Giáo trình Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống truyền lực

UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH LÀO CAI

TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI

GIÁO TRÌNH

MÔN HỌC/ MÔ ĐUN: Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống truyền lực

NGHỀ: Công nghệ ô tô.

( Áp dụng cho Trình độ Cao đẳng, Trung cấp)

LƯU HÀNH NỘI BỘ

NĂM 2019

1

LỜI NÓI ĐẦU

Ôtô ngày càng được sử dụng rộng rãi ở nước ta như một phương tiện đi lại cá nhân

cũng như vận chuyển hàng hoá và hành khách. Với sự phát triển kinh tế của đát nước,

đời sống được nâng cao số lượng ôtô gia tăng một cách nhanh chóng và nhất là các xe

ôtô đời mới, đi cùng với nó là sự đòi hỏi phải có một đội ngũ thợ bảo dưỡng và sửa

chữa ôtô.

Tập bài giảng Sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống truyền lực được biên soạn nhằm

mục đích cung cấp thêm cho người học nghề sửa chữa ôtô những kiến thức cơ bản cả

về lý thuyết lẫn thực hành đói với hệ thống truyền lực trên xe ôtô.

Nội dung của giáo trình được biên soạn với dung lượng 65 giờ gồm 6 bài.

2

MỤC LỤC

TRANG

1. Lời giới thiệu

…………….

2. Bài 1. Bảo dưỡng bộ ly hợp ma sát

3. Bài 2. Sửa chữa bộ ly hợp ma sát

4. Bài 3. Bảo dưỡng hộp số cơ khí

5. Bài 4. Sửa chữa hộp số cơ khí

…………….

…….………

6. Bài 5. Bảo dưỡng truyền động các đăng

7. Bài 6. Sửa chữa truyền động các đăng

…………….

8. Bài 7. Bảo dưỡng cầu chủ động

9. Bài 8. Sửa chữa cầu chủ động

3

GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HỆ THỐNG TRUYỀN LỰC

Động cơ

Ly hợp

Truyền lực

Bán trục

Bánh xe chủ động

Hộp số

Các đăng

Hình 1-1: Sơ đồ cấu tạo chung hệ thống truyền lực

Hệ thống truyền lực là một bộ phận của cụm gầm ôtô (hình 1-1) gồm có: bộ ly

hợp , hộp số , hộp phân phối và truyền động các đăng . Dùng để truyền lực

( truyền mômen) và công suất từ động cơ đến cầu chủ động ôtô.

Bài 1. Bảo dưỡng bộ ly hợp ma sát

Thời gian: 4

giờ

*. Mục tiêu của bài:

- Trình bày được trình tự và yêu cầu kꢀ thuật bảo dưỡng bộ ly hợp ma sát;

- Bảo dưỡng được bộ ly hợp ma sát theo đꢁng trình tự, đảm bảo yêu cầu kꢀ thuật;

- Chấp hành đꢁng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô;

- Thể hiện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ trong qꢁa trình luyện tập.

*. Nội dung bài:

1. Trình tự và yêu cầu kꢀ thuật bảo dưỡng bộ ly hợp ma sát;

2. Thực hành bảo dưỡng bộ ly hợp ma sát.

2.1. Chuẩn bꢂ

2.2. Trình tự thực hiện

2.2.1. Tháo bộ ly hợp ma sát;

2.2.2. Bảo dưỡng bộ ly hợp ma sát;

2.2.3. Lꢃp bộ ly hợp ma sát;

2.3. Vệ sinh công nghiệp.

1. Trình tự và yêu cầu kꢀ thuꢁt bảo dưỡng bộ ly hợp ma sát;

1.1. Quy trình tháo, lắp ly hợp (trên xe ô tô)

a, Quy trình tháo bộ ly hợp trên ôtô

B1. Làm sạch bên ngoài cụm ly hợp, hộp số

4

- Chèn các lốp xe chꢃc chꢃn và kéo hãm phanh tay

- Dùng bơm nước áp suất cao và phun nước rửa sạch các cặn bẩn bên ngoài gầm ôtô.

- Dùng bơm hơi và thổi khí nén làm sạch cặn bẩn và nước bám bên ngoài cụm ly

hợp, hộp số.

B2. Tháo các bộ phận liên quan bên ngoài cụm ly hợp và hộp số.

- Bộ dụng cụ tay nghề sửa chữa ôtô

- Tháo các đầu dây báo số lùi, báo tốc độ ôtô.

- Tháo rời đầu đòn ép và thanh kéo (hoặc dây kéo).

B3. Tháo cơ cấu điều khiển ly hợp

- Tháo thanh kéo ( hoặc cụm xi lanh, pittông thuỷ lực)

- Tháo bàn đạp ly hợp và lò xo hồi vꢂ.

B4. Tháo truyền động các đăng

- Dùng dây treo truyền động các đăng lên khung xe

- Tháo các đai ốc của hai khớp các đăng nối với hộp số

- Đẩy đầu các đăng ra khỏi mặt bích trục thứ cấp hộp số

B5. Tháo hộp số khỏi ly hợp

- Tháo nꢃp sàn xe phía trên hộp số

- Lꢃp giá treo, palăng và treo giữ hộp số an toàn.

- Xả dầu hộp số

- Tháo các bu lông hãm hộp số

- Đẩy hộp số về phía sau ly hợp (cho trục sơ cấp ra khỏi ổ bi) và nới lỏng từ từ pa

lăng để lấy hộp số ra khỏi ly hợp.

Động cơ

Bánh đà

Vỏ bộ ly

Hộp số

Đĩa ma sát

Hình 1-1. Kiểm tra hành trình bàn đạp ly hợp

B6. Tháo bộ ly hợp ra khỏi ôtô

- Dùng trục sơ cấp bằng gỗ chuyên dùng hoặc trục sơ cấp cũ

- Tháo đòn ép và ổ bi tỳ

- Vạch dấu giữa vỏ ly hợp và bánh đà (hình.2-2a)

- Lꢃp trục sơ cấp chuyên dùng (hình. 2-2b)

- Tháo các bulông hãm vỏ ly hợp

5

Chꢁ ý: nới đều các bulông, đối xứng từ từ và có thêm một người giữ bộ ly hợp.

- Tháo trục sơ cấp chuyên dùng và bộ ly hợp ra ngoài

Vỏ ly hợp

Bộ ly hợp

Bánh đà

Trục sơ cấp (gỗ)

b) Tháo bộ ly hợp

Vạch dấu

a) Vạch dấu bánh đà và vỏ bộ ly hợp

Hình 1-2. Tháo bộ ly hợp từ ôtô

a. Vạch dấu; b. Tháo bộ ly hợp

B7. Làm sạch và kiểm tra

- Bàn, khay để chi tiết và dung dꢂch rửa

Các chú ý

- Kê, chèn lốp xe, kéo phanh tay chꢃc chꢃn và lꢃp giá treo, pa lăng và hộp số an toàn.

- Sử dụng dụng cụ đꢁng loại và vặn chặt đủ lực quy đꢂnh.

b- Quy trình lắp

Ngược lại quy trình tháo (sau khi thay thế các chi tiết hư hỏng)

- Tra dầu, mỡ bôi trơn các chi tiết : ổ bi, các lỗ chốt.

- Thay thế các chi tiết theo đꢂnh kỳ bảo dưỡng (đệm cách nhiệt, phe hãm).

- Điều chỉnh độ cao các đầu đòn mở bằng nhau.

- Điều chỉnh hành trình của bàn đạp.

1.2. Phương pháp kiểm tra chung bộ ly hợp ôtô.

1.2.1.1. Kiểm tra bên ngòai cụm ly hợp

- Dùng kính phóng đại để quan sát các vết nứt, chảy rỉ bên ngoài cụm ly hợp.

- Kiểm tra tác dụng và hành trình của bàn đạp ly hợp (hình 2-1) nếu không có tác

dụng cần tiến hành sửa chữa kꢂp thời.

Bàn đạp

8- 15

6

Hình 2-1. Kiểm tra hành trình bàn đạp ly hợp

a- Kiểm tra hành trình tự do của bàn đạp b- Kiểm tra hành trình công tác của

bàn đạp

1.2.1.2. Kiểm tra khi vận hành

- Khi vận hành ôtô thử đạp ly hợp và nghe tiếng kêu ồn khác thường ở cụm ly hợp,

nếu có tiếng ồn khác thường và ly hợp không còn tác dụng làm việc theo yêu cầu cần

phaỉ kiểm tra điều chỉnh và sửa chữa kꢂp thời.

1.3.Điều chỉnh ly hợp

1.2.3.1. Kiểm tra, điều chỉnh các đòn

Vỏ ly hợp

Chốt & bi

mở

a) Kiểm tra

Đai ốc điều chỉnh

- Dùng thước đo chiều sâu để đo

khoảng cách từ bề mặt phẳng tiếp xꢁc

với đĩa ép đối với ly hợp đã tháo ra

ngoài (hoặc bề mặt đĩa ma sát lꢃp trên

ôtô) đến đầu đòn mở tiếp xꢁc với ổ bi

tỳ. Sau đó so với tiêu chuẩn kꢀ thuật

của từng loại ôtô để điều chỉnh.

b) Điều chỉnh

Đĩa ép

Đòn mở

Lò xo

- Dùng cờ lê hoặc tuýp xoay đai ốc

(hình 2- 4) trên vỏ ly hợp để cho

khoảng cách đến các đầu đòn mở như

nhau và đꢁng tiêu chuẩn quy đꢂnh.

Hình 2-4. Điều chỉnh các đòn mở

1.2.3.2. Kiểm tra và điều chỉnh hành trình của bàn đạp ly hợp

Hành trình tự do và hành trình cꢃt ly hợp (hình 2-5 và 2-6) của bàn đạp tương ứng

với khe hở đầu các đòn mở và ổ bi tỳ, để đảm bảo đóng, mở ly hợp an toàn và dứt

khoát.

a) Kiểm tra và điều chỉnh hành trình tự do của bàn đạp (hình. 2-5)

- Kiểm tra : Dùng thước dài đo khoảng cách từ vꢂ trí bàn đạp chưa tác dụng lực cho

đến vꢂ trí ấn bàn đạp có lực cản lại (hơi nặng), sau đó ghi kết quả và so sánh với tiêu

chuẩn kꢀ thuật của loại ôtô để điều chỉnh.

7

- Điều chỉnh

Dùng cờ lê xoay đai ốc điều chỉnh đầu thanh kéo ( hoặc đầu con đội loại thuỷ lực)

để thay đổi chiều dài thanh kéo (hình 2-5) đạt hành trình đꢁng tiêu chuẩn.

b) Kiểm tra và điều chỉnh hành trình (hình. 2-6)

Bàn đạp

Thước đo

Đai ốc đ. chỉnh

Vị trí bàn đạp có lực cản

Thanh kéo

- Kiểm tra

Dùng thước kiểm tra đo khoảng

cách từ vꢂ trí bàn đạp có lực cản (hết

hành trình tự do) đến vꢂ trí bàn đạp

có lực cản lớn (ly hợp mở hoàn toàn)

sau đó ghi kết quả và so sánh với tiêu

chuẩn kꢀ thuật của loại ôtô để điều

chỉnh.

Bàn đạp ly hợp

- Điều chỉnh

Tiến hành điều chỉnh độ cao đầu

các đòn mở và kết hợp điều chỉnh đai

ốc đầu thanh kéo để thay đổi chiều

dài thanh kéo (hình 2-5) đạt yêu cầu

ly hợp mở hoàn toàn.

c) Kiểm tra sau khi điều chỉnh

Tiến hành nổ máy, tác dụng lực lên

bàn đạp mở ly hợp và sang số, sau đó

kéo phanh tay, tăng ga nhẹ và đóng

Vị trí bàn đạp mở ly hợp

Hình. 2-6. Kiểm tra hành trình công tác

của bàn đạp

ly hợp từ từ. Nếu động cơ động cơ chết máy là đạt yêu cầu, động cơ hoạt động bình

thường là chưa đạt do ly hợp đóng chưa dứt khoát phải điều chỉnh lại.

2. Thực hành bảo dưỡng bộ ly hợp ma sát.

2.1. Chuẩn bꢂ

2.2. Trình tự thực hiện

2.2.1. Tháo bộ ly hợp ma sát;

2.2.2. Bảo dưỡng bộ ly hợp ma sát;

2.2.3. Lꢃp bộ ly hợp ma sát;

2.3. Vệ sinh công nghiệp.

8

Quy trình tháo, lắp ly hợp.

a. Quy trình tháo rời bộ ly hợp

B1. Lắp ly hợp lên bàn ép (hình.1-8)

- Lꢃp bộ ly hợp lên bàn ép và ép đều, từ từ

- Tránh vꢂ trí các đai ốc hãm, để lꢃp dụng cụ tháo.

B2.Tháo các đai ốc hãm đòn mở

- Tháo các đai ốc đối xứng và nới đều

B3. Tháo bộ mâm ép khỏi bàn ép

- Nới lỏng bàn ép từ từ

- Lấy các chi tiết ra khỏi bàn ép

B4. Tháo rời đòn mở

- Tháo phanh hãm và chốt đòn mở

- Tháo các viên bi kim và con lăn

B5. Làm sạch chi tiết và kiểm tra

- Dùng dung dꢂch rửa và giẻ làm sạch các chi tiết

- Dùng dụng cụ kiểm tra để kiểm tra các chi tiết

b. Quy trình lắp

Ngược lại quy trình tháo (sau khi thay thế các chi tiết hư hỏng)

- Tra dầu, mỡ bôi trơn các chi tiết : ổ bi, các lỗ chốt.

- Thay thế các chi tiết theo đꢂnh kỳ bảo dưỡng (đệm cách nhiệt, phe hãm).

- Điều chỉnh độ cao các đầu đòn mở bằng nhau.

Bài 2. Sửa chữa bộ ly hợp ma sát

Thời gian: 8

giờ

*. Mục tiêu của bài:

- Trình bày được trình tự và yêu cầu kꢀ thuật sửa chữa bộ ly hợp ma sát;

9

- Sửa chữa được bộ ly hợp ma sát theo đꢁng trình tự, đảm bảo yêu cầu kꢀ thuật;

- Chấp hành đꢁng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô;

- Thể hiện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ trong qꢁa trình luyện tập.

*. Nội dung bài:

1. Trình tự và yêu cầu kꢀ thuật sửa chữa bộ ly hợp ma sát;

2. Thực hành sửa chữa bộ ly hợp ma sát.

2.1. Chuẩn bꢂ

2.2. Trình tự thực hiện

2.2.1. Sửa chữa vỏ, trục và các ổ đỡ

2.2.2. Sửa chữa đĩa ma sát

2.2.3. Sửa chữa đĩa ép

2.2.4.Sửa chữa cơ cấu dẫn động ly hợp

2.3. Vệ sinh công nghiệp

1. Trình tự và yêu cầu kꢀ thuꢁt sửa chữa bộ ly hợp ma sát;

1.1. Sửa chữa đĩa ly hợp

1.1.1. Hư hỏng và kiểm tra

- Hư hỏng chính của đĩa ly hợp : nứt, mòn các tấm ma sát và lỏng các đinh tán, đĩa

cong vênh, lò xo gãy yếu, moayơ mòn cháy then hoa.

- Kiểm tra : Dùng thước cặp và đồng hồ so để đo độ mòn và vênh của đĩa ly hợp

(hình 2-7) và so với tiêu chuẩn kꢀ thuật (chiều cao tấm ma sát so với đinh tán không

nhỏ hơn 0,3 mm, độ vênh của đĩa ly hợp không lớn hơn 0,8 mm trên toàn bộ chu vi).

Quan sát các vết nứt, vỡ của ly hợp và các đinh tán bꢂ lỏng.

a)

b)

Hình 2-7. Sơ đồ kiểm tra đĩa ly hợp

a- Kiểm tra mòn tấm ma sát

b- Kiểm tra cong, vênh đĩa ly hợp

1.1.2. Sửa chữa Đĩa ly hợp

-Tấm ma sát nứt, mòn quá

giới hạn cho phép phải thay

mới. Thay tấm ma sát và tán

các đinh tán.

Đồng hồ so

10

Cần nắn

Hình 2-8. Sửa chữa đĩa ly hợp bị vênh

- Đĩa ly hợp bꢂ cong, vênh quá giới hạn cho phép có thể nꢃn hết vênh bằng dụng cụ

chuyên dùng (h. 2-8).

- Đĩa ly hợp bꢂ nứt, mòn phần then hoa quá giới hạn cho phép phải thay mới cả bộ ly

hợp.

1.2. Đĩa ép và bề mặt phẳng của bánh đà

1.2.1. Hư hỏng và kiểm tra

- Hư hỏng của đĩa ép và bề mặt bánh đà : Mòn vênh bề mặt, nứt chờn hỏng lỗ ren và

các gờ lꢃp đòn mở.

- Kiểm tra : Dùng đồng hồ so đo độ mòn vênh (hình.2-9) của bề mặt đĩa ép và bánh

đà ( độ vênh không lớn hơn

0,2 mm) và dùng kính phóng

đại để kiểm tra các vết nứt.

1.2.2. Sửa chữa Đĩa ép và

bề mặt phẳng bánh đà.

Đồng hồ so

Bề mặt phẳng của bánh đà

bꢂ vênh quá giới hạn cho

phép tiến hành tiện hoặc

mài phẳng hết vênh, các lỗ

ren nưt chờn hỏng có thể

hàn đꢃp và tarô ren mới.

Đĩa ép mòn vênh bề mặt

quá giới hạn cho phép tiến

hành tiện hoặc mài phẳng

hết vênh, đĩa ép mòn và nứt

nhiều càn phải thay thế.

Bánh đà

Hình 2-9. Kiểm tra bề mặt bánh đà và đĩa ép

1.3. Đòn mở

1.3.1. Hư hỏng và kiểm tra

- Hư hỏng : Nứt, mòn mặt đầu tiếp xꢁc với ổ bi tỳ ( loại ly hợp nhiều lò xo : mòn lỗ,

chốt và các viên bi kim, chờn hỏng ren bu lông và đai ốc điều chỉnh)

- Kiểm tra : Dùng thước cặp đô độ mòn đầu các đòn mở (hình.2-8, độ mòn không

lớn hơn 0,6 mm), dùng kính phóng đại để kiểm tra các vết nứt.

Thước cặp

0,6

11

Bộ ly hợp

Hình 2-9. Kiểm tra độ mòn của đòn mở

1.3.2. Sửa chữa Đòn mở

Đòn mở bꢂ nứt, mòn lỗ quá giới hạn cho phép cần được thay mới.

Đòn mở bꢂ mòn ổ bi kim và chốt có thể thay ổ bi và chốt mới, chờn hỏng ren bulông

và đai ốc điều chỉnh và bꢂ mòn đầu tiếp xꢁc với ổ bi tỳ quá giới hạn cho phép tiến

hành hàn đꢃp, sửa nguội phẳng và ta rô lại ren.

1.4. Vỏ ly hợp và các lò xo ép

1.4.1. Hư hỏng và kiểm tra

- Hư hỏng :

Vỏ ly hợp bꢂ nứt, vênh móp

Các lò xo ép bꢂ gãy, yếu và mòn

Đệm cách nhiệt mòn, vỡ.

- Kiểm tra : Dùng kính phóng đại để kiểm tra các vết nứt của vỏ, lò xo và dùng thước

cặp đo độ dài của lò xo so với tiêu chuẩn kꢀ thuật ( không lớn hơn 3 mm).

1.4.2. Sửa chữa Vỏ ly hợp và lò xo ép

- Vỏ bꢂ ứt có thể hàn đꢃp vá sửa nguội.

- Các lò xo ép và đệm cáh nhiệt mòn, yếu quá giới hạn cho phép đều được thay thế.

1.5. Cơ cấu điều khiển ly hợp

1.5.1. Hư hỏng và kiểm tra

- Hư hỏng

Bàn đạp,thanh kéo và đòn bấy bꢂ nứt, cong vênh, chờn hỏng ren đai ốc điều chỉnh,

mòn các lỗ và chốt xoay; ổ bi tỳ mòn,vỡ.

- Kiểm tra :

Dùng kính phóng đại để kiểm tra các vết nứt, dùng đồng hồ so để kiểm tra độ cong,

vênh và dùng thước cặp kiểm tra mòn các lỗ , chốt. Sau đó so với tiêu chuẩn kꢀ thuật

để sửa chữa.

1.5.2. Sửa chữa Cơ cấu điều khiển.

Bàn đạp, thanh kéo và đòn bẩy bꢂ cong vênh có thể nꢃn hết vênh, các lỗ xoay mòn

quá giới hạn cho phép có thể hàn đꢃp và doa, sửa nguội.

- ổ bi tỳ mòn, vỡ thay thế đꢁng loại.

2. Thực hành sửa chữa bộ ly hợp ma sát.

2.1. Chuẩn bꢂ

2.2. Trình tự thực hiện

2.2.1. Sửa chữa vỏ, trục và các ổ đỡ

2.2.2. Sửa chữa đĩa ma sát

12

2.2.3. Sửa chữa đĩa ép

2.2.4.Sửa chữa cơ cấu dẫn động ly hợp

2.3. Vệ sinh công nghiệp

13

Bài 3. Bảo dưỡng hộp số cơ khí

Thời gian: 4

giờ

*. Mục tiêu của bài:

- Trình bày được trình tự và yêu cầu kꢀ thuật bảo dưỡng hộp số cơ khí;

- Bảo dưỡng được hộp số cơ khí theo đꢁng trình tự, đảm bảo yêu cầu kꢀ thuật;

- Chấp hành đꢁng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô;

- Thể hiện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ trong qꢁa trình luyện tập.

*. Nội dung bài:

1. Trình tự và yêu cầu kꢀ thuật bảo dưỡng hộp số cơ khí;

2. Thực hành bảo dưỡng hộp số cơ khí.

2.1. Chuẩn bꢂ

2.2. Trình tự thực hiện

2.2.1. Tháo hộp số cơ khí;

2.2.2. Bảo dưỡng hộp số cơ khí;

2.2.3. Lꢃp hộp số cơ khí;

2.3. Vệ sinh công nghiệp

1. Trình tự và yêu cầu kꢀ thuꢁt bảo dưỡng hộp số cơ khí;

1.1. Quy trình tháo, lắp hộp số

1.1.1. Quy trình tháo hộp số trên ôtô

B1. Làm sạch bên ngoài cụm hộp số

- Chèn các lốp xe chꢃc chꢃn và kéo hãm phanh tay

- Dùng bơm nước áp suất cao và phun nước rửa sạch các cặn bẩn bên ngoài gầm ôtô.

- Dùng bơm hơi và thổi khí nén làm sạch cặn bẩn và nước bám bên ngoài cụm hộp

số.

B2. Tháo các bộ phận liên quan bên ngoài cụm hộp số

- Dùng bộ dụng cụ tay nghề sửa chữa ôtô

- Tháo các đầu dây đèn báo số lùi, báo tốc độ ôtô.

- Tháo rời đầu đòn ép và thanh kéo ly hợp (vỏ hộp số liền vỏ ngoài bộ ly hợp)

B3. Tháo truyền động các đăng

- Dùng dây treo truyền động các đăng

- Lꢃp dây treo truyền động các đăng chꢃc chꢃn

- Tháo các đai ốc của hai khớp các đăng

B4. Tháo hộp số khỏi ôtô

- Chuẩn bꢂ giá treo, palăng chuyên dùng, xe đỡ hộp số và thùng chứa dầu hộp số.

- Tháo nꢃp sàn xe phía trên hộp số

- Lꢃp giá treo, palăng và treo giữ hộp số an toàn.

- Xả dầu hộp số

- Tháo các bu lông hãm hộp số

- Đẩy hộp số về phía sau ly hợp (cho trục sơ cấp ra khỏi ổ bi) và nới lỏng từ từ pa

lăng để lấy hộp số ra khỏi ly hợp.

14

1.1.2.Quy trình lắp

Ngược lại quy trình tháo (sau khi sửa chữa và thay thế các chi tiết hư hỏng)

* Các chú ý:

- Kê kích, treo hộp số và chèn lốp xe an toàn khi làm việc dưới gầm xe.

- Thay dầu đꢁng loại và tra mỡ bôi trơn các chi tiết :

1.2. Quy trình tháo rời hộp số.

B1. Chuẩn bị dụng cụ và nơi làm việc

- Bộ dụng cụ tay nghề tháo hộp số

- Làm sạch bên ngoài cụm hộp số

B2. Xả dầu bôi trơn

- Tháo đai ốc xả dầu

B3. Tháo nắp hộp số

- Tháo các bu lông hãm

- Tháo nꢃp ra ngoài

B4. Tháo trục sơ cấp

- Tháo mặt bích

- Tháo trục sơ cấp

B5. Tháo trục thứ cấp

- Đóng ổ bi và trục về phía trục sơ cấp

- Tháo cụm trục và bánh răng

B6. Tháo trục trung gian

- Tháo mặt bích và ổ bi

- Tháo cụm trục trung gian ra ngoài

B7. Tháo trục số lùi

- Tháo bu lông và tấm hãm

- Đóng trục số lùi ra khỏi vỏ

- Tháo trục và bánh răng

B8. Tháo rời các chi tiết

- Cảo các ổ bi

- Tháo các phanh hãm

- Tháo các bánh răng

B9. Tháo rời các chi tiết của nắp hộp số

- Tháo các lò xo và bi hãm thanh trượt

- Tháo các chốt hãm càng đi số

- Tháo từng thanh trượt ra khỏi nꢃp

B10. Làm sạch chi tiết và kiểm tra

 Quy trình lắp

Ngược lại quy trình tháo (sau khi thay thế các chi tiết hư hỏng)

- Tra dầu, mỡ bôi trơn các chi tiết : ổ bi, các lỗ chốt.

- Thay thế các chi tiết theo đꢂnh kỳ bảo dưỡng (đệm cách nhiệt, phe hãm).

Các chú ý

- Sử dụng đꢁng dụng cụ tháo lꢃp (tháo ổ bi, phanh hãm)

- Nhẹ nhàng, tránh va chạm mạnh làm hỏng các bánh răng và bộ đồng tốc (có các

chi tiết làm bằng đồng)

15

- Lꢃp đầy đủ các đệm và đꢁng vꢂ trí.

1.3. Phương pháp kiểm tra chung hộp số ôtô.

1.3.1. Kiểm tra khi sang số

Điều khiển cần sang số phải nhẹ nhàng và êm.

- Kiểm tra : Điều khiển cần sang số vào đủ các số khi động cơ chưa hoạt và khi

động cơ hoạt động. Nếu khi sang số khó, bꢂ kẹt, có tiếng kêu khác hoặc hộp số làm

việc không êm, có tiếng kêu cần phaỉ kiểm tra và sửa chữa kꢂp thời.

1. 3.2. Kiểm tra bên ngoài hộp số

- Kiểm tra : Dùng kính phóng đại để quan sát các vết nứt bên ngoài vỏ và nꢃp hộp

số.

2. Thực hành bảo dưỡng hộp số cơ khí.

2.1. Chuẩn bꢂ

2.2. Trình tự thực hiện

2.2.1. Tháo hộp số cơ khí;

2.2.2. Bảo dưỡng hộp số cơ khí;

2.2.3. Lꢃp hộp số cơ khí;

2.3. Vệ sinh công nghiệp

16

Bài 4. Sửa chữa hộp số cơ khí

Thời gian: 12 giờ

*. Mục tiêu của bài:

- Trình bày được trình tự và yêu cầu kꢀ thuật sửa chữa hộp số cơ khí;

- Sửa chữa hộp số cơ khí theo đꢁng trình tự, đảm bảo yêu cầu kꢀ thuật;

- Chấp hành đꢁng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô;

- Thể hiện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ trong qꢁa trình luyện tập.

*. Nội dung bài:

1. Trình tự và yêu cầu kꢀ thuật sửa chữa hộp số cơ khí;

2. Thực hành sửa chữa hộp số cơ khí.

2.1. Chuẩn bꢂ

2.2. Trình tự thực hiện

2.2.1. Sửa chữa vỏ, trục và các ổ đỡ

2.2.2. Sửa chữa các bánh răng và bộ đồng tốc

2.2.3. Sửa chữa cơ cấu gài số

2.3. Vệ sinh công nghiệp

1. Trình tự và yêu cầu kꢀ thuꢁt sửa chữa hộp số cơ khí;

1.1. Hiện tượng, nguyên nhân sai hỏng của hộp số.

1.1.1. Sang số khó khăn

a) Hiện tượng

Khi người lái điều khiển cần số cảm thấy nặng hơn bình thường và có tiếng kêu.

b) Nguyên nhân

- Càng sang số và trục trượt mòn, cong.

- Bộ đồng tốc mòn, kẹt hoặc các vòng đệm, phanh hãm các bánh răng mòn, gãy.

- Các ổ bi mòn làm lệch tâm các trục của hộp số.

- Ly hợp mở không dứt khoát.

1.1.2. Hộp số tự nhảy số

a) Hiện tượng

Khi ôtô vận hành, người lái không điều khiển cần sang số, nhưng hộp số tự động

nhảy về số khác.

b) Nguyên nhân

- Cơ cấu khoá hãm trục trượt mòn, lò xo hãm gãy yếu.

- Bộ đồng tốc mòn tấm hãm hoặc bi hãm

- Càng sang số gãy.

1.1.3. Hộp số hoạt động không êm, có tiếng ồn khác thường

a) Hiện tượng

Nghe tiếng ồn, khua nhiều ở hộp số khi xe vận hành.

b) Nguyên nhân

- Các trục, bánh răng mòn và các đệm, phanh hãm cong, mòn, gãy.

- Dầu bôi trơn thiếu.

- Các ổ bꢂ mòn, vỡ.

- Các lò xo ép mòn, gãy.

- Động cơ và trục sơ cấp hộp số lꢃp không đồng tâm.

17

1.1.4. Hộp số chảy, rỉ dầu bôi trơn

a) Hiện tượng

- Bên ngoài hộp số rỉ, chảy dầu.

b) Nguyên nhân

- Vỏ hộp số bꢂ nứt,

- Bề mặt lꢃp ghép bꢂ nứt , joăng đệm hỏng.

- Bulông hãm chờn hỏng

1.2. Phương pháp sửa chữa hộp số.

1.2.1. Phương pháp kiểm tra, sửa chữa vỏ và nắp hộp số

a) Hư hỏng và kiểm tra

- Hư hỏng chính của vỏ hộp số là : nứt, mòn các lỗ lꢃp ổ bi, mòn lỗ lꢃp trục số lùi và

chờn, hỏng các lỗ ren.

- Hư hỏng của nꢃp hộp số là : nứt, mòn các lỗ lꢃp cần sang số, trục trượt và vênh bề

mặt lꢃp với vỏ.

- Kiểm tra : Dùng thước cặp và pan me để đo độ mòn của các lỗ so với tiêu chuẩn kꢀ

thuật (không lớn hơn 0,05mm) và đo độ vênh của bề mặt nꢃp so với tiêu chuẩn kꢀ

thuật (độ vêng không lớn hơn 0,01mm). Dùng kính phóng đại để quan sát các vết nứt

bên ngoài vỏ và nꢃp hộp số.

b) Sửa chữa

- Các lỗ lꢃp bi mòn quá giới hạn cho phép tiến hành mạ thép hoặc lꢃp ống lót sau đó

doa lại lỗ theo kích thước danh đꢂnh.

- Các vết nứt nhỏ và các lỗ ren bꢂ chờn hỏng có thể hàn đꢃp , sửa nguội và ta rô lại

ren. Các vết nứt có tổng chiều dài vượt quá 100 mm thì phải thay vỏ và nꢃp mới.

- Bề mặt của nꢃp bꢂ mòn, vênh tiến hành mài hoặc dũa hết vênh.

1.2.2. Các trục của hộp số

a) Hư hỏng và kiểm tra

- Hư hỏng các trục số : nứt, cong, mòn bề mặt lꢃp ổ bi cầu, phần then hoa và các

rãnh phanh hãm, đệm bánh răng.

- Kiểm tra : Dùng thước cặp, pan me, đồng hồ so để đo độ mòn, cong của trục (độ

mòn, cong không lớn hơn 0,05 mm) và phanh hãm (hình. 4- 2), và dùng kính phóng

đại để kiểm tra các vết nứt của trục.

a)

b)

c)

Hình 4-2 Kiểm tra hư hỏng các trục của hộp số

a. Kiểm tra độ cong của trục số; b. Kiểm tra độ mòn của trục; c. Kiểm tra phanh hãm

b) Sửa chữa

- Trục hộp số bꢂ nứt, mòn phần then hoa quá giới hạn cho phép cần được thay mới.

- Các cổ trục lꢃp bi và các rãnh lꢃp phanh hãm bꢂ mòn có thể phục hồi bằng mạ thép

hoặc hàn đꢃp sau đó gia công lại kích thước danh đꢂnh.

18

1.2.3. Các bánh răng

a) Hư hỏng và kiểm tra

- Hư hỏng bánh răng : nứt, gãy, mòn bề mặt răng, mòn vành răng đồng tốc và đệm

bánh răng

- Kiểm tra : Dùng thước cặp, pan me, đồng hồ so để đo độ mòn của các bánh răng

(hình.2- 6a. độ mòn, vênh không lớn hơn 0,03 mm) và dùng kính phóng đại để kiểm

tra các vết nứt.

b) Sửa chữa

- Bánh răng bꢂ mòn suốt chiều dài răng,mặt đầu bꢂ xước, sứt mẻ phải được thay mới.

- Bánh răng bꢂ nứt nhẹ về phía chân răng có thể phục hồi bằng hàn đꢃp sau đó sửa

nguội bằng đá mài đạt hình dạng ban đầu.

a)

b)

Hình 4-3. Kiểm tra hư hỏng các bánh răng hộp số

a. Kiểm tra bánh răng mòn vênh; b. Kiểm tra mòn vành răng đI số

1.2.4. Cơ cấu điều khiển

a) Hư hỏng và kiểm tra

- Hư hỏng cơ cấu điều khiển; Cần điều khiển, trục trượt, càng sang số, bộ đồng tốc

và các khoá hãm bꢂ nứt, cong, mòn.

- Kiểm tra : Dùng kính phóng đại để kiểm tra các vết nứt, dùng căn lá, đồng hồ so để

kiểm tra độ mòn, cong của các càng sang số, bộ đồng tốc và trục trượt. Sau đó so với

tiêu chuẩn kꢀ thuật để sửa chữa.

b) Sửa chữa

- Cần điều khiển, các trục trượt và càng sang số bꢂ cong, vênh có thể nꢃn lại hết

cong, bꢂ mòn tiến hành hàn đꢃp sau đó gia công đến kích thước ban đầu.

- Các chi tiết khoá hãm và bộ đồng tốc mòn hỏng phải được thay thế.

2. Thực hành sửa chữa hộp số cơ khí.

2.1. Chuẩn bꢂ

2.2. Trình tự thực hiện

2.2.1. Sửa chữa vỏ, trục và các ổ đỡ

2.2.2. Sửa chữa các bánh răng và bộ đồng tốc

2.2.3. Sửa chữa cơ cấu gài số

2.3. Vệ sinh công nghiệp

19

Bài 5. Bảo dưỡng truyền động các đăng

*. Mục tiêu của bài:

Thời gian: 4 giờ

- Trình bày được trình tự và yêu cầu kꢀ thuật bảo dưỡng các đăng;

- Bảo dưỡng được các đăng theo đꢁng trình tự, đảm bảo yêu cầu kꢀ thuật;

- Chấp hành đꢁng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô;

- Thể hiện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ trong qꢁa trình luyện tập.

*. Nội dung bài:

1. Trình tự và yêu cầu kꢀ thuật bảo dưỡng các đăng;

2. Thực hành bảo dưỡng các đăng.

2.1. Chuẩn bꢂ

2.2. Trình tự thực hiện

2.2.1. Tháo các đăng;

2.2.2. Bảo dưỡng các đăng;

2.2.3. Lꢃp các đăng;

2.3. Vệ sinh công nghiệp

1. Trình tự và yêu cầu kꢀ thuꢁt bảo dưỡng các đăng;

1.1. Quy trình tháo, lắp các đăng (trên xe ô tô)

B1.Chuẩn bị dụng cụ và nơi làm

việc

- Bộ dụng cụ tay nghề tháo lꢃp

Vạch dấu

Tháo các bu lông

truyền động các đăng

- Dây treo các đăng và giá đỡ

B2. Làm sạch bên ngoài cụm truyền

động các đăng

- Chèn các lốp xe chꢃc chꢃn và

kéo hãm phanh tay

- Dùng bơm nước áp suất cao và

phun nước rửa sạch các cặn bẩn bên

ngoài gầm ôtô.

Vạch dấu

- Dùng bơm hơi và thổi khí nén

làm sạch cặn bẩn và nước bám

bên ngoài cụm truyền động các

đăng

B3. Treo các đăng lên khung xe và

vạch dấu

- Dùng dây chuyên dùng và treo

hai đầu trục các đăng lên khung xe

- Vạch dấu giữa hai phần then hoa

của trục các đăng (hình. 7-1)

- Vạch dấu giữa hai đầu nạng của

khớp nối

Hình 7 -1. Tháo lắp truyền động các đăng

20

Giáo trình Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống truyền lực - Nghề: Công nghệ ô tô