Khóa luận Thực trạng công tác kế toán thuế Giá trị gia tăng và thuế Thu nhập doanh nghiệp tại Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Hải Tiến

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

KHOA KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN

--------------------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ

GIA TĂNG VÀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

TẠI CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI VÀ DỊCH VỤ

HẢI TIẾN

TÔN NỮ DIỆU HIỀN

Niên khóa: 2016 - 2020

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

KHOA KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN

--------------------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ

GIA TĂNG VÀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

TẠI CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI VÀ DỊCH VỤ

HẢI TIẾN

Sinh viên thực hiện:

TÔN NỮ DIỆU HIỀN

Lớp K50C Kế Toán

Niên khóa: 2016-2020

Giáo viên hướng dẫn:

ThS. HOÀNG THÙY DƯƠNG

Huế, tháng 12 năm 2019

Khóa luận tốt nghiệp

Lời Cảm Ơn

Với lòng kính trọng và sự tri ân sâu sắc, trước tiên em xin gửi

lời cảm ơn chân thành đến quý Thầy Cô Trường Đại học Kinh tế –

Đại học Huế, đặc biệt là quý Thầy Cô trong Khoa Kế toán – Kiểm

toán đã trang bị cho em nhiều kiến thức quý báu trong suốt thời

gian 3 năm học vừa qua. Với vốn kiến thức được tiếp thu trong

quá trình học không chỉ là nền tảng cho quá trình thực hiện báo

cáo mà còn là hành trang quý báu để em bước vào đời một cách

vững chắc và tự tin. Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn chân

thành đến cô giáo Ths. Hoàng Thùy Dương đã giúp đỡ và hướng

dẫn em tận tình trong suốt quá trình thực tập nghề nghiệp.Em

chân thành cảm ơn Ban giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch

vụ Hải Tiến nói chung cùng các anh chị trong bộ phận kế toán nói

riêng đã cho phép và tạo điều kiện thuận lợi để em được thực tập

tại công ty. Trong quá trình hơn 3 tháng thực tập ở công ty với vốn

kiến thức còn hạn chế và kinh nghiệm non trẻ của bản thân sẽ

không tránh khỏi những sai sót vốn có. Em rất mong nhận được

lời góp ý từ quý thầy cô để hoàn thiện bài luận văn tốt nhất. Em

xin chân thành cảm ơn.

Sinh viên thực hiện:

Tôn Nữ Diệu Hiền

SVTH: Tôn Nữ Diệu Hiền

Khóa luận tốt nghiệp

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

BCTC

CCDC

CSKD

TNHH

DN

Báo cáo tài chính

Công cụ dụng cụ

Cơ sở kinh doanh

Trách nhiệm hữu hạn

Doanh nghiệp

:

GTGT

HĐ

Gía trị gia tăng

Hóa đơn

HHDV

HTKK

NSNN

TK

Hàng hóa dịch vụ

Hỗ trợ kê khai

Ngân sách nhà nước

Tài khoản

TNDN

TSCĐ

TSDH

TSNH

VCSH

VNĐ

Thu nhập doanh nghiệp

Tài sản cố định

Tài sản dài hạn

Tài sản ngắn hạn

Vốn chủ sở hữu

Việt Nam Đồng

Người nộp thuế

NNT

SVTH: Tôn Nữ Diệu Hiền

Khóa luận tốt nghiệp

DANH MỤC BẢNG, BIỂU

Bảng 2.1 Tình hình lao động của Công ty giai đoạn 2016 – 2018 ..................................... 37

Bảng 2.2 Tình hình cơ cấu và biến động tài sản, nguồn vốn của Công ty giai đoạn

2016 - 2018 ..................................................................................................................................... 39

Bảng 2.3: Tình hình kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH TM & DV Hải

Tiến giai đoạn 2016 - 2018. .......................................................................................................... 43

Biểu 2.1 Hóa đơn GTGT 0006994 ................................................................................49

Biểu 2.2 Bảng kê hàng hóa dịch vụ mua vào tháng 12/2018.......................................51

Biểu 2.3. Sổ chi tiết TK 1331 tháng 12 năm 2018 ........................................................53

Biểu 2.4. Sổ chi tiết tài khoản 331 công ty TNHH Kiến trúc và Thương mại Á Châu 54

Biểu 2.5. Phiếu nhập kho..............................................................................................55

.Biểu 2.6. Hóa đơn GTGT đầu vào...............................................................................57

Biểu 2.7. Phiếu nhập kho..............................................................................................58

Biểu 2.8. Sổ chi tiết TK 331 công ty Cổ phần Bắc Trung Bộ.......................................60

Biểu 2.9 Hóa đơn GTGT đầu ra ....................................................................................64

Biểu 2.10. Phiếu xuất kho..............................................................................................66

Biểu 2.11. Sổ chi tiết TK 131 tháng 12 năm 2018 ........................................................67

Biểu 2.12. Sổ chi tiết TK 33311 tháng 12 năm 2018 ....................................................68

Biểu 2.13. Tờ khai thuế GTGT tháng 12 năm 2018 bổ sung lần 1 ...............................74

Biểu 2.14 Sổ chi tiết 821 năm 2018 ..............................................................................82

Biểu 2.15 Sổ chi tiết TK 3334 năm 2018 ......................................................................83

SVTH: Tôn Nữ Diệu Hiền

Khóa luận tốt nghiệp

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Hạch toán thuế GTGT đầu vào theo phương pháp khẩu trừ........................... 23

Sơ đồ 1.2. Kế toán thuế GTGT đầu ra........................................................................................ 25

Sơ đồ 1.3. Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp...................................................................... 27

Sơ đồ 1.4. Kế toán chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp........................................................ 28

Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy quản lý của công ty TNHH TM & DV Hải Tiến ................ 31

Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán công ty................................................................... 33

Sơ đồ 2.3: Trình tự ghi sổ kế toán trên máy vi tính tại Công ty TNHH Thương mại và

Dịch vụ Hải Tiến............................................................................................................................... 35

Biểu đồ 2.1: Cơ cấu tài sản của công ty qua 3 năm 2016-2018 .......................................... 40

Biểu đồ 2.2. Cơ cấu nguồn vốn giai đoạn 2016 - 2018 ......................................................... 42

SVTH: Tôn Nữ Diệu Hiền

Khóa luận tốt nghiệp

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 2.1. Biên bản giao nhận hàng hóa.........................................................................59

Hình 2.2 Chọn loại nghiệp vụ chứng từ phát sinh.........................................................62

Hình 2.3. Điền mã số thuế đăng nhập ...........................................................................69

Hình 2.4 Chọn kỳ kê khai thuế GTGT ..........................................................................70

Hình 2.5. Tờ khai thuế GTGT lần đầu tháng 12/2018 ..................................................71

Hình 2.6. Báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn ...............................................................76

Hình 2.7 Chọn kỳ tính thuế ...........................................................................................84

Hình 2.8 Phụ lục kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh .............................................85

Hình 2.9 Tờ khai thuế TNDN........................................................................................88

SVTH: Tôn Nữ Diệu Hiền

Khóa luận tốt nghiệp

MỤC LỤC

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1

2. Mục tiêu đề tài.............................................................................................................2

3. Đối tượng nghiên cứu đề tài ........................................................................................2

4. Phạm vi nghiên cứu đề tài ...........................................................................................2

5. Phương pháp nghiên cứu đề tài ...................................................................................2

6. Kết cấu đề tài...............................................................................................................3

PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................4

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ

GIA TĂNG VÀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI DOANH NGHIỆP ..4

1.1. Những vấn đề cơ bản về thuế ...................................................................................4

1.1.1. Khái niệm ..............................................................................................................4

1.1.2. Đặc điểm................................................................................................................5

1.1.3. Vai trò của thuế .....................................................................................................6

1.2. Những vấn đề cơ bản về thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp ........6

1.2.1. Thuế giá trị gia tăng...............................................................................................6

1.2.1.1. Khái niệm ...........................................................................................................6

1.2.1.2. Đặc điểm............................................................................................................6

1.2.1.3. Vai trò.................................................................................................................7

1.2.1.4. Người nộp thuế, đối tượng chịu thuế, không chịu thuế giá trị gia tăng .............7

1.2.1.5. Căn cứ và phương pháp tính thuế GTGT...........................................................9

1.2.1.6 Kê khai, nộp thuế, khấu trừ, quyết toán thuế và hoàn thuế GTGT ...................12

1.2.2. Thuế thu nhập doanh nghiệp ...............................................................................15

1.2.2.1. Khái niệm ........................................................................................................15

1.2.2.2. Đặc điểm..........................................................................................................15

1.2.2.3. Vai trò...............................................................................................................15

1.2.2.4. Đối tượng chịu thuế, người nộp thuế Thu nhập doanh nghiệp........................15

SVTH: Tôn Nữ Diệu Hiền

Khóa luận tốt nghiệp

1.2.2.5. Căn cứ và phương pháp tính thuế TNDN........................................................16

1.2.2.6. Kê khai, nộp thuế và quyết toán thuế TNDN...................................................20

1.3. Nội dung công tác kế toán thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp ...21

1.3.1. Kế toán thuế giá trị gia tăng ................................................................................21

1.3.1.1. Kế toán thuế giá trị gia tăng đầu vào................................................................21

1.3.1.2 Kế toán thuế giá trị gia tăng đầu ra....................................................................23

1.3.2. Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp...................................................................26

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG

VÀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI

DỊCH VỤ HẢI TIẾN ................................................................................................................29

2.1. Giới thiệu tổng quan về công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Hải Tiến ...............29

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển.......................................................................29

2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của công ty .......................................................................30

2.1.2.1. Chức năng.........................................................................................................30

2.1.2.2. Nhiệm vụ ..........................................................................................................30

2.1.3. Ngành nghề kinh doanh.......................................................................................30

2.1.4. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lí tại công ty..........................................................31

2.1.5. Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán tại công ty .........................................................33

2.1.6. Chế độ và chính sách kế toán áp dụng ................................................................34

2.1.7. Tình hình nguồn lực của công ty qua 3 năm 2016-2018.....................................36

2.1.7.1 Tình hình lao động của công ty.........................................................................36

2.1.7.2 Tình hình tài sản và nguồn vốn của công ty giai đoạn 2016-2018....................39

2.1.7.3 Tình hình kết quả hoạt động kinh doanh của công ty .......................................43

2.2. Thực trạng công tác kế toán thuế giá trị gia tăng và thuế TNDN tại công ty TNHH

Thương mại và Dịch vụ Hải Tiến..................................................................................45

2.2.1 Thực trạng công tác kế toán thuế giá trị gia tăng .................................................45

2.2.1.1 Đặc điểm tổ chức công tác thuế giá trị gia tăng ................................................45

2.2.1.2. Kế toán thuế GTGT đầu vào ............................................................................47

2.2.1.3. Kế toán thuế giá trị gia tăng đầu ra..................................................................61

2.2.1.4. Công tác kê khai, quyết toán thuế giá trị gia tăng ............................................69

SVTH: Tôn Nữ Diệu Hiền

Khóa luận tốt nghiệp

2.2.2. Thực trạng công tác kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp tại Công ty................78

2.2.2.1. Đặc điểm tổ chức công tác thuế thu nhập doanh nghiệp..................................78

2.2.2.2. Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp................................................................78

2.2.2.3. Kê khai, quyết toán và nộp thuế TNDN...........................................................78

CHƯƠNG 3. MỘT SỐ ĐÁNH GIÁ VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC

KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG VÀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

TẠI CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ HẢI TIẾN......................................89

3.1. Đánh giá về công tác kế toán nói chung tại công ty TNHH Thương mại và Dịch

vụ Hải Tiến. .................................................................................................................89

3.1.1. Ưu điểm...............................................................................................................89

3.1.2 Nhược điểm: .........................................................................................................90

3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả công tác kế toán thuế

GTGT và thuế TNDN tại Công ty.................................................................................91

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................93

1. Kết luận .................................................................................................................93

2. Kiến nghị .................................................................................................................94

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................95

SVTH: Tôn Nữ Diệu Hiền

Khóa luận tốt nghiệp

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

Việt Nam đang trên con đường đổi mới và hội nhập với nền kinh tế thế giới. Quá

trình mở cửa, hội nhập kinh tế trong khu vực tiến đến toàn cầu hóa đang dần chứng tỏ

một quy luật của loài người tiến bộ. Trong quá trình đó thuế luôn được các quốc gia

chú trọng bởi tầm quan trọng của nó với sự phát triển lâu dài về mọi mặt mỗi quốc gia.

Thuế góp phần đảm bảo duy trì hoạt động của bộ máy Nhà nước và thực hiện các mục

tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Không những thế, thuế còn trở thành công cụ tài chính

quan trọng giúp Nhà nước quản lý vĩ mô nền kinh tế theo hướng khuyến khích đầu tư,

khuyến khích xuất khẩu, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và chủ động hội nhập

kinh tế quốc tế.

Nhận thức được rằng, thuế và kế toán thuế luôn là vấn đề được quan tâm của

nhiều doanh nghiệp, của Nhà nước đồng thời là vấn đề nhạy cảm của xã hội, Quốc

hội đã không ngừng bổ sung sửa đổi nhằm xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật

về thuế sao cho hiệu quả và phù hợp với thực trạng nền kinh tế nước nhà. Trong đó,

luật thuế Giá trị gia tăng và thuế Thu nhập doanh nghiệp là hai luật thuế phổ biến

nhất. Tuy đó là những sắc thuế còn mới và non trẻ nhưng là công cụ quan trọng để

nhà nước thực hiện các chức năng của mình, góp phần kiểm soát và đánh giá được

hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Thuế có vai trò to lớn là vậy, tuy nhiên Nhà nước vẫn gặp khá nhiều khó khăn

trong công tác thu thuế. Bởi lẽ, đối với các loại thuế trực thu như Thuế Thu nhập

Doanh nghiệp thì dễ gây phản ứng từ người nộp thuế hoặc dễ xảy ra tình trạng trốn

thuế, lậu thuế, còn đối với các loại thuế gián thu như thuế Gía trị gia tăng thì mặc dù

không có gánh nặng về thuế nhưng Nhà nước lẫn doanh nghiệp đều gặp khó khăn vì

kế toán không nắm đúng, đủ các thông tư, quy định liên quan đến luật thuế.

Qua thời gian thực tập ở Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Hải Tiến, em

nhận thấy thuế GTGT và thuế TNDN là hai sắc thuế phát sinh khá nhiều tại doanh

nghiệp. Với mong muốn được tìm hiểu thực tế áp dụng các sắc thuế này trong doanh

SVTH:Tôn Nữ Diệu Hiền

1

Khóa luận tốt nghiệp

nghiệp cũng như nâng cao kỹ năng trong công tác kế toán, góp phần hoàn thiện lý luận

và thực tiễn về hệ thống kế toán Thuế GTGT và TNDN tại doanh nghiệp. Em đã quyết

định thực hiện đề tài: “Thực trạng công tác kế toán thuế Giá trị gia tăng và thuế

Thu nhập doanh nghiệp tại công ty TNHH Thương Mại Và Dịch Vụ Hải Tiến” để

làm đề tài khóa luận của mình.

2. Mục tiêu đề tài

-Tìm hiểu về cơ sở lí luận của kế toán thuế GTGT và thuế TNDN trong doanh

nghiệp, nghiên cứu các quy định của nhà nước và cơ quan thuế về 2 sắc thuế nói trên.

-Tìm hiểu về thực trạng công tác kế toán thuế GTGT và thuế TNDN tại công ty

TNHH Thương mại và Dịch vụ Hải Tiến.

-Đánh giá các ưu điểm, nhược điểm công tác kế toán thuế GTGT và thuế TNDN

tại công ty nhằm đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác kế toán thuế giá trị gia

tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp tại công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Hải

Tiến.

3. Đối tượng nghiên cứu đề tài

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là thực trạng công tác kế toán thuế GTGT và

thuế TNDN tại Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Hải Tiến.

4. Phạm vi nghiên cứu đề tài

Nội dung: Nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn công tác kế toán thuế

GTGT và thuế TNDN tại công ty.

Thời gian: Số liệu dùng để phân tích tình hình lao động, tài sản, nguồn vốn, kết quả

hoạt động SXKD trong vòng ba năm 2016, 2017, 2018, đối với những số liệu phục vụ cho

việc phản ánh thực trạng kế toán thuế GTGT là tháng 12/2018 và thuế TNDN là năm

2018.

Không gian: Đề tài được nghiên cứu trong phạm vi không gian là tại công ty

TNHH Thương mại và Dịch vụ Hải Tiến.

5. Phương pháp nghiên cứu đề tài

. Phương pháp thu thập số liệu:

SVTH:Tôn Nữ Diệu Hiền

2

Khóa luận tốt nghiệp

Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động hằng ngày của nhân viên kế toán thuế

cũng như những nhân viên đảm nhận các phần hành kế toán khác trong doanh nghiệp

để biết được cách thức, trình tự luân chuyển chứng từ, định khoản, giải quyết các

nghiệp vụ, tình huống phát sinh trong doanh nghiệp.

Phương pháp phỏng vấn: Trực tiếp đặt những câu hỏi mà bản thân thắc mắc hay

gặp phải khó khăn trong quá trình thực tập tại doanh nghiệp, nhằm thu thập được

những thông tin cần thiết.

Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Đọc, tham khảo, tìm hiểu các tài liệu từ sách,

vở, giáo trình, các văn bản pháp luật về thuế, các thông tư, nghị định và một số bài

luận văn của các khóa trước để từ đó em có thể xây dựng cơ sở lí luận cho đề tài.

. Phương pháp xử lý số liệu

Phương pháp xử lý số liệu bằng Excel: Các số liệu thô thu thập sẽ được tiến hành

xử lý, chọn lọc để đưa vào khóa luận một cách khoa học. Hình thức xử lý chủ yếu

được sử dụng trong đề tài là dùng Microsoft Excel.

Phương pháp so sánh: Xác định mức độ biến động của các chỉ tiêu tài chính qua

các năm.

Phương pháp phân tích: Được sử dụng để phân tích tình hình tài sản, nguồn vốn,

lao động của công ty dựa trên các số liệu đã được thu thập và xử lý, từ đó đánh giá

được năng lực sản xuất, kinh doanh của công ty.

6. Kết cấu đề tài

Ngoài phần mở đầu và kết luận, kết cấu đề tài gồm có 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lí luận về công tác kế toán thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập

doanh nghiệp tại doanh nghiệp.

Chương 2: Thực trạng công tác kế toán thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập

doanh nghiệp tại công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Hải Tiến.

Chương 3: Một số đánh giá và giải pháp hoàn thiện công tác kế toán thuế giá trị gia

tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp tại công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Hải Tiến.

SVTH:Tôn Nữ Diệu Hiền

3

Khóa luận tốt nghiệp

PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ

GIA TĂNG VÀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI DOANH

NGHIỆP

1.1. Những vấn đề cơ bản về thuế

1.1.1. Khái niệm

Cho đến nay trong các sách báo kinh tế trên thế giới vẫn chưa có sự thống nhất

tuyệt đối khái niệm về thuế. Đứng trên các góc độ khác nhau theo các quan điểm của

các nhà kinh tế khác nhau thì có định nghĩa về thuế khác nhau.

Theo nhà kinh tế học Gaston Jeze trong cuốn “Tài chính công” đưa ra một định

nghĩa tương đối cổ điển về thuế: “Thuế là một khoản trích nộp bằng tiền, có tính chất

xác định, không hoàn trả trực tiếp do các công dân đóng góp cho Nhà nước thông qua

con đường quyền lực nhằm bù đắp những chi tiêu của Nhà nước.”

Trên góc độ phân phối thu nhập, thuế là hình thức phân phối lại tổng sản phẩm xã

hội và thu nhập quốc dân nhằm hình thành các quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước để

đáp ứng các nhu cầu chi tiêu cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.

Trên góc độ người nộp thuế, thuế được coi là khoản đóng góp bắt buộc mà mỗi

tổ chức, cá nhân phải có nghĩa vụ đóng góp cho Nhà nước theo Luật định để đáp ứng

nhu cầu chi tiêu cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.

Trên góc độ kinh tế học, thuế được xem xét như là một biện pháp đặc biệt, theo

đó, Nhà nước sử dụng quyền lực của mình để chuyển một phần nguồn lực từ khu vực

tư sang khu vực công nhằm thực hiện các chức năng kinh tế - xã hội của Nhà nước.

Theo thời gian, khái niệm về thuế đã được bổ sung, chỉnh sửa và hoàn thiện như

sau: “Thuế là một khoản đóng góp bắt buộc của các pháp nhân, thể nhân cho Nhà

nước theo mức độ và thời hạn được Pháp luật quy định, không mang tính chất hoàn trả

SVTH:Tôn Nữ Diệu Hiền

4

Khóa luận tốt nghiệp

trực tiếp, nhằm sử dụng cho mục đích chung toàn xã hội” - theo giáo trình thuế 1, đồng

chủ biên TS Lê Quang Cường và TS Nguyễn Kim Quyến, năm 2016.

1.1.2. Đặc điểm

Bản chất của thuế được thể hiện bởi các thuộc tính bên trong, vốn có của thuế.

Những thuộc tính đó có tính ổn định tương đối qua từng giai đoạn phát triển và biểu

hiện thành những đặc trưng riêng có của thuế, qua đó giúp ta phân biệt giữa thuế với

các công cụ tài chính khác. Những đặc trưng đó là:

Thứ nhất, thuế là khoản thu mang tính bắt buộc.

Tính bắt buộc thể hiện ở chỗ, đối với người nộp thuế, đây là nghĩa vụ chuyển

giao tài sản của họ cho nhà nước khi có đủ điều kiện mà không phải là quan hệ thanh

toán dù trong hợp đồng hay ngoài hợp đồng. Đối với các cơ quan thu thuế, khi thay

mặt nhà nước thực hiện các hành vi nhất định cũng không được phép lựa chọn thực

hiện hay không thực hiện hành vi thu thuế, có sự phân biệt đối xử đối với NNT.

Tính bắt buộc này liên quan mật thiết với một đặc điểm khác của thuế, đó là tính

không hoàn trả trực tiếp. Đặc điểm này cho thấy không phải ai cũng tự nguyện nộp thuế

khi giá trị mình bỏ ra không tương đương với giá trị nhận được. Do đó, để đảm bảo nguồn

thu lâu dài và ổn định cho ngân sách nhà nước, tính bắt buộc của thuế là cần thiết.

Thứ hai, không hoàn trả trựctiếp

Tính chất không hoàn trả trực tiếp của thuế được thể hiện ở chỗ: thuế được hoàn

trả gián tiếp cho người nộp thuế thông qua các dịch vụ công cộng của Nhà nước. Sự

không hoàn trả trực tiếp được thể hiện cả trước và sau khi thu thuế.

Đặc điểm này giúp ta phân biệt sự khác nhau giữa thuế với các khoản phí, lệ phí

và tín dụng Nhà nước.

Thứ ba, thuế mang tính pháp lý cao.

Điều này được quyết định bởi quyền lực chính trị của Nhà nước. Nhà nước là

một tổ chức chính trị, đại diện cho quyền lợi của giai cấp thống trị, thi hành các chính

sách do giai cấp thống trị đặt ra để cai trị xã hội.

SVTH:Tôn Nữ Diệu Hiền

5

Khóa luận tốt nghiệp

Tính pháp lý được thể hiện thông qua các quy định cần thiết về phạm vi, hình

thức, các thủ tục và quy trình pháp lý liên quan đến nghĩa vụ nộp thuế như đối tượng

chịu thuế, đối tượng nộp thuế, căn cứ tính thuế, phương pháp tính thuế, mức thuế phải

nộp, thời hạn nộp thuế và các chế tài mang tính cưỡng chế khác.

Việc áp đặt pháp luật nhà nước trong việc quản lý và thu thuế gián tiếp đảm bảo

tính ổn định trong việc xác định nguồn thu tài chính của nhà nước và đảm bảo tính ổn

định của thuế.

1.1.3. Vai trò của thuế

Thuế là công cụ dùng để huy động nguồn lực tài chính cho nhà nước thông qua

việc thu thuế. Thuế giúp điều tiết vĩ mô cho nền kinh tế, điều hòa thu nhập, thực hiện

công bằng xã hội. Từ đó thuế góp phần giúp nhà nước can thiệp vào quá trình phân

phối thu nhập, của cải xã hội, hạn chế sự chênh lệch lớn về mức sống, về thu nhập

giữa các tầng lớp dân cư.

1.2. Những vấn đề cơ bản về thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp

1.2.1. Thuế giá trị gia tăng

1.2.1.1. Khái niệm

Theo Luật Thuế GTGT số 13/2008/QH12: “Thuế GTGT là thuế tính trên giá trị

tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến

tiêu dùng”.

1.2.1.2. Đặc điểm

Thứ nhất, thuế GTGT là một loại thuế gián thu: Đối tượng chịu thuế và đối tượng

nộp thuế không phải là một. Mặt khác, thuế GTGT là một yếu tố cấu thành trong giá cả

hàng hóa, dịch vụ hay nói cách khác giá cả mà người tiêu dùng mua đã bao gồm thuế

GTGT do đó có thể điều tiết gián tiếp thông qua giá cả cả hàng hóa, dịch vụ.

Thứ hai, Thuế GTGT là thuế tiêu dùng nhiều giai đoạn không trùng lắp: Thuế

GTGT đánh vào tất cả các giai đoạn từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng hàng hóa,

dịch vụ tuy nhiên chỉ đánh vào giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ. Do đó, tổng

SVTH:Tôn Nữ Diệu Hiền

6

Khóa luận tốt nghiệp

số thuế thu được ở tất cả các giai đoạn sẽ bằng số thuế GTGT tính trên giá bán tính

cho người tiêu dùng cuối cùng

Thứ ba, Thuế GTGT có tính tích lũy thoái so với thu nhập: Thuế GTGT đánh

vào HHDV. Người tiêu dùng hàng hóa dịch vụ là người phải trả khoản thuế đó, không

phân biệt thu nhập cao hay thấp đều phải trả một khoản thuế bằng nhau nếu dùng một

loại HHDV. Như vậy, nếu so sánh giữa số thuế GTGT phải trả so với thu nhập thì

người nào có thu nhập càng cao thì tỷ lệ tiền thuế GTGT phải trả so với thu nhập càng

thấp và ngược lại.

Thứ tư, thuế GTGT là loại thuế có tính trung lập cao: Thuế GTGT không chịu

ảnh hưởng bởi kết quả kinh doanh, không phải là yếu tố chi phí mà chỉ là yếu tố cộng

thêm vào giá bán. Thuế giá trị gia tăng không bóp méo giá cả hànghóa.

1.2.1.3. Vai trò

-Đảm bảo nguồn thu lớn, ổn định và kịp thời cho NSNN, góp phần tăng cường

tài chính quốc gia, đảm bảo nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm

nghèo và củng cố an ninh quốc phòng.

-Thuế GTGT góp phần bảo hộ nền sản xuất nội địa thông qua việc đánh thuế

GTGT hàng nhập khẩu khi nó xuất hiện trên lãnh thổ nước ta. Bên cạnh đó cũng góp

phần thúc đẩy việc xuất khẩu hàng hóa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam thông qua việc khấu

trừ hay hoàn lại số thuế GTGT đầu vào, điều này giúp giá cả của hàng hóa dịch vụ

thấp đi, tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

- Thuế GTGT giúp nhà nước kiểm soát được hoạt động, sản xuất, nhập khẩu,

kinh doanh hàng hóa nhờ kiểm soát hệ thống hóa đơn chứng từ, khắc phục được nhược

điểm của thuế doanh thu là trốn thuế. Qua đó, còn cung cấp cho công tác nghiên cứu,

thông kê những số liệu quan trọng.

1.2.1.4. Người nộp thuế, đối tượng chịu thuế, không chịu thuế giá trị gia tăng

a. Phạm vi áp dụng:

Thuế GTGT có phạm vi tác động rộng, đánh vào hầu hết tất cả các hàng hóa dịch

vụ trên thị trường.

SVTH:Tôn Nữ Diệu Hiền

7

Khóa luận tốt nghiệp

b. Người nộp thuế

Theo Điều 3, Thông tư 219/2013/TT-BTC hướng dẫn Luật thuế GTGT quy định:

“Người nộp thuế GTGT là tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch

vụ chịu thuế GTGT ở Việt Nam, không phân biệt ngành nghề, hình thức, tổ chức kinh

doanh (sau đây gọi là cơ sở kinh doanh) và tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hoá, mua

dịch vụ từ nước ngoài chịu thuế GTGT (sau đây gọi là người nhập khẩu)”.

c. Đối tượng chịu thuế

“Hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam (bao

gồm cả hàng hóa, dịch vụ mua của tổ chức, cá nhân ở nước ngoài), trừ các đối tượng

không chịu thuế GTGT”. (Điều 3, Luật thuế GTGT số 13/2008/QH12).

d. Đối tượng không chịu thuế

Đối tượng không chịu thuế được quy định rõ tại Thông tư 26/2015/TT – BTC, sửa

đổi, bổ sung cho Điều 4, Thông tư 219/2013 bao gồm 26 nhóm hàng hóa, dịch vụ chứa

một trong các tính chất sau: Mang tính thiết yếu; Thuộc các hoạt động ưu đãi vì mục tiêu

xã hội, nhân đạo; Thuộc một số ngành cần khuyến khích phát triển; Nhập khẩu nhưng

không tiêu dùng tại Việt Nam; Khó xác định giá trị tăng thêm. Cụ thể như sau:

- Sản phẩm trồng trọt (bao gồm cả sản phẩm rừng trồng), chăn nuôi, thuỷ sản, hải

sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế

thông thường của tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt bán ra và ở khâu nhập khẩu.

- Sản phẩm là giống vật nuôi, giống cây trồng, bao gồm trứng giống, con giống,

cây giống, hạt giống, cành giống, củ giống, tinh dịch, phôi, vật liệu di truyền ở các

khâu nuôi trồng, nhập khẩu và kinh doanh thương mại.

- Tưới, tiêu nước; cày, bừa đất; nạo vét kênh, mương nội đồng phục vụ sản xuất

nông nghiệp; dịch vụ thu hoạch sản phẩm nông nghiệp.

- Bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khoẻ, bảo hiểm người học, các dịch vụ bảo

hiểm khác liên quan đến con người; bảo hiểm vật nuôi, bảo hiểm cây trồng, các dịch

vụ bảo hiểm nông nghiệp khác.

- Và một số đối tượng khác.

SVTH:Tôn Nữ Diệu Hiền

8

Khóa luận tốt nghiệp

1.2.1.5. Căn cứ và phương pháp tính thuế GTGT

(1) Căn cứ tính thuế

Theo Điều 6, Thông tư số 219/2013/TT-BTC ngày 31/12/2013 quy định “Căn cứ

để tính thuế GTGT là giá tính thuế và thuế suất”.

Thuế GTGT = Giá tính thuế GTGT * Thuế suất

a. Giá tính thuế GTGT

Theo Điều 7, luật thuế GTGT số 13/2008/QH12 và luật sửa đổi, bổ sung thuế

GTGT số 31/2012/QH13 quy định như sau:

1, Đối với HHDV sản xuất trong nước bán ra:

Giá tính thuế GTGT là giá bán chưa thuế GTGT được ghi trên hóa đơn GTGT

- Đối với HHDV chịu thuế TTĐB: Giá tính thuế GTGT là giá đã bao gồm thuế

TTĐB nhưng chưa có thuế GTGT

- Đối với hàng hóa chịu thuế bảo vệ môi trường: giá tính thuế GTGT là giá đã

bao gồm thuế BVMT nhưng chưa có thuế GTGT

- Đối với hàng hóa chịu thuế bảo vệ môi trường và thuế tiêu thụ dặc biệt: giá tính

thuế GTGT là giá đã bao gồm thuế TTĐB và thuế BVMT nhưng chưa có thuế GTGT.

2, Đối với hàng hóa tiêu dùng nội bộ: hàng hóa luân chuyển nội bộ như hàng hóa

được xuất để chuyển kho nội bộ, xuất vật tư, bán thành phẩm dể tiếp tục quá trình sản

xuất trong một cơ sở sản xuất kinh doanh hoặc HHDV do cơ sở sản xuất kinh doanh

xuất hoặc cung ứng phục vụ hoặc động kinh doanh thì không tính và nộp thuế GTGT.

3, Đối với hàng hóa, dịch vụ (kể cả mua ngoài hoặc do cơ sở kinh doanh tự sản

xuất) dùng để trao đổi, biếu, tặng cho, trả thay lương: giá bán chưa thuế GTGT của

HHDV tương đương, cùng loại trên thị trường tại thời điểm phát sinh hoạt động này.

4, Đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mãi theo quy định của

pháp luật theo thương mại: Giá tính thuế bằng không (0). Trường hợp HHDV dùng để

khuyến mãi nhưng không thực hiện theo quy định của pháp luật thương mại thì phải kê

khai, tính nộp thuế như HHDV dùng để tiêu dùng nội bộ, biếu tặng cho.

SVTH:Tôn Nữ Diệu Hiền

9

Khóa luận tốt nghiệp

5, Đối với hoạt động cho thuê tài sản: là giá cho thuê chưa có thuế GTGT

. Trường hợp bên đi thuê trả từng kỳ hoặc trả trước cho thời hạn thuê; là giá cho

thuê chưa có thuế GTGT theo số tiền bên đi thuê trả từng kỳ hạn hay trả trước cho thời

hạn thuê chưa có thuế GTGT.

. Giá cho thuê tài sản do các bên thỏa thuận được xác định theo hợp đồng.

Trường hợp pháp luật có quy định về khung giá cho thuê thì giá cho thuê được xác

định trong phạm vi khung giá quy định.

6, Đối với hàng hóa bán theo phương thức trả góp, trả chậm: Giá tính thuế là giá

bán trả tiền ngay chưa thuế GTGT, không bao gồm lãi trả góp, trả chậm.

b. Thuế suất

Được quy định tại Thông tư số 219/2013/TT-BTC của Bộ tài chính ban hành

ngày 31/12/2013 có 3 mức thuế GTGT được áp dụng là 0%, 5% và 10% cho các hàng

hóa dịch vụ khác nhau. Cụ thể:

. Áp dụng thuế suất 0%

- Đối với hàng hoá, dịch vụ xuất khẩu.

- Hoạt động xây dựng, lắp đặt công trình ở nước ngoài và ở trong khu phi thuế quan.

- Vận tải quốc tế.

- Hàng hoá, dịch vụ thuộc diện không chịu thuế GTGT khi xuất khẩu.

Hàng hóa xuất khẩu được áp dụng thuế suất 0% khi có đầy đủ hồ sơ, chứng từ sau:

+ Có hợp đồng bán, gia công hàng hoá xuất khẩu; hợp đồng uỷ thác xuất khẩu.

+ Có chứng từ thanh toán tiền hàng hoá xuất khẩu qua ngân hàng và các chứng

từ khác theo quy định của pháp luật.

+ Có tờ khai hải quan theo quy định..

. Áp dụng thuế suất 5%

Nhóm 1: HHDV thiết yếu phục vụ cho đời sống xã hội

- Nước sạch phục vụ sản xuất, sinh hoạt

- Thuốc chữa bệnh, phòng bệnh cho người và vật nuôi

- Đồ chơi trẻ em, các loại sách (trừ sách không chịu thuế GTGT)

SVTH:Tôn Nữ Diệu Hiền

10