Chuyên đề tốt nghiệp Đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất lúa ở xã Diễn Minh - Huyện Diễn Châu - Tỉnh Nghệ An
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ
KHOA KINH TẾ & PHÁT TRIỂN
CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP
Đề tài:
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ SẢN XUẤT LÚA TRÊN ĐỊA BÀN
XÃ DIỄN MINH, HUYỆN DIỄN CHÂU, TỈNH NGHỆ AN
NGÔ XUÂN HUY
KHÓA HỌC: 2007 - 2011
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
1
Chuyên đề tốt nghiệp
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ
KHOA KINH TẾ & PHÁT TRIỂN
CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP
Đề tài:
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ SẢN XUẤT LÚA TRÊN ĐỊA BÀN
XÃ DIỄN MINH, HUYỆN DIỄN CHÂU, TỈNH NGHỆ AN
Giáo viên hướng dẫn:
Sinh viên thực hiện:
Ngô Xuân Huy
TS. Trần Văn Hòa
Lớp: K41A – KTNN
Niên khóa: 2007 - 2011
Huế, 05 / 2011
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
2
Chuyên đề tốt nghiệp
Huế, 05 / 2011
LỜI CẢM ƠN
Đề tài này được hoàn thiện là kết quả của quá trình học tập vừa qua và một quá
trình thực tế tại địa bàn xã Diễn Minh, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Trong quá
trình thực tập, nghiên cứu và viết đề tài tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ của các
thầy cô giáo, chính quyền địa phương và bạn bè đã nhiệt tình giúp đỡ.
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo – Tiến sỹ Trần Văn Hòa đã tận
tình trực tiếp truyền đạt kiến thức, hướng dẫn giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu
này.
Xin bày tỏ lòng biết ơn đến các cán bộ, của Phòng NN & PTNT, Phòng Thống
kê huyện Diễn Châu và một số phòng ban khác của UBND xã Diễn Minh đã trực tiếp
cung cấp số liệu và thông tin cần thiết phục vụ cho quá trình nghiên cứu và viết đề tài.
Trân trọng cảm ơn bạn bè trong và ngoài lớp, các anh chị của các khóa trước đã
đóng góp ý kiến quý báu giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thành đề tài nghiên cứu này.
Do thời gian có hạn, lần đầu tiên tiếp xúc với thực tế và trình độ còn hạn chế,
đang bỡ ngỡ nên đề tài không tránh được những sai sót nhất định. Tôi mong được các
quý thầy cô và các bạn đphê bình và đóng góp ý kiến để đề tài được hoàn thiện
hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Huế, tháng 5 năm 2011
Sinh viên thực hiện
Ngô Xuân Huy
3
Chuyên đề tốt nghiệp
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng
Tên
Trang
1.
Tình hình sản xuất lúa của các nước Châu Á năm 2010
Tình hình sản xuất lúa ở Việt Nam giai đoạn 2000 - 2010
Hiện trạng sử dụng đất ở huyện Diễn Châu năm 2010
Kết quả sản xuất lúa của huyện Diễn Châu qua 2 năm
Quy mô cơ cấu sử dụng đất của xã Diễn Minh năm 2010
Tình hình sản xuất lúa của xã qua 3 năm
17
18
20
21
27
28
29
30
32
34
36
38
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Tình hình nhân khẩu và lao động của các hộ điều tra năm 2010.
Bảng cơ cấu diện tích gieo trồng của các hộ điều tra năm 2010.
Tình hình trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật của các hộ điều tra.
Cơ cấu, chi phí sản xuất lúa bình quân/sào của nông hộ qua hai vụ.
Diện tích, năng suấsản lượng lúa bình quân/hộ/vụ.
Kết quả và hiệu quả sản xuất lúa của các nông hộ điều tra.
8.
9.
10.
11.
12.
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
4
Chuyên đề tốt nghiệp
DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT
BQ
Bình quân
BQC
BVTV
CN-TT
LĐ
Bình quân chung
Bảo vệ thực vật
Chăn nuôi – trồng trọt
Lao động
DT
Diện tích
FAO
GO
HA
IC
Tổ chức lương thực thế giới
Giá trị sản xuất
Hecta
Chi phí trung gian
Năng suất
NS
Pr
Lợi nhuận
SL
Sản lượng
TC
Tổng chi phí
Giá trị gia tăng
VA
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
5
Chuyên đề tốt nghiệp
ĐƠN VỊ QUY ĐỔI
1 Ha = 20 sào
1 Sào = 500 m2
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
6
Chuyên đề tốt nghiệp
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................................
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU......................................................................................
DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT................................................................
ĐƠN VỊ QUY ĐỔI ............................................................................................................
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài........................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...................................................................................2
3.1 Đối tượng nghiên cứu....................................................................................................2
3.2 Phạm vi nghiên cứu......................................................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................2
4.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu .........................................................................2
4.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích.............................................................................2
4.3. Phương pháp thống kê và so sánh ................................................................................3
4.4. Phương pháp chuyên gia chuyên khảo.........................................................................3
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU............................................................................4
CHƯƠNG I: TỔNG QUVỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...........................................4
1.1.Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu ............................................................................4
1.1.1. Khái niệm và bản chất hiệu quả kinh tế ...................................................................4
1.1.2. Png háp xác định hiệu quả kinh tế ...................................................................6
1.1.3. Chân tố ảnh hưởng tới vùng sản xuất lúa ..........................................................8
1.1.3.1. Nhóm nhân tố tự nhiên ..........................................................................................8
1.1.3.2. Nhóm nhân tố xã hội .............................................................................................9
1.1.4. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá kết quả và hiệu quả kinh tế sản xuất .............................11
1.1.4.1. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá mức độ đầu tư các yêu tố sản xuất .............................11
1.1.4.2. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá kết quả sản xuất lúa....................................................11
1.1.4.3. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất........................................................12
1.2.Cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu .........................................................................13
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
7
Chuyên đề tốt nghiệp
1.2.1. Tình hình sản xuất lúa ở Châu Á..............................................................................13
1.2.2. Tình hình sản xuất lúa ở Việt Nam ..........................................................................14
1.2.3. Tình hình sản xuất lúa ở Diễn Châu.........................................................................16
CHƯƠNG II: TÌNH HÌNH SẢN XUẤT LÚA Ở ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ..............19
2.1. Tình hình cơ bản...........................................................................................................19
2.1.1 Điều kiện tự nhiên ......................................................................................................19
2.1.1.1 Vị trí địa lý...............................................................................................................19
2.1.1.2 Địa hình, thổ nhưỡng...............................................................................................19
2.1.1.3 Điều kiện khí hậu.....................................................................................................20
2.1.1.4 Điều kiện thủy văn...................................................................................................21
2.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội ...........................................................................................21
2.1.2.1 Tình hình dân số và lao động ................................................................................22
2.1.2.2 Tình hình đất đai......................................................................................................22
2.2. Tình hình cơ bản của các hộ điều tra............................................................................25
2.2.1 Tình hình nhân khẩu, lao động và DTGT của các hộ điều tra ..................................25
2.2.1.1 Tình hình nhân khẩu và lao động ............................................................................25
2.2.1.2 Cơ cấu DTGT các hộ điều tra..................................................................................26
2.2.2 Tình hình trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật..................................................................27
2.2.3 Chi phí sản xuất và ấu chi phí sản xuất ...............................................................28
2.2.4 Diện tích, năng suất, sản lượng lúa của các hộ điều tra .............................................31
2.2.5 Một số chỉ tiêu phản ánh kết quả và hiệu quả sản xuất lúa các nông hộ....................33
CHƯƠNG III: ỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ...........................................................36
3.1 Đánchung về tình hình sản xuất lúa trên địa bàn..................................................36
3.2 Định hướng mục tiêu sản xuất lúa trong thời gian tới...................................................36
3.3 Một số giải pháp phát triển sản xuất lúa........................................................................37
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................42
1. Kết luận......................................................................................................................42
2. Kiến nghị....................................................................................................................43
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................................45
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
8
Chuyên đề tốt nghiệp
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................................
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU......................................................................................
DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT................................................................
ĐƠN VỊ QUY ĐỔI ............................................................................................................
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................................1
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
9
Chuyên đề tốt nghiệp
1. Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài........................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...................................................................................2
3.1 Đối tượng nghiên cứu....................................................................................................2
3.2 Phạm vi nghiên cứu.......................................................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................2
4.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu .........................................................................2
4.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích.............................................................................2
4.3. Phương pháp thống kê và so sánh ................................................................................3
4.4. Phương pháp chuyên gia chuyên khảo.........................................................................3
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU............................................................................4
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...........................................4
1.3.Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu ............................................................................4
1.3.1. Khái niệm và bản chất hiệu quả kinh tế ...................................................................4
1.3.2. Phương pháp xác định hiệu quả kinh tế ...................................................................6
1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới vùng sản xuất lúa ..........................................................8
1.3.3.1. Nhóm nhân tố tự nhiên ..........................................................................................8
1.3.3.2. Nhóm nhân tố xã hội .............................................................................................9
1.3.4. Hệ thống chỉ tiêu đgiá kết quả và hiệu quả kinh tế sản xuất .............................11
1.3.4.1. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá mức độ đầu tư các yêu tố sản xuất .............................11
1.3.4.2. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá kết quả sản xuất lúa....................................................11
1.3.4.3. Hệ thốchỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất........................................................12
1.4.Cơ c tiễn của vấn đề nghiên cứu .........................................................................13
1.4.1. Tình hình sản xuất lúa ở Châu Á..............................................................................13
1.4.2. Tình hình sản xuất lúa ở Việt Nam ..........................................................................14
1.4.3. Tình hình sản xuất lúa ở Diễn Châu.........................................................................16
CHƯƠNG II: TÌNH HÌNH SẢN XUẤT LÚA Ở ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ..............19
2.1. Tình hình cơ bản...........................................................................................................19
2.1.1 Điều kiện tự nhiên ......................................................................................................19
2.1.1.1 Vị trí địa lý...............................................................................................................19
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
10
Chuyên đề tốt nghiệp
2.1.1.2 Địa hình, thổ nhưỡng...............................................................................................19
2.1.1.3 Điều kiện khí hậu.....................................................................................................20
2.1.1.4 Điều kiện thủy văn...................................................................................................21
2.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội ...........................................................................................21
2.1.2.1 Tình hình dân số và lao động ..................................................................................22
2.1.2.2 Tình hình đất đai......................................................................................................22
2.2. Tình hình cơ bản của các hộ điều tra............................................................................25
2.2.1 Tình hình nhân khẩu, lao động và DTGT của các hộ điều tra ..................................25
2.2.1.1 Tình hình nhân khẩu và lao động ............................................................................25
2.2.1.2 Cơ cấu DTGT các hộ điều tra..................................................................................26
2.2.2 Tình hình trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật..................................................................27
2.2.3 Chi phí sản xuất và cơ cấu chi phí sản xuất .............................................................28
2.2.4 Diện tích, năng suất, sản lượng lúa của các hộ điều tra .............................................31
2.2.5 Một số chỉ tiêu phản ánh kết quả và hiệu quả sản xuất lúa các nông hộ....................33
CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ...........................................................36
3.1 Đánh giá chung về tình hình sản xuất lúa trên địa bàn..................................................36
3.2 Định hướng mục tiêu sản xuất lúa trong thời gian tới...................................................36
3.3 Một số giải pháp phát triển sản xuất lúa........................................................................37
PHẦN III: KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ .......................................................................42
1. Kết luận......................................................................................................................42
2. Kiến nghị....................................................................................................................43
TÀI LIỆU THM KHẢO.................................................................................................45
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng
Tên
Trang
1.
2.
Tình hình sản xuất lúa của các nước Châu Á năm 2010
Tình hình sản xuất lúa ở Việt Nam giai đoạn 2000 - 2010
17
18
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
11
Chuyên đề tốt nghiệp
3.
Hiện trạng sử dụng đất ở huyện Diễn Châu năm 2010
20
21
27
28
29
30
32
34
36
38
4.
Kết quả sản xuất lúa của huyện Diễn Châu qua 2 năm
Quy mô cơ cấu sử dụng đất của xã Diễn Minh năm 2010
Tình hình sản xuất lúa của xã qua 3 năm
5.
6.
7.
Tình hình nhân khẩu và lao động của các hộ điều tra năm 2010.
Bảng cơ cấu diện tích gieo trồng của các hộ điều tra năm 2010.
Tình hình trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật của các hộ điều tra.
Cơ cấu, chi phí sản xuất lúa bình quân/sào của nông hộ qua hai vụ.
Diện tích, năng suất, sản lượng lúa bình quân/hộ/vụ.
Kết quả và hiệu quả sản xuất lúa của các nông hộ điều tra.
8.
9.
10.
11.
12.
DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT
BQ
Bình quân
BQC
BVTV
CN-TT
LĐ
Bình quân chung
Bảo vệ thực vật
Chăn nuôi – trồng trọt
Lao động
DT
Diện tích
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
12
Chuyên đề tốt nghiệp
FAO
GO
HA
IC
Tổ chức lương thực thế giới
Giá trị sản xuất
Hecta
Chi phí trung gian
Năng suất
NS
Pr
Lợi nhuận
SL
Sản lượng
TC
VA
Tổng chi phí
Giá trị gia tăng
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
13
Chuyên đề tốt nghiệp
ĐƠN VỊ QUY ĐỔI
1 Ha = 20 sào
1 Sào = 500 m2
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
14
Chuyên đề tốt nghiệp
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tính cấp thiết của đề tài
Lương thực là một trong những nhu yếu tối cần thiết cho sự tồn tại và phát triển
của con ngươi trong đó lúa gạo là nguồn lương thực cho khoảng 3 tỷ người trên toàn
cầu.Trong khi đó dân số thế giới tiếp tục gia tăng thì diện tích đất trồng lúa lại không
tăng, nếu không muốn nói là giảm theo thời gian. Do đó vấn đề lương thực đang đặt ra
như là mối đe dọa đến sự an ninh và ổn định của thế giới trong tương lai. Theo dự đoán
của các chuyên gia dân số học, nếu dân số thế giới tiếp tục gia tăng trong vòng 20 năm
tới sản lượng lúa gạo phải tăng 80% mới đáp ứng được nhu cầu sống còn của cư dân
mới. Đây là điều kiện cần thiết đảm bảo cho sự ổn định và phát triển kinh tế xã hội.
Sự đổi mới kinh tế của Việt Nam đã và đang đạt được những thắng lợi khả quan
trước hết phải kể đến thắng lợi trên mặt trận nông nghiệp. Trong nông nghiệp thắng lợi
mang tính bước ngoặt lớn nhất là sản xuất lương thực. Sản lượng lúa tăng gấp 3.5 lần
từ 11.6 triệu tấn năm 1975 lên 35.6 triệu tấn năm 2004. Từ một quốc gia thiếu ăn Việt
Nam đã cơ bản giải quyết được nhu cầu lương thực trong nước và vươn lên đứng hàng
thứ 2 trên thế giới về xuất khẩu gạo trong năm 2009 với số lượng khoảng 6 triệu tấn/
năm. Những thành công trong sản xuất nông nghiệp nói chung và sản xuất lúa nói
riêng của nước ta trong thian qua là hệ quả của chính sách đổi mới và tăng cường
đầu tư thâm canh của nhà nước và hàng triệu hộ nông dân.
Diễn Minh là một trong những xã trồng lúa của huyện Diễn Châu, nông dân ở
đây có nguồn gtrồng lúa từ lâu. Trong thời gian vừa qua, nhờ đẩy mạnh đầu tư thâm
canh nêg suất, sản lượng lúa tăng lên đáng kể. Tuy nhiên kết quả đạt được vẫn
còn khá thấp so với mặt bằng chung của toàn huyện. Việc mở rộng diện tích và nguồn
vốn để đầu tư cho cây lúa vẫn gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại. Vấn đề đặt ra là phải
đánh giá đúng hiệu quả kinh tế từ sản xuất lúa giúp nông dân hiểu biết hơn trong việc
hạch toán đầu tư sản xuất.
Xuất phát từ thực tiễn của vấn đề, trong thời gian thực tập giáo trình tại địa
phương tôi đã chọn đề tài: Đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất lúa ở Xã Diễn Minh-
Huyện Diễn Châu- Tỉnh Nghệ An, để làm chuyên đề tốt nghiệp của mình.
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
15
Chuyên đề tốt nghiệp
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hiệu quả kinh tế cũng như những
giá trị kinh tế mà cây lúa mang lại.
Tìm hiểu, phân tích, đánh giá hiệu quả kinh tế của sản xuất lúa trên địa bàn
xã Diễn Minh, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An.
Đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế sản xuất lúa các nông
hộ trên địa bàn.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng sản xuất và các nhân tố ảnh hưởng đến kết
quả sản xuất lúa của các nông hộ trên địa bàn xã Diễn Minh. Căn cứ vào tình hình thực
tế tại địa phương tôi tiến hành điều tra ngẫu nhiên 60 mẫu tương ứng với 60 hộ của xã.
3.2 Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu tình hình sản xuất lúa của xã Diễn Minh.
- Phạm vi thời gian:
Các số liệu thứ cấp được tập hợp ở giai đoạn 2008 – 2010
Các số liệu sơ cấp được tiến hành điều tra 60 hộ tại xã năm 2011.
4. Phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp đia, thu thập số liệu
- Chọn mẫu điều tra
Tổng số mẫu điều tra phục vụ cho để tài là 60 mẫu, các mẫu này được điều tra
theo phương phchọn mẫu ngẫu nhiên.
- Tập số liệu
+ Số liệu thứ cấp: Các báo cáo, tài liệu của các ban ngành tại xã Diễn Minh,
phòng nông nghiệp huyện Diễn Châu, Thông tin từ Internet, Thông tin từ các nguồn
khác bao gồm: Sách, báo, tạp chí...
+ Số liệu sơ cấp: Nguồn số liệu thông qua điều tra thực tế các hộ nông dân, tôi đã
lựa chọn 60 mẫu điều tra ngẫu nhiên tương ứng với 60 hộ thuộc địa bàn xã Diễn Minh.
4.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
16
Chuyên đề tốt nghiệp
Dùng phương pháp này nhằm tổng hợp các số liệu đã điều tra được, từ đó tiến
hành phân tích để tìm ra các mối liên hệ chung. Sử dụng phương pháp này để hệ thống
hóa các tài liệu điều tra, từ đó tìm ra những đặc trưng cơ bản và quy luật kinh tế của
quá trình sản xuất. Bằng phương pháp này để tìm ra mối liên hệ lẫn nhau của các yếu
tố riêng biệt như: Năng suất lúa, giá trị gia tăng, chi phí trung gian..v..v. Từ đó đánh
giá mức độ ảnh hưởng của một số nhân tố cơ bản tới kết quả sản xuất. Hiệu quả kinh
tế chịu tác động của nhiều nhân tố do đó việc phân tồ thống kê nhằm phân tích ảnh
hưởng của các nhân tố đến hiệu quả kinh tế, phải nghiên cứu các nhân tố trong mối
quan hệ với nhau và với kết quả và hiệu quả sản xuất.
4.3. Phương pháp thống kê so sánh
Kết quả và hiệu quả kinh tế của quá trình sản xuất được tính toán, lượng hóa
thông qua các chỉ tiêu khác nhau như: Năng suất, tổng giá trị sản xuất, giá trị gia tăng,
chi phí trung gian và các yếu tố cấu thành chi phí trung gian. Hệ thống chi tiêu đó phản
ánh mức độ đạt được của từng lĩnh vực. Cho nên khi đánh giá kết quả và hiệu quả kinh
tế, cần so sánh mức độ được các chi tiêu theo thời gian hay không gian, từ đó đưa ra
kết luận.
4.4. Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo
Trong quá trình thực hiện đề tài tôi có trao đổi, tham khảo ý kiến của cán bộ
trong các cơ quan chức ncủa địa phương, ý kiến của hộ nông dân. Từ đó để có
cách nhìn khách quan bổ sung và hoàn thiện đề tài.
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
17
Chuyên đề tốt nghiệp
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Khái niệm và bản chất hiệu quả kinh tế
Trong nền kinh tế thị trường, hiệu quả kinh tế không chỉ là mối quan tâm hàng
đầu của mỗi nhà sản xuất, mỗi doanh nghiệp mà còn là mối quan tâm hàng đầu của
toàn xã hội. Hiệu quả kinh tế là phạm trù kinh tế phản ánh chất lượng hoạt động kinh
tế, là thước đo trình độ quản lý Và tổ chức của các doanh nghiệp. Vì Vậy trong điều
kiện hiện nay, mỗi doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển thì yêu cầu đặt ra là phải
hoạt động có hiệu quả kinh tế. Chỉ có như vậy thì doanh nghiệp mới có điều kiện mở
rộng sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tin vào sản xuất. Với lượng tài
nguyên nhất định, tạo ra một lượng sản phẩm lớn nhất là mục tiêu lớn nhất của nhà sản
xuất. Nói cách khác là ở mức sản lượng nhất định làm thể nào để đạt được mức sản
lượng ấy với mức chi phí các yếu tố đầu vào là nhỏ nhất. Như vậy hiệu quả là chỉ tiêu
thể hiện mối tương quan so sánh giữa chi phí bỏ ra và kết quả thu được. Và cho tới nay
có nhiều quan niệm nhưng nhiều tác giả đã thống nhất rằng, cần phân biệt rõ ba khái
niệm cơ bản về hiệu quả đó là: hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả phân bố nguồn lực và hiệu
quả kinh tế.
Hiệu quả kỹ thuật là số lượng sản phẩm đạt được trên một đơn vị chi phí đầu vào
hay nguồn lực sử dụng vào sản xuất trong điều kiện cụ thể về kỹ thuật hay công nghệ.
Nó chi ra rằng: ột đơn vị nguồn lực dùng vào sản xuất đem lại bao nhiêu đơn vị sản
phẩm. Nậy, hiệu quả kỹ thuật thể hiện thông qua mối quan hệ giữa đầu vào và đầu
ra, giữa các đầu vào với nhau và giữa các loại sản phẩm.
Hiệu quả phân bố là chi tiêu hiệu quả trong đó các yếu tố giá sàn phẩm và giá
đầu vào được đưa vào tính toán, để phản ánh giá trị sản phẩm thu thêm trên một đơn vị
chi phí tăng thêm về đầu vào hay nguồn lực. Thực chất của hiệu quả phân bổ là hiệu
quả kỹ thuật có tính đến các yếu tố về giá của đầu vào và giá của đầu ra. Việc xác định
hiệu quả phân bổ giống như xác định các điều kiện về lý thuyết biên tế để tối đa hóa
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
18
Chuyên đề tốt nghiệp
lợi nhuận, có nghĩa là giá trị biên của sản phẩm phải bằng giá trị biên của nguồn lực sử
dụng vào sản xuất.
Hiệu quả kinh tế là một phạm trù kinh tế mà trong đó sản xuất đạt cả hiệu quả kỹ
thuật và hiệu quả phân phối. Điều này có nghĩa là cả yếu tố hiện vật và yếu tố giá trị
đều được xem xét khi sử dụng nguồn lực. Chỉ khi nào sử dụng nguồn lực đạt cả về
hiệu quả kỹ thuật lẫn hiệu quả phân phối thì khi đó sản xuất mới đạt hiệu quả kinh tế.
Sự khác nhau trong hiệu quả của các doanh nghiệp có thể là sự khác nhau về hiệu quả
kỹ thuật và hiệu quả phân phối.
Xét trên quan điểm so sánh thì hiệu quả kinh tế thực chất là sự so sánh giữa một
bên là kết quả đạt được với một bên là chi phí bỏ ra. Một phương án hay, một giải
pháp kỹ thuật và quản lý có hiệu quả kinh tế cao là một phương án đạt được sự tương
quan so sánh tối đa giữa kết quả đạt được với chi phí bỏ a.
Qua phân tích ta thấy, bản chất của hiệu quả là kết quả mà người sản xuất muốn
có được thì phải bỏ ra một chi phí nhất định về các yếu tố đầu vào như: Lao động, vốn,
đất đai. So sánh kết quả đạt được và chi phí bỏ ra để có được kết quả đó sẽ cho biết
được hiệu quả của quá trình hoạt động kinh doanh. Chênh lệnh này mang số dương
càng lớn thì hiệu quả kinh tế càng cao.
Khi xem xét hiệu quả kinh tế người ta còn xem xét chúng trên quan điểm xã hội.
Đó là xem xét chỉ tiêu hiuả kinh tế - xã hội. Hiệu quả kinh tế - xã hội là tương
quan so sánh giữa chi phí bỏ ra và kết quả thu được trên cả góc độ kinh tế lẫn xã hội,
phát triển kinh tế và phát triển xã hội có tương quan mật thiết với nhau, mục tiêu của
phát triển kinh là phát triển xã hội và ngược lại. Chúng là tiền đề và là phạm trù
thống no vậy khi nói tới hiệu quả kinh tế, chúng ta phải hiểu trên quan điểm hiệu
quả kinh tế xã hội.
Trong quá trình sản xuất kinh doanh, kết quả tạo ra được là tổng hợp các yếu tố
đầu vào và sự tác động của môi trường. Có nhiều cách khác nhau để đạt được cùng
một khối lượng sản phẩm. Do tính mâu thuẫn giữa khả năng hữu hạn về tài nguyên với
nhu cầu vô hạn của con người nên ta cần đánh giá kết quả của quá trình sản xuất kinh
doanh, cần đánh giá kết quả đó bằng cách nào, chi phí bao nhiêu? Chính vì vậy, khi
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
19
Chuyên đề tốt nghiệp
đánh giá kết quả hoạt hoạt động kinh doanh không chỉ dừng lại ở việc đánh giá về mặt
số lượng mà còn đánh giá chất lượng của hoạt động đó.
Đánh giá chất lượng của hoạt động sản xuất kinh doanh chính là đánh giá hiệu
quả kinh tế. Trên phạm vi xã hội, các chi phí bỏ ra phải là chi phí lao động xã hội. Vì
vậy bản chất của hiệu quả kinh tế xã hội là hiệu quả của lao động xã hội và được xác
định bằng tương quan so sánh giữa lượng kết quả thu được với lượng hao phí lao động
xã hội bỏ ra. Tiêu chuẩn của hiệu quả là tối đa hóa kết quả thu được và tối thiểu hóa
chi phí trong điều kiện hữu hạn của nguồn tài nguyên thiên nhiên.
1.1.2. Phương pháp xác định hiệu quả kinh tế
Hiệu quả kinh tế xã hội là một phạm trù kinh tế xã hội, nó vừa thể hiện tính lý
luận khoa học, vừa thể hiện tính yêu cầu đặt ra của thực tiễn sản xuất. Có thể nói bản
chất của hiệu quả kinh tế là tương quan so sánh giữa lợích thu được và chi phí bỏ ra
theo cách tuyệt đối hay tương đối tuy nhiên so sánh tuyệt đối chỉ giới hạn trong một
phạm vi nhất định. Vậy để tính được hiệu quả kinh tế, vấn đề đặt ra là làm thế nào để
xác định được chi phí bỏ ra và kết quả thu về.
Tùy theo mục đích tính toán mà người ta xác định kết quả thu được sao cho phù
hợp. Chẳng hạn với mục tiêu là sản xuất sản phẩm đáp ứng nhu cầu xã hội thì dùng chi
tiêu giá trị sản xuất. Nhưng với doanh nghiệp hay trang trại phải thuê nhân công thì
người ta dùng chỉ tiêu lợi ận, Còn đối với nông hộ thì lại dùng chi tiêu giá trị gia
tăng hay thu nhập hỗn hợp. Thông thường thì dùng chỉ tiêu giá trị gia tăng.
Trong phân tích hiệu quả kinh tế ta có những phương pháp khác nhau như:
Hiệu quả lso sánh về mặt lượng giữa giá trị sản xuất và chi phí sản xuất.
Duận.
H = Q/C
Hoặc dạng nghịch.
H = C/Q
H: Hiệu quả kinh tế
Q: Kết quả thu được
C: Chi phí đã bỏ ra
SVTH: Ngô Xuân Huy _ Lớp: K41A_KTNN
20
Tải về để xem bản đầy đủ
60 trang
04/04/2022
158340
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Chuyên đề tốt nghiệp Đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất lúa ở xã Diễn Minh - Huyện Diễn Châu - Tỉnh Nghệ An", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- chuyen_de_tot_nghiep_danh_gia_hieu_qua_kinh_te_san_xuat_lua.pdf
