Khóa luận Phân tích rủi ro trong kinh doanh tại Công ty Cổ phần Thương mại và Đầu tư phát triển Miền núi Quảng Nam
1
LỜI CẢM ƠN
“ Không thầy đố mày làm nên”! Vâng trên thực tế thì không có sự thành công
nào mà không gắn liền với sự dạy dỗ, giúp đỡ của các Thầy Cô giáo dù là trực tiếp hay
gián tiếp. Trong suốt 4 năm học tập tại trường, em đã nhận rất nhiều sự quan tâm, hỗ
trợ và giúp đỡ của Qúy Thầy Cô, gia đình và bạn bè. Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, em
xin gởi đến Quý Thầy Cô ở Khoa Kinh tế - Kế toán, Trường Đại học Quy Nhơnđã
cùng với tri thức và tâm huyết của mình để truyền đạt vốn kiến thức quý báu cho
chúng em trong suốt thời gian học tập tại trường. Và đặc biệt trong học kỳ này, nếu
không có những lời hướng dẫn của Thầy Cô thì em nghĩ bài chuyên đề tốt nghiệp này
của em rất khó để hoàn thành được.Một lần nữa em xin cảm ơn Cô.
Và qua đây em cũng xin cảm ơn các Cô chú, Anh chị tại Công ty Cổ phần
Thương mại và Đầu tư Phát triển Miền núi Quảng Nam đã giúp em có được khoảng
thời gian thực tập thuận lợi tại Công ty. Em xin chúc các Cô chú, Anh chị trong Công
ty sức khỏe dồi dào, thành công trong công việc cũng như trong cuộc sống.
Bài Chuyên đề tốt nghiệp được thực hiện trong khoảng thời gian 2 tháng, sau
khi có kinh nghiệm trong đợt kiến tập trước thì lần thực tập này em vẫn khó có thể
tránh những sai sót, em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của Qúy
Thầy Cô và các bạn cùng khóa để bài báo cáo của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn.
2
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ..................................................................Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH RỦI RO TRONG KINH
DOANH ............................................................................Error! Bookmark not defined.
1.1. TỔNG QUAN VỀ RỦI RO ...............................Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Khái niệm chung về rủi ro ..........................Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Phân loại rủi ro trong doanh nghiệp............Error! Bookmark not defined.
1.1.2.1. Rủi ro kinh doanh ................................Error! Bookmark not defined.
1.1.2.2. Rủi ro tài chính ....................................Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Nguyên nhân gây ra rủi ro ..........................Error! Bookmark not defined.
1.1.3.1. Nguyên nhân chủ quan ........................Error! Bookmark not defined.
1.1.3.2. Nguyên nhân khách quan ....................Error! Bookmark not defined.
1.1.4. Sự cần thiết phải phân tích rủi ro trong doanh nghiệp..................................4
1.1.4.1.Đối với doanh nghiệp .............................................................................4
1.1.4.2. Đối với nhà đầu tư ...............................Error! Bookmark not defined.
1.1.4.3. Đối với các chủ nợ...............................Error! Bookmark not defined.
1.2. NỘI DUNG PHÂN TÍCH RỦI RO TRONG KINH DOANH CỦA DOANH
NGHIỆP ....................................................................Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Rủi ro kinh doanh..........................................................................................5
1.2.1.1. Quan điểm về phân tích rủi ro kinh doanh ............................................5
1.2.1.2. Các chỉ tiêu đo lường.............................................................................5
1.2.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro kinh doanh .. Error! Bookmark not
defined.
1.2.2. Rủi ro tài chính............................................Error! Bookmark not defined.
1.2.2.1. Quan điểm về phân tích rủi ro tài chính ............ Error! Bookmark not
defined.
1.2.2.2. Nội dung phân tích ..............................Error! Bookmark not defined.
1.2.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính ........................................11
1.2.3. Rủi ro phá sản .............................................Error! Bookmark not defined.
1.2.3.1. Khái niệm ............................................Error! Bookmark not defined.
1.2.3.2. Các chỉ tiêu phân tích rủi ro phá sản ...Error! Bookmark not defined.
3
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG KINH DOANH
CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN MIỀN
NÚI QUẢNG NAM .........................................................Error! Bookmark not defined.
2.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU
TƯ PHÁT TRIỂN MIỀN NÚI QUẢNG NAM........Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Cổ phần Thương mại và
Đầu tư phát triển Miền núi Quảng Nam ...............Error! Bookmark not defined.
2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty . Error! Bookmark not
defined.
2.1.1.2. Quy mô hiện tại của công ty................Error! Bookmark not defined.
2.1.1.3. Kết quả kinh doanh của công ty ..........Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của công ty...........................................................19
2.1.2.1. Chức năng............................................................................................19
2.1.2.2. Nhiệm vụ .............................................Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty....Error! Bookmark
not defined.
2.1.3.1. Loại hình kinh doanh và các sản phẩm chủ yếu Error! Bookmark not
defined.
2.1.3.2. Thị trường đầu vào và đầu ra của Công ty ........ Error! Bookmark not
defined.
2.1.3.3. Đặc điểm vốn kinh doanh của Công tyError! Bookmark not defined.
2.1.3.4. Đặc điểm các nguồn lực chủ yếu của Công ty .. Error! Bookmark not
defined.
2.1.4. Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh và tổ chức quản lý tại Công ty
...............................................................................Error! Bookmark not defined.
2.1.4.1. Đặc điểm tổ chức sản xuất...................Error! Bookmark not defined.
2.1.4.2. Đặc điểm tổ chức quản lý....................Error! Bookmark not defined.
2.1.5. Đặc điểm tổ chức kế toán của Công ty .......Error! Bookmark not defined.
2.1.5.1. Mô hình tổ chức kế toán tại Công ty ...Error! Bookmark not defined.
2.1.5.2. Bộ máy kế toán của Công ty................Error! Bookmark not defined.
2.1.5.3. Hình thức kế toán áp dụng tại Công tyError! Bookmark not defined.
2.2. TÌNH HÌNH RỦI RO TRONG KINH DOANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN
THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN MIỀN NÚI QUẢNG NAM ............28
4
2.2.1. Phân tích rủi ro kinh doanh.........................................................................28
2.2.1.1. Phân tích rủi ro kinh doanh qua phương sai, độ lệch chuẩn và hệ số
biến thiên ..........................................................................................................28
2.2.1.2.Phân tích rủi ro kinh doanh qua độ nhạy của đòn bẩy kinh doanh.......37
2.2.2. Phân tích rủi ro tài chính.............................................................................38
2.2.2.1. Phân tích rủi ro tài chính qua khả năng thanh toán lãi vay .................38
2.2.2.2. Phân tích rủi ro tài chính qua sự biến động khả năng sinh lời vốn chủ
sở hữu ...............................................................................................................39
2.2.2.3. Đòn bẩy tài chính.................................................................................43
2.2.3. Phân tích rủi ro phá sản...............................................................................45
2.2.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán hiện tại .............................45
2.2.3.2. Ứng dụng chỉ số Z-Score để phân tích rủi ro phá sản .........................55
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ RỦI RO TRONG KINH
DOANH CỦA CÔNG TY...........................................................................................59
3.1. ĐÁNH GIÁ VỀ MỨC ĐỘ RỦI RO TRONG KINH DOANH CỦA CÔNG TY
...................................................................................................................................59
3.1.1. Đánh giá chung về thực trạng rủi ro của công ty........................................59
3.1.2. Những điểm mạnh của công ty...................................................................60
3.1.3. Những điểm yếu mà công ty cần khắc phục và né tránh để giảm thiểu rủi ro
trong kinh doanh ...................................................................................................61
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT NHẰM GIẢM THIỂU MỨC RỦI RO
TRONG KINH DOANH TẠI CÔNG TY ................................................................62
3.2.1. Cơ hội và thách thức trong kinh doanh củac ty ..........................................62
3.2.1.1. Cơ hội kinh doanh ...............................................................................62
3.2.1.2. Thách thức ...........................................................................................62
3.2.2. Giải pháp nhằm kiểm soát rủi ro trong kinh doanh của Công ty Cổ phần
Thương mại và Đầu tư Phát triển miền núi Quảng Nam......................................62
3.2.2.1. Giải pháp tăng doanh thu.....................................................................63
3.2.2.2.Giải pháp quản lý khoản phải thu.........................................................64
3.2.2.3. Giải pháp giảm thiểu chi phí ...............................................................67
3.2.2.4. Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay....................................68
3.2.2.5. Giải pháp cải thiện khả năng thanh toán .............................................70
KẾT LUẬN ..................................................................................................................71
5
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ
1. DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Quy trình cung ứng hàng hóa của Công ty ..Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 2.2: Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty ..........Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 2.3: Bộ máy kế toán của công ty.........................Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 2.4: Quy trình luân chuyển chứng từ ..................................................................27
2. DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1: Bảng báo cáo chi tiết các khoản có thể dùng để thanh toán và các khoản phải
thanh toán theo thời gian ...............................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty qua các năm.............................19
Bảng 2.2: Bảng quy mô tài sản cố định năm 2015.......Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.3: Bảng phân loại lao động ..............................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.4: Độ biến thiên doanh thu của công ty giai đoạn 2013-2015 ..........................28
Bảng 2.5 Bảng so sánh hệ số biến thiên doanh thu giữa hai công ty ............................28
Bảng 2.6: Bảng phân tích biến động doanh thu giữa hai công ty..................................29
Bảng 2.7: Độ biến thiên lợi nhuận của công ty giai đoạn 2013-2015...........................31
Bảng 2.8: Bảng so sánh hệ số biến thiên lợi nhuận giữa hai công ty............................31
Bảng 2.9: Độ biến thiên khả năng sinh lời từ tài sản của công ty giai đoạn 2013-2015
.......................................................................................................................................33
Bảng 2.10: Bảng so sánh hệ số biến thiên khả năng sinh lời tài sản giữa hai công ty..33
6
Bảng 2.11: Hệ số biến thiên RE của công ty giai đoạn 2013-2015....Error! Bookmark
not defined.
Bảng 2.12: Độ lớn đòn bẩy kinh doanh của công ty giai đoạn 2013 - 2015.................37
Bảng 2.13: Bảng phân tích khả năng thanh toán lãi vay của công ty 2013-2015 .........38
Bảng 2.14: Bảng phân tích hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu của công ty 2013- 201539
Bảng 2.15: Hệ số biến thiên ROE của công ty giai đoạn 2013-2015............................40
Bảng 2.16: Bảng so sánh hệ số biến thiên ROE giữa hai công ty.................................40
Bảng 2.17: Tốc độ tăng các chỉ tiêu phản ánh ROE của công ty giai đoạn 2013-2015....
.......................................................................................................................................40
Bảng 2.18: Bảng phân tích hiệu quả sử dụng tài sản của công ty 2013-2015...............42
Bảng 2.19: Bảng phân tích khả năng tự chủ về tài chính của công ty 2013-2015
42
Bảng 2.20: Độ lớn đòn bẩy tài chính của công ty giai đoạn 2013-2015.......................43
Bảng 2.21: So sánh độ lớn đòn bẩy tài chính của hai công ty giai đoạn 2013-2015 ....44
Bảng 2.22: Bảng phân tích khả năng thanh toán của công ty giai đoạn 2012-2015….46
Bảng 2.23: Bảng phân tích rủi ro phá sản qua chỉ số Z-Score của công ty giai đoạn
2013-2015......................................................................................................................55
Bảng 3.1: Bảng tổng hợp chi phí dự kiến của biện pháp tăng doanh thu......................63
Bảng 3.2: Bảng dự kiến doanh thu đạt được từ biện pháp tăng doanh thu ...................64
Bảng 3.3: Tốc độ luân chuyển khoản phải thu khách hàng của công ty năm 2015 ......65
Bảng 3.4: Bảng so sánh giữa 2 phương án của công ty năm 2016................................66
3. DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Biểu đồ thể hiện doanh thu của công ty....................................................29
Biểu đồ 2.2: Biểu đồ thể hiện lợi nhuận của công ty ....Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.3: Biểu đồ thể hiện khả năng sinh lời kinh tế của tài sản của công ty giai
đoạn 2013-2015.............................................................................................................36
Biểu đồ 2.4: Biểu đồ thể hiện khả năng sinh lời vốn chủ sở hữu của công ty giai đoạn
2013-2015......................................................................................................................39
Biểu đồ 2.5: Biểu đồ thể hiện khả năng thanh toán của công ty trong giai đoạn 2012-
2015 ...............................................................................................................................47
7
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Tên viết tắt
Nội dung đầy đủ
Công ty Cổ phần Thương mại và Đầu tư
Phát triển Miền núi Quảng Nam
Đòn bẩy tài chính
1. CTy Cp TM &
ĐTPTMNQN
2. ĐBTC
3. EBIT
Lợi nhuận trước thuế và lãi vay
Giám Đốc
4. GĐ
5. HTS
Hiệu suất sử dụng tài sản
Lợi nhuận sau thuế
6. LNST
7. LNTT
8. NNH
Lợi nhuận trước thuế
Nợ ngắn hạn
9. NPT
Nợ phải trả
10. PGĐ
11. RE
Phó GiámĐốc
Khả năng sinh lời kinh tế
Khả năng sinh lời tài sản
Khả năng sinh lời vốn chủ sở hữu
Khả năng sinh lời từ doanh thu
Tài sản
12. ROA
13. ROE
14. ROS
15. TS
16. TSDH
17. TSNH
Tài sản dài hạn
Tài sản ngắn hạn
8
18. VCSH
Vốn chủ sở hữu
LỜI MỞ ĐẦU
Trong bối cảnh chung của nền kinh tế Thế giới, nền kinh tế nước ta cũng gặp
rất nhiều khó khăn. Điều này tác động lớn tới hoạt động của các doanh nghiệp. Những
năm gần đây số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động liên tục tăng cao. Theo Tổng
cục Thống kê năm 2012 cả nước có 54.200 doanh nghiệp giải thể, đến năm 2013 là
60.700 doanh nghiệp, con số này tiếp tục tăng lên hơn 67.800 doanh nghiệp trong năm
2014. Từ đó cho thấy các doanh nghiệp trong nước vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn,
đòi hỏi các doanh nghiệp đang hoạt động cũng như các doanh nghiệp mới thành lập
cần nắm rõ và đánh giá đúng tình hình hiện tại của doanh nghiệp mình để đưa ra các
biện pháp, chiến lược kinh doanh nhằm tăng hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh
để có thể duy trì và tồn tại trong giai đoạn kinh tế khó khăn hiện nay. Trong điều kiện
như vậy công ty phải đối mặt với nhiều rủi ro, do đó bên cạnh việc phân tích hiệu quả,
để có thể xem xét, đánh giá một cách đầy đủ, chính xác tình hình tài chính của công ty
thì việc đo lường phân tích các rủi ro để hạn chế tổn thất và phát huy hiệu quả là vấn
đề cần được quan tâm và rất cần thiết.
Rủi ro không dễ nhận biết do rủi ro có thể đến từ những tác động của môi trường,
rủi ro đến từ chính những quyết định sai lầm phát sinh trong quá trình kinh doanh, hay
rủi ro về hối đoái, chính sách tài chính - tín dụng… Chính vì rủi ro không dễ nhận biết
nên trong kinh doanh rủi ro rất dễ xảy ra.Vì vậy đòi hỏi một nhà quản trị phải có năng
lực giỏi, một tầm nhìn tốt để nhận biết, ứng phó, xử lý khôn khéo, hạn chế mức thấp
nhất những tổn thất do rủi ro gây ra.
9
Yêu cầu đặt ra với các nhà quản trị là phải nhận định, sử dụng những phương
pháp phân tích để phân tích những rủi ro có thể xảy ra và ảnh hưởng của nó đến khả
năng sinh lời của công ty để đảm bảo đạt được những mục tiêu doanh nghiệp đã đề ra.
Với ý nghĩa quan trọng của việc phân tích rủi ro trong doanh nghiệp nên em đã
chọn đề tài: Phân tích rủi ro trong kinh doanh tại Công ty Cổ phần Thương mại
và Đầu tư phát triển Miền núi Quảng Nam.
Nội dung của đề tài gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích rủi ro trong kinh doanh.
Chương 2: Phân tích thực trạng rủi ro trong kinh doanh của Công ty Cổ
phần Thương mại và Đầu tư phát triển Miền núi Quảng Nam.
Chương 3: Một số giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong kinh doanh của
Công ty Cổ phần Thương mại và Đầu tư Phát triển Miền núi
Quảng Nam.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng song thời gian và kiến thức còn hạn hẹp nên
không tránh khỏi những thiếu sót, bất cập.Vì vậy em rất mong nhận được ý kiến
đóng góp từ Thầy, Cô.
10
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH RỦI RO
TRONG KINH DOANH
1.1. TỔNG QUAN VỀ RỦI RO
1.1.1. Khái niệm chung về rủi ro
Rủi ro có mặt ở khắp nơi, là một phần trong đời sống của mọi cá nhân cũng như
các tổ chức trong xã hội. Trong hoạt động của doanh nghiệp, rủi ro là khả năng xảy ra
sự kiện không mong đợi tác động ngược với thu nhập và vốn đầu tư. Thông thường
người ta cho rằng rủi ro là khả năng xuất hiện các khoản thiệt hại tài chính.
Trong lĩnh vực kinh doanh tác giả Hồ Diệu định nghĩa “Rủi ro là sự tổn thất về tài
sản hay giảm sút lợi nhuận thực tế so với lợi nhuận dự kiến”, “Rủi ro là những bất trắc
ngoài ý muốn xảy ra trong quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, tác động
xấu đến sự tồn tại và phát triển doanh nghiệp”.
Trong nhiều trường hợp với mục đích tăng hiệu quả sử dụng tài sản, hiệu quả sử
dụng nguồn vốn, doanh nghiệp đã thực hiện chính sách tăng vay nợ, tăng vốn chủ sở
hữu, tăng tín dụng thương mại,.... Các chính sách này có thể tạo cơ hội tăng hiệu quả
cho doanh nghiệp nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro đối với doanh nghiệp.
1.1.2. Phân loại rủi ro trong doanh nghiệp
11
Trong nhiều trường hợp với mục đích tăng hiệu quả sử dụng tài sản, hiệu quả sử
dụng nguồn vốn, doanh nghiệp đã thực hiện chính sách tăng vay nợ, tăng vốn chủ sở
hữu, tăng tín dụng thương mại,... Các chính sách này có thể tạo cơ hội tăng hiệu quả
cho doanh nghiệp nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro đối với doanh nghiệp. Rủi ro xảy ra với
doanh nghiệp bao gồm 2 loại: rủi ro kinh doanh và rủi ro tài chính.
1.1.2.1. Rủi ro kinh doanh
Rủi ro kinh doanh là rủi ro xuất phát từ sự biến thiên của kết quả và hiệu quả từ
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Rủi ro kinh doanh được hiểu là biến cố xảy ra
và gây tổn thất trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đó là sự tổn thất về tài sản hay sự
giảm sút về lợi nhuận. Rủi ro kinh doanh là rủi ro gắn liền với sự không chắc chắn, sự
biến thiên của kết quả và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.
1.1.2.2. Rủi ro tài chính
Rủi ro tài chính là rủi ro xuất phát từ sự biến thiên của ROE (có huy động được
vốn trên thị trường tài chính hay không), do chính sách sử dụng nợ của doanh nghiệp
mang lại, nó gắn liền với cấu trúc nguồn vốn của doanh nghiệp. Hay nói cách khác, rủi
ro tài chính là rủi ro xuất phát từ chính sách sử dụng vốn. Rủi ro tài chính là rủi ro phát
sinh từ độ nhạy cảm của các nhân tố giá cả thị trường như lãi suất, tỷ giá, giá cả hàng
hóa và những rủi ro do doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính, sử dụng nguồn vốn
vay trong kinh doanh, tác động đến doanh nghiệp.
1.1.3. Nguyên nhân gây ra rủi ro
1.1.3.1. Nguyên nhân chủ quan
Các yếu tố chủ quan của các hệ thống kinh tế (Doanh nghiệp, Nhà nước) là những
rủi ro mà lẽ ra phần lớn người ta có thể ngăn ngừa nếu biết lo liệu trước đó là:
- Do các hành vi xấu của đội ngũ cán bộ lãnh đạo và quản lý gây ra (tham nhũng, lộng
hành, ác ý, thiển cận không biết nhìn xa trông rộng chủ quan sai trái, v.v...)
- Các rủi ro đến ngay từ chính trong nội bộ doanh nghiệp như thái độ của doanh
nghiệp đối với rủi ro, sai lầm trong chiến lược kinh doanh, quản lý doanh nghiệp, sự
yếu kém của cán bộ quản lý và nhân viên, thiếu đạo đức và văn hóa kinh doanh, thiếu
động cơ làm việc, thiếu đoàn kết nội bộ ...
12
- Các rủi ro đến từ các đối tác của doanh nghiệp. Họ có thể là các nhà đầu tư, góp vốn
liên doanh, liên kết, là bạn hàng của doanh nghiệp. Họ đến từ đâu? Họ có đáng tin cậy
về đạo đức, kỹ năng, kinh nghiệm, tài chính, pháp luật, quản trị doanh nghiệp không?
1.1.3.2. Nguyên nhân khách quan
- Do sự phản ứng của các hệ thống khác về sự không đồng thuận trong quá trình phát
triển (cạnh tranh, đố kỵ, đối lập quyền lợi và thái độ bất trường của các nhân vật lãnh
đạo, bị hệ thống khác lừa đảo v.v...)
- Do thiên nhiên môi trường tự nhiên như bão, lũ lụt, hạn hán, động đất, núi lửa, sóng
thần, nước biển dâng, trái đất “nóng” lên,... Các rủi ro này thường có hai đặc điểm
chung: khả năng dự báo, dự đoán thấp, xảy ra bất ngờ, thứ hai là gây thiệt hại trên quy
mô lớn; không chỉ cho một vùng miền, một ngành hàng, một cộng đồng mà cho cả một
nền kinh tế, một số quốc gia hoặc cả thế giới. Trong bốn tai họa "thủy, hỏa, đạo, tặc",
ông bà ta đã xếp thủy là tai họa số một. Nói dự đoán, dự báo là khó nhưng các hiện
tượng thiên nhiên này cũng hoạt động theo quy luật. Do đó, các doanh nghiệp có thể
chủ động phòng tránh hoặc lựa chọn giải pháp thích hợp.
1.1.4. Sự cần thiết phải phân tích rủi ro trong doanh nghiệp
1.1.4.1. Đối với doanh nghiệp
Phân tích rủi ro là công cụ để phát hiện những rủi ro tiềm ẩn trong kinh doanh của
mọi doanh nghiệp. Phân tích những rủi ro trong kinh doanh để nhà quản trị doanh
nghiệp hiểu một cách đầy đủ về rủi ro và xem xét đánh giá toàn diện các hoạt động của
doanh nghiệp để nhận biết những nguy cơ tiềm ẩn có thể tác động xấu đến các mặt
hoạt động của doanh nghiệp, trên cơ sở đó sẽ đưa ra các giải pháp ứng phó, phòng
ngừa phù hợp tương ứng với từng nguy cơ để tổ chức một cách chính thức và được
thực hiện liên tục để xác định, kiểm soát và báo cáo các rủi ro có thể ảnh hưởng đến
việc đạt được những mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.
1.1.4.2. Đối với nhà đầu tư
Để đưa ra các quyết định đầu tư, các nhà đầu tư xem xét tình hình tài chính của
doanh nghiệp thông qua việc phân tích hiệu quả của doanh nghiệp. Tuy nhiên đó mới
chỉ là một mặt để xem xét tình hình tài chính của doanh nghiệp. Những kết luận rút ra
13
từ nội dung phân tích này sẽ không đầy đủ nếu ta không xem xét một dạng khác của
nó, đó là phân tích rủi ro của doanh nghiệp. Phân tích rủi ro của doanh nghiệp, nhà đầu
tư sẽ biết được mức độ rủi ro của doanh nghiệp từ đó đưa ra quyết định có nên đầu tư
hay không.
1.1.4.3. Đối với các chủ nợ
Các chủ nợ quan tâm đầu tiên đó là mức độ an toàn của các doanh nghiệp để đảm
bảo trả nợ, thông qua việc phân tích rủi ro của doanh nghiệp, các chủ nợ sẽ biết được
mức độ an toàn của doanh nghiệp từ đó đưa ra quyết định cho vay hay không và mức
vay là bao nhiêu. Doanh nghiệp có mức rủi ro càng thấp sẽ được các nhà cho vay càng
tin tưởng, ưu tiên để tiếp cận với nguồn vốn của họ.
1.2. NỘI DUNG PHÂN TÍCH RỦI RO TRONG KINH DOANH CỦA DOANH
NGHIỆP
Nội dung phân tích rủi ro của doanh nghiệp bao gồm: phân tích rủi ro kinh doanh,
phân tích rủi ro tài chính. Nhưng trong rủi ro tài chính có một loại rủi ro ảnh hưởng rất
lớn đến sự tồn tại của doanh nghiệp, chính là rủi ro phá sản. Rủi ro phá sản cần được
tách riêng khỏi rủi ro tài chính vì rủi ro phá sản là do doanh nghiệp mất khả năng
thanh toán ngắn hạn, xảy ra khi doanh nghiệp không thể huy động vốn đầu tư của chủ
sở hữu hoặc không huy động được vốn trên thị trường tài chính.
1.2.1. Rủi ro kinh doanh
1.2.1.1. Quan điểm về phân tích rủi ro kinh doanh
Rủi ro kinh doanh là sự không chắc chắn ở thời điểm hiện tài về doanh lợi đạt được
trong tương lai, nó tiềm ẩn trong hoạt động kinh doanh của từng doanh nghiệp, từng
nghành, gắn liền với đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
1.2.1.2. Các chỉ tiêu đo lường
a. Phân tích rủi ro kinh doanh qua phương sai, độ lệch chuẩn và hệ số biến thiên
Phương sai: Theo quan điểm phân tích thống kê, để đo lường rủi ro kinh doanh
người ta sử dụng chỉ tiêu phương sai đại lượng kết quả kinh doanh như doanh thu, lợi
nhuận... hay hiệu quả kinh doanh như khả năng sinh lời tổng tài sản để đánh giá mức
14
độ biến thiên của chỉ tiêu k, ta dùng phương sai (ký hiệu là Var) để thể hiện và phương
sai sẽ được tính bằng bình phương các độ lệch của chỉ tiêu nghiên cứu với giá trị trung
bình của nó.
2
n
̅
∑
Var = i=1(ki − k) xpi.
Trong đó; k: là giá trị thứ i của chỉ tiêu nghiên cứu (kết quả kinh doanh,doanh thu,..).
̅
푘 :giá trị kỳ vọng hay giá trị trung bình của chỉ tiêu phân tích ở trên,
푛
̅
∑
được tính bằng công thức: 푘 = 푖=1 푘푖푥푝푖
푝푖: là xác xuất để có được giá trị ki.
Độ lệch chuẩn (σ)
√∑푛
2
̅
푖=1(푘푖 − 푘) 푥푝푖
Công thức tính 휎 = 푉푎푟(푘) =
√
Cả hai chỉ tiêu phương sai và độ lệch chuẩn có ý nghĩa tương tự nhau, đều thể hiện
độ phân tán của các giá trị của chỉ tiêu so với giá trị trung bình của nó. Khi phân tích
rủi ro kinh doanh thì nó có ý nghĩa là ở một mức hoạt động và quy mô tương tự nhau,
doanh nghiệp hay phương án nào có phương sai hay độ lệch chuẩn của cùng một chỉ
tiêu nhỏ hơn doanh nghiệp hay phương án kia thì doanh nghiệp hay phương án đó có
rủi ro thấp hơn do mức độ biến thiên kết quả kinh doanh của doanh nghiệp là thấp hơn,
nghĩa là doanh nghiệp hoạt động ổn định hơn.
Hệ số biến thiên
Trong quá trình phân tích chỉ tiêu phương sai và độ lêch chuẩn có nhược điểm là
các chỉ tiêu có thước đo khác nhau, giá trị kỳ vọng giữa các phương án so sánh khác
nhau thì sử dụng phương sai và độ lệch chuẩn để so sánh là không có ý nghĩa. Do đó
người ta sử dụng thêm chỉ tiêu hệ số biến thiên, hệ số biến thiên được tính bằng tỷ số
giữa độ lêch chuẩn của chỉ tiêu với giá trị của nó.
Công thức tính như sau:
휎
퐻 =
̅
푘
Với công thức như trên, hệ số biến thiên đã loại bỏ được ảnh hưởng của nhân tố
thước đo và quy mô. Do đó, có thể sử dụng để làm căn cứ để so sánh giữa các doanh
nghiệp không cùng quy mô. Phương án hay danh nghiệp nào có hệ số biến thiên nhỏ
hơn thì rủi ro kinh doanh nhỏ hơn.
b. Phân tích rủi ro kinh doanh qua độ nhạy của đòn bẩy kinh doanh
15
Hệ số đòn bẩy kinh doanh hay còn gọi là độ lớn đòn bẩy kinh doanh, là chỉ tiêu
phản ánh ảnh hưởng của những thay đổi về doanh thu đối với lợi nhuận của doanh
nghiệp. Nó phản ánh mức độ rủi ro trong kinh doanh. Độ lớn đòn bẩy kinh doanh (K)
được tính theo công thức sau:
% thay đổi lợi nhuận
Độ lớn đòn bẩy kinh doanh =
% thay đổi doanh thu
∆ LN/LN
Hay K=
∆DT/DT
Trong đó: LN là lợi nhuận kinh doanh của doanh nghiệp.
DT là doanh thu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Hệ số K cho thấy: Cứ 1% thay đổi về doanh thu sẽ ảnh hưởng đến K% sự thay đổi
về lợi nhuận kinh doanh. Hệ số đòn bẩy kinh doanh cho thấy ứng với một mức độ hoạt
động, hệ số này càng cao thì doanh nghiệp có thể đạt được hiệu quả kinh doanh lớn
nhưng hiệu quả kinh doanh biến thiên lớn do đó rủi ro kinh doanh của doanh nghiệp
càng cao. Lý do, là chỉ một thay đổi nhỏ về doanh thu cũng dẫn đến một sự thay đổi
lớn về lợi nhuận kinh doanh. Lợi nhuận kinh doanh sẽ tăng rất nhanh trong trường hợp
mở rộng thị trường, tăng doanh thu nhưng cũng giảm rất mạnh nếu tiêu thụ của doanh
nghiệp giảm.
c. Phân tích rủi ro kinh doanh qua mức phân bổ giữa biến phí và định phí
Rủi ro gắn liền với sự không chắc chắn của hiệu quả kinh doanh, phụ thuộc chủ yếu
vào sự phân bổ giữa biến phí và định phí. Trong trường hợp chi phí kinh doanh của
doanh nghiệp được tách biệt thành biến phí và định phí thì hệ số đòn bẩy kinh doanh
tại một mức độ hoạt động (p và F không đổi) được xác định như sau:
푄(푝−푣)
K =
푄(푝−푣)−퐹
Ký hiệu: p: Giá bán đơn vị.
v: Biến phí đơn vị.
F: Tổng định phí.
Q: Sản lượng sản xuất và tiêu thụ.
Công thức trên cho thấy, định phí có ảnh hưởng đến hệ số K vừa tính được.Tại một
mức hoạt động, tỷ lệ định phí trong tổng chi phí càng lớn thì độ lớn đòn bẩy kinh
doanh càng cao và rủi ro của doanh nghiệp càng lớn.
d. Phân tích rủi ro kinh doanh qua hệ số an toàn
16
Hệ số an toàn (A) được định nghĩa là tỷ lệ giữa doanh thu với độ lệch giữa doanh
thu và doanh thu hòa vốn của doanh nghiệp.
푫풐풂풏풉 풕풉풖
A=
푫풐풂풏풉 풕풉풖 − 푫풐풂풏풉 풕풉풖 풉ò풂 풗ố풏
Hệ số an toàn càng lớn thì rủi ro kinh doanh của doanh nghiệp càng lớn, khả năng
lỗ tăng và ngược lại hệ số an toàn càng nhỏ thì rủi ro càng bé, khả năng lỗ giảm .
1.2.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro kinh doanh
a. Sự biến động nhu cầu của thị trường
Khi cầu và số lượng sản phẩm tiêu thụ ổn định, trong điều kiện các yếu tố khác
không đổi thì rủi ro càng thấp. Điều này cho thấy rủi ro kinh doanh giữa các ngành
hoàn toàn khác nhau và nó phụ thuộc vào vị trí của doanh nghiệp trên thị trường. Chu
kỳ sống của sản phẩm kinh doanh càng ngắn thì rủi ro kinh doanh càng cao. Ngoài ra,
vấn đề độc quyền trên thị trường có thể tạo cho doanh nghiệp một doanh số ổn định,
lúc này rủi ro rất thấp. Vì vậy, nhà phân tích nên xem xét đến biến động của doanh thu
trong nhiều năm liên tiếp để thấy được triển vọng của doanh nghiệp trong tương lai.
b. Sự biến động giá bán
Những doanh nghiệp có giá bán sản phẩm dễ dao động thường mang rủi ro cao hơn
những doanh nghiệp có giá ổn định. Nhân tố này gắn liền với doanh thu ở trên vì sự
thay đổi giá cả thường dẫn đến khách hàng thay đổi sản phẩm tiêu thụ, nó còn là cơ sở
để đánh giá mức độ rủi ro giữa các ngành kinh doanh. Bên cạnh đó, cần xem xét đến
đặc điểm của sản phẩm (nhất là độ co dãn của cầu theo giá) và cả chiến lược định giá
của doanh nghiệp.
c. Sự biến động giá cả và các yếu tố đầu vào
Những doanh nghiệp có giá cả yếu tố đầu vào luôn biến động cao thì có mức độ rủi
ro cao vì yếu tố này sẽ tác động đến lợi nhuận trong tương lai thông qua mức chi phí.
Sự biến đổi về giá cả đầu vào do nhiều yếu tố tác động cả chủ quan lẫn khách quan.
Các yếu tố chủ quan thường do khả năng kiểm soát của doanh nghiệp đối với giá cả
các yếu tố đầu vào như: quản lí chặt chẽ chi phí thu mua, mức độ ảnh hưởng của
doanh nghiệp đối với nhà cung cấp. Nói chung, một khi giá cả đầu vào ổn định thì lợi
nhuận của doanh nghiệp ít bị ảnh hưởng.
d. Khả năng thay đổi giá bán khi có sự thay đổi của yếu tố đầu vào
17
Không phải doanh nghiệp nào cũng có khả năng tăng giá bán khi giá đầu vào tăng.
Có nhiều lý do như: vì áp lực từ phía Nhà nước, do cách ứng xử của đối thủ cạnh
tranh, do phản ứng từ người tiêu dùng và cả vị trí của doanh nghiệp trên thị trường.
Những doanh nghiệp có khả năng thay đổi giá bán càng lớn khi giá cả đầu vào thay
đổi thì doanh nghiệp đó có mức độ rủi ro càng thấp. Nhân tố này đặc biệt quan trọng
khi doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế có mức lạm phát cao. Ngày nay hoạt
động kinh doanh có xu hướng toàn cầu hóa nên bất kỳ khủng hoảng kinh tế khu vực
đều ảnh hưởng đến biến động về giá.
1.2.2. Rủi ro tài chính
1.2.2.1. Quan điểm về phân tích rủi ro tài chính
Rủi ro tài chính có thể hiểu là sự bất trắc, sự không ổn định có thể đo lường được,
có thể đưa đến những tổn thất, mất mát và thiệt hại hoặc làm mất đi những cơ hội sinh
lời. Những rủi ro này gắn liền với hoạt động tài chính và mức độ sử dụng Nợ của
doanh nghiệp nghĩa là gắn liền với cơ cấu nguồn vốn của doanh nghiệp.
1.2.2.2. Nội dung phân tích
a. Phân tích rủi ro tài chính qua khả năng thanh toán lãi vay
Lãi vay hằng năm là chi phí tài chính cố định và chúng ta muốn biết doanh nghiệp
sẵn sàng trả lãi đến mức nào. Cụ thể hơn muốn biết rằng liệu số vốn đi vay có thể sử
dụng tốt đến mức nào, có thể đem lại khoản lợi nhuận bao nhiêu và đủ bù đắp lãi vay
hay không. Tỷ số này dùng để đo mức độ mà lợi nhuận phát sinh do sử dụng vốn để
đảm bảo trả lãi vay hằng năm như thế nào.
Công thức:
Lợi nhuận trước thuế và trả lãi
HTTLV
=
Chi phí trả lãi
Thu nhập trước thuế và trả lãi: phản ánh số tiền mà doanh nghiệp có thể sử dụng để
trả lãi vay. Mặt khác tỷ số này cũng thể hiện khả năng sinh lời trên các khoản nợ của
doanh nghiệp. Chi phí trả lãi: bao gồm tiền lãi trả cho các khoản vay ngắn hạn, trung
hạn, dài hạn và các hình thức vay mượn khác như trả lãi trái phiếu, kỳ phiếu. Chỉ tiêu
này đánh giá thực trạng tổng quát tình hình tài chính của doanh nghiệp, dùng để đo
lường mức độ lợi nhuận có được do sử dụng vốn để đảm bảo trả lãi cho chủ nợ. Doanh
nghiệp hoạt động bình thường thì hệ số này luôn lớn hơn 1. Nếu hệ số này bằng hoặc
18
nhỏ hơn 1 nghĩa là doanh nghiệp đã mất hết vốn chủ sở hữu và doanh nghiệp bị phá
sản hoặc giải thể.
b. Phân tích rủi ro tài chính thông qua độ biến thiên của ROE
Khả năng sinh lời vốn chủ sở hữu (ROE) là chỉ tiêu phản ánh khái quát nhất khả
năng sinh lời của doanh nghiệp, được tính theo công thức:
푳ợ풊 풏풉풖ậ풏 풔풂풖 풕풉풖ế
ROE=
풙 ퟏퟎퟎ
푽ố풏 풄풉ủ 풔ở 풉ữ풖 풃ì풏풉 풒풖â풏
Khả năng sinh lời vốn chủ sở hữu cho biết 100 đồng vốn chủ sở hữu đầu tư vào
kinh doanh sẽ đem lại cho doanh nghiệp bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế. Chỉ tiêu
này càng cao thì hiệu quả tài chính càng cao, doanh nghiệp có cơ hội tìm được nguồn
vốn mới (huy động qua thị trường tài chính) và ngược lại. Như vậy, có thể thấy mọi nỗ
lực của doanh nghiệp nhằm tăng hiệu quả hoạt động đều hướng đến mục đích cuối
cùng là tăng ROE.
Các nhân tố ảnh hưởng đến ROE qua phương trình Dupont như sau:
푳ợ풊 풏풉풖ậ풏 풔풂풖 풕풉풖ế
푫풐풂풏풉 풕풉풖 풕풉풖ầ풏
푫풐풂풏풉 풕풉풖 풕풉풖ầ풏
푻à풊 풔ả풏
푻à풊 풔ả풏
푹푶푬 =
풙
풙
푽ố풏 풄풉ủ 풔ở 풉ữ풖
ퟏ
= HTS x ROS x
푻ỷ 풔풖ấ풕 풕ự 풕à풊 풕풓ợ
ퟏ
Như vậy: ROE = ROA x
(I)
푻ỷ 풔풖ấ풕 풕ự 풕à풊 풕풓ợ
Hay ROE = ROA x (1 + Đòn bẩy tài chính) (II)
Từ phương trình (I) và (II) ta có thể xác định các nhân tố ảnh hưởng đến ROE bao
gồm : ROA, sự tự chủ về tài chính, độ lớn của đòn bẩy tài chính, thuế suất thuế thu
nhập doanh nghiệp.
+ Hiệu quả sử dụng tài sản (ROA): Hiệu quả sử dụng tài sản càng cao thì hiệu quả
sử dụng vốn chủ sở hữu càng lớn.
+ Khả năng tự chủ về tài chính: Doanh nghiệp càng tự chủ về tài chính (Tỷ suất tự
tài trợ càng cao hoặc tỷ suất nợ càng thấp) thì hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu càng
thấp.
19
+ Độ lớn của đòn bẩy tài chính: Từ phương trình (II) ta thấy: Đòn bẩy tài chính
càng cao thì hiệu quả sử dụng vốn sở hữu càng cao hay doanh nghiệp có chính sách tài
chính (cơ cấu nguồn vốn) tốt. Tuy nhiên, nếu nợ phải trả tăng liên tục và giảm vốn chủ
sỡ hữu thì doanh nghiệp có thể rơi vào tình trạng phá sản. Đồng thời trong phương
trình (II) vẫn xuất hiện chỉ tiêu ROA là chỉ tiêu bị ảnh hưởng bởi cấu trúc nguồn vốn.
Do đó, để đánh giá riêng ảnh hưởng của việc tăng nguồn vốn vay và đòn bẩy tài chính
đối với hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu, cần biến đổi chỉ tiêu ROE như sau:
CV = NPT x r
푬푩푰푻 푳푵푻푻 + 푪풗 푳푵푻푻 + 푵푷푻 × 풓
푹푬 =
=
=
푻푺
푻푺
푻푺
Suy ra LNTT = (RE x TS) - (NPT x r)
= RE x (NPT + VCSH) - NPT x r
= NPT x (RE - r ) + VCSH x RE
[
(
)
]
=>LNST = LNTT x (1-t) = NPT x RE − r + VCSH x RE x (1 − t)
(
)
Như vậy, ROE = NPT x RE−r + VCSH x RE
VCSH
[(
)
]
ROE = RE − r x Đòn bẩy tài chính + RE x (1 − t) (III)
Trong đó: CV : Chi phí lãi vay
RE: Hiệu quả sử dụng tài sản
VCSH : Vốn chủ sở hữu
NPT: Nợ phải trả
TS: Tổng tài sản
Từ phương trình (III) ta thấy:
o Khi RE > r (hiệu quả sử dụng tài sản > lãi suất vay), nếu đòn bẩy tài chính càng
cao thì ROE càng cao, nghĩa là việc vay nợ sẽ làm cho hiệu quả sử dụng vốn chủ sở
hữu của doanh nghiệp tăng. Trong trường hợp này, nếu có nhu cầu mở rộng sản xuất
kinh doanh mà vẫn muốn giữ được, thậm chí tăng các chỉ tiêu hiệu qủa thì doanh
nghiệp nên tăng cường đi vay. Trường hợp này được gọi là hiệu ứng đòn bẩy tài chính
dương.
o Khi RE < r (hiệu quả sử dụng tài sản < lãi suất vay), nếu đòn bẩy tài chính càng
cao thì ROE càng giảm, nghĩa là việc vay nợ sẽ làm cho hiệu quả sử dụng vốn chủ sở
hữu của doanh nghiệp giảm và rủi ro phá sản tăng lên. Trong trường hợp này, nếu có
20
nhu cầu mở rộng sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp nên tăng vốn chủ sở hữu. Trường
hợp này được gọi là hiệu ứng đòn bẩy tài chính âm.
c. Phân tích rủi ro tài chính thông qua đòn bẩy tài chính
Ảnh hưởng của việc sử dụng nợ còn thể hiện qua độ lớn đòn bẩy tài chính. Theo
đó, độ lớn đòn bẩy tài chính càng cao thì rủi ro tài chính càng lớn.
EBIT
Đòn bẩy tài chính =
EBIT− Chi phí lãi vay
Đòn bẩy tài chính là sự đánh giá chính sách vay nợ được sử dụng trong việc điều
hành doanh nghiệp. Đòn bẩy tài chính sẽ rất lớn trong doanh nghiệp có hệ số nợ cao và
ngược lại. Khi đòn bầy tài chính cao thì chỉ cần một sự thay đổi nhỏ của EBIT cũng có
thể làm thay đổi với một tỷ lệ cao hơn của ROE, nghĩa ROE rất nhạy cảm khi EBIT
biến đổi.
1.2.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính
a. Rủi ro kinh doanh
Rủi ro kinh doanh nghiệp ảnh hưởng tỷ lệ thuận đối với rủi ro tài chính. Rủi ro
kinh doanh của doanh nghiệp càng cao thì sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận từ đó sẽ ảnh
hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn tức là ảnh hưởng đến rủi ro tài chính của doanh
nghiệp.
b. Tỷ lệ nợ
Tỷ lệ nợ doanh nghiệp sử dụng ảnh hưởng tỷ lệ thuận đối với rủi ro tài chính,
doanh nghiệp sử dụng nợ càng nhiều thì khả năng sinh lời cao nhưng rủi ro cũng từ đó
mà tăng dần lên.
c. Rủi ro lãi suất
Doanh nghiệp có tỷ lệ nợ càng cao trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay sẽ gặp phải
rủi ro lãi suất. Rủi ro lãi suất tỷ lệ thuận với rủi ro tài chính. Rủi ro lãi suất càng cao thì
sẽ ảnh hưởng càng lớn đến chi phí lãi vay, làm giảm lợi nhuận hoặc mất khả năng
thanh toán từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn, tức là ảnh hưởng đến rủi ro tài
chính của doanh nghiệp.
1.2.3. Rủi ro phá sản
1.2.3.1. Khái niệm
Tải về để xem bản đầy đủ
104 trang
04/04/2022
5200
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Khóa luận Phân tích rủi ro trong kinh doanh tại Công ty Cổ phần Thương mại và Đầu tư phát triển Miền núi Quảng Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- khoa_luan_phan_tich_rui_ro_trong_kinh_doanh_tai_cong_ty_co_p.pdf
