Bài giảng Chi tiết máy - Chương 5: Truyền động xích

Chương 5. Truyền động xích

5.7 Trình tự thiết kế bộ

5.1 Khái niệm

truyền xích

5.2 Kết cấu xích và đĩa

xích truyền động

5.5 Động lực học bộ

truyền xích

5.3 Các thông số hình học

5.6 Tính toán bộ truyền

xích

5.4 Động học bộ truyền

xích

1

Chương 5. Truyền động xích

5.1 Khái niệm chung

1. Nguyeân lyù laøm vieäc:

Truyeàn chuyeån ñoäng vaø coâng suaát töø truïc daãn sang

truïc bò daãn nhôø söï aên khôùp cuûa caùc maét xích vôùi

raêng cuûa ñóa xích. Caáu taïo cuûa boä truyeàn xích bao

goàm xích (3) vaø caùc baùnh xích daãn (1), bò daãn (2).

Ngoaøi ra coù theå coù boä phaän caêng xích, boä phaän che

chaén vaø boä phaän boâi trôn.

2. Phaân loaïi:

Theo coâng duïng chung chia xích ra laøm 3 nhoùm:

xích keùo (duøng trong baêng taûi, thang maùy vaø caùc

maùy vaän chuyeån khaùc, v

 2m/s); xích truïc (duøng

trong caùc pupi, tôøi..., v 0,25 m/s); xích truyeàn ñoäng



(truyeàn cô naêng töø truïc naøy qua truïc khaùc, laøm vieäc

vôùi vaän toác cao).

Theo caáu taïo cuûa xích truyeàn ñoäng chia ra laøm 3

loaïi chính: xích con laên, xích oáng vaø xích raêng.

Theo soá daõy xích chia ra: xích 1 daõy vaø xích nhieàu

daõy.

Chương 5. Truyền động xích

5.1 Khái niệm chung

3. Ưu, nhược điểm và phạm vi sử dụng

u ñieåm:

Ư

- Coù theå truyeàn ñoäng giöõa caùc truïc caùch nhau töông ñoái xa (8m)

- Khaû naêng taûi vaø hieäu suaát cao hôn boä truyeàn ñai, keát caáu nhoû goïn hôn.

- Löïc taùc duïng leân truïc nhoû hôn trong truyeàn ñoäng ñai (khoâng caàn löïc caêng ban ñaàu)

- Khoâng coù hieän töôïng tröôït, tæ soá truyeàn trung bình khoâng ñoåi

Nhöôïc ñieåm:

- Oàn khi laøm vieäc do va ñaäp khi vaøo khôùp

- Nhanh moøn do boâi trôn beà maët tieáp xuùc khoù khaên

- Keát caáu phöùc taïp, chi phí cheá taïo vaø baûo döôõng chaêm soùc cao hôn so vôùi boä truyeàn ñai.

Phạm vi sử dụng:

Truyeàn ñoäng xích ñöôïc söû duïng ñeå truyeàn ñoäng giöõa caùc truïc coù khoaûng caùch trung bình, vaän

toác thaáp hoaëc trung bình (<15m/s), phoå bieán trong caùc maùy noâng nghieäp, vaän chuyeån...

Chương 5. Truyền động xích

5.2 Kết cấu xích và đĩa xích truyền động

1. Xích con laên:

Caáu taïo goàm caùc maù ngoaøi (1) laép chaët vôùi choát (3), caùc maù

trong (2) laép chaët vôùi oáng (4), oáng (4) laép coù khe hôû vôùi choát

(3), taïo thaønh baûn leà, nhôø ñoù khi xích vaøo khôùp caùc maù ngoaøi

(1) laép chaët vôùi choát (3) seõ xoay töông ñoái vôùi caùc maù trong (2)

laép chaët vôùi oáng (4). Phía ngoaøi oáng (4) laø con laên (5) (coù theå

xoay töông ñoái vôùi oáng (4)) laên treân raêng ñóa, ma saùt tröôït treân

raêng ñóa xích ñöôïc thay theá baèng ma saùt laên nhôø ñoù coù theå giaûm

moøn cho raêng. Ñeå noái hai maét cuoái cuûa xích thöôøng duøng choát

treû, thöôøng soá maét xích phaûi laø soá chaün ñeå ta coù theå duøng caùc

maù xích ngoaøi noái chuùng laïi vôùi nhau. Khi taûi troïng vaø vaän toác

lôùn khoâng neân duøng xích coù böôùc xích quaù lôùn (taûi va ñaäp

maïnh) maø duøng xích nhieàu daõy.

2. Xích oáng:

Keát caáu töông töï nhö xích oáng con laên nhöng khoâng coù con laên

(5). Vì khoâng coù con laên neân beà maët raêng cuûa ñóa xích maøi moøn

nhanh hôn nhöng khoái löôïng xích vaø giaù thaønh giaûm xuoáng.

Thöôøng duøng cho boä truyeàn coù vaän toác thaáp (v

 1m/s).

Chương 5. Truyền động xích

5.2 Kết cấu xích và đĩa xích truyền động

3. Xích raêng:

Goàm nhieàu maù xích hình raêng xeáp xen

keõ vaø noái vôùi nhau baèng baûn leà, beà maët

laøm vieäc laø hai maët ñaàu maù xích, goùc

taïo thaønh giöõa chuùng laø



= 60^o. Caùc

maét xích noái vôùi nhau baèng khôùp baûn

leà. Ñeå xích khoâng bò traät khoûi ñóa theo

phöông doïc truïc, duøng maù xích khoâng

Coù 2 loaïi baûn leà: baûn leà tröôït goàm loã ñònh hình cuûa maù xích (coù 2 raõnh: raõnh

raêng (maù daãn höôùng) ñaët chính giöõa roäng vaø raõnh heïp), maùng loùt laép chaët vaøo raõnh heïp cuûa maù xích vaø coù theå xoay töï

do trong raõnh roäng, giöõa hai maùng loùt coù laép choát loûng; baûn leà laên: treân maù xích

caùc maù (treân ñóa caàn phay raõnh töông

öùng) hoaëc duøng 2 maù daãn höôùng aùp coá ñònh treân maù A, choát 2 ñöôïc coá ñònh vôùi maù B, caùc choát naøy tieáp xuùc vôùi nhau

vaøo hai maët muùt cuûa ñóa.

4. Ñóa xích:

coù khoeùt caùc loã ñònh hình, trong ñoù gheùp chaët caùc choát hình quaït, choát (1) ñöôïc

theo maët truï, khi caùc maù xích xoay töông ñoái vôùi nhau, caùc choát seõ laên khoâng

tröôït nhôø ñoù baûn leà ñôõ bò moøn.

Ñóa xích coù caáu taïo gaàn gioáng nhö

baùnh raêng. Khi aên khôùp ñöôøng taâm cuûa

baûn leà naèm treân voøng chia cuûa ñóa

xích. Ñöôøng kính tính toaùn d cuûa ñóa

xích con laên vaø xích raêng:

Vaät lieäu xích: maù xích ñöôïc cheá taïo baèng theùp caùn nguoäi (theùp carbon chaát

löôïng toát vaø theùp hôïp kim toâi ñaït ñoä raén 40  50 HRC; baûn leà baèng theùp ít

d=p_c/sin(



/Z) p_cZ/

≈

carbon thaám than roài toâi ñaït ñoä raén 50  65 HRC. Ñóa xích trong tröôøng hôïp

taûi nhoû, vaän toác thaáp (<3m/s) laøm baèng gang xaùm; neáu vaän toác lôùn: theùp

carbon vaø hôïp kim toâi ñaït 50  60 HRC.

trong ñoù: p_c- böôùc xích; Z - soá raêng ñóa

xích

Chương 5. Truyền động xích

5.3 Các thông số hình học

1. Böôùc xích p_c

Böôùc xích p_ccoù giaù trò töø 8÷50,8mm, choïn theo baûng.

Giaù trò p_ccaøng lôùn thì khaû naêng taûi cao, tuy nhieân taûi troïng ñoäng, va ñaäp

vaø tieáng oàn caøng taêng. Do ñoù, khi laøm vieäc vôùi vaän toác cao neân choïn böôùc

xích nhoû. Ñeå taêng khaû naêng taûi, ta coù theå taêng soá daõy xích (ñoái vôùi xích

con laên) hoaëc taêng chieàu roäng xích (ñoái vôùi xích raêng).

2. Soá raêng ñóa xích:

Soá raêng ñóa xích caøng ít thì goùc xoay baûn leà lôùn laøm xích moøn nhanh, laøm

taêng taûi troïng ñoäng, gaây neân va ñaäp, tieáng oàn. Do ñoù ta haïn cheá soá raêng

nhoû nhaát cuûa raêng ñóa xích, khi v

 2m/s thì Z_min 19, neáu v < 2m/s laáy

Z_min= 13...15, ñoái vôùi boä truyeàn chòu taûi troïng va ñaäp, neân choïn Z_min 23.

Neáu soá raêng ñóa xích nhieàu quaù, khi laøm vieäc xích bò moøn, ñoä taêng ñöôøng

kính d seõ taêng nhanh (d = p / sin( /Z)), xích deã bò tuoät (thoâng thöôøng

p  0,03.p). Do ñoù ta phaûi giôùi haïn Z_max= 100...120 ñoái vôùi xích con laên

vaø Z_max= 120...140 ñoái vôùi xích raêng.

Trong tính toaùn thieát keá coù theå choïn Z₁= 29 - 2.u. Soá raêng ñóa xích neân

laáy soá leû vì khi ñoù moãi raêng cuûa ñóa xích seõ aên khôùp laàn löôït vôùi taát caû caùc

maét xích vaø raêng ñóa xích seõ moøn ñeàu hôn.

Chương 5. Truyền động xích

5.3 Các thông số hình học

3. Khoaûng caùch truïc a vaø soá maét xích X:

Khoaûng caùch truïc a caøng nhoû, ₁giaûm, ñoàng thôøi soá maét xích ít neân soá laàn va ñaäp taêng.

Khoaûng caùch truïc nhoû nhaát a_minñư

ôïc xaùc ñònh töø ñieàu kieän ₁> 120^o:

a_min= (d_a1+ d_a2)/2 + (30...50) mm

trong ñoù: d_a- ñöôøng kính voøng ñænh cuûa ñóa xích, mm

a_maxcaàn ñöôïc haïn cheá ñeå traùnh kích thöôùc coàng keành vaø xích deã chuøng:

a_max= 80.p_c

thoâng thöôøng laáy:

a = (30...50).p_c

Sau khi choïn sô boä a, ta coù theå xaùc ñònh soá maét xích X theo chieàu daøi xích L (coâng thöùc töông

töï nhö coâng thöùc xaùc ñònh chieàu daøi ñai):

X = L/p_c= 2.a/p_c+ (Z₁+ Z₂)/2 + [(Z₂- Z₁)/(2.

Giaù trò cuûa X laøm troøn, choïn soá chaün gaàn nhaát.

Sau ñoù phaûi tính chính xaùc khoaûng caùnh truïc a:



)]². p_c/a

a = 0,25.p_c.[X - (Z₁+ Z₂)/2 +

 

[X - (Z₁+ Z₂)/2]²- 8.[( Z₂- Z₁)/(2. )]²]

Ñeå boä truyeàn xích coù ñoä truøng bình thöôøng ta neân giaûm khoaûng caùch truïc moät löôïng:

a = (0,002...0,004).a.



Chương 5. Truyền động xích

5.4 Động học bộ truyền xích

1. Vaän toác vaø tyû soá truyeàn trung bình:

Vaän toác trung bình cuûa xích ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc:

v = Z.p_c.n/(60.1000) m/s

Trong ñoù: Z - soá raêng ñóa xích; p_c- böôùc xích; n - soá voøng quay; d -

ñöôøng kính voøng chia; vaø tæ soá truyeàn trung bình cuûa boä truyeàn:

u = n₁/n₂= Z₂/Z₁

2. Vaän toác vaø tyû soá truyeàn töùc thôøi:

Vì xích aên khôùp vôùi caùc raêng ñóa xích theo hình ña giaùc cho neân vaän

toác cuûa xích vaø tæ soá truyeàn thay ñoåi theo thôøi gian:

Hình trên: Đóa xích daãn coù goùc taâm ₁

= 2./Z₁. ÔÛ thôøi ñieåm ñang xeùt, baûn leà

A ñang aên khôùp vaø baûn leà B saép vaøo

khôùp vôùi raêng C. Vaän toác baûn leà taïi A

baèng vaän toác voøng cuûa ñóa xích taïi

ñieåm truøng vôùi taâm cuûa baûn leà, vaän toác

naøy ñöôïc phaân laøm 2 thaønh phaàn: v₁

vuoâng goùc vôùi xích vaø v₂song song vôùi

xích. Vò trí cuûa xích xaùc ñònh baèng goùc

 thay ñoåi töø -₁/2 ñeán ₁/2 neân maëc

duø ₁= const, vaän toác xích v₂vaãn thay

ñoåi, ñaït giaù trò lôùn nhaát khi  = 0 vaø coù

giaù trò nhoû nhaát khi  =  ₁/2 (töông

töï ñoái vôùi baùnh bò daãn, vôùi goùc ôû taâm

₂=2./Z₂).

v₁= 0,5.₁.d_1.sin



;

v₂= 0,5.₁.d_1.cos



v’₁= 0,5.₂.d_2.sin



;

v’₂= 0,5.₂.d_2.cos

trong ñoù: - ₁/2    ₁/2 ; - ₂/2    ₂/2 ; vì v’₂= v₂neân:

₁.d_1.cos



=

₂.d_2.cos



vaø tæ soá truyeàn töùc thôøi:

u_t= ₁₂= d_2.cos

/



/d_1.cos

cuõng thay ñoåi theo thôøi gian, phuï thuoäc vaøo söï thay ñoåi cuûa

 vaø 

do ñoù ñóa bò ñoäng chuyeån ñoäng khoâng ñeàu maëc duø ñóa chuû ñoäng

quay ñeàu. Söï thay ñoåi cuûa tæ soá truyeàn khoâng neân vöôït quaù 1...2%.

Chương 5. Truyền động xích

5.5 Động lực học bộ truyền xích

1. Löïc taùc duïng trong boä truyeàn xích:

F₁, F₂- löïc caêng treân nhaùnh caêng vaø nhaùnh chuøng:

F₁- F₂= F_t

F_t= 1000.P₁/v = 6.10⁷.P₁/(Z.p_c.n)

F_o- löïc caêng ban ñaàu do troïng löôïng baûn thaân xích gaây neân:

vôùi:

F₂= F₀+ F_v;

F_t- löïc voøng:

F_o= k_f.q_m.a.g

trong ñoù: q_m- khoái löôïng cuûa 1m xích (theo baûng); v - vaän toác voøng; a - chieàu daøi cuûa ñoaïn

xích töï do gaàn baèng khoaûng caùch truïc; g - gia toác troïng tröôøng, g = 9,81m/s²; k_f- heä soá phuï

thuoäc vaøo ñoä voõng cuûa xích, baèng 6 khi xích naèm ngang, baèng 4 khi goùc nghieâng giöõa ñöôøng

taâm truïc vaø phöông naèm ngang < 40^o, baèng 2 khi goùc nghieâng giöõa ñöôøng taâm truïc vaø phöông

naèm ngang > 40^ok_f= 1 khi xích thaúng ñöùng.

F_v- löïc caêng do löïc ly taâm gaây neân:

F_r- löïc taùc duïng leân truïc:

F_v= q_m.v²

F_r= k_m.F_t

trong ñoù: k_m- heä soá troïng löôïng xích, k_m= 1,15 khi xích naèm ngang hoaëc khi goùc nghieâng

ñöôøng taâm truïc vaø phöông ngang < 40^o, k_m= 1 khi goùc nghieâng ñöôøng taâm truïc töø 40^oñeán vò

trí thaúng ñöùng.

Chương 5. Truyền động xích

5.5 Động lực học bộ truyền xích

2. Taûi troïng ñoäng:

Söï thay ñoåi coù chu kyø cuûa vaän toác nhö keå treân laø nguyeân nhaân sinh ra taûi troïng ñoäng phuï trong

boä truyeàn. Do ñoù boä truyeàn xích laøm vieäc thöôøng raát oàn. Tuy nhieân taûi troïng ñoäng sinh ra chæ

chieám vaøi phaàn traêm so vôùi löïc voøng F_ttrong mieàn giaù trò cho pheùp cuûa caùc kích thöôùc hình

hoïc cuûa boä truyeàn.

3. Ñoäng naêng va ñaäp:

Taïi thôøi ñieåm baûn leà B aên khôùp vôùi raêng C cuûa ñóa xích caùc thaønh phaàn v₁vaø v₁’ gaëp nhau vaø

gaây neân va ñaäp. Hieäu quaû cuûa va ñaäp ñöôïc ñaùnh giaù baèng toån thaát ñoäng naêng E:

E = 0,5.m.v²

v

trong ñoù: m = q_m.p_c- khoái löôïng xích tham gia va ñaäp (thoâng thöôøng laáy baèng khoái löôïng cuûa

moät maét xích); p_c- böôùc xích; v_v- vaän toác va ñaäp, laáy baèng thaønh phaàn vaän toác v₁. Theo tính

toaùn, trò soá cuûa E taêng tæ leä vôùi bình phöông cuûa soá voøng quay ñóa chuû ñoäng n₁vaø laäp phöông

3

cuûa böôùc xích p_c(E ~ n². p_c).

1

Coâng thöùc treân sau khi bieán ñoåi coù daïng sau:

2

3

E = 0,5.q_m.n₁.p_c.sin²(

γ

+ 360^o/z₁)

≤

[E]

;

trong đó

:

γ

laø goùc bieân daïng ñóa xích.

Ñeå haïn cheá aûnh höôûng coù haïi cuûa va ñaäp, ta haïn cheá giaù trò cuûa p_cphaûi nhoû hôn p_cmax, hoaëc neáu

bieát tröôùc böôùc xích, ta giôùi haïn soá voøng quay.

Chương 5. Truyền động xích

5.6 Tính toán bộ truyền xích

1. Caùc daïng hoûng, chæ tieâu tính:

Moøn baûn leà xích: do khi laøm vieäc baûn leà chòu aùp suaát cao, laïi coù söï xoay töông ñoái khi vaøo vaø

ra khôùp. Baûn leà moøn laøm böôùc xích taêng leân, xích aên khôùp khoâng chính xaùc vaøo raêng ñóa vaø

neáu bò moøn nhieàu daãn tôùi hieän töôïng tuoät xích.

Xích bò ñöùt: do moûi (öùng suaát thay ñoåi), quaù taûi lôùn khi môû maùy hay do taûi troïng va ñaäp lôùn

gaây neân.

Con laên bò roã hay vôõ: do taùc duïng cuûa öùng suaát thay ñoåi va ñaäp, thöôøng xaûy ra trong caùc bộâ

truyeàn chòu taûi lôùn, vaän toác cao, trong hoäp kín, ñöôïc boâi trôn toát neân ít bò moøn.

Ngoaøi ra, xích bò hoûng do moøn raêng ñóa xích, maù xích xoay töông ñoái vôùi choát vaø oáng do sai soá

cheá taïo vaø laép gheùp.

Chæ tieâu tính:

Moøn baûn leà laø daïng hoûng chuû yeáu, do ñoù ta caàn phaûi tính toaùn xích theo ñoä beàn moøn: aùp suaát

sinh ra trong baûn leà khoâng ñöôïc vöôït quaù moät giaù trò cho pheùp:

p

 [p]

2. Vaät lieäu:

Vaät lieäu xích phaûi coù ñoä beàn moøn vaø ñoä beàn cao: maù xích con laên cheá taïo töø theùp carbon trung

bình hoaëc theùp hôïp kim. Vaät lieäu cheá taïo ñóa xích: theùp carbon trung bình…

Chương 5. Truyền động xích

5.6 Tính toán bộ truyền xích

3. Tính toaùn xích con laên theo ñoä beàn moøn:

Ta tính toaùn ñoä beàn moøn cuûa xích theo aùp suaát cho pheùp sinh ra trong baûn leà:

p = F_t/ A

 [p_o] = [p_o]. K_x/ K

Trong ñoù: F_t- löïc voøng (N); A - dieän tích maët töïa baûn leà (mm²),

[p_o] - aùp suaát cho pheùp (Mpa), xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm;

A = 0,28 p_c²;

K_x- heä soá xeùt ñeán soá daõy xích x, neáu x = 1, 2, 3, 4 thì K_xtöông öùng seõ baèng: 1; 1,7; 2,5; 3;

K - heä soá ñieàu kieän söû duïng xích: K = K_rK_aK₀K_dcK_bK_lv

trong ñoù: K_r- heä soá taûi troïng ñoäng: neáu daãn ñoäng baèng ñoäng cô ñieän vaø taûi troïng ngoaøi taùc ñoäng

leân boä truyeàn töông ñoái eâm thì K_r= 1; neáu taûi troïng coù va ñaäp thì K_r= 1,2÷1,5; neáu coù va ñaäp

maïnh thì K_r= 1,8; K_a- heä soá xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa khoaûng caùch truïc hay chieàu daøi xích;

K₀- heä soá xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa caùch boá trí boä truyeàn, khi ñöôøng noái hai taâm ñóa xích hôïp vôùi

ñöôøng naèm ngang moät goùc nhoû hôn 60^othì K₀= 1, neáu lôùn hôn 60^othì K₀= 1,25.

K_dc- heä soá xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa khaû naêng ñieàu chænh löïc caêng xích: neáu truïc ñieàu chænh ñöôïc

thì K_dc= 1; neáu ñieàu chænh baèng ñóa caêng xích hoaëc con laên caêng xích thì K_dc= 1,1; neáu truïc

khoâng ñieàu chænh ñöôïc hoaëc khoâng coù boä phaän caêng xích thì K_dc= 1,25.

K_b- heä soá xeùt ñeán ñieàu kieän boâi trôn: neáu boâi trôn lieân tuïc K_b= 0,8; neáu boâi trôn nhoû gioït K_b=

1; neáu boâi trôn ñònh kyø (giaùn ñoaïn) thì K_b= 1,5.

K_lv- heä soá xeùt ñeán cheá ñoä laøm vieäc: laøm vieäc moät ca baèng 1; laøm vieäc hai ca baèng 1,12; laøm

vieäc ba ca baèng

1,45

.

Chương 5. Truyền động xích

5.6 Tính toán bộ truyền xích

3. Tính toaùn xích con laên theo ñoä beàn moøn:

_t [p_o].A.K_x/ K; F_t.v/1000 [p_o].A.v.K_x/(1000.K) = [p_o].A.K_x/(1000.K). Z₁. p_c.n₁/(60.1000)

P₁= F_t.v/1000

[p_o].A.K_x.Z₀₁. p_c.n₀₁/(6.10⁷).1/[K.(Z₀₁/Z₁).(n₀₁/n₁)]

P₁[P].K_x/[K.K_Z.K_n)]

F







trong ñoù: [P] = [p_o].A. Z₀₁. p_c.n₀₁/(6.10⁷) - coâng suaát cho pheùp, xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm vôùi

caùc ñieàu kieän nhö khi xaùc ñònh [p_o] ñoái vôùi boä truyeàn 1 daõy. K_Z= Z₀₁/Z₁= 25/Z₁; K_n= n₀₁/n₁.

do ñoù:

P_t= P₁.[K.K_Z.K_n)/K_x]  [P] ;

Böôùc xích p_ccoù theå choïn theo coâng suaát cho pheùp [P].

Neáu choïn tröôùc aùp suaát cho pheùp trong baûn leà xích [p_o] thì böôùc xích p_c:

p_c= 2,82.[T₁.K / ([p_o].Z₁. K_x)]^1/3= 600.[P₁.K / ([p_o].Z₁.n₁.K_x)]^1/3

4. Kieåm nghieäm xích theo soá laàn va ñaäp trong moät giaây:

Khi xích quay ñöôïc 1 voøng, xaûy ra boán laàn va ñaäp. Do ñoù soá laàn va ñaäp cuûa xích trong 1 giaây:

i = 4.v/L = 4.n₁.Z₁. p_c/(p_c.X.60)



[i]



i =n₁.Z₁./(15.X)  [i]

trong ñoù: X - soá maét xích; Z₁, n₁- soá raêng vaø soá voøng quay cuûa ñóa xích daãn; [i] - soá laàn va ñaäp

cho pheùp cuûa xích trong 1 giaây.

Kieåm nghieäm xích veà heä soá an toaøn S: S = Q /(K_tF_t+ F_o+ F_v)

 [S] ; trong ñoù: Q - taûi troïng

phaù hoûng; F_t- löïc voøng; F_o- löïc caêng ban ñaàu; F_v- löïc caêng phuï do ly taâm; K_t- heä soá cheá ñoä

taûi troïng = 1,2; 1,7; 2,0 öùng vôùi taûi trung bình, naëng vaø raát naëng; [S] heä soá an toaøn cho pheùp.

Chương 5. Truyền động xích

5.7 Trình tự thiết kế bộ truyền xích

Thoâng soá ñaàu vaøo laø coâng suaát P₁(kW), soá voøng quay n₁(vg/ph) vaø tyû soá truyeàn u.

Xích laø chi tieát ñöôïc tieâu chuaån hoùa, do ñoù tính toaùn thieát keá boä truyeàn xích laø choïn caùc kích

thöôùc hình hoïc cuûa boä truyeàn xích theo khaû naêng laøm vieäc theo trình töï sau:

1- Choïn loaïi xích phuï thuoäc vaøo coâng suaát truyeàn, vaän toác vaø ñieàu kieän laøm vieäc.

2- Choïn soá raêng sô boä cuûa ñóa xích daãn theo coâng thöùc Z₁= 29 – 2u. Choïn soá raêng ñóa xích laø

soá leû ñeå xích moøn ñeàu.

3- Tính soá raêng ñóa xích lôùn theo coâng thöùc Z₂= u.Z₁vôùi ñieàu kieän Z₂Z_2max.

≤

Xaùc ñònh laïi chính xaùc tyû soá truyeàn boä truyeàn xích.

4- Xaùc ñònh caùc heä soá ñieàu kieän söû duïng xích K theo coâng thöùc: K = K_rK_aK₀K_dcK_bK_lvvaø caùc heä

soá K_Z, K_ntheo coâng thöùc K_Z= Z₀₁/Z₁= 25/Z₁; K_n= n₀₁/n₁. Choïn soá daõy xích vaø heä soá K_x.

5- Tính coâng suaát tính toaùn P_ttheo coâng thöùc:

P_t= P₁.[K.K_Z.K_n)/K_x]

 [P]

vaø choïn böôùc xích p_ctieâu chuaån. Ta coù theå choïn böôùc xích theo coâng thöùc:

p_c= 2,82.[T₁.K / ([p_o].Z₁. K_x)]^1/3= 600.[P₁.K / ([p_o].Z₁.n₁.K_x)]^1/3

neáu bieát tröôùc [p₀] theo baûng.

6- Kieåm tra soá voøng quay tôùi haïn theo baûng. Neáu khoâng thoûa taêng soá daõy xích vaø tính toaùn laïi

hoaëc thay ñoåi loaïi xích.

Chương 5. Truyền động xích

5.7 Trình t

7- Xaùc ñònh vaän toác trung bình v cuûa xích theo coâng thöùc v = Z.p_c.n/(60.1000)m/s vaø löïc voøng

coù ích F_t:

F_t= 1000.P₁/v = 6.10⁷.P₁/(Z.p_c.n)

ự thiết kế bộ truyền xích

8- Tính toaùn kieåm nghieäm böôùc xích p_ctheo coâng thöùc:

p_c= 2,82.[T₁.K / ([p_o].Z₁. K_x)]^1/3= 600.[P₁.K / ([p_o].Z₁.n₁.K_x)]^1/3.

Neáu khoâng thoûa thì taêng böôùc xích vaø tieán haønh tính toaùn laïi.

9- Choïn khoaûng caùch truïc sô boä a = (30÷50) p_c, xaùc ñònh soá maét xích X theo coâng thöùc:

X = L/p_c= 2.a/p_c+ (Z₁+ Z₂)/2 + [(Z₂- Z₁)/(2.

neân choïn X laø soá chaün.

Sau khi choïn soá maét xích, phaûi tính laïi khoaûng caùch truïc a theo coâng thöùc:

a = 0,25.p_c.[X - (Z₁+ Z₂)/2 + 

[X - (Z₁+ Z₂)/2]²- 8.[( Z₂- Z₁)/(2. )]²]



)]². p_c/a



vaø ñeå boä truyeàn xích laøm vieäc bình thöôøng neân giaûm a moät ñoaïn (0,002÷0,004)a.

10- Kieåm tra xích theo heä soá an toaøn theo coâng thöùc:

S = Q /(K_tF_t+ F_o+ F_v)

vaø kieåm tra soá laàn va ñaäp cuûa xích trong moät giaây theo coâng thöùc:

i =n₁.Z₁./(15.X) [i]

11- Tính löïc taùc duïng leân truïc theo coâng thöùc: F_r= k_m.F_t

 [S]



HẾT CHƯƠNG 5