Bài giảng Khoa học quản lý - Chương 9: Lao động quản lý và phong cách quản lý

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

KHOA CHÍNH TRỊ HỌC

Lao ®éng qu¶n lý vµ

phong c¸ch qu¶n lý

GV:NguyÔn Xu©n Phong

1

KẾT CẤU NỘI DUNG

I.Lao động quản lý

1.1. Khái niệm, phân loại lao động quản lý

1.2. Vai trò, đặc điểm của lao động quản lý

1.3. Tổ chức khoa học lao động quản lý

II. Phong cách quản lý

2.1. Khái niệm phong cách quản lý (khái niệm, các yếu tố quyết

định, phân loại)

2.2. Một số phong cách quản lý

2.2.1. Dựa vào quyền lực (độc đoán, dân chủ)

2.2.2. Dựa vào mức độ tham gia của cấp dưới (mệnh lệnh chuyên

chế, mệnh lệnh hiệp thương, ôn hoà, dân chủ

2.2.3. Dựa vào mức độ quan tâm đến con người và công việc

(nhu nhược, xã hội, thoả hiệp, độc đoán, dân chủ)

2

I. LAO ĐỘNG QUẢN LÝ

1.1. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI LAO ĐỘNG

QUẢN LÝ

1.1.1. Khái niệm LĐQL

Là hoạt động điều

hành, phối hợp, chỉ

đạo một tập hợp đông

người liên kết trong

một tổ chức xác định,

nhằm thực hiện mục

tiêu quản lý trong điều

kiện biến đổi của môi

trường.

3



Theo

nghĩa

rộng

:

LĐQL

là

lao

đ

ộng

của tất

cả những người tham gia vào bộ máy quản

lý gồm:

^Cán bộ quản lý

^Chuyên gia

^Nhân viên nghiệp vụ

^Theo nghĩa hẹp: LĐQL là LĐ của những

người trực tiếp làm các chức năng quản lý

trong bộ máy quản lý (cán bộ có chức vụ

nhất định).

4

1.1.2. Phân loại lao động quản lý

^Căn cứ chức năng, nhiệm vụ:

 Lao động của cán bộ quản lý: là lao động của

những người đứng đầu tổ chức có quyền ra quyết

định, tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm về

QĐ.

^Lao động của các chuyên gia: là lao động của

những người có chuyên môn sâu về các lĩnh vực

chuyên môn trong quản lý, có nhiệm vụ chuẩn bị

và đề xuất các phương án quyết định cho cán bộ

lãnh đạo.

^Lao động của các nhân viên nghiệp vụ là lao động

của những người làm công tác sự vụ, chủ yếu phục

vụ thông tin và giúp việc cho cán bộ lãnh đạo và

chuyên gia.

5

Căn cứ phạm vi bao quát của nhiệm vụ:

^Lao động quản lý tổng hợp: chịu trách nhiệm toàn

diện về các mặt của tổ chức: lao động của cấp

trưởng trong một tổ chức.

 Lao động quản lý chức năng: chịu trách nhiệm về

một hoặc một số lĩnh vực hoạt động trong tổ chức:

các cấp phó và các bộ phận quản lý chức năng.

^Lao động tác nghiệp: là lao động của các nhân

viên quản lý thừa hành như nhân viên kiểm tra,

đánh giá...

6



C

ă

n

cứ

theo

lĩnh

vực

chuyên

môn:

^Lao động quản lý kinh tế.

^Lao động quản lý văn hoá.

^Lao động quản lý xã hội.

^Lao động quản lý an ninh, quốc

phòng.

7

1.2. Vai trò, đặc điểm của lao động quản lý

1.2.1. Vai trò của lao động quản lý

^Thảo luận về :

^Vai trò của lao

động quản lý

 Đặc điểm lao

động quản lý

8

1.2.1.Vai trò của lao động quản lý

 Quyết định đối với năng xuất lao động xã

hội: ''một người lo bằng cả kho người

làm''.

 Khơi dậy, kết hợp mọi tiềm năng, trí tuệ,

tính sáng tạo trong lao động của các cá

nhân hiệu quả cao

9



Định

h

ướng,

đ

iều

khiển,

giám

sát

đ

ảm bảo

mọi hoạt động của tổ chức nhịp nhàng, ăn

khớp: “giống như vai trò của nhạc trưởng

trong dàn nhạc” (Mác)

^Là một bộ phận quan trọng trong cơ cấu lao

động xã hội, là một nghề thực sự trong cơ

chế thị trường

10

1.2.2. Đặc điểm của lao động quản lý

^Là dạng lao động mang tính gián tiếp

^Là lao động trí óc, phối hợp các dạng lao

động xã hội trực tiếp làm ra sản phẩm

^Thực chất là chức năng của lao động tập thể

được phân công riêng cho một nhóm người

^Ngày càng quan trọng trong việc tìm ra các

phương án hoạt động của tổ chức

11



Là

lao

đ

ộng

đ

iều

khiển,

gắn

với

quyền lực

^Người quản lý dùng quyền lực hành chính,

quyền lực kinh tế, quyền lực tinh thần để

điều khiển cấp dưới thực hiện các công việc

^Quyền lực này là do tổ chức giao phó

(CBQL do tuyển cử) hoặc cấp trên uỷ quyền

(CBQL do bổ nhiệm)

12



Là

dạng

lao

đ

ộng

phức tạp

^Đối tượng là con người rất đa dạng, phức

tạp

 Mục tiêu, yêu cầu, Hệ thống quản lý phức

tạp, luôn biến đổi

^Đòi hỏi có kiến thức toàn diện, nhiều lĩnh

vực và trở thành kỹ năng, kỹ xảo và nghệ

thuật ứng xử với con người

^Đũi hỏi người quản lý phải có bản lĩnh,

quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, dám chịu

trách nhiệm khi thời cơ chín mùi

13



Là

lao

đ

ộng

sáng tạo

^Xử lý thông tin, ban hành và tổ chức thực

hiện quyết định, đòi hỏi sự sáng tạo

 Đối tượng quản lý và môi trường luôn biến

đổi đòi hỏi lao động quản lý phải luôn sáng

tạo để thích nghi và phát triển

^Sự sáng tạo có tính chất hướng đích, trong

khuôn khổ pháp luật và điều kiện vật chất

cho phép

14



Lao

đ

ộng

quản

lý

xét

đ

ến

cùng

là

họat

đ

ộng

gây ảnh hưởng đến con người

 Phải bố trí, sử dụng, đãi ngộ, động viên

khích lệ, đối xử phù hợp để kích thích mọi

người làm việc tự giác, sáng tạo

^Lao động vừa vừa dựa vào kiến thức khoa

học vừa bao hàm nghệ thuật ứng xử, khả

năng gây ảnh hưởng đến tâm lý, tình cảm

con người

15



Là

lao

đ

ộng

có

tính

chất

cộng đồng

^Chỉ xuất hiện khi có lao động hiệp tác của

nhiều người thực hiện mục tiêu chung

^Là yếu tố bên trong của hệ thống, gắn liền

với một tổ chức thực hiện mục tiêu chung

^Hiệu quả lao động phải được đánh giá bằng

hiệu quả của một hệ thống, tổ chức nhất

định

16

1.3. Tổ chức khoa học lao động quản lý

1.3.1. Yêu cầu đối với tổ chức khoa học lao

động quản lý

^Phải xuất phát từ mục tiêu của tổ chức và phù hợp

với đối tượng

^Phải căn cứ đặc điểm tâm sinh lý, truyền thống tập

quán của người quản lý và những điều kiện vật chất

- kỹ thuật hiện có.

^Phải chú ý đến xu thế phát triển của tổ chức

17

1.3.2.

Nội dung tổ chức khoa học LĐQL

Phân chia công việc,

bố trí cán bộ

Điều hoà, phối hợp

các hoạt động QL

5

Nội

dung

Xây dựng nề nếp làm việc

khoa học, hợp lý

Tạo môi trường thuận lợi

cho lao động QL

18

Đào tạo lao động quản lý

a. Phân chia công việc, bố trí cán bộ

- Tuân thủ một số nguyên tắc sau:

^Phân chia công việc không bỏ sót, không

trùng lặp

^Quyền hạn gắn với trách nhiệm, tránh

không đủ thực quyền hoặc lộng quyền

^Thực hiện mục tiêu với chi phí ít nhất, hiệu

quả cao nhất (bộ máy tinh gọn, trong sạch,

có năng lực).

19

- Phương pháp phân chia công việc:

^Phân cấp quản lý: phân chia công việc gắn

với hệ thống cương vị quản lý theo thứ bậc

từ trên xuống dưới

^Uỷ quyền quản lý là tổ chức hay cá nhân uỷ

quyền cho một cá nhân hay tổ chức thực

hiện quyền hạn và trách nhiệm của mình

một công việc hoặc một thời gian nhất định

^Tư vấn, tham mưu là phương thức phân

chia công việc phục vụ cho việc ra quyết

định (xử lý thông tin, đề ra phương án)

20

Bài giảng Khoa học quản lý - Chương 9: Lao động quản lý và phong cách quản lý - Nguyễn Xuân Phong