Xây dựng hệ thống dữ liệu phân loại cây xanh hoa cảnh ứng dụng trong thiết kế và trang trí cảnh quan các tỉnh miền Đông Nam Bộ

Download

Hội thảo Môi trường và Phát triển bền vững, Vườn Quốc gia Côn Đảo, 18/06/2010 – 20/06/2010

Workshop on Environment and Sustainable Development, Con Dao National Park, 18^th– 20^thJune 2010

XÂY DỰNG HỆ THỐNG DỮ LIỆU PHÂN LOẠI CÂY XANH HOA CẢNH

ỨNG DỤNG TRONG THIẾT KẾ VÀ TRANG TRÍ CẢNH QUAN

CÁC TỈNH MIỀN ĐÔNG NAM BỘ

Phạm Minh Thịnh

Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Việt Nam trong những năm gần nay, việc đô thị hóa diễn ra rất mạnh mẽ, các công trình

xây dựng với qui mô lớn và đầu tư nhiều về môi trường cảnh quan. Tuy nhiên trong các công

trình thiết kế về cảnh quan thường được các kiến trúc sư thiết kế nhà chủ trì nên thường hạn chế

về việc thiết kế và bố trí các chủng loại cây xanh hoa kiểng cho phù hợp với điều kiện sinh

trưởng và phát triển cũng như tạo nên vẻ mỹ quan đẹp, bền và tiết kiệm chi phí trong thi công.

Vì vậy nhu cầu đòi hỏi việc thiết kế và trang trí hệ thống cây xanh hoa kiểng phải đáp ứng

phù hợp với tiến trình phát triển của đô thị. Trong đó việc thiết kế cần có nhiều tư liệu về chủng

loại cây, hình dáng, đặc điểm sinh trưởng, màu sắc thân hoa lá, vùng sinh thái, sự thích nghi của

cây, tính đặc trưng, sự đa dạng…để bố trí cho phù hợp với mỗi kiến trúc xây dựng sẽ thuận lợi

hơn rất nhiều cho các kiến trúc sư cảnh quan thiết kế hiệu quả.

Vì thế, việc xây dựng một hệ thống dữ liệu phân loại cây xanh hoa cảnh ứng dụng trong

thiết kế và trang trí cảnh quan đô thị ở một số tỉnh miền Đông Nam Bộ là cấp thiết

2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP

Vật liệu:

Các chủng loại hoa kiểng được thu thập mẫu ở một số tỉnh Miền Đông Nam Bộ

Nội dung:

- Nghiên cứu thành lập một hệ thống các dữ liệu về cây xanh hoa cảnh của các tỉnh Đông

Nam Bộ phục vụ cho công tác thiết kế và trang trí cảnh quan.

- Phân vùng sinh thái đặc trưng của các chủng loại cây xanh hoa cảnh

- Nghiên cứu sự đa dạng về các chủng loại cây xanh hoa cảnh bản địa và nhập nội trong

điều kiện sinh trưởng và phát triển của từng khu vực

- Thiết lập cơ sở tư liệu phục vụ công tác nghiên cứu giảng dạy và học tập chuyên ngành

Phương pháp nghiên cứu:

- Khảo sát nghiên cứu các chủng loại cây xanh hoa kiểng ở các một số tỉnh miền Đông

Nam Bộ

- Phương pháp so sánh hình thái thực vật để định danh:

Để tiến hành phân loại cây xanh chúng tôi dùng phương pháp so sánh hình thái làm phương

pháp cơ bản. Dựa vào cấu tạo bên ngoài của thực vật, so sánh các hình thái cơ quan dinh dưỡng

và cơ quan sinh sản giữa các cá thể với nhau. Dựa vào sự giống nhau và khác nhau đó để sắp xếp

chúng vaof các bậc phân loại.

__________________________________________________________________________________________

Xây dựng hệ thống dữ liệu phân loại cây xanh hoa cảnh

117

Phạm Minh Thịnh – Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm Tp. HCM

Hội thảo Môi trường và Phát triển bền vững, Vườn Quốc gia Côn Đảo, 18/06/2010 – 20/06/2010

Workshop on Environment and Sustainable Development, Con Dao National Park, 18^th– 20^thJune 2010

- Phương pháp khảo sát, điều tra thu thập số liệu:

Một số mẫu vật cây xanh hoa kiểng được chúng tôi điều tra ở các nhà vườn, shop hoa…các

thông tin được đánh dấu và mã hoa trong các phiếu điều tra ở hiện trường. Sau đó các dữ liệu

được tổng hợp lại theo một trình tự

- Phương pháp tin học quản lý và xử lý số liệu:

Các số liệu được sử dụng các chương trình tin học như Word,excel…để xử lý thông tin và

sắp xếp theo một trình tự hệ thống.

- Địa điểm nghiên cứu:

Nghiên cứu ở các tỉnh : Bình Thuận, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa Vũng Tàu, Thành Phố

Hồ Chí Minh

3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

3.1. Hệ thống dữ liệu về cây xanh hoa cảnh các tỉnh miền Đông Nam Bộ

Qua khảo sát điều tra, thu thập mẫu vật phân loại ở một số tỉnh Miền Đông Nam Bộ: Bình

Dương, Bình Thuận, Đồng Nai, B Rịa vũng Tu v Thnh phố Hồ Chí Minh, đã hệ thống được 810

loài thuộc 125 họ thực vật được hệ thống theo thên khoa học, tên việt và tên họ theo bảng sau:

Hệ thống dữ liệu 810 loài trên được phân chia theo các nhóm cơ sở về đặc điểm sinh

trưởng, hình thái, công dụng như:

- Nhóm dạng sống gồm: cây bụi, thân gỗ, dây leo, dương xỉ, hoa lan, thủy sinh, cỏ, cau dừa

thiên tuế và xương rồng

- Nhóm công dụng của cây xanh hoa kiểng bao gồm: Cây có lá đẹp, cây có thân đẹp, cây

có hoa đẹp, cây làm viền, cây làm nền, cây ăn quả, cây khử mùi, cây tạo bóng mát, cây trồng

trong chậu và cây làm bon sai

- Nhóm Cơ sở dữ liệu về đặc điểm thiết kế của cây xanh- hoa cảnh bao gồm: nhóm cây

nội thất, nhóm cây ngoại thất, nhóm cây trồng ban công, nhóm cây trồng trên các lối đi, nhóm

cây trồng ven bờ nước, nhóm cây trồng dưới nước, nhóm cây trồng trong công sở, nhóm cây

trồng trên đường phố, nhóm cây trồng trong công viên, nhóm cây trồng trong biệt thự, nhóm cây

trồng trong hồ, nhóm cây trông trên thác nước, nhóm cây trồng trên đồi, nhóm cây trồng trong

bồn hoa, nhóm cây trông trên giàn hoa leo và nhóm cây trồng trên các bờ biển .

- Nhóm đặc điểm về nhu cầu ánh sáng, nhu cầu nước,mùa ra hoa và phát triển của cây

xanh hoa cảnh bao gồm: Nhóm cây theo nhu cầu ánh sáng (cây ưa sáng, cây trung gian, cây ưa

bóng), Nhóm theo nhu cầu độ ẩm( Cây ưa độ ẩm cao, cây ưa độ ẩm thấp, cây ưa độ ẩm vừa),

Nhóm cay theo trạng mùa ( cây thường xanh có lá xanh quanh năm và cây rụng lá theo mùa),

Nhóm cây theo môi trường sống ( bao gồm nhóm cây mọc trên cạn và nhóm cây mọc dưới nước),

nhóm cây thao trạng mùa ra hoa(cây ra hoa được phân chia trong 12 tháng) và nhóm cây theo

thời gian sống( cây sống 1 năm và cây sống nhiều năm)

Các nhóm cây trên được phân chia theo đặc điểm của hệ thống dữ liệu và biểu thị qua các

bảng số như sau

3.1.1. Cơ sở dữ liệu theo nhóm cây:

__________________________________________________________________________________________

Xây dựng hệ thống dữ liệu phân loại cây xanh hoa cảnh

118

Phạm Minh Thịnh – Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm Tp. HCM

Hội thảo Môi trường và Phát triển bền vững, Vườn Quốc gia Côn Đảo, 18/06/2010 – 20/06/2010

Workshop on Environment and Sustainable Development, Con Dao National Park, 18^th– 20^thJune 2010

Cây xanh hoa kiểng được sắp xếp theo thứ tự A-Z của tên cây tiếng việt, được chia thành 9

nhóm nhỏ theo đặc điểm dạng sống của cây như: cây bụi, cây xanh, dây leo, dương xỉ, hoa lan,

thủy sinh, cau dừa, tuế, xương rồng, và nhóm cỏ.

Trong tổng số lượng 810 loài được phân chia theo nhóm dạng sống thì tỉ lệ sĩ lượng loài cây

bụi chiếm tỉ lệ rất lớn 60%, dạng thân gỗ chiếm 19%, dây leo 11%, như vậy qua khảo sát với số

liệu của hệ thống dữ liệu thì trn thị trường hiện nay tập trung phát triển hoa kiểng cây bụi và cây

gỗ chiếm ưu thế cao và đa dạng chủng loại các loài thuộc các nhóm khác chiếm tỉ lệ thấp điều

này cho thấy chủng loại không đa dạng mà chỉ đơn điệu một vài loài theo bảng 1:

Bảng 1: tỉ lệ % số lượng cây trong nhóm đặc điểm cây xanh hoa kiểng theo dạng sống

NHÓM CÂY

Cau

dừa

tuế

Cây Thân Dây Dương Hoa Thủy Nhóm

Xương

rồng

bụi

gỗ

leo

xỉ

lan

sinh

cỏ

Số lượng

Tỉ lệ %

482

154

Vì thế việc ứng dụng hệ thống dữ liệu trong truy cập các thông tin thuộc các nhóm cây bụi

và cây gỗ khá thuận lợi , còn các nhóm khác thì còn hạn chế trong ứng dựng thiết kế thi công

3.1.2. Cơ sở dữ liệu về đặc điểm công dụng của cây xanh- hoa cảnh

Đặc điểm của chủng loại cây xanh hoa kiểng được phân chia theo các công dụng chức năng

của chúng trong lãnh vực thiết kế và thi công cảnh quan như: cây có lá đẹp, thân đẹp, hoa đẹp,

cây viền, cây phủ nền, cây ăn quả, cây khử mùi, cây bóng mát, cây trồng chậu và cây làm bonsai.

Thông qua bảng 2 về phần trăm tỉ lệ về số lượng, thì các chủng loại cây xanh hoa kiểng

hiện nay thì các nhóm cây có thân đẹp(88%), lá đẹp(95%) và hoa đẹp(75%) là tiêu chuẩn đầu tiên

khi chọn cây trang trí, đay cũng là điều thuận lợi hiện nay trong việc tra cứu bảng hệ thống vì sự

đa dạng của chúng. Tuy nhiên một trong những điều quan tâm hiện nay ngoài vẻ đẹp của cây về

thân, lá, hoa thì cây xử lý môi trường , cây bon sai, … cũng điểm nóng trên thị trường hiện nay

mà hạn chế trong việc truy cập thông tin trong bản hệ thống để ứng dụng trong thiết kế.

Bảng 2: Tỉ lệ % số lượng cây trong nhóm đặc điểm cây theo công dụng

ĐẶC ĐIỂM CÔNG DỤNG

LÁ

ĐẸP

THÂN HOA

CÂY

VIỀN

CÂY

NỀN

ĂN

QUẢ

KHỬ BÓNG

MÙI MÁT

BON

SAI

CHẬU

ĐẸP

770

710

609

152

314

243

516

Số

__________________________________________________________________________________________

Xây dựng hệ thống dữ liệu phân loại cây xanh hoa cảnh

119

Phạm Minh Thịnh – Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm Tp. HCM

Hội thảo Môi trường và Phát triển bền vững, Vườn Quốc gia Côn Đảo, 18/06/2010 – 20/06/2010

Workshop on Environment and Sustainable Development, Con Dao National Park, 18^th– 20^thJune 2010

lượng

3.1.3. Cơ sở dữ liệu về đặc điểm thiết kế của cây xanh- hoa cảnh

Để thuận lợi trong việc lựa chọn cây xanh hoa cảnh thích ứng với các vị trí trong thiết kế

cảnh quan, đặc điểm thích nghi và thích hợp được phân chia theo các chủ đề bố cục sau: Ngoại

thất, nội thất, ban công, lối đi, venbờ nước, công sở, công viên, đường phố, biệt thự, hồ, thác

nước, đồi, bồn hoa, giàn hoa, vùng biển.

Bảng 3: Tỉ lệ % số lượng cây trong nhóm đặc điểm cây theo bố trí thiết kế thi công cảnh

quan

ĐẶC ĐIÊM BỐ TRÍ VỊ TRÍ THIẾT KẾ

Đ.

NỘI

THẤT

NGOẠI

THẤT

BAN

CÔNG

LỐI

ĐI

VEN BỜ

NƯỚC

DƯỚI

NƯỚC

CÔNG

SỞ

VIÊN

BIỆT

THỰ

BỒN

HOA

GIÀN

LEO

BỜ

BIỂN

HỒ

THÁC

ĐỒI

PHỐ

(SL)

675

311

644

452

584

308

784

774

111

350

482

121

272

(%)

Ứng dụng tra cứu trong bảng đặc điểm bố trí thiết kế rất thuận lợi trong việc tìm dữ liệu

về các chủng loại cây trang trí ngoại thất, biệt thự, bồn hoa, lối đi và công viên. Tuy nhiên một số

dữ liệu còn hạn chế về các chủng loại cây trông dưới nước, trong hồ, bờ biển như các khu

Resot…

3.1.4. Đặc điểm về nhu cầu ánh sáng, nhu cầu nước,mùa ra hoa và phát triển của cây

xanh hoa cảnh

Nhằm thuận lợi cho việc lựa chọn các đặc điểm phù hợp của các nhà thiết kế về các bố

cục thích hợp và đặc trưng theo những chủ đề, hệ thống dữ liệu về nhu cầu ánh sang, nhu cầu

nước, mùa ra hoa, cây rụng lá, cây nhiều năm hay một năm sẽ được phân chia theo bảng để dễ

chọn lựa trong thiét kế .

dễ nhận thấy trong bảng tỉ lệ % về số lượng của bảng 4 là các chủng loại cây ưa sáng, ẩm

vừa và thường xanh chiếm ưu thế về dữ liệu trong hệ thống. đây cung là một ưu điểm trong thiết

kế và thi công cảnh quan vì những đặc điểm này là ưu tiên hàng đầu trong quá trình pht triển

trong đô thị của các tỉnh Miền Đông Nam Bộ.

Dữ liệu về cây trồng trên cạn, cây sống lâu năm chiếm tỉ lệ lớn trong cơ sở dữ liệu cũng là

một ưu điểm trong việc truy cập thông tin. Các nhóm cây ra hoa được phân bố đều trong 12 tháng

tạo điệu kiện cho các nhà thiết kế truy tìm những chủng loại ra hoa vo cc thời điểm phù hợp trong

bố cục thiết kế của minh.

__________________________________________________________________________________________

Xây dựng hệ thống dữ liệu phân loại cây xanh hoa cảnh

120

Phạm Minh Thịnh – Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm Tp. HCM

Hội thảo Môi trường và Phát triển bền vững, Vườn Quốc gia Côn Đảo, 18/06/2010 – 20/06/2010

Workshop on Environment and Sustainable Development, Con Dao National Park, 18^th– 20^thJune 2010

Bảng 4: tỉ lệ % số lượng cây trong nhóm đặc điểm cây theo nhu cầu ánh sang, nhu cầu

nước, trạng mùa và thời gian sống

NHU CẦU ÁNH SÁNG

NHU CẦU ĐỘ ẨM

TRẠNG MÙA

ƯA

SÁNG

TRUNG

GIAN

CHỊU

BÓNG

ẨM

CAO

ẨM

THẤP

THƯỜNG RỤNG

VỪA

752

XANH

777

LÁ

SỐ LƯỢNG

Tỉ lệ %

704

MÔI TRƯỜNG

SỐNG

THỜI GIAN

SỐNG

MÙA RA HOA (tháng)

Trên

cạn

Dưới

nước

Nhất

niên

Đa

niên

807

559

566

580

600

602

554

545

518

509

483

507

523

774

4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Qua khảo sát, điều tra và thu thập mẫu vật cc chủng loại cy xanh hoa kiểng thuộc cc tỉnh

miền Đông Nam Bộ như: Bình Dương, Bình Thuận, Đồng Nai, Bà Rịa Vũng Tàu, và thành phố

Hồ Chí Minh, đ xc định được 810 loài cây xanh hoa kiểng thuộc 125 họ thực vật.

Nhằm thuận lợi trong việc tra cứu các thông tin về đặc điểm của các chủng loại cây xanh

hoa kiểng phục vụ trong thiết kế và thi công cảnh quan. Các dữ liệu được phân chia theo các

nhóm đặc điểm sau:

+ Cơ sở dữ liệu về đặc điểm nhóm cây xanh hoa kiểng

+ Cơ sở dữ liệu về đặc điểm công dụng của cây xanh- hoa cảnh

+ Cơ sở dữ liệu về đặc điểm thiết kế của cây xanh- hoa cảnh

+ Đặc điểm về nhu cầu ánh sáng, nhu cầu nước,mùa ra hoa và phát triển của cây xanh hoa

cảnh

Cần được nghiên cứu sâu hơn về quản lý các dữ liệu cây xanh hoa cảnh ở Việt Nam, ứng

dụng tin học trong quản lý nhằm nâng cao phần ứng dụng các dữ liệu trong ngành thiết kế cảnh

quan .

__________________________________________________________________________________________

Xây dựng hệ thống dữ liệu phân loại cây xanh hoa cảnh

121

Phạm Minh Thịnh – Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm Tp. HCM

Hội thảo Môi trường và Phát triển bền vững, Vườn Quốc gia Côn Đảo, 18/06/2010 – 20/06/2010

Workshop on Environment and Sustainable Development, Con Dao National Park, 18^th– 20^thJune 2010

Cập nhật thường xuyên các chủng loại cây mới nhập nội, nghiên cứu sự thích nghi và khả

năng ứng dụng thiết kế và thi công ở các tỉnh miền Đông Nam Bộ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Võ Văn Chi và Dương Đức tiến, Phân loại thực vật, NXB đại học và trung học chuyên nghiệp Hà

Nội, 1978

Phạm Hoàng Hộ, Cây cỏ Việt Nam, Montreal Canada,1991-1993

Đào Đình Bắc, các phương pháp quy hoạch đô thị, NXB thế giới,1996

Trần Hợp, Cây xanh, cây cảnh Sài Gòn thành phố Hồ Chí Minh, NXB Nông nghiệp, 1997

The Gaden book. Phaidon press limited regent’s wharf all saints street London, 2000

Nong Nooch Tropical Garden. Thai lan, 2000

Landscape design. A cultural and Architectual history. Elizabeth barlow rogers, 2001

Garden in China. Peter Walder, 2002

Phạm Minh Thịnh ,Nghiên cứu cây xanh đô thị trong kiến trúc cảnh quan của thành phố Huế, ,

tập san nghiên cứu khoa học và công nghệ số 3, 2002

Boo Chih Min,1001 garden plant in Singapore,2003

Trang trí cây lá màu trong nội thất, Mai Tuệ Mẫn, NXB Mỹ thuật,2004

Vương Thị Thủy, 2006. Luận văn kỹ sư chuyên ngành Cảnh Quan và Kỹ Thuật Hoa Viên, Đại

học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam

__________________________________________________________________________________________

Xây dựng hệ thống dữ liệu phân loại cây xanh hoa cảnh

122

Phạm Minh Thịnh – Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm Tp. HCM

6 trang yennguyen 22/04/2022 1320

Download

Bạn đang xem tài liệu "Xây dựng hệ thống dữ liệu phân loại cây xanh hoa cảnh ứng dụng trong thiết kế và trang trí cảnh quan các tỉnh miền Đông Nam Bộ", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

File đính kèm:

xay_dung_he_thong_du_lieu_phan_loai_cay_xanh_hoa_canh_ung_du.pdf