Bài giảng Hóa đại cương - Chương 1: Những khái niệm và định luật cơ sở của hoá học - Huỳnh Kỳ Phương Hạ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA KỸ THUẬT HÓA HỌC
MÔN HỌC
HoùA ĐẠI CƯƠNG
GIẢNG VIÊN: HUỲNH KỲ PHƢƠNG HẠ
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
HOÙA ÑAÏI CÖÔNG (1,2) GS. NGUYEÃN ÑÌNH SOA
TAÄP BAØI TAÄP TRAÉC NGHIEÄM HOÙA ÑAÏI CÖÔNG (Boä moân
Coâng ngheä Voâ cô – Khoa Coâng Ngheä Hoùa Hoïc – Tröôøng ĐH
Baùch Khoa TP HCM)
HOÙA ÑAÏI CÖÔNG (GLINKA, N.L.)
HOÙA ÑAÏI CÖÔNG VOÂ CÔ (HOAØNG NHAÂM)
HOÙA ÑAÏI CÖÔNG (RENÉ DIDIER)
HOÙA ÑAÏI CÖÔNG VAØ TRAÉC NGHIEÄM HOÙA ÑAÏI CÖÔNG
(NGYEÃN ÑÖÙC CHUNG)
CÁC TÀI LIỆU HÓA ĐẠI CƢƠNG HAY GENERAL CHEMISTRY
CHƢƠNG I
NHÖÕNG KHAÙI NIEÄM VAØ ÑÒNH
LUAÄT CÔ SÔÛ CUÛA HOAÙ HOÏC
Nguyeân töû
– Nguyeân töû laø phaàn töû nhoû nhaát cuûa moät nguyeân toá hoaù hoïc, khoâng
theå phaân chia nhoû hôn ñöôïc nöõa veà maët hoaù hoïc. Trong caùc phaûn
öùng hoaù hoïc, nguyeân töû khoâng thay ñoåi.
Nguyeân toá hoaù hoïc
– Laø chaát ñöôïc taïo thaønh töø caùc nguyeân töû coù ñieän tích haït nhaân gioáng
nhau.
Phaân töû
– Phaân töû laø taäp hôïp nhoùm caùc nguyeân töû (coù theå cuøng hoaëc khaùc
loaïi). Caùc nguyeân töû lieân keát vôùi nhau trong phaân töû theo nhöõng
kieåu lieân keát khaùc nhau.
Ñôn chaát, hôïp chaát:
-Ñôn chaát laø caùc chaát ñöôïc caáu thaønh töø moät
nguyeân toá (Oxy O2, Kim cöông C, Nitô N2…)
-Hôïp chaát laø caùc chaát ñöôïc caáu thaønh töø 2
nguyeân toá trôû leân (H2O, Röôïu, Daám…)
Luaät thaønh phaàn khoâng ñoåi:
- Moät hôïp chaát hoùa hoïc xaùc ñònh luoân chöùa
cuøng moät soá nguyeân toá nhö nhau vôùi tæ leä khoái
löôïng xaùc ñònh.
Định luật bảo toàn khối lượng (Hay định luật
Lomonossow - Lavoisier) là định luật cơ bản trong
lĩnh vực hóa học, đƣợc phát biểu:
– Trong phản ứng hóa học, tổng khối lƣợng các chất
tham gia phản ứng bằng tổng khối lƣợng sản
phẩm tạo thành.
(mtrƣớc) = (msau)
Lịch sử:
– Năm 1748 Mikhail Lomonossow đặt ra định đề
– Năm 1789 Antoine Lavoisier phát biểu định luật này
Khoái löôïng nguyeân töû
(Nguyeân töû löôïng)
1
16
• Khoái löôïng cuûa H = 1.6735 x 10-24 g vaø O laø
2.6560 x 10-23 g.
• Ñònh nghóa: Khoái löôïng cuûa C = chính xaùc laø 12
ñvC hay amu (ñôn vò Carbon, hay laø ñôn vò nguyeân
töû, atomic mass unit).
• Töø ñoù:
1 amu = 1.66054 x 10g
1 g = 6.02214 x 1023 amu
Đồng vị
Các nguyên tử của cùng một nguyên tố nhƣng
khác nhau số neutron trong hạt nhân (đƣợc
chỉ định bởi số khối).
Ví dụ:
1
– Đồng vị của Hydrogen H-1, H, protium (một
proton, không có neutron trong hạt nhân).
2
– Đồng vị của Hydrogen H-2 or D, H, deuterium (1
proton và 1 neutron trong hạt nhân).
– Đồng vị của Hydrogen H-3 or T, 3H, tritium (1
proton và 1 neutron trong hạt nhân).
Nguyeân töû löôïng trung bình
• Trong töï nhieân, caùc nguyeân toá toàn taïi ôû caùc daïng ñoàng
vò vôùi tæ leä khaùc nhau, ví duï:
• C: 98.892 % 12C + 1.108 % 13C.
• Nguyeân töû löôïng trung bình C:
• (0.98892)(12 amu) + (0.0108)(13amu) = 12.011 amu.
• Trong heä thoáng tuaàn hoaøn laø NTL trung bình.
Ví dụ: Chlorine có 2 đồng vị, Cl-35 and Cl-37, có nguyên tử
lƣợng lần luợt là 34.96885 and 36.96590 amu. Nguyên
tử lƣợng của nó trong tự nhiên là 35.453 amu. Thành phần
% của từng đồng vị?
Đặt x = phần Cl-35, y = phần Cl-37
Ta có
x + y = 1 <=> y = 1 - x
34.96885*x + 36.96590*y = 35.453
Từ đó
x = 0.7553 <=> 75.53% Cl-35
y = 1 - x = 0.2447 hay 24.47% Cl-37
Ñònh luaät tæ leä boäi. (Ñònh luaät Ñalton)
– Neáu hai nguyeân toá hoùa hôïp vôùi nhau taïo thaønh moät soá
hôïp chaát thì nhöõng löôïng khoái löôïng cuûa moät nguyeân toá
so vôùi cuøng moät löôïng khoái löôïng cuûa nguyeân toá kia seõ tæ
leä vôùi nhau nhö nhöõng soá nguyeân ñôn giaûn.
Ví duï:
FeS, FeS2, vôùi cuøng 56 ñôn vò khoái löôïng Fe thì tæ leä S: Fe
laàn löôït laø 32:56; 64:56. Do ñoù tæ leä S laø 32:64 = 1:2
N2O, NO, N2O3, NO2, N2O5 vôùi 14 ñôn vò khoái löôïng N thì tæ
leä N laàn löôït laø
(8/14):(16/14):(24/14):(32/14):(40/14)
8:16:32:40 1:2:3:4:5
Chuyeån ñoåi nhieät ñoä
C = 5/9 * (F - 32)
F = (9/5)*C + 32
K = C + 273.15
- 40o F = - 40o C
BAÛNG CHÖÕ CAÙI HY LAÏP TÖÔNG ÖÙNG
: alpha (a) : iota (i)
: beta (b) : kappa (k)
: rho (r)
: ( ) sigma (s)
: gamma (g) : ( ) lambda (l) : tau (t)
( ): delta (d) : mu(y) (m)
: epsilon (e) : nu(y) (n)
: upsilon (u)
( ): phi (f)
: chi (c)
: zeta (z)
: eta (h)
: xi (x)
: omicron (o)
( ): psi (y)
( ): omega (w)
: theta (q) : pi (p)
Ñöông löôïng vaø ñònh luaät ñöông
löôïng
Ñöông löôïng: Ñ
Ñöông löôïng cuûa moät nguyeân toá hay moät hôïp chaát laø
soá phaàn khoái löôïng cuûa nguyeân toá hay hôïp chaát ñoù
keát hôïp hoaëc thay theá vöøa ñuû vôùi moät ñöông löôïng
cuûa moät nguyeân toá hay hôïp chaát khaùc.
Caùch tính ñöông löôïng:
Coâng thöùc chung ñeå tính ñöông löôïng laø:
ÑA = M/n
(n tạm gọi là số đƣơng lƣợng)
Trường hợp cụ thể
A laø moät nguyeân toá
M: khoái löôïng nguyeân töû, n: Hoùa
trò nguyeân toá.
Ví duï: Trong CO thì ÑC=12/2=6
CO2 thì ÑC=12/4=3
A laø axit:
M: Phaân töû löôïng cuûa axit
n: Soá H+ tham gia phaûn öùng
Ví dụ:
H2SO4 + NaOH NaHSO4 + H2O
ĐA = 98/1=98
H2SO4 + NaOH Na2SO4 + H2O
ĐA = 98/2=49
A laø bazô:
M: Phaân töû löôïng cuûa bazô
n: Soá OH- tham gia phaûn öùng
Ví dụ:
Ca(OH)2 + HCl Ca(OH)Cl + H2O
ĐA = M[Ca(OH)2]/1
Ca(OH)2 + HCl CaCl+ HO
ĐA = M[Ca(OH)2]/2
A laø muoái:
M: Phaân töû löôïng cuûa muoái
n: Soá ñieän tích cuûa ion (anion hoaëc cation) ñaõ thay theá
Ví dụ:
Al2(SO4)3
ĐA = M[Al2(SO4)3]/(2x3) theo Al
ĐA = M[Al2(SO4)3]/(3x2) theo (SO4)-2
Trong phản ứng cụ thể
Fe2(SO4)3 + 2NH4OH = 2Fe(OH)SO4 + (NH4)2SO4
Đ[NH4OH] = M[NH4OH] (vì chỉ có 1 nhóm OH-)
Đ[Fe2(SO4)3] = Đ[Fe2(SO4)3]/(1[SO4-2]x2) (vì trong 2Fe.2(SO4).(SO4)
có 1 nhóm SO4-2 đã bị thay thế)
A laø chaát oxi hoùa-khöû:
– M: khoái löôïng phaân töû chaát.
– n: soá e trao ñoåi trong phaûn öùng.
Ví dụ:
8Al+3KNO3+5KOH+2H2O=3NH3+8KAlO2
Đ[Al] = 27/3 (Số e trao đổi từ
Al0 Al+3=3e)
Đ[KOH] = M[KOH]
Đ[KNO3] = M[KNO3]/8
(N+5 N-3 trao đổi 8e)
Tải về để xem bản đầy đủ
26 trang
18/04/2022
1160
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Hóa đại cương - Chương 1: Những khái niệm và định luật cơ sở của hoá học - Huỳnh Kỳ Phương Hạ", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bai_giang_hoa_dai_cuong_chuong_1_nhung_khai_niem_va_dinh_lua.pdf
