Mô hình công nghệ xử lý nước thải cho nuôi tôm thẻ chân trắng tập trung vùng triều tại Hà Tĩnh
KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ
MÔ HÌNH CÔNG NGHỆ XỬ LÝ NƯỚC THẢI CHO NUÔI TÔM THẺ
CHÂN TRẮNG TẬP TRUNG VÙNG TRIỀU TẠI HÀ TĨNH
Hà Văn Thái, Phí Thị Hằng, Nguyễn Thị Xuân Thủy
Viện nước, Tưới tiêu và Môi trường
Phan Thị Bích Diệp
Viện Kinh tế Thủy sản
Hoàng Thu Thủy
Ban Quản lý Trung ương các dự án thủy lợi - CPO
Tóm tắt: Diện tích nuôi tôm Thẻ chân trắng đã tăng lên rất nhanh trong khoảng thời gian từ năm
2011 - 2015. Những năm gần đây, diện tích nuôi bị bỏ hoang ngày càng nhiều do nuôi không hiệu
quả; môi trường ô nhiễm, dịch bệnh lây lan diện rộng, diện tích nuôi đã giảm xuống nhanh chóng
như vùng nuôi tôm tập trung bị bỏ hoang hóa chủ yếu ở ven các cửa sông lớn. Bên cạnh lợi ích kinh
tế xã hội trước mắt, việc nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh và siêu thâm canh vùng triều thay nước
không tuần hoàn, vẫn còn tiềm ẩn một số vấn đề môi trường, để lại cũng rất lớn gây nên dịnh bệnh
sảy ra thường xuyên, phát triển ngành tôm không bền vững. Một trong những nguyên nhân dẫn đến
tình trạng ô nhiễm môi trường đó là chất thải khi nuôi khi thải ra môi trường không được xử lý.
Trong phạm vi bài báo nhóm tác giả đã nghiên cứu mô hình công nghệ xử lý nước thải cho khu nuôi
tôm thẻ chân trắng thâm canh tập trung vùng triều tại Trang Trại ông Lê văn Loan, xã Thạch Đỉnh,
huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh theo mô hình 2ao: ao xử lý 1 - ao xử lý 2 - Môi trường. Kết quả cho
thấy nước thải sau khi xử lý đều đạt tiêu chuẩn Việt nam khi xả ra môi trường. Qua đó tác giả kiến
nghị áp dụng công nghệ xử lý nước thải này để áp dụng cho các khu nuôi tôm thẻ chân trắng thâm
canh và siêu thâm canh vùng triều tại các tỉnh ven biển trung bộ góp phần giảm ô nhiễm môi trường,
giảm dịnh bệnh nâng cao hiệu quả nuôi và phát triển bền vững ngành nuôi tôm vùng triều.
Từ khóa:Xử lý nước thải, tôm thẻ chân trắng, rong biển, ao xử lý.
Summary: The white-leg shrimp farming area has increased dramatically in the period from 2011
to 2015. In recent years, the area of abandoned aquaculture is increasing due to inefficient farming;
environmental pollution, widespread disease. Farming area has decreased rapidly such as the
concentrated shrimp farming area is abandoned mainly in the big estuary mouths. Besides the
immediate socio-economic benefits, intensive and ultra-intensive white-leg shrimp farming in the
tidal areas of without water circulation are still facing potential environmental problems caused the
disease occurs regularly leading unsustainable development of shrimp industry. One of the causes of
environmental pollution is that the untreatment waste released directly into the environment. In this
article, the authors will present the results of the study on the model of wastewater treatment
technology for intensive white-leg shrimp farming in tidal area at the farm of Mr. Le Van Loan in
Thach Dinh commune, Thach Ha district, Ha Tinh province. It is three-pond model: treatment pond
1 - treatment pond 2 - environment. The results show that post treatment water meets National
Standard when discharged into the environment. Accordingly, the authors propose to apply this
wastewater treatment technology for intensive and ultra-intensive white-leg shrimp farming in
central coastal provinces, contributing to mitigate environmental pollution, reduce diseases, improve
the economic efficiency and sustainable development of tidal shrimp farming.
Key words: waste water treatment, white-leg shrimp, seaweed, treatment pond.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ *
kinh tế quan trọng, tạo công ăn việc làm, tăng
thu nhập cho hàng triệu người dân ven biển và
Trong những năm gần đây, nuôi tôm ở Việt
tạo nguồn thu ngoại tệ đáng kể cho đất nước
Nam đã phát triển mạnh và trở thành ngành
thông qua xuất khẩu. Năm 2013 cả nước có 30
tỉnh/thành nuôi tôm nước lợ, thời điểm hiện tại
Ngày nhận bài: 18/12/2018
diện tích đã thả nuôi đạt 652.612 ha, trong đó
Ngày thông qua phản biện: 29/01/2019
diện tích nuôi tôm sú là 588.894 ha, nuôi tôm
Ngày duyệt đăng: 26/3/2019
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019
1
KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ
chân trắng 63.719 ha. Sản lượng thu hoạch trường ao nuôi mà còn tạo nên các sản phẩm phụ
tôm là 475.854 tấn, trong đó sản lượng tôm sú cho trang trại(Darooncho, 1991), (Jones và
là 232.853 tấn, tôm chân trắng là 243.001 tấn. Preston (1999); Jones và các cộng sự (2001),
Giá trị xuất khẩu tôm đạt 2,5 tỷ USD tăng gần (2002),Yang Yi, K. Fitzsimmons, 2002, Yong và
33% so với năm 2012 và chiếm 44% tổng giá Ramage (2003) Enander và Hasselstrom (1994),
trị xuất khẩu thủy sản của cả nước (Tổng cục Nguyễn Văn Trai (2013), Erler (2002), Wang và
Thủy sản, năm 2016). Bên cạnh những diện các cộng sự (1998), Tian và các cộng sự (2001),
tích nuôi ngày càng tăng là diện tích nuôi bị bỏ Luong và cộng sự (2013), Nguyen và công sự
hoang ngày càng nhiều do nuôi tôm không hiệu (2013). (Yongjian Xu, Jianguang Fang, Wei
quả, môi trường vùng nuôi bị ô nhiễm, dịch Wei, 2008), (Xiongfei, 2005),
bệnh lây lan trên diện rộng (Lê Cường, 2013;
Mặc dù có nhiều mô hình xử lý nước thải nuôi
VTV, 2016) (Phan Thị Ngọc Diệp, 2007;
tôm công nghiệp thành công mang lại hiệu quả
Nguyễn Quang Hưng 2015). Nguyên nhân là
rất lớn. Tuy nhiên, ở vùng ven biển Hà Tĩnh
do chất thải từ chính hoạt động NTTS đã và
chưa có mô hình xử lý nào được thử nghiệm.
đang được thải trực tiếp ra môi trường bên
Để góp phần cho NTTS bền vững, ổn định sinh
ngoài không qua xử lý (RIA 1, 2013)(Nguyễn
kế cho người dân thì mục tiêu của nghiên cứu
Thanh Sơn, 2015; Nguyễn Quang Hưng 2015).
này là xây dựng được mô hình xử lý nước thải
Trên thế giới và ở Việt nam có nhiều phương
pháp xử lý nước thải nuôi tôm công nghiệp.
Trong đó, phương pháp sử dụng hệ sinh học
được sử dụng phổ biến do vốn đầu tư ít và vận
hành đơn giản. Tuy nhiên hiệu quả kỹ thuật,
kinh tế và xã hội của phương pháp này còn phụ
thuộc nhiều vào các điều kiện cụ thể của từng
trang trại và từng vùng nuôi ví dụ như phương
pháp xử lý nước thải nuôi tôm bằng rừng ngập
mặn (Paul J Palmer, 1990), bằng ao lắng kết hợp
thả các loại tảo lớn (Ulva sp.; Gracilaria sp)
(Paul J Palmer, 1990), hồ nuôi cá đuối ăn tạp kết
hợp với bãi lọc đứng nhân tạo (Dirk Erler,
2004), đất ngập nước(Gu Li, Zhenbin Wu,
2007), bãi lọc cát có kết hợp nuôi giun nhiều tơ
(Palmer, 2008,.. đòi hỏi cần có diện tích xử lý
lớn; công nghệ biofloc (sử dụng hệ vi sinh vật)
đòi hỏi đòi hỏi những kỹ thuật tương đối phức
tạp, người nuôi phải được đào tạo kỹ về kỹ thuật.
Hiện nay phương pháp sử dụng hệ động thực vật
để hấp thụ các chất ô nhiễm như sử dụng thân
mềm hai mảnh vỏ, rong biển, một số loài cá có
khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng dư thừa từ
các ao nuôi tôm thâm canh đã và đang được chú
ý ở nhiều nơi trên thế giới bởi kết quả nghiên
cứu bước đầu cho thấy phương pháp này không
những rất hiệu quả trong việc cải thiện môi
từ nuôi tôm công nghiệp phù hợp với điều kiện
cụ thể của người dân và đặc tính của vùng nuôi,
làm cơ sở cho nhân rộng mô hình trong tương
lại. Mô hình này được xây dựng trên cơ sở nuôi
ghép các loài nhuyễn thể, cá và rong để xử lý
chất thải và tạo thu nhập phụ cho người dân.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 Thu thập số liệu
Dữ liệu thứ cấp: được thu thập thông qua báo
cáo của Chi cục Thủy sản các tỉnh Bắc Trung
Bộ và các tài liệu trên intenet, báo chí…;Tham
khảo sách báo, nghiên cứu tài liệu và dùng
phương pháp thống kê để so sánh, đánh giá các
công nghệ xử lý.
Dữ liệu sơ cấp: thu thập qua điều tra, phỏng
vấn trực tiếp các hộ nuôi, doanh nghiệp, hợp
tác xã và các Chi cục Thủy sản.
Nghiên cứu sơ bộ: Thu thập tài liệu đánh giá ưu
nhược điểm, điều kiện áp dụng của những công
nghệ hiện có và điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã
hội vùng ven biển Bắc Trung Bộ, lựa chọn công
nghệ xử lý nước thải áp dụng trong mô hình.
Nghiên cứu thông qua xây dựng và theo dõi mô
hình: xây dựng mô hình xử lý nước thải 2 ao
kết hợp với trồng rong biển, cá rô phi và nuôi
2
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019
KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ
vẹm, theo dõi mô hình trong 3 vụ.
ứng dụng trồng tảo (rong) kết hợp với nuôi
giống nhuyễn thể để xử lý nước thải ao nuôi tôm
là khá phù hợp do:
2.2 Phương pháp phân tích và xử lý số liệu:
Mẫu nước phân tích trong phòng Thí nghiệm
của Phân viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản
Bắc Trung Bộ Nghệ An - Viện nghiên cứu
nuôi trồng thủy sản I theo các Tiêu chuẩn, Qui
chuẩn hiện hành.
Giống tảo (rong) khá phù hợp vì trong quá
trình quang hợp, tảo (rong) này có tác dụng
làm giảm các chất ô nhiễm trong ao nuôi tôm.
Nhuyễn thể được ghi nhận như là một nhà máy
làm sạch nước với tập tính ăn lọc chính vì vậy
chất lượng nước có thể được cải thiện. Hoạt
động lọc nước của sò và vẹm được coi như
nhưng cỗ máy lọc sinh học vĩ đại. Theo Nunes
và Parsons (1998) một con vẹm có thể lọc được
từ 2 - 5 lít nước/giờ và một chuỗi vẹm có thể lọc
được 90.000 lít nước/ngày. Phần lớn chất hữu cơ
được lọc bởi vẹm được tích tụ dưới dạng
pseudofeces (phân giả). Khi nuôi với mật độ cao
khoảng một nửa lượng phân này sẽ được chuyển
thành thức ăn dưới dạng các vẩn cặn.
Xử lý số liệu bằng phần mềm Excel.
Đánh giá chất lượng nước sau xử lý theo
QCVN 02- 19:2014/BNNPTNT
2.3 Phương pháp theo dõi mô hình xử lý
nước thải thực tế:
- Cơ sở thiết kế mô hình
Mô hình này được xây dựng trên cơ sở các mô
hình xử lý môi trường trong và ngoài nước, cùng
với kết quả thực tiễn từ các mô hình nuôi Tôm
thẻ chân trắng ở các tỉnh Bắc Trung Bộ, Việt
Nam. Mô hình được xây dựng trên tiêu chí: có
ao xử lý nước đầu vào, có ao xử lý nước thải vừa
thân thiện với môi trường, vừa mang lại hiệu quả
kinh tế và môi trường nước đạt tiêu chuẩn trước
khi đưa ra ngoài tự nhiên. Với thực trạng các
khu nuôi tôm Thẻ chân trắng hiện nay tại các
vùng ven biển Bắc Trung Bộ việc bố trí mô hình
Lợi dụng các đặc tính trên của Rong và Vẹm
nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm mô hình xử lý
nước 2 ao: ao xử lý 1– ao xử lý 2- Môi trường
tỉnh Hà Tĩnh, từ tháng 1 năm 2016 đến tháng 6
năm 2017. Hệ thống xử lý nước thải là công
nghệ xử lý vi sinh gồm 2 ao. Qui trình xử lý tại
mô hình theo sơ đồ sau:
Sơ đồ mô hình xử lý thải
Hiện trạng vị trí mô hình
Hình ảnh lấy mẫu nước tại ao cấp
+ Nước cấp: Nước đươck cấp từ cửa song
- Thiết kế mô hình
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019
3
KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ
Cửa Sót qua các kênh dẫn vaog ao trữ lắng tự nuôi. Trong ao xử lý 1 sẽ được trồng rong với
chảy và hỗ trợ bằng động lực (Bơm di động mật độ ban đầu 400g/m2 kết hợp nuôi cá Rô
hoặc trạm bơm cố định).
Phi đơn tính với mật độ khoảng 16 - 20 con cá
rô phi/1.000 m2. Thời gian lưu trữ tại ao xử lý
số 1 từ 7 ngày nước sau sẽ cho tràn sang ao xử
lý số 2 (mục đích tràn là để lượng bùn được
lắng đọng tại ao xử lý 1).
+ Ao Chứa: Với diện tích bằng 10% diện tích
nuôi (xử lý theo biện pháp thông thường). Sau
khi nước được bơm trực tiếp từ sông vào các
ao nuôi bằng hệ thống cống tự chảy (hoặc trạm
bơm) và kênh. Tại từng ao nuôi nước được + Ao xử lý 2: có diện tích bằng ½ diện tích
diệt tạp, diệt khuẩn, gây màu....sau 7 ngày khi dành cho xử lý và cũng bằng 10% diện tích
nước đạt tiêu chuẩn được thả giống nuôi.
khu nuôi. Trong ao xử lý 2 chỉ được trồng
rong với mật độ 700g/m2 kết hợp thả vọp sông
với tỷ lệ 30 con/m3 nước. Thời gian trữ tại ao 2
từ 7 ngày, nước được chảy qua lỗ tràn (cống)
ra ngoài kênh sông tự nhiên..
+ Ao Nuôi: Diện tích từ 70-80% diện tích
nuôi. Sau 30 ngày nuôi được Rút cặn bã và
thức ăn thừa từ đáy ao nuôi. Mỗi lần hút lượng
nước có khoảng 30m3 – 40m3/lần.
- Quy trình lấy mẫu nước theo dõi mô hình:
+ Ao xử lý số 1: có diện tích bằng 1/2 diện
tích dành cho xử lý và bằng 10% diện tích khu
Quy trình lấy mẫu tại mô hình thí điểm
Thời gian lấy
mẫu
Số lượng
TT
Thời điểm lấy mẫu
Vị trí lấy mẫu
mẫu
1
Ngày thứ nhất
Bắt đầu lấy nước vào ao lắng Mẫu nước ngoài Biển,
1
sông (kênh)
Sau khi gây màu (bắt đầu thả Trong ao nuôi
Tôm)
2
3
4
Ngày thứ 7
1
1
1
(sau 7 ngày)
Ngày thứ 23
(sau 15 ngày)
Ngày thứ 30
(7 ngày sau)
Thời gian bắt đầu rút nước
lần 1 sang ao xử lý 1
Tại ao xử lý 1
Thời gian rút nước từ ao xử
lý 1 sang ao xử lý 2
Tại ao xử lý 2
Tại ao xử lý 1
1
1
5
Ngày thứ 40
Thời gian xả nước ra môi
Tại điểm xả thải ra
(sau 10 -12 ngày) trường bên ngoài lần 1 của ao môi trường bên ngoài
xử lý 2
Tại ao xử lý 2
1
phòng TN0 phân tích cho có kết quả so sánh
với kết quả tại ao số 1 chưa có nhiều thay đổi
và vẫn vượt quá giới hạn cho phép của
QCVN02-19:2014/BNNPTNT. Vì vậy nước
tại đây cần phải được xử lý tại ao số 2.
- Quy trình giám sát môi trường
Tôm được thả nuôi sau 15 ngày người nuôi
tiến hành rút nước đáy nhằm loại bỏ các thức
ăn thừa và cặn bã đấy ao nuôi. Nước được rút
và đưa vào ao xử lý số 1, tại đây nước được
lắng với mật độ trồng Rong 400g/m2 + cá Rô Tại ao xử lý thải số 2: Nước thải được xử lý
phi 3 con/m2. Nước thải được xử lý tại đây bằng công nghệ sinh học (Rong kết hợp Vẹm
trong vòng từ 7 ngày, người nuôi tiếp tục cho sông) trong 7 ngày nhằm lắng đọng các chất lơ
chảy tràn sang ao thải số 2. Mẫu nước được lửng xuống đáy ao. Tại đây các chất lơ lửng sẽ
lấy tại vị trí chảy tràn Ao1 sang ao 2 và đưa về làm thức ăn cho Rong, các chất mùn bã hữu cơ
4
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019
KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ
làm thức ăn cho Vẹm. Nước từ đó được thải ra
môi trường bên ngoài. Mẫu nước được thu tại
điểm xả thải ao thải số 2 ra kênh mương tiêu
thoát và được đưa về phòng Thí nghiệm Phân
viện thủy sản – Nghệ An cho kết quả so sánh
với QCVN02-19:2014/BNNPTNT đã có 1/11
chỉ tiêu vượt quá giới hạn cho phép của quy
chuẩn (chỉ tiêu độ trong). 10 chỉ tiêu còn lại đều
nằm trong giới hạn cho phép của quy chuẩn và
rất gần với giá trị nước đầu vào cho ao nuôi.
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Đối với nước cấp: Với phương pháp lấy nước
cấp qua túi lọc cho thấy chất lượng tất cả các
chỉ tiêu trong 4 lần lấy mẫu đều đạt tiêu chuẩn
nước cấp gần như không phải xử lý nhiều như:
độ mặn giao động từ 21-30 (‰), NH3 luôn có
0,01-0,02 mg/l; Kiềm từ 80-90 mg/l;
Đối với nguồn nước thải sau khi được theo dõi
mô hình xử lý thải như trên cho thấy kết quả
đánh giá với từng chỉ tiêu như sau:
Bảng 1: Kết quả phân tích nước thải từ ao nuôi sang bể lắng
N
ước ao Nước ao Nước ao
QCVN 02-
th
ả
i s
ố
1
thả
i s
ố
1
thả
i s
ố
1
TT
Ch
ỉ
tiêu
Đơn v
ị
19:2014/BNNPTNT và
(l
ần lấy
(lần lấy
(lần lấy
TC Qu c Gia
ố
m
ẫ
u 1)
30.5
m
ẫ
u 2)
29
m
ẫ
u 3)
33
1
Nhi
ệ
t đ
ộ
đ
ộ
C
18-33
5-35
≤3.5
5,5-9
60-180
< 0,05
< 0,3
25-50
2
3
4
5
6
7
8
Độ
m
ặ
n
(‰)
17
17
4.2
6
12
3.6
6.2
70
DO
pH
Ki
(mg/l)
4.2
6.4
90
ề
m
(mg/l)
(mg/l)
(mg/l)
89
H2S
N-NH3
Độ
0.09
0.68
50
0.09
0.4
51
0.08
0.69
55
+
trong
COD
BOD
(mg/l)
(mg/l)
(mg/l)
9
10
11
150
62
186
220
<150
<50
<5000
65.2
66.3
Colifomr MNP/100
ml
400
450
200
[Nguồn: Phòng phân tích Phân viện thủy sản, năm 2017]
Bảng 2: Kết quả phân tích nước thải từ ao thải số 1 sang ao thải số 2
N
ước ao
N
ước ao
N
ước ao
th i s
(l n l
u 1)
QCVN 02-
th
ả
ầ
ẫ
31.5
i s
n l
u 1)
ố
ấ
2
th
ả
ầ
ẫ
28
i s
n l
u 1)
ố
ấ
2
ả
ầ
ẫ
ố
2
TT Ch
ỉ
tiêu
Đơn v
ị
19:2014/BNNPTNT
(l
y
(l
y
ấy
và TC Qu c Gia
ố
m
m
m
1
Nhi
Độ
DO
pH
Ki
H2S
N-NH3
ệ
t đ
ộ
đ
ộ
C
31
11
4.8
6.4
75
0.03
0.52
18-33
5-35
≤3.5
2
3
4
5
6
7
m
ặ
n
(‰)
17
11
(mg/l)
4.5
6.5
90
4.2
6.2
92
0.07
0.26
5,5-9
ề
m
(mg/l)
(mg/l)
(mg/l)
60-180
< 0,05
< 0,3
0.08
0.45
+
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019
5
KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ
8
9
Độ
50
52
51
25-50
trong
COD
(mg/l)
(mg/l)
(mg/l)
120
60
450
162
60.1
500
180
66.2
200
<150
<50
<5000
10 BOD
11 Colifomr MNP/100ml
[Nguồn: Phòng phân tích Phân viện thủy sản, năm 2017]
Bảng 3: Kết quả phân tích nước thải sau khi được xử lý ra môi trường
QCVN 02-
TT
Chỉ tiêu
Đơn vị
Lần 1
Lần2
Lần3
19:2014/BNNPTNT
và TC Quốc Gia
18-33
1 Nhiệt độ
độ C
(‰)
31.5
16
29
9
26
5
2 Độ mặn
3 DO
5-35
(mg/l)
4.6
5.1
6.5
95
5.1
≤3.5
4 pH
6.5
6.5
5,5-9
5 Độ Kiềm
6 H2S
(mg/l)
(mg/l)
95
70
60-180
< 0,05
< 0,3
0.04
0.011
100
102
50
0.012
0.06
100
130
50
0.022
0.44
102
145
48.2
200
+
7 N-NH3
(mg/l)
8 Độ trong
9 COD
cm
25-50
(mg/l)
<150
10 BOD
(mg/l)
<50
11 Colifomrs
(MNP/100ml)
400
450
<5000
[Nguồn: Phòng phân tích Phân viện thủy sản, năm 2017]
Nhiệt độ: Nhiệt độ trong nước thải không bị của mô hình hàm lượng DO tại môi trường bên
ảnh hưởng trong quá trình xử lý mà phụ ngoài đã đạt ngưỡng cho phép theo QCVN02-
thuộc vào nhiệt độ môi trường thời điểm 19:2014/BNNPTNT và cũng gần với điều kiện
phân tích mẫu.
cho Tôm phát triển tốt.
Độ mặn: có thay đổi nhưng không lớn chỉ Hàm lượng ammonia (NH3&NH4) Hàm
thay đổi từ 1- 20/00 do lượng nước bốc hơi lượng ammonia (NH3&NH4) Ammonia được
trong thời gian xử lý.
sinh ra trong quá trình phân hủy các chất hữu
Hàm lượng oxy hòa tan (DO): Oxy là yếu tố cơ giàu đạm. Trong môi trường kiềm mạnh
+
giới hạn đối với sự phát triển của tôm nhưng toàn bộ Ammonium (NH4 ) được chuyển
nó cũng là yếu tố thường xuyên thay đổi. Kết thành ammonia (NH3). Muốn tính được hàm
quả theo dõi mô hình chất lượng nước đầu vào lượng của ammonia và Ammonium riêng rẽ,
đã đủ điều kiện cho Tôm phát triển tốt. Tuy chúng ta phải dựa vào pH và nhiệt độ.
nhiên với kết quả nước thải chưa được xử lý Ammonia (NH3) là yếu tố gây độc đối với
hàm lượng DO tại tất cả các đợt lấy mẫu đều NTTS, là dạng khí độc cho tôm cá, được hình
cho giá trị nằm gần sát với ngưỡng tôm sẽ thành từ quá trình phân huỷ các hợp chất hữu
chậm lớn và có thể bị ngạt. Với quy trình xử lý cơ như thức ăn dư thừa, phân bón, xác phiêu
2 ao theo quy trình sinh học như thí nghiệm sinh động thực vật, chất bài tiết của tôm…tăng
6
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019
KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ
+
lên trong ao nuôi ngày càng cao vào cuối vụ, sẽ bị ô nhiễm nặng về chỉ tiêu NH3 gây hủy
tạo điều kiện cho khí độc hình thành và phát diệt một số loài thủy sản bên ngoài. Tuy nhiên
sinh nhiều hơn. Với kết quả phân tích các mẫu kết quả thu được sau xử lý 02 ao đều cho giá
nước thải chưa qua xử lý đều có giá trị lớn gấp trị giảm rất nhiều và nằm trong ngưỡng cho
3-14 lần. Chứng tỏ chất lượng nước thải nếu phép của QCVN và gần đạt được so với tiêu
không được xử lý trước khi thải ra môi trường chuẩn nước cấp.
Biểu đồ số 2: Diễn biến H2S theo thời gian
Biểu đồ số 1: Diễn biến NH3 theo thời gian
hạn cho phép của QCVN 02-
H2S- Suynphua hyđrô: Đất đáy ao nuôi trở
nên màu đen và thỉnh thoảng có mùi trứng
thối thoát ra là vì sự hiện diện của H2S. Theo
QCVN 02-19:2014/BNNPTNT cho nước
nuôi tôm, nồng độ sunphua tự do H2S không
được vượt quá 0,05 mg/l. Kết quả thí nghiệm
nước thải tại mô hình nuôi thí nghiệm cho
giá trị H2S của các mẫu nước thải đều có
nồng độ lớn gấp 8-24 lần quy chuẩn. Hàm
lượng H2S đã gần như được xử lý triệt để bởi
Vẹm và Rong hấp thụ khi qua mô hình xử lý
2 ao, được thể hiện ở kết quả phân tích nước
thải tại cống thoát ra môi trường tự nhiên
của mô hình đạt gần 66-75% so với QCVN
02-19:2014/BNNPTNT.
Hàm lượng BOD và COD: Ôxy hòa tan
(DO) là dưỡng khí cho động vật dưới nước
Vì vậy nước giành cho nuôi tôm phải đảm
bảo có hàm lượng ô xy sinh hóa (BOD)
không được vượt quá 50 mg/l và hàm lượng
ôxy hóa học (COD) không được vượt quá
150 mg/l. Kết quả phân tích mẫu nước đầu
vào cho thấy cả 2 chỉ tiêu đều nằm trong giới
19:2014/BNNPTNT. Nhóm nghiên cứu đã
lấy mẫu tại 02 vị trí trên 02 ao thải, kết quả
phân tích lại cho giá trị đã nằm ngoài
ngưỡng cho phép và vượt từ 1,2 ÷ 1,5 lần so
với QCVN. Tuy nhiên kết quả phân tích mẫu
nước ngoài môi trường sau khi áp dụng quy
trình xử lý nước thải đã thể hiện chất lượng
nước được cải thiện rất rõ rệt thể hiện tại sơ
đồ sau.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận
Mô hình xử lý nước thải cho khu nuôi tôm thẻ
chân trắng tập trung vùng triều bao gồm 2 ao
xử lý kết hợp giữa 3 loài (Rong + Rô Phi và
Rong + Vẹm sông) đảm bảo chất lượng nước
nằm trong ngưỡng cho phép của QCVN 02-
19:2014/BNN&PTNT. Kết quả tin cậy và đáp
ứng được các chỉ tiêu đặt ra theo yêu cầu xử lý
nước thải. Như vậy, việc lựa chọn mô hình xử
lý nước bằng phương pháp sinh học trên vừa
có hiệu quả về kinh tế cho người nuôi vừa thân
thiện với môi trường xung quanh, khu nuôi
trồng luôn bền vững.
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019
7
KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ
Các chỉ tiêu nước thải sau khi xử lý thải ra môi triều khác tương tự.
trường bên ngoài đều đạt chỉ tiêu nước cấp, Thử nghiệm cho mô hình nghiên cứu xử lý
điều này có ý nghĩa lớn đối với việc áp dụng liên kết, kết hợp với quạt gió với các khu
mô hình xử lý nước thải cho khu nuôi Tôm thẻ nuôi khác và thử nghiệm cho mô hình nuôi
chân trắng tuần hoàn khép kín vùng triều.
2. Kiến nghị
tôm khép kín tuần hoàn với nhiều ao nuôi
vùng triều.
Áp dụng mô hình này cho các khu nuôi vùng
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Tài liệu hội nghị Khoa học công nghệ phục vụ tái cơ cấu ngành Thủy sản- Tổng cục thủy
sản - Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn ngày 23 tháng 5 năm 2015.
[2] Tài liệu hội nghị phát triển bền vững nghề nuôi tôm vùng triều tại - Bộ Nông nghiệp và
Phát triển nông thôn và UBND tỉnh Hà Tĩnh tháng 5 năm 2017.
[3] Pauul J Palmer - 1990 -2008: Nghiên cứu nước thải nuôi tôm bằng bãi lọc cát kết hợp nuôi
giun tơ và xử lý nước thải bằng công nghệ sinh học kết hợp lắng lọc.
[4] Đề tài cấp nhà nước:” Nghiên cứu ứng dụng công nghệ tiên tiến, phù hợp để xử lý môi
trường nước nhằm sử dụng bền vững tài nguyên cho các vùng nuôi trồng thủy sản vùng
ven biển Bắc Bộ và vùng nuôi cá tra ở đồng bằng sông Cửu Long”
[5] KS Hồ Văn Phước - 2010: Thử nghiệm mô hình xử lý nước thải ao nuôi tôm tại vùng nuôi
huyên Đông Hòa, Sông Cầu tỉnh Phú Yên.
[6] ThS Dương văn Ni và nhóm cộng sự 2012: Ứng dụng sò huyết và tảo để xử lý nước thải ao
nuôi tôm.
[7] Nguyễn Chính và CTV 2005: Nghiên cứu vai trò của Vẹm vỏ xanh và nhiều loại động vật
thân mềm hai mảnh vỏ để xử lý chất thải nuôi tôm.
[8]
Tác giả “Phan Thi Ngoc Diep. 2007. Some Environmental Problems Rising from Shrimp
Culture on Sandy Coasts in Ninh Phuoc, Ninh Thuan Province. Journal of Marine Science
and Technology, T7 (2007) number 3, 86-94.
8
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019
8 trang
21/04/2022
600
Bạn đang xem tài liệu "Mô hình công nghệ xử lý nước thải cho nuôi tôm thẻ chân trắng tập trung vùng triều tại Hà Tĩnh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- mo_hinh_cong_nghe_xu_ly_nuoc_thai_cho_nuoi_tom_the_chan_tran.pdf
