Sử dụng trò chơi học tập góp phần nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử ở Tiểu học
132
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP GÓP PHẦN
NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở TIỂU HỌC
Lê Thúy Mai1
Trưꢀng Đꢁi hꢂc Thꢃ ñô Hà Nꢄi
Tóm tꢅt: Sꢆ dꢇng trò chơi hꢂc tꢈp trong giꢀ hꢂc Lꢉch sꢆ là viꢊc làm quen thuꢄc cꢃa nhiꢋu
giáo viên, nhưng sꢆ dꢇng hiꢊu quꢌ phương pháp này góp phꢍn tꢁo hꢎng thú, phát huy
tính tích cꢏc nhꢈn thꢎc cꢃa hꢂc sinh là vꢐn ñꢋ không ñơn giꢌn. Xuꢐt phát tꢑ yêu cꢍu thꢏc
tiꢒn cꢃa viꢊc dꢁy hꢂc nói chung và dꢁy hꢂc môn Lꢉch sꢆ ꢓ Tiꢔu hꢂc nói riêng, bài viꢕt ñꢋ cꢈp,
chia sꢖ mꢄt sꢗ biꢊn pháp cꢇ thꢔ nhꢘm nâng cao hiꢊu quꢌ cꢃa sꢆ dꢇng trò chơi hꢂc tꢈp.
Tꢑ khóa: Trò chơi hꢂc tꢈp, lꢉch sꢆ, tiꢔu hꢂc
1. Mꢀ ĐꢁU
Vꢀi tư cách là mꢁt môn khoa hꢂc, Lꢃch sꢄ có vai trò quan trꢂng trong viꢅc giáo dꢆc
nhân cách hꢂc sinh. Lꢃch sꢄ chính là thꢇy dꢈy cꢉa cuꢁc sꢊng, là tꢋm gương soi cꢉa muôn
ñꢌi, giúp hꢂc sinh có ý thꢍc giꢎ gìn bꢏn sꢐc văn hóa và kꢑ tꢆc sꢒ nghiꢅp cách mꢈng cꢉa
dân tꢁc trong công cuꢁc xây dꢒng và bꢏo vꢅ ñꢋt nưꢀc. Tuy nhiên, bꢏn chꢋt cꢉa môn hꢂc
này gꢐn liꢓn vꢀi các mꢊc thꢌi gian trong tiꢑn trình lꢃch sꢄ, nên viꢅc làm nó sꢊng lꢈi trong
nhꢔn thꢍc cũng như ñꢕ các nhân vꢔt, sꢒ kiꢅn hiꢅn lên mꢁt cách chân thꢒc, sinh ñꢁng ñꢊi
vꢀi hꢂc sinh Tiꢕu hꢂc là ñiꢓu không ñơn giꢏn. Bên cꢈnh ñó, thꢌi lưꢖng dành cho môn hꢂc
này còn ít, lꢊi dꢈy hꢂc truyꢓn thꢊng “thꢇy ñꢂc trò chép” cũng làm hꢂc sinh nhàm chán,
không muꢊn hꢂc.
Viꢅc sꢄ dꢆng trò chơi hꢂc tꢔp trong tiꢑt dꢈy Lꢃch sꢄ là ñiꢓu không mꢀi ñꢊi vꢀi mꢁt
giáo viên, nhưng viꢅc nâng nó lên thành mꢁt kĩ năng và gây hꢍng thú cho hꢂc sinh trong
quá trình hꢂc là mꢁt vꢋn ñꢓ không ñơn giꢏn. Thꢒc tiꢗn dꢈy hꢂc ꢘ Tiꢕu hꢂc hiꢅn nay cho
thꢋy, ña sꢊ giáo viên còn gꢙp khó khăn trong quá trình dꢈy hꢂc môn Lꢃch sꢄ. Nhiꢓu giáo
viên chưa nhꢔn thꢍc ñúng ñꢐn vꢓ hiꢅu quꢏ cꢉa viꢅc sꢄ dꢆng trò chơi hꢂc tꢔp, chưa nꢐm
ñưꢖc quy trình sꢄ dꢆng trò chơi hꢂc tꢔp nên chꢋt lưꢖng môn hꢂc này còn thꢋp. Vꢓ phía hꢂc
sinh, các em không thích hꢂc môn Lꢃch sꢄ vì cho rꢚng ñó là môn phꢆ, không quan trꢂng,
1
Nhꢔn bài ngày 13.01.2017; gꢄi phꢏn biꢅn, chꢛnh sꢄa và duyꢅt ñăng ngày 20.02.2017
Liên hꢅ tác giꢏ: Lê Thúy Mai; Email: ltmai@daihocthudo.edu.vn
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 13/2017
133
lꢈi có quá nhiꢓu mꢊc thꢌi gian và sꢒ kiꢅn khô khan, khó nhꢀ. Vì vꢔy các em không hꢍng
thú trong hꢂc tꢔp hoꢙc chꢛ hꢂc qua loa ñꢊi phó. Xuꢋt phát tꢜ yêu cꢇu thꢒc tiꢗn cꢉa viꢅc
nâng cao chꢋt lưꢖng dꢈy ꢝ hꢂc nói chung và môn Lꢃch sꢄ ꢘ Tiꢕu hꢂc nói riêng, viꢅc sꢄ
dꢆng trò chơi hꢂc tꢔp trong dꢈy hꢂc Lꢃch sꢄ trꢘ nên cꢇn thiꢑt. Bài viꢑt xin chia sꢞ mꢁt sꢊ
trò chơi hꢂc tꢔp góp phꢇn nâng cao hiꢅu quꢏ dꢈy hꢂc Lꢃch sꢄ ꢘ Tiꢕu hꢂc.
2. NꢂI DUNG
2.1. Khái niꢃm
Trò chơi là hoꢁt ñꢄng bày ra ñꢔ vui chơi, giꢌi trí [7, tr.1037]. Trò chơi thưꢌng có chꢉ
ñꢓ, có nꢁi dung nhꢋt ñꢃnh, có nhꢎng quy ñꢃnh buꢁc ngưꢌi chơi phꢏi tuân thꢉ. Trò chơi hꢂc
tꢔp là trò chơi có nꢁi dung gꢐn vꢀi hoꢈt ñꢁng hꢂc tꢔp cꢉa hꢂc sinh. Trò chơi hꢂc tꢔp có thꢕ
ñưꢖc tꢟ chꢍc trong khuôn khꢟ mꢁt tiꢑt hꢂc, cũng có thꢕ tꢟ chꢍc qua các buꢟi sinh hoꢈt
ngoꢈi khóa, hoꢈt ñꢁng ngoài giꢌ lên lꢀp.
Sꢄ dꢆng trò chơi hꢂc tꢔp là hình thꢍc tꢟ chꢍc dꢈy hꢂc mà trong ñó, hꢂc sinh lĩnh hꢁi
ñưꢖc các kiꢑn thꢍc cꢇn thiꢑt nhꢌ tham gia tích cꢒc vào các hoꢈt ñꢁng cꢉa trò chơi. Vꢀi
môn Lꢃch sꢄ ꢘ Tiꢕu hꢂc, trò chơi hꢂc tꢔp chꢍa các nꢁi dung kiꢑn thꢍc Lꢃch sꢄ lꢀp 4, 5;
ñưꢖc thꢕ hiꢅn ꢘ mꢁt khâu nào ñó trong quá trình dꢈy hꢂc nhꢚm mꢆc ñích dꢠn dꢐt, hình
thành kiꢑn thꢍc mꢀi, cꢉng cꢊ, ôn luyꢅn nꢁi dung kiꢑn thꢍc ñã hꢂc cho hꢂc sinh. Nói cách
khác là chuyꢕn nꢁi dung kiꢑn thꢍc cꢉa bài hꢂc Lꢃch sꢄ thành các nhiꢅm vꢆ hꢂc tꢔp thông
qua trò chơi và cách thꢍc chơi ñꢕ lĩnh hꢁi tri thꢍc cꢉa bài hꢂc.
Như vꢔy, trò chơi hꢂc tꢔp trong dꢈy hꢂc Lꢃch sꢄ hiꢕu theo nghĩa hꢡp là trò chơi do
giáo viên tꢟ chꢍc trong khuôn khꢟ mꢁt tiꢑt hꢂc Lꢃch sꢄ dꢒa theo phân phꢊi chương trình ñꢕ
phꢆc vꢆ cho viꢅc lĩnh hꢁi tri thꢍc lꢃch sꢄ cꢉa chính tiꢑt hꢂc ñó. Hiꢕu theo nghĩa rꢁng, thì
ñây là hình thꢍc tꢟ chꢍc trò chơi vꢀi nꢁi dung liên quan ñꢑn các tri thꢍc lꢃch sꢄ; có thꢕ là
trò chơi ñưꢖc tꢟ chꢍc khi các em tham gia mꢁt buꢟi ngoꢈi khóa, tham quan mꢁt di tích lꢃch
sꢄ, hoꢙc cũng có thꢕ là trò chơi cꢉa các phꢇn thi trong cuꢁc thi tìm hiꢕu vꢓ lꢃch sꢄ ñưꢖc tꢟ
chꢍc trong phꢈm vi nhà trưꢌng.
2.2. Ý nghĩa cꢄa viꢃc sꢅ dꢆng trò chơi hꢇc tꢈp trong dꢉy hꢇc Lꢊch sꢅ
Đã có nhiꢓu nghiên cꢍu khꢢng ñꢃnh vai trò, hiꢅu quꢏ cꢉa viꢅc sꢄ dꢆng trò chơi hꢂc tꢔp
trong viꢅc nâng cao chꢋt lưꢖng dꢈy hꢂc Lꢃch sꢄ. Phương pháp này góp phꢇn làm tăng hꢍng
thú, tính tích cꢒc chꢉ ñꢁng cꢉa hꢂc sinh trong quá trình hꢂc Lꢃch sꢄ cũng như niꢓm yêu
thích môn hꢂc này cꢉa các em, cꢆ thꢕ như sau:
Thꢎ nhꢐt, trò chơi hꢂc tꢔp giúp các em thay ñꢟi hình thꢍc, phương pháp dꢈy và hꢂc
truyꢓn thꢊng, làm cho giꢌ hꢂc bꢀt căng thꢢng, tꢈo cꢏm giác thoꢏi mái cho hꢂc sinh.
134
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
Thꢎ hai, trò chơi hꢂc tꢔp rèn luyꢅn thêm kĩ năng sꢄ dꢆng bꢏn ñꢣ, lưꢖc ñꢣ, vꢤ sơ ñꢣ,
hình thành kĩ năng làm viꢅc nhóm, bꢘi thꢒc tꢑ cho thꢋy, không ít trò chơi có liên quan ñꢑn
các kĩ năng sꢄ dꢆng bꢏn ñꢣ, lưꢖc ñꢣ, sơ ñꢣ.
Thꢎ ba, trò chơi hꢂc tꢔp còn kích thích hꢂc sinh vꢔn dꢆng kiꢑn thꢍc, sꢒ năng ñꢁng, rèn
luyꢅn trí nhꢀ, phát triꢕn khꢏ năng phán ñoán, suy luꢔn. Tꢜ ñó, phát triꢕn tư duy ñꢁc lꢔp,
hꢂc tꢔp cách xꢄ lý thông minh, các tình huꢊng phꢍc tꢈp, tăng cưꢌng khꢏ năng vꢔn dꢆng
trong cuꢁc sꢊng.
Thꢎ tư, trò chơi hꢂc tꢔp phát triꢕn cho các em các phꢥm chꢋt ñꢈo ñꢍc, tính cách, kĩ
năng như: tính nhanh nhꢡn, tình ñoàn kꢑt, thân ái, sꢒ phꢊi hꢖp nhꢃp nhàng, lòng trung thꢒc,
tinh thꢇn trách nhiꢅm... Qua trò chơi, ngoài nꢁi dung kiꢑn thꢍc các em lĩnh hꢁi ñưꢖc, ñây
còn là cơ hꢁi ñꢕ các em tꢒ hoàn thiꢅn mình.
2.3. Nguyên tꢋc sꢅ dꢆng trò chơi hꢇc tꢈp trong dꢉy hꢇc Lꢊch sꢅ
Vꢀ phía giáo viên:
Giáo viên phꢏi có kiꢑn thꢍc vꢎng vàng, thưꢌng xuyên trau dꢣi vꢊn hiꢕu biꢑt vꢓ Lꢃch
sꢄ cꢉa bꢏn thân. Bên cꢈnh ñó, giáo viên cũng cꢇn nâng cao nhꢎng kĩ năng tꢟ chꢍc trò chơi
Lꢃch sꢄ cho hꢂc sinh Tiꢕu hꢂc.
Đꢊi vꢀi tꢜng bài dꢈy Lꢃch sꢄ cꢆ thꢕ, giáo viên nên vꢔn dꢆng sáng tꢈo các hình thꢍc trò
chơi, không nên dꢔp khuôn, máy móc. Trong quá trình tꢟ chꢍc trò chơi, giáo viên có thꢕ
chèn thêm các bài nhꢈc sôi ñꢁng, các hiꢅu ꢍng âm thanh ñꢕ trò chơi thêm phꢇn hꢋp dꢠn.
Trong kꢑ hoꢈch bài dꢈy Lꢃch sꢄ có sꢄ dꢆng trò chơi, giáo viên phꢏi chuꢥn bꢃ chu ñáo
kꢑ hoꢈch dꢈy hꢂc, dꢒ kiꢑn các bưꢀc tiꢑn hành, dꢒ kiꢑn các tình huꢊng có thꢕ xꢏy ra, thiꢑt
kꢑ trò chơi vꢜa lôi cuꢊn hꢂc sinh, vꢜa phù hꢖp vꢀi nꢁi dung, mꢆc tiêu kiꢑn thꢍc bài hꢂc và
ñiꢓu kiꢅn nhà trưꢌng, ñꢃa phương.
Khuyꢑn khích, ñꢁng viên ñông ñꢏo hꢂc sinh tham gia trò chơi, ñꢙc biꢅt lưu ý tꢀi nhꢎng
em nhút nhát.
Giáo viên cꢇn phân bꢊ thꢌi gian hꢖp lý ñꢕ không ꢏnh hưꢘng ñꢑn tiꢑn trình lên lꢀp;
kiꢕm soát hꢂc sinh, tránh tình trꢈng hꢂc sinh chơi gây mꢋt trꢔt tꢒ, ꢣn ào, ꢏnh hưꢘng tꢀi các
lꢀp xung quanh.
Kꢑt thúc trò chơi, giáo viên cꢇn dành thꢌi gian ñꢕ khen ngꢖi, biꢕu dương nhꢎng cá
nhân, tꢔp thꢕ tham gia tích cꢒc và chơi có hiꢅu quꢏ.
Vꢀ phía hꢁc sinh:
Hꢂc sinh cꢇn chuꢥn bꢃ tꢊt theo yêu cꢇu cꢉa giáo viên (yêu cꢇu tìm hiꢕu trưꢀc buꢟi hꢂc;
yêu cꢇu vꢓ luꢔt chơi, cách chơi…). Khi chơi, hꢂc sinh cꢇn phꢏi tuyꢅt ñꢊi trung thꢒc, ñoàn
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 13/2017
135
kꢑt, không ăn gian; giꢎ tinh thꢇn “thꢐng không kiêu, bꢈi không nꢏn”, tránh trưꢌng hꢖp hiꢑu
thꢐng, quá coi trꢂng kꢑt quꢏ thꢐng, thua, có thái ñꢁ cay cú vꢀi ñꢊi phương trong khi chơi.
Sau khi kꢑt thúc mꢦi trò chơi, dưꢀi sꢒ hưꢀng dꢠn cꢉa giáo viên, hꢂc sinh cꢇn phꢏi biꢑt
tꢒ ñánh giá, nhꢔn xét, rút kinh nghiꢅm cho bꢏn thân và ghi nhꢀ các kiꢑn thꢍc cꢇn thiꢑt.
2.4. Mꢌt sꢍ trò chơi hꢇc tꢈp góp phꢎn nâng cao hiꢃu quꢏ dꢉy hꢇc Lꢊch sꢅ ꢐ
Tiꢑu hꢇc
Căn cꢍ ñꢙc trưng môn hꢂc và ñꢙc ñiꢕm tâm lí cꢉa hꢂc sinh Tiꢕu hꢂc, có thꢕ xây dꢒng
ñưꢖc hꢅ thꢊng các trò chơi rꢋt phong phú và ña dꢈng, vꢀi nhiꢓu tên gꢂi, mꢆc tiêu khác
nhau. Trong phꢈm vi bài viꢑt này, chúng tôi ñꢓ cꢔp mꢁt sꢊ trò chơi mang tính khái quát, dꢗ
dàng áp dꢆng ꢘ nhiꢓu ñꢃa bàn, nhiꢓu tiꢑt hꢂc Lꢃch sꢄ ꢘ Tiꢕu hꢂc, cꢆ thꢕ là:
Nhóm trò chơi khꢘi ñꢁng: trò chơi bꢍc tranh bí mꢔt, trò chơi truyꢓn tin.
Nhóm trò chơi kích thích hꢂc tꢔp: trò chơi nꢋc thang Lꢃch sꢄ, trò chơi ñiꢓn lưꢖc
ñꢣ trꢊng.
Nhóm trò chơi khám phá tri thꢍc: trò chơi nhà diꢗn kꢃch tài ba (trò chơi ñóng vai).
Nhóm trò chơi ôn tꢔp kiꢑn thꢍc: trò chơi ñoán chꢎ, trò chơi ô chꢎ bí mꢔt, trò chơi nhà
sꢄ hꢂc tí hon, trò chơi ñꢊ vui vꢓ nhân vꢔt lꢃch sꢄ.
Dưꢀi ñây là mꢁt sꢊ ví dꢆ vꢓ các trò chơi:
+ Trò chơi: Bꢂc tranh / ꢃnh bí mꢄt
Nꢄi dung: Hꢂc sinh lꢇn lưꢖt trꢏ lꢌi nhꢎng câu hꢧi vꢓ kiꢑn thꢍc cũ, mꢘ ra bꢍc tranh
khái quát nꢁi dung bài hꢂc mꢀi. Trò chơi này yêu cꢇu hꢂc sinh xâu chuꢦi ñưꢖc nꢁi dung
kiꢑn thꢍc cꢉa các tiꢑt hꢂc trưꢀc. Tꢜ ñó, giáo viên có thꢕ kꢑt nꢊi ñưꢖc vꢀi kiꢑn thꢍc mꢀi
sꢐp hꢂc.
Chuꢙn bꢉ: Giáo viên chuꢥn bꢃ hꢅ thꢊng câu hꢧi, bꢍc tranh bí mꢔt cho mꢦi ñꢁi chơi. Dꢒ
kiꢑn các tình huꢊng xꢏy ra ñꢕ giꢏi ñáp thꢐc mꢐc cꢉa hꢂc sinh. Giáo viên thiꢑt kꢑ trò chơi lꢔt
mꢘ tranh trên Power Point.
Phꢚ biꢕn luꢈt chơi: Hꢂc sinh chꢂn và lꢇn lưꢖt mꢘ các miꢑng ghép, sau khi giáo viên
ñꢂc câu hꢧi, các ñꢁi sꢤ suy nghĩ nhanh ñꢕ giành quyꢓn trꢏ lꢌi, trꢏ lꢌi ñúng ñưꢖc cꢁng ñiꢕm
và mꢁt phꢇn bꢍc ꢏnh bí mꢔt sꢤ ñưꢖc mꢘ ra, sai không bꢃ trꢜ ñiꢕm và ñꢁi khác có quyꢓn trꢏ
lꢌi. Nꢑu không ñꢁi nào trꢏ lꢌi ñúng, miꢑng ghép ñó sꢤ không ñưꢖc mꢘ ra. Giáo viên mꢌi
mꢁt hꢂc sinh làm trꢂng tài, mꢁt hꢂc sinh làm thư kí tính ñiꢕm cho trò chơi.
Tꢚ chꢎc trò chơi: Hꢂc sinh các ñꢁi tham gia chơi theo luꢔt ñã phꢟ biꢑn, trꢏ lꢌi hꢑt các
câu hꢧi, bꢍc tranh/ꢏnh bí mꢔt ñưꢖc mꢘ ra.
136
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
Tꢚng kꢕt trò chơi: Giáo viên tꢟng kꢑt ñiꢕm, công bꢊ ñꢁi chiꢑn thꢐng. Sau ñó, giáo viên
kꢑt nꢊi các sꢒ kiꢅn và giꢀi thiꢅu bꢍc ꢏnh / tranh bí mꢔt.
Ví dꢆ: Trò chơi “Bꢎc ꢌnh bí mꢈt” ñưꢖc tꢟ chꢍc ꢘ ñꢇu tiꢑt dꢈy Bài 23: Sꢐm sét ñêm
giao thꢑa [2, tr.49]. Giáo viên cꢇn chuꢥn bꢃ 4 câu hꢧi như sau:
ꢒ Câu 1: Cuꢁc tiꢑn công cꢉa quân ta năm 1968 diꢗn ra vào thꢌi ñiꢕm nào, tꢈi sao quân
ta lꢈi chꢂn thꢌi ñiꢕm ñó?
ꢒ Câu 2: Sau ñòn bꢋt ngꢌ Tꢑt Mꢔu Thân, thái ñꢁ cꢉa Mĩ như thꢑ nào?
ꢒ Câu 3: Năm 1972, Mĩ ꢣ ꢈt ném bom hꢉy diꢅt Hà Nꢁi trong bao nhiêu ngày ñêm?
ꢒ Câu 4: Tꢈi sao chiꢑn thꢐng cꢉa quân ta năm 1972 tꢈi Hà Nꢁi lꢈi ñưꢖc gꢂi chiꢑn thꢐng
lꢃch sꢄ “Điꢅn Biên Phꢉ trên không”?
Sau khi thꢒc hiꢅn các bưꢀc cꢉa trò chơi, bꢍc tranh bí mꢔt sꢤ ñưꢖc hiꢅn ra chính là Lꢗ
kí Hiꢅp ñꢃnh Pari 1973. Giáo viên tꢟng kꢑt trò chơi và kꢑt nꢊi kiꢑn thꢍc, mꢘ rꢁng vꢓ bꢍc
ꢏnh này.
+ Trò chơi: Truyꢀn tin
Nꢄi dung: Các ñꢁi thi truyꢓn tin vꢀi nꢁi dung là nhꢎng câu hꢧi liên quan ñꢑn kiꢑn thꢍc
trong bài mꢀi. Trong tiꢑt hꢂc, cô và trò sꢤ cùng giꢏi ñáp các câu hꢧi ñó.
Chuꢙn bꢉ: Giáo viên chuꢥn bꢃ các “thông ñiꢅp” ñꢕ các ñꢁi truyꢓn tin. Yêu cꢇu các
“thông ñiꢅp” có ñꢁ dài tương ñương nhau, mꢦi thông ñiꢅp là mꢁt câu hꢧi liên quan ñꢑn nꢁi
dung cꢉa bài hꢂc; nhꢎng băng giꢋy ñꢕ dán nꢁi dung câu hꢧi lên bꢏng phꢆ.
Phꢚ biꢕn luꢈt chơi: Em ñꢇu tiên cꢉa tꢜng dãy lên nhꢔn “thông ñiꢅp”, ghi nhꢀ chính
xác tꢜng tꢜ ngꢎ trong “thông ñiꢅp” ñó. Khi có hiꢅu lꢅnh “Bꢐt ñꢇu!” cꢉa giáo viên, các em
sꢤ chꢈy vꢓ nói nhꢧ vào tai cꢉa bꢈn ꢘ bàn ngay dưꢀi sao cho nhꢎng bꢈn xung quanh không
nghe thꢋy. Các em tiꢑp tꢆc truyꢓn tin xuꢊng cuꢊi dãy. Khi nhꢔn ñưꢖc “thông ñiꢅp”, bꢈn
cuꢊi cùng cꢉa dãy giơ tay và nói “Xong!”. Dãy nào nhanh nhꢋt và truyꢓn chính xác “thông
ñiꢅp” sꢤ là dãy chiꢑn thꢐng. Mꢌi 1ꢝ2 hꢂc sinh làm trꢂng tài.
Tꢚ chꢎc chơi: Giáo viên gꢂi bꢈn bàn ñꢇu cꢉa mꢦi dãy lên nhꢔn “thông ñiꢅp” và hꢂc
thuꢁc nꢁi dung “thông ñiꢅp”. Giáo viên bꢐt ñꢇu cho hꢂc sinh truyꢓn tin. Các em lꢇn lưꢖt
truyꢓn tin tꢜ bàn ñꢇu cho ñꢑn bàn cuꢊi cꢉa dãy. Sau khi hꢂc sinh truyꢓn tin xong, giáo viên
yêu cꢇu ngưꢌi cuꢊi dãy nói to “thông ñiꢅp” mình nhꢔn ñưꢖc; so sánh vꢀi thông ñiꢅp ban
ñꢇu xem chính xác hay không. Giáo viên gꢐn nhꢎng “thông ñiꢅp” (câu hꢧi) ñó lên bꢏng,
tꢟng kꢑt trò chơi, tuyên bꢊ dãy thꢐng cuꢁc, vào nꢁi dung bài ñꢕ lꢇn lưꢖt giꢏi ñáp các câu
hꢧi trên.
+ Trò chơi: Nꢅc thang lꢆch sꢇ
Nꢄi dung: Hꢂc sinh dꢒa vào thông tin trong sách giáo khoa và hiꢕu biꢑt cꢉa bꢏn thân,
ñiꢓn tiꢑp sꢍc nhꢎng thông tin vào các nꢋc thang lꢃch sꢄ. Nꢋc thang nào sai sꢤ không ñưꢖc
tiꢑp tꢆc tính ñiꢕm nꢎa.
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 13/2017
137
Ví dꢇ: Trò chơi “Nꢐc thang lꢉch sꢆ” ñưꢖc áp dꢆng vào hoꢁt ñꢄng 1: Thꢀi cơ cách
mꢁng trong Bài 9: Cách mꢁng mùa thu [2, tr.19].
Mꢇc tiêu: Qua trò chơi, hꢂc sinh nꢐm ñưꢖc thꢌi cơ lꢃch sꢄ cꢉa cách mꢈng mùa thu năm
1945; kích thích hꢂc sinh tìm hiꢕu và ghi nhꢀ thông tin trong sách giáo khoa; tꢈo sꢍc hꢍng
thú cho tiꢑt hꢂc.
Chuꢙn bꢉ: Giáo viên chuꢥn bꢃ “nꢋc thang lꢃch sꢄ” và 2 bꢁ thꢞ tꢜ, mꢦi bꢁ gꢣm các tꢜ
ngꢎ như sau:
Đꢄi 1
Sꢏ kiꢊn lꢉch sꢆ
Đꢄi 2
Các cuꢁc khꢘi nghĩa diꢗn ra ꢘ
nhꢎng thành phꢊ nào?
Nhꢔt ñꢇu hàng ñꢣng minh vào
thꢌi gian nào?
Nhꢔt ñꢏo chính Pháp vào thꢌi
gian nào?
Quân Nhꢔt kéo vào xâm lưꢖc
nưꢀc ta vào lúc nào?
Cuꢊi năm 1940
Đà Nꢨng
3/1945
8/19455
Huꢑ
12/1945
Hà Nꢁi
Sài Gòn
Đáp án:
ꢝ Quân Nhꢔt kéo vào xâm lưꢖc nưꢀc ta vào lúc nào? (Cuꢊi năm 1940)
ꢝ Nhꢔt ñꢏo chính Pháp vào thꢌi gian nào? (3/1945)
ꢝ Nhꢔt ñꢇu hàng ñꢣng minh vào thꢌi gian nào? (8/1945)
ꢝ Các cuꢁc khꢘi nghĩa diꢗn ra ꢘ nhꢎng thành phꢊ nào? (Huꢑ, Sài Gòn, Hà Nꢁi)
Thꢀi gian chơi dꢏ tính: 3 ꢝ 4 phút
Tiꢕn hành trò chơi:
ꢝ Giáo viên yêu cꢇu hꢂc sinh ñꢂc thꢇm thông tin ꢘ phꢇn chꢎ nhꢧ trong sách giáo khoa
Lꢉch sꢆ và Đꢉa lí 5, tr.19) trong vòng 2 phút, chú ý ghi nhꢀ các sꢒ kiꢅn quan trꢂng.
ꢝ Giáo viên chia lꢀp làm 2 dãy và phꢟ biꢑn luꢔt chơi: mꢦi dꢈy gꢂi 4 hꢂc sinh lên tham
gia trò chơi, gꢐn các thꢞ tꢜ vào vꢃ trí ñúng trong nꢋc thang lꢃch sꢄ, gꢐn lꢇn lưꢖt tꢜ dưꢀi lên
trên, thi gꢐn theo hình thꢍc tiꢑp sꢍc (em thꢍ nhꢋt lên gꢐn, quay vꢓ ñꢔp tay vꢀi em thꢍ 2 và
em thꢍ 2 tiꢑp tꢆc lên gꢐn, cꢍ như vꢔy ñꢑn hꢑt). Mꢦi nꢋc thang gꢐn ñúng, ñưꢖc 10 ñiꢕm, nꢑu
sai, các ñáp án bên trên không ñưꢖc tính nꢎa.
ꢝ Giáo viên mꢌi 1 ꢝ 2 hꢂc sinh làm trꢂng tài.
138
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
ꢝ Giáo viên tꢟng kꢑt trò chơi, công bꢊ ñꢁi chiꢑn thꢐng, kꢑt luꢔn nhꢎng kiꢑn thꢍc quan
trꢂng vꢓ thꢌi cơ lꢃch sꢄ cꢉa Cách mꢈng Viꢅt Nam năm 1945.
+ Trò chơi nhà diꢈn kꢆch tài ba (trò chơi ñóng vai)
Nꢄi dung: Giáo viên cho hꢂc sinh tìm hiꢕu trưꢀc sꢒ kiꢅn lꢃch sꢄ trong bài hꢂc và ñóng
vai theo ñúng bꢊi cꢏnh lꢃch sꢄ ñó.
Ví dꢇ: Trò chơi “Nhà diꢒn kꢉch tài ba” ñưꢖc áp dꢆng trong hoꢈt ñꢁng 2: Chiꢕn dꢉch
Hꢛ Chí Minh lꢉch sꢆ và cuꢄc tiꢕn công vào Dinh Đꢄc Lꢈp trong bài 26: Tiꢕn vào Dinh Đꢄc
lꢈp [2, tr.55,56]
Mꢇc tiêu: Thông qua trò chơi, hꢂc sinh hiꢕu ñưꢖc sꢒ vĩ ñꢈi, tꢇm quan trꢂng cꢉa cuꢁc
tꢟng tiꢑn công giꢏi phóng miꢓn Nam thꢊng nhꢋt nhꢋt nưꢀc. Hiꢕu ñưꢖc tình thꢑ ñꢇu hàng vô
ñiꢓu kiꢅn cꢉa Dương Văn Minh; thay ñꢟi không khí tiꢑt hꢂc; kích thích sꢒ hꢍng thú cꢉa
hꢂc sinh trong giꢌ hꢂc.
Chuꢙn bꢉ:
• Vꢓ phía giáo viên:
ꢝ Giao nhiꢅm vꢆ tꢜ buꢟi trưꢀc cho các tꢟ, yêu cꢇu các em ñꢂc bài, dꢒa vào thông tin
trong sách giáo khoa và tꢔp diꢗn xuꢋt cꢏnh Dương Văn Minh, quân ñꢄi và chính quyꢋn Sài
Gòn ñꢍu hàng không ñiꢋu kiꢊn. (sách giꢏo khoa Lꢃch sꢄ và Đꢃa lí, tr.56);
ꢝ Dꢒ kiꢑn các tình huꢊng, các thꢐc mꢐc cꢉa hꢂc sinh ñꢕ giꢏi ñáp cho các em; chuꢥn bꢃ
hꢅ thꢊng câu hꢧi sau phꢇn diꢗn xuꢋt cꢉa hꢂc sinh.
• Vꢓ phía hꢂc sinh:
ꢝ Đꢂc trưꢀc nꢁi dung trong sách giáo khoa Lꢃch sꢄ và Đꢃa lí, tr.56.
ꢝ Tꢔp diꢗn xuꢋt, chuꢥn bꢃ nhꢎng dꢆng cꢆ phꢆc vꢆ viꢅc diꢗn xuꢋt (nꢑu có thꢕ).
Tiꢕn hành trò chơi:
ꢝ Giáo viên gꢂi 2 – 3 nhóm trên tinh thꢇn xung phong, diꢗn xuꢋt cꢏnh Dương Văn
Minh, quân ñꢁi và chính quyꢓn Sài Gòn ñꢇu hàng không ñiꢓu kiꢅn.
ꢝ Giáo viên cho cꢏ lꢀp nhꢔn xét, bình chꢂn nhóm diꢗn kꢃch tài ba nhꢋt.
Tꢚng kꢕt trò chơi: Giáo viên nhꢔn xét phꢇn chuꢥn bꢃ và diꢗn xuꢋt cꢉa các nhóm, kꢑt
luꢔn vꢓ diꢗn biꢑn cꢉa chiꢑn dꢃch Hꢣ Chí Minh lꢃch sꢄ, ñưa ra câu hꢧi cho cꢏ lꢀp:
ꢝ Sꢒ kiꢅn quân ta tiꢑn vào Dinh Đꢁc Lꢔp thꢕ hiꢅn ñiꢓu gì?
ꢝ Tꢈi sao Dương Văn Minh phꢏi ñꢇu hàng vô ñiꢓu kiꢅn?
ꢝ Giꢌ phút thiêng liêng giꢏi phóng miꢓn Nam, nưꢀc ta hoàn toàn ñꢁc lꢔp là lúc nào?
+ Trò chơi: Đꢉ vui vꢀ nhân vꢄt, sꢊ kiꢋn lꢆch sꢇ.
Nꢄi dung: Giáo viên sưu tꢇm và ñꢂc các câu ñꢊ, câu thơ, câu văn viꢑt vꢓ các nhân vꢔt,
sꢒ kiꢅn lꢃch sꢄ tiêu biꢕu ñꢕ hꢂc sinh ñoán xem ñó là nhân vꢔt, sꢒ kiꢅn lꢃch sꢄ nào.
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 13/2017
139
Trò chơi này, giáo viên có thꢕ tꢟ chꢍc cho hꢂc sinh chơi trong các tiꢑt ngoꢈi khóa hoꢙc
giꢌ sinh hoꢈt lꢀp. Giáo viên lꢇn lưꢖt ñꢂc câu hꢧi ñꢕ hꢂc sinh giꢏi ñáp, hoꢙc thiꢑt kꢑ thành
trò chơi Chꢂn sꢗ trên Power Point (hꢂc sinh chꢂn tꢜng sꢊ và mꢘ ra các câu ñꢊ vꢓ nhân vꢔt
lꢃch sꢄ), hoꢙc trò chơi Hái hoa dân chꢃ.
Mꢁt sꢊ câu ñꢊ vꢓ nhân vꢔt, sꢒ kiꢅn lꢃch sꢄ:
1.
Vua nào mꢜt sꢅt ñen sì?
Vua nào trong thuꢓ hàn vi ꢓ chùa?
(Là nhꢝng ai? ꢞ Vua Mai Hꢅc Đꢕ (Mai Thúc Loan) và vua Lý Thái Tꢚ)
2.
Đꢗ ai trên Bꢁch Đꢘng giang,
Làm cho cꢂc nhꢂn dꢂc ngang sáng ngꢀi
Phá quân Nam Hán tơi bꢀi
Gươm thꢍn ñꢄc lꢈp giꢝa trꢀi vang lên?
(Là ai? ꢞ Ngô Quyꢋn)
3.
4.
Đꢗ ai nꢚi sáng sông, rꢑng
Đã vui Hàm Tꢆ lꢁi mꢑng Chương Dương
Vân Đꢛn cưꢟp sꢁch binh lương
Nꢛi Bàng mai phꢇc chꢜn ñưꢀng giꢜc lui?
(Là ai? ꢞ Hưng Đꢁo Vương Trꢍn Quꢗc Tuꢐn)
Muꢗn cho nưꢟc mꢁnh dân giàu
Tâu vua xin chém bꢌy ñꢍu mꢂt dân
Mũ cao áo rꢄng không cꢍn
Lui vꢋ ꢙn chꢗn lâm sơn mꢄt mình?
(Là ai? ꢞ Chu Văn An)
+ Trò chơi: Nhà sꢇ hꢁc tí hon
Nꢄi dung: Trò chơi nhà Sꢄ hꢂc tí hon mô phꢧng lꢈi chương trình Rung chuông vàng
trên VTV3. Nꢁi dung các câu hꢧi liên quan ñꢑn các nhân vꢔt, sꢒ kiꢅn lꢃch sꢄ. Trò chơi này
có thꢕ tꢟ chꢍc trong phꢈm vi các tiꢑt hꢂc ngoꢈi khóa.
Mꢇc tiêu: Thay ñꢟi không khí hꢂc tꢔp, giúp các em có buꢟi hꢂc ngoài trꢌi bꢟ ích và lí
thú. Cꢉng cꢊ kiꢑn thꢍc Lꢃch sꢄ lꢀp 5 cho hꢂc sinh Tiꢕu hꢂc.
Chuꢙn bꢉ:
• Vꢓ phía giáo viên
ꢝ Giáo viên chuꢥn bꢃ hꢅ thꢊng câu hꢧi, ñꢣng hꢣ ñꢑm ngưꢖc tính thꢌi gian trꢏ lꢌi, kê lꢈi
bàn ghꢑ sao cho hꢖp lí, bꢊ trí chꢦ ngꢣi ñꢕ hꢂc sinh khó nhìn thꢋy kꢑt quꢏ cꢉa nhau.
140
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ Hꢀ NỘI
ꢝ Dꢒ tính các trưꢌng hꢖp xꢋu vꢓ thꢌi tiꢑt, các phương tiꢅn hꢦ trꢖ: ñèn tín hiꢅu, máy
chiꢑu, âm thanh,…
ꢝ Nꢁi dung câu hꢧi:
1. Ai là ngưꢌi sáng lꢔp ra Đꢏng Cꢁng sꢏn Viꢅt Nam? (Bác Hꢣ)
2. Bác Hꢣ ñꢂc Bꢌn tuyên ngôn ñꢄc lꢈp tꢈi ñꢃa ñiꢕm nào ꢘ Hà Nꢁi? (Quꢏng trưꢌng
Ba Đình)
3. Chiꢑn dꢃch Điꢅn Biên Phꢉ diꢗn ra năm nào? (1954).
4. Cuꢁc Tꢟng tiꢑn công và nꢟi dꢔy Tꢑt Mꢔu Thân diꢗn ra năm nào? (Năm 1968)
5. Căn cꢍ ñꢃa nào ñưꢖc xem là “mꢣ chôn giꢙc Pháp” vào năm 1947? (Viꢅt Bꢐc)
6. Chiꢑn dꢃch biên giꢀi thu – ñông diꢗn ra vào năm nào? (1950)
7. Chiꢑn dꢃch nào kꢑt thúc cuꢁc kháng chiꢑn chꢊng Mĩ cꢍu nưꢀc? (Chiꢑn dꢃch Hꢣ
Chí Minh)
8. Nưꢀc Cꢁng hòa Xã hꢁi chꢉ nghĩa Viꢅt Nam ñưꢖc chính thꢍc mang tên tꢜ năm nào?
(1976)
9. Chiꢑn dꢃch Điꢅn Biên Phꢉ trên không diꢗn ra ꢘ ñâu, khi nào? (Hà Nꢁi ꢝ 1972)
10. Con ñưꢌng huyꢑt mꢈch nꢊi liꢓn Bꢐc – Nam trong kháng chiꢑn cꢉa dân tꢁc có tên là
gì? (Đưꢌng Trưꢌng Sơn hoꢙc ñưꢌng Hꢣ Chí Minh)
• Vꢓ phía hꢂc sinh
ꢝ Chuꢥn bꢃ bꢏng con, phꢋn trꢐng, khăn lau bꢏng
ꢝ Ôn tꢔp lꢈi kiꢑn thꢍc lꢃch sꢄ lꢀp 5.
Thꢀi gian chơi dꢏ kiꢕn: 20 – 25 phút.
Tiꢕn hành trò chơi:
ꢝ Giáo viên ꢟn ñꢃnh chꢦ ngꢣi cho hꢂc sinh theo vꢃ trí dꢒ kiꢑn và phꢟ biꢑn luꢔt chơi: Có
10 câu hꢧi liên quan ñꢑn kiꢑn thꢍc lꢃch sꢄ lꢀp 5. Sau khi giáo viên ñꢂc câu hꢧi, các em có
20 giây ñꢕ viꢑt ñáp án vào bꢏng con. Khi có hiꢅu lꢅnh trꢏ lꢌi, các em giơ bꢏng con ñã ghi
ñáp án cꢉa mình. Em nào có ñáp án sai, bꢃ loꢈi ra khꢧi sân chơi, các em trꢏ lꢌi ñúng tiꢑp
tꢆc ñꢑn vꢀi câu hꢧi tiꢑp theo. Nꢑu chưa hꢑt 10 câu hꢧi mà không còn em nào ngꢣi lꢈi sân
chơi, các giáo viên có quyꢓn cꢍu trꢖ. Sau khi cꢍu trꢖ, các em tiꢑp tꢆc trò chơi. Ai trꢏ lꢌi
hꢑt các câu hꢧi ñưꢖc phong danh hiꢅu Nhà sꢆ hꢂc tí hon.
ꢝ Giáo viên tꢟ chꢍc trò chơi, phꢊi hꢖp vꢀi các giáo viên khác trong trưꢌng ñiꢓu khiꢕn
hꢅ thꢊng trình chiꢑu câu hꢧi, quan sát các ñáp án trꢏ lꢌi cꢉa các em, ꢟn ñꢃnh, kiꢕm soát sꢒ
công bꢚng cꢉa trò chơi; tham gia vào trò chơi ñꢕ cꢍu trꢖ các em.
ꢝ Tꢟng kꢑt phꢇn thi, trao phꢇn thưꢘng cho hꢂc sinh chiꢑn thꢐng.
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 13/2017
141
3. KꢓT LUꢔN
Như vꢔy, có thꢕ khꢢng ñꢃnh rꢚng sꢄ dꢆng trò chơi hꢂc tꢔp trong dꢈy hꢂc Lꢃch sꢄ là
viꢅc làm cꢇn thiꢑt. Đây ñưꢖc xem như mꢁt phương pháp hꢎu ích nhꢚm tꢈo sꢒ hào hꢍng,
sôi ñꢁng cho giꢌ hꢂc Lꢃch sꢄ. Trong giꢌ hꢂc, trò chơi chính là ñiꢓu kiꢅn cꢇn ñꢕ các em lĩnh
hꢁi tri thꢍc lꢃch sꢄ tꢊt hơn. Đꢕ tꢟ chꢍc thành công mꢁt trò chơi hꢂc tꢔp nói chung và trong
giꢌ dꢈy Lꢃch sꢄ nói riêng, giáo viên phꢏi chuꢥn bꢃ kĩ kꢑ hoꢈch bài hꢂc, dꢒ kiꢑn các tình
huꢊng có thꢕ xꢏy ra ñꢕ giꢏi quyꢑt hꢖp lí và nhanh chóng. Giáo viên cũng phꢏi thiꢑt kꢑ trò
chơi khoa hꢂc, hiꢅu quꢏ, tꢈo hꢍng thú hꢂc tꢔp cho hꢂc sinh. Có như vꢔy, viꢅc sꢄ dꢆng trò
chơi hꢂc tꢔp mꢀi thꢒc sꢒ góp phꢇn nâng cao hiꢅu chꢋt lưꢖng dꢈy hꢂc môn Lꢃch sꢄ.
TÀI LIꢕU THAM KHꢖO
1. Marzano, Debra J. Pickering, Jane E. Pollock (2005), Các phương pháp dꢁy hꢂc hiꢊu quꢌ,
Nxb Giáo dꢆc, Hà Nꢁi.
2. Bꢁ Giáo dꢆc và Đào tꢈo (2015), Lꢉch sꢆ và Đꢉa lí 5, Nxb Giáo dꢆc.
3. Nguyꢗn Thꢃ Côi (Chꢉ biên) (2011), Các con ñưꢀng, biꢊn pháp nâng cao hiꢊu quꢌ dꢁy hꢂc
Lꢉch sꢆ ꢓ trưꢀng phꢚ thông, Nxb Đꢈi hꢂc Sư phꢈm.
4. Nguyꢗn Thꢃ Bích Hꢣng (2014), “Phương pháp sꢄ dꢆng trò chơi trong dꢈy hꢂc”, Tꢁp chí Khoa
hꢂc Đꢁi hꢂc Sư phꢁm Thành phꢗ Hꢛ Chí Minh (54), tr.174ꢝ178.
5. Phan Ngꢂc Liên (Chꢉ biên) (2012), Phương pháp dꢁy hꢂc Lꢉch sꢆ, tꢔp 1, 2, Nxb Đꢈi hꢂc Sư phꢈm.
6. Nguyꢗn Tuyꢑt Nga (Chꢉ biên) (2008), Trò chơi hꢂc tꢈp môn Lꢉch sꢆ và Đꢉa lí 4,5, Nxb Giáo
dꢆc, 2008.
7. Hoàng Phê (Chꢉ biên) (2000), Tꢑ ñiꢔn Tiꢕng Viꢊt, Trung tâm Tꢜ ñiꢕn hꢂc, Nxb Đà Nꢨng.
8. Nguyꢗn Thꢃ Thꢋn (Chꢉ biên) (2015), Giáo trình Phương pháp dꢁy hꢂc các môn hꢂc vꢋ Tꢏ
nhiên và Xã hꢄi, Nxb Đꢈi hꢂc Sư phꢈm.
SOME SUGGESTIONS TO IMPROVE THE EFFECTIVENESS
OF USING LEARNING GAMES IN TEACHING HISTORY
AT PRIMARY SCHOOLS
Abstract: Using learning games in teaching History is familiar to many teachers.
However, in order to use this method effectiviely aiming to inspire and promote positive
perceptions of students is a difficult matter. Based on the practical requirements of
improving the quality of teaching and learning in general and teaching and learning
History in primary in particular, this article metions and shares some solutions to
improve the effectiveness of using learning games.
Keywords: Learning games, History, primary.
10 trang
21/04/2022
680
Bạn đang xem tài liệu "Sử dụng trò chơi học tập góp phần nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử ở Tiểu học", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- su_dung_tro_choi_hoc_tap_gop_phan_nang_cao_hieu_qua_day_hoc.pdf
