Tranh quảng cáo, tranh cổ động (Poster) và nhãn mác in khắc gỗ Việt Nam giai đoạn 1946-1954
TạpchíKhoahọc-ViệnĐạihọcMởHàNội64(2/2020) 59-64
59
TRANH QUẢNG CÁO, TRANH CỔ ĐỘNG (POSTER) VÀ
NHÃN MÁC IN KHẮC GỖ VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1946-1954
Hoàng Minh Phúc*
Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 5/8/2019
Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 4/02/2020
Ngày bài báo được duyệt đăng: 27/02/2020
Tóm tắt: Trong nghệ thuật đồ họa Việt Nam, tranh quảng cáo, tranh cổ động và nhãn
mác in khắc gỗ giai đoạn 1946-1954 đã có những đóng góp quan trọng trên nhiều phương
diện chính trị, văn hóa và nghệ thuật... Bằng ngôn ngữ đồ họa, các tác phẩm thời kỳ này
không chỉ phản ánh trung thực diện mạo lịch sử của một dân tộc bằng ngôn từ, hình ảnh và
kỹ thuật thể hiện riêng biệt của chất liệu khắc gỗ trong sự phát triển chung của nghệ thuật
tạo hình Việt Nam mà còn góp phần khẳng định dấu ấn của chất liệu này trong quá trình phát
triển của mỹ thuật ứng dụng Việt Nam.
Từ khóa: Tranh quảng cáo, tranh cổ động, in, khắc gỗ, Việt Nam.
Xã hội Việt Nam thời phong kiến
thương nghiệp không phát triển, nên không
cần đến quảng cáo, việc quảng cáo bằng
đồ họa ấn loát cũng chưa hình thành rõ nét,
mặc dù vài cửa hàng cửa hiệu ở Thăng Long
xưa có vẽ nhãn cửa hàng và treo sản phẩm
ra ngoài cửa, coi đó như là quảng cáo. Đến
cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, khi thực dân
Pháp tạm ổn định nền cai trị thuộc địa, một
số đô thị bắt đầu phát triển thương mại bên
cạnh nền thương mại tiểu thủ công trong các
phường thợ và buôn bán phong kiến. Giai
tầng tiểu tư sản thị dân hình thành cùng với
sự ra đời của giai cấp tư sản non yếu ở Việt
Nam. Nhu cầu thị trường luôn gắn liền với
quảng cáo, biển hiệu trên các cửa hiệu, áp
phích cho thương mại thường xuyên hay
từng đợt ra đời trong các đô thị, trong đó áp
phích in khắc gỗ tương đối phổ biến.
* Trường cao đẳng mỹ thuật trang trí Đồng Nai
60
Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
Khi nền sản xuất tư bản manh nha
cho bà con xem” [2, tr.9] và phát biểu của
Trường Chinh: “Khi đã có những tranh vẽ
thành công thì phải cố gắng in và phát hành
cho tới quần chúng” [1, tr.9]. Hai đoạn
viết trên cho thấy sự cần thiết của tranh
áp phích với cuộc kháng chiến kiến quốc
trong những năm 1946 - 1954 và trong giai
đoạn kháng chiến chống Mỹ. Phương tiện
in khắc gỗ tranh cổ động được nhắc đến,
tất nhiên là điều kiện thời gian đó, in khắc
gỗ là đơn giản nhất, gỗ thì không thiếu, chỉ
cần ít mực màu, hay sơn, lối in tùy theo in
ngửa hay in sấp (bản gỗ), việc khắc cũng
đơn giản… và phương tiện này tuy thô sơ,
nhưng thích hợp với hoàn cảnh chiến tranh.
mới hình thành ở các đô thị thời thuộc
Pháp, nhãn mác, bao bì hàng hóa lần đầu
xuất hiện, tùy theo loại hàng hóa mà người
ta sử dụng phương tiện phù hợp để quảng
cáo. Những biển hiệu thường được kẻ vẽ
bằng sơn lên tấm gỗ, tấm tôn, hoặc trực tiếp
lên tường nhà (mi cửa). Còn hàng hóa luôn
có gói bao bì to nhỏ nhất định, mà phần
lớn in chữ nghĩa, dấu hiệu, biểu trưng (như
logo) in nhỏ bằng khắc gỗ trên tờ giấy. Bao
giờ trên những nhãn mác này cũng có logo,
chữ viết (cửa hiệu, giá thành, lời giới thiệu
ngắn về sản phẩm và có thể có một hình
vẽ gì đó liên quan đến sản phẩm hoặc gia
chủ, ví dụ dầu cao con hổ thì vẽ con hổ, cao
Ban long vẽ đầu con hươu). Đối với nhãn
mác cỡ nhỏ, đôi khi người ta thiết kế hàng
loạt đồng đều nhãn mác trên một khuôn
in, in xong thì cắt rời ra và dán cho từng
bao bì sản phẩm. Màu sắc của nhãn mác
cũng quan trọng đối với ấn tượng thị giác,
nhưng do in màu trên bản gỗ, nên các bản
in thường chỉ thiết kế một hoặc hai màu và
bản in nét đen hoặc in một bản nét đen trên
giấy đã nhuộm màu.
Các tranh cổ động thường được
các họa sỹ vẽ tay cho đến tận những năm
1980. Rồi từ tranh vẽ tay, người ta sẽ tổ
chức in thành nhiều bản bằng các phương
tiện trên, phát cho các địa phương và đơn
vị bộ đội trong kháng chiến, nhằm tuyên
truyền đường lối của Đảng và nhà nước.
Tranh in đá có khả năng chuyển thể bản
vẽ rất tốt, nhưng kiếm được khổ đá lớn
tương đối khó, nên chỉ thuận tiện cho việc
in khẩu hiệu, truyền đơn cỡ nhỏ. Tranh in
lưới làm tương đối dễ dàng hơn và có thể
in tranh cổ động cỡ nhỏ và vừa, ghép lại
có thể in được cỡ lớn, nhưng vật liệu cũng
không dễ kiếm trong chiến tranh. Riêng
in khắc gỗ, với những họa sỹ sống ở rừng
trên chiến khu không khó kiếm gỗ, nên
tranh cổ động in bằng gỗ cũng có nhiều
trong thời kháng chiến chống Pháp.
Sau Cách mạng tháng Tám, áp phích
quảng cáo thương mại không phát triển
do tình hình chiến tranh và tranh áp phích
được sử dụng với yêu cầu mới là tuyên
truyền đường lối Kháng chiến Kiến quốc
của chính phủ Kháng chiến và địch vận,
từ đó người ta gọi là tranh cổ động - có ý
nghĩa là thúc giục, động viên. Ba kỹ thuật
đồ họa được dùng trong in tranh cổ động
thời kháng chiến chống Pháp là in đá, in
lưới và in khắc gỗ tùy từng điều kiện và
hoàn cảnh cụ thể. Trong cuốn Bàn về tranh
cổ động Việt Nam có viết: “Trong chiến
dịch Điện Biên Phủ lịch sử, các họa sỹ ra
tiền tuyến đã sáng tác tại chỗ nhiều tranh
áp phích góp phần tích cực vào công tác cổ
động chiến đấu. Phương tiện của ta thời đó
còn thiếu thốn, nên tranh vẽ thường nhỏ, in
gỗ hoặc in đá; có khi không in được, họa sỹ
một ngày vài ba tờ tranh, kèm theo ca dao,
hoặc câu khẩu hiệu, rồi tự đem dán luôn
Tranh tuyên truyền cổ động thời
trước Cách mạng tháng 8/1945 và sau
Cách mạng tháng 8/1945 đến năm 1954
có thể chia thành các loại sau: Tờ bướm
và truyền đơn, báo tường và báo phát
hành không định kỳ, tranh cổ động truyên
truyền, truyện tranh. Những loại này được
nghiên cứu từ các tư liệu của các bảo tàng
trong nước, có thể được vẽ tay, in lưới, in
đá, in typo và in khắc gỗ, trong đó in khắc
gỗ hết sức phổ biến, do hình thức này đơn
giản, tất cả các địa phương đều có thể làm
Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
61
được. Đây là nguồn tư liệu hết sức phong
phú có giá trị lịch sử và mặt khác cho biết
kỹ thuật in khắc gỗ được phổ biến trong
kháng chiến chống Pháp ở mức độ rộng.
Tờ bướm và truyền đơn
trường cho nhân dân và quân đội. Những
tờ báo này được các khu vực do ta quản
lý phát hành, thường xuyên hoặc không
thường xuyên, tất nhiên không phải là tờ
báo cố định theo đúng nghĩa báo chí ngày
nay, mà có lẽ chỉ là những tờ thông tin, có
thể thay đổi tên và nhãn hiệu.
Một số bức tờ bướm và truyền đơn
in khắc gỗ đơn giản một màu được tìm
thấy trong sưu tập của Bảo tàng Cách
Mạng. Bức Hậu phương hưởng ứng
chiến thắng được làm trong những năm
1950 - 1952, trong và sau chiến dịch Biên
giới khắc họa hai hoạt cảnh đi dân công và
nộp thóc thuế in khắc gỗ nét đen và tô màu
bằng tay, trên đề bốn câu thơ lục bát kêu
gọi đóng thuế bằng thóc:
Một tờ báo tường Kỷ niệm Cách
mạng tháng 8 và ngày quốc khánh độc
lập năm 1951, do ty Thông tin Hưng Yên
phát hành. Tờ báo này gồm hai mặt in
thành hai tờ để dán lên tường, mỗi mặt có
sáu tranh và nội dung viết. Những tờ báo
kiểu này, nội dung chữ rất ít thường tóm
tắt như truyện tranh, còn bên trên là hình
vẽ minh họa cho dễ hiểu.
Đồng bào phấn khởi thi đua
Nộp nhanh thóc thuế đủ, khô, sạch, vàng
Dân công hăng hái lên đường
Nội dung:
1. Cuộc đảo chính ngày 9-3-1945
Phát xít Nhật đã hất cẳng Pháp ra khỏi
Đông Dương. Đế quốc Pháp đã đầu hàng
một cách nhục nhã.
Hợp cùng bộ đội tiền phương diệt thù
Vào khoảng những năm 1948 - 1950,
một tờ bướm được in với nhan đề Những
thắng lợi của ta với sáu khoảng ô tranh giới
thiệu các tương quan của ta và địch trên các
mặt quân sự, chính trị, kinh tế, tài chính và
hai ô kết luận ta nhất định thắng, Pháp nhất
định thua. Tờ bướm này in đen trắng khổ
nhỏ, với nhiều hình vẽ chi tiết nói về tình
hình xã hội thời kháng chiến chống Pháp.
Chúng ta còn có thể thấy nhiều những tờ
bướm như vậy, chúng được phát cho nhân
dân trong các vùng mà bộ đội Việt Minh đi
qua, đôi khi được rải như truyền đơn vào
trong vùng địch hậu.
2. Đế quốc Pháp và Phát xít Nhật
cướp phá hủy hoại thóc lúa của dân ta.
Chúng gây ra nạn đói khủng khiếp tháng
3-1945, làm hơn hai triệu đồng bào ta
chết đói.
3. Trước thủ đoạn dã man đó, Mặt
trận Việt Minh đã lãnh đạo nhân dân đánh
phá các kho của Nhật Pháp chia cho dân
nghèo.
4. Các cán bộ Việt Minh đã xuất
hiện trong toàn quốc và đã tổ chức khu
giải phóng tại Việt Bắc.
Báo tường và báo phát hành
không định kỳ
5. Tháng 8-1945 tại hội nghị Tân
Trào, Hồ Chủ tịch hạ lệnh tổng khởi nghĩa
giành lấy chính quyền cho nhân dân.
Hình thức báo tường rất phổ biến
trong thời kỳ chiến tranh, những trường
học, đơn vị bộ đội, sản xuất đều có thể tự
làm một tờ báo tường vẽ và viết tay treo
lên cho mọi người cùng xem, đến năm
1975 người ta vẫn còn làm báo tường.
Trong kháng chiến chống Pháp, những tờ
thông tin dạng báo tường in khắc gỗ, in
lưới và in đá cũng phổ biến nhằm tuyên
truyền đường lối của chính phủ Kháng
chiến, và cung cấp những thông tin chiến
6. Ngày 19-8-1945 dưới sự lãnh đạo
của Việt Minh hơn 3 vạn người đã biểu
tình võ trang giành lấy chính quyền ở Thủ
đô Hà Nội.
7. Mồng 2-9-1945 tại vườn hoa Ba
Đình, Hồ Chủ tịch đã trịnh trọng đọc bản
tuyên ngôn Độc lập trước nhân dân toàn
quốc và thế giới.
62
Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
8. Nấp sau lưng quân đội Đế quốc
5. Mục đích du kích là quấy rối địch
không để địch ăn ngủ yên.
Anh, giặc Pháp gây hấn trong Nam bộ 23-
9-1945. Nhân dân Nam bộ đã vùng dậy và
anh dũng kháng chiến.
6. Nơi nào, ngày nào, cũng giết địch
một ít. Góp ít thành nhiều dần dần địch
phải thua.
9. Để nêu cao ý chí hòa bình của
nhân dân ta, Hồ Chủ tịch đã ký hiệp định
Sơ bộ 6-3-1946 với đại biểu chính phủ
Pháp.
7. Mục đích du kích là giúp đỡ bộ
đội mọi việc như do thám vận tải, bổ sung,
vân… vân…
10. Bản hiệp định và bản tạm ước
14-9-1946, ký chưa ráo mực giặc Pháp
vẫn tiếp tục khiêu khích và ngoạm dần đất
đai của ta. Ngày 19-12-1946 quân và dân
trong toàn quốc đã vùng dậy kháng chiến.
8. Lại là giữ gìn quê hương ngăn
cản địch cướp phá của cải, hãm hiếp đàn
bà vân… vân…
9. AI CŨNG ĐÁNH DU KÍCH
ĐƯỢC một em bé cầm rổ trứng đến dứ
cho địch chạy ra cướp rồi ném lựu đạn
cho địch chết hết.
11. Từ những đội quân ít ỏi, vũ khí
thô sơ, quân và dân ta đã trưởng thành
trong kháng chiến, tiêu diệt trên 10 vạn
quân giặc và đoạt được hàng trăm tấn võ
khí của quân Mỹ võ trang cho Pháp và
bù nhìn.
10. Một thầy giáo và học trò, tối nào
cũng mò đến chỗ địch đóng, đốt ít pháo.
Địch tưởng du kích đến ra sức bắn cả đêm
tốn rất nhiều đạn.
12. Toàn quốc đoàn kết đánh Tây /
Kháng chiến thắng lợi đón ngày vinh quang.
11. Một bà già bị địch bắt nấu cơm
cho chúng ăn. Bà cụ lén bỏ thuốc độc vào
cơm, vào rượu. Địch ăn uống say mê, rồi
lấy súng giấu đi…
Năm 1949, ban tuyên huấn binh
đoàn chủ lực Cao Bắc Lạng cho ra tờ thông
tin Nguy cơ lớn của địch ở Việt Bắc. Tờ
thông tin này một mặt in hình vẽ có màu
về hình ảnh quân đội Việt Nam thắng trên
mặt trận đường số 4 và số 2 trong tháng
9/1949. Mặt sau đăng toàn chữ về thông
tin số liệu cụ thể các trận đánh mà ta thu
được thắng lợi. Cũng trong tư liệu của Bảo
tàng Cách mạng, chúng tôi tìm thấy một tờ
báo Du kích - Dân quân, số 3, thuộc loại
báo tường, có 15 tranh vẽ và lời chú thích
kèm theo nội dung như sau:
12…. khóa cửa lại rồi đốt cả nhà.
Cả lũ chết cháy hết. Bà cụ được một mớ
súng đem cho đội du kích.
13. DÂN QUÂN là nói quân của
dân. Con trai từ 18 tuổi khỏe mạnh, phụ
nữ khỏe mạnh và tình nguyện đều vào Dân
Quân được.
14. Dân Quân canh gác đề phòng
Việt gian.
1. Quân đội chính quy do Chính phủ
tổ chức chỉ có thanh niên con trai.
15. Dân Quân giúp việc phá hoại,
vận tải, tiếp tế, cứu thương vân… vân…
2. Đội Du kích là do dân tổ chức. Bất
kỳ trai gái, già, trẻ ai cũng tham gia được.
Tranh cổ động tuyên truyền và
truyện tranh
3. Cách đánh du kích là đánh úp. Ta
nấp kín ở bên đường chờ địch đi qua, bất
thình lình đánh úp vào.
Đây là phần phong phú nhất của
đồ họa Việt Nam thời kháng chiến chống
Pháp, thu hút nhiều họa sỹ có tài tham
gia. Tranh tuyên truyền cổ động được in
dưới nhiều hình thức, nói chung không
lớn do hoàn cảnh chiến tranh và kỹ thuật
4. Hoặc khi địch đóng, ta chờ trời
tối mò vào tiêu diệt địch. Phải hết sức bí
mật, nhanh chóng.
Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
63
in ấn không cho phép. Như trên đã trình
bày một phần tranh này được chuyển sang
in khắc gỗ, in đá và in lưới, nhưng nếu
không có điều kiện họa sỹ phải vẽ tay sau
đó giao cho cơ quan thông tin. Giữa tranh
cổ động, tờ bướm, và truyền đơn, tờ thông
tin đôi khi cũng không khác nhau nhiều,
tuy nhiên trong tranh cổ động thường có
một hình tượng lớn và khẩu hiệu.
lối dân gian Đông Hồ, Hàng Trống, có đề
thêm những chữ giải thích hoặc khẩu hiệu
tuyên truyền, khá vui vẻ đẹp mắt, khuôn
khổ cũng nhỏ như tranh Đông Hồ, một số ít
tranh được in trên giấy điệp, có thể do hoàn
cảnh thời đó chất liệu không dễ kiếm.
Tranh này được in trên giấy điệp
trắng và làm theo lối tranh dân gian Đông
Hồ do phòng thông tin tuyên truyền Trung
ương phát hành trong khoảng thời gian từ
1945-1954. Với nội dung:
Một số bức tranh cổ động thời
kháng chiến chống Pháp để làm ví dụ
như sau: Bức thứ nhất về đề tài những
người nông dân Tày phá đường ngăn cản
bước tiến quân Pháp, trên tranh có đề câu
ca tiếng Tày:
Mặt trời đã gác cành tre
Anh đi giết giặc em về nuôi con
Tài trai trả nợ nước non
Sử xanh ghi nét bút son muôn đời
Ca tào noọng cuốc liên mừ
Làm tàng số 4 táy tầu dàm pây
Tạm dịch:
Ba bức tranh dân gian mới này được
ty Thông tin Bắc Giang phát hành theo lối
tranh dân gian Đông Hồ, đều do một nghệ
nhân có tên là Kỳ vẽ, năm 1949 (Kỷ Sửu).
Bức thứ nhất đề: Năm Kỷ Sửu: Toàn dân
thi đua tham gia sản xuất diệt giặc đói.
Bức thứ hai đề: Năm Kỷ Sửu: Toàn dân thi
đua học chữ để diệt giặc dốt. Bức thứ ba:
Năm Kỷ Sửu: Toàn dân thi đua diệt giặc
Pháp. Người ta tìm thấy không ít những
bức tranh dân gian mới cho công tác tuyên
truyền thời này, chứng tỏ nó rất phổ biến.
Các nghệ nhân dân gian làng Hồ thay vì
sản xuất tranh Tết, tranh chúc tụng và tín
ngưỡng, cũng tham gia vào in khắc tranh
đề cập đến những vấn đề trong xã hội
đương thời. Và nếu như trước kia, người
nông dân Việt Nam mua tranh dân gian
Đông Hồ về treo Tết, thì nay họ có thể
kiếm những bức tranh dân gian mới, nội
dung mới treo Tết thay thế. Các cơ quan
văn hóa lúc đó (ty thông tin) thường in và
phát cho người dân trong các vùng tự do.
Đào đường em cuốc liền tay
Phá đường số 4 xe mày phải bước qua
Bức thứ hai kêu gọi mọi người nước
ngoài tham gia kháng chiến kiến quốc và
ngụy quân trở về theo ta do tỉnh Tuyên
quang phát hành năm 1948, với câu ca:
Hỡi ai yêu nước thương nòi
Trở về Tổ quốc giết loài thực dân
Bức thứ ba nói về tăng gia sản xuất -
Giồng khoai để tiết kiệm gạo do Ty thông
tin tuyên truyền tỉnh Tuyên Quang phát
hành, không rõ năm.
Còn giời còn nước, còn non
Còn một tấc đất ta còn tăng gia
Thêm khoai thì thóc để ra
Không lo đói kém cả nhà phởn phơ
Bức thứ tư kêu gọi không đi làm
cho Pháp - Quyết không đi làm cho Pháp.
Bức thứ năm nói về chuẩn bị tổng phản
công nhân ngày 19/5 sinh nhật Hồ Chủ
tịch do ty thông tin tỉnh Tuyên Quang phát
hành năm 1950.
Hai bức tranh khắc gỗ in đen trắng
vào những năm 1952-1953 Đi cấy đổi
công và Bình dân học vụ do nghệ nhân
Nguyễn Đăng Khiêm thực hiện với nội
dung: Đổi công góp sức cùng làm, thi đua
tiếng hát rộn ràng đồng quê và Huấn luyện
bình dân học vụ hưởng ứng phong trào
tăng gia sản xuất, lao động tạp thể dưới
Bên cạnh tranh cổ động thời kháng
chiến chống Pháp, có nhiều nghệ nhân sáng
tác tranh dân gian dạng tuyên truyền, trong
đó có những nghệ nhân dân gian Đông
Hồ. Những bức tranh này được làm theo
64
Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
hình thức đổi công cho nhau (mặc dù hình
thức sản xuất hợp tác xã chưa ra đời) và
mở các lớp xóa nạn mù chữ, diệt giặc dốt
cho dân chúng lúc được phát động ngay
sau Cách mạng Tháng Tám.
họa sỹ hay xưởng in tư nhân bên ngoài thực
hiện và ghép vào sản phẩm. Từ thời đầu
hòa bình năm 1954 đến những năm 1970,
hàng hóa rất khan hiếm, nhất là trong giai
đoạn Bao cấp, nhãn mác lúc đó chỉ thường
dùng cho một số mặt hàng thông dụng như
thuốc lá, chè, bao diêm, bánh kẹo, sách
vở… thoạt tiên chúng đều được ấn loát
bằng in khắc gỗ. Hình thức in khắc gỗ phổ
biến đến mức, khi bao bì bánh kẹo được gói
bằng túi ni lông, người ta vẫn dùng khuôn
in khắc gỗ in nhãn mác nơi sản xuất lên bao
ni lông theo lối in dập. Khi hàng hóa và bao
bì được sản xuất quy mô hơn, thì hình thức
in nhãn mác bằng khắc gỗ cũng mất đi, và
chỉ được tư nhân chủ yếu dùng trong in tiền
âm phủ phục vụ tín ngưỡng…
Bên cạnh đó còn có bộ tranh truyện,
gồm năm bức in khắc liên hoàn như một
cuốn truyện, ngoài hình vẽ, có đề thơ nội
dung. Chủ đề chung nói về một vùng
miền núi nhân dân đoàn kết đánh Tây, có
du kích, dân quân, người ở hậu phương
sản xuất lương thực đưa ra tiền tuyến.
Bộ tranh truyện này có thể được làm vào
những năm 1952 - 1953.
Bức 1:
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
Toàn dân nổi dậy ào ào
Giặc nào chẳng khiếp, Tây nào chẳng
ghê.
In khắc gỗ là một hình thức đồ họa
được sử dụng rộng rãi và lâu dài trong
suốt chiều dài lịch sử phát triển của nghệ
thuật đồ họa. Từ những bản khắc in kinh
Phật đến những ván in tranh dân gian, từ
những minh họa sách, báo đến những tác
phẩm nghệ thuật, từ những hình thức in ấn
quảng cáo đến tranh tuyên truyền, quảng
cáo… mỗi một giai đoạn nghệ thuật khắc
gỗ đều có những hình thức thể hiện khác
nhau và mang một giá trị riêng góp phần
khẳng định vai trò của kỹ thuật này trong
lịch sử phát triển của nghệ thuật đồ họa
Việt Nam từ tạo hình đến ứng dụng./.
Bức 2:
Mưa đi gọi nắng xuân về
Nắng về cho dạ say mê chiến trường
Có anh du kích địa phương
Nấp kín bên đường bắn tỉa giặc Tây.
Bức 3:
Cô nàng quẩy gạo đồng quê
Gánh ra tuyền tuyến tay che miệng cười
Đi đâu vội thế noọng ơi
Có đi giết giặc đợi tôi đi cùng.
Bức 4:
Chị vào tiếp tế tải lương
Tôi đi du kích phá đường bắn xe
Mai sau thắng trận trở về
Bên tôi có chị, câu thề lập công.
Bức 5:
Tài liệu tham khảo :
[1]. Báo Nhân Dân ra ngày 20/1/1974
[2]. Nguyễn Phan Ngọc, Trần Thị Thục Phi,
Dương Ánh (1977), Bàn về tranh cổ động Việt
Nam, Trường Cán bộ thông tin.
Mây trôi gió cuốn ngang trời
Còn non còn nước còn người đánh Tây
Mé ơi vất vả đêm ngày
[3]. (1977), Tranh cổ động, Nxb Văn hóa, Hà
Nội.
Mé xay, mé giã gạo này nuôi quân.
Nhãn mác bao bì hàng hóa suốt thời
Pháp thuộc và sau hòa bình sử dụng nhiều
hình thức in ấn, trong đó in khắc gỗ được
sử dụng phổ biến do các ngành sản xuất
còn ở quy mô nhỏ, lượng hàng hóa hạn
chế. Các loại bao bì, nhãn mác thường thuê
[4]. Nguyễn Trân (1993), Nghệ thuật đồ họa,
Nxb Mỹ thuật.
Địa chỉ tác giả: Trường Cao đẳng mỹ thuật
trang trí Đồng Nai
Email: hoangminhphuc@gmail.com
6 trang
22/04/2022
380
Bạn đang xem tài liệu "Tranh quảng cáo, tranh cổ động (Poster) và nhãn mác in khắc gỗ Việt Nam giai đoạn 1946-1954", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- tranh_quang_cao_tranh_co_dong_poster_va_nhan_mac_in_khac_go.pdf
