Bài giảng Kỹ năng phỏng vấn - Bài 8: Thiết kế bảng hỏi

Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Phát triển

(DEPOCEN)

Cấu trúc bài giảng

1. Vị trí, ý nghĩa của thiết kế bảng hỏi

2. Quy trình và các bước thiết kế bảng hỏi

3. Nguyên tắc chung khi xây dựng bảng hỏi

4. Kiểm tra thử

5. Kết luận

Nhiều định nghĩa về bảng hỏi

 “ Một tập hợp các câu hỏi được bố trí và xắp xếp

theo một cấu trúc nhất định nhằm thu thập thông

tin từ một nhóm đối tượng được lựa chọn để trả

lời một hay nhiều câu hỏi nghiên cứu ”

 “Một tập hợp các câu hỏi, đặc biệt dùng để giải

quyết cho một số vấn đề điển hình có tính thống

kê thông qua việc thu thập thông tin trong một

khảo sát”

 Và các định nghĩa khác…

1. Vị trí, ý nghĩa của thiết kế bảng hỏi

 Dùng bảng hỏi làm gì?

 Đánh giá nhu cầu đầu tư phát triển, đánh giá sự khác

biệt giữa các vùng

 Đo lường kết quả của dự án, chương trình can thiệp

 Theo dõi, đánh giá tiến độ, mức độ thực hiện chương

trình triển khai dự án

 Đánh giá mức độ thỏa mãn của người hưởng lợi dự án

 Đánh giá tác động của dự án…

Ý nghĩa của thiết kế bảng hỏi

 BH được coi là hình thức của toàn bộ của cuộc điều

tra

 BH thể hiện nội dung nghiên cứu

 Chất lượng BH thể hiện chất lượng của cuộc ĐT

 BH được xem là công cụ để đạt được mục tiêu

nghiên cứu.

 Thiết kế BH tốt:

 Thu thập được thông tin chính xác nhất

 Tăng tỷ lệ người trả lời

 Có giá trị và đáng tin cậy

 Tiết kiệm thời gian và tiền bạc

 Tỷ lệ trả lời tối đa

Bảng hỏi không tốt

 Những trường hợp không trả lời có thể ảnh hưởng tới hiệu

lực của bảng hỏi tương tự như việc bị mất thông tin (hoặc

thông thu thông tin không chính xác)

Tỷ lệ trả lời thấp

Giảm tính

hiệu quả

của cỡ

mẫu

Giảm sức

mạnh của

nghiên cứu

Giảm tính

chính xác

của kết quả

cuối cùng

6

2. Các bước trong thiết kế bảng hỏi

4 công đoạn chính để xây dựng bảng hỏi:

 Xác định và quyết định hỏi cái gì?

 Xác định bố cục của bảng hỏi

 Lựa chọn kiểu câu hỏi, đặt câu hỏi

 Sắp xếp thứ tự câu hỏi và trình bày

2.1 Làm rõ hỏi cái gì?

 Làm rõ các bước trung gian từ câu hỏi nghiên cứu đến

câu hỏi cuối cùng

 Câu hỏi nghiên cứu

 Các vấn đề liên quan: biến độc lập, phụ thuộc→ khung

lý thuyết

 Trọng tâm câu hỏi

Khung lý thuyết

 Biến độc phụ thuộc: là biến số dùng để mô tả hay đo

lường vấn đề nghiên cứu.

 Biến độc lập : là biến số dùng để mô tả hay đo lường

các yếu tố gây nên vấn đề nghiên cứu

 Biến số trung gian: các yếu tố tác động, ảnh hưởng

đến sự tác động của biến độc lập lên biến phụ thuộc

2.2.Bố cục và sắp xếp thứ tự câu hỏi

 Xác định bảng hỏi gồm các phần nào dựa theo khung

lý thuyết được xác định ở trên

 Tiêu đề

 Giới thiệu (kèm thư giới thiệu)

 Địa chỉ liên lạc để thông tin bảng hỏi

Bố cục và sắp xếp thứ tự câu hỏi

 Bố cục gọn, hấp dẫn

 Hai trường phái về thứ tự câu hỏi

 Bắt đầu từ dễ đến khó, từ chung đến tế nhị

 Bắt đầu từ hấp dẫn đến kém hấp dẫn

 Chọn thứ tự nào phải tuân thủ quy tắc thứ tự

logic = các câu hỏi trong 1 phần phải liên quan đến

nhau

 Giữ nhịp bảng hỏi

 Tránh lạm dụng bước nhảy, rẽ nhánh

2.3. Các loại câu hỏi và thang đo

 Có rất nhiều cách chia các loại câu hỏi:

- Câu hỏi đóng/mở/kết hợp

- Câu hỏi chọn một/nhiều phương án

- Câu hỏi gián tiếp/trực tiếp

- Câu hỏi nội dung/lọc/tâm lý

- Câu hỏi lưỡng cực/câu hỏi đơn cực

- Trong nội dung bài giảng: Chỉ đề cập đến câu hỏi

mở, và câu hỏi đóng.

Ví dụ 1

Nghiên cứu “Đánh giá sự hài lòng đối với công việc của cán bộ

công chức viên chức khối cơ quan nhà nước tỉnh Nghệ An”

- Câu hỏi nghiên cứu: Tìm hiểu về sự hài lòng của cán bộ công

chức, viên chức đối với công việc của họ tại các cơ qua nhà nước

- Biến phụ thuộc: sự hài lòng của cán bộ công chức viên chức bao

gồm: công việc đảm nhiệm, lãnh đạo và môi trường làm việc, cơ

sở vật chất, chế độ lương thưởng, cơ hội thăng tiến và cơ hội

học nâng cao năng lực.

- Biến độc lập: giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn, tình trạng hôn

nhân…), địa bàn công tác, vị trí công tác, thâm niên công tác…

- Biến trung gian; cơ chế chính sách của nhà nước, của địa

phương, môi trường kinh tế xã hội.

Ví dụ 2

 Khảo sát đầu vào dự án hỗ trợ phát triển tam nông cho các hộ

gia đình tại tỉnh Gia Lai.

 Câu hỏi nghiên cứu: Tìm hiểu thực trạng đời sống kinh tế xã hội

sản xuất của các hộ gia đình tại tỉnh Gia Lai.

 Biến phụ thuộc: Nhà cửa, đất đai, tài sản, hoạt động sản xuất

nông nghiệp, hoạt động sản xuất phi nông nghiệp, tiếp cận các

dịch vụ hỗ trợ phát triển nông nghiệp, tiếp cận thị trường.

 Biến độc lập: Vùng miền, loại hộ gia đình, quy mô hộ gia đình,

trình độ học vấn của chủ hộ, tình trạng hôn nhân của chủ hộ,….

 Biến độc lập: Môi trường tự nhiên của địa phương, chính sách

phát triển kinh tế xã hội của địa phương.

Câu hỏi mở và câu hỏi đóng

 Câ u hỏi mở chỉ ra đơn giản là để mở cho người được hỏi

tự do trả lời

- Ví dụ: “Bạn cảm thấy sức khỏe của bạn hô m nay thế nào?”

• Câu hỏi đóng là câu hỏi đưa ra các phương án trả lời

trước

Ví dụ 1: Hô m nay bạn có khỏe khô ng?

Có

Khô ng

Ví dụ 2: Mức độ đồng tì nh của bạn với ý kiến sau: “Hô m nay tô i rất

khỏe”?

Đồng ý

Bì nh thường

Khô ng đồng ý

15

Câu hỏi mở và câu hỏi đóng

 Quy định chung: với nghiên cứu định lượng, câu hỏi

đóng thông thường tốt hơn câu hỏi mở, vì:

 Thuận lợi hơn cho người được phỏng vấn

 Thuận lợi hơn cho quá trình nhập dữ liệu, không cần

phải mã hóa lại thông tin

 Thuận lợi cho người nghiên cứu phân nhóm người trả

lời

16

Câu hỏi đóng

 Câu hỏi đóng thường hữu ích vì ….

 Điền câu trả lời dễ và nhanh

 Dễ mã hóa, ghi lại và phân tích

 Câu hỏi đóng thường không hữu ích vì ...

 Không thể bao hàm hết các phương án trả lời có

thể (toàn diện)

 Không khai thác được thông tin sâu

17

Bất lợi của câu hỏi đóng

 Các nhóm câu trả lời có thể dẫn dắt người được

phỏng vấn

 Có thể dễ trả lời mà không cần phải suy nghĩ

 Không nên dùng nhất khi:

 Hỏi về độ thường xuyên của những hành vi nhạy cảm

 Câu hỏi có thể có nhiều phương án trả lời khác nhau

18

Ví dụ (tiếp)

 Anh/Chị có thấy các công trình đã xây dựng có đem lại

hiệu quả cho người dân địa phương không?

 1. Có rất nhiều

 2. Có nhiều

 3. Không có gì.

Ví dụ (tiếp)

 A/C có biết các hoạt động như là tập huấn, hội thảo?

 A/C có đóng góp gì … như là ngày công lao động, đất?

 A/c có tham gia các hoạt động của dự án không, như là tập

huấn, đào tạo nghề?

 A/c có được đi tham quan, học tập chia sẻ kinh nghiệm

không?

 A/c có hài lòng với các công trình đầu tư…

Cầu,

Đường,

nghề