Nghệ thuật đồ họa Việt Nam giai đoạn hiện nay: Thực trạng và giải pháp

56

Ng iên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

Tạp chí Khoa học - Viện Đại học Mở Hà Nội 60 (10/2019) 56-60

NGHỆ THUẬT ĐỒ HỌA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

GRAPHIC ART OF VIETNAM IN THE CURRENT PERIOD

SITUATION AND SOLUTIONS

Kim Duy Văn^*

Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 5/4/2019

Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 7/10/2019

Ngày bài báo được duyệt đăng: 28/10/2019

Tóm tắt: Ở nước ta, khái niệm đồ họa bao gồm đồ họa tạo hình và đồ họa ứng dụng.

Đồ họa tạo hình là các thể loại tranh khắc, tranh được in trực tiếp qua bàn tay của họa sĩ.

Đồ họa ứng dụng là nghệ thuật sử dụng các yếu tố hình ảnh, kiểu chữ, màu sắc để truyền tải

thông điệp truyền thông qua thị giác. Nói cách khác đồ họa ứng dụng là loại hình nghệ thuật

ứng dụng, kết hợp hình ảnh chữ viết, màu sắc, đường, nét... và ý tưởng một cách sáng tạo để

truyền đạt thông tin hiệu quả và thú vị qua các hình thức ấn phẩm in ấn và trực tuyến. Trước

sự bùng nổ về công nghệ thông tin, sự phát triển về sản xuất và tiêu thụ hàng hóa cùng sự đa

dạng của các loại hình truyền thông quảng cáo đã tạo cho nhu cầu học đồ họa ngày càng lớn

và luôn có sức hút mạnh mẽ. Đồ họa ứng dụng hầu hết là các tác phẩm mỹ thuật được in ấn

hàng loạt bằng quy trình công nghiệp, nhằm ứng dụng một cách phổ cập vào đời sống, như

các thể loại tranh minh họa, biếm họa, tranh cổ động chính trị - xã hội, trình bày sách, tem

thư, thiết kế logo, bao bì, nhãn hiệu...

Từ khóa: Đồ họa, thực trạng, giải pháp, khái niệm, Việt Nam.

Abstract: In our country, graphic concepts include shaping graphic and applied

graphics. Shaping graphics are types of carvings, paintings printed directly through the

hands of an artist. Applied graphics are the art of using visual, typographic and color

elements to convey a visual message. In other words, applied graphics are a form of applied

art, combining images of writing, colors, lines, strokes ... and ideas in a creative way to

convey interesting and eﬀective information through printable forms and online. Facing

the explosion of information technology, the development of production and consumption of

goods, and the diversity of advertising media have created an increasing demand for graphic

arts and has always been a strong attraction. The applied graphics are mostly works of art

* Trường Đại học Mở Hà Nội

Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

57

which are mass printed by industrial processes, aiming at universal application in life, such

as illustrations, caricatures, political- social posters, book presentation, postage stamps,

logo design, packaging, brands ...

Keywords: Graphics, situation, solutions, concepts, Vietnam

1. Thực trạng về nghệ thuật đồ họa

Kích cỡ của tranh ngày càng mở rộng phù

hợp với yêu cầu trưng bày trong những

không gian lớn. Ngôn ngữ nghệ thuật cũng

đa dạng hơn, ngoài phong cách tả thực đã

xuất hiện những phong cách khác như xu

hướng trừu tượng và bán trừu tượng. Chắc

chắn trong những năm tới thể loại này sẽ

còn nhiều tiến triển mạnh mẽ.

Sự trưởng thành về số lượng họa sĩ

đồ họa là một điều cần khẳng định, hiện

nay chỉ Chi hội Đồ họa Hà Nội có “193

người”[5, tr433- 436] chiếm 1/10 tổng

số hội viên của Hội Mỹ thuật Việt Nam.

Trong những năm gần đây để mở rộng Hội

đã kết nạp không chỉ họa sĩ sáng tác đồ

họa tạo hình mà còn kết nạp nhiều họa sĩ

đồ họa ứng dụng. Từ ngày đất nước bước

vào sự nghiệp đổi mới, hoạt động đồ họa

đã có điều kiện tiếp xúc rộng rãi hơn với

thị trường nghệ thuật thế giới. Chúng ta

đã có những cuộc giao lưu về kĩ thuật đồ

họa hoặc những triển lãm tác phẩm đồ họa

của các họa sĩ Mỹ, Anh, Hà Lan, Trung

Quốc. Hội Mỹ thuật và cá nhân một số họa

sĩ Việt Nam đã đưa tác phẩm đồ họa đi

triển lãm ở một số nước như Nhật Bản,

Rumani, Trung Quốc, Đài Loan... Những

tìm kiếm trên mạng Intemet - cũng góp

phần không nhỏ để mở mang tầm nhìn về

hoạt động đồ họa thế giới. Sự giao lưu hội

nhập với nước ngoài cùng là những điều

kiện thuận giúp cho nghệ thuật đồ họa có

nhiều khởi sắc.

Về đồ họa ứng dụng, có thể khẳng

định lĩnh vực này đã góp phần tạo nên

giá trị hàng hóa và đẩy nhanh yếu tố cạnh

tranh trong nền kinh tế thị trường. Một

trong những sáng tạo tiêu biểu của đồ họa

ứng dụng là thiết kế logo. Việc tuyển chọn

logo đẹp không chỉ là nhu cầu, là niềm tự

hào của các đơn vị sản xuất kinh doanh,

các tổ chức xã hội và cơ quan công quyền.

Các cuộc thi logo được tổ chức thường

xuyên và trở thành sự kiện văn hoá nổi bật

hiện nay. Lĩnh vực trang trí sách báo và tạp

chí cũng đạt được nhiều thành công đáng

kể. Trong hoàn cảnh đời sống vật chất còn

nhiều khó khăn, thì sự thành công đó thể

hiện mức độ phong phú về đời sống tinh

thần của dân tộc.

Đồ họa ứng dụng hiện nay ở Việt

Nam là một trong những lĩnh vực có triển

vọng dựa trên nền tảng là sự phát triển của

môi trường kinh tế - xã hội. Tiềm lực công

nghệ ngày càng được cải thiện, đặc biệt

là vai trò của các họa sĩ thiết kế trong quá

trình tiếp thu có chọn lọc những thành tựu

của thế giới.

Về đồ họa tạo hình, những năm

gần đây thể loại tranh in khắc đã có bước

chuyển mình; tạo được sự đột khởi về

hình thức. Nếu trước đây trong hoàn cảnh

khó khăn tranh khắc của ta hầu như chỉ là

khắc gỗ và khắc thạch cao với khuôn khổ

nhỏ thì hiện nay số lượng tranh khắc đồng,

khắc kẽm, tranh in đá đã tăng lên đáng kể,

đặc biệt có thêm những kỹ thuật mới như

in lõm cảm quang, in kỹ thuật tổng hợp...

Ngoài những hiện tượng đáng chú ý

nói trên, nghệ thuật đồ họa trong giai đoạn

hiện nay vẫn tồn tại không ít những điều

58

Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

bất cập, trong đó chất lượng không đồng

đều của từng chuyên ngành đồ họa là vấn

đề đáng để các họa sĩ lưu tâm. Điều này có

thể thấy rõ khi điểm qua một số hoạt động

cụ thể dưới đây:

điểm như đã trình bày ở trên, song cũng bộc

lộ không ít khiếm khuyết. Dạo qua các cửa

hàng sách, ta thấy xu hướng khá phổ biến

là mỗi cuốn sách đều muốn “bắt mắt” bằng

cách trang trí nhiều hình và màu. Kết quả

là sách văn học nghệ thuật, sách khoa học

kĩ thuật, sách nghiên cứu lý luận... đều na

ná giống nhau, không mang tính đặc trưng

chuyên biệt của từng chủng loại. Các nhà

xuất bản lớn không tạo dựng được phong

cách thiết kế riêng, do đó không định dạng

được ấn tượng cần phải có cho thương hiệu

của mình. Những nhược điểm của nghệ

thuật đồ họa như đã nêu trên đây là có lý do

khách quan về thời cuộc, về cơ chế xã hội

và cũng có lý do chủ quan về tính chuyên

nghiệp của họa sĩ.

Tranh in khắc tuy có phát triển về

số lượng nhưng còn thiếu sự đa dạng về

phong cách, thiếu nét cá tính nổi trội của

từng tác giả. Sự phấn đấu để hình thành

bút pháp và phong cách độc lập của từng

tác giả là một thách thức rất lớn đối với

nghệ thuật tạo hình nói chung và đồ họa

tạo hình nói riêng.

Tranh cổ động chính trị - xã hội là

một thể loại mang giá trị truyền thống

của nền mỹ thuật cách mạng nước ta. Ở

giai đoạn hiện nay, tranh cổ động cho

những Đại hội Đảng, những ngày kỷ niệm

lớn hoặc những sự kiện APEC, ASEM,

SEAGAMES... đã đạt được thành quả

đáng ghi nhận. Song phần nhiều tranh chỉ

rực rỡ về mặt hình thức, ít tác phẩm mang

sức mạnh lay động tư tưởng và tình cảm

người xem như ở các giai đoạn trước.

Vì sao tranh cổ động và tranh châm

biếm đã kém phần thân thiết với mọi

người? Thời kỳ toàn dân tiến hành chiến

tranh bảo vệ độc lập của Tổ quốc đã qua

đi, sinh mạng và ý chí của con người

không còn lập trung vào cuộc chiến đấu

một mất một còn với kẻ thù xâm lược.

Ranh giới chiến tuyến giữa địch và ta đã

mất sự khẳng định rạch ròi. Tranh cổ động

không còn là hiện thân của tiếng thét căm

hờn, của tinh thần sục sôi sẵn sàng hy sinh

vì chính nghĩa. Nội dung cổ động giờ đây

đã bao hàm nhiều phương diện không còn

gắn chặt với những suy tư và hành động

bức xúc nhất của từng con người. Trong

hoàn cảnh ấy, thể loại này có giảm thiểu

sức lôi cuốn hấp dẫn so với trước đây cũng

là điều dễ hiểu.

Tranh châm biếm cũng ở tình trạng

tương tự như tranh cổ động. Số lượng họa

sĩ biếm không nhiều, tác phẩm biếm họa

trên báo chí chưa gây được sự chú ý của

công chúng, chưa “châm” được sâu vào

ấn tượng thị giác của độc giả, để từ đó gây

nên niềm vui, nỗi buồn, sự trăn trở mang

tính xã hội sâu sắc.

Tem thư vừa là một tác phẩm nghệ

thuật, vừa là sản phẩm hàng hóa có giá trị

kinh tế đối nội và đối ngoại. Mấy chục năm

qua nghệ thuật tem của ta tiến triển chậm

chạp, không có bước đột phá đáng kể về

nội dung, kĩ thuật in ấn và hình thức còn

mang tính đơn điệu. Ngay cả lĩnh vực thiết

kế bìa và trình bày sách, tuy có nhiều ưu

Trong thực tế hiện nay đồ họa ứng

dụng đòi hỏi sự kết hợp nhuần nhuyễn

giữa tư duy sáng tạo mỹ thuật của họa sĩ

thiết kế và sự đa năng của các công cụ

đồ họa máy tính. Là một nhà tuyển dụng

trong những năm qua tác giả bài viết nhận

Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

59

thấy: trong quá trình tuyển dụng, nhiều

ứng viên có “hồ sơ” học tập rất đẹp nhưng

lại thiếu kiến thức về máy tính liên quan

đến nghề như Photoshop, QuarkXPress,

Ilustrator hay phần mềm minh họa Poster,

phần mềm vẽ Corel Draw... Nhiều ứng

viên thành thạo các phần mềm thiết kế

nhưng lại thiếu kiến thức về mỹ thuật và

sáng tạo, họ làm việc như những người

thợ bấm máy tính theo yêu cầu của ông

chủ sản phẩm. Vì vậy, người làm công

việc này ngoài kiến thức chuyên môn, tư

duy sáng tạo phải thành thạo công cụ thiết

kế phù hợp với công việc, có kiến thức

thực tế và kiến thức maketing…

khác nhau. Điều đó tạo nên tính linh hoạt

trong tư duy và kỹ năng sáng tác. Nhìn

chung, các họa sĩ nước ta thiếu nghiên cứu

chuyên sâu, thiếu sự thuần thục trong tác

nghiệp ở từng lĩnh vực chuyên môn nhất

định. Mặc dù, sự thuần thục lại là một

trong những nhân tố cơ bản làm nên giá

trị của chất lượng nghệ thuật. Giờ đây đã

là thời điểm và đã có cơ hội để các họa sĩ,

nhà thiết kế dành thời gian và công sức

cho việc chuyên sâu hoá về nghệ thuật,

làm cho từng thể loại tác phẩm nâng cao

hơn chất lượng chuyên môn.

Nội dung đào tạo chuyên ngành của

các cơ sở đào tạo cũng là một tiền đề quan

trọng quyết định về chất lượng chuyên

môn. Ngày nay các trường đào tạo về mỹ

thuật và nghệ thuật thiết kế trên thế giới

đã bổ sung những kiến thức tiên tiến và

phương tiện kỹ thuật hiện đại. Riêng nghệ

thuật thiết kế đồ họa đã được hỗ trợ bởi các

môn học cơ bản như nghệ thuật thị giác,

nguyên lý cấu trúc, nguyên lý marketing...

và những ứng dụng công nghệ thông tin,

từ đó tạo ra nhận thức mới và kỹ năng mới

trong phương pháp sáng tạo, đem lại hiệu

quả độc đáo và những hình thức mới mẻ

cho việc thể hiện ý tưởng sáng tác. Ở nước

ta những nội dung nói trên chưa được đề

cập một cách hệ thống trong chương trình

đào tạo. Do vậy, cần nhận thức lại quan

niệm về mục tiêu đào tạo, chất lượng đầu

ra và nhu cầu sử dụng nhân lực những

ngành này. Quan trọng nhất là cần đào tạo

ra những họa sĩ sáng tạo, nhà thiết kế có

năng lực dẫn dắt, tham vấn…

2. Hạn chế và giải pháp của nghệ

thuật đồ họa hiện nay

Vì sao nhiều thiết kế đồ họa vẫn giữ

khoảng cách khá xa, chưa vươn lên tầm

cao của chất lượng thiết kế? Ngoài lý đó

về trình độ nhận thức còn có lý do về cơ

chế thị trường. Trong cơ chế thị trường,

không chỉ có những nhân tố kích thích sự

phát triển kinh tế - xã hội, mà còn tiềm

ẩn những mặt tiêu cực bất khả kháng. Lợi

nhuận là yếu tố chi phối toàn diện cuộc

sống. Đôi khi vì lợi nhuận mà nhà kinh

doanh, nhà thiết kế mẫu và cả nhà quản

lý xã hội không dám cưỡng lại những thị

hiếu còn ở mức hạn chế của người tiêu

dùng. Đó là một trong những nguyên nhân

dẫn đến nhiều mẫu thiết kế bao bì, nhãn

hiệu, xuất bản phẩm còn mang tính bảo

thủ, chưa có được sự bứt phá tích cực theo

chiều hướng tân tiến hiện đại.

Câu hỏi vì sao cuối cùng, dành cho

kiến thức học thuật và tính chuyên nghiệp

của người họa sĩ. Do hoàn cảnh lịch sử, các

họa sĩ và nhà thiết kế của ta thường phải

trải nghiệm qua nhiều thể loại mỹ thuật

Môi trường xã hội ảnh hưởng rất lớn

đến thành quả sáng tạo nghệ thuật. Nói

riêng về nghệ thuật thiết kế trong các nước

phát triển, từ giữa thế kỷ XX tới nay đã

hình thành một số trào lưu, xu hướng mới,

60

Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

trong đó xu hướng hậu hiện đại đã ảnh

hưởng không nhỏ đến phong cách thiết kế

của nhiều sản phẩm đồ họa ứng dụng. Các

chuyên gia của ta nên quan tâm tìm hiểu

những vấn đề học thuật nói trên, để nền đồ

họa nước ta sớm cập nhật với sự tiến bộ

của thế giới.

xã hội. Kiến thức học được không bao giờ

là đủ với thực tiễn nhưng người viết tin

rằng nếu sinh viên được đào tạo chuyên

nhiệp gắn với thực tế, học lý thuyết luôn

đi đôi với thực hành thì các em khi ra

trường sẽ tự tin với kiến thức được đào

tạo trong trường và kinh nghiệm từ thực

tiễn để bước vào nghề, giúp các em lựa

chọn được hướng đi tốt nhất trong nghành

nghệ thuật đồ họa đang phát triển rộng lớn

hiện nay.

Một vấn đề mang tầm nguyên lý bao

quát nhưng chưa được giải quyết thoả đáng

trong thực tế, đó là đặc trưng dân tộc trong

nghệ thuật, quan hệ giữa tính dân tộc, tính

quốc tế và tính hiện đại. Theo tôi nghĩ đây

là một vấn đề rất tế nhị. Tính dân tộc, tính

địa phương được bộc lộ qua tâm lý thụ cảm

của người nghệ sĩ, nó có giá trị đặc thù,

có vị trí đáng kể trong nghệ thuật đương

đại. Nhưng chúng ta không nên mắc lại sai

lầm của quá khứ, đem nguyên lý bao quát

nói trên làm tiêu chí cụ thể cho từng sản

phẩm nghệ thuật. Trong nghệ thuật đồ họa

đương đại, đặc biệt là đồ họa thương mại,

luôn có khả năng tiềm ẩn những đặc trưng

vừa mang tính dân tộc vừa mang tính quốc

tế. Có những tác phẩm đồ họa như logo,

vốn là công cụ cho hoạt động dịch vụ ở cả

trong và ngoài nước, bản thân ngôn ngữ

nghệ thuật của đã mang tính quốc tế rất

cao, tính dân tộc chỉ hiện lên trong một số

trường hợp đặc thù. Vì vậy, trong các cuộc

thi logo không phải cuộc thi nào cũng nên

nhấn mạnh yêu cầu về tính dân tộc hay là

nét đặc trưng của Việt Nam, bởi điều này

không dễ và không phải lúc nào cũng có

thể thực hiện được.

Tài liệu tham khảo:

1. Lê Huy Văn (2003) Cơ sở và phương pháp

lý luận Design, Nxb Mỹ thuật, Hà Nội.

2. Trần Hay, Nguyễn Gia Bình (1998), Bài

giảng môn học thiết kế chuyên ngành, Khoa

Đồ họa trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp,

Hà Nội.

3.Nguyễn Hồng Hưng (2009), Nguyên lý

Design thị giác, Nxb Đại học Quốc gia TP Hồ

Chí Minh.

4. Ngô Thanh Phượng (2006), Thiết kế quảng

cáo, Nxb Văn hóa Sài Gòn, Tp. Hồ Chí Minh.

5. Trần Khánh Chương (2017), Hội mỹ thuật

Việt Nam 60 năm xây dựng và phát triển, Nhà

xuất bản Mỹ Thuật.

Địa chỉ tác giả: Trường Đại học Mở Hà Nội

Email: van828@gmail.com

3. Kết luận

Nghệ thuật đồ họa là nghệ thuật đa

lĩnh vực và có sức lan tỏa rộng trong đời

sống. Nghệ thuật đồ họa là một nghành

nghề đang “HOT” và rất cần nhân lực tốt

phù hợp với nhu cầu và sự phát triển của

Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

Tạp chí Khoa học - Viện Đại học Mở Hà Nội 60 (10/2019) 61-65

61

HỘI HỌA TRONG THIẾT KẾ THỜI TRANG

PAINTING IN FASHION DESIGN

Điền Thị Hoa Hồng^*

Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 5/4/2019

Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 4/10/2019

Ngày bài báo được duyệt đăng: 25/10/2019

Tóm tắt: Thời trang và hội họa thường được ví như một mối quan hệ cộng sinh cùng

tồn tại và tương tác với nhau từ những vạn vật xung quanh cuộc sống thường ngày. Thời

trang cần sự phô diễn của nghệ thuật và đồng thời nghệ thuật hội họa vô tình trở thành điều

kiện cần và đủ làm thành chất xúc tác nâng các sản phẩm thời trang lên tầm cao mới giàu

chất nghệ thuật. Hội họa là một trong số rất nhiều ngành nghệ thuật rất gần gũi với thời

trang, bản thân các nhà thiết kế thời trang cũng chính là họa sỹ, với nền tảng vững chắc từ

màu sắc, đường nét, hình khối tới xúc cảm nghệ thuật. Do đó có thể nói rằng, hội họa và

thời trang có sự kết nối mạnh mẽ và trường tồn. Đây là một mối quan hệ bền vững mang tính

tương hỗ, các sản phẩm với nguồn cảm hứng từ hội họa luôn mang đến hiệu quả cao trong

thẩm mĩ, trường tồn lâu bền với thời gian, có khi lại ảnh hưởng đến trào lưu thời trang của

cả thế giới.

Từ khóa: Hội họa, thời trang, sự kết hợp, hiệu quả, trào lưu.

Abstract: Fashion and painting are often likened to a symbiotic relationship coexisting

and interacting with each other from all things around everyday life. Fashion needs the

display of art and at the same time art of painting accidentally becomes a necessary and

suﬃcient condition to be a catalyst that elevates fashion products to a new level in artistic

quality. Painting is one of the many arts that are very close to fashion, fashion designers

themselves are artists, with a solid foundation from colors, lines, shapes to emotions of art.

Therefore, it can be said that painting and fashion have strong and lasting connection. This

is a sustainable relationship of mutual support, products with inspiration from painting

always bring high eﬃciency in aesthetics, lasting with time, aﬀecting the fashion trend of

the whole world.

Keywords: Painting, fashion, combination, eﬀectiveness, trend.

* Trường Đại học Mở Hà Nội

62

Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

1. Đặt vấn đề

Thiết kế thời trang được đặt trong

mạnh đến đời sống và xã hội trở thành xu

thế hay trào lưu của một thời kì.

khối mĩ thuật ứng dụng, có lẽ chính vì thế

mà thời trang luôn mang trong mình cảm

hứng nghệ thuật. Đơn thuần đều hiểu rằng

thời trang dường như là kĩ thuật, là sự tác

động của cảm quan thiết kế cá nhân. Song

còn hơn thế nữa, các nhà thiết kế thời

trang thiết kế các sản phẩm thời trang là

một sự phối hợp đa di năng giữa sự tương

tác lĩnh hội mạnh mẽ về thế giới mà còn

có trực giác nhạy bén và sáng tạo. Họ nắm

bắt một cách nhanh chóng thực tế của xã

hội, nhu cầu của thị trường, những biến

chuyển của tâm lý người tiêu dùng. Kết

với phong cách thiết kế ược nuôi dưỡng

bằng cả lý trí và sự đam mê. Các nhà thiết

kế thường đi theo cảm hứng cá nhân, đôi

khi mang tính áp đặt nhưng có căn cứ khoa

học và có tính thuyết phục cao, với khả

năng tưởng tượng phóng khoáng, nhạy

cảm nhưng không nặng tính chủ quan

cùng với óc thẩm mỹ tốt.

Hội họa là một trong những loại hình

nghệ thuật có tính tương tác mạnh mẽ nhất

với thời trang. Một phần có thể hiểu rằng

bản thân các nhà thiết kế thời trang cũng

chính là họa sỹ, với nền tảng vững chắc từ

màu sắc, đường nét, hình khối tới xúc cảm

nghệ thuật.

2. Nội dung

Hội họa vẫn luôn là một dòng nghệ

thuật có tác động qua lại mạnh mẽ với

thời trang trong mọi hướng của tư duy, là

nguồn cản hứng độc đáo, truyền tải được

một thông điệp cảu sự lãng mạn, bay

bổng, giàu chất trữ tình … trong mỗi một

tác phẩm thời trang - nơi mà nó đi qua.

Từ cuối thế kỷ XV trang phục đã

bắt đầu có sự ảnh hưởng từ hội họa. Hội

họa giai đoạn này cũng là giai đoạn mô tả

sự chuyển động của ánh sáng thông qua

màu sắc. Chúng ta nhận thấy trên trang

phục người ta sử dụng các loại chất liệu

như xa tanh, tơ lụa và các đăng ten đều lấp

lánh và gợi sự chuyển động thông qua thị

giác về ánh sáng. Đến thời Đế Chế cuối

thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX, chính vua

Napoleon cũng đã thuê họa sỹ sáng tác và

tham gia phê duyệt mẫu trang phục quân

đội. Họa sỹ quý tộc L. David và người phụ

trách nghi lễ B. Idabe đã sáng tác dựa vào

mẫu trang phục quý tộc Tây Ban Nha thế

kỷ XVI và XVII để làm rất nhiều phác

thảo. Thời đó đã có áo đuôi tôm sau này

trở thành áo lễ của người châu Âu. Nhân

dân Pháp rất tự hào vì họ cho đây là bộ

trang phục mẫu mực biểu hiện lòng yêu

nước đích thực của người Pháp,

Các hình thức nghệ thuật đều có một

đặc điểm chung đó là sáng tạo cái đẹp, đây

là một phạm trù thẩm mĩ. Thời trang cũng

vậy, mang trong mình ngôn ngữ biểu đạt

giàu tưởng tượng, phong phú về cảm nhận

trong việc hướng đến cái đẹp, tìm ra những

giá trị thẩm mĩ mới trong từng bộ sưu tập.

Mỗi một hình thức nghệ thuật đều mang

những giá trị biểu đạt khác nhau chẳng

hạn như: âm nhạc là giai điệu, văn học là

câu từ… còn thời trang, giá trị biểu đạt

thể hiện qua sự hòa hợp một cách hài hòa,

chặt chế các yêu tố như chất liệu, màu sắc,

hình dáng, trang trí… Do đó có thể nhận

thấy rằng mọi hình thức nghệ thuật đều có

thể tác động, liên kết chặt chẽ với nhau để

cùng thúc đẩy sáng tạo thẩm mĩ lên cao.

Chính những sự sáng tạo này sẽ tác động

Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

63

Từ đầu thế kỷ XX đến nay, hội

họa đã thực sự có những ảnh hưởng lớn

tới trào lưu thời trang trên toàn thế giới,

đặc biệt là khu vực châu Âu. Chủ nghĩa

Siêu thực, Chủ nghĩa Vị lai và Nghệ thuật

Trang trí đã bao trùm mọi mặt của đời

sống xã hội. Những nghệ sĩ tiên phong đặc

biệt là những nhà Siêu thực Chủ nghĩa và

các nhà Tương lai Chủ nghĩa đã mang

nghệ thuật đến với thời trang. Từ sự kết

hợp này, những phụ kiện và chất liệu vải

mang phong cách “Art deco” (Nghệ thuật

Trang trí) đã ra đời và tái hiện kỹ thuật

mang tính trang trí giống như nghệ thuật

sơn mài phương Đông

Khi hội họa truyền cảm hứng đến

thời trang, các nhà thiết kế lĩnh hội và tiếp

nhận trở thành nguồn cảm hứng dồi dào.

Dù là mĩ thuật đương đại hay đến cổ điển

xa xưa, hội họa luôn có tác động không

nhỏ đến thời trang, luôn được những nhà

thiết kế khai thác, ứng dụng, từ đó tạo nên

những sản phẩm ứng dụng trong nền công

nghiệp may mặc, hoặc thậm chí là một

tuyệt tác khác.

Mosaic from the Monreale Cathedral

(Sicily - 1170)

Dolce and Gabbana

A/W 2013

Cảm hứng bất tận ấy, có thể được truyền đến từ những bức bích họa trong các giáo

đường ở Sicily xa xôi…

The Left of Christ” - Robert Campin

(1430)

Alexander McQueen - A/W 1997

64

Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

Và cũng chẳng ai còn xa lạ với

violet yểu tử và pansy vô vọng của tình

yêu, chính là cái chết được mệnh danh

rằng nên thơ bậc nhất. Để rồi, bức họa

nghệ thuật lại tiếp tục là cảm hứng cho

các bức ảnh chụp thời trang, vừa hoang

dại, đẹp đẽ, lại ẩn chứa những giấc mơ

cứ miên man trôi đi qua ngày dài.

ông hoàng Shakespeare và bi kịch tình

“Hamlet” đã đi vào lịch sử của nền nghệ

thuật đại chúng. Vở kịch đã khắc họa nên

một hồng nhan Ophelia, xinh đẹp mà bất

hạnh. Hình ảnh nàng gieo mình xuống

con sông êm đềm, cùng anh túc chết chóc,

những đóa hồng tuổi trẻ, cúc dại ngây ngô,

“Ophelia” - Sir John Everett Millais (1852) “Saoirse Ronan in The Cult of Beauty” -

photo: Steven Meisel (Vogue US, 12/2011)

“Nghệ thuật hội họa trở thành một

yếu tố của thời trang, Saint Laurent đã

chứng minh mình là con người của thời

đại. Những thành công đó đã khẳng định

vị trí huyền thoại của Yves Saint Laurent,

ngang tầm với Christian Dior, Coco

Chanel… và góp phần đưa Paris trở thành

kinh đô thời trang thế giới. Đầu thập niên

70, trong một lần tình cờ, Cavalli đã mày

mò và sáng tạo ra cách vẽ màu trên thân

thể. Những cô gái nghỉ mát ở Capri và

St. Tropez hâm mộ kiểu “thời trang” này.

Kể từ đó đến nay, “body painting” đã trở

thành một trường phái thời trang được yêu

thích ở nhiều nơi trên thế giới. Sự kiện

này đã khiến tạp chí Vogue Italy bắt đầu

để mắt đến Cavalli. Những năm đầu thế

kỷ XXI, Kiểu hình xăm này đã trở thành

mốt thời thượng từ Paris, London, Milan,

New York… tới Nhật Bản, Hàn Quốc, đặc

biệt là ở Thái Lan và thậm chí ngay cả ở

Việt Nam cũng hưởng ứng theo trào lưu

này” [1]

Cứ dần như vậy hội họa lặng lẽ dần

dần trở thành một yếu tố không thể tách

rời đối với tâm hồn các nhà thiết kế. Tại

mỗi một thời điểm khác nhau,một giai

đoạn khác nhau nhưng các tác phẩm nghệ

thuật hội họa và những sản phẩm thiết kế

thời trang vẫn luôn tìm được tiếng nói

chung, cảm nhận được tinh thần của nhau,

bộc lộ và truyền tải được ý nghĩa tinh thần

nói chung - đó là giá trị thẩm mĩ của nghệ

thuật, của cái đẹp trong sáng tạo.

3. Kết luận

Nhìn chung, mỗi một loại hình nghệ

thuật đều mang trong mình những cảm

Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

65

nhận của riêng mình về cái đẹp, chính vì

thế việc giao hoa giữa loại hình nghệ thuật

này với loại hình nghệ thuật khác luôn

mang đến một cảm giác mới lạ, đầy tính

hấp dẫn. hội họa và thời trang là như vậy.

Mỗi một sản phẩm thời trang khi mang

trong mình ngôn ngữ của hội họa luôn để

lại sự rung động đầy ấn tượng trong mắt

người chiêm ngưỡng. Đó là sự kết hợp

mang đầy tính ngẫu hững của thời trang

đắm chìm và lắng đọng trong không gian

sâu, rộng của nghệ thuật hội họa. Tất cả

điều đó đã mang lại chất “rung” trong cái

cảm của mỗi người được ngắm hay nhìn

thấy nó. Hội họa và thời trang vẫn luôn là

sự kết hợp hoàn hảo, đầy tính bất ngờ của

thẩm mĩ và sáng tạo.

Tài liệu tham khảo:

1. Nguyễn Thị Kim Hương, “Sự gắn kết giữa

hội họa và thời trang”, Trường Đại học Mỹ

thuật công nghiệp Hà Nội

2. Elle team, “Hội họa đến với thời trang”, tạp

chí Elle, số tháng 3/2014

3. “Thời trang cảm hứng từ hội họa”, báo Xây

dựng, số tháng 10/2014

Địa chỉ tác giả: Trường Đại học Mở Hà Nội

Email: dienhoahong@gmail.com