Khóa luận Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN
**************
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN DOANH THU,
CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI
CÔNG TY CỔ HẦN VICEM THẠCH CAO XI MĂNG
TRẦN THỊ NHƯ HẰNG
NIÊN KHÓA: 2016 - 2020
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN
**************
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN DOANH THU,
CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN VICEM THẠCH CAO XI MĂNG
Sinh viên thực hiện:
Trần Thị Như Hằng
Lớp: K50 – LT Kế Toán
MSV: 16LTH4053010
Niên khóa: 2016 - 2020
Giáo viên hướng dẫn:
TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
Huế, 04/2018
Lời Cảm Ơn
Trong thời gian thực tập tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi
măng, được sự giúp đỡ và hướng dẫn tận tình của các anh chị trong Công ty
cùng với sự nổ lực của bản thân, tôi đã hoàn thành xong khoá luận tốt nghiệp
của mình.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Cô Nguyễn Thị Thanh Huyền đã trực
tiếp hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực tập. Xin chân thành cảm ơn Ban
lãnh đạo, các anh chị trong công ty nói chung và bộ phận kế toán nói riêng đã
tận tình giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi để tôi tiếp xúc với thực tế công việc
và đi sâu tìm hiểu về công tác tổ chkế toán doanh thu, chi phí và xác định
kết quả kinh doanh để hoàn thành khoá luận tốt nghiệp này.
Do thời gian thực tập và trình độ chuyên môn còn hạn chế nên khoá
luận không tránh khỏi ai sót. Rất mong quý thầy cô, Ban giám đốc cùng
phòng kế toán của công ty thứ lỗi và tạo điều kiện cho tôi bổ sung, nâng cao
kiến thức giúp ôi thực hiện tốt hơn cho công tác kế toán sau này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên thực hiên
Trần Thị Như Hằng
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
MỤC LỤC
MỤC LỤC............................................................................................................ii
DANH MỤC BẢNG...........................................................................................vi
DANH MỤC BIỂU...........................................................................................viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ..........................................................................................ix
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ...................................................................................... 1
1.Lý do lựa chọn đề tài.......................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu......................................................................................... 1
3. Đối tượng nghiên cứu........................................................................................ 2
4. Phạm vi nghiên cứu.......................................................................................... 2
5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................... 2
6. Kết cấu khoá luận.............................................................................................. 3
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................... 4
CHƯƠNG 1:NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC CÔNG
TÁC KẾ TOÁN DOANH THU, CHPHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ
KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP.................................................... 4
1.1. Tổng quan về doanh thu, hi phí và xác định kết quả kinh doanh................. 4
1.1.1. Tổng quan về doanthu và phân loại doanh thu, các khoản giảm trừ
doanh thu, thu nhập khác....................................................................................... 4
1.1.1.1. Tổng qan về doanh thu........................................................................... 4
1.1.1.2. Tổng quan về phân loại doanh thu........................................................... 6
1.1.1.3. Tổng quan về các khoản giảm trừ doanh thu........................................... 8
1.1.1.4. Tổng quan thu nhập khác....................................................................... 10
1.1.2. Tổng quan và phân loại chi phí............................................................... 10
1.1.2.1. Tổng quan về chi phí.............................................................................. 10
1.2. Nội dung kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong
doanh nghiệp ....................................................................................................... 18
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
ii
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
1.2.1. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, doanh thu tài chính, các
khoản giảm trừ doanh thu, thu nhập khác........................................................... 18
1.2.1.1. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ.................................. 18
1.2.1.2. Kế toán doanh thu hoạt động tài chính .................................................. 19
1.2.1.3. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu................................................... 21
1.2.1.4. Kế toán thu nhập khác............................................................................ 22
1.2.2. Kế toán chi phí .......................................................................................... 23
1.2.2.1. Kế toán giá vốn hàng bán....................................................................... 23
1.2.2.2. Kế toán chi phí bán hàng........................................................................ 26
1.2.2.3 Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp..................................................... 27
1.2.2.4. Kế toán chi phí hoạt động tài chính ....................................................... 30
1.2.2.5. Kế toán chi phí khác............................................................................... 31
1.2.2.6. Kế toán chi phí thuế TNDN ................................................................... 32
1.2.2.7. Kế toán xác định kết quả kinh doanh..................................................... 33
CHƯƠNG 2:THỰCTRẠNGCÔNG TÁCTỔ CHỨCKẾ TOÁNDOANH
THU, CHI PHÍVÀ XÁC ĐỊNH KẾTQUẢTIÊUTHỤTẠI CÔNGTY VICEM
THẠCH CAO XI MĂNG................................................................................. 35
2.1. Tổng quan về Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng........................ 35
2.1.1. Lịch sử hình thànvà phát triển của Công ty............................................. 35
2.1.1.1. Lịch sình thành của Công ty ............................................................. 35
2.1.1.2. Quá trình phát triển của công ty............................................................. 36
2.1.2. Tổ chức bộ máy hoạt động của Công ty ................................................... 38
2.1.2.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý................................................................ 38
2.1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của các bộ phận................................................... 38
2.1.3. Đặc điểm tổ chức kinh doanh.................................................................... 40
2.1.4. Tổ chức công tác kế toán của Công ty...................................................... 40
2.1.4.1. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán của Công ty....................................... 40
2.1.4.2. Chức năng, nhiệm vụ của từng phần hành kế toán................................ 41
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
iii
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
2.1.4.3. Chế độ và chính sách kế toán đang áp dụng tại Công ty ....................... 42
2.1.4.4. Hình thức kế toán đang áp dụng của Công ty........................................ 43
2.1.5. Giới thiệu khái quát về nguồn lực của Công ty ........................................ 44
2.1.5.1 Tình hình lao động .................................................................................. 44
2.1.5.2 Khái quát tình hình tài sản và nguồn vốn qua 3 năm 2015 - 2017 ......... 45
2.1.5.3 Tình hình hoạt động kinh doanh của công ty qua 3 năm 2015 – 2017... 49
2.2. Thực trạng công tác tổ chức kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả
kinh doanh tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng............................... 53
2.2.1. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, Kế toán doanh thu tài
chính, Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu, thu nhập khác............................ 53
2.2.1.1. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ.................................. 53
2.2.1.2. Kế toán doanh thu hoạt động tài chính .................................................. 59
2.2.1.3. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu................................................... 62
2.2.1.3. Kế toán thu nhập khác............................................................................ 66
2.2.2. Kế toán chi phí và xác định kết uả kinh doanh....................................... 70
2.2.2.1. Kế toán giá vốn ...................................................................................... 70
2.2.2.2. Kế toán chi phí bán hng........................................................................ 76
2.2.2.3. Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp ................................................... 79
2.2.2.4. Kế toán chi phtài chính ........................................................................ 85
2.2.2.5. Kế toáchi phí khác............................................................................... 90
2.2.2.6. Kế toán chi phí thuế TNDN ................................................................... 92
2.2.2.7. Kế toán XĐKQKD................................................................................. 95
CHƯƠNG 3:GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TỔ CHỨC KẾ
TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VICEM THẠCH CAO XI MĂNG................... 99
3.1. Đánh giá thực trạng về kế toán chi phí, doanh thu và xác định kết quả
tiêu thụ tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng .................................... 99
3.1.1. Những ưu điểm.......................................................................................... 99
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
iv
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
3.1.1.1. Về bộ máy kế toán.................................................................................. 99
3.1.1.2. Về chính sách và chế độ kế toán.......................................................... 100
3.1.1.3. Về việc áp dụng công nghệ thông tin .................................................. 100
3.1.1.4. Về hạch toán doanh thu bán hàng........................................................ 101
3.1.1.5. Về hạch toán giá vốn hàng bán............................................................ 101
3.1.1.6. Về việc hạch toán và phân bổ chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh
nghiệp................................................................................................................ 101
3.1.2. Những tồn tại........................................................................................... 101
3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức kế toán doanh thu, chi phí và
xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng102
3.2.1. Lưu trữ sổ sách kế toán........................................................................... 102
3.2.2. Báo cáo kế toán....................................................................................... 102
3.2.3. Các giải pháp khác .................................................................................. 103
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................... 105
1. Kết luận ...................................................................................................... 105
2. Kiến nghị....................................................................................................... 106
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
v
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DT
Doanh thu
CPBH
QLDN
TSCĐ
CN
Chi phí bán hàng
Quản lý doanh nghiệp
Tài sản cố định
Chi nhánh
TK
Tài khoản
GTGT
TTĐB
KQKD
GVHB
TNDN
KH
Giá trị gia tăng
Tiêu thụ đặc biệt
Kết quả kinh doanh
Giá vốn hàng bán
Thu nhập doanh nghiệp
Khấu hao
ĐHĐCĐ
BKS
Đại hội đồng cổ đông
Ban kiểm soát
Hội đồng quản trị
Giám đốc
HĐQT
GĐ
PGĐ
Phó Giám đốc
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
vi
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Các chỉ tiêu tài chính của Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng
qua 3 năm 2015 - 2017........................................................................................ 37
Bảng 2.2: Tình hình lao động của công ty qua 3 năm 2015 – 2017 ................... 44
Bảng 2.3: Tình hình tài sản và nguồn vốn của công ty qua 3 năm 2015 - 2017. 46
Bảng 2.4: Tình hình hoạt động kinh doanh của công ty qua 3 năm 2015 – 2017
............................................................................................................................. 49
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
vii
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
DANH MỤC BIỂU
Biểu 2.1: Hóa đơn GTGT.................................................................................... 56
Biểu 2.2: Sổ chi tiết TK 511114 – Xi măng Bỉm sơn......................................... 57
Biểu 2.3: Sổ cái tài khoản 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ....... 58
Biểu 2.4: GIẤY BÁO CÓ ................................................................................... 59
Biểu 2.5: Sổ chi tiết tài khoản 5151 – Lãi tiền gửi ngân hàng ngắn hạn............ 61
Biểu 2.6: Sổ cái tài khoản 515 – Doanh thu hoạt động tài chính........................ 62
Biểu 2.7: Hóa đơn GTGT.................................................................................... 64
Biểu 2.8: Sổ chi tiết TK 5211 – Chiết khấu thương mại..................................... 65
Biểu 2.9: Sổ cái TK 521 – Các khoản giảm từ doanh thu ................................. 66
Biểu 2.10: Sổ chi tiết tài khoản 7112 – Thu nhập từ bồi thường........................ 68
Biểu 2.11: Sổ cái tài khoản 711 .......................................................................... 69
Biểu 2.12: Phiếu xuất kho ................................................................................... 72
Biểu 2.13: Sổ chi tiết tài khoản 632114 – Xi măng Bỉm sơn ............................. 73
Biểu 2.14: Sổ cái tài khoản 632 – Giá ốn hàng bán.......................................... 75
Biểu 2.15: Sổ chi tiết tài khoản 6411 – Chi phí nhân viên ................................. 78
Biểu 2.16: Sổ cái tài khoản 641 – Chi phí bán hàng........................................... 79
Biểu 2.17: Sổ chi tiết tài koản 6421 – Chi phí nhân viên ................................. 81
Biểu 2.18: Bảng tính khấu hao tài sản cố định theo bộ phận.............................. 82
Biểu 2.19: Sổ ci tiết tài khoản 6424 – Chi phí khấu hao TSCĐ cho BPQL..... 83
Biểu 2.20 : Sổ cái tài khoản 642 - Chi phí quản lý doanh nghiệp ...................... 84
Biểu 2.21: Hoá đơn GTGT (Phiếu thu lãi tự động) ............................................ 86
Biểu 2.22: Bảng kê Hoá đơn GTGT thu lãi ........................................................ 87
Biểu 2.23: Sổ kế toán chi tiết tài khoản 6351 – Lãi vay ngân hàng ngắn hạn.... 88
Biểu 2.24: Sổ cái tài khoản 635 – Chi phí tài chính ........................................... 89
Biểu 2.25: Sổ cái tài khoản 811 - Chi phí khác................................................... 91
Biểu 2.26: Sổ cái tài khoản 821 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp............. 93
Biểu 2.27: Sổ cái tài khoản 821 – Thuế TNDN.................................................. 94
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
viii
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
Biểu 2.28: Sổ cái tài khoản 911 – Xác định kết quả kinh doanh........................ 97
Biểu 2.29: Báo cáo kết quả kinh doanh .............................................................. 98
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Mô hình tổ chức bộ máy Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng
............................................................................................................................. 38
Sơ đồ 2.2: Mô hình tổ chức kinh doanh của Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao
xi măng............................................................................................................... 40
Sơ đồ 2.3: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi
măng .................................................................................................................... 41
Sơ đồ 2.4: Hình thức kế toán trên máy vi tính.................................................... 43
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
ix
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do lựa chọn đề tài
Nền kinh tế Việt Nam đang không ngừng phát triển và đã có những bước tiến
trong vài năm trở lại đây. Việc tham gia vào các tổ chức lớn giúp cho Việt Nam
khẳng định được vị thế của mình trên trường quốc tế cả về văn hoá, xã hội lẫn kinh
tế, chính trị. Trong lĩnh vực kinh tế, các doanh nghiệp Việt Nam ngoài những cơ hội
mới còn phải đối mặt với những khó khăn và thách thức mới, đặc biệt là sự cạnh
tranh gay gắt của các doanh nghiệp trong nước, công ty liên doanh và công ty nước
ngoài. Tình thế đó đòi hỏi tất cả các doanh nghiệp phải có những hướng kinh doanh
linh hoạt để tồn tại và phát triển.
Công tác kế toán tại doanh nghiệp là một kênh cung cấp thông tin quan trọng
giúp cho các nhà quản lý nắm bắt được tình hình sản xuất kinh doanh của công ty
và đưa ra các quyết định kịp thời, nhanh chóng, chính xác trong tình hình cạnh
tranh hiện nay. Trong đó, việc hạch toán chính xác, đúng đắn quá trình tiêu thụ
sẽ giúp các doanh nghiệp đẩy mạnh hơn nữa hoạt động quảng bá thương hiệu,
điều chỉnh giá cả sản phẩm phù hợp với nhu cầu tiêu dùng mà vẫn đảm bảo được
lợi nhuận, mở rộng thị phần sản phẩm và nâng cao khả năng cạnh tranh của công ty
trên thị trường.
Thực hiện đúng chươg trình thực tập tốt nghiệp của trường Đại học kinh tế
Huế, dưới sự đồng ý của Giám đốc Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng, tôi
đã tiến hành thựtập tại Công ty. Trong thời gian thực tập, tìm hiểu về Công ty và
nhận thấy rõ tầm quan trọng của công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định
kết quả kinh doanh đến sự phát triển của Công ty, tôi đã lựa chọn đề tài: “Hoàn
thiện tổ chức công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh
tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng” cho khóa luận tốt nghiệp của tôi.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu nhằm 3 mục tiêu cơ bản sau:
- Cung cấp hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về tổ chức công tác kế toán
doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp.
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
1
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
- Phân tích thực trạng tổ chức công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết
quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng quý IV năm 2017.
- Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán doanh thu, chi phí
và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty CP Vicem Thạch cao xi măng.
3. Đối tượng nghiên cứu
Thực trạng tổ chức công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh
doanh tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng quý IV năm 2017.
4. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng.
- Phạm vi thời gian: Quý IV năm 2017.
5. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành đề tài này, tôi đã vận dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu tham khảo tài liệu: Đọc, tham khảo các khóa luận và
các sách liên quan ở thư viện của trường, tìm hiểu các giáo trình liên quan do các
giảng viên biên soạn để giảng dạy để có cơ sở cho đề tài nghiên cứu.
- Phương pháp điều tra, phỏng vấn: Trực tiếp phỏng vấn, đặt câu hỏi với các
nhân viên phòng kế toán để thu thập thông tin, giải đáp thắc mắc về tình hình công tác
kế toán doanh thu, chi phí và xáđịnh kết quả kinh doanh tại công ty.
- Phương pháp quan st: Quan sát và ghi chép lại những công việc mà kế toán
viên tại công ty thực hiện để biết được các quy trình hạch toán doanh thu, ghi nhận
doanh thu, phân ổ doanh thu, hạch toán thuế… thực tế.
- Phương pháp thu thập và xử lý số liệu:
+ Phương pháp thu thập số liệu: Xin số liệu trực tiếp từ phòng kế toán, tìm kiếm
từ các nguồn thông tin trên mạng internet,....
+ Phương pháp xử lý số liệu:
Phương pháp so sánh: so sánh đối chiếu các chỉ tiêu qua từng năm để đánh giá
sự biến động của từng chỉ tiêu. Phương pháp này được sử dụng để đánh giá tình hình
tài sản, nguồn vốn, lao động và kết quả kinh doanh của công ty.
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
2
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
Phương pháp tổng hợp, phân tích: từ quá trình tìm hiểu thực tế cộng với những
kiến thức đã học, tiến hành phân tích để đưa ra nhận xét, đánh giá và có một số gợi ý
nhằm góp phần hoàn thiện công tác kế toán tại Công ty.
6. Kết cấu khoá luận
Kết cấu khoá luận này được chia làm ba phần:
Phần I: Đặt vấn đề
Phần II: Nội dung và kết quả nghiên cứu
Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về tổ chức công tác kế toán doanh thu,
chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp.
Chương 2: Thực trạng tổ chức công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định
kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng.
Chương 3: Giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán doanh thu, chi
phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng.
Phần III: Kết luận và kiến nghị
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
3
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC
KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ
KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP
1.1. Tổng quan về doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh
1.1.1. Tổng quan về doanh thu và phân loại doanh thu, các khoản giảm trừ doanh thu,
thu nhập khác
1.1.1.1. Tổng quan về doanh thu
a. Khái niệm doanh thu
Theo điều 78, Thông tư 200/2014/TT - BTC: “Doanh thu là lợi ích kinh tế thu
được làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp ngoại trừ phần đóng góp thêm của
các cổ đông. Doanh thu được ghi nhận tại thời điểm giao dịch phát sinh, khi chắc chắn
thu được lợi ích kinh tế, được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản được quyền
nhận, không phân biệt đã thu tiền hay sẽ u được tiền”.
b. Nguyên tắc kế toán
- Doanh thu và chi phí tạo ra khoản doanh thu đó phải được ghi nhận đồng thời
theo nguyên tắc phù hợp. nhiên trong một số trường hợp, nguyên tắc phù hợp có
thể xung đột với nguyn tắc thận trọng trong kế toán, thì kế toán phải căn cứ vào chất
bản chất và các Chuẩn mực kế toán để phản ánh giao dịch một cách trung thực, hợp lý.
- Một hợp đồng kinh tế có thể bao gồm nhiều giao dịch. Kế toán phải nhận biết
các giao dịch để áp dụng các điều kiện ghi nhận doanh thu phù hợp với quy định của
Chuẩn mực kế toán “Doanh thu”.
- Doanh thu phải được ghi nhận phù hợp với bản chất hơn là hình thức hoặc tên
gọi của giao dịch và phải được phân bổ theo nghĩa vụ cung ứng hàng hóa, dịch vụ.
- Đối với các giao dịch làm phát sinh nghĩa vụ của người bán ở thời điểm hiện
tại và trong tương lai, doanh thu phải được phân bổ theo giá trị hợp lý của từng nghĩa
vụ và được ghi nhận khi nghĩa vụ đã được thực hiện.
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
4
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
- Doanh thu, lãi hoặc lỗ chỉ được coi là chưa thực hiện nếu doanh nghiệp còn có
trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ trong tương lai (trừ nghĩa vụ bảo hành thông
thường) và chưa chắc chắn thu được lợi ích kinh tế; Việc phân loại các khoản lãi, lỗ là
thực hiện hoặc chưa thực hiện không phụ thuộc vào việc đã phát sinh dòng tiền hay
chưa.
- Các khoản lãi, lỗ phát sinh do đánh giá lại tài sản, nợ phải trả không được coi là
chưa thực hiện do tại thời điểm đánh giá lại, đơn vị đã có quyền đối với tài sản và đã
có nghĩa vụ nợ hiện tại đối với các khoản nợ phải trả
- Doanh thu không bao gồm các khoản thu hộ bên thứ ba, gồm:
+ Các loại thuế gián thu (thuế GTGT, thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo
vệ môi trường) phải nộp;
+ Số tiền người bán hàng đại lý thu hộ bên chủ hàng do bán hàng đại lý;
+ Các khoản phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán đơn vị không được hưởng;
+ Các trường hợp khác.
Trường hợp các khoản thuế gián thu phải nộp mà không tách riêng ngay được tại
thời điểm phát sinh giao dịch thì để thn lợi cho công tác kế toán, có thể ghi nhận
doanh thu trên sổ kế toán bao gồm cả số thuế gián thu nhưng định kỳ kế toán phải ghi
giảm doanh thu đối với số thuế ián thu phải nộp. Tuy nhiên, khi lập Báo cáo tài chính
kế toán bắt buộc phải xác h và loại bỏ toàn bộ số thuế gián thu phải nộp ra khỏi các
chỉ tiêu phản ánh doanthu gộp.
- Thời điểm, căn cứ để ghi nhận doanh thu kế toán và doanh thu tính thuế có thể
khác nhau tùy vào từng tình huống cụ thể. Doanh thu tính thuế chỉ được sử dụng để
xác định số thuế phải nộp theo luật định; Doanh thu ghi nhận trên sổ kế toán để lập
Báo cáo tài chính phải tuân thủ các nguyên tắc kế toán và tùy theo từng trường hợp
không nhất thiết phải bằng số đã ghi trên hóa đơn bán hàng.
- Khi luân chuyển sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ giữa các đơn vị hạch toán phụ
thuộc trong nội bộ doanh nghiệp, tùy theo đặc điểm hoạt động, phân cấp quản lý của
từng đơn vị, doanh nghiệp có thể quyết định việc ghi nhận doanh thu tại các đơn vị
nếu có sự gia tăng trong giá trị sản phẩm, hàng hóa giữa các khâu mà không phụ thuộc
vào chứng từ kèm theo (xuất hóa đơn hay chứng từ nội bộ). Khi lập Báo cáo tài chính
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
5
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
tổng hợp, tất cả các khoản doanh thu giữa các đơn vị trong nội bộ doanh nghiệp đều
phải được loại trừ.
- Doanh thu được ghi nhận chỉ bao gồm doanh thu của kỳ báo cáo. Các tài khoản
phản ánh doanh thu không có số dư, cuối kỳ kế toán phải kết chuyển doanh thu để xác
định kết quả kinh doanh.
1.1.1.2. Tổng quan về phân loại doanh thu
a. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
- Khái niệm
Theo điều 78, Thông tư 200/2014/TT - BTC: “Doanh thu bán hàng và cung cấp
dich vụ là toàn bộ doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp trong
một kỳ kế toán, bao gồm cả doanh thu bán hàng hoá, sản phẩm và cung cấp dịch vụ
cho công ty mẹ, công ty con trong cùng tập đoàn”.
Doanh thu thuần về bán
hàng và cung cấp dịch vụ
Doanh thu bán hàng
Các khoản giảm trừ
-
=
và cung cấp dịch vụ
doanh thu
- Điều kiện ghi nhận doanh thu
Doanh thu bán hàng chỉ được ghi n khi đồng thời thỏa mãncác điều kiện sau:
+ Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở
hữu sản phẩm, hàng hóa cho người mua;
+ Doanh nghiệp khôcòn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu
hoặc quyền kiểm soát àng hóa;
+ Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn. Khi hợp đồng quy định người
mua được quyền trả lại sản phẩm, hàng hoá, đã mua theo những điều kiện cụ thể,
doanh nghiệp chỉ được ghi nhận doanh thu khi những điều kiện cụ thể đó không còn
tồn tại và người mua không được quyền trả lại sản phẩm, hàng hoá (trừ trường hợp
khách hàng có quyền trả lại hàng hóa dưới hình thức đổi lại để lấy hàng hóa, dịch vụ
khác);
+ Doanh nghiệp đã hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng;
+ Xác định được các chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
6
Khóa luận tốt nghiệp đại học
- Nguyên tắc xác định doanh thu
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
+ Doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ không bao gồm các khoản thuế
gián thu phải nộp, như thuế GTGT (kể cả trường hợp nộp thuế GTGT theo
phương pháp trực tiếp), thuế TTĐB, thuế xuất khẩu, thuế bảo vệ môi trường.
Trường hợp không tách ngay được số thuế gián thu phải nộp tại thời điểm ghi
nhận doanh thu, kế toán được ghi nhận doanh thu bao gồm cả số thuế phải nộp và định
kỳ phải ghi giảm doanh thu đối với số thuế gián thu phải nộp. Khi lập báo cáo kết quả
kinh doanh, chỉ tiêu “Doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ” và chỉ tiêu “Các khoản
giảm trừ doanh thu” đều không bao gồm số thuế gián thu phải nộp trong kỳ do về bản
chất các khoản thuế gián thu không được coi là một bộ phận của doanh thu.
Trường hợp trong kỳ doanh nghiệp đã viết hoá đơn bán hàng và đã thu tiền bán
hàng nhưng đến cuối kỳ vẫn chưa giao hàng cho người mua hàng, thì trị giá số hàng
này không được coi là đã bán trong kỳ và không được ghi vào tài khoản 511 “Doanh
thu bán hàng và cung cấp dịch vụ” mà chỉ hạch toán vào bên Có tài khoản 131 “Phải
thu của khách hàng” về khoản tiền đã thu của khách hàng. Khi thực giao hàng cho
người mua sẽ hạch toán vào tài khoản 51“Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ”
về trị giá hàng đã giao, đã thu trước tiền bán hàng, phù hợp với các điều kiện ghi nhận
doanh thu.
Trường hợp xuất hg hóa để khuyến mại, quảng cáo nhưng khách hàng chỉ
được nhận hàng khuyến mại, quảng cáo kèm theo các điều kiện khác như phải mua sản
phẩm, hàng hóa (ví dụ như mua 2 sản phẩm được tặng 1 sản phẩm....) thì kế toán phải
phân bổ số tiền thu được để tính doanh thu cho cả hàng khuyến mại, giá trị hàng
khuyến mại được tính vào giá vốn hàng bán (trường hợp này bản chất giao dịch là
giảm giá hàng bán).
Trường hợp doanh nghiệp có doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ bằng
ngoại tệ thì phải quy đổi ngoại tệ ra đơn vị tiền tệ kế toán theo tỷ giá giao dịch thực tế
tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ kinh tế. Trường hợp có nhận tiền ứng trước của khách
hàng bằng ngoại tệ thì doanh thu tương ứng với số tiền ứng trước được quy đổi ra đơn vị
tiền tệ kế toán theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm nhận ứng trước.
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
7
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
b. Doanh thu hoạt động tài chính
- Khái niệm
Theo điều 80, Thông tư 200/2014/TT – BTC: “Doanh thu hoạt động tài chính là
các khoản thu nhập liên quan đến hoạt động tài chính của doanh nghiêp bao gồm thu
tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức, lợi nhuận được chia và doanh thu hoạt động tài chính khác
của doanh nghiệp”.
- Nguyên tắc kế toán
Đối với lãi tiền gửi: Doanh thu không bao gồm khoản lãi tiền gửi phát sinh do
hoạt động đầu tư tạm thời của khoản vay sử dụng cho mục đích xây dựng tài sản dở
dang theo quy định của Chuẩn mực kế toán chi phí đi vay.
1.1.1.3. Tổng quan về các khoản giảm trừ doanh thu
a. Khái niệm
Theo điều 81, Thông tư 200/2014/TT – BTC: “Các khoản giảm trừ doanh thu là
các khoản được điều chỉnh giảm trừ vào doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ phát
sinh trong kỳ, gồm: Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán và hàng bán bị trả lại.
Tài khoản này không phản ánh các khothuế được giảm trừ vào doanh thu như thuế
GTGT đầu ra phải nộp tính theo phương pháp trực tiếp”.
- Chiết khấu thương mại: Là khoản do khách hàng mua hàng với khối lượng lớn
nhưng chưa được phản ánên hóa đơn khi bán sản phẩm hàng hóa, cung cấp dịch vụ
trong kỳ.
- Hàng bán bị trả lại: Là khoản doanh thu của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ bị
người mua trả lại trong kỳ.
- Giảm giá hàng bán: Là khoản giảm giá hàng bán cho người mua do sản phẩm
hàng hóa dịch vụ cung cấp kém quy cách nhưng chưa được phản ánh trên hóa đơn khi
bán sản phẩa. Nguyên tắc điều chỉnh doanh thu
b. Việc điều chỉnh giảm doanh thu được thực hiện như sau:
- Khoản chiết khấu thương mại phát sinh cùng kỳ tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa
dịch vụ được điều chỉnh giảm doanh thu của kỳ phát sinh;
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
8
Khóa luận tốt nghiệp đại học
GVHD: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
- Trường hợp sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã tiêu thụ từ các kỳ trước, đến kỳ sau
mới phát sinh chiết khấu thương mại thì doanh nghiệp được ghi giảm doanh thu theo
nguyên tắc:
+ Nếu hàng hoá đã tiêu thụ từ các kỳ trước, đến kỳ sau phải chiết khấu thương
mại nhưng phát sinh trước thời điểm phát hành Báo cáo tài chính, kế toán phải coi đây
là một sự kiện cần điều chỉnh phát sinh sau ngày lập Bảng cân đối kế toán và ghi giảm
doanh thu, trên Báo cáo tài chính của kỳ lập báo cáo (kỳ trước).
+ Trường hợp hàng hoá phải chiết khấu thương mại sau thời điểm phát hành Báo
cáo tài chính thì doanh nghiệp ghi giảm doanh thu của kỳ phát sinh (kỳ sau).
- Chiết khấu thương mại phải trả là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết
cho khách hàng mua hàng với khối lượng lớn. Bên bán hàng thực hiện kế toán chiết
khấu thương mại theo những nguyên tắc sau:
+ Trường hợp trong hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn bán hàng đã thể hiện khoản
chiết khấu thương mại cho người mua là khoản giảm trừ vào số tiền người mua phải
thanh toán (giá bán phản ánh trên hoá đơn là giá đã trừ chiết khấu thương mại) thì
doanh nghiệp (bên bán hàng) không sử ng tài khoản này, doanh thu bán hàng phản
ánh theo giá đã trừ chiết khấu thương mại (doanh thu thuần).
+ Kế toán phải theo dõi ring khoản chiết khấu thương mại mà doanh nghiệp chi
trả cho người mua nhưng ưa được phản ánh là khoản giảm trừ số tiền phải thanh
toán trên hóa đơn. Trưng hợp này, bên bán ghi nhận doanh thu ban đầu theo giá chưa
trừ chiết khấu thương mại (doanh thu gộp). Khoản chiết khấu thương mại cần phải
theo dõi riêng trên tài khoản này thường phát sinh trong các trường hợp như:
Số chiết khấu thương mại người mua được hưởng lớn hơn số tiền bán hàng
được ghi trên hoá đơn lần cuối cùng. Trường hợp này có thể phát sinh do người mua
hàng nhiều lần mới đạt được lượng hàng mua được hưởng chiết khấu và khoản chiết
khấu thương mại chỉ được xác định trong lần mua cuối cùng;
Các nhà sản xuất cuối kỳ mới xác định được số lượng hàng mà nhà phân phối
(như các siêu thị) đã tiêu thụ và từ đó mới có căn cứ để xác định được số chiết khấu
thương mại phải trả dựa trên doanh số bán hoặc số lượng sản phẩm đã tiêu thụ.
SVTH: Trần Thị Như Hằng – Lớp: K50 LT Kế Toán
9
Tải về để xem bản đầy đủ
118 trang
04/04/2022
5500
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Khóa luận Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Vicem Thạch cao xi măng", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- khoa_luan_hoan_thien_to_chuc_cong_tac_ke_toan_doanh_thu_chi.pdf
