã từng ngồi họp và để cho tư tưởng của bạn suy nghĩ mông

lung cho đến khi bạn nghe được một từ hoặc một cụm từ gây cho bạn chú ý trở lại. Một

trong những vấn đề của việc nghe có chọn lọc là nó đọng lại trong tâm trí bạn không phải

những gì người khác nói mà là những gì bạn nghĩ rằng người ta lẽ ra phải nói.

Những rào cản lắng nghe:

Có rất nhiều rào cản khi lắng nghe. Thiên kiến là một trong những rào cản phổ biến và

khó vượt qua nhất khi lắng nghe bởi vì nó là một tiến trình tự động hóa. Con người không

thể hoạt động trong cuộc sống mà không có một số quan niệm nào đó. Tuy nhiên trong

các tình huống mới, những quan niệm này có thể là không đúng. Ngoài ra, một số người

lắng nghe một cách phòng thủ, coi mọi lời nhận xét là một sự tấn công cá nhân. Nếu một

người nào đó nói, “Anh Phú, ở đây rất ấm” thì những người lắng nghe phòng thủ có thể

cho rằng người ta đang trách anh ta đã điều chỉnh sai nhiệt độ. Phản ứng tức thời của họ

là chứng minh rằng người khác thì sai còn họ đúng. Để bảo vệ sự tự trọng của họ, họ có

thể xuyên tạc thông tin bằng cách loại bỏ bất cứ cái gì không theo quan điểm của mình.

Nhiều người lắng nghe cũng phạm phải sai lầm là ích kỷ/vị kỷ (chỉ nghĩ đến bản thân

mình). Chẳng hạn như vào giây phút diễn giả đề cập tới vấn đề của diễn giả thì những

người lắng nghe vị kỷ kiểm soát cuộc đàm thoại và nói chuyện về vấn đề của họ. Họ coi

thường mối quan tâm của diễn giả bằng cách cho thấy rằng những vấn đề của họ còn lớn

hơn gấp đôi. Dù thảo luận về bất cứ vấn đề gì, họ cho rằng họ hiểu biết nhiều hơn diễn

giả.

Một rào cản phổ biến khác là lắng nghe có chọn lọc. Bạn đã có kinh nghiệm lắng nghe có

chọn lọc nếu bạn đã từng ngồi họp và để cho tư tưởng của bạn suy nghĩ mông lung cho

đến khi bạn nghe được một từ hoặc một cụm từ gây cho bạn chú ý trở lại. Một trong

những vấn đề của việc nghe có chọn lọc là nó đọng lại trong tâm trí bạn không phải

những gì diễn giả nói mà là những gì bạn nghĩ rằng thuyết trình viên lẽ ra phải nói.⁽¹²⁾

Một trong những nguyên nhân tại sao tâm trí của con người có khuynh hướng suy nghĩ

lan man là vì họ suy nghĩ nhanh hơn là họ nói. Hầu hết người ta nói khoảng 120-150 từ

trong một phút trong hầu hết các tình huống. Tuy nhiên, các cuộc nghiên cứu cho thấy

rằng tùy từng chủ đề và từng cá nhân, con người có thể xử lý thông tin khoảng 500-800

từ trong một phút.⁽¹³⁾Sự chênh lệch giữa tốc độ nói và tốc độ suy nghĩ cho phép tâm trí

của người nghe suy nghĩ lan man.

VI, Mức độ lắng nghe

Các bước lắng nghe:

Lắng nghe không phải là bản năng mà là nghệ thuật, kỹ năng cần phải rèn luyện lâu

dài. Lắng nghe chính là hùng biện nhất song lại ít người biết được điều đó. Trong giao

tiếp với nhau chúng ta thường tranh nhau thể hiện mà thật ít người tranh nhau để lắng

nghe. Để có một kỹ năng lắng nghe tốt bạn cần tuân thủ các bước sau đây của chu trình

lắng nghe:

✓ Tập trung: Yếu tố đầu tiên để lắng nghe hiệu quả đối tác giao tiếp là tập trung.

Tập trung có nghĩa là trong một thời điểm chỉ làm một việc. Nhiều người giao

tiếp không thành công vì trong khi lắng nghe người khác truyền tải thông điệp

thì để các công việc khác xen vào. Kết quả là thông điệp được truyền tải từ

người nói đến người nghe không có chung một cách hiểu như nhau. Tập trung

lắng nghe cũng là biểu hiện tôn trọng người nói, giúp người nói có thêm sự tin

tưởng để giao tiếp một cách cởi mở hơn.

✓ Tham dự: Người nói phải có người nghe, người gửi phải có người nhận. Tham

dự trong lắng nghe được biểu hiện bằng sự chú ý của đôi mắt, những cái gật đầu

của người nghe. Về ngôn từ là những từ điệm như: dạ, vâng ạ, thế ạ, thật

không?...

✓ Hiểu: Nhiều cuộc giao tiếp diễn ra trong bối cảnh ông nói gà, bà nói vịt vì

không hiểu được thông điệp của giao tiếp. Để hiểu được thông điệp của người

gửi, yêu cầu người nghe phải xác định lại thông điệp bằng cách trình bày lại nội

dung của người nói theo cách hiểu của mình hoặc bằng cách đặt câu hỏi để xác

nhận như: Tôi hiểu như thế này có đúng không? Hoặc ý anh là thế này…?

✓ Ghi nhớ: Cái gì cũng chép cũng ghi, không biết thì hỏi tự ti làm gì là nguyên

tắc cơ bản của giao tiếp. Để ghi nhớ thông điệp của quá trình giao tiếp bạn

không thể nhớ hết tất cả những gì mà người nói truyền tải. Bạn phải biết chọn

lọc những thông điệp chính mà người nói muốn truyền tải. Cách tốt nhất để bạn

không quên đi những thông tin cơ bản của một cuộc giao tiếp là trước mỗi cuộc

giao tiếp bạn nên chuẩn bị cho mình một cuốn sổ và một cây bút. Đó là những

công cụ quan trọng nhất giúp bạn ghi nhớ những thông tin quan trọng của một

cuộc giao tiếp.

✓ Hồi đáp: Giao tiếp là một quá trình tương tác hai chiều giữa người gửi và người

nhận. Sau khi nhận thông điệp, người nhận giải mã thông điệp bước tiếp theo

cần có sự hồi đáp với người gửi. Có đi có lại mới toại lòng nhau, mới có thể

hoàn chỉnh quá trình giao tiếp cũng như lắng nghe. Sơ đồ sau đây mô tả quá

trình hồi đáp thông điệp trong giao tiếp:

✓ Phát triển: Giao tiếp không phải là một thời điểm là là một quá trình. Quá trình

hối đáp là sự chấm dứt cho một chu trình giao tiếp và tìm hiểu thông điệp. Phát

triển sẽ giúp cho quá trình giao tiếp được bước sang một chu trình mới. Chu

trình lắng nghe được mô tả như trên là một mô hình khép kín và diễn ra liên tục

theo chiều xoáy chôn ốc đi lên.

Lắng nghe có hiệu quả: “nghe” với năm mức độ khác nhau:

- Làm lơ: Thực sự không nghe gì cả.

- Giả vờ nghe: để làm người khác quan tâm bằng cách lặp đi lặp lại một cách máy móc và

đôi khi không đúng chỗ như: “ừ, đúng, đúng…”.

- Từng phần: tức là chỉ nghe một phần lúc nói chuyện.

- Chú ý nghe: tập trung chú ý và sức lực vào những lời mình nghe được.

- Nghe thấu cảm: còn rất ít người thực hiện mức độ nghe này, đây là hình thức nghe cao

nhất, là đặt mình vào vị trí, tình cảnh của người khác để hiểu được họ có cảm nghĩ như

thế nào. Khi nghe thấu cảm bạn sẽ đi sâu vào ý kiến của người khác, qua đó bạn phát

hiện, bạn nhìn cuộc đời theo cách nhìn của người khác, bạn hiểu được tâm tư tình cảm

của họ.

VII, Kỹ năng lắng nghe có hiệu quả

Lắng nghe như thế nào cho hiệu quả?

"Cuộc hành trình ngàn dặm bắt đầu từ một bước nhỏ". Để nghe hiệu quả bước đầu chúng

ta cần thay đổi một số thói quen nhỏ:

• Thay đổi thái độ: Muốn lắng nghe hiệu quả thì đầu tiên phải Muốn. Nếu không

muốn lắng nghe thì mọi kỹ năng đều vô ích.

• Thay đổi cử chỉ: Thay vì nhìn lơ đãng thì hãy chú ý vào người nói thể hiện sự

mong muốn lắng nghe. Gật đầu hòa nhịp cùng người nói. Vẻ mặt thể hiện sự

hào hứng lắng nghe. Đơn giản ta có thể tổng kết bằng một câu: "Mắt chớp chớp,

mồm đớp đớp, mặt hóng hớt, đầu gật như lạy phật".

• Thay đổi lời nói: Thay vì ngồi im thì hãy thể hiện cho người nói biết mình đang

lắng nghe họ bằng những tiếng đế: "Tuyệt! Hay quá! Ối giời ơi!..."; tiếng đệm:

"Dạ! Vâng!..."; hoặc câu hỏi: "Vậy à? Thế á? Cái gì cơ? Thật không? Gì

nữa?...". Đơn giản hóa ta có thể tổng kết bằng một câu: "Thế á! Thật không? Ối

giời ơi!".

Những phương pháp lắng nghe hiệu quả

Khi muốn thay đổi một điều gì đó thì cần phải có thời gian, ở đây cũng vậy, bạn không

cần phải trở thành người biết lắng nghe ngay tức thì, kiên nhẫn là đức tính cần được phát

huy tối đa ngay lúc này. Chỉ cần nỗ lực hết sức mình thì kết quả bạn đạt được sẽ là những

"trái ngọt" xứng đáng. Sau đây là những chiến lược để bạn rèn luyện:

- Khi một người nào đó nói, bạn có thực sự nghe được những gì họ nói không, hoặc bạn

có nhắc lại bạn sẽ trả lời như thế nào chưa? Điều đầu tiên là hãy cố gắng để đầu óc cởi

mở đón nhận thông tin mới dựa trên tinh thần hiểu biết và tôn trọng nhau.

- Đừng chú trọng phong cách của người nói bằng cách hãy tự hỏi rằng diễn giả biết được

điều gì mà bạn không biết.

- Hãy khách quan khi lắng nghe để bạn giảm được ảnh hưởng của cảm xúc khi nghe và

kiên nhẫn cho đến khi bạn nghe được toàn bộ thông tin.

- Hãy tránh lo ra bằng cách đóng cửa lại, tắt điện thoại di động, và tiến gần tới người nói

chuyện hơn.

- Hãy lắng nghe để nắm được những khái niệm và tư tưởng cũng như các sự kiện; biết

được sự khác biệt giữa sự kiện và nguyên tắc, ý kiến và ví dụ, bằng chứng và lập luận.

- Hãy đi trước người nói bằng cách đoán trước những gì họ sẽ nói và suy nghĩ về những

gì họ đã nói.

- Hãy tìm kiếm thông tin không lời. Thường thì giọng nói hoặc cách diễn tả của diễn giả

sẽ bộc lộ thông tin nhiều hơn là bằng lời.

- Hãy xem lại những điểm quan trọng. Nó có ý nghĩa không? Những khái niệm có được

minh họa bằng sự kiện không?

- Hãy cởi mở bằng cách nêu các câu hỏi làm sáng tỏ sự hiểu biết của bạn; hãy khoan phán

đoán phê bình cho đến khi diễn giả kết thúc phần trình bày.

- Đừng ngắt lời, bởi vì việc ngắt lời có thể gây lo ra trong khi bạn đang nỗ lực đạt tới

trọng điểm của vấn đề.

- Hãy phán đoán và phê bình nội dung chứ không phải phê bình người nói.

- Hãy đưa ra ý kiến phản hồi. Hãy để họ biết bạn đang theo dõi cuộc nói chuyện với họ.

Hãy nhìn thẳng vào họ. Hãy lặp lại và tóm tắt nội dung của người nói sau khi họ nói

xong.

- Hãy ghi nội dung một cách ngắn gọn.

Để có một kỹ năng lắng nghe tốt bạn cần tuân thủ các bước sau đây của chu trình

lắng nghe:

Tập trung:

Yếu tố đầu tiên để lắng nghe hiệu quả đối tác giao tiếp là tập trung. Tập trung có nghĩa là

trong một thời điểm chỉ làm một việc. Nhiều người giao tiếp không thành công vì trong

khi lắng nghe người khác truyền tải thông điệp thì để các công việc khác xen vào. Kết quả

là thông điệp được truyền tải từ người nói đến người nghe không có chung một cách hiểu

như nhau. Tập trung lắng nghe cũng là biểu hiện tôn trọng người nói, giúp người nói có

thêm sự tin tưởng để giao tiếp một cách cởi mở hơn.

Tham dự:

Người nói phải có người nghe, người gửi phải có người nhận. Tham dự trong lắng nghe

được biểu hiện bằng sự chú ý của đôi mắt, những cái gật đầu của người nghe. Về ngôn từ

là những từ điệm như: dạ, vâng ạ, thế ạ, thật không?...

Hiểu:

Nhiều cuộc giao tiếp diễn ra trong bối cảnh ông nói gà, bà nói vịt vì không hiểu được

thông điệp của giao tiếp. Để hiểu được thông điệp của người gửi, yêu cầu người nghe

phải xác định lại thông điệp bằng cách trình bày lại nội dung của người nói theo cách

hiểu của mình hoặc bằng cách đặt câu hỏi để xác nhận như: Tôi hiểu như thế này có

đúng không? Hoặc ý anh là thế này…?

Ghi nhớ:

Cái gì cũng chép cũng ghi, không biết thì hỏi tự ti làm gì là nguyên tắc cơ bản của giao

tiếp. Để ghi nhớ thông điệp của quá trình giao tiếp bạn không thể nhớ hết tất cả những gì

mà người nói truyền tải. Bạn phải biết chọn lọc những thông điệp chính mà người nói

muốn truyền tải. Cách tốt nhất để bạn không quên đi những thông tin cơ bản của một

cuộc giao tiếp là trước mỗi cuộc giao tiếp bạn nên chuẩn bị cho mình một cuốn sổ và một

cây bút. Đó là những công cụ quan trọng nhất giúp bạn ghi nhớ những thông tin quan

trọng của một cuộc giao tiếp.

Hồi đáp:

Giao tiếp là một quá trình tương tác hai chiều giữa người gửi và người nhận. Sau khi

nhận thông điệp, người nhận giải mã thông điệp bước tiếp theo cần có sự hồi đáp với

người gửi. Có đi có lại mới toại lòng nhau, mới có thể hoàn chỉnh quá trình giao tiếp

cũng như lắng nghe. Sơ đồ sau đây mô tả quá trình hồi đáp thông điệp trong giao tiếp.

Phát triển:

Giao tiếp không phải là một thời điểm là là một quá trình. Quá trình hối đáp là sự chấm

dứt cho một chu trình giao tiếp và tìm hiểu thông điệp. Phát triển sẽ giúp cho quá trình

giao tiếp được bước sang một chu trình mới. Chu trình lắng nghe được mô tả như trên là

một mô hình khép kín và diễn ra liên tục theo chiều xoáy chôn ốc đi lên.

Làm gì để lắng nghe hiệu quả :

1.Giữ yên lặng:

Bạn không thể là một người lắng nghe tốt nếu bạn nói chuyện trong khi đang nghe

người khác nói. Cần biết khi nào thì nên yên lặng. Hãy kiểm soát “mong muốn được nói

ngay” của mình để nghe cho thấu ý kiến, tình cảm, động cơ của người đang nói.

2. Thể hiện rằng bạn muốn nghe:

Người nói sẽ cảm thấy được khích lệ nếu bạn thực sự lắng nghe những gì họ đang

nói. Lời nói hoặc cử chỉ của bạn sẽ cho người khác thấy bạn đang chăm chú lắng nghe.

Hãy gật đầu, mỉm cười, giao tiếp bằng ánh mắt. Hãy để khuôn mặt bạn thể hiện sự quan

tâm của bạn. Hãy đưa ra những câu nói mang tính khích lệ, như “thế à”, “mình hiểu”, “ hay

quá”,..

3. Tránh sự phân tán :

Gõ bàn, vẽ nguệch ngoạc, hoặc sắp xếp giấy tờ sẽ cho người khác thấy là bạn không

thực sự lắng nghe họ nói.

4. Thể hiện sự đồng cảm và tôn trọng :

Hãy cố đặt mình vào địa vị của người nói và nhìn thế giới theo cách nhìn của người

ấy. Hãy thể hiện rằng bạn tôn trọng những gì họ đang nói ra.

5. Kiên nhẫn :

Khi người nói đang lúng túng hoặc diễn đạt không rõ ràng, bạn có thể nêu ra một số

câu hỏi nhằm làm rõ hoặc giúp người nói tập trung vào điều muốn nói.

6. Giữ bình tĩnh:

Nếu vì một lý do nào đấy mà bạn cảm thấy mất tập trung hoặc nổi giận thì hãy dành

thời gian để bình tĩnh lại trước khi bạn tiếp tục lắng nghe. Một người nghe đang mất tập

trung hay giận dữ thì không thể lắng nghe hoặc hiểu một cách thấu đáo.

7. Đặt câu hỏi

Sử dụng những câu hỏi mở sẽ khuyến khích người nói và cho họ thấy bạn đang quan

tâm đến lời nói của họ. Những câu hỏi của một người lắng nghe tốt sẽ giúp được người nói

khám phá những ý mới, nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện. Ngược lại, các câu hỏi

không xuất phát từ việc lắng nghe tốt dễ gây phản ứng tự vệ ở người nói hoặc lặp lại những

gì đã nói. Đặt câu hỏi là cách tốt để khuyến khích người nói phát triển khả năng tự giải

quyết vấn đề của chính họ.

8. Để những khoảng lặng

Đôi khi người nói sẽ cảm thấy dễ dàng nói ra những suy nghĩ sâu xa, tình cảm và

động cơ thực sự của mình khi có ít phút im lặng sau khi đã “xả” xong những điều “bức

xúc”. Bởi vậy người lắng nghe hãy dành những khoảng lặng cho người nói, với ngầm ý

“tôi vẫn đang lắng nghe, bạn hãy nói tiếp đi”.

VIII, Kết luận

Lắng nghe một cách hiệu quả là lắng nghe như thể bạn là một bác sĩ đang chẩn đoán triệu

chứng của bệnh nhân hoặc là môt phi công đang tiếp xúc với đài kiểm soát trong một cơn

bão. Những người biết lắng nghe là những người biết tiếp nhận những thông tin mới,

những ý kiến mới, và lợi điểm là họ nắm được thông tin, cập nhật hóa thông tin, và giải

quyết được vấn đề.

Tóm lại, nói chỉ là một mặt của truyền thông giao tiếp trong cuộc sống. Còn lắng nghe lại

là một phần rất quan trọng trong đời sống của tất cả chúng ta: sinh viên, cán bộ công

nhân viên, nhà kinh doanh, và nhất là các cấp quản trị lãnh đạo cơ quan. Bởi vì lắng nghe

là một hoạt động thường nhật hàng ngày, cho nên chỉ có một số ít người quan tâm tới

việc phát triển kỹ năng nghe. Lắng nghe có hiệu quả đòi hỏi một sự nỗ lực có ý thức và ý

chí. Biết lắng nghe là một cách tốt nhất để cải thiện khả năng giao tiếp và thăng tiến trong

nghề nghiệp. Nó củng cố sự hoàn thành công tác và giúp bạn thành công trong cuộc sống.

“ Và cuối cùng tôi muốn gửi đến mọi người một thông điệp. Người

biết lắng nghe nhất là người hạnh phúc nhất. Dù bạn làm nghề gì đi nữa

nhất là những công việc liên quan đến con người thì lắng nghe là kỹ năng

quan trọng đầu tiên mà bạn cần học. ”

Tiểu luận Kỹ năng lắng nghe - Nguyễn Thị Lê Na