Phân chia địa tầng Pliocen - Đệ tứ ở phía đông thềm lục địa Việt Nam trên cơ sở tài liệu trùng lỗ và tảo vôi
Khoa học Tự nhiên
Phân chia địa tầng Pliocen - Đệ tứ
ở phía đông thềm lục địa Việt Nam
trên cơ sở tài liệu trùng lỗ và tảo vôi
Nguyễn Thị Thắm*, Nguyễn Văn Sử, Tạ Thị Hòa, Mai Hoàng Đảm, Nguyễn Hoài Chung
Viện Dầu khí Việt Nam
Ngày nhận bài 22/1/2020; ngày chuyển phản biện 3/2/2020; ngày nhận phản biện 12/3/2020; ngày chấp nhận đăng 23/3/2020
Tóm tắt:
Hóa thạch trùng lỗ (foraminifera) và tảo vôi (calcareous nannofossil) được sử dụng rộng rãi trong các nghiên cứu
sinh địa tầng trầm tích biển do chúng tiến hóa nhanh và phân bố rộng. Qua nhiều năm nghiên cứu các trầm tích
Pliocen - Đệ tứ ở phía đông thềm lục địa Việt Nam thông qua các giếng khoan thăm dò dầu khí, nhóm tác giả nhận
thấy hai nhóm sinh vật trên thực sự là công cụ hiệu quả để phân chia chi tiết địa tầng các trầm tích này. Các giếng
khoan A, B, C, D, E và F được chọn đại diện cho khu vực nghiên cứu. Áp dụng các tiêu chuẩn phân đới trùng lỗ trôi
nổi “N” Blow, “PL” & “PT” Wade và nnk; tiêu chuẩn phân đới tảo vôi “NN” Martinii, “CNPL” Backman và nnk,
bảng phân chia địa tầng và các đới sinh vật cho các trầm tích Pliocen - Đệ tứ ở phía đông thềm lục địa Việt Nam
đã được đưa ra. Theo nghiên cứu, trầm tích Pliocen sớm được giới hạn trong các đới trùng lỗ PL1-PL3/phần trên
N18-N19, tương ứng với các đới tảo vôi CNPL1-CNPL3/NN12-NN15. Trầm tích Pliocen muộn gồm các đới trùng lỗ
PL4-PL6/N20-N21, tương ứng với các đới tảo vôi CNPL4-CNPL6/NN16-NN18. Trầm tích Pleistocen sớm đặc trưng
bởi phụ đới trùng lỗ trôi nổi PT1a/phần dưới N22, tương ứng với các đới tảo vôi CNPL6-CNPL10/NN19. Trầm tích
Pleistocen muộn - Holocen gồm phụ đới trùng lỗ trôi nổi PT1b và đới tảo vôi CNPL11/NN20-NN21. Kết quả cho
thấy sự phù hợp của phân chia địa tầng ở khu vực nghiên cứu với các tiêu chuẩn phân đới chuẩn trong giai đoạn
Pliocen - Đệ tứ ở vùng biển Thái Bình Dương và vĩ độ thấp. Đây là tiền đề áp dụng cho các nghiên cứu và liên kết
địa tầng ở thềm lục địa Việt Nam và các khu vực lân cận.
Từ khóa: đông thềm lục địa Việt Nam, Pliocen - Đệ tứ, tảo vôi, trùng lỗ trôi nổi.
Chỉ số phân loại: 1.5
tổng hợp các tài liệu địa chất khu vực. Công tác tổng hợp
và minh giải các tài liệu phân tích mẫu, đặc biệt là tài liệu
cổ sinh chưa được quan tâm đúng mức. Do vậy, các kết quả
nghiên cứu địa tầng và liên kết đặc điểm địa chất các trầm
tích này phần nào vẫn còn gặp nhiều khó khăn và hạn chế.
Giới thiệu chung
Thềm lục địa Việt Nam có diện tích rộng hơn 1 triệu km2
[1], được xem là vùng có cấu trúc địa chất phức tạp và chứa
nhiều tiềm năng khoáng sản [2, 3]. Trong những năm gần
đây, các trầm tích Pliocen - Đệ tứ ở thềm lục địa Việt Nam
đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của các nhà địa chất bởi tiềm
năng các khoáng sản rắn và phi kim chứa trong chúng [2-4].
Để công tác tìm kiếm thăm dò các khoáng sản này đạt hiệu
quả cao, bên cạnh việc nghiên cứu các đặc điểm địa chất,
kiến tạo khu vực thì việc phân chia và liên kết địa tầng các
tập trầm tích cũng đóng một vai trò hết sức quan trọng.
Các hóa thạch cổ sinh đóng một vai trò quan trọng trong
nghiên cứu địa tầng, khôi phục cổ môi trường trầm tích và
các bối cảnh kiến tạo liên quan [9]. Trong đó, tảo vôi và
trùng lỗ được xem là hai nhóm sinh vật rất hữu ích do chúng
phân bố rộng và có tính nhạy cảm cao với sự thay đổi khí
hậu và mực nước biển. Do vậy, việc kết hợp nghiên cứu sự
phân bố của các hóa thạch này trong trầm tích giúp các nhà
địa chất đánh giá được sự thay đổi về địa tầng, khí hậu và đi
kèm với các dấu hiệu hình thành khoáng sản có liên quan.
Cho đến nay, một số công trình nghiên cứu địa tầng
trong các trầm tích Pliocen - Đệ Tứ đã đóng góp đáng kể
trong việc phân chia địa tầng trầm tích Pliocen - Đệ tứ, điển
hình như các công trình nghiên cứu của Trần Nghi và nnk
Trải qua hơn 40 năm nghiên cứu cổ sinh địa tầng ở các
(2010, 2014) [5, 6], Mai Thanh Tân và nnk (2013) [7], Đinh giếng khoan thăm dò dầu khí trên thềm lục địa Việt Nam,
Xuân Thành (2016) [8]. Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu chúng tôi đã có một dữ liệu khá hoàn chỉnh về các hóa thạch
này đều tập trung vào việc minh giải tài liệu địa chấn và trùng lỗ trôi nổi và tảo vôi trong trầm tích Pliocen - Đệ tứ ở
*Tác giả liên hệ: Email: thamnt@vpi.pvn.vn
1
62(8) 8.2020
Khoa học Tự nhiên
khu vực này. Trong bài báo này, chúng tôi trình bày các kết
quả nghiên cứu hóa thạch trùng lỗ trôi nổi và tảo vôi trong
trầm tích Pliocen - Đệ tứ tại một số giếng khoan ở khu vực
phía đông thềm lục địa Việt Nam dựa theo các tiêu chuẩn
phân đới ở vùng biển Thái Bình Dương và vĩ độ thấp. Qua
đó, nhóm tác giả thiết lập sơ đồ phân chia các đới, phụ đới
trùng lỗ trôi nổi và tảo vôi dựa trên các dữ kiện hóa thạch
chỉ đạo trong trầm tích Pliocen - Đệ tứ, góp phần làm sáng
tỏ bức tranh địa tầng khu vực, đồng thời làm tiền đề để áp
dụng cho các nghiên cứu địa tầng trong khu vực và các vùng
lân cận.
Pliocene - Quaternary
biostratigraphy in the east
of Vietnam continental shelf
based on the calcareous nannofossil
and foraminifera documents
Thi Tham Nguyen*, Van Su Nguyen, Thi Hoa Ta,
Hoang Dam Mai, Hoai Chung Nguyen
Vietnam Petroleum Institute
Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu
Received 22 January 2020; accepted 23 March 2020
Dữ liệu trình bày trong nghiên cứu này gồm kết quả phân
tích hóa thạch trùng lỗ và tảo vôi thu thập ở 6 giếng khoan,
thuộc nhiều bể trầm tích khác nhau đặc trưng cho khu vực
phía đông thềm lục địa Việt Nam, vị trí các giếng được thể
hiện trong hình 1. Các giếng khoan được ký hiệu A, B, C,
D, E và F, sắp xếp lần lượt theo thứ tự từ bắc xuống nam.
Abstract:
Foraminifera and calcareous nannofossil are widely used
in the marine biostratigraphy study due to their rapid
evolution and wide distribution. Through many years of
studying Pliocene - Quaternary in the east of the Vietnam
continental shelf via oil and gas exploration wells, the
authors found that these two fossil groups were really
effective tools for dividing details these sediments. The
A, B, C, D, E, and F wells were chosen as a presentative
for the study area. Following the standard zonal schemes
of planktonic foraminifera “N” Blow, “PL” & “PT”
Wade, et al.; the standard zonal schemes of calcareous
nannofossil “NN” Martini and “CNPL” Backman, et al.,
the Pliocene - Quaternary biostratigraphic framework
in the studied area were established. In this study, the
early Pliocene sediments were limited to the foraminifera
zone PL1-PL3/upper N18-N19, corresponding to the
nannofossil zone CNPL1-CNPL3/NN12-NN15. The late
Pliocene sediments consisted of the foraminifera zone
PL4-PL6/N20-N21, corresponding to the nannofossil
zone CNPL4-CNPL6/NN16-NN18. The early Pleistocene
sediments were characterised by foraminifera subzone
PT1a/the lower N22, approximate to the nannofossil zone
CNPL7-CNPL10/NN19. The late Pleistocene sediments
include the foraminifera subzone PT1b/the upper N22
and nannofossil zone CNPL11/NN20-NN21. The results
exhibited that the suitability of stratigraphic division in
the studied area with the standard zonal schemes in the
Pliocene - Quaternary period in Pacific and low - latitude
oceans. This is a premise to apply for the stratigraphic
study and correlation in the Vietnam continental shelf
and adjacent areas.
Keywords: calcareous nannofossil, east of Vietnam
continental shelf, planktonic foraminifera, Pliocene -
Quaternary.
Classification number: 1.5
Hình 1. Sơ đồ khu vực nghiên cứu và vị trí các giếng khoan đại
diện.
62(8) 8.2020
2
Khoa học Tự nhiên
Tổng số mẫu phân tích ở nghiên cứu này là 290, trong đó nghiên cứu sinh địa tầng chủ yếu áp dụng tiêu chuẩn phân
210 mẫu phân tích hóa thạch trùng lỗ và 290 mẫu phân tích đới trùng lỗ trôi nổi “N” Blow (1969) [16], tiêu chuẩn phân
hóa thạch tảo vôi, đa phần đều là mẫu vụn. Giếng khoan A đới tảo vôi “NN” Martinii (1971) và “CN” Okady & Burkry
có 35 mẫu trong khoảng độ sâu 1.058-2.800 m; giếng khoan (1980) [14, 17]. Các tiêu chuẩn này đã mang lại hiệu quả
B có 35 mẫu trong khoảng độ sâu 600-820 m; giếng khoan cao cho các nghiên cứu sinh địa tầng. Tuy vậy, nhiều đới
C có 44 mẫu trong khoảng độ sâu 515-1.350 m; giếng khoan có địa tầng còn tương đối dài, ngoài ra một số ranh giới địa
D có 42 mẫu trong khoảng độ sâu 248-932 m; giếng khoan tầng còn nằm lệch khá lớn so với ranh giới đới. Để khắc
E có 89 mẫu trong khoảng độ sâu 235-2.011 m; và giếng phục những hạn chế này, trong những năm gần đây, các nhà
khoan F có 45 mẫu trong khoảng độ sâu 1.700-2.050 m. Tại cổ sinh đã nghiên cứu và công bố tiêu chuẩn phân chia đới
mỗi giếng khoan, số lượng mẫu phân tích trùng lỗ và tảo vôi chi tiết hơn cho các trầm tích Kainozoi nói chung và Pliocen
hầu hết giống nhau, ngoại trừ giếng khoan A (39 mẫu phân - Đệ tứ nói riêng, điển hình là tiêu chuẩn phân đới trùng lỗ
“PL” & “PT” Wade, et al. (2011) [18] và tiêu chuẩn phân
đới tảo vôi “CNPL” Backman, (2012) [19]. Trong bài báo
này, các tác giả sử dụng kết hợp tiêu chuẩn phân chia đới
trùng lỗ trôi nổi “N” và “PL” & “PT”; tiêu chuẩn phân đới
tảo vôi “NN” và “CNPL” để nghiên cứu địa tầng Pliocen -
Đệ tứ ở khu vực.
tích trùng lỗ, 89 mẫu phân tích tảo vôi) và giếng khoan F (15
mẫu phân tích trùng lỗ, 45 mẫu phân tích tảo vôi), các mẫu
được lấy cách nhau 10 đến 20 m.
Các mẫu phân tích hóa thạch trùng lỗ trôi nổi được gia
công theo phương pháp rửa mẫu [10]: cân 30 g trầm tích và
cho vào cốc; cho từ từ dung dịch H2O2 30% vào cốc; ngâm
mẫu ở nhiệt độ phòng, để qua đêm hoặc lâu hơn đến khi vật
liệu hữu cơ bị oxy hóa và sét tách ra hoàn toàn; rửa sạch
bằng nước qua hệ thống rây 63 µm-1 mm; sấy khô mẫu
bằng tủ sấy ở nhiệt độ 60-80oC; cân khối lượng mẫu còn
lại sau khi đã sấy khô; gói mẫu và ghi thông tin. Phần mẫu
sau khi gia công sẽ được quan sát dưới kính hiển vi soi nổi
Zeiss Stereo Discovery V12 và V20. Các hóa thạch trùng lỗ
được xác định dựa theo hệ thống nhận diện của các tác giả
Kennett & Srinivasan (1983) [11], Bolli & Saunders (1985)
[12]. Hình ảnh các hóa thạch được chụp ở nhiều độ phóng
đại khác nhau (10 đến 100 lần) bằng máy ảnh kỹ thuật số
AxioCam MRC5 và phần mềm AxioVision 4.9.1.
Kết quả nghiên cứu
Nhìn chung, phức hệ hóa thạch trùng lỗ và tảo vôi trong
trầm tích Pliocen - Đệ tứ ở các giếng khoan nghiên cứu
được bảo tồn tốt, rất phong phú và tính đa dạng loài cao.
Kết quả phân tích đã tìm thấy 13 dữ kiện hóa thạch chỉ đạo
trùng lỗ, 16 dữ kiện hóa thạch chỉ đạo tảo vôi. Áp dụng các
hệ thống phân đới tiêu chuẩn, trầm tích Pliocen - Đệ tứ khu
vực phía đông thềm lục địa Việt Nam được chia thành 7 đới
trùng lỗ trôi nổi theo tiêu chuẩn Wade, et al. (2011), ký hiệu
PL1-PL6 và PT1; 4 đới trùng lỗ trôi nổi theo tiêu chuẩn
Blow (1969), ký hiệu N19-N22; 11 đới tảo vôi theo tiêu
chuẩn Backman, et al. (2012), ký hiệu CNPL1-CNPL11;
và 10 đới tảo vôi theo tiêu chuẩn Martinii (1971), ký hiệu
NN12-NN21. Theo thứ tự tuổi trầm tích từ cổ tới trẻ, đặc
trưng các đới được mô tả chi tiết như dưới đây:
Các mẫu phân tích hóa thạch tảo vôi được gia công theo
phương pháp phết mẫu lên bản kính [10, 13]: cho một lượng
nhỏ trầm tích lên bản kính và nghiền nhỏ; nhỏ vào vài giọt
nước cất; dùng tăm thẳng trộn đều để tạo thành thể vẩn;
trải đều thể vẩn thành lớp mỏng trên bề mặt bản kính; sấy
khô trên bếp điện trong vài phút ở nhiệt độ 60-80oC; cho
nhựa Canada vào tấm kính phủ và áp vào phần mẫu trên
bản kính; đun nóng để phần nhựa gắn chảy ra; để nguội và
làm sạch lát mỏng bằng cồn và xà phòng; ghi thông tin mẫu
lên lát mỏng. Các lát mỏng được quan sát dưới kính hiển vi
phân cực Zeiss Axio Imager A2 và A2m. Xác định tên hóa
thạch dựa theo hệ thống phân loại và nhận dạng của Young
(1998, 2020) [14, 15]. Hình ảnh các hóa thạch được chụp
ở độ phóng đại 1.000 lần (sử dụng vật kính 100x, kèm dầu
nhúng) bằng máy ảnh kỹ thuật số AxioCam MRC5 và phần
mềm AxioVision 4.9.1.
Pliocen sớm
Trùng lỗ trôi nổi: trầm tích Pliocen sớm được chia thành
3 đới trùng lỗ trôi nổi PL1-PL3 tương ứng với phần trên của
đới N18-N20.
Đới PL1: nóc của đới PL1 được xác định bởi top
Globoturborotalia nepenthes, đáy của đới này được xác
định bởi base Globorotalia tumida và base Globoquadrina
dehiscens.
Đới PL2: nóc của đới PL2 được xác định bởi top
Globorotalia margaritae và đáy của đới này được xác định
bởi top Gloturborotalia (Globigerina) nepenthes.
Phân chia địa tầng và các đới sinh vật thường được dựa
vào sự xuất hiện đầu tiên/nóc (top), sự xuất hiện sau cùng/
đáy (base), sự xuất hiện phổ biến hoặc xuất hiện cực thịnh
của các loài hóa thạch chỉ đạo trong giếng khoan theo chiều
sâu từ trên xuống dưới. Dựa theo nguyên tắc này, nhiều tiêu
chuẩn phân chia đới đã được công bố và áp dụng cho các
nghiên cứu hóa thạch trùng lỗ và tảo vôi ở vùng biển vĩ độ
thấp và Thái Bình Dương. Những năm trước đây, các nhà
Đới PL3: nóc đới PL3 được giới hạn bởi top
Sphaeroidinellopsis seminulina, top Pulleniatina primalis,
top Globorotalia pleisiotumida và đáy của đới PL3 được
xác định bởi top Globorotalia margaritae.
Tảo vôi: trầm tích Pliocen sớm gồm 3 đới tảo vôi
CNPL1-CNPL3 tương ứng với 4 đới NN12-NN15.
Đới CNPL1/phần trên NN12: thuộc phần đáy của
3
62(8) 8.2020
Khoa học Tự nhiên
Pleistocen sớm
Pliocen, có địa tầng tương đối ngắn, đặc trưng bởi khoảng
xuất hiện của Ceratolithus armatus. Ở các giếng khoan A,
B và D, CNPL1/NN12 được phân chia rõ ràng. Tuy nhiên,
ở các giếng khoan C, E và F, đới này được xác định dạng
đới kết hợp CNPL1-CNPL2, CNPL1-CNPL3 hoặc NN12-
NN15 do không tìm thấy Ceratolithus armatus.
Trầm tích Pleistocen sớm có địa tầng bắt gặp đầy đủ ở
các giếng khoan D và E. Ở các giếng khoan A, B, C và F,
mẫu phân tích trong trầm tích này chỉ có ở phần đáy. Nhìn
chung, mức độ bảo tồn các hóa thạch trùng lỗ trôi nổi trong
trầm tích Pleistocen sớm kém hơn so với các hóa thạch tảo
vôi.
Đới CNPL2/NN13: được xác định chi tiết ở các giếng
khoan B và D dựa vào khoảng địa tầng từ top Ceratolithus
armatus tới base Discoaster asymmetricus. Ngoài ra, đáy
đới này còn đặc trưng bởi base Ceratolithus cristatus. Ở các
giếng A, C, E và F, đới CNPL2/NN13 được xác định là dạng
Trùng lỗ trôi nổi: trầm tích này đặc trưng bởi đới trùng
lỗ trôi nổi PT1a/phần dưới N22, được giới hạn ở đáy bởi top
Globigerinoides extremus, trong khi đó nóc của các trầm
tích này được xác định dựa trên top Globorotalia tosaensis.
đới kết hợp CNPL1-CNPL2, CNPL2-CNPL3, CNPL1- Ngoài ra, top Globigerinoides fistulosus cũng là cơ sở xác
định đáy các trầm tích này.
CNPL3 do vắng mặt Ceratolithus armatus.
Tảo vôi: trầm tích Pleistocen sớm gồm các đới tảo vôi
CNPL7-CNPL10, các đới này tương đương với đới NN19.
Hóa thạch tảo vôi có thành phần loài trung bình, nhưng số
lượng từng loài đều phong phú hoặc rất phong phú, điển
hình nhất là Reticulofenestra minuta và Gephyrocapsa
small. Bên cạnh đó, các đới này cũng ghi nhận sự xuất hiện
phong phú của Gephyrocapsa oceanica, tần suất bắt gặp
liên tục. Ngoài ra, các đới tảo vôi có những đặc trưng riêng
như sau:
Đới CNPL3/NN14-NN15: nóc của đới được xác định
bởi top Reticulofenestra pseudoumbilicus (5-7 µm) và top
Reticulofenestra pseudoumbilicus (>7 µm) hoặc top phong
phú của Sphenolithus abies và đáy của đới này xác định bởi
base Discoaster asymmetricus.
Pliocen muộn
Trùng lỗ trôi nổi: trầm tích Pliocen muộn đặc trưng bởi
các đới trùng lỗ PL4-PL6 và tương ứng với N20-N21.
Đới CNPL7: thường có địa tầng ngắn, xác định từ top
Discoaster brouweri tới top Calcidiscus macintyrei. Đới
này gặp ở tất cả 6 giếng khoan nghiên cứu.
Đới PL4: đáy đới xác định bởi top Sphaeroidinellopsis
seminulina, nóc đới xác định bởi top Dentoglobigerina
altispira.
Đới CNPL8: chỉ gặp ở các giếng khoan D và E, kéo
dài từ top Calcidiscus macintyrei tới top Helicosphaera
sellii. Ở giếng khoan E, đới CNPL8 được kết hợp với các
đới CNPL9 và CNPL10 thành dạng đới kết hợp CNPL8-
CNPL10 do không tìm thấy top Helicosphaera sellii.
Đới PL5: xác định từ top Dentoglobigerina altispira
tới top Globorotalia miocenica hoặc top Globorotalia
pseudomiocenica.
Đới PL6: là phần nóc Pliocen. của đới PL6 được xác
định bởi sự xuất hiện sau cùng của Globigerinoides
fistulosus hoặc top Globigerinoides extremus và đáy của đới
này được xác định bởi top Globorotalia miocenica hay top
Globorotalia pseudomiocenica.
ĐớiCNPL9vàCNPL10:khoảngđịatầnghaiđớinàyđược
xác định từ top Helicosphaera sellii tới top Pseudoemiliania
lacunosa. Top phong phú của Gephyrocapsa (>4 µm)
thường rất khó xác định ở các giếng khoan, do đó hai đới
này được xác định dạng kết hợp CNPL9-CNPL10.
Tảo vôi: trầm tích Pliocen trên giới hạn bởi các đới tảo
vôi CNPL3-CNPL6 và tương ứng với NN16-NN18.
Pleistocen giữa - muộn
Đới CNPL4/NN16 ghi nhận sự vắng mặt của
Ở các giếng khoan nghiên cứu, trầm tích Pleistocen
Reticulofenestra pseudoumbilicus (bao gồm cả loài có kích giữa - muộn chỉ có mẫu phân tích ở giếng khoan E. Các
giếng khoan còn lại, các mẫu phân tích đều có địa tầng tuổi
Pleistocen sớm trở xuống. Do vậy, kết quả phân chia địa
tầng và các đới trùng lỗ, tảo vôi cũng như đặc trưng từng
đới được trình bày trong nghiên cứu này chủ yếu dựa vào
kết quả phân tích hóa thạch ở giếng khoan E.
thước 5-7 µm và >7 µm) cũng như sự suy giảm về số lượng
của Sphenolithus abies. Nóc CNPL4 được xác định bởi top
Discoaster tamalis, trong khi đó nóc NN16 thường cao hơn
nóc CNPL4, xác định bởi top Discoaster surculus.
Đới CNPL5/NN17: nóc của CNPL5/NN17 được xác
định bởi top Discoaster pentaradiatus, đáy CNPL5 giới hạn
bởi top Discoaster tamalis và đáy NN17 xác định bởi top
Discoaster surculus.
Trùng lỗ trôi nổi: trầm tích Pleistocen giữa - muộn
gồm phụ đới PT1b và phần trên đới N22, xác định từ
top Globorotalia tosaensis và kéo dài tới hiện tại. Phụ
đới PT1b đặc trưng bởi sự xuất hiện của Globorotalia
truncatulinoides và Globigerinoides ruber. Blow (1969)
[16] cho rằng trầm tích Pleistocen giữa - muộn gồm các đới
N22-N23, tuy nhiên, Wade, et al. (2011) [18] nhận thấy trầm
tích Pleistocen - Holocen chỉ giới hạn trong đới N22.
Đới CNPL6/NN18: tiếp tục ghi nhận sự suy giảm của
giống Discoaster, đặc trưng bởi địa tầng từ top Discoaster
pentaradiatus tới top Discoaster brouweri. Nóc đới CNPL6
là cơ sở xác định nóc Pliocen.
62(8) 8.2020
4
Khoa học Tự nhiên
Tảo vôi: trầm tích Pleistocen giữa - muộn xác định bởi đới trung bình, các loài đặc trưng gồm Reticulofenestra minuta,
Gephyrocapsa small và G. oceanica.
CNPL11, đới này có địa tầng tương đương với NN20-NN21.
Đây là khoảng địa tầng nằm giữa top Pseudoeminiliania
lacunosa và các trầm tích hiện tại. Tương tự như các trầm
tích Pleistocen sớm, hóa thạch tảo vôi tìm thấy trong trầm
Trên cở sở phân chia địa tầng trầm tích Pliocen - Đệ tứ
ở các giếng khoan, kết quả nghiên cứu được liên kết thành
hai tuyến mặt cắt: tuyến 1 gồm các giếng khoan A, B và C
tích này xuất hiện rất phong phú và có thành phần loài (hình 2); và tuyến 2 gồm các giếng khoan D, E & F (hình 3).
Hình 2. Tuyến liên kết các giếng khoan A, B và C
Hình 3. Tuyến liên kết các giếng khoan D, E và F.
5
62(8) 8.2020
Khoa học Tự nhiên
Hình 4. Bảng phân đới trùng lỗ trôi nổi và tảo vôi trong Pliocen - Pleistocen áp dụng cho thềm lục địa Việt Nam.
Từ kết quả phân tích và minh giải ở trên, bảng phân đới bởi nóc phụ đới trùng lỗ trôi nổi PT1a và nóc đới tảo vôi
trùng lỗ trôi nổi và tảo vôi trong Pliocen - Pleistocen được
thiết lập và áp dụng cho phía đông thềm lục địa Việt Nam
(hình 4).
CNPL10 hay nóc NN19. Pleistocen muộn và Holocen xác
định bởi nóc phụ đới trùng lỗ trôi nổi PT1b và nóc tảo vôi
CNPL11 hay nóc đới NN21. Đây cũng là tiền đề ban đầu
góp phần hỗ trợ các nhà nghiên cứu sau này luận giải mối
tương quan giữa các tập trầm tích nhỏ và các tổ hợp khoáng
Kết luận
Kết quả nghiên cứu địa tầng các trầm tích Pliocen - Đệ sản liên quan cũng như các nghiên cứu liên quan đến biến
tứ ở phía đông thềm lục địa Việt Nam cho thấy sự tương
đồng của tổ hợp hóa thạch chủ đạo đã tìm thấy với khu vực
biển Thái Bình Dương và khu vực vĩ độ thấp, từ đó đã giúp
cho việc phân chia khoảng địa tầng trong khu vực này được
rõ ràng và chi tiết hơn so với các nghiên cứu trước đây. Trên
cơ sở kết quả nghiên cứu hóa thạch trùng lỗ trôi nổi và tảo
vôi ở 6 giếng khoan thăm dò dầu khí có sự hiện diện của
trầm tích Pliocen - Đệ tứ, chúng tôi đã phân chia chi tiết
địa tầng cho các trầm tích này: Pliocen sớm (gồm các đới
trùng lỗ trôi nổi từ PL1-PL3/phần trên N18-N20 và các đới
tảo vôi CNPL1-CNPL3/NN12-NN15), Pliocen muộn (gồm
các đới trùng lỗ trôi nổi PL4-PL6/N20-N21 và các đới tảo
vôi NN16-NN18), Pleistocen sớm (gồm đới trùng lỗ trôi nổi
PT1a/N22 và CNPL7-CNPL10/NN19) và Pleistocen muộn
(gồm đới trùng lỗ trôi nổi PT1b và CNPL11/NN20-NN21).
Ranh giới các đơn vị địa tầng được xác định đồng thời bởi
các nóc đới trùng lỗ trôi nổi và tảo vôi. Nóc Pliocen sớm
được xác định bởi nóc đới trùng lỗ trôi nổi PL3 và nóc đới
tảo vôi CNPL3 hay nóc NN15. Nóc Pliocen muộn được xác
định bởi nóc đới trùng lỗ trôi nổi PL6 và nóc đới tảo vôi
đổi khí hậu, sự thay đổi mực nước biển hay điều kiện xây
dựng các công trình trên biển trong khoảng địa tầng sau này.
LỜI CẢM ƠN
Nghiên cứu này được thực hiện bởi sự tài trợ của Viện
Dầu khí Việt Nam. Tập thể tác giả xin trân trọng cảm ơn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Nguyễn Hiệp (2017), “Việt Nam, một số nét chủ yếu”, Địa
chất và Tài nguyên Dầu khí Việt Nam, tr.5-13.
[2] Mai Thanh Tân, Phạm Văn Tỵ, Đặng Văn Bát, Lê Duy Bách,
Nguyễn Biểu, Trần Nghi, Lê Văn Dũng (2011), “Địa chất công trình
khu vực miền Trung và Đông Nam thềm lục địa Việt Nam”, Tạp chí
các Khoa học về Trái đất, (6), tr.109-118.
[3] Nguyễn Văn Đắc, Phạm Thanh Liêm, Nguyễn Anh Đức
(2017), ‘Tổng quan về tài nguyên dầu khí Việt Nam”, Địa chất và Tài
nguyên Dầu khí Việt Nam, tr.43-71.
[4] H. Nguyen, Carter, Andrew, L.V Hoang, and S.T. Vu (2018),
“Provenance, routing and weathering history of heavy minerals from
coastal placer deposits of southern Vietnam”, Sedimentary Geology,
CNPL6 hay nóc NN18. Nóc Pleistocen sớm được xác định 373, pp.228-238.
62(8) 8.2020
6
Khoa học Tự nhiên
[5] Trần Nghi và nnk (2010), Thành lập Bản đồ địa chất
Pliocen - Đệ tứ Biển Đông và các vùng kế cận, Đề tài cấp nhà nước
KC.09.23/06-10.
[13]
P.R.
Bown
(1998a),
“Calcareous
nannofossil
biostratigraphy”, British Micropalaeontological Society Publication
series, 328, pp.16-17.
[6] Trần Nghi và nnk (2014), Địa chất Pliocen - Đệ tứ vùng biển
Việt Nam và kế cận, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
[14] J.R. Young (1998), British Micropalaeontological Society:
Publication series, pp.225-265.
[7] Mai Thanh Tan, Le Van Dung, Le Duy Bach, Nguyen Bieu,
Tran Nghi, Hoang Van Long, Phan Thien Huong (2013), “Pliocene -
Quaternary evolution of the continental shelf of central Vietnam based
on high resolution seismic data”, Journal of Asia Earth Sciences,
79(A), pp.529-539.
[15] J.R. Young (2020), International Nannoplankton Association,
[16] W.H. Blow (1969), “Late middle Eocene to Recent planktonic
foraminiferal biostratigraphy”, Proceedings of the first international
conference on Planktonic Microfossils, Geneva, pp.380-381.
[8] Đinh Xuân Thành (2016), Địa tầng phân tập Pliocen - Đệ tứ
thềm lục địa Nam Trung Bộ, Việt Nam.
[17] E. Martini (1971b), “Standard tertiary and quaternary
calcareous nannoplankton zonation”, Proceedings of the second
planktonic conference, Rome, pp.737-785.
[9] J.T. (Han) van Gorsel, Peter Lunt and Robert Morley (2014),
“Introduction to Cenozoic biostratigraphy of Indonesia - SE-Asia”,
Berita Sedimentologi, 29, pp.6-40.
[18] B.S. Wade, P.N. Pearson, W.A. Berggren, H. Pälike (2011),
“Review and revision of Cenozoic tropical planktonic foraminiferal
biostratigraphy and calibration to the geomagnetic polarity and
astronomical time scale”, Earth-Science Reviews, 104, pp.111-142.
[10] Viện Dầu khí Việt Nam (2011), Hoàn thiện quy trình phân
tích - thí nghiệm các chỉ tiêu hiện có của Trung tâm Phân tích thí
nghiệm.
[11] J.P. Kennett, M.S. Srinivasan (1983), Neogene Planktonic
Foraminifera, Hutchinson Ross Publishing Co., pp.1-265.
[19] J. Backman, I. Raffi, D. Rio, E. Fornaciari, H. Palike (2012),
“Biozonation and biochronology of Miocene through Pleistocene
calcareous nannofossils from low and middle latitudes”, Newsletters
on Stratigraphy, 45(3), pp.221-244.
[12] H.M. Bolli, J.B. Saunders (1985), “Oligocene to Holocene
low latitude planktic foraminifera”, Plankton Stratigraphy, pp.155-
262.
7
62(8) 8.2020
7 trang
16/04/2022
2560
Bạn đang xem tài liệu "Phân chia địa tầng Pliocen - Đệ tứ ở phía đông thềm lục địa Việt Nam trên cơ sở tài liệu trùng lỗ và tảo vôi", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- phan_chia_dia_tang_pliocen_de_tu_o_phia_dong_them_luc_dia_vi.pdf
