Một số giải pháp nâng cao chất lượng thuyết trình nhóm trong môn học Hệ thống thông tin kế toán
1
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
THUYẾT TRÌNH NHÓM TRONG MÔN HỌC HỆ THỐNG
THÔNG TIN KẾ TOÁN
Bùi Mạnh Cường – Bộ môn kiểm toán
1. Đặt vấn đề.
Hiện nay, có rất nhiều trường đại học đã và đang áp dụng các phương pháp dạy
học tích cực nhằm phát huy tính chủ động và sáng tạo của sinh viên. Trong các buổi
học, sinh viên có được các cơ hội để đưa ra câu hỏi, nêu lên quan điểm của mình, thảo
luận và trình bày các vấn đề. Với quan điểm lấy người học làm trung tâm, tôi đã sử
dụng một số phương pháp dạy học tích cực nhằm phát huy tính chủ động, tự giác, độc
lập, sáng tạo của sinh viên trong quá trình giảng dạy môn học Hệ thống thông tin kế
toán cho sinh viên ngành Kế toán, một trong những phương pháp đó là thuyết trình
nhóm.
Ưu điểm của phương pháp này là giúp cho sinh viên quen dần với cách làm
việc chủ động, tự giác. Quan trọng hơn, với phương pháp này, sinh viên sẽ hoàn thiện
kỹ năng của mình từ việc tổ chức nhóm, phân chia nhiệm vụ, thu thập, tóm tắt tài liệu
liên quan đến chủ đề, thảo luận, chia sẻ kiến thức, khả năng thuyết trình… Kết quả
sinh viên sẽ tăng cường sự đoàn kết, gắn bó giữa các thành viên trong nhóm, trong lớp;
phát huy các kỹ năng, động lực học tập, tính tự giác và năng lực xã hội; tăng cường
hiệu quả học tập, nghiên cứu.
Trong khuôn khổ bài tham luận, tôi muốn chia sẻ một số kinh nghiệm và giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả thuyết trình nhóm trong môn học hệ thống thông tin kế
toán đã tổ chức thực hiện tại lớn 52CDN trong học kỳ 2 năm học 2011- 2012 và 52
DN trong học kỳ 1 năm học 2012- 2013. Kết quả đã giúp sinh viên có thể hiểu rõ hơn
về nội dung môn học, nâng cao kỹ năng làm việc nhóm.
2
2. Đặc điểm môn học hệ thống thông tin kế toán
Môn học Hệ thống thông tin kế toán được giảng dạy cho sinh viên chuyên
ngành Kế toán. Do tính mới, nội dung rất đa dạng từ quản lý dữ liệu, xử lý các nghiệp
vụ kế toán trên nền máy tính, cấu trúc của kiếm soát nội bộ, các biện pháp an toàn và
kiểm toán hệ thống thông tin, quá trình phát triển hệ thống thông tin… cho đến các hệ
thống hỗ trợ và ra quyết định cao cấp. Vì vậy, để tiếp thu môn học, đòi hỏi người học
cần trang bị kiến thức cả về kế toán và công nghệ thông tin, cũng như khả năng liên hệ
kiến thức với thực tiễn phong phú, điều này đòi hỏi mỗi sinh viên phải nỗ lực trong
quá trình học tập, từ việc chuẩn bị bài trước khi đến lớp, chủ động trong quá trình học,
trao đổi với giảng viên, tìm kiếm các tài liệu liên quan đến môn học…
Do tính “trừu tượng” của môn học, với nội dung tập trung vào các khái niệm
như: hệ thống, quá trình kiểm soát, phân tích, thiết kế, đánh giá…, do đó rất khó để
duy trì sự quan tâm và tham gia của sinh viên ở mức độ cao, dẫn đến sinh viên dễ chán
nản, không hứng thú với các vấn đề đặt ra của môn học.
Vì vậy để khơi dậy niềm đam mê, thích thích thú của sinh viên trong quá trình
học, ngoài việc làm rõ vai trò của môn học đối với nghề nghiệp trong tương lai của
sinh viên, thì giảng viên phải lựa chọn phương pháp truyền đạt phù hợp để sinh viên
chủ động trong quá trình tiếp cận môn học, tìm hiểu, và đưa ra quan điểm, bảo vệ ý
kiến trong các tình huống của môn học.
3. Thực trạng tổ chức thuyết trình nhóm sinh viên trong quá trình học
3.1Cách thức tổ chức thuyết trình
Ngay từ buổi đầu tiên của một học, giảng viên giới thiệu về nội dung môn học,
các chủ đề thuyết trình nhóm, tài liệu liên quan, cách thức phân chia nhóm, thuyết
trình và đánh giá kết quả, để sinh viên chủ động trong việc tổ chức nhóm, bốc thăm
các chủ đề, tìm kiếm tài liệu liên quan, phân chia công việc cho các thành viên... Các
yêu cầu đối với công việc nhóm trong môn học hệ thống thông tin kế toán như sau:
Chia nhóm: Căn cứ vào số lượng của lớp để chia nhóm, số lượng các thành
viên là số lẻ có thể là 5,7 hoặc 9 tùy theo số lượng sinh viên của lớp. Việc phân chia
các thành viên là ngẫu nhiên điều này giúp cho sinh viên nâng cao tinh thần đoàn kết,
phối hợp với nhau để đạt được mục tiêu chung của nhóm, trong mỗi nhóm sẽ có sinh
viên học lực khá, giỏi và trung bình, yếu.
Chủ đề thuyết trình: Các chủ đề này gắn liền với nội dung môn học, chủ đề
thuyết trình có thể là bài tập tình huống, hoặc các vấn đề về lý thuyết. Mỗi một chủ đề
sẽ có ít nhất 3 nhóm thực hiện.
3
Nội dung thuyết trình: Tương ứng với mỗi chủ đề giảng viên sẽ đưa ra nội
dung cần trình bày của chủ đề, các tài liệu tham khảo liên quan, mỗi nhóm sẽ phải
trình bày kết quả của mình trên file Word và bản tóm tắt trên file Power Point, để
thuyết trình khi có yêu cầu. Trong quá trình thực hiện các nhóm có thể liên hệ giảng
viên qua mail, hoặc trực tiếp gặp giảng viên để trao đổi các nội dung liên quan đến chủ
đề
Thuyết trình trên lớp: các nhóm sẽ thuyết trình chủ đề của mình trước hoặc
sau mỗi chủ đề tùy thuộc vào nội dung của chủ đề. Trước mỗi buổi thuyết trình, giảng
viên yêu cầu các nhóm gửi kết quả bài làm của mình gồm file Word và file Power
Point cho cả lớp đọc trước để tham khảo và đánh giá, giảng viên sẽ bốc thăm một
nhóm bất kỳ trong số các nhóm chuẩn bị để thuyết trình, hai nhóm còn lại đặt câu hỏi
cho nhóm trình bày, các nhóm khác đặt câu hỏi cho các nhóm chuẩn bị. Kết thúc buổi
thuyết trình, giảng viên sẽ đưa ra nhận xét, góp ý về sự chuẩn bị của các nhóm, tổng
hợp nội dung. Các nhóm chỉnh sửa lại nội dung của mình và sau 3 ngày nộp lại cho
giảng viên.
Đánh giá kết quả thuyết trình: Kết quả của nhóm được đánh giá dựa theo các
tiêu chí: nội dung bài, khả năng thu hút trong quá trình trình bày chủ đề, từ nội dung
và phương pháp thuyết trình và cuối cùng là trả lời câu hỏi. Để đảm bảo các thành viên
trong nhóm đều tham gia vào quá trình làm việc của nhóm, giảng viên sẽ chỉ định ngẫu
nhiên người thuyết trình và người trả lời câu hỏi.
3.2Kết quả tổ chức thuyết trình nhóm từ các lớp
Qua kết quả từ hoạt động và thuyết trình nhóm từ các lớp 52CDN trong học kỳ
2 năm học 2011-2012 và 52DN trong học kỳ 1 năm học 2012 - 2013, tác giả đã thu
được một số kết quả sau:
3.2.1 Ưu điểm
Sinh viên đã nhận thấy được vai trò và ý nghĩa của phương pháp thuyết trình
nhóm trong việc học tập và nghiên cứu nội dung môn học. Một số sinh viên đã chủ
động, và tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng các buổi học nhóm.
Qua việc học tập theo nhóm các thành viên thấy được vai trò của mình đối với
tập thể, bước đầu thành thạo được nhiều kỹ năng, như: tìm kiếm tài liệu trên Internet,
thư viện, tạp chí chuyên ngành…, tóm tắt nội dung, trình bày vấn đề.
Thuyết trình nhóm đã tạo cơ hội cho các thành viên được thể hiện mình nên các
bạn trở nên mạnh dạn hơn, có trách nhiệm hơn với tập thể và tự tin trong trình bày,
trao đổi cũng như bảo vệ quan điểm, ký kiến của mình
4
Thuyết trình nhóm tăng cường sự gắn kết các thành viên trong lớp hơn, các
thành viên chia sẻ các kiến thức đã tìm hiểu, thảo luận, đặt câu hỏi, trả lời và trình bày
quan điểm của mình cùng với sự hỗ trợ của giảng viên từ đó giúp sinh viên hiểu rõ hơn
về vấn đề.
Phát huy vai trò sáng tạo của sinh viên trong quá trình học tập, sử dụng các
phương pháp trình bày vấn đế đã nghiên cứu linh hoạt, hấp dẫn, thu hút người nghe.
3.2.2
Hạn chế
Kết quả thuyết trình nhóm tại một số lớp còn chưa cao: đặc biệt là tại các lớp
CDN52. Sinh viên thuyết trình còn mang tính hình thức, đối phó với yêu cầu của giảng
viên. Khi thuyết trình chủ yếu là “đọc slide” là chính, mà chưa thể hiện được khả năng
hiểu và diễn đạt vấn đề cho người nghe.
Nội dung bài thuyết trình còn sơ sài: khá nhiều nhóm nội dung chủ yếu “cắt,
dán” từ các tài liệu trên mạng, thậm chí có một số nhóm còn lấy nguyên bài có sẵn từ
trên mạng hoặc của sinh viên khóa trước để trình bày và nộp cho giảng viên, mà chưa
phải là kết quả tìm hiểu, nghiên cứu tài liệu để hiểu rõ hơn vấn đề cần trình bày.
Còn mắc nhiều lỗi trình bày văn bản: Trong các bài nộp cho giảng viên rất
nhiều nhóm mắc các lỗi trình bày văn bản như: không có đề mục, kết cấu rõ ràng; font,
size chữ không thống nhất; nội dung trình bày lủng củng, không có sự gắn kết với
nhau.
Chưa tập trung vào các chủ đề môn học: các nhóm chỉ tập trung vào chủ đề
trình bày của nhóm, mà chưa có sự quan tâm, tìm hiểu các chủ đề còn lại của môn học,
thậm chí các thành viên trong một nhóm chỉ tìm hiểu nội dung được giao, các nội dung
còn lại thì phó mặc cho các thành viên khác.
Chưa có sự quan tâm, chuẩn bị kỹ của sinh viên trong buổi thuyết trình: Mặc dù
trước các buổi thuyết trình các nhóm chuẩn bị đã gửi tài liệu, cũng như kết quả của nhóm
đến các thành viên trong cả lớp để tìm hiểu trước, nhưng còn một số sinh viên còn thờ ơ, chỉ
tham gia cho đủ tránh sự kiểm tra, điểm danh của giảng viên.
Hạn chế kỹ năng làm việc nhóm: đặc biệt là kỹ năng tổ chức nhóm, giải quyết
xung đột, kỹ năng chia sẻ trách nhiệm, tài liệu, và hạn chế về vai trò của nhóm trưởng.
4. Nguyên nhân của những hạn chế trên
4.1Nguyên nhân khách quan:
Tổ chức lớp chưa phù hợp: Do lớp đông, nên việc phân chia nhóm và tổ chức
thuyết trình gặp nhiều khó khăn, làm cho sinh viên không tập trung vào chủ đề đang
thuyết trình và giảng viên khó quản lý lớp trong các buổi thuyết trình.
5
Hệ thống phục vụ chưa đồng bộ, hư hỏng nhiều: Hệ thống máy chiếu, âm thanh
không đảm bảo, làm hạn chế nội dung trình bày của nhóm, đặc biệt là các nhóm sử
dụng các hiệu ứng hình ảnh, âm thanh để sinh động bài thuyết trình.
Khó có thể tập trung nhóm: Đa số sinh viên ở các khu vực khác nhau, ngoài ra
một số sinh viên trong nhóm đăng ký lịch khác buổi, do đó khó khăn cho việc lựa chọn
địa điểm cũng như thời gian học nhóm; cùng với đó là điều kiện cơ sở vật chất (phòng
học, thư viện, ...) của nhà trường cũng chưa đáp ứng được nhu cầu học theo nhóm của
sinh viên.
Hạn chế về việc trao đổi giữa giảng viên: Giảng viên ngoài giờ lên lớp còn thực
hiện các nhiệm vụ khác như: Cố vấn học tập, hoạt động phong trào, nghiên cứu, biên
soạn bài giảng, giáo trình, hội thảo… do đó không có nhiều thời gian để theo dõi, hỗ
trợ cho quá trình nghiên cứu của các nhóm.
Áp lực thuyết trình nhóm từ các môn học trong cùng học kỳ: Do phương pháp
thuyết trình nhóm được thực hiện ở nhiều môn học, với nội dung thuyết trình và cách thức
phân chia nhóm khác nhau. Do đó, rất khó để sinh viên có thể sắp sếp thời gian để tập trung
nhóm, cũng như thu thập và xử lý tài liệu liên quan đến yêu cầu của các giảng viên.
Hạn chế về nguồn tài liệu tham khảo: do đặc thù của môn học là kiến thức rộng,
liên quan đến nhiều lĩnh vực, tuy nhiên các tài liệu phục vụ tham khảo, nghiên cứu còn
hạn chế từ giáo trình, tạp chí..
4.2Nguyên nhân chủ quan:
Ý thức sinh viên: Một số sinh viên chưa hình thành cho mình ý thức tích cực và
tự giác trong học tập, làm việc nhóm cũng như thái độ tham gia trong các buổi thuyết
trình. Sinh viên chưa chịu khó tìm hiểu tài liệu, trang bị kiến thức, kĩ năng và phương
pháp học nhóm có hiệu quả.
Chưa mạnh dạn trong việc trao đổi với giảng viên các vấn đề phát sinh của
nhóm, cũng như chủ động trong việc tìm kiếm tài liệu liên quan đến nội dung thuyết
trình
Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm của các nhóm chưa khoa học, chưa hợp lý:
Thiếu mục tiêu cụ thể, thiếu kế hoạch, thiếu nội quy hoạt động, phân công nhiệm vụ chưa
phù hợp...
Một số nhóm việc thực hiện các chủ đề chỉ tập trung vào một số thành viên, các
thành viên còn lại hoặc là không tham gia, hoặc có tham gia nhưng chỉ là đối phó, có
mặt theo yêu cầu của trưởng nhóm.
Nhóm trưởng chưa thực sự phát huy được vai trò của mình. Chưa có năng lực
và kỹ năng trong việc điều hành, quản lý nhóm.
6
5. Giải pháp
5.1Về phía sinh viên:
Nâng cao nhận thức của sinh viên về vai trò thuyết trình nhóm trong học tập và
nghiên cứu: Thông qua các buổi semina, thảo luận, trao đổi kinh nghiệm về các chủ đề
liên quan đến thuyết trình nhóm. Đây là cơ hội rất tốt để cho sinh viên nói lên những
suy nghĩ, những hiểu biết, những quan điểm, những cách tiếp cận khác nhau của mình,
và chia sẻ những kinh nghiệm của bản thân giúp cho mỗi sinh viên có thể làm sáng rõ
nhiều vấn đề, mở rộng tầm hiểu biết và học hỏi được nhiều kinh nghiệm hay.
Sinh viên phải thường xuyên chủ động trao đổi với các giảng viên về các vấn đề
liên quan tới chủ đề của nhóm, để giảng viên có những hỗ trợ cần thiết như tài liệu, nội
dung trình bày cũng như các gợi ý vê tổ chức điều hành, thuyết trình nhóm.
Xây dựng và thực hiện quy trình hoạt động nhóm nhóm hiệu quả: Hiện nay,
sinh viên còn nhiều hạn chế về tổ chức hoạt động thuyết trình nhóm, đặc biệt là các
sinh viên hệ cao đẳng. Chính vì thế cần phải xây dựng quy trình hoạt động nhóm một
cách cụ thể, khoa học và logic nhằm giúp cho mỗi thành viên định hướng được mục
tiêu chung, nhiệm vụ cụ thể của mỗi người. Điều này sẽ giúp sinh viên tiết kiệm thời
gian, công sức, nâng cao chất lượng hiệu quả của thuyết trình nhóm. Quy trình hoạt
động nhóm có thể được thực hiện qua các bước sau:
L p k
ho ch
ho t đ ng
Xây
d ng
n i quy
Phân
công
nhi m v
Th o
lu n,
trao đ i
Nghiên
c u
tài li u
Chia
s
thông tin
Ki m tra,
t ng h p
thông tin
Lựa chọn nhóm trưởng: Đây là một việc rất quan trọng khi hình thành một
nhóm học tập vì nhóm trưởng có vị trí và vai trò rất lớn trong hoạt động của nhóm.
Một người nhóm trưởng có năng lực, năng động, linh hoạt sẽ góp phần không nhỏ đưa
đến thành công cho nhóm. Khi lựa chọn nhóm trưởng cần phải căn cứ vào năng lực
thực tế của mỗi người, phù hợp với yêu cầu công việc.
Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động học tập theo nhóm:
Với những thành tựu của công nghệ thống tin, sẽ hỗ trợ rất nhiều trong việc học tập
theo nhóm. Nó giúp tiết kiệm thời gian, công sức, nâng cao chất lượng và hiệu quả học
tập theo nhóm thông qua các ứng dụng như: Công cụ tìm kiếm và dịch tài liệu Google,
yahoo, bing… hộp thư nhóm googlegroups, facebook, chat-room. Tuy nhiên khi ứng
dụng những công cụ này yêu cầu bắt buộc với các thành viên của nhóm là sự tập trung,
tinh thần kỷ luật cao, phương tiện cần thiết (máy tính, mạng internet…) và các kỹ năng
sử dụng máy tính, khai thác thông tin…
7
5.2Về phía giảng viên:
Không ngừng cập nhật kiến thức, nâng cao trình độ nhằm đáp ứng ngày càng
cao của chương trình đào tạo cũng như sinh viên.
Bố trí thời gian đi thực tế tại các doanh nghiệp từ đó liên hệ giữa lý thuyết và
thực tế trong các tính huống nhóm, nhằm gia tăng sự hứng thú của sinh viên với các
chủ đề, và sinh viên thấy được vị trí, vai trò của môn học đối với nghề nghiệp của
mình.
Sắp xếp thời gian hợp lý để có thể thường xuyên theo dõi và hỗ trợ các nhóm
trong quá trình tìm hiểu vấn đề cũng như là nội dung và phương pháp thuyết trình.
Tìm kiếm thêm các tài liệu liên quan đến môn học, hỗ trợ sinh viên trong quá
trình nghiên cứu, học tập
5.3Về phía nhà trường
Cần bố trí lớp học với số lượng sinh viên phù hợp khoảng 40-50 sinh viên, để
thuận tiện trong các hoạt động giảng dạy
Bổ sung và nâng cấp các thiết bị phục vụ cho quá trình học tập, giảng dạy như
máy chiếu, loa, mạng internet,…
Bổ sung thêm các sách báo, tạp chí, tài liệu chuyên khảo… trong thư viện; số hóa
các tài liệu để sinh viên thuận tiện trong việc tra cứu tài liệu phục vụ cho việc nghiên
cứu học tập
6. Kết luận
Trường Đại học Nha Trang bắt đầu đào tạo tín chỉ bắt đầu từ khóa 52 cho các
lớp đại học và cao đẳng. Với yêu cầu của chương trình, phương pháp truyền đạt, mong
muốn từ người học. Phương pháp thuyết trình nhóm là cần thiết, phù hợp với đặc điểm
hoạt động giảng dạy của giảng viên và quá trình học tập, nghiên cứu của sinh viên.
Tuy nhiên để phương pháp này phát huy ưu điểm của mình, góp phần nâng cao chất
lượng đào tạo cần sự quan tâm, nỗ lực từ Nhà trường, Giảng viên và đặc biệt là sự chủ
động, học hỏi không ngừng của sinh viên.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đặng Vũ Hoạt, Lý luận dạy học Đại học, NXB ĐHSP, Hà Nội 2006
7 trang
07/04/2022
2940
Bạn đang xem tài liệu "Một số giải pháp nâng cao chất lượng thuyết trình nhóm trong môn học Hệ thống thông tin kế toán", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- mot_so_giai_phap_nang_cao_chat_luong_thuyet_trinh_nhom_trong.pdf
